Kate, M. ten Saneren met kraan en gesloten knijper binne n ee...

Transcriptie

1 Kate, M. ten Saneren met kraan en gesloten knijper binne n ee...

2 SANEREN MET KRAAN EN GESLOTEN KNIJPER BINNEN EEN SLIBSCHERM WAAROM NIET DE JUISTE MANIER??? (Praktijkervaringen van de werkvloer) M. ten Kate opzichter Rijkswaterstaat januari 1992 Z1446

3 BIBLIOTHEEK SOUWDIENST I A m i r r!, BIBLIOTHEEK NR..4.1HM.L!...wUy Bouwdienst Rijkswaterstaat... Postbus INHOUDSOPGAVE 3502LA Utrecht 1 INLEIDING 1 2 DOEL VAN HET SLIBSCHERM, DICHTE KNIJPER EN VIZIERBAK 2 3 ACHTERGRONDEN EN TECHNISCHE GEGEVENS 3 4 PRAKTIJKERVARINGEN OP DIVERSE LOKATIES Hollandsche IJssel Geulhaven Bakkerskil 9 5 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Conclusie Aanbevelingen 13

4 1. INLEIDING Persoonlijke gegevens M. ten Kate, opzichter Rijkswaterstaat, directie, belast met het dagelijks toezicht op de hieronder genoemde sanerings- en/of onderhoudsbaggerwerken. Aanleiding Dit rapport is tot stand gekomen door het vastleggen van praktijkervaringen bij waterbodemsaneringen in de Hollandsche IJssel, Geulhaven te Rotterdam en de Bakkerskil in Krimpen aan de IJssel. De nadruk wordt gelegd op het werken met een kraan voorzien van verschillende soorten knijpers, en het werken van een kraan binnen een slibscherm. Het doel van dit rapport is om mijn bezorgdheid kenbaar te maken over de manier van "milieubaggeren", mede gezien het feit dat deze baggermethode veelvuldig gebruikt wordt voor de sanering van waterbodems. Tevens wil ik in dit rapport verduidelijken wat de consequenties zijn van de gevolgde werkwijze voor het verwijderen en bergen van verontreinigde baggerspecie. a:\slibdav maart 1992 Pagina 1 van 13

5

6 2. DOEL VAN HET SLIBSCHERM, DICHTE KNIJPER EN VIZIERBAK Slibscherm Het slibscherm is ontworpen om de verspreiding van het verontreinigde sediment te beperken. Door het baggergedeelte geheel te omringen met een scherm moet er geen uitwisseling plaatsvinden met het oppervlaktewater buiten het slibscherm. Het te baggeren saneringswerk dient zo klein mogelijk te worden gehouden, zodat de haven of het vaarwater zoveel mogelijk kan blijven functioneren. Dichte knijper De dichte knijper dient om de gebaggerde specie morsvrij over te slaan in beunbakken. Vizierbak De vizierbak dient om de dunne bovenlaag (morslaag) die ontstaat nadat het gebied gebaggerd is, morsvrij over te slaan in beunbakken. a:\slibdev maart 1992 Pagina 2 van 1 3

7

8 3. ACHTERGRONDEIM EN TECHNISCHE GEGEVENS Hollandsche IJssel (klasse IV) Geulhaven (Klasse IV WCA) Bakkerskil (Klasse III) Gebied Werktuig Aantal Inhoud Dicht Slibscherm Verstelbaar Evenwichtsdraadkraan Kraanschip met d- raadkraan Evenwichts hydraulische kraan Draadkraan op ponton Hydraulische kraan met vizierbak op ponton Evenwichts hydraulisch kraanschip Hydraulische kraan op ponton m 3 Ja Ja Ja m 3 Ja Ja Nee m 3 Ja Ja Ja m 3 Ja Ja Nee m 3 Ja Nee n.v.t m 3 Ja* Nee n.v.t m 3 Ja* Nee n.v.t. * dicht na aanpassing van knijper om milieu-technische redenen (hoofdstuk 4 pag. 9). a:\slibdev maart 1992 Pagina 3 van 1 3

9 TECHNISCHE GEGEVENS Slibscherm Hollandsche IJssel Enkele jaren geleden maakte ik tijdens mijn werkzaamheden op de Hollandsche IJssel kennis met het slibscherm. Het grote scherm (ca. 12 x 12 m) bestond uit een frame van pijp in een vierkant aan elkaar gelast (de drijver). Een tweede frame van dezelfde grootte, maar van een kleinere diameter geperforeerde pijp fungeerde als zinker. De zinker hing door middel van touwen op een bepaalde hoogte aan de drijver. Deze touwen zaten ca. 1 meter uit elkaar aan oogjes op de drijvers vast. Een filterdoek hing met lusjes aan de touwen, vanaf de drijver naar de zinker. Het doek was rondom dichtgenaaid. Onder de zinker hing nog een ca. 2 meter lange flap van filterdoek, verzwaard met een ketting. Het was mogelijk het slibscherm in zijn geheel omhoog te hijsen. Dit ophijsen gebeurde via blokken met 2 hijsdraden op de lier van de kraan. De variabele hoogte instelling was alleen met het grote slibscherm mogelijk. Kleinere slibschermen (ca. 5 x 5 m) van ongeveer hetzelfde type werden gebruikt door kleine kraanscheepjes in kleine watertjes. Deze waren niet in hoogte verstelbaar. Tevens ontbrak het zinkerframe. Het filterdoek werd alleen door een ketting omlaag gehouden. Al deze slibschermen konden door de kranen geheel uit het water worden gehesen voor eventuele reparatie. Slibscherm Geulhaven Dit scherm bestond uit losse elementen van ca. 12 meter lang, die door middel van simpele scharnierplaten aan elkaar onder een bepaalde hoek verbonden konden worden. De drijver bestond uit 2 op 20 cm van elkaar af, aan elkaar gelaste pijpen, doorsnede 50 cm. Op de drijver stond een lier. Op de trommel van de lier zaten 5 schijven met 5 staaldraden voor het vieren of hijsen van het slibscherm. Aan deze draden hing een zware ketting. Een filterdoek (met ingeweven lussen) zakte vanaf de drijver, die via de lusjes aan de draden was verbonden, naar beneden. Aan een kant van de drijver zat een flap van ca. 1 meter filterdoek, die als overlapping diende naar het andere scherm. Later is dit scherm verbeterd door het aanbrengen van elektrische lieren, looproosters op de drijvers en een horizontale starre staaf op 2 m van de onderkant van het scherm. Deze staaf moest het in- of uitwaaieren van het filterdoek tegengaan. a:\slibdev maart 1992 Pagina 4 van 1 3

10 4. PRAKTIJKERVARINGEN OP DIVERSE LOKATIES 4.1 Hollandsche IJSSEL Slibscherm Op de Hollandsche IJssel had men enig tij-verschil en daardoor ook eb en vloedstroming. Hierdoor werd het filterdoek onder water scheef getrokken, wat het werkgebied voor de kraan aanzienlijk verkleinde. Gevolg was dat de knijper heel vaak het scherm raakte en daardoor ook kapot maakte. Wanneer dit opgemerkt werd, ging ik dit direct controleren, om zonodig het scherm ter reparatie te laten lichten. Meestal werd dit niet waargenomen en visueel was dit moeilijk te controleren, waardoor er vaak met een kapot slibscherm gewerkt werd. Door steekproeven te houden en het slibscherm op te laten lichten kon er nog enigszins controle worden uitgevoerd. Helaas stond dit niet in het contract omschreven. Enige overredingskracht was nodig om het scherm te lichten ter controle, daar dit verlet met zich meebracht. Repareren van het scherm was voor de reparatieploeg een smerige en risicovolle klus, waarbij veel verontreiniging, opgevangen in het filterdoek, weer in het oppervlaktewater terecht kwam. Het verstellen naar een nieuwe baggerlokatie (nieuwe bres) was voor de sleepboot een zware trek (slibscherm + kraanponton). Deze gebruikte dus veel vermogen om de installatie boven een nieuwe droogte (bres) te trekken. Veel verontreinigde specie werd hierbij door het schroefwater opgewoeld en tevens werd het slibscherm hierdoor "leeggeklopt". De te baggeren diepte aldaar was ca. 4 meter. De ondiepten waren ca. 2 a 1,5 meter. Wanneer kraan en scherm boven een nieuw te baggeren gedeelte werden getrokken, veegde het scherm met zijn kettingen en filterdoek veel dunne specie voor zich uit, omdat het filterdoek niet hoog genoeg opgetrokken kon worden, vanwege zijn flap met ketting. Op de vraag waarom het scherm niet voor elk stelwerk uit het water gelicht kon worden, is het antwoord dat dit een zeer tijdrovende operatie was en dit niet in het contract omschreven was en dus ook niet geeist kon worden! De slibschermen konden door de kraan in zijn geheel uit het water gehaald worden. Controleren van het scherm was dan niet moeilijk en ook het repareren ging betrekkelijk eenvoudig. Toch was dit voor de reparatieploeg een smerige, risicovolle en tijdrovende klus. Gerekend kon worden op een half uur in het gunstigste geval tot ca. 3 uur in het ongunstigste geval. Steekproefsgewijs werd het scherm gecontroleerd. Wanneer de knijper zichtbaar het scherm raakte werd het direct gerepareerd. Aan het einde van een werkdag werd het scherm altijd gelicht ter controle. Dan bleek vaak dat het op diverse plaatsen kapot was. a:\slibdev maart 1992 Pagina 5 van 13

11

12 Dichte knijper Er werd met een gesloten knijper van ca. 3,5 m 3 meter gewerkt. Al snel werd duidelijk dat, wanneer de knijper onder water ging en op de bodem werd gezet, deze nog geheel gevuld was met lucht. Tijdens het dichtdoen van de knijper ontsnapte deze lucht en kwam met veel geweld en veel modder met zich meenemend, boven. Dit bracht uiteraard veel vertroebeling met zich mee. Op het deksel van de knijper zijn toen luikjes gemaakt met deksels erop. Dit was beslist ook geen succes. Wanneer de knijper onder water ging, kwam zoveel lucht en verstoven water door deze luikjes naar buiten dat het wel aerosolfontijnen leken. Als het dan ook nog een beetje waaide hadden we daar veel last van. Tevens was dit belastend voor mens en milieu. Wanneer de knijper op de grond werd gesloten, moest in enkele seconden ca. 3,5 m 3 water en dunne slib (immers de bovenlaag van de bodem is vaak dunne specie = ongeconsolideerd) door deze luikjes worden geperst. Begrijpelijk is dat dit met veel geweld gepaard moet gaan en daardoor zeer veel vertroebeling veroorzaakt. Gebleken is ook dat tijdens afhangen van de knijper, om bijvoorbeeld een dunne sliblaag op te baggeren, deze met zeer weinig specie bovenkwam. Duidelijk werd toen dat tijdens het dichtgaan van de knijper het reeds in de knijper aanwezige water niet snel genoeg door de luikjes naar buiten kon, zodat het gewoon in de knijper bleef en de dunne specie met geweld opzij duwde. Dat bracht wederom veel vertroebeling met zich mee. (waar water is kan niets anders zijn). De machinist van de kraan is dan vaak geneigd de knijper zwaar op de grond te zetten. Gevolg is wel dat dan de vaak verontreinigde bovenlaag niet werd opgebaggerd en gewoon weer bezonk, maar dan wel in zeer verdunde concentratie. Mondeling heb ik hier vaak mijn ongenoegen over kenbaar gemaakt. a:\slibdav maart Pagina 6 van 1 3

13

14 4.2 GEULHAVEN Slibscherm De Geulhaven is een getijdehaven, doch de in- en uitstroomsnelheid is gering. Het scherm in de Geulhaven was van een veel moeilijker constructie en bestond uit verschillende secties. Tevens was het scherm in zijn geheel nooit uit het water te lichten, maar alleen per sectie. Wanneer het vermoeden bestond dat het doek kapot was, moest dat wel aangetoond kunnen worden, hetzij door ronddrijvende stukken filterdoek of door middel van een troebelheidsmeter. Veel overredingskracht was vaak nodig om de aannemer zover te krijgen een sectie uit het water te lichten ter controle. Na verloop van tijd had ik voldoende ervaring opgedaan om te kunnen constateren wanneer het scherm niet in orde was, waardoor er gelukkig nooit een scherm onterecht uit het water werd gehaald. Het was vaak erger kapot dan vermoed werd. Uiteraard blijft het altijd mogelijk dat het scherm op grote diepte kapot is geweest en dit dan door mij niet waar te nemen viel. De door ervaring geleerde handigheidjes waren altijd aannemelijk genoeg om de aannemer te overtuigen. Met pikhaak, troebelheidsmeter en een dosis overredingskracht werd het scherm gecontroleerd. Dit betekende dan wel dat de kraan een tijd stilstond. Het grootste mankement van het slibscherm is dat het onder water een zeer beweeglijk ding is, dat niet in de hand te houden is en onder water niet te controleren is. Een voorbeeld: Een groot schip (van ca. 150 meter lengte) passeert de Geulhaven stroomopwaarts tijdens ebstroom, richting Rotterdam. Dit schip trekt veel water weg, uiteraard ook uit de Geulhaven tijdens het passeren. Ogenschijnlijk gebeurt er niets in de Geulhaven. Toch stroomt er water uit de Geulhaven, hetgeen een lichte stroming veroorzaakt. Het slibscherm zal onder water met deze stroming mee gaan staan. De machinist van de kraan merkt hier niets van en wil de poliepknijper aan de rand van het slibscherm plaatsen, dat juist door de stroming naar binnen wordt gezet. De poliep zal het scherm geheel of gedeeltelijk kapot maken. De machinist merkt daar op het moment meestal niets van. In het gunstigste geval zullen de flarden filterdoek komen bovendrijven. Hetzelfde geldt ook voor de in de Geulhaven veel voorkomende scheepsbewegingen van gaande en komende schepen. Meestal zal door mijn regelmatige steekproeven de schade (zie controle) aan het licht komen. Gevolg: Stoppen van het werk en het slibscherm repareren, met alle ellende van dien en enkele uren verlet. a:\shbd«v maart 1992 Pagina 7 van 1 3

15 Wanneer een te baggeren vak op diepte is, moet versteld worden naar een nieuw vak. Dit gaat als volgt: De kraan is klaar met baggeren. Het water binnen het scherm is een grote verontreinigde troebele massa. Immers, de poliep van ca liter heeft flink huisgehouden binnen het scherm. Er moet immers produktie gemaakt worden! Het slibscherm moet enkele meters worden opgetrokken omdat het nieuw te baggeren gebied ondieper is (bres). Ook moet rekening gehouden worden met obstakels, die, zoals de ervaring heeft geleerd, het scherm kapot kunnen maken. De spudspalen worden gelicht en een sleepboot trekt het hele gevaarte naar de nieuwe bestemming. Duizenden m 3 vervuild water moeten worden verplaatst naar de nieuwe baggerlocatie. Te begrijpen is dat dit nooit zonder wervelingen mogelijk is. Het zwaar vertroebelde water van ca. 2 meter boven de bodem, dat niet meer door een scherm afgeschermd wordt, komt door de schroefbewegingen van de sleepboot en wervelingen door een gigantische massa waterverplaatsing in het oppervlaktewater terecht, iets dat het slibscherm nu juist had moeten voorkomen! Dichte knijper, dichte poliepknijper Op het saneringswerk in de Geulhaven werd ook weer gewerkt met een dichte knijper met diverse ontluchtingsgaten door middel van pijpen op het deksel. Ook hier waren het onaangename aerosolspuiters. Vaak ook zaten deze pijpen dicht met modder. Ook hier gebeurde het dat de dunne bovenlaag niet kon worden weggebaggerd. Alle hiervoor genoemde problemen waren ook hier van toepassing. Nadat ik dit ook bij de Rijkswaterstaat directie aangekaart had, werd besloten met een gesloten poliepknijper verder te werken. Wanneer de poliep open staat, kan daar beslist geen lucht of water in blijven staan. De polieplepels snijden zich tijdens het sluiten door de bodem en beroeren de bovenlaag (meest verontreinigd) hoegenaamd niet. Wanneer de knijper bovenkwam en zich op mijn verzoek voorzichtig opende, kon ik de bijna ongewijzigde structuur van de bodemtoplaag waarnemen. Ook wanneer er afgehangen moest worden, om aan een voorgeschreven baggerdiepte te voldoen, ging dit heel goed. Ook hier kon ik een haast onberoerd opgebaggerde bodem constateren. Het probleem van het zwaar op de grond zetten van de knijper, om produktie te maken, was hier dus niet meer aan de orde. Toch moet vermeld worden dat zeer dunne sliblagen, ook met een poliepknijper, moeilijk te baggeren waren. De polieplepels konden niet geheel sluitend gemaakt worden, zodat veel dunne specie tijdens het overslaan tussen de polieplepels wegstroomde. a:\slibdev maart 1992 Pagina 8 van 1 3

16 Vizierbak In de Geulhaven is gewerkt met een vizierbak. Deze werd gebruikt om de opschoonslag (= morslaag) op te baggeren, nadat het gebied op diepte gebracht was. In de praktijk is gebleken dat het vizier van de bak vaak slecht sluit, door tussenzittend vuil of steen etcetera., zodat er tijdens het ophalen van de bak veel specie in het oppervlaktewater stroomt. Tijdens het baggeren zijn de bewegingen van de vizierbak zo krachtig dat veel vertroebeling ontstaat. Ook bij een vizierbak geldt: er treedt veel mors op, hetgeen weer niet bevorderlijk is voor milieu en bemanning. Een vizierbak is dus alleen te gebruiken bij licht vervuilde grond. 4.3 BAKKERSKIL Dichte knijper (aangepast) Momenteel heb ik het dagelijks toezicht op een onderhoudsbaggerwerk in de Bakkerskil, bij Krimpen a/d IJssel. Ook hier wordt gewerkt met een gesloten knijper, met dezelfde problemen en onvolkomenheden zoals beschreven bij de eerder genoemde lokaties. Bij deze dichte knijper zaten op de rand van het deksel twee ontluchtingsgaten. Door deze gaten werd veel specie naar buiten gespoten en tijdens het ophalen viel er weer specie terug in het water. De te baggeren specie bestaat voor het grootste gedeelte uit geconsolideerd slib met een dunne bovenlaag. Ook hier maakt de knijper veel vertroebeling en wordt zwaar aan de grond gezet om produktie te maken. Ook hier komt weer de relatief dunne bovenlaag in het oppervlaktewater terecht. Hier gelden wel niet de klasse-iv, maar klasse-lll-normen, wat niet wegneemt dat vertroebeling en mors vermeden dienen te worden. Inmiddels is er op het werk Bakkerskil op mijn verzoek een aangepaste "milieuvriendelijke" knijper operationeel. Samen met de Technische Dienst van de aannemer heb ik de problematiek van een geheel gesloten knijper besproken. Er is voor een compromis gekozen, waarbij de doelstellingen zoveel mogelijk gewaarborgd blijven. De eerste doelstelling was: Voorkom zoveel mogelijk mors van de knijper tijdens het ophalen, en overslaan in beunbakken. De tweede doelstelling was: De uitstoot van lucht en water uit de knijper tijdens het dichtgaan zo rustig mogelijk te laten verlopen om vertroebeling en verjetten van specie tegen te gaan. a:\slibdev maart 1992 Pagina 9 van 1 3

17

18 Op het deksel van de knijper is een groot rechthoekig gat gemaakt; maar wel zo, dat aan de randen nog een flink eind overblijft, zodat de uitgeperste specie daarop kan blijven liggen en tegengehouden wordt door een morsschot. Tijdens het sluiten kan lucht en water zonder veel kracht de knijper uitstromen. We werken nu reeds enkele dagen met zo'n knijper. Het resultaat is heel goed, vergeleken met een dichte of geheel open knijper. Enige mors blijf je altijd houden, maar we moeten ons niet laten leiden door alleen visuele waarnemingen, zodat publiekelijk iets acceptabel lijkt, terwijl op de bodem veel ergere dingen gebeuren, zoals vertroebeling, en te diep baggeren zoals eerder in dit rapport vermeld. a:\slibdev maart 1992 Pagina 1 0 van 1 3

19

20 5 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 5.1 CONCLUSIES Het klasse-vier WCA gebied in de Geulhaven is door veel inzet uiteindelijk opgeleverd naar klasse-drie. Het was echter mogelijk geweest hetzelfde resultaat te verkrijgen met aanmerkelijk minder inspanning, ware het niet dat door de werkmethode van kraan, slibscherm en vizierbak, veel verontreinigingen naderhand in de dalen (putten) van de zeer onregelmatige bodem is bezonken. Het bezinksel heeft zich uiteraard in de putten geconcentreerd. Tijdens het opleveren heeft dit de bemonstering negatief be'invloed. Bij een vlakkere bodem had men zeker een realistischer beeld gehad. Slibscherm Werken met een slibscherm is dus alleen mogelijk op stil water. Dit houdt in dat scheepvaart rondom het slibscherm vermeden moet worden, daar enigerlei stroming het doek (zonder dat men daar iets van merkt) zeker enkele meters, afhankelijk van de diepte, binnen het raamwerk komt, zodat deze door de knijper beschadigd - zo niet geheel kapot gemaakt - kan worden. Stroming van het water bemoeilijkt het werken met het slibscherm. Duidelijk is nu wel dat de mogelijkheden steeds kleiner worden. Het is wellicht mogelijk een slibscherm te gebruiken in sloten of vaarten en boezemkanalen. Dit rapport maakt echter duidelijk dat werken met een slibscherm een onjuiste keuze is in havens en vaarwegen. Tevens is gebleken dat het filterdoek, dat helemaal vol zit met verontreinigde slibdeeltjes tijdens het verstellen schoongespoeld wordt. Het doek blijft nooit rechtstandig naar beneden, maar gaat schuin met de stroomrichting mee hangen, met een golvende beweging. Daarbij komt dat het schroefwater van de sleepboot de vrijgekomen verontreinigingen verder het oppervlakte-water in brengt en het filterdoek extra uitspoelt. Vermeldenswaardig is nog dat het schroefwater van de sleepboot erg ver reikt. De sleepboot heeft namelijk haast geen snelheid, maar gebruikt wel veel vermogen om het gevaarte (kraan + scherm) te verplaatsen. Wanneer er met een slibscherm gebaggerd wordt, moet er ook wel degelijk met dat slibscherm rekening gehouden worden met alle kosten implicaties vandien. De punten van belang zijn; Tijdens stellen moet een slibscherm, wat veelal uit secties bestaat, enkele meters van de bodem gelicht worden, in verband met bres en eventuele obstakels. Daarna moet de kraan naar zijn locatie worden vervoerd wat enige tijd in beslag neemt. De gemiddelde extra steltijd is ongeveer 20% ; Wanneer het scherm gerepareerd moet worden kost dat veel extra tijd. Denk ook aan de risico's van vervuiling tijdens verwijdering van het scherm. Daarbij komt dat de kraan tijdens de reparatieperiode niet gebruikt kan worden. De gemiddelde reparatietijd kon varieren van minimaal 1 uur tot 4 uur. Ik heb wel meegemaakt, dat het werk een hele dag stillag door een kapot slibscherm; Langs taluds en steigers, in hoeken en kleine vaarwateren is het heel bewerkelijk en tijdrovend om met een scherm te baggeren. Ook hier geldt een extra steltijd van ongeveer 20%. a:\slibdav maart 1992 Pagina 11 van 1 3

21 Tijdens stelwerkzaamheden en reparatie komt de opgevangen vervuiling uit het filterdoek vrij. Bij reparatie wordt er vaak zo aan het scherm gesjord, dat veel vuil loskomt en zo in het oppervlaktewater komt. Wanneer het scherm voor reparatie op een zolderbak wordt gelegd is het niet te vermijden dat ook weer veel vuil en verontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen. De dagelijks voorkomende reparatie van het slibscherm is een duidelijk risico verhogende factor voor het te saneren gebied en de werknemers die daaraan werken. Grote lappen kapot (vuil) filterdoek moeten op een zolderbak aan elkaar worden genaaid of zonodig vervangen. Kettingen, staaldraden, en dergelijke moeten opnieuw bevestigd worden. Aanraking met verontreinigingen van mens en milieu is hierbij haast onvermijdelijk. Daarbij komt dat tijdens het vervoer van de kapotte sectie(s) steeds grote hoeveelheden van de met zoveel omzichtigheid opgebaggerde verontreinigingen weer in het oppervlaktewater terechtkomen. Is het niet tijdens de dagelijkse reparatiewerkzaamheden, dan wel tijdens het per dag vele malen verstellen van de kraan naar de nieuwe baggerlocatie. Om nog maar te zwijgen over de constant passerende en manoeuvrerende scheepvaart. Wanneer het echt een probaat middel zou zijn tegen verdere vertroebeling, zou het de extra kosten en beperkingen waard zijn. Maar in de praktijk blijkt dat dit beslist niet het geval is. Alle genoemde beperkingen zijn tijdrovend en dus kostenverhogend en maken het saneren nodeloos duur. Dichte knijper, dichte poliepgrijper Bij de knijper-methode blijft de onderliggende (schone) laag niet onaangeroerd, deze laat zich namelijk moeilijk grijpen, waardoor de produktiviteit vaak laag is. Een knijper veroorzaakt enorme wervelingen in het water, vanaf de bodem naar boven, doordat deze met kracht dichtklapt en met grote snelheid naar boven wordt gehaald. Als de knijper bovenkomt komen er veel aerosolen vrij, door afdruipende verontreinigde specie en water, en relatief veel mors. Dit alles is weer belastend voor de werknemers en het milieu. In de praktijk blijkt dat er, ondanks nauwkeurig werken, toch onvermijdelijk (veel) verontreinigde specie op kraan en bak terecht komt. Vizierbak Aan de vizierbak zijn dezelfde nadelen verbonden als bij de dichte knijper. Echter door het gebruik van de vizierbak als opschoon methode, waarbij een zeer dunne specie (morslaag) moet worden gebaggerd, worden de problemen voor mens en milieu alleen maar groter. a:\slibdev maart 1992 Pagina 1 2 van 1 3

22 5.2 AANBEVELINGEN Saneringsbaggerwerkzaamheden van dergelijke omvang moeten niet door kranen worden verricht, maar afgezogen worden door de bijvoorbeeld nieuw door diverse aannemers ontwikkelde graaf/afzuigsystemen. Met een daarvan heb ik tijdens de proefperiode in de Geulhaven zeer goede ervaringen/resultaten gehad. Met deze methode wordt het verontreinigde slib rechtstreeks van de bodem via een gesloten circuit in beunschepen geborgen. Troebelheidsmetingen door een erkend bureau hebben aangetoond, dat er totaal geen vertroebeling plaatsvindt tijdens het afzuigen op deze manier. De bemanning van een dergelijk zuigsysteem wordt daarbij niet gehinderd door een slibscherm. Ook komen zij niet in aanraking met vrijkomende verontreinigingen. Stelwerkzaamheden veroorzaken haast geen wervelingen meer, omdat dit door middel van ankerdraden gaat. Een zeer belangrijk bijkomend voordeel is dat alleen de bovenlaag van de bodem wordt afgezogen (wat vaak ook alleen de vervuilde laag is). De onderliggende lagen schone grond blijven onaangeroerd, iets dat bij de knijper-methode niet het geval is. Ook zal dit graaf/afzuigsysteem kostenverlagend zijn, daar het al de bovengenoemde beperkingen van en slibscherm niet heeft en dus sneller kan werken. Tevens zal dit systeem een zeer vlakke bodem opleveren, wat met knijpen noch met sleephopperen ooit te realiseren is. Uit peilingen blijkt dat de bodem een zeer grillige vorm heeft, met veel buiten en putten. Alleen daar waar het graaf/afzuigsysteem was gebruikt, zag de bodem er als een biljartlaken uit. Een schril contrast! a:\slibdsv maart 1992 Pagina 1 3 van 1 3

23