Leefbaarheidsproject regio Brugge-Oostende RAPPORT DE HAAN

Transcriptie

1 Leefbaarheidsproject regio Brugge-Oostende RAPPORT DE HAAN

2

3 Inhoudstafel ALGEMENE INLEIDING LEEFBAARHEID: DE THEORIE Afbakening van het begrip Werken aan leefbaarheid stelt de lokale besturen voor een aantal uitdagingen Wat betekent leefbaarheid in deze regio? LEEFBAARHEID: DE CIJFERS Clusteranalyse van de wijken/dorpen in de regio Cluster 1: Groeiende wijken/dorpen met een meer stedelijk profiel (2 wijken/dorpen) Cluster 2: Stagnerende wijken/dorpen met een oudere bevolking en minder jongeren (3 wijken/dorpen) : Groeiende Cluster wijken/dorpen met meer starters, meer jongeren en minder 60+ (4 wijken/dorpen) Cluster 4: Groeiende wijken/dorpen met veel gezinnen met kinderen (18 wijken/dorpen) Cluster 5: Stagnerende wijken/dorpen (36 wijken/dorpen) LEEFBAARHEID IN DE HAAN Het gemeenterapport van Demografische foto van de gemeente Leefbaarheidsprofiel van de gemeente Wijkindeling Cijfers Wijkprofielen De cijfers van : een samenvatting LEEFBAARHEID IN DE HAAN: IDEEEN en SUGGESTIES Leefbaarheid in Algemene schets (Betaalbaar) Wonen Woonomgeving... 40

4 3.1.4 Voorzieningen om het dorp levend te houden Sociale cohesie De v van vergrijzing, vereenzaming en vrijwilliger Inspraak en participatie Geef de wijkagent een nieuwe fiets: de wijkwerking van de politie Werken aan leefbaarheid: ondersteuning Cijfermateriaal Cijfers op maat Monitoring leefbaarheidsgegevens Het vergelijkend wijkenonderzoek Het seniorenbehoefteonderzoek Dorpsontwikkeling en beeldkwaliteit Demografische veranderingen Woonzorg Wonen Participatie Dorp in zicht Bewonersplatforms Goede voorbeelden Studienamiddag "Leefbaarheid is maatwerk!" Leefbaarheidscatalogus... 48

5 ALGEMENE INLEIDING Hierbij vindt u het leefbaarheidsrapport voor de regio Brugge-Oostende, met een aantal specifieke aspecten voor de gemeente. Dit rapport werd opgemaakt naar aanleiding van het leefbaarheidsproject regio Brugge-Oostende, dat uitgevoerd werd door het provinciebestuur (gebiedsgerichtewerking Welzijn en Steunpunt Sociale Planning) en Howest in Het doel van dit onderzoek was samen met de 13 betrokken gemeentebesturen van de regio te kijken wat leefbaarheid betekent voor deze regio, waar de knelpunten liggen, hoe een aantal zaken kunnen aangepakt worden en waar er opportuniteiten verschijnen. Het onderzochte gebied is het hinterland van de regio Brugge-Oostende. De centrumsteden en de kustgemeenten werden niet meegenomen in het onderzoek, omdat deze een eigen problematiek kennen op het vlak van leefbaarheid en een eigen instrumentarium hebben dat de leefbaarheid meet (stadsmonitor en leefbaarheidsonderzoek kust). 5

6 Via het rapport willen we aan de besturen en de actoren in de regio een beeld meegeven van wat leefbaarheid is, hoe leefbaarheid zich vertaalt in de regio en wat de gegevens zijn voor de eigen wijken/dorpen. Daarnaast worden een aantal ideeën meegegeven om te werken aan leefbaarheid. We beginnen in deel 1 met een theoretische schets van het begrip leefbaarheid, een afbakening van het begrip en een situering in de regio. Deze schets werd geschreven op basis van een literatuurstudie van diverse leefbaarheidsonderzoeken en artikels over leefbaarheid. 1 In een tweede deel worden cijfergegevens aangeboden. Leefbaarheid is een verhaal van samenleven in een buurt, wijk of dorp. Daarom werd besloten om gegevens op dit wijkenniveau te verzamelen om het geheel levend te maken. Het Steunpunt Sociale Planning nam de verdeling in deelgemeenten als vertrekbasis. Deze werd voorgelegd aan de betrokken gemeentebesturen. Beernem, Damme,, Middelkerke, Oostkamp, Torhout en Zuienkerke beslisten om een verdere verfijning toe te passen en bijkomende wijken/dorpen af te bakenen. De betrokken gemeentebesturen en het Steunpunt Sociale Planning spraken samen aan de hand van kaarten een verfijnde gebiedsindeling af, die in de toekomst ook kan gebruikt worden voor cijfers op het niveau van dorpen/wijken in de gemeente. 2 Om leefbaarheid in kaart te brengen, heeft het Steunpunt Sociale Planning uit de beschikbare data een aantal relevante indicatoren geselecteerd. De indicatoren werden gekozen omdat ze relevant zijn voor het begrip leefbaarheid en omdat ze kunnen een beeld geven tot op wijken/dorpenniveau. Er werd bewust een beperkte set gekozen. Zo blijft het geheel overzichtelijk, kan gemakkelijk een jaarlijkse update gedaan worden en kan er een clusteranalyse toegepast worden. (zie tabel op de volgende pagina) Er wordt per gemeente een overzicht gegeven van de verschillende indicatoren op gemeente- en op deelgemeentenniveau. De cijfers van de wijk/kern worden telkens afgezet tegen het gemiddelde van de gemeente, zodat men kan zien hoe de deelgemeente zich verhoudt ten opzichte van de gemeente. De indicatoren werden geclusterd, zodat we verschillende types van wijken/dorpen kunnen onderscheiden in de regio. Met deze clusteranalyse worden de wijken/dorpen ingedeeld zodat er subcategorieën ontstaan waarbij de verschillen op al deze kenmerken zo klein mogelijk zijn. 1 De Roo, Niek & Frans Thissen, Leefbaarheidsonderzoek in de plattelandskernen van de Westhoek, eindrapport, Bracke Piet & Meire Mieke, Leefbaarheidsonderzoek voor de Kust, Linseele Wouter & Thissen Frans, Leefbaarheid op het Vlaamse platteland vanuit het perspectief van jonge bewoners, verslag van een onderzoek in de dorpen tussen Leie en Schelde, Oorspronkelijk werden 49 kernen afgebakend. In samenspraak met de besturen werd de verdeling in kernen in sommige gemeenten herzien, waardoor de tot 63 kernen/wijken kwamen. Ondertussen hebben de gesprekken ivm leefbaarheid en de bijbehorende cijfers besturen aan het denken gezet. Na het onderzoek hebben Gistel, Ichtegem, Knokke-Heist en Oudenburg ook al een aangepaste gebiedsafbakening gevraagd. 6

7 Omschrijving Aantal inwoners 2009 Aantal huishoudens 2009 Evolutie bevolking (indexcijfer) Evolutie huishoudens (indexcijfer) Gemiddelde gezinsgrootte 2009 Aandeel bevolking jonger dan 18 jaar 2009 Aandeel bevolking ouder dan 60 jaar 2009 Interne vergrijzing 2009 (80+/60+) (berekend op bevolking niet in een residentiële setting) Woonstabiliteit 2009 (aandeel inwoners dat op 1/1/2009 op zelfde adres woont als op 1/1/2008) Aandeel verhuis binnen de eigen gemeente Evolutie starters op de huisvestingsmarkt (20-34 jaar) (indexcijfer) Aantal woongelegenheden per hectare 2008 (bewoonde oppervlakte) Aandeel woningen gebouwd vanaf 2000 (tov woongelegenheden 2008) Aandeel kinderen dat in eigen gemeente naar lagere school gaat ( ) Aantal werkzoekenden 2009 Aandeel laaggeschoold en langdurig werkzoekenden 2009 Aandeel werkzoekend gezinshoofd van gezin met kinderen 2009 Aandeel werkzoekend gezinshoofd van eenoudergezin 2009 Migratiesaldo 2007 Immigratie 2008 Bron Rijksregister Rijksregister Rijksregister Rijksregister Rijksregister Rijksregister Rijksregister Rijksregister Rijksregister Rijksregister Rijksregister Kadaster Kadaster Departement Onderwijs VDAB VDAB VDAB VDAB ADSEI Rijksregister 7

8 Het derde deel van dit rapport kijkt naar de toekomst en geeft een aantal ideeën en aanbevelingen mee om aan leefbaarheid te werken. Binnen de projectperiode werden verschillende beleidsplannen (algemeen beleidsplan, structuurplan, lokaal sociaal beleidsplan) van de gemeenten doorgenomen. Het geheel werd tegen het licht gehouden van enkele theoretische concepten ivm leefbaarheid. Met deze gegevens als basis werden gesprekken aangegaan met de besturen. De resultante van dit leeswerk en de gesprekken is het derde deel van het rapport, de ideeën en suggesties ivm leefbaarheid. Eerst worden enkele aanbevelingen op een rij gezet ivm wonen, woonomgeving, voorzieningen, vergrijzing, participatie, sociale cohesie en de wijkagent. Dit zijn de thema s die het meest uit de gesprekken kwamen. Daarna geven we u een overzicht van de diverse instrumenten en projecten waarop u als lokaal bestuur beroep kunt doen om aan de leefbaarheid in uw gemeente te werken. 8

9 1 LEEFBAARHEID: DE THEORIE 1.1 Afbakening van het begrip Leefbaarheid is de waardering, of het gebrek aan waardering, van het individu voor zijn of haar leefomgeving. (Van de Valk en Musterd, 1998) Dit omvat o.a. 6 thema s waar het lokaal bestuur enige impact op heeft - Wonen (de eigen woonplek) en woonomgeving (de buurt) - Samenleven, sociale cohesie - Voorzieningen (commercieel en openbaar) - Mobiliteit en verkeersveiligheid, veiligheid - Participatie en inspraak Leefbaarheid heeft alles te maken met de relatie tussen bewoners en hun omgeving. Het gaat om de beoordeling die de bewoner heeft over zijn omgeving en de uitrusting van zijn omgeving, niet over de uitrusting zelf. Leefbaarheid is dus geen objectief gegeven, maar is een samenraapsel van feiten en meningen van bewoners. Bovendien heeft leefbaarheid betrekking op collectiviteiten, op de bewoners als sociale groep. Maar die sociale groep is tegelijk zeer divers. We moeten rekening houden met zowel de succesvolle als de meer kwetsbare bewonersgroepen. Wat we onder leefbaarheid verstaan, hangt af van de bril waarmee we kijken. Voor de uitbater van de buurtwinkel bijvoorbeeld zal een leefbare buurt vooral te maken hebben met de economische realiteit van een renderende afzetmarkt. De welzijnswerker zal vermoedelijk eerder aandacht besteden aan de fysische en psychische leefkwaliteit van de bewoners, terwijl de politie de afwezigheid van criminaliteit en onveiligheidsgevoelens als prioritair zal beschouwen. Tenslotte is de meest voor de hand liggende invalshoek uiteraard die van de bewoners zélf. Wat vinden dié van de kwaliteit van de woningen, groenvoorzieningen, spelvoorzieningen, (verkeers-)veiligheid, sociale contacten, enz.? Ook hier moeten we vaststellen dat de leefbaarheid voor de burger niet bestaat, maar dat de beleving van een situatie op een bepaald moment van individu tot individu kan (of beter: zal) verschillen. Dit maakt spreken over leefbaarheid niet makkelijk, maar wel boeiend! Leefbaarheid in het landelijk gebied kan worden bekeken vanuit twee perspectieven, die van het autonome dorp en de oude dorpsbinding enerzijds en die van het woondorp anderzijds. In zo n autonoom dorp bracht je bij wijze van spreken je hele leven door. Je werd er geboren, liep er school, vond er werk, trouwde er en kreeg er kinderen en uiteindelijk werd je er ook begraven. Ook alle voorzieningen waren in het dorp aanwezig. Jongeren waren dan ook niet geneigd de vleugels uit te slaan en naar andere dorpen of regio s te gaan wonen. Maar dergelijke zelfvoorzienende dorpen zijn er niet meer en worden ook niet meer gevraagd door de bevolking, tenzij bij een beperkte groep. In de plaats kwamen woondorpen. Dit zijn dorpen waar mensen komen wonen en slapen. Mensen kiezen om hier te komen wonen omwille van de woningen en de kwaliteit van de woonomgeving. De bewoner van het woondorp heeft veel minder instrumentele bindingen met zijn dorp. Hij/zij werkt elders, zoekt zijn ontspanning op de best geschikte plaats, doet zijn boodschappen in de best gelegen supermarkt Toch merken we nog een zekere emotionele binding met het eigen dorp, een zekere dorpsfierheid. 9

10 De huidige trends leiden tot een paradox van schaalvergroting- en verkleining: mensen zijn mobieler, laten zich niet meer leiden door afstanden: men gaat winkelen, werken, ontspannen, wonen daar waar men het goed vindt en een meerwaarde ziet, afstand speelt veel minder een rol. We spreken van regionale markten en schaalvergroting. Anderzijds is er sprake van een schaalverkleining omdat de individuele woning en de directe woonomgeving een belangrijker waarde krijgen. Een leefbaarheidsbeleid is een complex gegeven dat op verschillende niveaus moet worden gevoerd: - Op het individuele niveau: gericht op de bewoners en de verschillende (groepen van ) mensen die in de kern wonen bv. op vlak van voorzieningen moet er vooral aandacht zijn voor de vervoersafhankelijke bewoners. - Op dorpsniveau: gericht op het dorp, de fysieke kenmerken van het dorp, de kwaliteit van de woningen en de woonomgeving. - Op het streekniveau: de streek is een flexibel gegeven, het is de regio rond de woonplaats waar mensen gaan winkelen, sporten en ontspannen, werken en een nieuwe woning zoeken. 1.2 Werken aan leefbaarheid stelt de lokale besturen voor een aantal uitdagingen Een sociale/demografische mix is essentieel voor het goed samenleven en de leefbaarheid, dat staat buiten kijf. Alle besturen streven dan ook naar een ideale sociale mix in hun gemeente met veel eigendomswoningen en veel jonge gezinnen in een nieuwe verkaveling. Wat is de ideale mix, moet deze gerealiseerd worden op wijken/dorpen- of op gemeenteniveau? Het regionale verdelingsvraagstuk en het omgaan met groei en krimp: een aantal dorpen kent een daling van de bevolking, vergrijzing. Besturen zien vaak maar één oplossing om de terugloop te stoppen: woningen bijbouwen en proberen jongeren aan te trekken. Is dit de oplossing? Moeten we zaken niet op een grotere schaal bekijken en vb. durven een regionale woonbehoeftenstudie of een regionaal woonplan maken? Moeten we blijven streven naar een dorp als zelfstandige samenlevingsentiteit of gaan we naar verschillende woonmilieus die elkaar dan aanvullen? Uiteenlopende referentiekaders en de verschuivende positie van de overheid: de besturen van de gemeenten komen tussen twee schalen te zitten: o Het lokale niveau wordt belangrijker en is de directe link tussen het bestuur en haar bevolking. Hierdoor wordt het gemeentelijk bestuur op een bepaald moment een permanente evenwichtsoefening tussen en een optelsom van lokaal geïnspireerde realisaties. o Anderzijds wordt voor een aantal (gemeenschaps)voorzieningen regionaal gekeken en speelt werkgelegenheid op streekniveau een rol. Woning en woonomgeving als essentiële elementen: bewoners geven aan dat het concept van het autonome dorp, waar je woont, leeft, werkt, geen werkelijkheid meer is. Woning en woonomgeving zijn de belangrijkste elementen die leiden tot een woonkeuze. De woonomgeving wordt bepaald door: o De aantrekkelijkheid van de gebouwde omgeving en het omringende landschap, de cultuurhistorische kenmerken van de bebouwde omgeving, ruimte, de mogelijkheid om gestalte te geven aan een rurale idylle. o Overlast: rust, wegen, milieuoverlast van bedrijven o Verkeers(on)veiligheid, vooral voor voetgangers en fietsers 10

11 De aanwezigheid van voorzieningen: er is geen samenhang meer tussen de ontwikkeling van het aantal voorzieningen in een dorp, de ontwikkeling van het aantal inwoners en de leefbaarheid. De toegenomen (auto)mobiliteit van de bewoners maakt het dorp als niveau te klein voor dergelijke zaken. Voorzieningen worden bekeken op regioniveau. Op die manier is de aan- of afwezigheid van een voorziening niet meer het probleem van het ganse dorp, maar wel van een bepaalde groep individuele bewoners: de vervoersafhankelijken, die geen vervoersmiddel hebben om zich een aantal kilometers te verplaatsen om hun boodschappen te doen. De groeiende gemeenschapsinitiatieven worden oorzaak en gevolg van de lokale leefbaarheid. Enerzijds vindt men een dorp leefbaar omdat er een aantal gemeenschapsvoorzieningen zijn bv. een dorpshuis. Anderzijds komen er gemeenschapsvoorzieningen omdat mensen graag in een dorp wonen, er een dorpstrots/dorpsbinding komt en men aan het dorp werkt. Sociaal woonklimaat en sociale cohesie: een goed sociaal woonklimaat en het samenleven in een kern zijn essentiële elementen voor de leefbaarheid van een wijk. In wijken/dorpen waar de sociale cohesie goed is, zal men ook de leefbaarheid positiever beoordelen. 1.3 Wat betekent leefbaarheid in deze regio? In een eerste interview met de lokale besturen werd gepolst naar hun beleving van leefbaarheid. Wat betekent leefbaarheid voor hen en welke problemen/knelpunten ervaren zij? Er zijn geen grote leefbaarheidsproblemen in de regio: het onderzochte gebied is een suburbane regio waar, zeker in vergelijking met de grootsteden, geen noemenswaardige problemen zijn. Uiteraard zijn er vaak aandachtspunten of evoluties die in de (nabije) toekomst tot belangrijke leefbaarheidsvraagstukken kunnen leiden, bijvoorbeeld de gevolgen van de vergrijzing, het verder afkalven van het voorzieningenaanbod in de gemeenten, de slechte bereikbaarheid van één en ander. De lokale ambtenaar is een duizendpoot (m/v): de meerderheid van de 13 gemeenten is relatief klein (tussen en inwoners) en heeft navenant ook een beperkt ambtenarenkorps. Waar grote steden vaak ambtenaren hebben die zich kunnen specialiseren in 1 of enkele beleidsdomeinen, moeten ambtenaren van kleinere lokale besturen zich diverse beleidsthema s eigen maken. Daarnaast horen we vaak de verzuchting dat lokale besturen de laatste jaren meer en meer worden overstelpt met taken, opdrachten en reglementering vanwege de hogere overheden. Dit laat weinig ruimte over voor bijkomende (eigen) initiatieven en thematische verdieping van bestaande initiatieven. Aan wonen wordt (al) gewerkt: wonen is een belangrijk thema in het beleid van de lokale besturen. In de voorbije jaren zijn al heel wat initiatieven opgezet. Er werden een aantal (intergemeentelijke) sociale verhuurkantoren opgericht en er zijn momenteel drie intergemeentelijke woondiensten (voor tien gemeenten). Daarnaast ondersteunen de Provincie en het Agentschap Wonen-Vlaanderen actief de besturen. Er is hier nog heel wat werk aan de winkel, wonen blijft een essentieel onderdeel van de leefbaarheid in onze wijken/dorpen. Gemeentelijke voorzieningen: centraliseren of decentraliseren? Het valt op dat zo goed als elke gemeente in de regio een keuze maakt tussen het decentraal aanbieden van gemeentelijke voorzieningen (= gelijk(w)aardig aanbod in alle kernen of minstens toch basisaanbod in kernen buiten de centrumkern) of het centraliseren van het voorzieningenaanbod in de centrumkern. Uiteraard spelen hier geografische en historische elementen een (vaak bepalende) rol, maar toch is dit ook en vooral een beleidskeuze. De ene keuze is daarbij niet béter dan de andere. Beide hebben voor- en nadelen. Centraliseren vergt minder investeren in locatie(s) en personeel, maar veronderstelt een basismobiliteit die elke inwoner in staat stelt om de centrale voorzieningen vlot te bereiken. Decentraliseren brengt de dienstverlening dichter bij de burger, maar leidt tot een versnippering van de middelen en een kostenverhoging. Het is belangrijk dat een lokaal bestuur een 11

12 consequente keuze maakt en oplossingen zoekt voor de nadelen van de gemaakte keuze. Het hoeft ook niet altijd een zwart-witverhaal te zijn. Zo wordt er bijvoorbeeld in de Westhoek geëxperimenteerd met mobiele ambtenaren die met bescheiden middelen de basisdienstverlening tot bij de verafgelegen burger brengen. De V van Vergrijzing, Vereenzaming, Vrijwilliger: de vergrijzing neemt ook in onze regio toe en zal belangrijke gevolgen hebben voor het lokale beleid in de komende decennia. Maar voldoende rusthuisbedden en andere aangepaste woonvoorzieningen uitbouwen voor senioren zijn niet langer de enige aandachtspunten. Veel senioren kiezen er bewust voor om zo lang mogelijk in hun eigen woning te blijven wonen, wat het beleid voor nieuwe uitdagingen stelt. Verspreide bewoning, het opduiken van fysieke problemen die de mobiliteit van mensen beperken en een afkalving van de mantelzorg zijn elementen die kunnen leiden tot sociaal isolement en verwaarlozing. Andere werkvormen in een combinatie van wonen en zorg zullen hier een oplossing moeten bieden. Zo kan er met vrijwilligers gewerkt worden, kunnen zorgnetwerken of woonzorgzones opgezet worden Het provinciebestuur maakt middelen vrij om projecten te betoelagen die experimenteren met een aanpak die wonen, zorg en welzijn voor verschillende doelgroepen combineert. De (probleem) migrant is een slaapdorper of tweede verblijver: waar leefbaarheid in de centrumsteden òòk te maken heeft met het samenleven met migrantengemeenschappen, is dit in onze regio geen thema. Het gaat in de 13 betrokken gemeenten immers over kleine aantallen mensen van allochtone origine en deze mensen slagen er over het algemeen goed in om zich te integreren in het dorps- en gemeenschapsleven. Dit onderwerp komt dan ook in geen enkel beleidsplan naar voor als een dominant aandachtspunt. De regio wordt wel gekenmerkt door de gevolgen van verdringingseffecten. Enerzijds is er de verdringing vanuit de kustgemeenten. Wie aan de kust wil wonen, vindt meestal geen aangepaste of betaalbare woning meer en zoekt de woonplek verderop in het binnenland. Nabijheid van de kust en/of werk is daarbij waarschijnlijk vaak belangrijker dan de keuze voor een specifieke woonkern. Gerichtheid op het gemeenschapsleven in de woonkern is dan ook geen prioriteit. Anderzijds is er het effect van tweede verblijvers op het gemeenschapsleven. In bepaalde woonkernen leidt dit niet enkel tot een verdringing van de autochtone bevolking door de sterk gestegen grond- en woningprijzen, maar de rust die de tweede verblijver zoekt, wordt dan vaak verstoord door agrarische activiteit of het dorpsleven (bvb. dorpsfeesten). Het is voor lokale besturen een uitdaging om de uiteenlopende wensen te verzoenen en in te passen in het gemeenschapsleven. Geef de wijkagent een nieuwe fiets en tijd om het dorp (opnieuw) te leren kennen : opvallende vaststelling bij het doornemen van de diverse beleidsplannen was de geringe aandacht voor het thema veiligheid. Dit kan uiteraard op het conto van de aparte beleidsplannen voor de politiezones worden geschreven. Maar ook uit de gesprekken bleek dat andere thema s méér aandacht vragen dan veiligheid en het veiligheidsgevoel van de inwoners. Toch werd verschillende malen stil gestaan bij de rol die de wijkagent kan/zou moeten spelen, hij of zij is immers de ogen en de oren van een lokaal beleid, kan vanuit een gezagsfunctie een bemiddelende rol spelen bij samenlevingsproblemen en is ook vaak een belangrijk aanspreekpunt voor die burger die de rechtstreekse weg naar het gemeentebestuur (nog) niet bewandelt. Dit veronderstelt echter voldoende zichtbaarheid en aanwezigheid op het terrein en dit liefst op een manier die het contact met de inwoners bevordert. Besturen met een goede wijkpolitie erkennen de waarde ervan voor de leefbaarheid terwijl andere besturen de politiehervorming op zijn minst op dàt punt verguizen. 12

13 Echte inspraak en participatie van de inwoners is niet zo evident: zo goed als elk lokaal bestuur in de regio maakt in zijn beleidsplannen melding van vormen van informatie aan en inspraak van de bevolking. Er is vooral aandacht voor gemeentelijke infobladen en websites, de oprichting en werking van diverse adviesraden (gelinkt aan doelgroepen) en het houden van hoorzittingen of informatievergaderingen, meestal bij concrete (openbare) werken. Soms volstaat dit voor een positieve betrokkenheid van de inwoners bij het beleid. Soms echter kan er méér gebeuren, maar dit wordt door de besturen als niet evident ervaren. Een andere aanpak kan nodig zijn om te vermijden dat de losliggende-trottoirtegel-voor-de-eigen-deur het belangrijkste thema wordt van de dialoog tussen burger en beleid. 13

14 2 LEEFBAARHEID: DE CIJFERS 2.1 Clusteranalyse van de wijken/dorpen in de regio De gegevens werden verzameld op dorpen-/wijkenniveau. Het Steunpunt Sociale Planning van het provinciebestuur nam de verdeling in deelgemeenten als vertrekbasis. In Beernem, Damme,, Middelkerke, Oostkamp, Torhout en Zuienkerke werd deze verdeling verfijnd op vraag van de gemeente. Om de leefbaarheid in kaart te brengen, heeft het Steunpunt Sociale Planning uit de beschikbare data een aantal relevante indicatoren geselecteerd. De indicatoren werden gekozen omdat ze relevant zijn voor het begrip leefbaarheid en omdat ze een beeld kunnen geven tot op wijken-/dorpenniveau. Er werd bewust een beperkte set indicatoren gekozen. Zo blijft het geheel overzichtelijk, kan gemakkelijk een jaarlijkse update gedaan worden en kan er een clusteranalyse toegepast worden. De indicatoren werden geclusterd, zodat we verschillende types van wijken/dorpen kunnen onderscheiden in de regio. Met deze clusteranalyse worden de wijken/dorpen ingedeeld zodat er subcategorieën ontstaan waarbij de onderlinge verschillen op al deze kenmerken zo klein mogelijk zijn. 14

15 2.1.1 Cluster 1: Groeiende wijken/dorpen met een meer stedelijk profiel (2 wijken/dorpen) Torhout en Westende Dorp hebben een meer stedelijk profiel. Er is een sterke groei van de bevolking en een sterke groei van het aantal huishoudens vergeleken met De gemiddelde gezinsgrootte is eerder laag. Het aandeel alleenstaanden is in beide gemeenten relatief hoog. Het aandeel jongeren ligt relatief laag, het aandeel 60-plus relatief hoog. Het aandeel gezinnen met kinderen schommelt rond de 20%. De woonstabiliteit ligt, in vergelijking met het onderzoeksgebied wat lager. deelgemeente/ wijk evolutie bevolkings index evolutie huishoudens index gemiddelde gezinsgrootte interne vergrijzing (80+/60+) zonder rusthuis starters index aandeel kind in eigen gemeente nr LO % alleen staanden aandeel 0-17 jarigen aandeel 60+ aandeel gezinnen met kinderen woon stabiliteit Torhout Centrum 110,28 116,06 2,08 23,72 108,40 85,52 43,35 13,95 33,45 19,79 86,50 Westende Dorp 109,28 117,74 2,15 15,09 91,63 78,06 30,82 14,51 36,33 19,37 89,72 15

16 2.1.2 Cluster 2: Stagnerende wijken/dorpen met een oudere bevolking en minder jongeren (3 wijken/dorpen) Het aantal huishoudens in de drie wijken/dorpen neemt minder snel toe dan in het onderzoeksgebied. Het aandeel kinderen dat in de eigen gemeente naar school gaat ligt in de drie gemeenten zeer laag. Het aandeel alleenstaanden ligt in Lekkerbek rond het gemiddelde van het onderzoeksgebied, maar Damme en Wilskerke hebben een groter aandeel. Het aandeel jongeren ligt veel lager dan in het onderzoeksgebied, het aandeel 60-plussers ligt heel wat hoger (opm. groot aandeel in Wilskerke door de aanwezigheid van een rusthuis). De woonstabiliteit ligt rond het gemiddelde van het onderzoeksgebied. deelgemeente/ wijk evolutie bevolkings index evolutie huishoudens index gemiddelde gezinsgrootte interne vergrijzing (80+/60+) zonder rusthuis starters index aandeel kind in eigen gemeente nr LO % alleen staanden aandeel 0-17 jarigen aandeel 60+ aandeel gezinnen met kinderen woon stabiliteit Damme 90,73 94,58 2,36 23,05 92,97 52,38 36,10 12,41 36,86 19,77 92,46 Wilskerke 103,80 103,70 2,43 21,88 73,91 50,00 25,00 15,18 45,55 33,93 91,62 Lekkerbek 100,00 103,28 2,14 1,96 63,64 20,00 23,81 14,81 37,78 22,22 93,33 16

17 : Groeiende Cluster wijken/dorpen met meer starters, meer jongeren en minder 60+ (4 wijken/dorpen) Deze cluster wordt gekenmerkt door een iets grotere index van interne vergrijzing, de vier wijken/dorpen liggen boven het gemiddelde van het onderzoeksgebied. De gemiddelde gezinsgrootte is relatief groot. Het aandeel starters is in 3 dorpen (Houtave, St-Pieters-Kapelle en Mannekensvere) heel sterk toegenomen in vergelijking met Het aantal starters is in Meetkerke stabiel gebleven, terwijl het aantal starters in het onderzoeksgebied afgenomen is. Het aandeel kinderen dat in de eigen gemeente lager onderwijs volgt ligt relatief laag in deze vier dorpen. Houtave, St-Pieters-Kapelle en Mannekensvere lijken nog sterker op elkaar dan Meetkerke voor volgende kenmerken: het aandeel jongeren en het aandeel 60-plussers. Het aandeel jongeren ligt hoger in deze 3 dorpen, het aandeel 60+ ligt lager. De woonstabiliteit ligt lager in Houtave, St-Pieters-Kapelle en Meetkerke dan in het onderzoeksgebied. deelgemeente/ wijk evolutie bevolkings index evolutie huishoudens index gemiddelde gezinsgrootte interne vergrijzing (80+/60+) zonder rusthuis starters index aandeel kind in eigen gemeente nr LO % alleen staanden aandeel 0-17 jarigen aandeel 60+ aandeel gezinnen met kinderen woon stabiliteit Houtave 111,72 105,30 2,82 17,53 116,47 34,62 15,72 21,65 21,65 35,22 89,06 St Pieters Kapelle 114,52 117,78 2,68 19,61 133,33 60,00 27,36 24,65 17,96 32,08 90,85 Mannekensvere 102,42 110,23 2,62 24,07 137,50 11,11 22,68 20,87 21,26 37,11 95,67 Meetkerke 104,83 108,50 2,48 18,75 100,00 21,74 22,89 18,93 27,18 28,31 82,28 17

18 2.1.4 Cluster 4: Groeiende wijken/dorpen met veel gezinnen met kinderen (18 wijken/dorpen) Onderstaande wijken/dorpen hebben een relatief sterke bevolkingstoename en huishoudentoename gemeen. Het aantal inwoners en gezinnen nemen matig tot sterk toe. De meeste wijken/dorpen hebben een groter aandeel van gezinnen met kinderen dan gemiddeld in het onderzoeksgebied. De woonstabiliteit ligt in de meeste wijken/dorpen rond het gemiddelde van het onderzoeksgebied. deelgemeente/ wijk evolutie bevolkings index evolutie huishoudens index gemiddelde gezinsgrootte interne vergrijzing (80+/60+) zonder rusthuis starters index aandeel kind in eigen gemeente nr LO % alleen staanden aandeel 0-17 jarigen aandeel 60+ aandeel gezinnen met kinderen woon stabiliteit Waardamme 110,20 111,33 2,58 15,45 86,49 81,12 18,73 22,62 20,33 38,05 91,32 Leffinge 108,64 111,44 2,58 13,80 96,37 70,71 20,18 21,30 22,09 34,55 92,62 Hertsberge 105,24 108,32 2,71 13,28 94,98 76,69 18,65 23,05 21,71 35,58 92,07 Maria Assumptia 111,53 108,56 2,70 14,68 109,55 78,64 16,67 23,10 18,18 40,77 92,66 Vivenkapelle 103,83 105,10 2,63 12,12 77,50 74,29 15,76 22,35 22,81 38,79 90,32 St Rita/De Hoorn 104,43 104,88 2,74 24,78 92,23 72,62 18,35 21,70 23,21 37,73 93,77 Zerkegem 105,31 104,98 2,56 20,94 93,11 66,43 22,67 23,59 22,14 36,00 93,80 Zevekote 103,27 106,48 2,61 25,41 92,24 70,21 23,48 24,33 21,50 37,39 89,83 Ramskapelle 104,55 110,20 2,64 16,36 73,58 95,83 20,74 22,16 23,14 36,30 95,93 Westkapelle 100,47 104,87 2,58 14,52 87,60 95,36 21,36 18,12 27,31 30,70 92,34 Wijnendale 105,00 112,14 2,41 17,34 109,60 86,54 22,88 17,52 21,59 29,35 94,36 Torhout Oost 100,04 109,43 2,50 16,37 104,83 90,84 23,14 17,45 18,65 30,76 94,11 Gistel 102,95 107,02 2,47 18,45 99,65 82,43 25,63 21,01 23,45 33,47 89,77 Eernegem 103,11 108,39 2,46 18,36 99,92 76,74 24,41 19,72 23,29 31,45 92,39 Lombardsijde 108,49 112,93 2,42 15,96 95,98 75,00 24,87 21,63 24,25 31,53 92,30 Stalhille 108,57 111,81 2,41 20,86 107,14 84,78 28,87 20,61 23,83 34,15 93,71 Zuienkerke 101,12 108,25 2,42 18,96 82,30 72,62 29,15 20,20 19,56 30,94 92,96 Vlissegem 108,07 117,15 2,38 21,84 100,00 79,49 27,73 18,61 22,80 32,71 93,18 18

19 2.1.5 Cluster 5: Stagnerende wijken/dorpen (36 wijken/dorpen) Over het algemeen daalt het aantal inwoners of stijgt het aantal slechts lichtjes. Ook het aantal huishoudens stijgt over het algemeen minder dan in het onderzoeksgebied. De gemiddelde gezinsgrootte verschilt over het algemeen niet sterk met het onderzoeksgebied. Over het algemeen daalt het aantal starters relatief sterk. De woonstabiliteit ligt relatief hoog: slechts in 1 wijk ligt de woonstabiliteit onder de 90%. deelgemeente/ wijk evolutie bevolkings index evolutie huishoudens index gemiddelde gezinsgrootte interne vergrijzing (80+/60+) zonder rusthuis starters index aandeel kind in eigen gemeente nr LO % alleen staanden aandeel 0-17 jarigen aandeel 60+ aandeel gezinnen met kinderen woon stabiliteit Oudenburg 99,61 103,78 2,48 15,93 84,33 66,23 24,03 19,77 26,76 30,67 93,20 Westkerke 102,40 106,01 2,42 16,01 86,28 65,63 23,73 18,92 28,10 30,60 93,47 Oostkamp 105,00 109,27 2,47 13,30 94,22 62,81 23,33 19,54 25,03 30,98 91,95 Oedelem 102,68 106,32 2,54 20,40 88,79 78,68 23,21 20,92 21,61 33,74 92,78 Aartrijke 102,37 105,31 2,49 20,40 87,27 70,55 22,89 19,88 23,16 32,48 93,00 Ruddervoorde 100,96 106,52 2,49 19,01 92,36 77,65 22,63 19,18 25,15 30,20 93,03 Ichtegem 98,95 104,98 2,45 17,39 85,78 71,54 23,09 20,42 23,08 32,10 92,05 Baliebrugge 103,66 105,52 2,55 16,58 84,80 81,75 22,38 23,46 21,30 35,03 92,20 Zedelgem 101,30 105,54 2,52 15,88 89,18 79,83 20,75 20,51 22,89 33,33 93,57 Jabbeke 101,53 105,15 2,48 16,60 80,43 79,70 23,11 20,93 23,14 33,46 92,09 Beernem 100,52 106,27 2,64 17,87 93,33 82,38 23,68 18,57 25,37 30,41 92,49 Veldegem 100,37 104,88 2,56 15,76 92,70 78,37 19,71 20,83 22,69 34,09 91,88 Oostveld 100,78 102,61 2,63 17,93 97,78 96,61 21,88 19,71 24,25 33,59 93,91 St-Joris 98,20 103,01 2,43 18,65 82,40 87,76 22,56 19,12 24,91 30,50 93,28 Goede Herder 97,26 101,60 2,46 16,63 88,36 89,47 22,82 19,65 23,16 30,95 93,28 Sijsele 94,06 102,17 2,55 16,96 84,48 70,82 20,60 18,89 23,26 30,41 93,59 St Henricus 95,89 102,05 2,61 12,11 97,11 78,13 17,90 18,18 21,96 31,77 93,91 19

20 deelgemeente/ wijk evolutie bevolkings index evolutie huishoudens index gemiddelde gezinsgrootte interne vergrijzing (80+/60+) zonder rusthuis starters index aandeel kind in eigen gemeente nr LO % alleen staanden aandeel 0-17 jarigen aandeel 60+ aandeel gezinnen met kinderen woon stabiliteit Roksem 101,15 105,69 2,52 12,88 96,98 67,11 15,66 18,65 24,40 31,65 93,52 Don Bosco 104,60 104,86 2,58 12,00 105,35 89,32 18,31 20,52 24,97 33,38 92,98 Drie Koningen 103,22 107,29 2,63 15,87 87,11 90,44 18,41 20,95 22,51 34,70 94,99 Moerbrugge 98,66 102,46 2,48 22,99 100,33 78,43 28,85 20,99 22,42 32,21 91,73 Ettelgem 99,65 101,13 2,51 20,33 94,04 69,88 25,89 20,75 21,91 32,81 92,79 Moerkerke 101,38 104,24 2,61 23,06 107,60 76,23 21,76 19,85 22,00 32,06 92,46 Schore 109,34 105,26 2,49 18,00 100,00 69,23 25,00 22,11 25,13 31,25 92,96 Lapscheure 102,51 98,64 2,54 20,65 80,60 64,71 23,45 21,20 25,00 36,55 88,86 Klemskerke 98,37 98,14 2,57 16,82 56,30 63,83 25,59 24,68 19,71 36,97 93,37 Snaaskerke 100,37 106,47 2,47 20,45 98,78 67,35 23,39 20,43 20,06 34,07 93,96 Bekegem 100,27 102,44 2,62 18,88 91,67 65,43 17,62 21,02 21,20 37,86 95,18 Nieuwmunster 92,33 97,71 2,63 20,31 89,06 51,72 21,88 20,47 18,99 34,38 94,07 Oostkerke 95,71 100,00 2,52 19,62 82,24 57,78 25,56 18,39 23,62 29,70 96,11 Snellegem 97,71 102,87 2,71 18,37 72,73 77,93 18,58 23,37 18,97 39,47 95,31 Slijpe 96,42 100,92 2,69 20,87 68,52 84,51 17,27 22,16 23,17 36,06 95,39 Varsenare 95,18 103,21 2,73 13,64 84,82 76,90 17,91 18,91 25,91 32,82 95,54 Loppem 94,87 101,25 2,68 13,67 75,13 75,07 19,16 21,11 23,19 34,85 94,95 Moere 97,50 99,15 2,59 14,00 74,68 78,16 19,96 22,85 25,00 36,05 95,70 Vagevuur 92,14 98,61 2,64 14,63 49,33 58,33 11,97 20,27 21,87 35,21 93,87 20

21 21

22 2.2 LEEFBAARHEID IN DE HAAN Het gemeenterapport van In het kader van het leefbaarheidsonderzoek Brugge-Oostende werden per betrokken gemeente een aantal cijfers verzameld. Een twintigtal gegevens worden op een rij gezet en vormen samen het leefbaarheidsprofiel voor de gemeente. De eerste cijfers geven ons een beeld van de bevolking. Hoeveel mensen wonen er in de gemeente, hoe oud zijn ze en hoe evolueert dit? We krijgen ook een beeld van de gezinnen: hoeveel zijn er, hoe groot zijn ze, zijn er jonge gezinnen, wordt er veel verhuisd? Daarnaast staan we stil bij de woningen. We kijken vooral naar de leeftijd van de woningen en het aantal woongelegenheden per ha. Dit laatste geeft ons een beeld van hoe de gemeente eruit ziet. Hoe minder woningen per ha een dorp telt, hoe meer verspreid de bewoning is. Het percentage kinderen dat naar school gaat in de eigen gemeente bied ons een beeld van de verbondenheid van de bevolking met haar gemeente. Een laatste groep cijfers zegt iets over de economische positie van de bewoners en geeft het aantal werkzoekenden mee in verschillende categorieën. De cijfers van de gemeente worden vergeleken met de gemiddelden van het onderzoeksgebied. Op die manier ziet men hoe de gemeente scoort ten opzichte van haar omgeving, zonder hierbij een vertekening te hebben van de kust of de centrumgemeenten. In een tweede stap wordt de vergelijking geschetst met West-Vlaanderen. Daarna wordt ook dieper ingegaan op de situatie per deelgemeente/dorp. Die cijfers worden dan vergeleken met de gegevens van de (fusie)gemeente. De indeling van de wijken/dorpen werd telkens vooraf besproken met de gemeentebesturen. Tot slot wordt een samenvatting meegegeven van de gegevens voor de gemeente Noot: sommige dorpen kennen een zeer gering aantal inwoners (<500), waardoor aandelen en percentages soms zeer relatief worden. Vaak worden ze hier om die reden gewoon weggelaten. Maar waar ze wel worden vermeld, is het raadzamer geen verregaande conclusies te trekken. 22

23 Demografische foto van de gemeente Onderzoeksgebied West- Vlaanderen % Jongeren 15,49 19,87 18,88 % 60-plussers 33,79 24,12 26,62 % Alleenstaanden 36,75 23,21 29,88 % Gezinnen met kinderen 21,66 33,87 28,24 Gezinsgrootte 2,11 2,51 2,35 Bovenstaande tabel toont enkele demografische gegevens van, het onderzoeksgebied 3 en West-Vlaanderen. De bevolking van bestaat voor 15,5% uit jongeren (0 t.e.m. 17-jarigen), terwijl dit bijna 20% is in het onderzoeksgebied en 18,9% in West-Vlaanderen. Het aandeel 60-plussers ligt veel hoger in (33,8%) dan in het onderzoeksgebied (24,1%) en West-Vlaanderen (26,6%). Het aandeel alleenstaanden bedraagt 36,8%, wat eveneens hoger ligt dan in het onderzoeksgebied (23,2%) en in West-Vlaanderen (29,9%). Dit hoger aandeel alleenstaanden kan gedeeltelijk verklaard worden door het groter aandeel senioren: 55,2% van de alleenstaanden in is 60+. Het aandeel van gezinnen met kinderen ligt veel lager in (21,7%) dan in het onderzoeksgebied (33,9%) en in West-Vlaanderen (28,2%). De gemiddelde gezinsgrootte verschilt eveneens van het onderzoeksgebied en West-Vlaanderen: de gemiddelde gezinsgrootte bedraagt 2,1 in, tegenover 2,5 in het onderzoeksgebied en 2,4 in West-Vlaanderen. Deze resultaten worden grafisch voorgesteld in de volgende figuur: deze toont in welke mate op een aantal demografische kenmerken verschillen vertoont met het onderzoeksgebied en West-Vlaanderen. De horizontale lijn geeft het aandeel voor West-Vlaanderen weer, de balkjes tonen en het onderzoeksgebied. 3 Het onderzoeksgebied van het leefbaarheidsonderzoek bestaat uit volgende gemeenten: Beernem, Damme,, Gistel, Ichtegem, Jabbeke, Knokke-Heist, Middelkerke, Oostkamp, Oudenburg, Torhout, Zedelgem en Zuienkerke. Deelgemeenten of wijken die aan de kust zelf liggen worden niet opgenomen in het onderzoeksgebied omdat ze te sterk verschillen van de andere gebieden. Zo wordt voor enkel Klemskerke en Vlissegem mee in rekening gehouden, voor Knokke- Heist enkel Ramskapelle en Westkapelle en voor Middelkerke worden Wilskerke, Westende-dorp, Lombardsijde, Leffinge, Slijpe, Sint-Pieters-Kapelle, Mannekensvere en Schore weerhouden in het onderzoeksgebied. 23

24 % Jongeren % 60-plussers % Alleenstaanden % Gezinnen met kinderen Onderzoeksgebied West-Vlaanderen Gezinsgrootte Op deze figuur valt duidelijk te zien dat niet alleen sterk verschilt van het West-Vlaamse gemiddelde, maar eveneens van het onderzoeksgebied. Zo ligt het aandeel jongeren relatief ver onder het West-Vlaamse gemiddelde en nog verder onder het gemiddelde van het onderzoeksgebied. Het aandeel 60-plussers ligt meer dan een kwart hoger dan in West-Vlaanderen en ligt nog verder af van het gemiddelde van het onderzoeksgebied. Het aandeel alleenstaanden verschilt relatief sterk: er zijn veel meer alleenstaanden in dan in West-Vlaanderen. Ook het aandeel gezinnen met kinderen ligt veel lager in dan in West-Vlaanderen en in het onderzoeksgebied. De gemiddelde gezinsgrootte is kleiner in dan in West-Vlaanderen en nog kleiner dan in het onderzoeksgebied. 24

25 Leefbaarheidsprofiel van de gemeente Onderzoeksgebied West-Vlaanderen Bevolking Aantal gezinnen Index bevolkingsevolutie ,56 101,62 101,91 Index huishoudenevolutie ,14 106,33 106,16 Gemiddelde gezinsgrootte 2,11 2,51 2,35 % 0-17 jaar ,49 19,87 18,88 % 60-plussers ,79 24,12 26,62 Interne vergrijzing (exl. bewoners residentiële 16,07 17,00 18,70 voorzieningen)) Woonstabiliteit ,12 92,59 90,85 % verhuis binnen de gemeente 31,82 41,13 41,69 Evolutie starters op de huisvestingsmarkt-index ,39 91,35 93,11 Aantal woningen per ha ,67 10,50 19,45 % recente woningen ,80 9,74 10,76 % volgt lager onderwijs in eigen gemeente 75,55 76,50 83,43 Aantal werkzoekenden % langdurig werkzoekend & laaggeschoold 17,99 25,09 25,58 % werkzoekend gezinshoofd met kinderlast 14,45 13,02 15,79 % werkzoekend gezinshoofd eenoudergezin 6,19 5,02 6,41 25

26 telde inwoners op , wat een bevolkingstoename betekent sinds 2002 met 6,6%. Deze bevolkingstoename was groter dan in het onderzoeksgebied (1,6%) en in West-Vlaanderen (1,9%). Het aantal huishoudens is eveneens toegenomen sinds 2002 (+15,1%). In het onderzoeksgebied en in West-Vlaanderen is het aantal huishoudens ook toegenomen, maar niet zo sterk als in (respectievelijk met 6,3% en 6,2%). Zoals al besproken zien we dat de gemiddelde gezinsgrootte en het aandeel jongeren lager ligt in, maar dat het aandeel 60-plussers hoger ligt. De interne vergrijzing (verhouding 80+/60+ met uitzondering van mensen in residentiële settings) ligt iets lager in (16,1%) dan in het onderzoeksgebied (17%) en West-Vlaanderen (18,7%). In werd er in 2008 iets meer verhuisd dan gemiddeld in het onderzoeksgebied en in West-Vlaanderen: 89,1% van de inwoners hadden op hetzelfde adres als op In het onderzoeksgebied was dit 92,6% en in West-Vlaanderen 90,9%. Bijna een derde van die verhuizen gebeurt binnen de gemeente zelf (31,8%), wat gelijkaardig is aan het gemiddelde in het onderzoeksgebied (31,7%) maar lager dan in de West-Vlaamse gemeenten (41,7%). Het aantal starters op de huisvestingsmarkt daalt in alle drie afgebakende gebieden, maar in De Haan daalt het aantal starters op de huisvestingsmarkt net iets meer: -12,6%. In het onderzoeksgebied daalt dit aantal met 8,4% en in West- Vlaanderen met 6,9%. Het aandeel kinderen dat naar de lagere school gaat in de gemeente zelf, bedraagt 75,6%, wat iets minder is dan gemiddeld in de gemeenten van het onderzoeksgebied (76,5%) en gemiddeld in de West-Vlaamse gemeenten (83,4%). Het aandeel werkzoekenden dat laaggeschoold en al langdurig werkzoekend bedraagt 18%. Dit aandeel is groter in het onderzoeksgebied (25,1%) en in West-Vlaanderen (25,6%). Het aandeel werkzoekenden dat gezinshoofd is met kinderlast bedraagt 14,5%, wat tussen het gemiddelde van het onderzoeksgebied (13%) en dat van West-Vlaanderen ligt (15,8%). Het aandeel werkzoekenden dat gezinshoofd is van een eenoudergezin bedraagt 6,2%. Dit is iets hoger dan in het onderzoeksgebied (5%), maar verschilt dan weer amper van West-Vlaanderen (6,4%). 26

27 Tweede verblijven in Aantal woongelegenheden Tweede verblijven ,06% Aantal huishoudens ,24% Niet gekend 2,70% Het aantal woongelegenheden dat als tweede verblijf dient, wordt uit de gegevens omtrent provinciale belastingen op tweede verblijven gehaald. Het aantal ingediende bezwaren wordt niet bij het aantal tweede verblijven geteld, waardoor er een klein verschil is tussen enerzijds de som van het aantal tweede verblijven en het aantal huishoudens ten opzichte van het totaal aantal woongelegenheden. We kunnen stellen dat iets meer dan de helft van de woongelegenheden in de Haan dient als tweede verblijf. 27

28 Wijkindeling 28

29 Cijfers Opmerking: Indien er minder dan tien waarnemingen zijn, worden de gegevens niet vermeld. Bevolkingsaantal Aantal gezinnen Bevolkingsindex Huishoudenindex Gemiddelde gezinsgrootte 2009 % 0-17-jarigen ,56 115,14 2,11 15,49 HARENDIJKE ,59 105,23 2,03 14,40 KLEMSKERKE ,37 98,14 2,57 24,68 WENDUINE ,88 118,30 1,99 12,12 CENTRUM VOSSESLAG ,59 127,13 2,19 17,70 % Interne vergrijzing 2009 (uitz. rusthuizen) Woonstabiliteit 2009 Verhuis binnen de eigen gemeente Starters index Aantal woongelegenheden per hectare ,79 16,07 89,12 31,82 87,39 43,67 HARENDIJKE 37,50 12,32 91,58 12,90 86,27 21,13 KLEMSKERKE 19,71 16,82 93,37 8,33 56,30 6,75 DE HAAN ,86 110,63 2,10 15,53 CENTRUM VLISSEGEM ,07 117,15 2,38 18,61 WENDUINE- 39,61 16,74 87,76 34,33 87,58 130,81 CENTRUM VOSSESLAG 29,27 12,88 88,87 20,50 98,70 34,91 DE HAAN- 34,50 16,33 90,24 33,73 85,30 49,92 CENTRUM VLISSEGEM 22,80 21,84 93,18 42,31 100,00 12,87 4 telt personen op , maar voor 221 personen is de deelgemeente/wijk waar ze woonachtig zijn niet gekend. De som van de deelgemeenten/ wijken bedraagt bijgevolg personen. 5 De vorige opmerking geldt eveneens voor het aantal gezinnen. telt gezinnen op maar 113 gezinnen kunnen niet toegewezen worden aan een deelgemeente/wijk. De som van de deelgemeenten/wijken bedraagt gezinnen. 29

30 % recente woningen 2008 (bouw vanaf 2000) Aandeel in eigen gem. lager onderw Aantal werkzoekenden 2009 % langdurig wzk en laaggeschoold 2009 % wzk gezinshoofd met kinderen 2009 % wzk gezinshoofd van eenoudergezin ,80 75, ,99 14,45 6,19 HARENDIJKE 4,07 0,00 < 10 waarnemingen < 10 waarnemingen < 10 waarnemingen < 10 waarnemingen KLEMSKERKE 4,31 < 10 waarnemingen 10 < 10 waarnemingen < 10 waarnemingen < 10 waarnemingen WENDUINE- CENTRUM 18,27 74, ,55 15,69 < 10 waarnemingen VOSSESLAG 21,33 67, ,41 < 10 waarnemingen < 10 waarnemingen DE HAAN- CENTRUM 19,22 87, ,69 12,59 < 10 waarnemingen VLISSEGEM 5,13 79,49 20 < 10 waarnemingen < 10 waarnemingen < 10 waarnemingen Dit rapport van is een deeltje van een groter geheel. De indicatoren zijn geselecteerd in functie van meerdere gemeenten. Daar de wijken van klein zijn qua inwonersaantal zijn er soms te weinig waarnemingen voor bepaalde indicatoren. Het profiel van is aldus gebaseerd op een zeer beperkte set van indicatoren. 30

31 Wijkprofielen Profiel Harendijke HARENDIJKE Gemeente Het bevolkingsaantal daalt sinds 2002 het sterkst in Harendijke, waardoor de index bijna 10% onder het gemiddelde ligt van de fusiegemeente. Het aantal huishoudens is gestegen sinds 2002, maar niet zo sterk als in de fusiegemeente: de index ligt 8,6% onder het gemiddelde van de fusiegemeente. De gemiddelde gezinsgrootte ligt net iets lager (-3,5%) dan in de fusiegemeente. Het aandeel jongeren ligt 7% beneden het gemiddelde van de fusiegemeente, maar het aandeel 60-plussers ligt 11% boven het gemiddelde van de fusiegemeente. De interne vergrijzing ligt bijna een kwart onder het gemiddelde van de fusiegemeente. De woonstabiliteit van Harendijke ligt iets hoger dan in de fusiegemeente (+2.8%), terwijl het aandeel starters op de huisvestingsmarkt iets sterker daalt in Harendijke dan in de fusiegemeente (-1,2%). Er zijn 51,6% minder woongelegenheden per hectare dan in de fusiegemeente. Het aandeel recente woongelegenheden ligt heel wat lager dan in de fusiegemeente (-77,1%). De 21 kinderen van Harendijke die naar de lagere school gaan, gaan niet in zelf naar school, maar in Blankenberge. Merk op dat er geen uitspraken gemaakt kunnen worden over de werkzoekenden, door de te kleine aantallen. 31

32 Profiel Klemskerke KLEMSKERKE Gemeente Het bevolkingsaantal van Klemskerke daalt sinds 2002 en de index ligt 7,7% onder het gemiddelde van de fusiegemeente. Het aantal huishoudens daalt sinds 2002 het sterkst in Klemskerke, nl. 14,8% onder het gemiddelde van de fusiegemeente. De gemiddelde gezinsgrootte is het hoogst in Klemskerke en ligt 22,1% hoger dan het gemiddelde. Het aandeel jongeren ligt het hoogst in Klemskerke en zit bijna 60% boven het aandeel van de fusiegemeente. Het aandeel 60-plussers zit dan weer meer dan 40% onder het gemiddelde. De interne vergrijzing ligt bijna 5% hoger dan in de fusiegemeente. Ook de woonstabiliteit ligt bijna 5% hoger dan in de fusiegemeente. Het aantal starters op de huisvestingsmarkt daalt sinds 2002 het sterkst in Klemskerke en ligt 35,6% onder het gemiddelde van de fusiegemeente. Het aantal woongelegenheden per hectare ligt het laagst in Klemskerke: bijna 85% minder dan het gemiddelde van de fusiegemeente. Het aandeel recente woongelegenheden ligt er eveneens een stuk lager: er zijn drie kwart minder nieuwe woongelegenheden dan in de fusiegemeente. 32

33 Profiel Wenduine-Centrum WENDUINE-CENTRUM Gemeente Het bevolkingsaantal in Wenduine-Centrum stijgt sinds 2002 iets minder sterk dan in de fusiegemeente en ligt 1,6% onder het gemiddelde. Het aantal huishoudens stijgt dan weer 2,7% sterker dan in de fusiegemeente. De gemiddelde gezinsgrootte ligt iets lager (5,7%) onder het gemiddelde van de fusiegemeente. Het aandeel jongeren ligt 21,7% onder het gemiddelde van de fusiegemeente, terwijl het aandeel 60-plussers 17,2% boven het gemiddelde zit. De interne vergrijzing ligt 4,2% boven het gemiddelde. De woonstabiliteit ligt 1,5% lager dan in de fusiegemeente. De evolutie van het aantal starters op de huisvestingsmarkt loopt gelijk in Wenduine-Centrum met de fusiegemeente. Het aantal woongelegenheden per hectare is niet opgenomen in de grafiek omwille van de leesbaarheid van de grafiek: er zijn drie keer meer woongelegenheden per hectare dan gemiddeld in de fusiegemeente. Het aandeel recente woongelegenheden ligt 2,6% boven het gemiddelde. Het aandeel kinderen dat in de eigen gemeente naar het lager onderwijs gaat ligt 1,9% lager in Wenduine-Centrum dan in fusiegemeente De Haan. Het aandeel werkzoekenden dat laaggeschoold en al langdurig werkzoekend is, ligt een kwart hoger dan gemiddeld in de fusiegemeente. Het aandeel werkzoekenden dat gezinshoofd is met kinderlast ligt 8,5% hoger in Wenduine-Centrum. 33