Struintocht Hemelrijkse Waard

Transcriptie

1 Struintocht Hemelrijkse Waard 6 km wandelen Ontdek dit nieuwe, uitgestrekte natuurgebied op eigen houtje. Je volgt geen route en er zijn geen paaltjes, maar je mag lekker struinen. Let wel op de natte stukken. Loop willekeurig van punt naar punt en geniet vooral van het landschap! De wandelroute LET OP: de wandeling is niet bewegwijzerd, je kunt zelf je route bepalen. Bij hele natte periodes en hoogwater kunnen delen van het gebied nat zijn. Houd ook rekening met goede schoenen of laarzen, je wandelt over rivierklei. De Oijense Wachter Vanaf de stalen uitkijktoren heb je een prachtig uitzicht en kun je het grootste deel van de Hemelrijkse Waard (225 hectare groot) overzien. De toren is 10 meter hoog, je staat op 7,5 meter hoogte. Van rechts naar links: de Maas, de 3 km. lange nevengeul, de beek en het moerasgebied. De 2e rij 'dijken' die je ziet, is een kleidepot. Deze zijn uiterlijk in 2019 verdwenen, waardoor het natuurgebied nog groter wordt. De uitkijktoren is een initiatief van Vogelwerkgroep IVN Oss en kon er mede komen dankzij bijdragen van Rijkswaterstaat, waterschap Aa en Maas, gemeente Oss, Wetering, K3Delta en Natuurmonumenten. De toren staat er sinds eind februari Brandrode runderen Ze lopen al door het hele gebied, de brandrode runderen. Deze dieren van een lokale ondernemer, houden het gebied open. Ze zijn gek op jonge wilgenscheuten en jong riet. Dit is niet alleen voor de bezoeker mooi, omdat er struinpaadjes ontstaan dankzij de koeien. Het is vooral belangrijk voor 'stroomlijn' het openhouden van het gebied bij hoogwater. Zodat het water goed door kan stromen. Want de hele Hemelrijkse Waard kan en mag onder water komen te staan. Dit lukt de koeien overigens niet in hun 'eentje'. Daarom maaien we ook in dit gebied. Vanaf de dijk gerekend is er binnen 50 meter NIET afgegraven om de dijk te beschermen. Dit kun je ook in het landschap zien. Het gebied draagt zo niet alleen bij aan hogere waterkwaliteit en meer natuur, maar ook aan waterstandsverlaging en hoogwaterveiligheid van de Maas. Niet onbelangrijk voor de bewoners in de omgeving! Je ziet hier vlak bij ook nog een maisakker liggen, deze hebben wij niet kunnen verwerven voor natuurontwikkeling. Lange nevengeul Je loopt hier langs de gegraven nevengeul, waar de maas door kan stromen en waar dieren en planten meer kansen krijgen dan in de rivier zelf. Onder andere door de bakenbomen die hier in het water liggen. Een aantal bomen langs de Maas moest wijken voor de in- en uitstroom van de nevengeul. Maar die bomen hebben we hergebruikt! Ze liggen nu als een bomenrif vastgeklonken in het water. Schelpen en planten kunnen zich hier aan hechten. Voor vissen, zoals de sneep en barbeel, bieden de nevengeul en de naastgelegen beek mooie schuil- en paaiplekken. Boven water zie je al regelmatig aalscholvers op de takken zitten. Dankzij deze maatregelen zal ook waterkwaliteit toenemen en de verscheidenheid aan planten en dieren. Iets wat lang niet mogelijk is in de Maas zelf, omdat deze rechtgetrokken is en 'ingemetseld' is door stenen oevers. Struinen door de natuur In de Hemelrijkse Waard vind je geen paaltjesroute, je mag hier heerlijk struinen. Als

2 In de Hemelrijkse Waard vind je geen paaltjesroute, je mag hier heerlijk struinen. Als Natuurmonumenten maaien we hier wel, waardoor er toch een soort paden ontstaan. Let tijdens je struintocht goed op. Wie weet zie je een haas wegschieten, maar let ook op de grond. In de klei blijven prenten, diersporen, goed staan. Je kunt de hoefafdrukken van reeën zien en misschien kom je zelfs een dassenprent tegen! Waar hondenpoten vier tenen hebben, heeft de das er vijf. Speur je tijdens het wandelen de lucht af, dan is de kans groot dat je ergens een torenvalk ziet bidden. Die is op zijn beurt weer aan het speuren naar een prooi! Fotograaf: Mark Zekhuis Bron: Saxifraga In heel de Hemelrijkse Waard vind je al tal van vogelsoorten. Maar aan de overkant van de nevengeul waar je niet kunt komen, verwachten we de meeste vogels. Nu zie je er al scholeksters, kluten en visdiefjes. Planten langs de Maas Afhankelijk van het seizoen, kun je hier tal van (bloeiende) plantensoorten tegenkomen. Dit voorjaar groeiden en bloeiden er al volop kamille (foto), en speerdistels. Aan de oever hebben we nu ook al kattenstaart gezien, herkenbaar aan de lange paarse bloemen. Aan de oever van de nevengeul en beek groeit ook al watermunt, die heerlijk ruikt! De komende jaren verwachten we dat de verscheidenheid aan planten nog meer zal toenemen en ook zal veranderen. Fotograaf: S.Verwoerd Hoogwatervluchtplaats Vanaf deze grote bult heb je weer een mooi uitzicht over het gebied. Dat is echter niet de reden waarom het hier ligt. Het is een hoogwatervluchtplaats, waar de dieren in het gebied, zoals hazen, konijnen en ook de runderen naar toe kunnen bij hoogwater. Wij vinden het als Natuurmonumenten prachtig om te zien hoe de grote, kale zandhoop al binnen een jaar begroeid begint te raken, er is niets ingezaaid! Hier mag ook bos ontstaan, op deze plek belemmert het de doorstroom niet. De natuur is hier wel geduldig, het zal zeker tientallen jaren duren voordat hier een bos(je) staat. Geniet nog even en waai lekker uit! Ooibos Aan de overkant van het water zie je een dichtbegroeid ooibos liggen. Dit prachtige natte bos, waar vooral wilgen groeien, biedt een veilige plaats aan onder andere de das. Ooibos vind je langs rivieren en de term 'ooi' werd ook gebruikt als andere naam voor uiterwaard. Vandaar dus ook de namen Oijen en Lithoijen, beide kernen van gemeente Oss, die tegen het gebied aan liggen. Tegenwoordig zijn ooibossen langs de Nederlandse rivieren zeldzaam, zeker langs de Maas. Wij zijn als Natuurmonumenten trots dat hier al een klein ooibos ligt en dat er totaal zo'n 50 hectare bos mag komen. Pannenkoek Vanwege de grote vlakte en enigszins ronde vorm, noemen we het schiereiland ook wel de pannenkoek. Omdat dit gebied net wat verder ligt van de toegangswegen, is het hier over het algemeen heel rustig. Door de vlakte af te graven hebben we zoveel mogelijk het oude reliëf terug willen terugbrengen. Met hoger zandige rivieroevers en lager gelegen oude rivierbeddingen, die door het steeds verder uitdiepen van de oever zijn ontstaan. Ook in dit deel van de Hemelrijkse Waard vind je een terp, een verhoogde plek, die als vluchtplaats dient voor wild bij hoogwater. De oever wordt gedeeltelijk beschermd door een aantal boomriffen die we hebben neergelegd. Beversporen Een van de grotere bewoners van het gebied is de bever. Je zult hem zelf niet snel zien, maar zijn knaagsporen kun je op meerdere plekken tegenkomen. Langs het water kun je misschien wel

3 afgeknaagde takken tegenkomen en op een aantal plekken in de Hemelrijkse Waard vind je aangeknaagde bomen. De bever was bijna 150 jaar uitgestorven in ons land. Nadat hij eind jaren 80 weer is uitgezet, is hij aan een flinke opmars bezig. Hij stierf uit, omdat er flink op hem gejaagd werd. Voor zijn prachtige, waterdichte vacht. Voor het castoreum, een stof uit een klier, dat als aroma gebruikt werd. En voor zijn vlees. Fotograaf: Jelle Reumer En daar zit een bijzonder verhaal achter. Katholieken mochten op vrijdag geen vlees eten. Maar wel vis. Vanwege de structuur van zijn staart, die wel wat op schubben lijkt, en omdat de bever veel in het water leeft, werd deze grote knager door de kerk tot de vissen gerekend!

4 Bereikbaarheid en toegankelijkheid startpunt Maasuiterwaarden, Hemelrijkse Waard Hemelrijkseweg 5394 Oijen Routebeschrijving honden welkom, mits aangelijnd De Hemelrijkse Waard is een heel vogelrijk gebied. Bovendien leven er reeën, konijnen, hazen. Honden moeten hier te allen tijde aan de lijn.

5 OpenStreetMap contributors