Dassenonderzoek sportpark Hulsberg

Transcriptie

1 Dassenonderzoek sportpark Hulsberg Opdrachtgever: Gemeente Nuth Rapport R auteur status eerdere datum ir. Ferdinand Fahner definitief n.v.t. FF advies 9 december 2015 Niets uit dit rapport of bijbehorende tekeningen mag worden verveelvoudigd en of openbaar gemaakt op welke wijze dan ook zonder schriftelijke vermelding van opdrachtgever en FF advies noch mag het zonder bronvermelding worden gebruikt voor enig ander doel dan waarvoor het is vervaardigd.

2 gemeente nuth dassenonderzoek sportpark hulsberg R Inhoudsopgave Blz. 1. Inleiding 3 2. Vroegere en huidige toestand Vroegere situatie met betrekking tot de das Actuele stand van zaken met betrekking tot de das 8 3. Consequenties voor de planvorming Noodzaak verplaatsing dassen Mitigatie en compensatie Globale kostenraming 13 Tabellen 1. Overzicht van de status van de burchten binnen het onderzoeksgebied vanaf Globale kostenraming natuurcompensatie (das) sportpark Hulsberg 13 Figuren 1. Begrenzing van het gebied voor onderzoek naar de das 4 2. Oude burchtlocaties van de das ( ) 5 3. Indeling territorium van de das op sportpark Hulsberg 12 Foto s 1. Verwilderde groenzone langs sportveld 7 2. Actuele beeld van situatie ter plaatse van burcht A 9 3. Een van de ingangen van burcht B 9 4. Een van de ingangen van burcht A 10 2 FF advies

3 gemeente nuth R dassenonderzoek sportpark hulsberg 1. Inleiding Aanleiding De Gemeente Nuth heeft aan de tennisclubs binnen de gemeente voorgesteld hun activiteiten te concentreren op één locatie en wil daarbij een faciliterende rol spelen. Momenteel onderzoekt de gemeente de mogelijkheden om een dergelijke locatie te realiseren op het terrein achter de voormalige brandweer aan de Sportparklaan te Hulsberg, waar al een sportpark ligt. Tussen de bestaande sportvelden en de Sportparklaan ligt een groot ongebruikt en verruigd terrein, waar geen onderhoud meer wordt uitgevoerd en in het verleden ook afval is gestort. Het gebied wordt vrijwel alleen nog benut door hondenbezitters als uitloopgebied, terwijl er ook door mountainbikers gecrosst wordt. Bij het onderzoeken van de mogelijkheden loopt de gemeente tegen de vraag op wat de consequenties zijn voor de planvorming van de aanwezigheid van de das in het gebied. Vanuit eerdere onderzoeken 1 in het kader van andere initiatieven en plannen voor het gebied is gebleken dat de das actief is in het gebied en er ook burchten bewoont. Vraag en probleemstelling Teneinde een goed beeld te krijgen van de mogelijkheden om een tennisbaan c.a. te realiseren binnen het gebied aan de Sportparklaan, wil de Gemeente Nuth de volgende vragen beantwoord hebben: Wat is de huidige status van de dassenburchten binnen het gebied? Wat zijn de mogelijkheden voor en financiële consequenties van verplaatsing van de burchten, mocht de aanwezigheid ervan de ontwikkeling van het terrein in de weg staan? Welke compenserende en mitigerende maatregelen zijn nodig om te voorkomen dat in strijd met de Flora en faunawet wordt gehandeld en welke kosten zijn hiermee gemoeid? 1 1) Taken Landschapsarchitectuur & Ecologie Woningbouw Sportparklaan/Mesweg, Hulsberg Natuurtoets. Rapp A d.d , i.o.v. Hulsberg Moves B.V. Buro Taken, Roermond. 2) Taken Landschapsarchitectuur & Ecologie Bredeschool Sportparklaan/Mesweg, Hulsberg Natuurcompensatieplan. Rapp A d.d , i.o.v. Gemeente Nuth. Buro Taken, Roermond. 3) Taken Adviseurs en Ingenieurs Projectplan terrein Sportparklaan Hulsberg. Rapp B d.d , i.o.v. Gemeente Nuth. Buro Taken, Roermond. FF advies 3

4 gemeente nuth dassenonderzoek sportpark hulsberg R Werkwijze en indeling rapport Om de bovengenoemde vragen te beantwoorden, is door FF advies een veldonderzoek uitgevoerd in het gebied, waarvan de resultaten in voorliggend rapport, hoofdstuk 2, worden gepresenteerd. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 ingegaan op de gestelde vragen, waarbij ook concreet wordt aangegeven welke vervolgstappen nodig zijn in het kader van de Flora en faunawet. Het onderzoeksgebied is in onderstaande figuur 1 weergegeven. Figuur 1: Begrenzing van het gebied voor onderzoek naar de das 4 FF advies

5 gemeente nuth R dassenonderzoek sportpark hulsberg 2. Vroegere en huidige toestand 2.1. Vroegere situatie met betrekking tot de das In hoofdstuk 1 zijn de rapporten van eerder onderzoek vermeld (zie voetnoot 1, pag. 1), waarbij ook (veld)onderzoek naar de das heeft plaatsgevonden in het onderzoeksgebied. Figuur 2: Oude burchtlocaties van de das ( ) Uit deze onderzoeken komen meerdere dassenburchten in beeld binnen het onderzoeksgebied (zie met name rapport B), vergelijk figuur 2: burcht A onder een voormalig kinderbadje, direct achter de gebouwen van de voormalige brandweer; burcht B in de punt van de groenzone direct aangrenzend aan het noordwestelijke sportveld; burcht C in de groenzone op 75 m ten westen van burcht A; burcht D in de westelijke periferie van de groenzone; FF advies 5

6 gemeente nuth dassenonderzoek sportpark hulsberg R burcht E in de groenzone ten noorden van de sporthal. Verder zijn ook graafsporen van dassen aangetroffen in de min of meer open terreinen met gronddepots (F en G). Hieronder volgt een nadere beschrijving per burcht, waarin de gegevens van de verschillende veldonderzoeken in het verleden worden samengevat. Burcht A Bij een inventarisatie in 2001 door de Vereniging Das & Boom 2 is deze burcht aangemerkt als bewoonde burcht en telde 15 pijpen. In oktober 2007 (rapp A) werden 22 pijpen geteld, waarvan 6 zeer goed belopen waren. Begin 2009 zijn 15 pijpen geteld 3. In januari 2010 is de burcht nog steeds actief, met verse graafsporen en prenten van de das (rapp A). Ook maart 2012 is de burcht nog goed belopen en telt ongeveer 10 pijpen (rapp B). Een van de holen bleek vers uitgegraven te zijn. Burcht B Ook burcht B wordt al door de Vereniging Das & Boom (zie noot 2) vermeld; het is net als burcht A een bewoonde burcht en er werden 2 pijpen geteld. In 2007 blijkt de burcht fors gegroeid te zijn, want er worden dan in totaal 8 pijpen geteld, waarvan 3 zeer goed belopen zijn. In 2010 worden nog steeds 8 pijpen geteld, enkele daarvan waren recent open gegraven. In 2012 worden echter minder pijpen geteld, namelijk 5, waarvan de meeste niet erg actief zijn.er waren zelfs een tweetal pijpen volgestort met grit (verstoring). Burcht C Deze derde burcht binnen het onderzoeksgebied wordt niet door Das&Boom gemeld, maar is voor het eerst in 2010 aangetroffen. Er worden drie pijpen geteld en de burcht ziet er actief uit. In 2012 werd geconstateerd dat de burcht niet meer in gebruik is. Burcht D Net als burcht C is ook burcht D pas in 2010 aangetroffen en zijn daarbij eveneens drie pijpen geteld. Blijkens de aanwezigheid van dassenhaar is deze burcht dan nog wel in gebruik, maar in 2012 wordt geconcludeerd dat dat waarschijnlijk niet meer het geval is. 2 Das&Boom Advies Van bouwval naar villa. Hulsberg. Gemeente Nuth. Rapp. i.o.v. Gemeente Nuth. Vereniging Das & Boom, Beek Ubbergen. 3 Plangroep Heggen Dassen binnen de contour. Notitie i.o.v. Gemeente Nuth. Born. 6 FF advies

7 gemeente nuth R dassenonderzoek sportpark hulsberg Burcht E Deze vijfde burcht in het onderzoeksgebied is in 2010 als vluchtburcht aangemerkt, dus een burcht die af en toe door een das belopen wordt. Dit laatste bleek bijvoorbeeld uit de dassenprenten vlakbij de ingang en dassenhaar aan het naastgelegen raster. Net als burcht D wordt burcht E in 2012 niet meer als actieve burcht beschouwd. Graafsporen ter plaatse van F en G Op de gronddepots ter plaatse van F en G zijn maart 2012 graafsporen aangetroffen, die mogelijk (in de aanvang) afkomstig zijn van dassen. Bij controlebezoek na 9 dagen bleken de holen niet te zijn gebruikt door dassen. Wel werden veel konijnensporen aangetroffen. De betreffende holen zijn dus zeer waarschijnlijk niet in gebruik bij de de das. Foto 1: Verwilderde groenzone langs sportveld (opname ) FF advies 7

8 gemeente nuth dassenonderzoek sportpark hulsberg R Actuele stand van zaken met betrekking tot de das Werkwijze Om de kennis over de activiteiten van de das binnen het onderzoeksgebied te actualiseren zijn een tweetal veldbezoeken afgelegd. Het eerste bezoek heeft plaatsgehad op 18 november en het tweede een paar weken later, op 2 december (2015). Op beide dagen was het droog en vrij zacht najaarsweer. Bij het veldbezoek zijn de oude, bekende burchtlocaties onderzocht en is verder het gehele onderzoeksgebied nagespeurd op dassensporen. Algemeen Foto 1 (pag. 7) geeft een impressie van de toestand van de groenzone. Er is sprake van verwildering/verruiging, omdat er geen groenonderhoud (meer) plaats vindt. Op den duur zal bosvorming optreden. Toestand van de burchten Van de beide grotere burchten A en B zijn alleen bij burcht B sporen van de das aangetroffen. Burcht A. Bij geen van de ingangen van burcht A zijn graaf of loopsporen aangetroffen. Alle pijpen zijn half gevuld met bladeren (zie foto s 2 en 4, pag. 9 en 10), wat op zich normaal is voor het najaar bij een burcht in bosgebied. Maar bij (actieve) bewoning door de das zouden deze bladeren deels aan de kant geduwd zijn of in elk geval loop of betredingssporen moeten bevatten. Omdat bij het eerste bezoek deze burcht eigenlijk geen activiteit vertoonde, maar een verlaten indruk maakt, is besloten een controlebezoek af te leggen, om te bezien of de situatie in die zin stabiel is. Bij het tweede bezoek op 2 december zijn evenmin tekenen van bewoning aangetroffen. De conclusie is dan ook dat deze burcht, die in het verleden als de hoofdburcht werd aangemerkt, verlaten is door de das. Burcht B. Deze burcht is fors gegroeid ten opzichte van 2012, toen er 5 pijpen geteld werden. De omvang is zelfs groter dan in 2007 toen er 8 pijpen zijn geteld. Thans zijn er namelijk minstens 10 pijpen aanwezig, maar de meeste hiervan ogen niet erg actief. Bij een pijp is met gras gesleept, wat kan duiden op nestmateriaal. Verder is ook bij een pijp een duidelijke dassenprent gevonden en naar de burcht toe lopen wissels,waarvan een enkele zichtbaar uitgesleten is. Foto 2 geeft een beeld van een van de actievere, duidelijk open gehouden pijpen. Ook deze burcht is bij het controlebezoek weer bezocht en er bleek geen wezenlijke verandering te zijn opgetreden. Burcht B is in tegenstelling tot burcht A wel bewoond. 8 FF advies

9 gemeente nuth R dassenonderzoek sportpark hulsberg Foto 2: Actuele beeld van situatie ter plaatse van burcht A (opname ) Foto 3: Een van de ingangen van burcht B (opname ) FF advies 9

10 gemeente nuth dassenonderzoek sportpark hulsberg R Burchten C, D en E. Op de oude burchtlocaties C, D en E zijn geen graafsporen van dassen meer aangetroffen. Enkele oude pijpen zijn nog wel vaag zichtbaar in het veld, maar er is geen sprake van gebruik van de holen door dassen. Samenvatting In onderstaande tabel 1 wordt de geschiedenis van de verschillende burchten in een overzicht weergegeven Tabel 1: Overzicht van de status van de burchten binnen het onderzoeksgebied vanaf 2001 Toelichting afkortingen: Bew = bewoond, n.a. = niet aanwezig, onb = onbekend, p = pijp Burcht A 15p, bew 22p, bew 15p, bew 15p, bew 10p, bew verlaten B 2p, bew 8p, bew onb 8p, bew 5p, matig >10p, matig actief actief C n.a. n.a. onb 3p, bew verlaten vervallen D n.a. n.a. onb 3p, bew verlaten vervallen E n.a. n.a. onb 1p, vlucht verlaten vervallen Foto 4: Een van de ingangen van burcht A (opname ) 10 FF advies

11 gemeente nuth R dassenonderzoek sportpark hulsberg 3. Consequenties voor de planvorming 3.1. Noodzaak verplaatsing dassenburchten Eén van de (onderzoeks)vragen is welke mogelijkheden er zijn voor verplaatsing van de burchten, indien deze de ontwikkeling van het terrein in de weg staan. Uit het veldonderzoek is gebleken dat er momenteel één bewoonde dassenburcht aanwezig is in het onderzoeksgebied. Het betreft burcht B, die in de groenstrook van de huidige sportvelden ligt. Gelet op de ligging ervan, is er vooralsnog geen noodzaak deze burcht te verplaatsen. De betreffende groenstrook vormt de grens tussen de sportvelden en het landbouwgebied en zal daarom in tact blijven. Wat de overige burchten betreft, met name de burcht direct achter de brandweer (burcht A), deze is momenteel niet in gebruik door de das. De betreffende burcht ligt eveneens in een groenstrook en zit mogelijk niet in de weg voor een toekomstige ontwikkeling. Mocht men het betreffende terrein toch willen saneren, dan kan de burcht opgegraven worden en vervolgens dichtgemaakt. Het is wel van belang dat er enige tijd (2 à 3 maanden) van monitoring aan voorafgaat. Daarbij kan men een verstoringsbeleid hanteren, waarbij de verstoring in de vorm van het voorzichtig dichtstoppen van de de pijpen, geleidelijk aan wordt opgevoerd Mitigatie en compensatie Mitigatie Mitigerende maatregelen zijn nodig, indien sprake is van verstoring van het burchtgebied of het gebied eromheen, zonder dat het leefgebied als zodanig aangetast wordt. In het onderhavige geval betekent dit dat migratiemogelijkheden van en naar de burcht voor de das in tact moeten blijven. Verder is bij de mitigerende maatregelen te denken aan het inachtnemen van kwetsbare perioden voor de das, waarin verstoring van het burchtgebied voorkomen moet worden. De precieze aard en omvang van de mitigerende maatregelen kan men eerst bepalen, indien de plannen voor het tennisveld concretere vormen hebben aangenomen. FF advies 11

12 gemeente nuth dassenonderzoek sportpark hulsberg R Compensatie Burcht B ligt in de periferie van het onderzoeksgebied, maar het totale gebied behoort tot het zogenaamde preferente leefgebied van de das, zie figuur 3. Figuur 3: Indeling territorium van de das op sportpark Hulsberg Binnen het preferente leefgebied dient compensatie plaats te vinden voor leefgebied dat onttrokken wordt, aan gezien door het wegnemen van leefgebied de conditie van de vaste rust en verblijfplaats van de das aangetast kan worden. Voor het onttrekken van leefgebied dient dan ook een ontheffing aangevraagd te worden ingevolge de Flora en faunawet (artikel 75). Voor de compensatieverplichting binnen het preferente leefgebied geldt in principe dat er voor iedere hectare verlies ook weer een hectare leefgebied moet terugkomen, maar indien de compensatie een significant betere kwaliteit heeft dan de grond die verloren gaat, kan met een geringere oppervlakte compensatie per hectare verlies worden volstaan, zonder dat de gunstige staat van instandhouding van de das in het geding is. Het thans verruigde terrein binnen het onderzoeksgebied (zie figuur 2) heeft voor de das nauwelijks kwaliteit als foerageergebied, alleen als schuilgebied is het van belang. Binnen het verruigde gebied, dat ongeveer 1,9 ha oppervlakte telt, kan dan ook een (groot) deel worden omgezet tot kwalitatief goed foerageergebied, waardoor het preferente leefgebied ter plaatse aanmerkelijk verbetert. 12 FF advies