Effect van bresgevoeligheid op het overstromingsrisico en verdere verbetering van de risicomethodologie

Transcriptie

1 Effect van bresgevoeligheid op het overstromingsrisico en verdere verbetering van de risicomethodologie Deelopdracht 1 DE EUROPESE OVERSTROMINGSRICHTLIJN EN DE VLAAMSE RISICOMETHODOLOGIE 779/05 C WL Rapporten Vlaamse overheid

2 Effect van de bresgevoeligheid op het overstromingsrisico en verdere verbetering van de risicomethodologie De Deckers, P.; Holvoet, K.; Vanneuville, W.; Van Eerdenbrugh, K.; De Maeyer, Ph.; Mostaert, F. september 2008 FORMULIER: F-WL-PP10-1 Versie 01

3 Deze publicatie dient als volgt geciteerd te worden: Deckers, P.; Holvoet, K.; Vanneuville, W.; Van Eerdenbrugh, K.; De Maeyer, Ph.; Mostaert, F. (2008). Effect van bresgevoeligheid op het overstromingsrisico en verdere verbetering van de risicomethodologie: de. WL Rapporten, 779_05c_1. Waterbouwkundig Laboratorium & Universiteit Gent: Antwerpen, België. Waterbouwkundig Laboratorium Flanders Hydraulics Research Berchemlei 115 B-2140 Antwerpen Tel. +32 (0) Fax +32 (0) Universiteit Gent, Vakgroep Geografie, CartoGIS cluster Krijgslaan 281 S8 B-9000 Gent Tel. +32 (0) Fax +32 (0) Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van de uitgever. Documentidentificatie FORMULIER: F-WL-PP10-1 Versie 01

4 Effect van bresgevoeligheid op het overstromingsrisico en verdere verbetering van de Titel: risicomethodologie: de Europese overstromingsrichtlijn en de Vlaamse risicomethodologie Opdrachtgever: WL Ref.: Keywords (3-5): Overstromingsrichtlijn, Risico Tekst (p.): 12 Tabellen (p.): Bijlagen (p.): 7 Figuren (p.): Ja Opdrachtgever Uitzondering: Intern Vertrouwelijk: Vlaamse overheid Vrijgegeven vanaf Nee Goedkeuring Auteur Pieter Deckers, Katrijn Holvoet, Philippe De Maeyer Revisor Wouter Vanneuville Projectleider Katrijn Holvoet Afdelingshoofd Frank Mostaert Revisies Nr. Datum Omschrijving Auteur 1_0 5/9/8 Conceptversie Pieter Deckers 1_1 11/9/8 Inhoudelijke revisie Wouter Vanneuville 1_2 10/9/8 Revisie opdrachtgever Katrijn Holvoet 2_0 12/9/8 Pieter Deckers Abstract Op 23 oktober 2007 werd de Richtlijn 2007/60/EG van het Europees Parlement en de Raad voor beoordeling en beheer van overstromingsrisico s goedgekeurd. Daarin wordt gesteld dat de lidstaten op het niveau van de stroomgebiedsdistricten, overstromingskaarten en overstromingsrisicokaarten moeten opstellen, en dit ten laatste tegen 22 december Als deze kaarten echter klaar zijn tegen 22 december 2011 moet de lidstaat geen Voorlopige Risicobeoordeling doen. In deze nota wordt nagegaan in hoeverre de risicomethodologie van het HIC reeds voldoet aan de Europese richtlijn en welke aanpassingen nog gedaan moeten worden aan de methode. FORMULIER: F-WL-PP10-1 Versie 01

5 Inhoudstafel Inhoudstafel... I Lijst van de tabellen... II Lijst van de figuren... III Lijst van de bijlagen...iv 1 Inleiding Overstromingsgevaarkaarten Overstromingsrisicokaarten Indicatief aantal potentieel getroffen inwoners Type economische bedrijvigheid van het potentieel getroffen gebied Verontreinigende installaties Potentieel getroffen beschermde gebieden Overstromingsrisicobeheersplannen Conclusies Bijlage 1: bijlage 1 bij Richtlijn 96/61/EG van de Raad van 24 september B1 Bijlage 2: Installaties voor afvalverbranding en stortplaatsen...b4 Bijlage 3: Slachthuizen...B5 Bijlage 4: Landbouwbedrijven...B6 Bijlage 5: bijlage IV van Richtlijn 2000/60/EG...B7 I

6 Lijst van de tabellen Tabel 1 Aantal potentieel getroffen inwoners voor de terugkeerperiode van 100 jaar...3 Tabel 2 - Overzicht van het aantal bedrijven per categorie dat in overstromingsgebied (T100) gelegen is...5 Tabel 3 - Vervuilende installaties in T100 in Vlaanderen (deze data is in het bezit van het WL maar is vertrouwelijk)...6 Tabel 4 - Habitatrichtlijngebieden in T Tabel 5 - Vogelrichtlijngebieden in T II

7 Lijst van de figuren Figuur 1 ArcGIS model voor potentieel getroffen inwoners...2 Figuur 2 Verkeerd geselecteerde percelen...4 Figuur 3 De oppervlaktewaterwingebieden in Vlaanderen...7 Figuur 4 Ramsar-gebied bij de Blankaart...8 III

8 Lijst van de bijlagen Bijlage 1: bijlage 1 bij Richtlijn 96/61/EG van de Raad van 24 september 1996 Bijlage 2: Installaties voor afvalverbranding en stortplaatsen Bijlage 3: Slachthuizen Bijlage 4: Landbouwbedrijven Bijlage 5: bijlage IV van Richtlijn 2000/60/EG IV

9 1 Inleiding Op 23 oktober 2007 werd de Richtlijn 2007/60/EG 1 van het Europees Parlement en de Raad voor beoordeling en beheer van overstromingsrisico s gelanceerd. Daarin wordt gesteld dat de lidstaten op het niveau van de stroomgebiedsdistricten, overstromingskaarten en overstromingsrisicokaarten moeten opstellen, en dit ten laatste tegen 22 december Als deze kaarten echter klaar zijn tegen 22 december 2011 moet de lidstaat geen Voorlopige Risicobeoordeling doen. In deze nota wordt nagegaan in hoeverre de risicomethodologie van het HIC reeds voldoet aan de Europese richtlijn en welke aanpassingen nog gedaan moeten worden aan de methode. De Europese Overstromingsrichtlijn dient omgezet te worden in Vlaamse wetgeving tegen eind Er werd voor gekozen om de omzetting van de overstromingsrichtlijn te integereren in het decreet Integraal Waterbeleid. Naast de integratie op het niveau van de wetgeving, wordt ook gekozen voor een integratie op het niveau van de uitvoering. Zo zullen de overstromingsrisicobeheerplannen geïntegreerd worden in de (volgende generatie) stroomgebiedbeheerplannen 2. 2 Overstromingsgevaarkaarten De overstromingskaarten die de lidstaat moet opstellen hebben betrekking op de geografische gebieden die volgens de volgende scenario s kunnen overstromen: a) kleine kans op overstromingen of scenario s van buitengewone gebeurtenissen b) middelgrote kans op overstromingen (herhalingsperiode 100 jaar) c) grote kans op overstromingen, indien van toepassing. Hiervoor is er eerst en vooral een vertaling nodig van kleine kans, middelgrote kans en grote kans naar terugkeerperioden. Deze vertaling gebeurt echter op hoger niveau bij vertaling van de richtlijn naar beleidsdoeleinden. Voor alle stroomgebieden zijn momenteel overstromingskaarten beschikbaar met terugkeerperioden tot 100 jaar, zodat punten b en c al vervuld zijn. Voor enkele stroomgebieden (onder andere het Sigma-gebied) zijn overstromingskaarten beschikbaar met een terugkeerperiode van 250 jaar, maar het is wachten op de definitie van kleine kans om te weten of deze terugkeerperiode voldoende is. Deze informatie kan men verwachten eind 2009, wanneer de Europese Overstromingsrichtlijn zal omgezet zijn in Vlaamse wetgeving. Voor elk van deze scenario s moeten de volgende gegevens vermeld worden: a) de omvang van de overstroming b) de waterdiepte of, indien van toepassing, het waterniveau c) de stroomsnelheid of het betrokken waterdebiet, indien van toepassing. De traditionele overstromingskaarten die momenteel door het HIC geproduceerd worden, geven de omvang van de overstroming en de waterdiepte. Aan punten a en b is dus al voldaan. De 1D-modellen (semi 2D, door toevoegen van parallelle takken) van het HIC laten het toe om de stroomsnelheid te berekenen, maar dit wordt momenteel niet standaard gedaan. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de nauwkeurigheid hiervan beperkt en bovendien onvoldoende gekend is. Uit de nieuwe 2D modellen die het HIC momenteel voor bepaalde zones opmaakt kunnen eveneens stroomsnelheidsgegevens gehaald worden Nieuwsbrief van de CIW, jaargang 5, nummer 3, augustus

10 3 Overstromingsrisicokaarten Overstromingsrisicokaarten moeten aan de hand van enkele socio-economische en ecologische gegevens een beeld geven van de potentiële negatieve gevolgen van de in hoofdstuk 2 besproken overstromingsscenario s. Aangezien nog niet duidelijk is welke terugkeerperiodes voor de verschillende scenario s gebruikt moeten worden, wordt in dit rapport verder gewerkt met de overstromingskaarten met een terugkeerperiode van 100 jaar. Dit is de grootste terugkeerperiode waarvoor voor alle bekkens in Vlaanderen overstromingskaarten vanuit de bevaarbare waterlopen beschikbaar zijn. 3.1 Indicatief aantal potentieel getroffen inwoners Per overstromingsscenario moet een indicatief aantal potentieel getroffen inwoners vermeld worden. Hiervoor is gebruik gemaakt van de datalaag Aantal inwoners per statistische sector. Een doorsnede van deze laag met de overstromingskaart geeft per statistische sector het percentage oppervlakte weer dat overstroomd wordt. Als er van uitgegaan wordt dat de inwoners gelijk verdeeld zijn over de oppervlakte, kan het aantal inwoners in dat getroffen gebied berekend worden. Hiervoor werd in ArcGis een model (zie figuur 1) opgesteld dat toegepast werd op de terugkeerperiode van 100 jaar maar dat in de toekomst gemakkelijk kan toegepast worden op andere terugkeerperiodes. De input van het model is de datalaag van de bevolking (aantal inwoners per statistische sector), de Overstromingskaart Vlaanderen (enkel deze kaart moet vervangen worden als men dit voor een andere terugkeerperiode wil berekenen) en een kaart van de bekkens. De output is een overzicht van het aantal getroffen inwoners per bekken. In tabel 1 wordt dit overzicht getoond voor de terugkeerperiode van 100 jaar. Figuur 1 ArcGIS model voor potentieel getroffen inwoners 2

11 Tabel 1 Aantal potentieel getroffen inwoners voor de terugkeerperiode van 100 jaar Bekken Aantal Potentieel Getroffen Inwoners Bekken van de Gentse Kanalen 402 Beneden-Scheldebekken Boven-Scheldebekken 1276 Demerbekken 3053 Denderbekken 6176 Dijle- Zennebekken 4784 Ijzerbekken 1061 Leiebekken 3446 Maasbekken 408 Netebekken Type economische bedrijvigheid van het potentieel getroffen gebied Per overstromingsscenario moet het type economische bedrijvigheid van het getroffen gebied gegeven kunnen worden. Om dit te onderzoeken kan gebruik gemaakt worden van de datalaag Percelen van het Vlaams Agentschap voor Ondernemen (VLAO). Deze laag bevat de percelen van de bedrijven in Vlaanderen. In ArcGIS kunnen de percelen geselecteerd worden die volledig of gedeeltelijk in een overstromingszone liggen. Deze selectie gebeurt semi-automatisch. Eerst worden alle percelen geselecteerd die een doorsnede maken met de Overstromingskaart Vlaanderen 3. Dit gaat om 1067 percelen. Daarna worden de verkeerd geselecteerde percelen handmatig verwijderd. Sommige percelen kunnen namelijk verkeerdelijk beschouwd worden als gelegen in overstromingsgebied omdat ze erg dicht bij de waterweg liggen. Daardoor maken ze wel een doorsnede met de overstromingskaart (omdat in de overstromingskaarten daar gewoon de waterhoogte van de waterweg wordt voorgesteld) terwijl dat in werkelijkheid niet zo is. Een voorbeeld hiervan is gegeven in Figuur 2. De 3 centrale percelen zijn (onterecht) geselecteerd omdat ze vlakbij de rivier een minimale doorsnede maken met de overstromingskaart. Deze werden dan ook manueel verwijderd. 3 In dit voorbeeld worden daarvoor opnieuw de overstromingskaarten met terugkeerperiode 100 jaar gebruikt. 3

12 Effect van bresgevoeligheid op het overstromingsrisico en verdere verbetering van de risicomethodologie: de Figuur 2 Verkeerd geselecteerde percelen Uiteindelijk blijven op deze manier in Vlaanderen nog 480 van de 1067 percelen over. Deze percelen worden daarna gekoppeld aan de lijst van bedrijven van het VLAO. Aan de percelen kunnen in totaal 173 bedrijven gekoppeld worden. Al deze bedrijven zijn ingedeeld volgens de NACE-categorieën zodat ze vervolgens kunnen gegroepeerd worden per hoofdcategorie wat het type economische bedrijvigheid weer geeft. Voor gans Vlaanderen geeft dit uiteindelijk volgende resultaten: 4

13 Tabel 2 - Overzicht van het aantal bedrijven per categorie dat in overstromingsgebied (T100) gelegen is NACE-code Categorie Aantal 51 Groothandel en handelsbemiddeling, met uitzondering van de handel in 20 auto's en motorrijwielen 45 Bouwnijverheid Vervoer te land Overige zakelijke dienstverlening Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale producten Vervaardiging van textiel Detailhandel, exclusief auto's en motorrijwielen; reparatie van 8 consumentenartikelen 70 Verhuur en handel in onroerende goederen 7 50 Groot- en detailhandel; reparatie van auto's, motorrijwielen en 6 consumentenartikelen 40 Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en warm water 6 36 Vervaardiging van meubels; overige industrie 5 29 Vervaardiging van machines, apparaten en werktuigen 5 37 Recycling 4 90 Afvalwater- en afvalverzameling; straatreiniging 4 24 Vervaardiging van chemische producten 4 15 Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken 4 01 Landbouw, jacht en diensten in verband met deze activiteiten 3 33 Vervaardiging van medische apparatuur en instrumenten, van precisie- en 3 optische instrumenten en van uurwerken 55 Hotels en restaurants 3 28 Vervaardiging van producten van metaal 3 63 Vervoerondersteunende activiteiten, reisbureaus 3 25 Vervaardiging van producten van rubber en kunststof 2 20 Houtindustrie en vervaardiging van artikelen van hout en van kurk, exclusief 2 meubelen; vervaardiging van artikelen van riet en vlechtwerk 22 Uitgeverijen, drukkerijen en reproductie van opgenomen media 2 72 Informatica en aanverwante activiteiten 2 64 Post en telecommunicatie 2 92 Recreatie, cultuur en sport 2 31 Vervaardiging van elektrische machines en apparaten 2 35 Vervaardiging van overige transportmiddelen 1 21 Vervaardiging van pulp, papier en papierwaren 1 23 Vervaardiging van cokes, geraffineerde aardolieproducten en splijt- en 1 kweekstoffen 61 Vervoer over water 1 67 Ondersteunende activiteiten i.v.m. financiële instellingen en het verzekeringswezen 1 5

14 3.3 Verontreinigende installaties Naast het type bedrijven in de overstromingszone moet ook aangegeven worden of er in de overstromingszones installaties aanwezig zijn die bij een overstroming voor incidentele verontreiniging kunnen zorgen. Deze installaties zijn beschreven in bijlage 1 bij Richtlijn 96/61/EG van de Raad van 24 september 1996 en kunnen ook teruggevonden worden in Bijlage 1 van dit rapport. Het grootste deel van deze installaties zijn bedrijven die dus terug te vinden zijn in de lijst van percelen van VLAO. In deel 3.2 is bepaald dat 173 bedrijven in de T100 liggen in Vlaanderen. Daarvan zijn er 7 die een activiteit hebben die voorkomt in de lijst in Bijlage 1. Deze bedrijven zijn opgelijst in de volgende tabel: Tabel 3 - Vervuilende installaties in T100 in Vlaanderen (deze data is in het bezit van het WL maar is vertrouwelijk) Installaties van categorieën 5.2 (afvalverbranding), 5.4 (stortplaatsen), 6.4a (abattoirs) en 6.6 (landbouwbedrijven) komen echter niet voor in de VLAO-lijst en daarom werden de locaties van deze categorieën apart opgevraagd. De installaties voor afvalverbranding en stortplaatsen werden bekomen van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) (zie Bijlage 2), de locaties van slachthuizen werden ontvangen van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) (zie bijlage 3) en de locaties van de grote landbouwbedrijven werden verkregen via de Mestbank van de Vlaamse Milieumaatschappij VMM (zie bijlage 4). De locaties werden vervolgens gevisualiseerd in ArcGis maar geen enkele kwam voor in het gebied van de Overstromingskaart Vlaanderen (T100). 3.4 Potentieel getroffen beschermde gebieden Per overstromingsscenario moet een overzicht gegeven worden van de in de Kaderrichtlijn Water (Richtlijn 2000/60/EG) in Bijlage IV, punt 1, onder i), iii) en v) gedefinieerde beschermde gebieden die gedeeltelijk of volledig in overstromingszone liggen. Bijlage IV van Richtlijn 2000/60/EG is te vinden in Bijlage 5 van dit rapport. In concreto gaat het over gebieden die gebruikt worden voor het onttrekken van drinkwater, recreatiewaters en natuurgebieden Gebieden waar drinkwater onttrokken wordt uit oppervlaktewater In Vlaanderen wordt in 3 zones drinkwater onttrokken uit oppervlaktewater namelijk Blankaart, Bossuit en Kluizen ( Deze zones worden voorgesteld in Figuur 3. Het gebied van de Blankaart heeft een overlapping met de overstromingskaart (T100) van de IJzer. Dat van Kluizen heeft een overlapping met de overstromingskaart van de Leie. Het gebied van Bossuit heeft geen overlapping met de overstromingskaarten. 6

15 3.4.2 Recreatiewater Figuur 3 De oppervlaktewaterwingebieden in Vlaanderen Hiervoor is de nodige data nog niet beschikbaar. Wanneer de data beschikbaar is, zullen de recreatiewaters in risicogebied ook opgelijst worden Natuurgebieden a) Ramsargebieden Ramsar gebieden zijn watergebieden die van internationale betekenis zijn, in het bijzonder als woongebied voor vogels. Hiervoor kan de datalaag Ramsargebieden vanuit Mercator gebruikt worden. In ArcGIS kunnen vervolgens de gebieden geselecteerd worden die in de overstromingszone (opnieuw in de T100) liggen. Voor Vlaanderen gaat het enkel over het Ramsargebied bij de Blankaart in het IJzerbekken dat bijna volledig in de overstromingszone ligt (zie figuur 4). 7

16 Effect van bresgevoeligheid op het overstromingsrisico en verdere verbetering van de risicomethodologie: de Figuur 4 Ramsar-gebied bij de Blankaart b) Natura2000-gebieden 4 Hiervoor kunnen de datalagen Habitat2001 en Vogelrichtlijngebieden2005 vanuit Mercator gebruikt worden. In ArcGIS kunnen vervolgens de gebieden geselecteerd worden die in de overstromingszone (opnieuw in de T100) liggen. Een overzicht van deze gebieden wordt in de volgende 2 tabellen gegeven. Tabel 4 - Habitatrichtlijngebieden in T100 Gebiedsnaam Bos-en heidegebieden ten oosten van Antwerpen Valleigebied van de Kleine Nete met aangrenzende brongebieden, moerassen en heiden Bovenloop van de Grote Nete met Zammelsbroek, Langdonken en Goor Uiterwaarden langs de Limburgse Maas met Vijverbroek Uiterwaarden langs de Limburgse Maas met Vijverbroek Uiterwaarden langs de Limburgse Maas met Vijverbroek Uiterwaarden langs de Limburgse Maas met Vijverbroek Uiterwaarden langs de Limburgse Maas met Vijverbroek Uiterwaarden langs de Limburgse Maas met Vijverbroek Uiterwaarden langs de Limburgse Maas met Vijverbroek Uiterwaarden langs de Limburgse Maas met Vijverbroek Bossen en heiden van zandig Vlaanderen: oostelijk deel Bossen en heiden van zandig Vlaanderen: oostelijk deel Deelgebied BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE Meer informatie over Natura2000: 8

17 Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen Bossen van het zuidoosten van de Zandleemstreek Bossen van het zuidoosten van de Zandleemstreek Demervallei Demervallei Demervallei Demervallei Demervallei Demervallei Demervallei Demervallei Demervallei Demervallei BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE

18 Demervallei Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin BE BE Tabel 5 - Vogelrichtlijngebieden in T100 Gebiedsnaam De Demervallei De Kuifeend en de Blokkersdijk Durme en de middenloop van de Schelde Schorren en polders van de Beneden- Schelde Westkust IJzervallei Code BE BE BE BE BE BE

19 4 Overstromingsrisicobeheersplannen Finaal dienen ook gecoördineerde overstromingsrisicobeheerplannen te worden opgemaakt, die de negatieve gevolgen van overstromingen voor het betrokken gebied dienen te voorkomen en te beperken. Deze dienen uiterlijk op 22 december 2015 voltooid en bekendgemaakt te zijn. Dit valt echter buiten de scope van dit rapport. 11

20 5 Conclusies Voor wat betreft de overstromingskaarten kunnen de overstroomde gebieden en ook de waterdiepte reeds in kaart gebracht worden voor gans Vlaanderen met de beschikbare 1D-modellen van het HIC. In principe kan men met deze modellen ook stroomsnelheden berekenen. Dit wordt momenteel nog niet gedaan. Verdere studie zal in de toekomst moeten uitwijzen of er bij het berekenen van stroomsnelheden met deze modellen nog tekortkomingen/problemen optreden en/of er naar 2Dmodellen dient uitgeweken te worden. Voor wat betreft de overstromingsrisicokaarten werd in dit rapport een voorstel gedaan met welke methode en met welke data de door Europa beoogde resultaten bekomen kunnen worden. Voor het potentieel aantal getroffen inwoners werd een ArcGIS model opgesteld dat gemakkelijk kan aangepast worden om de berekeningen voor andere terugkeerperiodes snel opnieuw te maken. Voor het type industriële activiteit en de verontreinigende installaties in het overstromingsgebied is het moeilijker om dit te automatiseren aangezien soms expert judgment nodig is om te beslissen of een perceel nu terecht of niet geselecteerd is binnen het overstromingsgebied (zie figuur 2). Eventueel zou met een drempelwaarde gewerkt kunnen worden om dit op te lossen. Deze drempelwaarde zou dan het minimum percentage overstroomde oppervlakte van een perceel zijn, om te worden geselecteerd als perceel in overstromingsgebied. Het is echter moeilijk om dit percentage in te schatten en het geeft als gevolg dat een fractie van de percelen wellicht verkeerd zal geselecteerd blijven. Om de beschermde gebieden te lokaliseren die in overstromingsgebied liggen is het het gemakkelijkst om dit in ArcGIS te doen. Dit kan ook gemakkelijk gedaan worden voor de andere terugkeerperiodes. Er dient opgemerkt te worden dat de socio-economische data die gebruikt wordt voor de analyses, zeer veranderlijk is. Daarom moet van deze data een update gevraagd worden bij de dataleveranciers wanneer de resultaten definitief moeten uitgerekend worden voor Europa. 12

21 Bijlage 1: bijlage 1 bij Richtlijn 96/61/EG van de Raad van 24 september 1996 IN ARTIKEL 1 BEDOELDE CATEGORIEËN VAN INDUSTRIËLE ACTIVITEITEN 1. Deze richtlijn heeft geen betrekking op installaties of delen van installaties welke voor onderzoek, ontwikkeling en beproeving van nieuwe produkten en procédés worden gebruikt. 2. De hieronder genoemde drempelwaarden hebben in het algemeen betrekking op de produktiecapaciteit of op het vermogen. Wanneer een exploitant in dezelfde installatie of op dezelfde plaats verscheidene activiteiten van dezelfde rubriek verricht, worden de capaciteiten van de activiteiten bij elkaar opgeteld. 1. Energie-industrie 1.1. Stookinstallaties met een hoeveelheid vrijkomende warmte van meer dan 50 MW (1) Aardolie- en gasraffinaderijen Cokesfabrieken Installaties voor het vergassen en vloeibaar maken van steenkool. 2. Produktie en verwerking van metalen 2.1. Installaties voor het roosten of sinteren van ertsen, met inbegrip van zwavelhoudend erts Installaties voor de produktie van ijzer of staal (primaire of secundaire smelting), met inbegrip van uitrusting voor continugieten met een capaciteit van meer dan 2,5 ton per uur Installaties voor verwerking van ferrometalen door: a) warmwalsen met een capaciteit van meer dan 20 ton ruwstaal per uur; b) smeden met hamers met een slagarbeid van meer dan 50 kilojoule per hamer, wanneer een thermisch vermogen van meer dan 20 MW wordt gebruikt; c) het aanbrengen van deklagen van gesmolten metaal, met een verwerkingscapaciteit van meer dan 2 ton ruwstaal per uur Smelterijen van ferrometalen met een produktiecapaciteit van meer dan 20 ton per dag Installaties: a) voor de winning van ruwe non-ferrometalen uit erts, concentraat of secundaire grondstoffen met metallurgische, chemische of elektrolytische procédés; b) voor het smelten van non-ferrometalen, met inbegrip van legeringen, inclusief terugwinningsprodukten (affineren, vormgieten) met een smeltcapaciteit van meer dan 4 ton per dag voor lood en cadmium of 20 ton per dag voor alle andere metalen per dag Installaties voor oppervlaktebehandeling van metalen en kunststoffen door middel van een elektrolytisch of chemisch procédé, wanneer de inhoud van de gebruikte behandelingsbaden meer dan 30 m³ bedraagt. 3. Minerale industrie 3.1. Installaties voor de produktie van cementklinkers in draaiovens met een produktiecapaciteit van meer dan 500 ton per dag, of van ongebluste kalk in draaiovens met een produktiecapaciteit van meer dan 50 ton per dag, of in andere ovens met een produktiecapaciteit van meer dan 50 ton per dag Installaties voor de winning van asbest en de fabricage van asbestprodukten.3.3. Installaties voor de fabricage van glas, met inbegrip van installaties voor de fabricage van glasvezels, met een smeltcapaciteit van meer dan 20 ton per dag Installaties voor het smelten van minerale stoffen, met inbegrip van installaties voor de fabricage van mineraalvezels, met een smeltcapaciteit van meer dan 20 ton per dag Installaties voor het fabriceren van keramische produkten door middel van verhitting, met name dakpannen, bakstenen, vuurvaste stenen, tegels, aardewerk of porselein, met een produktiecapaciteit per kilo van meer dan 75 ton per dag, en/of een ovencapaciteit van meer dan 4 m³ en met een plaatsingsdichtheid per oven van meer dan 300 kg/m³. B1

22 4. Chemische industrie Onder fabricage in de zin van de categorieën van activiteiten van deel 4 wordt verstaan de fabricage van de in 4.1 tot en met 4.6 genoemde stoffen of groepen van stoffen op industriële schaal door chemische omzetting Chemische installaties voor de fabricage van organisch-chemische basisprodukten, zoals: a) eenvoudige koolwaterstoffen (lineaire of cyclische, verzadigde of onverzadigde, alifatische of aromatische), b) zuurstofhoudende koolwaterstoffen, zoals alcoholen, aldehyden, ketonen, carbonzuren, esters, acetaten, ethers, peroxyden, epoxyharsen, c) zwavelhoudende koolwaterstoffen, d) stikstofhoudende koolwaterstoffen, zoals aminen, amiden, nitroso-, nitro- en nitraatverbindingen, nitrillen, cyanaten, isocyanaten, e) fosforhoudende koolwaterstoffen, f) halogeenhoudende koolwaterstoffen, g) organometaalverbindingen, h) kunststof-basisprodukten (polymeren, kunstvezels, cellulosevezels), i) synthetische rubber, j) kleurstoffen en pigmenten, k) tensioactieve stoffen en tensiden chemische installaties voor de fabricage van anorganisch-chemische basisprodukten, zoals: a) van gassen, zoals ammoniak, chloor of chloorwaterstof, fluor of fluorwaterstof, kooloxiden, zwavelverbindingen, stikstofoxiden, waterstof, zwaveldioxide, carbonyldichloride, b) van zuren, zoals chroomzuur, fluorwaterstofzuur, fosforzuur, salpeterzuur, zoutzuur, zwavelzuur, oleum, zwaveligzuur, c) van basen, zoals ammoniumhydroxide, kaliumhydroxide, natriumhydroxide, d) van zouten, zoals ammoniumchloride, kaliumchloraat, kaliumcabonaat, natriumcarbonaat, perboraat, zilvernitraat, e) van niet-metalen, metaaloxiden of andere anorganische verbindingen, zoals calciumcarbide, silicium, siliciumcarbide Chemische installaties voor de fabricage van fosfaat-, stikstof- of kaliumhoudende meststoffen (enkelvoudige of samengestelde meststoffen) Chemische installaties voor de fabricage van basisprodukten voor gewasbescherming en van biociden Installaties voor de fabricage van farmaceutische basisprodukten die een chemisch of biologisch procédé gebruiken Chemische installaties voor de fabricage van explosieven. 5. Afvalbeheer Onverminderd artikel 11 van Richtlijn 75/442/EEG en artikel 3 van Richtlijn 91/689/EEG van de Raad van 12 december 1991 betreffende gevaarlijke afvalstoffen (2): 5.1. Installaties voor de verwijdering of nuttige toepassing van gevaarlijke afvalstoffen als bedoeld in de lijst van artikel 1, lid 4, van Richtlijn 91/689/EEG in de zin van de bijlagen II A en II B (handelingen R1, R5, R6, R8 en R9) van Richtlijn 75/442/EEG en van Richtlijn 75/439/EEG van de Raad van 16 juni 1975 inzake de verwijdering van afgewerkte olie (3) met een capaciteit van meer dan 10 ton per dag Installaties voor de verbranding van stedelijk afval in de zin van Richtlijn 89/369/EEG van de Raad van 8 juni 1989 ter voorkoming van door nieuwe installaties voor de verbranding van stedelijk afval veroorzaakte luchtverontreiniging (4) en Richtlijn 89/429/EEG van de Raad van 21 juni 1989 ter vermindering van door bestaande installaties voor de verbranding van stedelijk afval veroorzaakte luchtverontreiniging (5), met een capaciteit van meer dan 3 ton per uur Installaties voor de verwijdering van ongevaarlijke afvalstoffen in de zin van bijlage II A van Richtlijn 75/442/EEG, rubrieken D8, D9, met een capaciteit van meer dan 50 ton per dag Stortplaatsen die meer dan 10 ton per dag ontvangen of een totale capaciteit van meer dan B2

23 ton hebben, met uitzondering van stortplaatsen voor inerte afvalstoffen. 6. Overige activiteiten 6.1. Industriële installaties voor: a) de fabricage van papierpulp uit hout of uit andere vezelstoffen; b) de fabricage van papier en karton met een produktiecapaciteit van meer dan 20 ton per dag Installaties voor de voorbehandeling (wassen, bleken, merceriseren) of het verven van vezels of textiel met een verwerkingscapaciteit van meer dan 10 ton per dag Installaties voor het looien van huiden met een verwerkingscapaciteit van meer dan 12 ton eindprodukten per dag a) abattoirs met een produktiecapaciteit van meer dan 50 ton per dag geslachte dieren; b) bewerking en verwerking voor de fabricage van levensmiddelen op basis van: - dierlijke grondstoffen (andere dan melk) met een produktiecapaciteit van meer dan 75 ton per dag eindprodukten; - plantaardige grondstoffen met een produktiecapaciteit van meer dan 300 ton per dag eindprodukten (gemiddelde waarde op driemaandelijkse basis); c) bewerking en verwerking van melk, met een hoeveelheid ontvangen melk van meer dan 200 ton per dag (gemiddelde waarde op jaarbasis) Installaties voor de destructie of verwerking van kadavers en dierlijk afval met een verwerkingscapaciteit van meer dan 10 ton per dag Installaties voor intensieve pluimvee- of varkenshouderij met meer dan: a) plaatsen voor pluimvee; b) plaatsen voor mestvarkens (van meer dan 30 kg); of c) 750 plaatsen voor zeugen Installaties voor de oppervlaktebehandeling van stoffen, voorwerpen of produkten, waarin organische oplosmiddelen worden gebruikt, in het bijzonder voor het appreteren, bedrukken, het aanbrengen van een laag, het ontvetten, het vochtdicht maken, lijmen, verven, reinigen of impregneren, met een verbruikscapaciteit van meer dan 150 kg oplosmiddel per uur, of meer dan 200 ton per jaar Installaties voor de fabricage van koolstof (harde gebrande steenkool) of elektrografiet door verbranding of grafitisering. (1) De concrete vereisten van Richtlijn 88/609/EEG voor bestaande installaties blijven nog tot 31 december 2003 van kracht. (2) PB nr. L 377 van , blz. 20. Richtlijn gewijzigd bij Richtlijn 94/31/EG (PB nr. L 168 van , blz. 28). (3) PB nr. L 194 van , blz. 23. Richtlijn laatstelijk gewijzigd bij Richtlijn 91/692/EEG (PB nr. L 377 van , blz. 48). (4) PB nr. L 163 van , blz. 32. (5) PB nr. L 203 van , blz. 50. B3

24 Bijlage 2: Installaties voor afvalverbranding en stortplaatsen Deze lijsten werden bekomen via OVAM. Contactpersoon: Thomas Maas Lijst van verbrandingsovens: (deze data is in het bezit van het WL maar is vertrouwelijk) Lijst van stortplaatsen: (deze data is in het bezit van het WL maar is vertrouwelijk) B4

25 Bijlage 3: Slachthuizen De lijst van slachthuizen werd bekomen via het FAVV. Contactpersoon: Tom Vanoverschelde (deze data is in het bezit van het WL maar is vertrouwelijk) B5

26 Bijlage 4: Landbouwbedrijven Deze lijsten werden bekomen via de Mestbank van VMM. Contactpersoon: Bart Willaert De lijst met landbouwbedrijven met meer dan plaatsen voor pluimvee: (deze data is in het bezit van het WL maar is vertrouwelijk) De lijst met landbouwbedrijven met meer dan 2000 plaatsen voor mestvarkens: (deze data is in het bezit van het WL maar is vertrouwelijk) De lijst met landbouwbedrijven met meer dan 700 zeugen: (deze data is in het bezit van het WL maar is vertrouwelijk) B6

27 Bijlage 5: bijlage IV van Richtlijn 2000/60/EG BIJLAGE IV BESCHERMDE GEBIEDEN 1. Het overeenkomstig artikel 6 voorgeschreven register van beschermde gebieden dient de volgende soorten beschermde gebieden te omvatten: i) gebieden die overeenkomstig artikel 7 zijn aangewezen voor de onttrekking van voor menselijke consumptie bestemd water; ii) gebieden die voor de bescherming van economisch significante in het water levende planten- en diersoorten zijn aangewezen; iii) waterlichamen die als recreatiewater zijn aangewezen, met inbegrip van de gebieden die als zwemwater overeenkomstig Richtlijn 76/160/EEG zijn aangewezen. iv) nutriëntengevoelige gebieden, met inbegrip van die welke overeenkomstig Richtlijn 91/676/EEG zijn aangewezen als kwetsbare zones en gebieden die overeenkomstig Richtlijn 91/271/EEG zijn aangewezen als kwetsbare gebieden, en v) gebieden die voor de bescherming van habitats of van soorten zijn aangewezen, wanneer het behoud of de verbetering van de watertoestand bij de bescherming een belangrijke factor vormt, met inbegrip van de relevante, in het kader van de Richtlijnen 92/43/EEG (1) en 79/409/EEG (2) van de Raad aangewezen Natura 2000-gebieden. B7

28 Waterbouwkundig Laboratorium Flanders Hydraulics Research Berchemlei 115 B-2140 Antwerpen Tel. +32 (0) Fax +32 (0)