Echtscheiding: algemeen - begrippen in verband met scheiding

Transcriptie

1 Echtscheiding: algemeen - begrippen in verband met scheiding A Alimentatie (onderhoudsbijdrage) (juridisch: onderhoudsbijdrage in de kosten van het levensonderhoud voor de kinderen) Ouders zijn aan hun kinderen bijstand en onderhoud verplicht. Deze plicht geldt voor alle ouders, gehuwd of ongehuwd, vanaf de geboorte van een kind waarvan het ouderschap vaststaat. (zie ouderschap). Een (echt)scheiding verandert daar niets aan. Beide ouders dienen in de onderhoudsplicht verder te voorzien, ook wanneer zij niet meer samen leven. De levensstandaard van een van beide (gescheiden) ouders verandert niets aan de onderhoudsplicht van de andere ouder. De alimentatie wordt immers aan de andere ouder betaald, opdat deze in het dagelijks onderhoud van de kinderen kan voorzien. Het koppelen van onderhoudsgeld aan de situatie van de andere ouder ( ik betaal niet meer, omdat nu ze genoeg verdient ) is dus onwettig. Ook het koppelen van alimentatie aan de omgangsregeling is niet mogelijk. Je betaalt niet om je kinderen te mogen zien, maar om in hun onderhoud te voorzien. Die twee hebben juridisch niets met elkaar te maken. Alimentatie wordt door de rechtbank opgelegd of bekrachtigd. In elk geval liggen de modaliteiten van de alimentatie vast in een vonnis. Elke betwisting of wijziging van de alimentatie achteraf, kan enkel door de rechtbank beslist worden. Alimentatie die je ontvangt voor de kinderen, moet je niet op je eigen belastingsbrief invullen. Dit is immers inkomen van de kinderen. Alimentatie die je betaalt, kan je inbrengen bij je belastingen. Je krijgt dan belastingsvermindering voor een deel van je alimentatie. Alimentatie wordt betaald zolang de kinderen (redelijkerwijs) niet in staat zijn in hun eigen onderhoud te voorzien, of tot zij een eigen huishouden vormen met een andere volwassen

2 Advocaat Advocaat-bemiddelaar persoon. Wanneer een echtscheiding via de rechtbank verloopt, is het nuttig om een advocaat te raadplegen. Zelfs wie de wet goed kent, staat erg zwak voor de rechtbank zonder advocaat. Vermits een procedure in een echtscheiding verstrekkende gevolgen heeft, is het dus absoluut nuttig om een advocaat te nemen. Bij een EOT (zie letter E) is het nuttig, voor het ondertekenen, de definitieve versie van de EOT aan een advocaat of andere expert voor te leggen om advies te vragen. Een advocaat-bemiddelaar treedt op namens beide partijen en probeert via een bemiddeling tot een goede regeling te komen in een scheiding. Zijn sterkte is dat hij advocaat is en dus een brede juridische kennis heeft, maar tevens is opgeleid als bemiddelaar en dus zoekt naar oplossingen die gedragen zijn door beide partijen. B Bezoekrecht (juridisch: recht op regelmatig persoonlijk contact, omgangsrecht) Elke ouder heeft recht op persoonlijk contact met zijn kinderen. Het Kinderrechtenverdrag spreekt ook van een recht op persoonlijk contact van de kinderen met hun ouders, maar dit is nog niet in wetteksten vastgelegd. Bovendien is dit ook niet zo eenvoudig wanneer een van beide ouders het contact niet wil. Bij een scheiding hebben beide ouders recht op persoonlijk contact met hun kinderen. De wijze waarop dit wordt georganiseerd, wordt door de rechtbank in een vonnis vastgelegd. Wanneer beide ouders het eens zijn, kan daarvan afgeweken worden. Toch blijft bij betwisting het vonnis geldig. Het verhinderen van dit persoonlijk contact kan ernstige gevolgen hebben. Juridisch kan men dan vervolgd worden (dwangsom tot gevangenisstraf). Ook voor het kind zelf is het van belang dat er regelmatig persoonlijk contact is met beide ouders, zelfs wanneer deze ouders ernstige onderlinge conflicten hebben. Wijzigingen in de omgangsregeling kunnen enkel

3 opgelegd worden door de rechtbank. Wanneer er ernstige aanwijzingen bestaan dat een kind tijdens het bezoek aan de andere ouder in gevaar is, kan de rechtbank een bezoekregeling opleggen in een neutrale bezoekruimte. Beroep Bemiddelaar Tegen ongeveer elk vonnis kan men in beroep gaan. Dit betekent dat men een hogere rechtbank vraagt om een eerder vonnis opnieuw te beoordelen. Hiervoor is het noodzakelijk een advocaat te raadplegen. Een bemiddelaar is iemand die de scheiding regelt met beide partners samen. Hij zoekt met hen naar de best haalbare oplossing en probeert conflicten te ontmijnen. Er zijn bemiddelaars bij het CAW, advocaat-bemiddelaars en notarisbemiddelaars. Wanneer men een bemiddelaar zoekt, gaat men best na of het wel degelijk een erkend bemiddelaar is. Dit geeft minimale kwaliteitsgaranties en (onder bepaalde omstandigheden) financiële voordelen. C Conflict Helaas verlopen veel scheidingen in conflict. Conflicten ontstaan ook vaak in de nasleep van de scheiding. Dit is heel normaal. Mensen moeten immers afscheid nemen van hun eigen dromen en idealen. Hoe conflictueus een scheiding ook verloopt, probeer de kinderen daar buiten te laten. Veel mensen proberen hun kinderen te overtuigen hoe slecht de andere ouder is. Dit is erg belastend voor de kinderen. Onderzoek toont aan dat emotionele problemen bij kinderen na een echtscheiding eerder ontstaan door de conflicten tussen de ouders, dan door de echtscheiding op zich. D Dienst voor Alimentatievordering (DAVO) De dienst voor alimentatievordering is een dienst van de federale overheid. Wanneer men zijn alimentatie niet regelmatig of volledig ontvangt en aan bepaalde voorwaarden voldoet, kan men de DAVO vragen om de alimentatie in te vorderen. Indien men aan de voorwaarden voldoet, gaat het sneller en goedkoper dan wanneer men zich tot de rechtbank of een deurwaarder moet wenden.

4 Dienstverlening aan mensen die scheiden Bij een scheiding kan men zich laten bijstaan door verschillende diensten: advocaat, advocaatbemiddelaar, scheidingsbemiddelaar, notaris. Gratis advies kan men ook krijgen in het Justitiehuis van zijn gerechtelijk arrondissement of in het CAW. E Echtscheiding EOT EOO Een echtscheiding is een scheiding van gehuwden, die door de rechtbank werd gehomologeerd (bekrachtigd) of gevonnist. Men is pas gescheiden (ten overstaan van derden - bank, belastingen, enz ) wanneer dit in het bevolkingsregister werd ingeschreven. Tegenover elkaar is men gescheiden zodra het vonnis in kracht van gewijsde is gegaan (dit wil zeggen zodra er een vonnis is dat de echtscheiding uitspreekt en de periode van beroepsmogelijkheden voorbij is). Echtscheiding door onderlinge toestemming. Echtscheiding door onherstelbare ontwrichting van het huwelijk. F Feitelijke scheiding G Gerechtsdeurwaarder Een feitelijke scheiding regelt enkele zaken zoals woonplaats, regeling i.v.m. kinderen, enz. Men woont apart, maar blijft voor de wet wél gehuwd. De gerechtsdeurwaarder is een ambt dat officiële daden kan stellen. Een vaststelling door een gerechtsdeurwaarder wordt beschouwd als iets wat officieel vaststaat. Een brief afgegeven door een deurwaarder wordt juridisch beschouwd als een brief die je met absolute zekerheid ontvangen hebt. Zelfs wanneer de brief bij afwezigheid in de bus werd achtergelaten, wordt hij als betekend beschouwd. H Hoederecht (juridisch: recht van bewaring) Hoederecht is een term die niet meer bestaat, maar die vaak nog gebruikt wordt omdat we die gewoon zijn. Dit zegt waar een kind verblijft en wie instaat voor de dagelijkse zorg. Dit doet geen enkele uitspraak over ouderlijk gezag.

5 J Jeugdrechtbank K Kinderen Kinderrechtencommissariaat De jeugdrechtbank doet uitspraak over: regeling betreffende kinderen tot ze 18 jaar zijn. De jeugdrechtbank kan tussenkomen bij (echt)scheiding (alimentatie of omgangsregeling), opvoedingsproblemen, een feit gepleegd door de minderjarige dat in de strafwet als een misdrijf wordt omschreven, feiten gepleegd tegen minderjarigen door degene die voor hem verantwoordelijk is of feiten gepleegd die de integriteit van de minderjarige in het gedrang brengen. Kinderen van wie de ouders niet samen leven, hebben het soms moeilijk. Er is veel onderzoek over scheidingssituaties dat aantoont hoe belangrijk het is dat de ouders proberen de andere ouder tegenover het kind in diens waarde te laten. Kinderen hebben meer problemen met de wijze waarop ouders met elkaar omgaan (wanneer er strijd is), dan met de scheiding op zich. Bij verlies van een ouder zien we vaak hoe kinderen pas na een hele tijd gaan rouwen. Zij uiten dit door gedrag, meer dan door woorden. Vaak beseffen ze zelf niet wat er aan de hand is. Het is dus niet ongewoon dat kinderen na verlies heel normaal blijven doen. Soms lijkt het alsof zij ongevoelig reageren, of snel vergeten. Dat is niet zo. Kinderen wachten soms onbewust met rouwen, tot de situatie weer rustig is. Dit proces vertoont dezelfde kenmerken als bij een scheiding. Het Kinderrechtencommissariaat is een onafhankelijke dienst van het Vlaams Parlement. Het heeft als opdracht toe te zien op de toepassing en implementering van het kinderrechtenverdrag in de Vlaamse regelgeving. Het kinderrechtencommissariaat onderzoekt klachten over schendingen van kinderrechten en bemiddelt bij probleemsituaties waarin erkende diensten betrokken zijn. Wanneer de klacht niet door het Kinderrechtencommissariaat kan worden behandeld, zal men doorverwijzen naar de meest aangewezen dienst.

6 O Ouderlijk gezag In principe blijven beide ouders na een (echt)scheiding het ouderlijk gezag behouden. Slechts wanneer een vonnis iets anders bepaalt, kan een ouder zijn of haar ouderlijk gezag beperkt weten. Het Burgerlijk wetboek garandeert aan beide ouders een recht op persoonlijk en regelmatig contact met de kinderen. Dit wordt vastgelegd door de rechtbank, of bij een EOT door de betrokkenen zelf, waarna het door de rechtbank bekrachtigd wordt. Dit recht op persoonlijk contact kan worden ingeperkt wanneer de rechtbank van oordeel is dat de kinderen daardoor gevaar zouden kunnen lopen. Omgangsrecht Beide ouders hebben wettelijk gegarandeerd recht op regelmatig persoonlijk contact met hun kinderen. De regeling ter zake wordt na een scheiding vastgelegd in een vonnis of een scheidingsovereenkomst die door de rechtbank bekrachtigd wordt. Wanneer niet gehuwde ouders uit elkaar gaan is hetzelfde recht van toepassing, maar geniet het de voorkeur om dit bij betwisting eveneens vast te leggen in een overeenkomst en die aan de jeugdrechtbank voor te leggen ter bekrachtiging. Grootouders hebben eveneens een recht op regelmatig persoonlijk contact met hun kleinkinderen, ook na een scheiding. Elke andere die kan aantonen dat hij/zij een bijzondere affectieve band heeft met de kinderen, kan een omgangsrecht laten gelden via de jeugdrechtbank. Omgangsregeling Openbaar Ministerie Dit is de regeling waarin wordt bepaald op welke wijze het omgangsrecht moet worden uitgevoerd. Het openbaar ministerie behoort tot de magistratuur. Het is de partij die bij een rechtszaak het algemeen belang of de belangen van de samenleving moet bewaken. Het openbaar ministerie moet er bv over waken dat de belangen van de kinderen niet geschaad worden.

7 Ontwrichting Onderhoudsbijdrage Ouderschapsovereenkomst In de nieuwe wetgeving (september 2007) vervalt de scheiding op grond van bepaalde feiten. Men kan scheiden zodra men kan aantonen dat het huwelijk onherstelbaar ontwricht is. Dit kan aangetoond worden met alle mogelijke bewijsmiddelen. De ontwrichting (indien aanvaard door de rechtbank) is voldoende om de echtscheiding toe te staan. Er moet dus geen schuld meer bewezen worden om te kunnen scheiden. De schuld kan wel in een latere fase van belang zijn om een onderhoudsbijdrage te kunnen krijgen (of ontslagen te worden van de plicht om bij te dragen). (zie ook alimentatie en persoonlijk onderhoudsgeld). Dit is de bijdrage die de ene ex-partner dient te betalen aan de andere. Het kan een bijdrage zijn voor de ex-partner, of een bijdrage in de kosten van het levensonderhoud van de kinderen. Ouders die scheiden moeten regelen hoe zij hun ouderschap zullen uitoefenen (omgangsregeling, beslissingen enz.). Bij een EOT is dit verplicht, bij een EOO kunnen zij dit zelf opstellen, of de beslissingen daarover door de rechtbank laten nemen. Indien je niet gehuwd was, maar uit elkaar gaat, kan je een ouderschapsovereenkomst opstellen en deze door de vrederechter laten bekrachtigen. Dit is niet verplicht, maar biedt een veiliger kader voor de toekomst. P Partnergeweld Persoonlijk onderhoudsgeld Partnergeweld wordt aanvaard als een reden tot echtscheiding (ontwrichting). Bovendien is dit een zogenaamd zware fout. Het begrip zware fout zorgt ervoor dat de schuldige nooit een onderhoudsbijdrage kan vorderen van zijn slachtoffer, maar er zelf wel toe veroordeeld kan worden. Persoonlijk onderhoudsgeld is dat wat de ene ouder dient te betalen aan de andere ouder. De voorwaarden hiertoe staan in de echtscheidingsakte (EOT) of in het vonnis dat de

8 echtscheiding regelt. De onderhoudsbijdrage kan worden toegekend aan de ex-partner die behoeftig is. Wanneer kan worden aangetoond dat de vragende partner niet alles doet wat redelijkerwijs in diens vermogen ligt om de behoeftigheid op te hebben, dan kan het recht op een onderhoudsbijdrage vervallen. De termijn van betaling is maximaal deze van de duur van het huwelijk. Indien de vragende partij een zware fout beging, kan de rechtbank de vordering weigeren. R Rechtbank Rol S Schulden Een vonnis van de rechtbank moet altijd uitgevoerd worden. Wanneer een vonnis spreekt over de omgangsregeling, dan moet deze worden uitgevoerd tot een kind 18 jaar wordt. Een beslissing van de rechtbank kan enkel herroepen worden door een nieuwe beslissing van de rechtbank. Wanneer een zak op de rol wordt geplaatst, betekent dit dat er een datum zal worden bepaald wanneer de zaak voorkomt. In sommige procedures dient men zelf het initiatief in handen te nemen om die datum te laten bepalen. Bijstand van een advocaat is altijd aan te raden! Schulden gemaakt door één van beide (ex-) echtgenoten moeten worden gedragen door beide echtgenoten, ook als die nog niet afbetaald zijn bij een scheiding. De enige uitzonderingen hierop zijn: wanneer anders bepaald door een huwelijkscontract, wanneer de scheidingsakte of het vonnis betreffende de echtscheiding het anders bepaalt. Scheiding We spreken van een scheiding, wanneer ongehuwde ouders niet samen wonen. Hun juridische situatie is tegenover elkaar anders dan die van mensen in een echtscheiding. Wanneer men ongehuwd uit elkaar gaat, zonder kinderen, dan kan men alles onderling regelen en bestaat er verder geen juridisch band meer, behalve deze die door contractuele verbintenissen tegenover derden blijft bestaan (huurcontract, krediet enz.)

9 T Tegenpartij Tussenvonnis U Uitvoerbaarheid van een vonnis V Vonnis W Wet Z Zware fout Dit is een juridische term welke de partij benoemt die in een rechtsgeding tegenover jou staat. Een tussenvonnis is een voorlopige uitspraak van de rechtbank. Een tussenvonnis moet worden uitgevoerd alsof het een vonnis was. Het is echter nog geen definitieve beslissing. Een vonnis heeft maar gevolgen wanneer het uitvoerbaar is verklaard. Afhankelijk van de procedure of het soort vonnis, kan dit onmiddellijk zijn, kan dit een tijd duren, of kan dit pas na een bepaalde handeling zijn. Raadpleeg bij twijfel steeds een advocaat, of vraag info in het justitiehuis van de regio waar je woont. Een vonnis is een eindbeslissing van de rechtbank, uitgesproken door een rechter. Een vonnis moet steeds worden uitgevoerd. Doet men dit niet, dan kan men daarvoor veroordeeld worden tot een straf. Bij een (echt)scheiding kan de rechtbank enkel beslissingen nemen die binnen de grenzen van de wet liggen. De rechter kan dus niet zomaar beslissen wat hij of zij goed vindt, of wat het gezond verstand voorschrijft. In het Burgerlijk wetboek staat betreffende (echt)scheiding beschreven onder welke voorwaarden men kan huwen, samenwonen of scheiden. In het Gerechtelijk wetboek staat beschreven via welke procedures dit kan gebeuren. De nieuwe echtscheidingswet voorziet het begrip zware fout. Onder zware fout verstaat men gedrag van één van de huwelijkspartners. Indien dit gedrag zo zwaar is dat het de verderzetting van het huwelijk onmogelijk maakt, spreekt men van een zware fout (zie ook persoonlijk onderhoudsgeld ).