Informatiedienstverlening. Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

Transcriptie

1 Informatiedienstverlening Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt ECABO, februari 2010

2 Inhoud Inleiding 1 Onderzoeksopzet en respons 2 Samenvatting 3 Kenmerken van respondenten en organisaties 5 1 Arbeidsmarkt Aantal medewerkers naar opleidingsniveau Verwachte ontwikkelingen aantal medewerkers Vacatureverwachting ROA, baanopeningen bibliotheekassistenten en 12 bibliothecarissen 1.5. Vacatures naar opleidingsniveau vierde kwartaal 2008 t/m het 14 derde kwartaal Stellingen Uit te voeren taken en vereiste werk- en denkniveau Bibliotheekmedewerker Informatieverzorger Stellingen Taken op mbo-niveau naar sector Veranderingen in werk- en denkniveau op mbo-niveau Stellingen Competenties, kennis en vaardigheden benodigde competenties Competenties en kennis- en vaardigheden per taak Belangrijkste competenties en kennis en vaardigheden voor taken op mbo-niveau 28 Bijlage 1 Deelnemers en gediplomeerden IDV, Bijlage 2 Overzicht taken, competenties en kennis en vaardigheden

3 Inleiding Arbeidsmarktonderzoek ECABO In de Monitor arbeidsmarkt en beroepsonderwijs schetst ECABO jaarlijks een actueel beeld van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt voor de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen. Beroepen in de informatiedienstverlening zijn vanwege hun specifieke karakter en hun geringe aantal werkenden niet opgenomen in deze monitor. Om toch een beeld van de arbeidsmarkt voor deze beroepen te kunnen schetsen is apart onderzoek naar deze beroepen gedaan. Met dit onderzoek wordt zowel een beeld van de ontwikkelingen in de beroepsuitoefening als de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt geschetst. Dit wordt gedaan aan de hand van een drietal onderzoeksvragen. De positie van de bibliotheekmedewerker en de informatieverzorger op mbo-niveau staat daarbij centraal. Onderzoeksvragen - Hoe ziet de arbeidsmarkt voor bibliotheekmedewerkers en informatieverzorgers er in de toekomst uit. - Welke taken voeren bibliotheekmedewerkers en informatieverzorgers uit en wat is daarbij de gewenste opleidingsachtergrond en het vereiste werk- en denkniveau. - Over welke competenties en kennis en vaardigheden dienen bibliotheekmedewerkers en informatieverzorgers te beschikken. Kwalificatie Informatiedienstverlening Sinds het schooljaar heeft ECABO een competentiegerichte kwalificatie Medewerker informatiedienstverlening met drie uitstromen: Archiefmedewerker historisch documentatiecentrum, Bibliotheekmedewerker en Informatieverzorger. Deze brede kwalificatie bestrijkt het hele veld van informatiedienstverlening waar de mbo medewerker informatiedienstverlening kan werken. De kwalificatie is in het leven geroepen omdat er vanaf 2010 vergrijzing in de sector werd verwacht en men om jong personeel zat te springen. Er is gekozen voor een brede kwalificatie om het aantrekkelijk te maken voor werknemers om over te stappen naar andere functies in de branche en omdat functies in ontwikkeling zouden zijn ( employability ). Voor het schooljaar staan er 228 leerlingen geregistreerd voor de kwalificatie Medewerker informatiedienstverlening. Verder is er nog een aantal leerlingen in het particuliere onderwijs, maar deze worden niet door het Cfi geteld. Sinds schooljaar verzorgt ROC Tilburg i de eerste voltijd BOL-opleiding voor jonge mensen die van het vmbo instromen. Daarna volgden nog ROC van Twente, ROC Friese Poort en ROC Midden Nederland met een opleiding voor vmbo instromers. De Informatieverzorger wordt nog zeer weinig aangeboden door de ROC s, maar wel door de Stichting GO (IDV1) en de Stichting SOD (SOD1). Er zijn diverse geluiden vanuit de branche dat er vacatures worden verwacht voor Bibliotheekmedewerkers en Informatieverzorgers. De branche vraagt om jong personeel dat met de tijd mee kan en op de hoogte is van ontwikkelingen onder andere op het gebied van ict en het web en deze kan vertalen naar producten en diensten van de organisatie. De aanwas vanuit de ROC s is niet genoeg om de vacatures te vervullen. Anderzijds worden in de sectorraaad IDV ook landelijke ontwikkelingen en wensen geschetst die weer een andere kant op wijzen. In openbare bibliotheken zullen functies vrijkomen en worden ingevuld door mensen met een andere opleidingsachtergrond. De werkgevers zien hun aanwas ook niet vanuit de reguliere opleidingen mbo informatiedienstverlening en hbo informatiedienstverlening en management komen en zoeken naar alternatieven. In (overheids-) organisaties wordt momenteel hard gewerkt aan het wegwerken van de papieren archieven en het (her-)inrichten van systemen als gevolg van markt- en ict-ontwikkelingen. Hier wordt verwacht dat het functieniveau van de documentaire informatieverzorgers omhoog gaat. i ROC Tilburg heeft inmiddels aangegeven met de opleiding te stoppen 1

4 Onderzoeksopzet en respons Om de onderzoeksvragen te beantwoorden zijn twee vragenlijsten opgesteld. Eén voor de bibliotheekmedewerker en één voor de informatieverzorger. De vragenlijsten overlappen elkaar deels, maar zijn op onderdelen ook verschillend. Zo zijn er zowel overeenkomsten als verschillen in taken, benodigde competenties en vereiste kennis en vaardigheden van de bibliotheekmedewerker en de informatieverzorger. De vragenlijst voor de bibliotheekmedewerker is uitgezet onder leden van de Werkgeversvereniging Openbare Bibliotheken (WOB) en de Nederlandse Vereniging voor Beroepsbeoefenaren in de Bibliotheek-, Informatie- en Kennissector (NVB); de vragenlijst voor de informatieverzorger is uitgezet onder de leden van het Netwerk voor Bedrijfsmatig Archiveren (NVBA) en de Stichting opleidingen en examens voor documentaire informatievoorziening en administratieve organisatie (SOD). De leden van de WOB en de NVBA hebben via de een uitnodiging ontvangen om de vragenlijst in te vullen. De NVB-leden konden via de nieuwsbrief een link aanklikken. De leden van de SOD hebben via hun organisatie een link ontvangen. Ook is aandacht gevraagd voor het onderzoek via de Nedbib-lijst. Het onderzoek heeft in de eerste drie weken van december 2009 plaatsgevonden. Via de zijn 149 leden van de WOB benaderd en 237 van de NVBA. Onbekend is hoe groot de groep is die via de SOD en de NVB de link naar het onderzoek hebben ontvangen. Met name directeuren en medewerkers P&O hebben de vragenlijst ingevuld. De netto respons van de WOB is 54, van de NVBA 29, van de SOD 119 en van de NVB 91. De totale netto respons voor de informatieverzorger bedraagt 148 respondenten en voor de bibliotheekmedewerker 145 respondenten. 2

5 Samenvatting In het werkveld van de informatiedienstverlening is onderzoek gedaan naar de arbeidsmarktpositie van de bibliotheekmedewerker en de informatieverzorger. Daartoe zijn twee verschillende vragenlijsten uitgezet, één voor de bibliotheekmedewerker en één voor de informatieverzorger. De respons voor de bibliotheekmedewerker is 145 en voor de informatieverzorger 148. De belangrijkste bevindingen zijn: Bibliotheekmedewerker Op het moment van onderzoek vormen de bibliotheekmedewerkers op mbo-niveau de grootste groep onder de bibliotheekmedewerkers; ruim de helft van hen werkt op dit niveau. De arbeidsmarkt voor bibliotheekmedewerkers krimpt fors. Dit geldt voor bibliotheekmedewerkers op alle werk- en denkniveaus. Desondanks is het de verwachting dat er de komende vijf jaar, weliswaar beperkt, vacatures zullen zijn, met name op mbo-niveau. Omdat voor de meeste taken een hoger werk- en denkniveau is vereist dan mbo-niveau zullen bibliotheekmedewerkers op mbo- niveau voor een beperkt aantal taken inzetbaar zijn. Voor die taken dienen zij naast generieke competenties als kwaliteit leveren en op de behoefte en verwachtingen van de klant richten ook over specialistische kennis en vaardigheden te beschikken. Voor deze specialistische kennis en vaardigheden is een bibliotheekopleiding vereist. Informatieverzorger Op het moment van onderzoek vormen de informatieverzorgers op mbo-niveau de grootste groep onder de informatieverzorgers; ruim een derde van hen werkt op dit niveau. De arbeidsmarkt voor informatieverzorgers blijft de komende jaren redelijk stabiel, maar krimpt voor informatieverzorgers op mbo-niveau. De meeste vacatures de komende vijf jaar voor informatieverzorgers zullen naar verwachting op hbo-niveau zijn, maar ook op mbo-niveau worden vacatures verwacht. Omdat voor de meeste taken een hoger werk- en denkniveau is vereist dan mbo-niveau, zullen Informatieverzorgers op mbo- niveau voor een beperkt aantal taken inzetbaar zijn. Voor die taken dienen zij naast generieke competenties als kwaliteit leveren en op de behoefte en verwachtingen van de klant richten ook over specialistische kennis en vaardigheden te beschikken. Voor deze specialistische kennis en vaardigheden is een DIV-opleiding vereist. Weinig taken op mbo-niveau Ruim de helft van de respondenten vindt dat voor alle taken van de bibliotheekmedewerker en informatieverzorger het vereiste werk- en denkniveau hoger is dan mbo-niveau. Dat geldt niet voor de respondenten in de bibliotheekbranche; een meerderheid van hen ziet wel één of meerdere taken op mbo-niveau. Specialistische kennis en vaardigheden noodzakelijk Een groot deel van de respondenten vindt dat bibliotheekmedewerkers en informatieverzorgers over specialistische kennis en vaardigheden moeten beschikken, waarvoor een bibliotheek- of DIV-opleiding is vereist. Per taak zijn er verschillen. Zo wordt dit voor de taak beheert de (publieks)ruimte vaker belangrijk gevonden dan voor de taak beheert de collectie. Daarnaast vinden ongeveer zes van de tien respondenten dat werk- en denkniveau en persoonlijke kwaliteiten belangrijker zijn dan een specifieke opleidingsachtergrond. Ongeveer vier van de tien respondenten vinden opleidingsniveau belangrijker dan opleidingssoort. Minder bibliotheekmedewerkers en informatieverzorgers op mbo niveau Bibliotheekmedewerker De helft van de respondenten verwacht een verandering van het aantal 3

6 bibliotheekmedewerkers de komende vijf jaar. Vier van de tien verwachten een afname, één op de tien verwacht een toename van het aantal bibliotheekmedewerkers. De verwachte afname is het grootst onder bibliotheekmedewerkers op mbo-niveau, maar ook voor bibliotheekmedewerkers op de hogere niveaus wordt per saldo een afname verwacht. Informatieverzorger Ongeveer een derde deel van de respondenten verwacht de komende vijf jaar een afname van het aantal informatieverzorgers. Eenzelfde deel verwacht een toename. De afname wordt vooral verwacht op mbo-niveau, de toename op mbo+- en hbo-niveau. De verwachte afname van het aantal bibliotheekmedewerkers en informatieverzorgers op mbo-niveau strookt met de conclusies van het ROA. Ook het ROA verwacht een afname van het aantal beroepsbeoefenaars op middelbaar niveau. Baanopeningen voor bibliotheekmedewerkers en informatieverzorgers Vier van de tien respondenten in de bibliotheekbranche verwachten de komende vijf jaar vacatures voor bibliotheekmedewerkers. Ongeveer een derde van de respondenten uit het werkveld van de informatieverzorgers verwacht dat voor informatieverzorgers. Bibliotheekmedewerker Van de respondenten die vacatures verwachten voor bibliotheekmedewerkers, verwachten de meesten van hen vacatures op mbo-niveau, daarna volgen vacatures op mbo+- en hboniveau. Op de vraag of er behoefte is aan jonge instroom antwoorden acht van de tien respondenten bevestigend. Over het stagebeleid en de loopbaanmogelijkheden zijn de respondenten minder positief. De helft van de respondenten geeft aan dat stagebeleid deel uitmaakt van het personeelsbeleid en een derde geeft aan dat er loopbaanmogelijkheden zijn voor bibliotheekmedewerkers binnen de eigen organisatie. Ongeveer de helft van de respondenten geeft aan behoefte te hebben aan bibliotheekmedewerkers op mbo niveau en zes van de tien respondenten geven aan behoefte te hebben aan bibliotheekmedewerkers met een bibliotheekopleiding op mbo niveau. Ongeveer de helft van de respondenten geeft aan (ook) behoefte te hebben aan bibliotheekmedewerkers met een andere opleidingsachtergrond dan een bibliotheekopleiding. Informatieverzorger Van de respondenten die vacatures verwachten voor informatieverzorgers, verwachten de meesten van hen vacatures op hbo niveau, daarna volgen vacatures op mbo+- en mboniveau. Op de vraag of er behoefte is aan jonge instroom, antwoordt ruim de helft van de respondenten bevestigend. Over het stagebeleid en de loopbaanmogelijkheden zijn de respondenten minder positief. Minder dan de helft van de respondenten geeft aan dat stagebeleid deel uitmaakt van het personeelsbeleid en een derde geeft aan dat er loopbaanmogelijkheden zijn voor informatieverzorgers binnen de organisatie. Ongeveer de helft van de respondenten geeft aan behoefte te hebben aan informatieverzorgers op mbo niveau en bijna zes op de tien respondenten geven aan behoefte te hebben aan informatieverzorgers met een DIV-opleiding op mbo niveau. Ongeveer een derde van de respondenten geeft aan (ook) behoefte te hebben aan informatieverzorgers met een andere opleidingsachtergrond dan een DIV- opleiding. ROA Tot 2014 verwacht het ROA 1300 baanopeningen voor bibliotheekassistenten (middelbaar niveau). Dat is 260 per jaar. De verwachting is dat het aantal bibliotheekassistenten in die periode afneemt met 41%. Het totaal aantal bibliotheekassistenten komt dan van in 2009 op in

7 Kenmerken van respondenten en organisaties Functies De respondenten in dit onderzoek zijn werkzaam bij verschillende typen organisaties. Een groot deel van de respondenten werkt als leidinggevende en/of verzorgt P&O taken in de bibliotheekbranche, bij de overheid of bij een onderwijsinstelling. Fig 1 Respondenten naar functie functie leidinggevend P&O taken leidinggevend en P&O taken andere functie Twee van de drie respondenten hebben een leidinggevende functie, een kwart verricht P&O taken. Een deel van de respondenten combineert beiden. Ongeveer een kwart heeft een andere functie, zoals beleidsmedewerker, adviseur of teamcoördinator. Organisaties In dit onderzoek hebben we op basis van de informatie van de respondenten een verdeling gemaakt naar vier typen organisaties, te weten: - Bibliotheken - Onderwijsinstellingen - Overheid - Overig Onder bibliotheken worden de openbare bibliotheken verstaan. Respondenten van deze organisaties hebben de vragenlijst voor bibliotheekmedewerker ingevuld. De categorie onderwijsinstellingen bestaat in de steekproef uit zowel het voortgezet onderwijs, het beroepsonderwijs als het wetenschappelijk onderwijs. Acht van de tien respondenten van de onderwijsinstellingen hebben de vragenlijst voor de bibliotheekmedewerker ingevuld. De overigen hebben de vragenlijst voor de informatieverzorger ingevuld. De categorie overheid bestaat uit zowel ministeries, waterschappen als gemeentelijke organisaties, waarbij de gemeentelijke organisaties het grootste aandeel hebben. Respondenten van de overheid hebben de vragenlijst voor de informatieverzorger ingevuld. Onder overig verstaan we o.a. organisaties in de juridische dienstverlening (notaris- en advocatenkantoren), gezondheidszorg (ziekenhuizen, bedrijfsgezondheidsdiensten, GGD), welzijnsinstellingen, woningbouwcorporaties, onderzoekscentra en adviesbureaus. Ongeveer twee derde van de respondenten heeft de vragenlijst voor de informatieverzorger ingevuld, de overigen hebben de vragenlijst voor de bibliotheekmedewerker ingevuld. 5

8 De vragenlijsten zijn ingevuld door zowel respondenten van kleine organisaties met weinig medewerkers als respondenten van grote organisaties met veel werknemers. Sommige respondenten hebben de vragenlijst ingevuld voor de hele organisatie, anderen hebben dat gedaan voor de eigen afdeling. Om een indruk te krijgen van de verhouding tussen het aantal respondenten per type organisatie/afdeling en het aantal werknemers dat daar werkzaam is, is in de figuren 2 en 3 het aantal respondenten en werknemers naar type organisatie/afdeling weergegeven. Fig. 2 Respondenten naar type organisatie respondenten Fig. 3 Werknemers naar type organisatie werknemers bibliotheken bibliotheken overheid onderwijsinstellingen onderwijsinstellingen overheid divers divers Respondenten werkzaam bij de overheid vormen de grootste groep in dit onderzoek. Wordt gekeken naar het aantal werknemers per type organisatie, dan vormen de werknemers van bibliotheken de grootste groep. In het totaal zijn 7400 werknemers werkzaam bij de organisaties/afdelingen van de respondenten in de bibliotheekbranche en 3100 in het werkveld van de informatieverzorger. Het gemiddelde aantal werknemers per organisatie/afdeling komt daarmee op 38 voor de bibliotheekbranche en 23 voor het werkveld van de informatieverzorgers. 6

9 1. Arbeidsmarkt Bij de arbeidsmarkt kijken we allereerst naar het aantal bibliotheekmedewerkers en informatieverzorgers dat werkzaam is in de organisaties van de respondenten en wat het vereiste werk- en denkniveau is. Vervolgens worden de perspectieven van de bibliotheekmedewerker en informatieverzorger op de arbeidsmarkt geschetst. Dit wordt gedaan door zowel naar de ontwikkeling van het aantal arbeidsplaatsen als de ontwikkeling van het aantal vacatures te kijken. Vervolgens wordt informatie gegeven over het aantal vacatures naar functienaam en opleidingsniveau over de periode 4 e kwartaal 2008 t/m 3 e kwartaal 2009 en worden de meest recente cijfers van het ROA over de perspectieven op de arbeidsmarkt voor de bibliotheekassistent en de bibliothecaris tot 2014 gegeven Aantal medewerkers naar opleidingsniveau Hoeveel bibliotheekmedewerkers en informatieverzorgers zijn er werkzaam in de organisaties van de respondenten en wat is het vereiste werk- en denkniveau. Bibliotheekmedewerker In dit onderzoek zijn 4304 medewerkers werkzaam in de 114 organisaties van de respondenten die de vragenlijst voor bibliotheekmedewerker hebben ingevuld. Daarvan werken er 2857 als bibliotheekmedewerker. Dat is 66% van het totaal aantal medewerkers. 80% van de respondenten geeft aan dat er bibliotheekmedewerkers op mbo-niveau werkzaam zijn in de eigen organisatie. Fig. 4 Bibliotheekmedewerkers, vereiste werk- en denkniveau bibliotheekmedewerkers mbo mbo+ hbo wo Ruim de helft van de bibliotheekmedewerkers werkt in een functie op mbo-niveau. Een op de vijf werkt in een mbo+ functie en ruim een kwart in een functie op hbo-niveau. Een klein percentage (3%) werkt in een functie op wo-niveau. Informatieverzorger In dit onderzoek zijn 3069 werknemers werkzaam bij 132 organisaties in het werkveld van de informatieverzorger. Daarvan werken er 1791 als informatieverzorgers. Dat is 58% van het totaal aantal medewerkers. 83% van de respondenten geeft aan dat er informatieverzorgers op mbo-niveau werkzaam zijn in de eigen organisatie. 7

10 Fig. 5 Informatieverzorgers, vereiste werk- en denkniveau informatieverzorgers mbo mbo+ hbo wo 40% van de informatieverzorgers werkt in een functie op mbo-niveau. Een op de vijf werkt in een mbo+ functie en ruim een kwart in een functie op hbo-niveau. Ruim 10% werkt in een functie op woniveau Verwachte ontwikkelingen aantal medewerkers Aan de respondenten is gevraagd of zij de komende vijf jaar een verandering van het aantal bibliotheekmedewerkers/informatieverzorgers verwachten. Bibliotheekmedewerkers De helft van de respondenten verwacht een verandering van het aantal bibliotheekmedewerkers de komende vijf jaar. 40% verwacht geen veranderingen en 10% heeft daar geen mening over. Fig. 6 Verwachte ontwikkelingen aantal bibliotheekmedewerkers in de komende vijf jaar totaal mbo mbo+ hbo wo afname toename som Ruim 40% verwacht een afname van het aantal bibliotheekmedewerkers de komende vijf jaar. 9% verwacht een toename. Voor bibliotheekmedewerkers op mbo- en hbo niveau verwachten de meeste respondenten een afname (24%). 8

11 Informatieverzorgers De helft van de respondenten verwacht een verandering van het aantal informatieverzorgers de komende vijf jaar, 36% verwacht geen veranderingen en 14% heeft daar geen mening over. Fig. 7 Verwachte ontwikkeling aantal informatieverzorgers de komende vijf jaar totaal mbo mbo+ hbo wo afname toename som Een ongeveer even groot deel van de respondenten verwacht zowel een toename als een afname van het aantal informatieverzorgers de komende vijf jaar. Voor medewerkers op mbo niveau verwacht men per saldo een afname; op mbo+ en hbo een toename. Op wo-niveau verwacht men een afname Vacatureverwachting Aan de respondenten is gevraagd of zij de komende vijf jaar vacatures voor bibliotheekmedewerkers/ informatieverzorgers verwachten. Bibliotheekmedewerker Ruim 40% van de respondenten verwacht de komende vijf jaar vacatures, een derde verwacht geen vacatures en een kwart heeft daar geen mening over. Fig. 8 Verwachte ontwikkeling vacatures naar niveau de komende vijf jaar totaal mbo mbo+ hbo wo geen mening Nee Ja Ruim 30% van de respondenten verwacht vacatures op mbo-niveau. Ook voor mbo+-, hbo- en woniveau worden vacatures verwacht, respectievelijk 30%, 29% en 17% van de respondenten verwacht deze vacatures. 9

12 Verwachte ontwikkeling vacatures Aan respondenten die aangeven vacatures te verwachten op een bepaald niveau, is gevraagd hoeveel vacatures per jaar op dat niveau worden verwacht. Fig. 9 Verwachte ontwikkeling vacatures per organisatie, per jaar naar niveau 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 mbo mbo+ hbo wo Per organisatie worden jaarlijks 2,6 vacatures op mbo niveau verwacht (N=37), 1,8 vacature op mbo+niveau (N=34), 1,8 vacature op hbo-niveau (N=32) en 0,2 vacature op wo-niveau (N= ). Op mbo-niveau is zowel het aantal respondenten dat vacatures verwacht als het aantal vacatures per organisatie per jaar het grootst. Informatieverzorger Ongeveer 35% van de respondenten verwacht de komende vijf jaar vacatures, een kwart verwacht geen vacatures en ruim een derde heeft daar geen mening over. Fig. 10 Verwachte ontwikkeling vacatures naar niveau de komende vijf jaar geen mening Nee Ja 20 0 totaal mbo mbo+ hbo wo Ruim 26% van de respondenten verwacht vacatures op hbo niveau,. Ook op mbo-, mbo+- en woniveau worden vacatures verwacht, respectievelijk 12%, 20% en 10% van de respondenten verwacht deze vacatures. 10

13 Aantal verwachte vacatures Aan respondenten die aangeven vacatures te verwachten op een bepaald niveau, is gevraagd hoeveel vacatures per jaar op dat niveau worden verwacht. Fig. 11 Aantal verwachte vacatures per organisatie, per jaar naar niveau 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 mbo mbo+ hbo wo Per organisatie wordt jaarlijks 1,6 vacature op mbo niveau verwacht (N=16), 1,9 op mbo+- niveau (N=27), 1,7 op hbo-niveau (N=34) en 1,2 vacatures op wo-niveau (N=12). Op hbo niveau is het aantal respondenten dat vacatures verwacht het grootst, maar op mbo+- niveau is het aantal vacatures per organisatie per jaar het grootst. 11

14 1.4. ROA, baanopeningen bibliotheekassistenten en bibliothecarissen Het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) brengt tweejaarlijks het rapport de arbeidsmarkt naar opleiding en beroep uit, waarin een overzicht wordt gegeven van de arbeidsmarktperspectieven van een aantal beroepsgroepen. De classificatie die het ROA hanteert voor beroepen is vrijwel identiek aam de Standaard-Beroepen- Classificatie 1992 van het CBS. Voor de bepaling ven het benodigde werk- en denkniveau worden vijf niveau s gehanteerd: elementair, lager, middelbaar, hoger en wetenschappelijk. Voor de gediplomeerde IDV ers op mbo-niveau zijn vooral de functies op middelbaar niveau interessant. Op middelbaar niveau is er de beroepsgroep middelbare taalkundige, culturele beroepen. ROA hanteert voor deze groep de naam bibliotheekassistent. Op hoger niveau is er de beroepsgroep hogere taalkundige, culturele beroepen. ROA hanteert voor deze groep de naam bibliothecaris. Middelbare beroepen De beroepsgroep bibliotheekassistent bevat de volgende beroepen: - bibliotheekassistent (excl. uitleen); archivaris, archiefmedewerker, literatuuronderzoeker (middelbaar) - bibliotheekassistent (incl. uitleen) - Lector uitgeverij - Redacteur, assistent-redacteur (uitgeverij boeken; middelbaar) - Corrector, collationist - Nieuwslezer, programma-aankondiger - Leidinggevend archivaris (middelbaar) Hogere beroepen De beroepsgroep bibliothecaris bevat de volgende beroepen: - Archivaris, literatuuronderzoeker, bibliothecaris (excl. jeugd-, muziekbibliotheek; hoger) - Leidinggevend archivaris, bibliothecaris (hoger) - Beleidsambtenaar documentatie, bibliotheek, informatievoorziening (hoger) Voor de bibliotheekassistent en de bibliothecaris ziet het arbeidsmarktperspectief er als volgt uit: Tabel ( ) Arbeidsmarktperspectief bibliotheekassistent en bibliothecaris Verwachte uitbreidingsvraag tot 2014 Verwachte vervangingsvraag tot 2014 Verwachte baanopeningen tot 2014 aantal Totaal (%) bibliotheekassistent Gemiddeld jaarlijks (%) typering aantal Totaal (%) bibliothecaris Gemiddeld jaarlijks (%) typering ,1 erg laag ,4 laag ,7 laag ,4 hoog ,7 laag ,4 hoog De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2014 ROA, 2009 ROA verwacht dat het aantal functies voor bibliotheekassistenten en bibliothecarissen afneemt (negatieve uitbreidingsvraag). Er is een grote vervangingsvraag 1 voor bibliothecarissen en een lage 1 Vervangingsvraag is de vraag naar nieuwe arbeidskrachten die ontstaat door bijvoorbeeld pensionering, (tijdelijke) uittreding vanwege zorgtaken, arbeidsongeschiktheid, beroepsmobiliteit of doorstroom naar een andere functie. 12

15 vervangingsvraag voor bibliotheekassistenten. Dat maakt dat het aantal baanopeningen voor de bibliothecaris groot is (typering hoog) en voor de bibliotheekassistent laag. Tot 2014 bedraagt het totaal aantal baanopeningen voor bibliotheekassistenten Dat is 260 per jaar op een totaal aantal bibliotheekassistenten van De verwachting is dat tot 2014 het aantal bibliotheekassistenten afneemt met 41% tot

16 1.5. Vacatures naar opleidingsniveau vierde kwartaal 2008 t/m het derde kwartaal 2009 In onderstaande tabellen zijn de vacatures weergeven die door Jobfeed 2 zijn geselecteerd vanaf het vierde kwartaal 2008 t/m het derde kwartaal In de eerste tabel is het aantal vacatures naar opleidingsniveau weergegeven, in de tweede tabel het aantal vacatures naar functienaam en opleidingsniveau. Onderstaande tabellen geven geen volledig overzicht van beschikbare vacatures omdat vacatures die via een ander wervingskanaal dan het internet zijn aangeboden niet in dit overzicht zijn opgenomen. Ook ligt een aantal functies niet in het verlengde van de opleiding IDV. Dat geldt bv. voor de functie medewerker archief. Hierin is tevens de medewerker scanstraat opgenomen. Deze functie ligt op een lager (mbo-)niveau en specialistische IDV kennis is niet vereist. Tabel 1 Vacatures naar opleidingsniveau aantal vacatures opleidingsniveau Elementair 1 HAVO 16 HAVO/VWO 1 HBO 690 HBO/WO 94 MAVO/HAVO 2 MAVO/VMBO 28 MBO 969 MBO/HBO 343 Onbekend 459 Post_WO 48 VMBO 84 VMBO/MBO 18 VWO 1 WO 43 totaal 2797 Tabel 2 Functies naar opleidingsniveau 3 functienaam Nielsen mbo mbo/hbo hbo tot. archivaris bibliothecaris bibliothecaris bedrijf, instituut bibliothecaris bijzondere collecties bibliothecaris jeugdbibliotheek bibliothecaris muziekbibliotheek bibliothecaris universiteitsbibliotheek bibliotheekmedewerker documentalist hoofd archief hoofd documentatie hoofd medisch archief medewerker archief mediathecaris technisch documentalist vakreferent bibliotheek totaal Alhoewel deze tabellen geen volledig overzicht geven van het aantal vacatures, geven ze wel een voorzichtige indicatie van de verhouding van het aantal vacatures naar opleidingsniveau en functienaam. Voor het opleidingsniveau geldt dat het aantal vacatures op mbo-niveau het grootst is, daarna volgen vacatures op hbo-niveau en mbo+ niveau 4. Wordt gekeken naar de functienaam dan valt het grote aantal vacatures voor medewerker archief op. Een deel van deze vacatures ligt in het verlengde van de IDV opleiding, een deel ook niet (o.a. medewerkers scanstraat ). Wat de kansen op de arbeidsmarkt zijn voor gediplomeerden IDV op mbo-niveau is op basis van deze gegevens niet te zeggen. Zowel het totaal aantal vacatures als het aantal vacatures dat in het verlengde van de opleiding ligt is niet precies bekend. Daarnaast betreft het vacatures uit het verleden (deels van voor de crisis) en zijn er naast gediplomeerde mbo ers ook andere aanbodscategorieën op de arbeidsmarkt, zoals baanwisselaars, kortdurend werklozen, zij-instromers en gediplomeerden met een andere opleidingsachtergrond dan IDV. 2 Jobfeed biedt een overzicht van vrijwel alle nieuwe vacatures die verschijnen op het internet 3 Nielsen Media Research legt advertentie-uitingen digitaal vast en levert informatie over mediabestedingen voor personeeladvertenties 4 De verhouding tussen het aantal vacatures op mbo- en hbo niveau is anders dan in het overzicht van het ROA. Een mogelijke oorzaak is dat in dit overzicht geen onderscheid wordt gemaakt naar de verschillende niveaus in het mbo, terwijl met de middelbare beroepen van het ROA alleen de hogere niveaus van het mbo worden aangeduid 14

17 1.6. Stellingen Aan respondenten is gevraagd hun mening te geven over een aantal stellingen. In de figuren 12 en 13 zijn de reacties weergegeven. Stellingen: 1. Wij hebben in onze organisatie behoefte aan jonge instroom 2. Stagebeleid maakt deel uit van ons personeelsbeleid 3. Binnen onze organisatie/vestiging zijn er loopbaanmogelijkheden voor bibliotheekmedewerkers/informatieverzorgers Fig. 12 Bibliotheekmedewerker 100% 80% 60% 40% 20% 0% jonge instroom stagebeleid loopbaan weet niet mee oneens noch mee eens, noch mee oneens mee eens Fig. 13 Informatieverzorger 100% 80% 60% 40% 20% weet niet mee oneens noch mee eens, noch mee oneens mee eens 0% jonge instroom stagebeleid loopbaan Zowel bij de bibliotheekmedewerker als bij de informatieverzorger is de behoefte aan jonge instroom groot. Bij ongeveer de helft van de organisaties maakt stagebeleid deel uit van het personeelsbeleid en ongeveer een derde van de respondenten geeft aan dat er loopbaanmogelijkheden zijn. 15

18 2. Uit te voeren taken en vereiste werk- en denkniveau 2.1. Bibliotheekmedewerker Aan de respondenten is gevraagd of onderstaande taken de komende vijf jaar worden uitgevoerd in de eigen organisatie en wat het vereiste werk- en denkniveau is. Taken 5 : - Verzorgt de klantcontacten - Verricht coördinerende werkzaamheden - Verzorgt de (publieks)ruimtes - Organiseert promotieactiviteiten - Beheert de collectie - Beheert informatiedragers - Ontsluit informatie Voor een gedetailleerde beschrijving van de taken zie bijlage 2 In figuur 14 is weergegeven welk deel van de respondenten verwacht dat de taken de komende vijf jaar worden uitgevoerd in de eigen organisatie. Tevens is het vereiste werk- en denkniveau weergegeven. Bij mbo niveau is aangegeven welk deel van de respondenten een bibliotheekopleiding noodzakelijk vindt. Fig. 14 Bibliotheekmedewerker, uit te voeren taken en vereiste werk- en denkniveau wo hbo mbo+ mbo mbo + bib Het grootste deel van de respondenten verwacht dat alle taken de komende vijf jaar in de eigen organisatie worden uitgevoerd 6. klantcontacten verzorgen wordt het meest genoemd, ontsluit informatie het minst. Het vereiste werk- en denkniveau is per taak verschillend. Zo geeft een meerderheid (59%) aan dat mbo niveau het vereiste werk- en denkniveau is voor de taak verzorgt de 5 De genoemde taken zijn taken die uit expertmeetings naar voren kwamen en taken uit het mbo kwalificatiedossier IDV. 6 Het aantal respondenten dat aangeeft dat taken de komende vijf jaar worden uitgevoerd verschilt nauwelijks van het aantal respondenten dat aangeeft dat de taken nu worden uitgevoerd. 16

19 publieksruimte en geeft slechts 7% aan dat mbo niveau het vereiste werk- en denkniveau is voor de taak ontsluit informatie. Ook mbo+ niveau en hbo niveau worden door een groot deel van de respondenten genoemd. Wo-niveau wordt zeer weinig genoemd. Bij mbo-niveau is in de figuur aangegeven of een bibliotheekopleiding noodzakelijk is. Bij de taak klantcontact verzorgen is een bibliotheekopleiding vaker noodzakelijk dan bij de taak verzorgt de (publieks)ruimtes, Bibliotheekopleiding Aan de respondenten is per taak, onafhankelijk van het werk- en denkniveau, gevraagd of zij een bibliotheekopleiding noodzakelijk vinden. Fig. 15 Bibliotheekopleiding per taak geen bib opleiding bib opleiding Of een bibliotheekopleiding noodzakelijk is, is per taak verschillend. Zo wordt voor de taak beheert de collectie het vaakst een bibliotheekopleiding noodzakelijk gevonden en voor de taak verzorgt de (publieks)ruimtes relatief het minst vaak. 17

20 2.2. Informatieverzorger Aan de respondenten is gevraagd of onderstaande taken de komende vijf jaar worden uitgevoerd in de eigen organisatie en wat het vereiste werk- en denkniveau is. Taken: - Verzorgt de klantcontacten - Coördineert dagelijkse werkzaamheden - Verzorgt de (publieks)ruimtes - Beheert metadata - Beheert de applicatie - Selecteert en verwerkt - Begeleidt klant bij zoeken Voor een gedetailleerde beschrijving van de taken zie bijlage 2 In figuur 16 is het weergegeven welk deel van de respondenten verwacht dat de taken de komende vijf jaar worden uitgevoerd in de eigen organisatie. Tevens is het vereiste werk- en denkniveau weergegeven. Bij mbo-niveau is aangegeven welk deel van de respondenten een DIV-opleiding noodzakelijk vindt. Fig. 16 Informatieverzorger, uit te voeren taken en vereiste werk- en denkniveau wo hbo mbo+ mbo mbo + DIV Het grootste deel van de respondenten verwacht dat bijna alle taken de komende vijf jaar uitgevoerd worden in de eigen organisatie 7. Alleen bij de taak verzorgt de publieksruimte is de verwachting dat deze in minder dan de helft van de organisaties wordt uitgevoerd. Het vereiste werk- en denkniveau is per taak verschillend. Vaak is het vereiste werk- en denkniveau mbo+ of hoger. Alleen voor de taak verzorgt de publieksruimte geeft een relatief groot deel van de respondenten mbo-niveau aan. Opvallend is het grote aantal respondenten dat mbo+ niveau als vereiste werk- en denkniveau noemt. Ook hbo niveau wordt vaak genoemd. Wo-niveau wordt zeer weinig genoemd. Bij mbo-niveau is in de figuur tevens aangegeven of een DIV-opleiding noodzakelijk is. Bij de taak 7 Het aantal respondenten dat aangeeft dat taken de komende vijf jaar worden uitgevoerd verschilt nauwelijks van het aantal respondenten dat aangeeft dat de taken nu worden uitgevoerd. 18

21 beheert de metadata is een DIV-opleiding relatief gezien vaker noodzakelijk dan bij de taak klantcontacten verzorgen. DIV-opleiding Aan de respondenten is per taak, onafhankelijk van het werk- en denkniveau, gevraagd of zij een DIVopleiding noodzakelijk vinden. Fig. 17 DIV-opleiding per taak geen DIV wel DIV Een meerderheid van de respondenten vindt een DIV-opleiding voor alle taken noodzakelijk. Dat geldt relatief het sterkst voor de taak selecteert en verwerkt en het minst sterk voor de taak klantcontacten verzorgen. 19

22 2.3. Stellingen Aan de respondenten is gevraagd hun mening te geven over de volgende stellingen. In de figuren 18 en 19 zijn de reacties weergegeven. Stellingen: - Opleidingsniveau is belangrijker dan opleidingssoort - Werk- en denkniveau is belangrijker dan specifieke opleidingsachtergrond - Persoonlijke kwaliteiten zijn belangrijker dan opleidingsachtergrond Fig. 18 Bibliotheekmedewerker 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% opleidingsniveau; opleidingssoort werk denkniveau Persoonlijke kwaliteiten weet niet oneens noch mee eens, noch mee oneens mee eens Ruim 40% van de respondenten is het eens met de stelling dat opleidingsniveau belangrijker is dan opleidingssoort. Ruim 60% vindt dat werk- en denkniveau belangrijker is dan een specifieke opleidingsachtergrond en eenzelfde percentage vindt persoonlijke kwaliteiten belangrijker dan opleidingsachtergrond. Fig. 19 Informatieverzorger 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% opleidingsniveau; opleidingssoort werk denkniveau Persoonlijke kwaliteiten weet niet oneens noch mee eens, noch mee oneens mee eens Bijna 40% van de respondenten is het eens met de stelling dat opleidingsniveau belangrijker is dan opleidingssoort. Bijna 60% vindt dat werk- en denkniveau belangrijker is dan een specifieke opleidingsachtergrond en 70% vindt persoonlijke kwaliteiten belangrijker dan opleidingsachtergrond. 20

23 2.4. Taken op mbo-niveau naar sector In figuur 20 is bij totaal weergegeven welk deel van de respondenten verwacht dat de komende vijf jaar voor minimaal 1 taak mbo-niveau het vereiste werk- en denkniveau is. Ook is aangegeven of een DIV- of bibliotheekopleiding noodzakelijk wordt gevonden. Vervolgens is per branche/sector weergegeven welk deel van de respondenten verwacht dat de komende vijf jaar voor minimaal 1 taak mbo-niveau het vereiste werk- en denkniveau is. Ook is aangegeven of een DIV- of bibliotheekopleiding noodzakelijk wordt gevonden. Fig. 20 Minimaal 1 taak op mbo-niveau en bibliotheek- of DIV-opleiding vereist totaal overheid onderwijs bibliotheek overig = deel van de respondenten dat vindt dat voor minimaal 1 taak mbo-niveau het vereiste werk- en denkniveau is en DIV- of bibliotheekopleiding noodzakelijk. 2 = deel van de respondenten dat vindt dat voor minimaal 1 taak mbo niveau het vereiste werk- en denkniveau is en DIV- of bibliotheekopleiding niet noodzakelijk. 3 = deel van de respondenten dat vindt dat voor alle taken het vereiste werk- en denkniveau hoger is dan mbo niveau. Een meerderheid (54%) van alle respondenten ( totaal ) verwacht dat de komende vijf jaar het werken denkniveau voor alle taken hoger is dan mbo niveau. Iets minder dan de helft (46%) verwacht dat voor één of meerdere taken het vereiste werk- en denkniveau mbo niveau is. Ruim de helft van deze laatste groep (57%) vindt een bibliotheek of DIV-opleiding noodzakelijk. Er zijn grote verschillen per branche/sector. Zo vindt een grote meerderheid van de respondenten (83%) uit de bibliotheekbranche dat er minimaal één taak op mbo-niveau is, terwijl dat percentage bij de overheid veel kleiner is (31%). Ook de noodzaak van een speciale bibliotheek- of DIV opleiding is per branche verschillend. Zo vinden de respondenten werkzaam bij de overheid een DIV- of bibliotheekopleiding voor taken op mbo-niveau relatief vaker noodzakelijk dan respondenten in de bibliotheekbranche. 21

24 2.5. Veranderingen in werk- en denkniveau op mbo-niveau Respondenten is gevraagd of zij de komende vijf jaar veranderingen verwachten in het werk- en denkniveau van de bibliotheekmedewerker en informatieverzorger op mbo-niveau. Fig. 21 Bibliotheekmedewerker Fig. 22 Informatieverzorger hoger gelijk lager weet niet hoger gelijk lager weet niet Bijna de helft van de respondenten verwacht dat het werk- en denkniveau van de bibliotheekmedewerker op mbo niveau de komende vijf jaar stijgt. Voor de informatieverzorger verwacht bijna 80% dat. Respectievelijk 38% en 18% verwacht dat het werk- en denkniveau gelijk blijft en 2% verwacht een daling. 22

25 2.6. Stellingen Respondenten is gevraagd hun mening te geven over een aantal stellingen. In de figuren 23 en 24 zijn de reacties weergegeven. Stellingen: - Wij hebben in onze organisatie/vestiging behoefte aan bibliotheekmedewerkers op mbo niveau - Wij hebben in onze organisatie/vestiging behoefte aan bibliotheekmedewerkers met een bibliotheekopleiding op mbo-niveau - Wij hebben in onze organisatie/vestiging behoefte aan bibliotheekmedewerkers met een andere opleiding dan een bibliotheekopleiding Fig. 23 Bibliotheekmedewerker 100% 80% weet niet 60% 40% 20% mee oneens noch mee eens, noch mee oneens 0% behoefte mbo medewerkers bibopleiding op mbo niveau andere opleiding mee eens Ongeveer de helft van de respondenten uit de bibliotheekbranche heeft behoefte aan medewerkers op mbo-niveau. Een groter deel (ruim 60%) heeft behoefte aan bibliotheekmedewerkers op mbo-niveau met een bibliotheekopleiding. Minder dan de helft heeft behoefte aan bibliotheekmedewerkers met een andere opleiding dan een bibliotheekopleiding. Fig. 24 Informatieverzorger 100% 80% 60% 40% 20% 0% behoefte mbo medewerkers DIV opleiding op mbo niveau andere opleiding weet niet mee oneens noch mee eens, noch mee oneens mee eens Iets minder dan de helft van de respondenten uit het werkveld van de informatieverzorger heeft behoefte aan medewerkers op mbo-niveau. Een groter deel (bijna 60%) heeft behoefte aan informatieverzorgers op mbo-niveau met een DIV-opleiding. Ongeveer een derde heeft behoefte aan informatieverzorgers met een andere opleiding dan een DIV-opleiding. 23

26 3. Competenties, kennis en vaardigheden 3.1. Benodigde competenties Aan de respondenten is gevraagd over welke competenties de bibliotheekmedewerker en informatieverzorger de komende vijf jaar moeten beschikken. Bibliotheekmedewerker Te kiezen competenties: - Aansturen, denk aan instructies en aanwijzingen geven - Begeleiden, denk aan coachen, adviseren en anderen ontwikkelen - Beslissen en activiteiten initiëren - Creëren en innoveren - Formuleren en rapporteren - Kwaliteit leveren - Ondernemend en commercieel handelen, denk aan de markt en de spelers daarin kennen en kansen en mogelijkheden identificeren, creëren en benutten - Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten - Presenteren - Proactief informeren Fig. 25 Competenties bibliotheekmedewerker De competenties kwaliteit leveren en op de behoeften en verwachtingen van de klant richten zijn de meest genoemde competenties voor de bibliotheekmedewerker de komende vijf jaar. Aansturen en formuleren en rapporteren de minst genoemde competenties. 24

27 Informatieverzorger Te kiezen competenties: - Analyseren - Begeleiden - Creëren en innoveren - Formuleren en rapporteren - Instructies en aanwijzingen geven - Kwaliteit leveren, w.o. systematisch werken - Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten - Presenteren - Proactief informeren - Werken conform procedures en richtlijnen Fig. 26 Competenties informatieverzorger Kwaliteit leveren en op de behoeften en verwachtingen van de klant richten zijn de meest genoemde competenties voor de informatieverzorger de komende vijf jaar. Formuleren en rapporteren en presenteren de minst genoemde competenties. 25

28 3.2. Competenties en kennis- en vaardigheden per taak In verband met de ontwikkeling van het kwalificatiedossier is ook op taakniveau gevraagd welke competenties essentieel zijn en welke kennis en vaardigheden vereist zijn. Voor een overzicht van competenties en kennis en vaardigheden van de bibliotheekmedewerker en informatieverzorger zie bijlage 2. Fig, 27 Bibliotheekmedewerker, competenties per taak klantcontact coördineren publieksruimte promotieactiviteiten collectie beheren informatiedragers info ontsluiten Kwaliteit leveren en op de behoeften en verwachtingen van de klant richten zijn de meest genoemde competenties van de bibliotheekmedewerker. Fig. 28 Informatieverzorger, competenties per taak klantcontacten coordineren publieksruimte metadata applicatie selecteert en verwerkt begeleidt klant Analyseren, instructies en aanwijzingen geven, kwaliteit leveren, op de behoeften en verwachtingen van de klant richten en werken conform procedures en richtlijnen zijn de meest genoemde competenties van de informatieverzorger. 26

29 Fig. 29 Bibliotheekmedewerker, kennis en vaardigheden per taak klantcontact coördineren publieksruimte promotieact. collectie beheren informatiedragers info ontsluiten Algemene ontwikkeling en kennis doelgroepen zijn de meeste genoemde kennis en vaardigheden van de bibliotheekmedewerker Fig. 30 Informatieverzorger, kennis en vaardigheden per taak klantcontact coordineren publieksruimte metadata applicatie selec. en verw. begeleidt klant Kennis van ontsluitingsmethoden en kennis van procedures en richtlijnen zijn de meest genoemde kennis en vaardigheden van de informatieverzorger. 27

30 3.3. Belangrijkste competenties en kennis en vaardigheden voor taken op mbo-niveau In onderstaand schema zijn voor de drie taken waarvoor het vaakst mbo niveau als werk- en denkniveau is genoemd, de drie belangrijkste competenties en kennis en vaardigheden weergegeven. De competenties en kennis en vaardigheden die de bibliotheekmedewerker en de informatieverzorger gemeen hebben zijn geel gearceerd. Fig ( ) Bibliotheekmedewerker competenties Kennis en vaardigheden Verzorgt de klantcontacten Verzorgt de (publieks)ruimtes Beheert informatiedragers Kwaliteit leveren Op behoeften en verwachtingen klant richten Proactief informeren Presenteren Kennis over ontsluitingsmethoden en -systemen Presentatievaardigheden Zoekvaardigheden Algemene ontwikkeling Bronnenkennis Kennis doelgroepen Kwaliteit leveren en op de behoefte en verwachtingen van de klant richten zijn de meest genoemde competenties. Algemene ontwikkeling en kennis van doelgroepen de meest genoemde kennis en vaardigheden. Fig ( ) Informatieverzorger competenties Kennis en vaardigheden Verzorgt de klantcontacten Verzorgt de (publieks)ruimtes Begeleidt klant bij het zoeken Kwaliteit leveren Op behoeften en verwachtingen klant richten Proactief informeren Begeleiden Instructies en aanwijzingen geven Procedures en richtlijnen Kennis over ontsluitingsmethoden en -systemen Presentatievaardigheden Zoekvaardigheden Kennis wet- en regelgeving Didactische vaardigheden Kennis procedures en richtlijnen Kennis selectieinstrumenten/middelen Op de behoefte en verwachtingen van de klant richten en begeleiden zijn de meest genoemde competenties. Kennis van procedures en richtlijnen, kennis over ontsluitingsmethoden en systemen en zoekvaardigheden zijn de meest genoemde kennis en vaardigheden. 28

31 Twee van de drie taken hebben de bibliotheekmedewerker en de informatieverzorger gemeen. Het betreft de taken verzorgt de klantcontacten en verzorgt de (publieks)ruimtes 8. Ook een aantal competenties en kennis en vaardigheden komt overeen. Daarnaast zijn er voor de bibliotheekmedewerker en informatieverzorger unieke taken, competenties en kennis en vaardigheden. Zo komt bv. wet- en regelgeving wel voor bij de informatieverzorger, maar niet bij de bibliotheekmedewerker. 8 De taak verzorgt de (publieks)ruimtes heeft voor de bibliotheekmedewerker wel een andere invulling dan voor de informatieverzorger 29

32 Bijlage 1 Deelnemers en gediplomeerden IDV, Tabel 1 Aantal deelnemers IDV naar kwalificatie, kwalificatie / uitstroomvariant Medewerker Informatiedienstverlening Bibliotheken (10846) Medewerker informatiedienstverlening (90520) Archiefmedewerker historisch documentatiecentrum (90521) 1 - Bibliotheekmedewerker (90522) Informatieverzorger (90523) 22 0 totaal Bron: Kubus, Colo, Tabel 2 Aantal diploma s IDV naar kwalificatie, kwalificatie/uitstroomvariant Medewerker Informatiedienstverlening Bibliotheken (10846) Medewerker informatiedienstverlening (90520) Bibliotheekmedewerker (90522) totaal Bron: Cfi, 2009 Fig 1 Aantal deelnemers en diploma s IDV 300 deelnemers en diploma's IDV aantal deelnemers diploma's Bron: kubus Colo en Cfi,

33 Bijlage 2 Overzicht taken, competenties en kennis en vaardigheden Tabel 3 Overzicht taken bibliotheekmedewerker en informatieverzorger bibliotheekmedewerker informatieverzorger taken 1. Verzorgt de klantcontacten Te denken valt aan: - Informatie opzoeken en verstrekken - Begeleiden klant bij zoeken 2. Verricht coördinerende werkzaamheden Te denken valt aan: - Plannen werkzaamheden - Aansturen/begeleiden medewerkers 3. Verzorgt de (publieks)ruimtes Te denken valt aan: - Zorgen voor orde en netheid - Ruimte en kasten inrichten - Display neerzetten - Depotbeheer 4. Organiseert promotieactiviteiten Te denken valt aan: - Initiëren van promotieactiviteiten - Informeren over promotieactiviteiten - Uitvoeren van promotieactiviteiten 5. Beheert de collectie Te denken valt aan: - Selectievoorstellen doen (opname of vernietiging) - Besteladministratie - Licentiebeheer 6. Beheert informatiedragers Te denken valt aan: - Uitleenklaar maken van informatiedragers - Vernietigen/verwijderen informatiedragers - Genereren statistische gegevens 7. Ontsluit informatie Te denken valt aan: - Formeel ontsluiten (fysiek/digitaal), zoals titelbeschrijving - Inhoudelijk ontsluiten (fysiek/digitaal), zoals classificatiecodes taken 1. Selecteert en verwerkt Te denken valt aan: - Selecteren en verwerken binnen gekomen informatie - Toekennen/toevoegen document aan afdeling/zaak/proces - Post afhandelen/zaak afsluiten - Controleren gescande documenten op kwaliteit - Zorgen voor distributie/reproductie en/of circulatie/inname - Voortgang bewaken interne documenten 2. Beheert metadata Te denken valt aan: - Gegevens opzoeken in het systeem - Controleren of gegevens juist/compleet zijn ingevuld - Aanvullen/beheren van metadata - Dossiers bevriezen a.d.h.v. ordeningsplan - Vernietigingslijst maken 3. Beheert de applicatie Te denken valt aan: - Gegevens uit het systeem halen t.b.v. managementinformatie - A.d.h.v. de bsd een vernietigingslijst maken, lijsten uitdraaien - Beheren autorisatietabel - Eenvoudige zoekstructuren samenstellen - Zorgen voor opslaan/beveiliging gegevens 4. Verzorgt de (publieks)ruimtes Te denken valt aan: - Ruimte en kasten inrichten - Controleren bewaaromstandigheden in het archiefdepot/bewaarplaats - Documenten opzoeken, opbergen en registreren 5. Verzorgt de klantcontacten Te denken valt aan: - Informatie opzoeken en verstrekken - Vragen beantwoorden rondom beschikbare bronnen 6. Begeleidt klant bij zoeken Te denken valt aan: - Instructie geven aan klant 31