Valencia. Ontdek de veelzijdigheid van

Transcriptie

1 Ontdek de veelzijdigheid van Valencia Zon, paella en sinaasappels zijn de iconen van Valencia. Maar er is meer. Duik iets dieper in de geschiedenis, verlaat het gangbare pad en laat je verbazen door de Valencianen en hun eeuwenoude tradities. Geniet daarnaast van al het moois dat deze vooruitstrevende kuststad te bieden heeft. 44 Por Favor Por Favor 45

2 Valencia Tekst en foto s Fleur van de Put In de reisgids Valencia, hoogtepunten uit de stad en regio (Uitgeverij Edicola) zoekt Fleur van de Put het water op en ontdekt ze gigantische stuwmeren, spectaculaire watervallen, natuurlijke zwembaden, snelstromende rivieren, zorgvuldig aangelegde irrigatiekanalen en romantische fonteintjes. De rivier de Turia stroomt dwars door bergdorpen en mondt uiteindelijk in de stad Valencia uit in zee. Het contrast tussen het eeuwenoude dorp Chelva en de supermoderne Stad van Kunst en Wetenschappen toont de veelzijdigheid en belicht de verrassende kanten van de provincie Valencia. GEZELLIG DRUK IN HET PARK Vandaag is het zondag en dan zoeken veel Valenciaanse families het park op. De zon staat fel aan de hemel en het is eigenlijk wat warm voor de tijd van het jaar. Maar het is heerlijk buiten en daarom besluit ik ook het park in te gaan. De geur van kruiden en bloemen komt me tegemoet en de zon brandt op mijn gezicht. Er zijn veel hardlopers die zich niet druk lijken te maken over de warmte. Zij zijn hogere temperaturen wel gewend. Velen van hen trainen voor de marathon van Valencia die half november plaatsvindt. Ik word wakker geschud uit mijn gedachten door een groepje spelende kinderen. Ze steppen in een rijtje achter elkaar aan en hebben veel lol samen. Verderop springen een aantal honden in en uit het water. Ze spelen met een bal. Nu passeert er een groepje fietsers. Zij rijden netjes in een rijtje achter een collega-gids aan. Het is gezellig druk in het park, maar ik kan nog net een plekje op het terras bemachtigen. Un café americano, por favor, zeg ik tegen de ober en hij knikt lachend. Como siempre? Zoals altijd? Ik lach en knik vriendelijk terug. Op dat moment besef ik hoe blij ik ben met deze geweldige achtertuin op nog geen twee minuten lopen van mijn appartement. Veel mensen genieten net als ik van deze stadstuin. Ruim 60 jaar geleden was dit nog de bedding van de rivier de Turia. Het water uit de Turia is noodzakelijk en geliefd, maar zorgde door hoogwater en overstromingen ook vaak voor overlast in de stad. Spanje wordt nu niet meteen geassocieerd met regen en overstromingen. Maar iedereen die hier een jaar of wat woont, weet dat het ook hier kan spoken. Wateroverlast is een jaarlijks terugkerend probleem in landen rondom de Middellandse Zee. En ieder jaar weer lijkt Spanje onvoorbereid te zijn op het natuurgeweld. De zomers zijn droog en april en oktober zijn de regenmaanden. Door een omleiding van de rivier de Turia in de stad Valencia, zal hoogwater hier gelukkig nooit meer voor overstromingen zorgen. We lopen door het park naar de Ciudad de las Artes y las Ciencias, een project van architect Santiago Calatrava. Tijdens mijn fietstoers door de stad is het altijd mijn favoriete moment als we de Stad van Kunst en Wetenschappen bereiken. Ik bouw dat moment graag op door in het park vanaf een afstand al te wijzen naar de Opera. Die doemt tussen de bomen op als een gigantische UFO. De glooiing in het park zorgt dat het echte wow -gevoel lang wordt uitgesteld. Eenmaal over de laatste heuvel heen, zie je ineens de enorme waterpartijen en de spierwitte gebouwen afsteken tegen de blauwe lucht. Ja, dat moment, als je de mensen achter je hoort roepen: Wow, dit is echt gaaf!. Ook al zie ik het dagelijks, toch verveelt het nooit. KUNST EN WETENSCHAPPEN Het eerste dat we zien is L Hemisferic. Het is vandaag windstil, wat van het water een spiegel maakt. Het boogvormige gebouw reflecteert in het water en lijkt hierdoor op een oog. Door een ingenieus hydraulisch systeem kan het voorste gedeelte omhoog worden getrokken. In de binnenste bol zit een IMAX-bioscoop, waar dagelijks films worden gedraaid in meerdere talen. Ze zijn in te stellen via een futuristische koptelefoon. 46 Por Favor Por Favor 47

3 aan de basis van veel financiële problemen in de Comunidad Valenciana. De keerzijde van de medaille is dat Santiago Calatrava met zijn ontwerp van de Stad van Kunst en Wetenschappen ervoor heeft gezorgd dat Valencia nu meetelt als volwaardige stad in Spanje en het in populariteit wint van veel andere grote steden. Niet alleen qua toerisme, maar ook als vestigingsplaats voor kantoren van gerenommeerde bedrijven. Voorbij het wetenschapsmuseum zien we de Àgora, een evenementenhal. De gevel van dit bouwwerk is ook bekleed met trencadís, maar in dit geval met blauwe steentjes. Nog verder ligt L Oceanogràfic, het zeeaquarium. Dit is het grootste aquarium van Europa, waar de belangrijkste ecosystemen met de bijbehorende dieren getoond worden. Félix Candela is de architect van dit park, maar door zijn vroegtijdige overlijden heeft Calatrava ook dit gebouw voltooid. ROUTE VAN HET WATER De volgende dag staan we vroeg op en rijden we over de CV-35 naar het dorpje Chelva. Je kunt de auto hier makkelijk kwijt in de openluchtparking die vanaf de hoofdweg staat aangegeven. We ontbijten bij El Rinconcito. Veel restaurants of barretjes heten hier El Rincón of Rinconcito ( t hoekje). Voor deze Route van het Water dalen we af langs een landelijke weg in het dorp, tot we aankomen bij de rivier de Turia. We staan nu ongeveer in het midden van de wandelroute en we kunnen nu twee kanten op: links of rechts. Wij kiezen voor de halve wandeling en gaan voorbij de rivier naar rechts. De Turia begeleidt ons op onze weg, tussen de bomen door, tot we bij een open veld aankomen met een steile rotswand die ons de weg verspert. Tussen de rotswanden door stroomt water dat uitkomt in een natuurlijk zwembad. In de zomer wordt hier bij het strandje (playeta), dat onder de lokale bevolking een grote populariteit geniet, veel gezwommen. De tocht gaat verder met een kleine klim. Op de borden is de route duidelijk afgebeeld. Boven komen we weer bij een steile rotswand, maar hier is een opening in de vorm van een tunnel. Een groepje kinderen dat ons voorgaat is helemaal enthousiast. Ze zwaaien wild met hun zaklampen. Wij hebben geen zaklamp bij ons, maar gebruiken onze mobiel voor een klein beetje zicht. De tunnel is 107 meter lang en halverwege niet meer dan 1,40 meter hoog. We wandelen verder en horen het water beneden via watervallen zijn weg zoeken richting het dorp. We lopen door tot we aankomen bij de fábrica de la luz, destijds de eerste elektriciteitscentrale in de wijde omgeving die Chelva en de omliggende plaatsen voorzag van elektriciteit. Nu is die nog slechts een ruïne. Op onze weg terug zien we Chelva in de verte liggen. Als je tijd hebt, is het zeker aan te raden om de andere kant van de route ook te doen. Vandaag wandelen wij echter terug naar het dorp. Onderweg stoppen we nog even bij de olijvenperserij. De beheerder van de perserij geeft ons vriendelijk een vrijblijvende rondleiding en laat ons het proces van A tot Z zien. Hier kopen we twee flessen ecologische olijfolie. Links zien we het Museo de las Ciencias, het wetenschapsmuseum. Hier kunnen kinderen zelf wetenschappelijke experimenten uitvoeren en leren over alle aspecten van de wetenschap. Het gebouw doet denken aan een walvisgeraamte. De Disneyfilm Tomorrowland (of Project-T) is voor een groot gedeelte hier opgenomen. In de film zie je George Clooney en Brad Bird in de toekomst, waar Disney deze locatie voor koos. Rechts voor ons staat Palau de les Arts Reina Sofía, het Operagebouw. Dit is lang het paradepaardje van de architect geweest. Het 75 meter hoge gebouw telt vier zalen en is bedoeld voor concerten van klassieke muziek, opera-, ballet- en theatervoorstellingen. De constructie bestaat uit beton en staal. De schil is een staalplaat bedekt met trencadís (gebroken tegeltjes samengevoegd als mozaïek). In 2013 viel tijdens een najaarsstorm een gedeelte van het tegelwerk naar beneden. Om de veiligheid te garanderen, besloot men om de gevel aan weerszijden compleet te strippen. Inmiddels is het tegelwerk opnieuw aangebracht. Door de problemen en de hoge kosten ontstond in de jaren van crisis veel kritiek op het werk van Calatrava. PRESTIGEPROJECT De bouw van de Stad van Kunst en Wetenschappen ging van start in 1994 en in 2008 werd de laatste hand gelegd aan dit complex. Dit prestigeproject kwam er dus net voor de Spaanse bouwcrisis, die rond 2008 begon. Er kwam al snel veel commentaar op de exorbitante bedragen die uitgegeven zijn aan de bouw ervan. Dit project van Calatrava viel bijvoorbeeld ook samen met de aanleg van het vliegveld in Castellón (2011), dat tot voor kort niet eens werd gebruikt, en het pretpark Terra Mítica in Benidorm (2000), dat kampt met teleurstellende bezoekersaantallen. Faillissementen, fraude en corruptie liggen 48 Por Favor

4 SPECIAAL PLEKJE EENENTWINTIG FONTEINTJES Voor de lunch genieten we van enkele lokale tapas en een biertje bij El Rinconcito, waar ze ons inmiddels kennen. Na de lunch maken we een wandeling door de verschillende wijken van Chelva. We beginnen op de Plaza Mayor met de kerk en het stadhuis. De Iglesia de los Ángeles is een opvallende kerk door haar omvang (groot voor een relatief klein dorp met een kleine inwoners) en de 60 meter hoge klokkentoren met oranje details en een originele klok die het uur, de dag en de maand aangeeft. Het is een van de belangrijkste werken uit de Valenciaanse barok, wat vooral te zien is aan het druk versierde interieur. Het houten altaarstuk werd in 1936 compleet verwoest en is in 2013 gereconstrueerd met geld dat voor 90 procent werd ingezameld binnen de eigen gemeenschap. Door de San Cristóbal poort lopen we onder het stadhuis door de 11de-eeuwse Arabische wijk Benacacira in. Met onze rug naar het van oorsprong Arabische Palacio Vizcondal kijken we over de oude stadsmuur naar de lager gelegen middeleeuwse en destijds christelijke wijk. De straatjes zijn hier smal en aan de balkonnetjes van de witgekalkte huizen hangt schone was te drogen. We dalen wat af en passeren een aantal van de 21 fonteintjes die Chelva telt. De kleine joodse wijk Azoque valt ook binnen de stadsmuren en ligt tegen het oude stadhuis. Die loop je binnen via een lage poort. Chelva heeft een speciaal plekje in mijn hart. Zeven jaar geleden kwam ik hier voor het eerst om de Nederlandse Simone en Peter te helpen bij de olijvenpluk. Ik zal die dag in november nooit vergeten. We reden over een onverhard pad naar een veld op een helling, waar op een aangelegd terras olijfbomen stonden te wachten om geplukt te worden. Het was koud. Op de grond werd een net gelegd om de olijven op te vangen. Gewapend met een plastic olijvenharkje (vergelijkbaar met een strandharkje) en een keukentrapje harkten we de takken leeg. Nadat de boom kaalgeplukt was, raapten we de punten van de netten bijeen en leegden we de netten in plastic kratten. Aan het einde van de ochtend brachten we de oogst naar het coöperatief, waar de olijven direct geperst werden (extra virgen). Omdat deze plantage ecologisch is, werden de door ons geoogste olijven apart gehouden van de andere oogst. Een paar leuke weetjes over olijven die ik in de daaropvolgende jaren tijdens de olijfoogst heb geleerd: De terrassen en het irrigatiesysteem zijn afkomstig uit de Moorse tijd en daarmee soms al meer dan duizend jaar oud. Je kan een olijf niet rechtstreeks uit de boom eten. De vrucht moet eerst ingelegd worden, anders is hij heel bitter. Na ongeveer vijf jaar geven de bomen voor het eerst vruchten en ze kunnen wel honderden jaren oud worden. De olijf kleurt eerst groen en daarna zwart. De groene olijf is eigenlijk een onrijpe vrucht en dus geen aparte soort. Vroeger werden de olijven later in het jaar geplukt en geperst. Tegenwoordig worden ze al geoogst als ze nog groen/paars zijn. De laatste rijping voegt weinig toe aan de smaak en de kwaliteit van de olie. De kwaliteitsbepaling extra virgen heeft te maken met de zuurtegraad van de olijfolie (onder 0,8%). Belangrijk voor de kwaliteit is ook een koude persing (onder 28 graden) en dat dit direct na de pluk gebeurt. 50 Por Favor Por Favor 51

5 MUDÉJAR BOUWKUNST Uiterst rechts ga je naar de mudéjar-morisco wijk Arrabal. Mudéjares zijn Arabieren die na de overwinning van de christenen in de 13de eeuw in de regio achterbleven en zich moesten aanpassen aan de regels van de christenen. Deze mudéjares werden toen vaak ingezet als arbeiders voor de bouw van kerken. De bouwstijl die hierdoor ontstond heet ook mudéjar. Je kunt het herkennen aan de Arabische elementen die verwerkt zijn in christelijke bouwwerken. De moriscos zijn de Arabieren die na de val van Granada in 1492 in Spanje achterbleven. Zij werden gedwongen zich te laten dopen. In deze wijk vind je ook de Ermita de la Santa Cruz. Deze moskee, mezquita de Benaeça, dateert uit de 14de eeuw en is omgedoopt tot kerkje. Ook al is het officieel geen moskee meer, de constructie ervan is een van de best bewaard gebleven moskeeën in de provincie Valencia uit die tijd. Het is nu tijd om richting auto te gaan en terug te keren naar Valencia stad. De dag kan niet lang genoeg duren en we nemen ons voor om snel terug te komen. Chelva is een geweldige combinatie van natuur, geschiedenis en cultuur. Wat te doen in de stad van kunst Qué en hacer wetenschappen en la Ciudad de las Artes y las Ciencias? CONTRAPUNTO Het restaurant Contrapunto aan de Avenida del Professor López Piñero 1 in Valencia, is gehuisvest in het Operagebouw van Valencia. Het interieur is een verlengstuk van de moderne bouwstijl van Calatrava. De gerechten zijn stuk voor stuk plaatjes en smaken heerlijk. De kans is groot dat je de artiesten hier na de voorstelling ook tegenkomt. CIUTAT DE LES ARTS I LES CIÈNCIES De Ciutat de les Arts i les Ciències ( is niet alleen mooi om doorheen te wandelen. Je kunt er de opera bezoeken tijdens een voorstelling of voor een rondleiding. Bekijk een film in de IMAX bioscoop, bezoek het wetenschapsmuseum of ga een dagje vissen kijken in het aquarium. Met een combinatieticket krijg je leuke kortingen. ALQUERÍA DEL POU De lekkerste paella eet je bij Alquería del Pou in de Entrada Rico 6 in Valencia. Dit restaurant ligt op nog geen 100 meter van de Stad van Kunst en Wetenschappen, maar dan midden in het landbouwgebied. In de modern ingerichte boerderij met een patio en tuin eten de Valencianen tussen de middag graag hun favoriete maal. FITIN VALENCIA Boek een fietstour bij FitIn Valencia ( Ikzelf, Fleur (of een van mijn collega s) laat je op de fiets kennismaken met de stad en de omgeving. Al fietsend leer je de stad van binnen en buiten kennen. Adresjes in en rond Chelva LA ALDEA Geniet van een fantastisch menu bij restaurant La Aldea, Mirador 9 in Calles ( Heb je geen zin om s avonds nog terug naar de stad Valencia te rijden, dan kun je hier ook prima overnachten in gezellige moderne blokhutten. EL RINCONCITO Bar El Rinconcito aan de Avenida Madereros 26 in Chelva is een echte buurtkroeg waar je na de tweede keer al geen vreemde meer bent. Vraag naar het dagmenu en ga lekker in de zon op het terras zitten. EL POZO Hostal en restaurant El Pozo, in de Calle Arrabal 7 in Chulilla, voelt als een warm bad in dit rustige bergdorp. Boek direct een tafel voor de avond. Ze serveren doordeweeks namelijk alleen maaltijden voor gasten van het hostal. CAMPER HUREN IN SPANJE Met de camper rondtrekken is erg leuk. Kamperen is dicht bij de natuur leven en toch met het comfort van thuis. Daarvoor helpt Gert van Camper huren in Spanje ( je graag aan de beste camper. 52 Por Favor Por Favor 53