Landschappelijke verevening De boerderij aan de Linge Landschapsbeheer Gelderland

Transcriptie

1 Landschappelijke verevening De boerderij aan de Linge Landschapsbeheer Gelderland Naam : Stichting O.G. Heldering contact : Dhr. H. Weerts Straat : Wageningensestraat 104 Postcode : 8871 DH Plaats : Zetten Telefoon : Landschapsbeheer Gelderland Rosendael 2 a 6891 DA Rozendaal Contactpersoon: E. Timmerman Datum: oktober

2 Aanleiding De Heldring stichting vraagt om tot een wijziging van het bestemminsplan voor het pand De Lingenboerderij aan de Wageningsestraat 114 te komen. In een gesprek met de gemeente Overbetuwe op gaf de gemeente aan dat 50% van de bestaande bebouwing gesloopt dient te worden om in aanmerking te komen voor een wijziging bestemmingsplan. Aangezien dit bij De Lingeboerderij niet gerealiseerd kan worden, omdat men de bestaande bebouwing wil handhaven, moet er dus een verevening plaats vinden. Deze verevening, kan in goed overleg met de gemeente Overbetuwe, ten dele ook elders op het terrein van de stichting gerealiseerd worden. Omdat het groene karakter van de gemeente een belangrijke identiteit drager is verlangd de gemeente Overbetuwe dus een haalbaar, landschappelijk inrichtingsplan, waarbij nieuwe ontwikkelingen worden ingezet ter versterking van de groene kwaliteit. In de planvorming is rekening gehouden met een drietal zaken die van belang zijn: 1. Landschap 2. Cultuurhistorie 3. Wensen van de gemeente Overbetuwe en de Heldering Stichting Ontwikkelingen als deze, bieden belangrijke kansen voor het verbeteren van de leefbaarheid van het landelijk gebied, maar vooral ook voor het verbeteren van de kwaliteit van het landschap

3 Huidige situatie De Heldring Stichting is gelegen aan de Wageningsestraat 104 het totale bezit is ongeveer 16 ha en betreft een groot aantal gebouwen waaronder de Boerderij aan de Lingen en de Vluchtheuvelkerk te Zetten. Beide locaties zullen landschappelijk versterkt worden om te voldoen aan de gestelde verevening. De onderstaande luchtfoto s geven de huidige situatie en de ligging van het terrein in het landschap weer. De Landschappelijke structuren zijn nog steeds duidelijk te herkennen in het landschap. (Bron: webmap provincie Gelderland) - 3 -

4 De locatie van De Boerderij langs de Linge. Het landschap is op dit moment vrij open, op en rond het erf treffen we weinig beplanting aan (Bron: webmap provincie Gelderland) De locatie van De Vluchtheuvelkerk De vluchtheuvel en kerk liggen verscholen tussen de beplanting. (Bron: webmap provincie Gelderland) - 4 -

5 B Beide locaties zijn gelegen in het stroomruglandschap, waarbij de boerderij (B) ligt op de overgang naar het open kommengebied en gelegen is langs de Linge (Bron: webmap provincie Gelderland) Cultuurhistorie De cultuurhistorie is een belangrijk aspect bij ontwikkelingsprojecten als deze. Afhankelijk van de situatie en de ontstaansgeschiedenis van de locatie kan de cultuurhistorie in meer of minder mate een rol spelen. De sterke overgangen (gradiënten o.a. hoog-laag, droog-nat, open-dicht) tussen, uiterwaarden, stroomruggen en kommen maken dit tot een uniek landschap. Onderstaande historische kaarten uit 1900 laat duidelijk de karakteristieken van het stroomruglandschap zien, die in zuidwestelijke en noordoostelijke richting overgaat in de komgronden. Het stroomruggenlandschap 5 wordt gekenmerkt door kleinschaligheid met karakteristieke elementen als fruitbomen, 5 boomgaarden, laanbeplanting, elzensingels en 6 erfbeplanting. De hogere stroomruggen waren aanvankelijk kleinschaliger door de vele heggen, laanbeplanting en de vele boomgaarden. De lagere stroomruggen en oude stroomgeulen werden in het B A verleden 1 2 vooral 3 gebruikt als hooi- en weiland en hadden een iets opener karakter. Na 1880 trad er een verdere verdichting van het landschap op. Bouwlanden werden omgezet in boomgaarden, zodat ook 4 op de lagere stroomruggen boomgaarden ontstonden. Recentere ontwikkelingen zoals, schaalvergroting door de ruilverkavelingen hebben er voor gezocht dat het relatief dichte coulisselandschap een steeds meer open karakter kreeg. De komgronden daarentegen waren historisch gezien open en wijds. Het verkavelingspatroon was regelmatig, het landschap open en grootschalig met een stelsel van rechtlijnige weteringen. De komgronden werden extensief gebruikt als hooi- en weiland. Deze open ruimte van de rivieren en uiterwaarden staat in groot contrast met de kleinschaligheid van de stroomruggen. De kwaliteit zit dan ook in de contrasten tussen het - 5 -

6 omliggende open landschap en de beslotenheid van de linten met hoog opgaande, erfbeplanting en kronkelige wegen (LOP gem. Overbetuwe). Historische atlas omstreeks 1900 Bron: De locatie van De Boerderij langs de Linge rond Het perceel ligt binnen de rode cirkel. Bron Het opvoedingsgesticht Talitha Kumi is op de kaart te zien en was omgeven met boomgaarden. Op de kaart heeft de Linge op dit punt een recht verloop

7 De locatie van De Vluchtheuvelkerk rond Het perceel ligt binnen de rode cirkel. Bron Op de kaart is te zien dat er een gracht rond de heuvel heeft gelegen en dat er aan de westzijde een groot aantal fruitbomen stonden. De kleinschaligheid van het stroomruggenlandschap, met karakteristieke elementen als fruitbomen, boomgaarden, laanbeplanting, elzensingels en erfbeplanting, is duidelijk op de historische karten te herkennen

8 Gemeentelijk beleid Deze inpassingen is een eis vanuit de beleidsregel functieverandering en nieuw vestiging in het buitengebied gem. Overbetuwe Daarnaast heeft de gemeente in september 2010 een Landschapsontwikkelingsplan (LOP) opgesteld. In het LOP staat het gemeentelijke beleid voor natuur en landschap. Het LOP geeft invulling aan de landschappelijke opgave uit toekomstvisie+ en is afgestemd met andere gemeentelijke beleidsplannen. Het LOP vormt dus, de landschappelijke basis voor het Bestemmingsplan Buitengebied. Het LOP bied dan ook concrete richtlijnen en stelt voorwaarden aan de landschappelijke inpassing/ compensatie van bouwplannen. De nadruk ligt hier op het behouden van de structuren kenmerkend voor het kleinschalige Oeverwallen- en stroomruggen landschap naar het open Kommenlandschap en de relatie met de Linge. Wensen opdrachtgever Een gedegen plan waarbij zowel de functies van de instelling gehandhaafd blijven en de geplande ontwikkelingen een positieve bijdrage leveren aan het landschap. Concreet: Wijziging van het bestemmingsplan; Behoud van gebouwen bij de Boerderij aan de Lingen; Landschappelijke inpassing Boerderij aan de Lingen; Herstel lanen patroon aan de Vluchtheuvellaan; Landschappelijk versterken van de Vluchtheuvelkerk conform de aanbevelingen die zijn beschreven in het inspiratieboek Woerden, Veilige Oorden bij Hoogwater

9 Landschappelijke versterking Boerderij aan de Linge en Vluchtheuvelkerk Wanneer het gaat om een landschappelijke inpassing zijn vooral de grote structuren op of rond het erf en gebouwen van belang. Deze hebben landschappelijk gezien de meeste impact en zijn bepalend voor het aanzien van het erf of de bebouwing (op afstand). Deze structuren zijn in veel gevallen locatie-overschrijdend en zorgen ervoor dat gebouwen onderdeel worden van het landschap. Dergelijke structuren bestaan voornamelijk uit opgaande beplantingselementen welke verschillend van aard kunnen zijn, afhankelijk van het betreffende landschapstype. Denk daarbij aan knip- of scheerheggen, struweelhagen, houtsingels, geriefhoutbosjes, (knot-) bomenrijen, solitaire bomen en boomgaarden. Boerderij aan de Linge: het erf ligt vrij open en kaal in het landschap en sluit op dit moment onvoldoende aan op het omringende landschap. Zoals hierboven al benoemd ligt de boerderij op de overgang van het meer besloten Oeverwallen en Stroomruggenlandschap naar het open Kommengebied. Het gebied was in het verleden rijk aan hoogstamboomgaarden en rond de erven troffen we forse erfbeplanting aan. Perceelgrenzen waren aangezet met knotbomen en langs de wegen trof men veelal laanbeplanting aan. Dit beeld proberen we rond de boerderij te herstellen. Zo zal er aan de westzijde een hoogstam boomgaard aangelegd worden die omzoomd wordt met een haag. De erfgrens word aangezet met een haagstructuur en aan de oostzijde zal robuustere beplanting worden aangelegd in de vorm van een struweelhaag. Verspreid op het erf zullen een aantal solitaire bomen worden gepland die bijdragen aan de gelaagdheid en inpassing van het erf, op afstand. Langs de oostzijde van het perceel zal een knotbomenrij worden gepland die doorloopt langs het kavelpad en overgaat in het openlandschap van de kommen. Op dit moment zijn er aan de oostzijde van de boerderij een aantal Leilindes geplant, langs het terras. Historisch gezien werden de leilinden geplant als natuurlijke zonnewering aan de zuidzijde van de boerderij. Om dit historische beeld te herstellen is er gekozen om een aantal leibomen aan de zuidzijde van de boerderij te planten. De bestaande bomen hebben al een forse omvang, het verplaatsen van de bomen brengt aanzienlijke kosten met zich mee en de kans op uitval is aanwezig. Dit is de reden waarom er gekozen is om de bestaande leilindes te handhaven en niet te verplaatsen of te verwijderen. Bovendien vervullen de bestaande bomen een zonwerende functie op het terras dat zuidoost is georiënteerd. Vluchtheuvelkerk: De kerk is na jarenlang verval gerestaureerd en ziet er weer prachtig uit. De hoge woerd met de kerk en de vele grote eiken vormt een tamelijk spectaculair beeld. Jammer genoeg is dit beeld alleen vanaf het terrein van de stichting te bewonderen. Vanaf de openbare weg is dat vrijwel nergens mogelijk, en zeker niet in de zomer. De woerd is aan de noord- en westzijde begrensd door een watergang. Dit is het restant van de gracht die voorheen, in ieder geval nog in 1929, de heuvel geheel omringde. Ten noorden van de vluchtheuvel ligt een grote hoogstamboomgaard van recente datum. Een groot deel van de woerd is begroeid met loofbos met een boomlaag van vooral eiken, maar ook beuk en es, en een struiklaag met onder meer meidoorn, hazelaar, vlier, hulst en rode kornoelje. Door de inheemse soortensamenstelling, de ouderdom van de eiken en de diverse structuur heeft het bos een relatief hoge ecologische waarde. In het gazon op het - 9 -

10 talud aan de oostzijde bloeien veel kievitsbloemen en maarts viooltje. Verder is op diverse plekken taxus aangeplant. Deze soort past goed bij de begraafplaats op de vluchtheuvel. Ten zuidoosten van de woerd staat een merkwaardige boogvormige rij taxusbomen die erg dicht op elkaar staan. Deze lijkt ooit als heg bedoeld, maar nu zijn de bomen bijna tien meter hoog. Tussen deze taxusbomen en de kavelgrens staan drie grote populieren, die het zicht op de woerd belemmeren. Specifieke aanbevelingen Vluchtheuvelkerk Benutting landschapsecologische potenties: Aan de oostzijde staan drie volwassen populieren die kunnen worden verwijderd om schade door vallende takken te voorkomen en meer licht in het bos te krijgen. Randzone van aangrenzende watergang ecologisch inrichten; met dien verstande dat er geen vergravingen in het talud plaatshebben wegens zijn monumentale waarde als onderdeel van de woerdgracht, als plek van aardhaling voor de bouw van de vluchtheuvel. Ook kansen benutten om door opschonen van de gracht de waterkwaliteit en zo ook de ecologische potentie te verbeteren. Vergroting herkenbaarheid/ beleefbaarheid van de woerd: De zichtbaarheid van de woerd en kerk kan aanzienlijk worden verbeterd door aan de noordwest- en oostzijde de struiklaag te dunnen. Door een aantal hulst- en taxusstruiken te verwijderen worden zichtlijnen gecreëerd. Aan de oostzijde staat een uitgegroeide taxushaag die teruggezet kan worden. Belangrijkste punt voor verbetering is de zichtbaarheid van dit bijzondere element vanaf de openbare weg. De mogelijkheden daartoe zijn echter beperkt omdat de vluchtheuvel aan de zuid- en westzijde is afgeschermd door huizen en tuinen en aan de noord- en vooral de oostzijde op enige afstand ligt van de openbare weg. Er zijn twee mogelijke zichtlijnen te ontwikkelen: o Vanaf de Wageningsestraat. Deze zichtlijn is interessant omdat de vluchtheuvel door veel mensen gezien zou kan worden. De afstand van driehonderd meter is echter aanzienlijk en diverse beplanting hindert het zicht. o Vanaf de Bethelstraat is de afstand korter (honderd meter) maar hier komen minder mensen. Langs de Bethelstraat staan mooie oude bomen die het zicht op de woerd belemmeren. Opkronen kan dit probleem oplossen. Op de woerd staat langs de sloot hoog struikgewas van voornamelijk vlier en hulst. Door deze grotendeels te verwijderen, een enkele hulst uitgezonderd, is de woerd vanaf de noordelijk gelegen Bethelstraat beter te zien. Toegankelijk maken van de historische begraafplaats rond de kerk. De achtergronden van de vluchtheuvel, begraafplaats en kerk kunnen worden beleefd via een cultuurhistorische route. Deze route kan in het teken staan van de Zettense en Hemmense woerden

11 Behoud/ versterking landschappelijke samenhang tussen woerd en omgeving: De rijzige woerd met de vluchtkerk heeft extra cultuurhistorische waarde dankzij de herkenbare relatie met de vierkante waterrijke laagte of gracht rondom de woerd. Hier werd met veel pijn en moeite de aarde gewonnen die nodig was voor het opwerpen van de heuvel. Voorkomen moet worden dat de woerdgracht geheel verlandt en zelfs verwildert. Wenselijk is het opschonen van de gracht zodat de woerd en de omringende natte laagte als een cultuurhistorisch ensemble worden ervaren

12 Beplantingsplan De boerderij aan de Linge Een landschappelijke versterking als deze is voor de uitstraling van een woning of bedrijf zeer belangrijk. Bij het toepassen van nieuwe beplanting rond De boerderij aan de Linge, is rekening gehouden met de oorspronkelijke inrichtingsprincipes van het historische boeren erf. In de bijlage Boerderijen en boerenerven kunt u meer lezen over erfinrichting van boerenerven. Verder is er getracht om aan te sluiten op de karakteristieken van het Oeverwallen- en Stroomruglandschap met behoud van zichtassen op het achterliggende landschap waarbij de Linge als landschappelijke structuurdrager wordt gezien. Op de bijgevoegde ontwerpkaart wordt een inrichtingsvoorstel gedaan. De hieronder beschreven elementen zijn terug te vinden op de kaart. 1. Struweelhaag Locatie : (zie tekening) Lengte : 50 meter Breedte : 1 plantrijen Oppervlakte : m 2 Aantallen en soorten : 50 stuks 15 x sleedoorn 10 x hazelaar 5 x hondsroos 5 x grauwewilg 15 x haagbeuk Maat : cm Plantwijze :1.50 plantrijen, 1 stuks per meter Overig : Aanleg en beheer : Zie informatievellen in de bijlage Minimaal 0,5 meter uit de erfgrens planten 2. Solitaire boom Locatie : (zie tekening) Soort : walnoot Aantal : 1 stuks Plantafstand : minimaal 8 meter uit de bebouwing Maat : cm stamomtrek Overig : Aanleg en beheer : Zie informatievellen in de bijlage Minimaal 2 meter uit de erfgrens planten

13 3. Solitaire boom Locatie : (zie tekening) Soort : gewone es Aantal : 1 stuks Plantafstand : minimaal 8 meter uit de bebouwing Maat : cm stamomtrek Overig : Aanleg en beheer : Zie informatievellen in de bijlage Minimaal 2 meter uit de erfgrens planten 4. Solitaire boom Locatie : (zie tekening) Soort : eik Aantal : 1 stuks Plantafstand : minimaal 8 meter uit de bebouwing Maat : cm stamomtrek Overig : Aanleg en beheer : Zie informatievellen in de bijlage Minimaal 2 meter uit de erfgrens planten 5. Knip- en scheerheg Locatie : (zie tekening) Lengte : 85 meter Breedte : 1 plantrij Soort : Haagbeuk Plantwijze : 4 stuks per meter Aantal : 340 stuks Maat : cm lengte Overig : Aanleg en beheer : Zie informatievellen in de bijlage Minimaal 0,5 meter uit de erfgrens planten

14 6. Knip- en scheerheg Locatie : (zie tekening) Lengte : 46 meter Breedte : 1 plantrij Soort : Haagbeuk Plantwijze : 4 stuks per meter Aantal : 184 stuks Maat : cm lengte Overig : Aanleg en beheer : Zie informatievellen in de bijlage Minimaal 0,5 meter uit de erfgrens planten 7. Knip- en scheerheg Locatie : (zie tekening) Lengte : 56 meter Breedte : 1 plantrij Soort : Haagbeuk Plantwijze : 4 stuks per meter Aantal : 224 stuks Maat : cm lengte Overig : Aanleg en beheer : Zie informatievellen in de bijlage Minimaal 0,5 meter uit de erfgrens planten 8. Leibomen Aan de oostzijde van de boerderij staan al een aantal leilindes, na overleg met de stichting blijven deze lindes behouden en zullen er voor de boerderij ook lindes gepland worden. Locatie : (zie tekening) Soort : Leilinde Aantal : 5 stuks Plantafstand : 4-6 meter, 3 a 4 meter uit de gevel Maat : leiboom met rek maat stamomtrek Overig : Aanleg en beheer : Zie informatievellen in de bijlage

15 9. Knotbomenrij Locatie : (zie tekening) Soort : schietwilg Lengte : 182 meter Aantal : 31 stuks Plantafstand : 6 meter Maat : knotstek Overig : Aanleg en beheer : Zie informatievellen in de bijlage 10. Hoogstamboomgaard Locatie :Zie tekening Soort en ras :Zie tabel Bestuivingtechnisch gecontroleerd. Aantal : 17 stuks Plantafstand : 8 a 10 meter Maat : cm Aanleg en beheer : Zie informatievellen in de bijlage Overig : Appels hand/stoof smaak bloeitijd pluktijd Houdbaarheid ziektes grondsoort Brabantse bellefleur 1 hand/keuken zachtzuur laat oktober zeer goed kankergevoelig alle Cox pomona 1 hand licht zuur midden sept goed gevoelig alle Sterappel 1 hand zachtzuur laat begin sept goed ongevoelig alle Schone van boskoop 2 keuken zuur vroeg eind sept zeer goed Gevoelig alle Present van Engeland 2 hand zachtzuur midden oktober zeer goed Gevoelig alle Jan Steen 1 hand zoetzuur laat eind sept redelijk ongevoelig alle Peren Noord Hollandse suikerpee 1 hand goed/sappig midden begin aug matig ongevoelig alle Jut 1 hand goed/sappig laat eind aug slecht ongevoelig Klei Maagdenpeer 1 hand sappig laat begin sept matig ongevoelig Klei Beurre d'hardenpont 1 hand sappig vroeg oktober zeer goed ongevoelig alle Provisiepeer 1 stoof zoet laat oktober zeer goed ongevoelig alle Zwijdrechtse wijnpeer* 1 hand/stoof zoet laat oktober slecht ongevoelig Alle Kersen Udense Spaanse 1 bont laat eind juni ongevoelig Varikse zwarte 1 zwart vroeg eind juni ongevoelig Hedelfinger Riesenkirsche 1 donkerrood laat eind juni ongevoelig *zelfbestuiver

16 Landschappelijke versterking Vluchtheuvelkerk te Zetten De hoge woerd met kerk is één van de woerden in de gemeente Overbetuwe waarvoor specifieke aanbevelingen zijn opgesteld in het kader van het Woerdenproject. De aanbevelingen zijn beschreven in het inspiratieboek Woerden, Veilige Oorden bij Hoogwater. In dit plan wordt de aanbevelingen uit het inspiratieboek overgenomen zodat de zichtbaarheid en beleefbaarheid van de woerd en kerk aanzienlijk verbeterd worden. Onderdeel 7 is en een extra toevoeging op het streefbeeld uit het inspiratieboek. In eerste instantie zouden meerdere lanenpatronen worden aangezet haaks op de Wageningsestraat maar door interne ontwikkelingen is dit op dit moment niet haalbaar. De stichting wil dit in de toekomst wel doorzetten. De merkwaardige boogvormige rij taxusbomen bomen zal op termijn worden gerooid en maakt geen onderdeel uit van deze landschappelijke versterking. 1. Kappen populieren Locatie Soort Aantal : (zie tekening) : populier : 3 stuks 2. Opschonen /Uitbaggeren van gracht Het dikke pakket organisch materiaal uit de gracht verwijderen en het vervangen van de beschoeiing langs de gracht. 3. Uitdunnen ondergroei/ Creëren van zichtlijnen Op de woerd staat langs de gracht hoog struikgewas van voornamelijk vlier en hulst. Door deze grotendeels te verwijderen, een enkele hulst uitgezonderd, is de woerd vanaf de noordelijk gelegen Bethelstraat beter te beleven. 4. Uitdunnen ondergroei/ Creëren van zichtlijnen Deels verwijderen van de onderbegroeiing aan de noordwestzijde van de vluchtheuvelkerk. 5. Uitdunnen ondergroei / Creëren van zichtlijnen Deels verwijderen van de onderbegroeiing aan de oostzijde van de vluchtheuvelkerk. 6. Uitdunnen bos Deels verwijderen van de onderbegroeiing aan de zuidoostzijde van de vluchtheuvelkerk

17 7. Herstel lanenpatroon haaks op de Wageningsestraat (met behoud van zichtlijnen op de Vluchtheuvel en kerk) Locatie : (zie tekening) Soort : es Aantal : 11 stuks Plantafstand : 8 meter Maat : cm stamomtrek Overig : Aanleg en beheer : Zie informatievellen in de bijlage Minimaal 2 meter uit de erfgrens planten 8. Beleefbaar maken van de woerd Een van de aanbevelingen uit het inspiratieboek Woerden Veilige Oorden bij Hoogwater is de achtergrond van de vluchtheuvel begraafplaats en kerk beleefbaar te maken middels de aanleg van een wandelroute. Het is niet mogelijk om de gesloten instellen toegankelijk te maken voor publiek. Wel kan de achtergrond van de vluchtheuvel, begraafplaats en kerk ontsloten worden middels de plaatsingen van een informatiebord. 1 informatie paneel A3 De gemeente kan behulpzaam zijn bij het schreven van de teksten voor het paneel

18 Plantsoenlijst de Boerderij aan de Linge Hieronder staat de totale plantsoenlijst weergegeven die nodig is om de bovenstaande landschapselementen te realiseren. OGH- Stichting PA13 Nederlandse naam Maat Aantal Bosplantsoen Haagbeuk Carpinus betulus Hazelaar Corylus avellana Sleedoorn Prunus spinosa Hondsroos Rosa canina grauwe wilg salix cinerea Veren 0 Schietwilg (tbv knot) Salix alba Knot 31 Boompalen 0 Doorsnede 8 cm 2,50 meter lang Onbehandeld 30 Leipalen 5 meter 2 Laanbomen Paardekastanje Aesculus hippocastanum mk 1 Walnoot Juglans regia mk 1 Zomereik Quercus robur mk 1 Leilindes Tilia platyphyllos mk 5 Fruitbomen 0 Appel Brabantse Bellefleur Appel Cox's Pomona Appel Jacques Lebel Appel Present van Engeland* Appel Schone van Boskoop Appel Sterappel Kers Hedelfinger Riesenkirsche Kers Udense Spaanse Kers Varikse Zwarte Peer Beurre d'hardenpont Peer Jut Peer Maagdenpeer Peer Noordhollandse Suikerpeer Peer Provisiepeer Peer Zwijndrechtse wijnpeer* Soorten kunnen in overleg met de Landschapscoördinator van de gemeente Overbetuwe worden gewijzigd

19 Plantsoenlijst de Vluchtheuvelkerk Hieronder staat de totale plantsoenlijst weergegeven die nodig is om de bovenstaande landschapselementen te realiseren. Vluchtheuvel Kerk PA13 Nederlandse naam Maat Aantal Boompalen 0 Doorsnede 8 cm 2,50 meter lang Onbehandeld 11 Laanbomen Gewone es Fraxinus excelsior Soorten kunnen in overleg met de Landschapscoördinator van de gemeente Overbetuwe worden gewijzigd

20 Begroting uitvoering de Boerderij aan de Linge Bij het vaststellen van de prijzen voor het aanleggen van groen is gebruikgemaakt van indicatieve kostprijzen, deze kunnen afwijken van de werkelijke kosten. Daarom adviseren wij om bij verschillende bedrijven een offerte aanvraag uit te zetten. Onderstaande prijzen zijn gebaseerd op wortelgoed (kale wortel). Voor bomen met draadkluit dient rekening gehouden te worden met de navolgende verhogingen: Draadkluit voor de maten 8-10 cm en cm: 16,00 per kluit (draadkorf) met diameter van 40 cm Draadkluit voor de maten cm en cm: 22,50 per kluit (draadkorf) met diameter van 50 cm Draadkluit voor de maten cm en cm: 30,00 per kluit (draadkorf) met diameter van 60 cm 1. Struweelhaag aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl Aanschaf plantsoen 50 stuks 0,85 42,50 6% 45,05 Aanplant haag 2 st/1m kleigrond 50 stuks 0,96 48,00 21% 58,08 Aanplant haag 2 st/1m zandgrond stuks 0,83-21% - Subtotaal 90,50 103,13 nazorg 10% 9,05 10,31 Totaal 99,55 113,44 Totaal 108,60 123,76 2. Solitaire (laan)boom aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl Aanschaf boom stuks 100,00 100,00 6% 106,00 Aanplant laanboom kleigrond 1 stuks 25,29 25,29 21% 30,60 Aanplant laanboom zandgrond stuks 19,48-21% - Vraatbeschermers 1 stuks 3,50 3,50 21% 4,24 Subtotaal 128,79 140,84 nazorg 10% 12,88 14,08 Totaal 141,67 154,92 3. Solitaire (laan)boom aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl Aanschaf boom stuks 87,50 87,50 6% 92,75 Aanplant laanboom kleigrond 1 stuks 25,29 25,29 21% 30,60 Aanplant laanboom zandgrond stuks 19,48-21% - Vraatbeschermers 1 stuks 3,50 3,50 21% 4,24 Subtotaal 116,29 127,59 nazorg 10% 11,63 12,76 Totaal 127,92 140,

21 4. Solitaire (laan)boom aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl Aanschaf boom stuks 126,50 126,50 6% 134,09 Aanplant laanboom kleigrond 1 stuks 25,29 25,29 21% 30,60 Aanplant laanboom zandgrond stuks 19,48-21% - Vraatbeschermers 1 stuks 3,50 3,50 21% 4,24 Subtotaal 155,29 168,93 nazorg 10% 15,53 16,89 Totaal 170,82 185,82 5. Knip- en scheerheg aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl Aanschaf plantsoen 340 stuks 0,85 289,00 6% 306,34 Aanplant haag 4 st/1m kleigrond 85 m1 3,90 331,50 21% 401,12 Aanplant haag 4 st/1m zandgrond m1 2,97-21% - Subtotaal 620,50 707,46 nazorg 10% 62,05 70,75 Totaal 682,55 778,20 6. Knip- en scheerheg aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl Aanschaf plantsoen 184 stuks 0,85 156,40 6% 165,78 Aanplant haag 4 st/1m kleigrond 46 m1 3,90 179,40 21% 217,07 Aanplant haag 4 st/1m zandgrond m1 2,97-21% - Subtotaal 335,80 382,86 nazorg 10% 33,58 38,29 Totaal 369,38 421,14 7. Knip- en scheerheg aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl Aanschaf plantsoen 224 stuks 0,85 190,40 6% 201,82 Aanplant haag 4 st/1m kleigrond 56 m1 3,90 218,40 21% 264,26 Aanplant haag 4 st/1m zandgrond m1 2,97-21% - Subtotaal 408,80 466,09 nazorg 10% 40,88 46,61 Totaal 449,68 512,70 8. Leilinde aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl Aanschaf boom stuks 92,50 462,50 6% 490,25 Aanplant laanboom kleigrond 5 stuks 25,29 126,45 21% 153,00 Aanplant laanboom zandgrond stuks 19,48-21% - Vraatbeschermers 5 stuks 3,50 17,50 21% 21,18 Subtotaal 606,45 664,43 nazorg 10% 60,65 66,44 Totaal 667,10 730,

22 9. Knotbomen/veren aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl Aanschaf boom 31 stuks 7,00 217,00 6% 230,02 Aanplant veer/knotboom > 1,75 kleigrond 31 stuks 3,91 121,21 21% 146,66 Aanplant veer/knotboom > 1,75 zandgrond stuks 2,75-21% - Vraatbeschermers 31 stuks 3,50 108,50 21% 131,29 Subtotaal 446,71 507,97 nazorg 10% 44,67 50,80 Totaal 491,38 558, Hoogstamboomgaard aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl Aanschaf hoogstamboom 17 stuks 20,00 340,00 6% 360,40 Aanplant hoogstamfruit kleigrond 17 stuks 25,00 425,00 21% 514,25 Aanplant hoogstamfruit zandgrond stuks 17,86-21% - Vraatbeschermers 17 stuks 3,50 59,50 21% 72,00 Subtotaal 824,50 946,65 nazorg 10% 82,45 94,66 Totaal 906, ,31 TOTAAL UITVOERING 4.116, ,

23 Begroting uitvoering de Vluchtheuvelkerk Een grootdeel van de werkzaamheden (1 t/m 6) zijn in 2013 uitgevoerd, de kosten voor het werk zijn opgevraagd bij de financiële dienst van de OGH Stichting, voor een specificatie van de kosten word dan ook verwezen naar deze financiële dienst. Bij het vaststellen van de prijzen voor het aanleggen van groen elementen (7) is gebruikgemaakt van indicatieve kostprijzen, deze kunnen afwijken van de werkelijke kosten. Daarom adviseren wij om bij verschillende bedrijven een offerte aanvraag uit te zetten. Onderstaande prijzen zijn gebaseerd op wortelgoed (kale wortel). Voor bomen met draadkluit dient rekening gehouden te worden met de navolgende verhogingen: Draadkluit voor de maten 8-10 cm en cm: 16,00 per kluit (draadkorf) met diameter van 40 cm Draadkluit voor de maten cm en cm: 22,50 per kluit (draadkorf) met diameter van 50 cm Draadkluit voor de maten cm en cm: 30,00 per kluit (draadkorf) met diameter van 60 cm 1. Kappen Populieren aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl kappen 3 stuks 1.249,50 21% 1.511,90 Subtotaal 1.249, ,90 nazorg 10% 124,95 151,19 Totaal 1.374, ,08 Totaal 1.499, ,27 2. Opschonen/ uitbaggeren van gracht aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl Opschonen/ uitbaggeren van gracht 1800 m ,00 21% ,00 herstellen oever, beschoeiing herstel talud 55 m 3.200,00 21% 3.392,00 Subtotaal , ,00 nazorg 10% 1.160, ,60 Totaal , ,60 3, 4,5,6. uitdunnen ondergroei tbv zichtlijnen aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl afzetten beplanting 3500 m2 337,50 21% 408,

24 Subtotaal 337,50 408,38 nazorg 10% 33,75 40,84 Totaal 371,25 449,21 7. Aanleg lanen aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl Aanschaf boom stuks 44,00 484,00 6% 513,04 Aanplant laanboom kleigrond 11 stuks 25,29 278,19 21% 336,61 Aanplant laanboom zandgrond stuks 19,48-21% - Vraatbeschermers 11 stuks 3,50 38,50 21% 46,59 Subtotaal 800,69 896,23 nazorg 10% 80,07 89,62 Totaal 880,76 985,86 8. Informatie paneel* aantal eenheid prijs/eenheid prijs excl BTW prijs incl paneel 1 stuks 1.000,00 21% 1.210,00 opmaak/plaatsen van paneel 1 450,00 21% 544,50 Totaal 1.450,00 21% 1.754,50 TOTAAL UITVOERING ,66 21% ,66 * De gemeente kan behulpzaam zijn bij het schreven van de teksten voor het paneel en zo nodig kan tegen betaling de levering en plaatsing van het bord door de gemeente worden geregeld

25 Historische Achtergronden Historische achtergrond: Knip en scheerheg Heggen zijn al eeuwen te vinden in het Nederlandse cultuurlandschap. Deze lijnvormige landschapselementen kennen een sterke samenhang met het omringde landschap. Nabij boerderijen en rondom boomgaard en moestuin waren veelal de heggen te vinden. Vaak diende de heggen als eigendoms- of perceelsscheiding. De doornige heg had daarnaast ook nog een belangrijke veekerende functie. Langs de rivieren dienden de heggen om de waterstroom bij overstromingen te remmen en te verdelen, zodat het vruchtbare slib kon bezinken. Inmiddels zien we dat veel heggen bedreigd worden. Veel heggen zijn uit het landschap verdwenen door de komst van prikkeldraad, de ruilverkavelingen en achterstallig onderhoud. Alle reden om de heg weer terug te brengen in het landschap. Heggen zijn namelijk nog altijd functioneel als windscherm en als veekering, ook bij hoge rivierwaterstanden zorgen ze voor een permanente afrastering. Daarnaast houden ze de grond vast en dragen ze bij aan een goede waterhuishouding. Ook veel dieren hebben profijt van de aanwezigheid van een heg. Vogels gebruiken het als broedplaats; veel kleine zoogdieren vinden er voedsel en een schuilplaats en voor vleermuizen is een haag erg belangrijk als oriëntatiepunt. Historische achtergrond: Struweelhaag Gelderland kent een grote diversiteit aan lijnvormige landschapselementen, waaronder de vrij uitgroeiende haag en de struweelhaag. De vrij uitgroeiende haag bestaat uit een enkele rij struiken die vrijuit kunnen groeien en de struweelhaag bestaat uit meerdere rijen. De functie van deze hagen was perceelsscheiding en veekering, daarom bestonden de hagen vroeger voornamelijk uit doornsoorten. Soms werden ook nog wat andere struiken en bomen in de haag aangeplant, denk hierbij aan hondsroos, sleedoorn, braam, wilg, eik of es. De hagen boden beschutting voor het vee en zorgden voor gebruikshout. Door de komst van het prikkeldraad, de schaalvergroting en de ruilverkavelingen zijn veel van deze elementen verdwenen. Vaak worden de termen heggen en hagen door elkaar gebruikt, en regionaal hebben ze soms verschillende betekenissen. De term heg gebruiken we voor strak geschoren elementen, de term haag gebruiken we voor de meer breed en hoog uitgroeiende elementen. Soms is er sprake van speciale beheervormen zoals bij het leggen of vlechten van hagen

26 Hagen hebben een grote natuurwaarde. Ze zijn vaak een schuilplaats voor veel vogels en kleine zoogdieren en vergroten daardoor de landschappelijke en ecologische variatie. Historische achtergrond: Hoogstamboomgaard Al vele eeuwen wordt in Nederland fruit geteeld in hoogstamboomgaarden. Aanvankelijk waren het vooral kloosters, kastelen en landgoederen. Eind 19 de eeuw begon een grote uitbreiding aan fruitboomgaarden. Onder invloed van de landbouwcrisis stapten veel agrariërs in het rivierengebied over van graanteelt naar hoogstamfruit. Een groot voordeel van het hoogstamfruit was dat er dieren onder konden grazen. Vanaf 1950 is het areaal aan hoogstamboomgaarden flink achteruit gegaan, vanwege de opkomst van de moderne fruitteelt (laagstam). Hoogstamboomgaarden hebben een grote ecologische waarde. Ze leveren nestgelegenheid aan allerlei vogels. De steenuil is een soort die graag broedt in holle takken van fruitbomen. Een heg om de boomgaard als windsingel vergroot de natuurwaarde van de boomgaard. Historische achtergrond: Solitaire boom en boomgroep Een solitaire boom of bomengroep werd regelmatig in het weiland aangeplant als schaduw voor het vee of om het landschappelijke beeld compleet te maken. Ook werd een solitaire boom regelmatig op de hoek van het perceel aangeplant als afbakening (grensboom). Verder vindt men ook regelmatig solitaire bomen rondom het huis. Veel boomsoorten hadden een functie. Zo werd een walnoot vaak in de buurt van de keuken aangeplant omdat de walnoot muggen en vliegen weert en ook zorgde voor schaduw

27 Historische achtergrond: Knotboom Wilg, populier, es, els, eik en haagbeuk kwamen al voor het begin van onze jaartelling als knotbomen voor. Knotbomen deden dienst als grensafscheiding of als houtleverancier. De knotboom levert gemakkelijk oogstbaar hout op dat voor allerlei doeleinden werd gebruikt. Zo werd het gebruikt voor bezems, manden, oeverbeschoeiingen, takkenbossen en gebruikshout zoals hekken en gereedschapsstelen. Oudere knotbomen herbergen allerlei planten en dieren. Het aantal diersoorten dat in een knotboom huist is zeer groot. Van de vele vogels die in een knotboom te vinden zijn, is de steenuil een van de trouwste bewoners