RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK NTC-VO Koningin Maxima-school, Sofia, Bulgarije

Transcriptie

1 RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK NTC-VO Koningin Maxima-school, Sofia, Bulgarije School : Koningin Maxima-school Plaats : Sofia, Bulgarije BRIN-nummer : 30WF Datum schoolbezoek : 30 januari 2016 Datum vaststelling : 24 maart 2016

2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Kwaliteitsprofiel 5 3 Beschouwing 7 4 Vervolg van het toezicht 11 2

3 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs bezocht de Koningin Maxima-school, Sofia, Bulgarije, in het kader van een kwaliteitsonderzoek (KO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de indicatoren van kwaliteitsaspecten op grond van het door de inspectie gehanteerde Toezichtkader PO/VO Bij dit kwaliteitsonderzoek doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om indicatoren die betrekking hebben op de kwaliteitszorg, het aanbod, de onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve rol van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen. Op grond van het kwaliteitsprofiel van de school dat naar aanleiding van een vorig inspectiebezoek is opgemaakt, op basis van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alle indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Doorgaans is dit alleen bij onafhankelijk onderzoek door derden het geval. Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan geen documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. De opzet van het onderzoek Het kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn; Analyse van, indien beschikbaar, documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd; Schoolbezoek, waarbij in de klas VO de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal; Gesprekken met de coördinator over de kwaliteit van de indicatoren; Gesprekken met het bestuur, leerlingen, lesgevers en ouders. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de coördinator, de lesgevers en twee leden van het bestuur. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 geeft de inspectie een beschouwing 3

4 over de geconstateerde kwaliteit in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken. In de rapporten van schooljaar is hierin voor iedere bezochte ntc-school apart informatie opgenomen over de aanpak en de gevolgen van de bezuinigingen op het Nederlands onderwijs in het buitenland vanaf januari In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. 4

5 2 Kwaliteitsprofiel Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan indicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. De met een * gemarkeerde indicatoren zijn bepalend voor de vaststelling van het vervolgtoezicht. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Kwaliteitsaspect 1: De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden * De leerlingen behalen het opleidingsniveau dat mag worden verwacht * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de opleiding. Kwaliteitsaspect 2: De aangeboden leerinhouden zijn gericht op de brede ontwikkeling van leerlingen en de voorbereiding op vervolgonderwijs of arbeidsmarkt en samenleving. 2.1 * De aangeboden leerinhouden Nederlandse taal in de onderbouw voldoen aan de kerndoelen 2.2 * De aangeboden leerinhouden Nederlandse taal in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma's. 2.3 De school met taalzwakke leerlingen heeft een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Kwaliteitsaspect 3: De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken. 3.1 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. 3.2 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 4: Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen. 4.1 Ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 5

6 Kwaliteitsaspect 5: De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6: De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking en onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.1 De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7: De leraren volgen systematisch de vorderingen van de leerlingen. 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van leerlingen Kwaliteitsaspect 8: De leerlingen die dat nodig blijken te hebben, krijgen extra zorg. 8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9: De school zorgt systematisch voor behoud of verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs. 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van de examens en van andere toetsinstrumenten. 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Kwaliteitsaspect 10: De voorwaarden voor zorg voor kwaliteit zijn aanwezig 10.1 De schoolleiding/het NTC-bestuur stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan De schoolontwikkeling is verbonden met de visie op onderwijs, zoals geformuleerd in het schoolplan. Naleving N1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen. N2b In het schoolplan is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen. N4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima. ja nee 6

7 3 Beschouwing Dit hoofdstuk beschrijft het oordeel van de inspectie over de kwaliteit van het voortgezet onderwijs op de Koningin Maxima-school en geeft een toelichting op het kwaliteitsprofiel. Daarbij legt de inspectie zo mogelijk verbanden tussen de verschillende onderzochte indicatoren onderling en - voor zover relevant - tussen de indicatoren en de schoolcontext, de specifieke doelstellingen van de school en eerdere inspectieonderzoeken. Voor een goed begrip wordt eerst de uitgangssituatie beschreven. Uitgangssituatie In het schooljaar is een kleine groep ouders op zaterdag begonnen om in het centrum van Sofia informeel les te geven in de Nederlandse taal en cultuur. Na enkele jaren ontstond de wens om verder te professionaliseren en besloot men zich aan te sluiten bij de stichting NOB en een gediplomeerde leraar te benoemen. In september 2013 ging de officiële NTC-school van start onder de naam Koningin Maxima School, waarmee men naast de naam van de koningin ook wil refereren aan haar tweetaligheid. De leerlingenpopulatie (bij de start ongeveer 25 leerlingen, nu 17 leerlingen) bestaat voor een belangrijk deel uit kinderen van migranten, vrijwel allemaal gezinnen met een Bulgaarse moeder en een Nederlandse of Belgische vader. Door bezuinigingen op het ambassadepersoneel zijn er nog nauwelijks expats in Sofia. De Koningin Maxima School verzorgt onderwijs in de NTC-richtingen 1 en 2 en voor primair- en voortgezet onderwijs en sinds dit schooljaar ook aan peuters en kleuters. In incidentele gevallen kunnen kinderen deelnemen die bij aanname het niveau van NTC-richting 3 hebben. Hoewel het voor een startende school moeilijk was om onderwijs te verzorgen voor alle leeftijden, is er toch voor gekozen ook het onderwijsaanbod op VO-niveau aan te bieden. Belangrijkste reden was de continuering van wat in het informele traject is begonnen. Ook wil men de leerlingen die in Sofia hun basisscholing hebben afgerond de mogelijkheid bieden aansluiting te houden met de taalontwikkeling van hun leeftijdsgenoten in Nederland en België. In plaats van het volledige VOprogramma aan te bieden, richt de school zich op een individuele aanpak. De huidige VO-groep (twee studenten) heeft een geïndividualiseerd lesaanbod. Er wordt gewerkt met de lesmethode 'Nieuw Nederlands'. Gekozen is voor het leerboek 1 HAVO/VWO met de bijbehorende oefenboek. Daarnaast gebruikt de school Nieuwsbegrip op de hoogste niveaus C en D. Mede aan de hand van de spellingtesten en de methode-afhankelijke testen wordt het lesprogramma zoveel als mogelijk en wenselijk is, als maatwerk per leerling uitgewerkt, waarbij men probeert aan te sluiten op de dagschool in België, omdat beide studenten in juni 2016 repatriëren. Hoewel in bijlage 1 van het schoolplan verwezen wordt naar het 'Overzicht examens Nederlands' is door de school tot op heden geen keuze gemaakt in het soort examen en daarmee ook niet in de bijbehorende programmering. Het proces om tot verdere professionalisering binnen het VO te komen is de afgelopen jaren belemmerd, omdat tot twee keer toe de nieuw benoemde leraar na korte tijd vertrok. Om die reden bleven de lesgevers (vrijwilligers) verantwoordelijk voor de kwaliteit en de uitvoering van het onderwijs.

8 De VO-groep krijgt les op maandagmiddag (17.00 tot uur) en eens in de drie weken op zaterdag van tot uur. De 'Vereniging NTC Sofia' is de rechtspersoon die het beleid bepaalt van de school en het beheer erover voert. Het bestuur van de vereniging is tevens het schoolbestuur. De leerkracht/coördinator wordt aangenomen door het bestuur in naam van de vereniging. Eens per jaar is er een algemene ledenvergadering, waarin ouders het gevoerde beleid beoordelen. De opzet van het bestuur is te ontwikkelen naar een beleidsbepalend bestuur. Dat kan nu nog niet, omdat meerdere bestuursleden ook lesgever zijn. Voor nu ziet het bestuur zich vooral voor de uitdaging gesteld om de continuïteit van NTC onderwijs in aantallen leerlingen, professioneel personeel en inzet van vrijwilligers te behouden, uiteraard gekoppeld aan kwalitatief goed onderwijs. Aanpak en gevolgen bezuinigingen Voor het NTC-onderwijs op de Koningin Maxima School is het stopzetten van de subsidie van de Nederlandse overheid een (financiële) bedreiging voor het voortbestaan in de huidige vorm. Het is volgens het bestuur niet mogelijk de ouderbijdrage te verhogen zonder daarbij het vertrek van vele leerlingen in te calculeren. Als er geen sponsoren gevonden worden vermoedt het bestuur dat men weer terugkeert naar de situatie van voor 2013, dat wil zeggen werken zonder betaalde leraren en zonder steun van de stichting NOB. Algemeen beeld Tijdens dit eerste schoolbezoek van de inspectie is de eindconclusie dat NTC-VO school Koningin Maxima een aangepast arrangement zwak ontvangt. De lesgevers (vrijwilligers) en de leerlingen zijn betrokken en enthousiast, maar in het primaire proces en de andere standaarden liggen nog veel verbeterpunten. Door het vertrek van alle (twee) VO-leerlingen aan het einde van het jaar heeft de school wel de mogelijkheid om het VO-onderwijs rigoureus te reorganiseren. Met de benoeming van de coördinator en de al aanwezige middelen en methodieken liggen daar zeker kansen. Tijdens het eindgesprek bleek dat de school die kansen ook ziet en ze gaat pakken. De ouders waarmee gesproken is, hebben een positief beeld van de school. Ze zijn zeer tevreden over de wijze waarop hun kinderen worden onderwezen, de contacten en de culturele activiteiten. Samenvattend geldt het volgende algemeen beeld: De constructie met een gekwalificeerd coördinator, die toeziet op vrijwilligers die lesgeven wordt door de stichting NOB en daarmee ook door de Inspectie gedoogd. De Koningin Maxima School behaalt voor het voortgezet onderwijs onvoldoende kwaliteit. De school kan zich onvoldoende verantwoorden over het leren van de studenten en heeft geen duidelijke visie op het onderwijsprogramma en examinering, zodat aansluiting met het onderwijs in Nederland en Vlaanderen niet gegarandeerd is. Het aanbod wordt fragmentarisch aangeboden en is niet toegesneden op de mogelijkheden van de student. De lesgevers geven enthousiast les, maar de doelgerichtheid en de doorgaande lijn ontbreekt. Daarbij sluit men onvoldoende aan op wat de studenten nodig hebben. Op de Koningin Maxima School is sprake van een veilig en prettig schoolklimaat. Afspraken en regels over de omgang met elkaar zijn bekend bij alle betrokkenen en worden ook nageleefd. Studenten en vrijwilligers hebben het naar hun zin op de school en de ouders zijn tevreden.

9 De school neemt geen genormeerde toetsen af, zodat de informatie ontbreekt om het onderwijs af te stemmen op het niveau en de ontwikkeling van de studenten. De school kent nog geen professionele kwaliteitscultuur en vastgestelde structuren. Bestuur en team zitten in een groeiproces om te handelen vanuit een gezamenlijke visie, die bijdraagt aan de kwaliteitsverbetering. Toelichting Opbrengsten Het is niet vast te stellen of de studenten het opleidingsniveau halen dat verwacht mag worden. Dan komt enerzijds omdat de school geen programma aanbiedt dat naar een bepaald examen leidt en anderzijds omdat er geen studenten zijn die het volledige VO-programma doorlopen. Ook de huidige studenten vertrekken weer na één jaar VO-onderwijs. Omdat er volgend seizoen verschillende leerlingen instromen in het voortgezet onderwijs staat de Koningin Maxima School voor de uitdaging om volledig voortgezet onderwijs aan te bieden dat parallel loopt met de structuur, aanbod en werkwijze op de Nederlandse scholen. Het bestuur ziet, mede door de komst van de coördinator, vanaf volgend seizoen voldoende mogelijkheden voor volwaardig voortgezet onderwijs in Sofia. Onderwijspraktijk De onderwijspraktijk die aangetroffen is tijdens het schoolbezoek voldoet niet aan de normen die daarvoor gelden. Dat heeft alles te maken met de keuze die de school heeft gemaakt aan het begin van het seizoen. De VO-studenten zijn beide om pragmatische redenen geplaatst in klas 1 (ondanks bijna twee jaar leeftijdsverschil). De bedoeling van de school was om beide studenten voldoende vaardigheden mee te geven zodat ze probleemloos kunnen aansluiten op het Vlaamse onderwijssysteem waar ze in augustus 2016 instromen. Het zicht op de inhoud van het Vlaamse dagonderwijs ontbreekt echter, zodat niet duidelijk is waarnaar toe gewerkt wordt en wat dan de eventuele hiaten bij de studenten zijn. Die werkwijze, hoe goedbedoeld ook, maakt dat de leerinhouden en leermiddelen voor Nederlandse taal niet zijn afgestemd op de ontwikkelingsfase van de studenten. Daarmee ontbreekt de doorgaande lijn, de afstemming en de eventuele zorg. Er zijn geen gegevens van gestructureerde toetsen en de methode gebonden toetsen worden niet frequent afgenomen en onvoldoende geanalyseerd. Daarmee is er onvoldoende zicht op de ontwikkeling van de studenten. De werksfeer is taakgericht en in de lessen was de actieve betrokkenheid van de studenten zichtbaar. Het aantal uren NTC onderwijs per week is gemiddeld drie uur. Met cultuuronderwijs, dat apart wordt gegeven, en het huiswerk worden de verplichte 120 uren gehaald. Uitval van onderwijsactiviteiten komt nauwelijks voor en bij afwezigheid van een lesgever nemen andere vrijwilligers de lessen over. De regels van de school zijn duidelijk en de afspraken worden nagekomen. Lesgevers en studenten benaderen elkaar - en onderling - respectvol. Het klimaat is ondersteunend voor de cognitieve en sociale ontwikkeling. De lesgevers en coördinator communiceren regelmatig met de ouders over de ontwikkeling van de leerlingen. Dat gebeurt in ontmoetingen, maar ook telefonisch (en social media). Op die manier is veelvuldig contact mogelijk. De ouders waarmee gesproken is zijn tevreden over de school. Kwaliteitszorg Bestuur en team van de Koningin Maxima School weet waarin zij zich wil onderscheiden en heeft actiepunten beschreven voor de korte en middellange termijn. De voorgenomen verbeteringen hebben wel betrekking op de resultaten en het onderwijsproces, maar missen nog systematische en planmatige onderbouwing. De werkwijze van de coördinator om de gewenste onderwijskwaliteit te realiseren

10 wordt breed gedragen. Er is een grote bereidheid om gezamenlijk het onderwijs te verbeteren, maar in het kwaliteitsdenken en uitvoeren is nog veel winst te halen. Dat onderkennen de lesgevers zelf ook. Tijdens het eindgesprek is uitgebreid doorgesproken over de kansen en mogelijkheden die er zijn om het voortgezet onderwijs goed op de kaart te zetten. Voordeel is dat de school volgend seizoen met een schone lei kan beginnen, de middelen aanwezig zijn en aan de structuur gewerkt kan worden. Met tijd en sturing om consequent, structureel en cyclisch te werken zijn er voldoenden mogelijkheden. De school kent de ouders en verantwoordt zich naar hen op een toegankelijke en heldere wijze.

11 4 Vervolg van het toezicht Bij dit kwaliteitsonderzoek heeft de inspectie ook de naleving van een aantal wettelijke voorschriften over de door het bestuur vastgestelde schoolgids en het schoolplan onderzocht, zoals die voor scholen in Nederland gelden. Op basis hiervan concludeert de inspectie dat de school aan deze wettelijke bepalingen voldoet. De bevindingen van dit kwaliteitsonderzoek leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement): De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school wordt door de inspectie als zwak beoordeeld. In beginsel volgt over twee jaar opnieuw een kwaliteitsonderzoek.