Advies van het Bestuur

Transcriptie

1 KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT VOOR NATUURWETENSCHAPPEN BEHEERSEENHEID MATHEMATISCH MODEL VAN DE NOORDZEE Advies van het Bestuur aan de Minister bevoegd voor de bescherming van het mariene milieu betreffende: de wijziging van de machtiging- en vergunningsaanvraag van de n.v. Norther voor de bouw en exploitatie van een offshore windmolenpark ten zuidoosten van de Thorntonbank configuratie 4 Bijlage A: Openbaar onderzoek (kopie van de brieven) en bespreking. Januari 2013 MUMM 100 Gulledelle B 1200 Brussels Belgium

2 1

3 1. Inleiding Een officieel bericht met alle praktische modaliteiten van de procedure voor de publieke consultatie werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 19 september De milieuvergunningsaanvraag, die het milieueffectenrapport (MER) bevat, was consulteerbaar van 27 september tot 26 oktober 2012 in de burelen van de Beheerseenheid Mathematisch Model van de Noordzee (BMM) gelegen te Brussel en Oostende en in iedere kustgemeente of -stad. Iedere belanghebbende persoon of vereniging kon zijn standpunten, opmerkingen en bezwaren per aangetekende brief overmaken aan de BMM, hierna "het Bestuur" genoemd, vóór 10 november Omdat het project gelegen is langs de maritieme grens met Nederland, werden de Nederlandse autoriteiten, middels een brief verstuurd op 20 september 2012, ingelicht conform de wet van 9 juni 1999 betreffende de milieueffectenrapportage in grensoverschrijdend verband. Standpunten, opmerkingen en bezwaren uit Nederland konden per aangetekende brief overgemaakt worden tot 10 december Het aanvraagdossier met inbegrip van het MER werd op 19 september 2012 openbaar gemaakt op de internetsite van het Bestuur. Alle kustgemeenten en steden bevestigden dat het dossier ter inzage lag voor de bevolking tijdens de voorziene periode, en hebben daarover binnen de gemeente of stad de bevolking geïnformeerd. Er werd één in België verzonden brief met standpunten, opmerkingen en bezwaren ontvangen: in casu een gecoördineerd positief advies van het Vlaamse gewest. Van de gemeente Bredene werd een pro forma brief ontvangen die diende om het Bestuur in te lichten van het openen en het sluiten van de periodes van de openbare consultatie. In totaal werd één uit Nederland verzonden brief met standpunten, opmerkingen en bezwaren ontvangen na de publieke consultatie in Nederland: Ministerie van Infrastructuur en Milieu DG Water (MIM), ontvangen op 10 december Alle door het Bestuur ontvangen brieven werden zorgvuldig gelezen en alle relevante milieuargumenten werden in rekening gebracht bij de milieueffectenbeoordeling (MEB). Een kopie van de brieven wordt bezorgd aan de bevoegde ministers alsook aan de n.v. Norther. Dit document geeft een overzicht van de belangrijkste milieuargumenten die aangehaald werden in de door het Bestuur ontvangen brieven. 2. Geluid 2.1.Argumentatie van de brieven Het MIM wenst inzicht te krijgen in de voorgestelde mitigerende maatregelen voor geluidsreductie alsook in het besluit van het Bestuur hierover. Voor de argumentatie betreffende geluid op zeezoogdieren en vislarven wordt verwezen naar hoofdstuk 4 van dit document.

4 2.2.Beoordeling van het Bestuur Het MIM kan de gewenste informatie opvragen van zodra met de voorbereidingen van de werken op zee gestart wordt. Voor de beoordeling betreffende de mogelijke effecten van geluid op zeezoogdieren en vislarven wordt verwezen naar hoofdstuk 4 van dit document. 3. Risico s en veiligheid Alhoewel de scheepvaart in se niet tot de milieubevoegdheden gerekend wordt, kan niet ontkend worden dat in sommige gevallen een probleem in de scheepvaart kan leiden tot een milieuprobleem (bv. olielek). Om die reden wordt de argumentatie m.b.t. scheepvaart meegenomen in dit document. 3.1.Argumentatie van de brieven Radar Het MIM verzoekt dat in verband met de in het aanvullende MER genoemde mogelijke radar-en communicatieverstoring de noodzaak voor een extra radarstation en/of relaisstation voor marifonie nader wordt onderzocht en verder in de vergunning een monitoringsverplichting wordt opgenomen alsmede een verplichting tot het nemen van maatregelen indien blijkt dat dit na oprichting van het windturbinepark nodig is om verstoringen tegen te gaan. Daarnaast lijkt het MDK aangewezen een nadere dialoog op te zetten tussen de concessiehouder en de afdeling Scheepvaartbegeleiding (MDK), teneinde verder te onderzoeken in hoeverre maatregelen inzake de optimalisatie van de scheepvaart-/radarcommunicatie kunnen worden bewerktstelligd Noodplan Het MIM acht het van groot belang dat in het door de n.v. Norther conform artikel 7 van het MB van 18 januari 2012 op te stellen noodplan, voldoende waarborgen worden opgenomen voor zowel het voorkomen als het opruimen van de gevolgen van olierampen en dat bij de toetsing van het noodplan nadrukkelijk ook de grensoverschrijdende effecten en noodzakelijke maatregelen bij de beschreven noodsituaties worden betrokken. Ook wenst het MIM inzicht in de criteria op basis waarvan zal worden overgegaan tot stopzetten van de turbines en op de wijze waarop dit in het noodplan nader wordt ingevuld. Overige MDK wijst er eveneens op dat alle bijzondere transporten van en naar de windmolenparken moeten voorgelegd worden aan de afdeling Scheepvaartbegeleiding van het Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK) voor het bepalen van de bijzondere voorwaarden waaronder de transporten kunnen plaatsvinden. Voor wat betreft de constructiefase, dient vóór de start van de bouw van het windmolenpark een verlichtingsplan en bebakeningsplan ter goedkeuring voorgelegd te worden aan de afdeling Scheepvaartbegeleiding (MDK). Ook voor wat betreft de exploitatiefase moet een verlichtingsplan voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd worden aan diezelfde afdeling. Het is bovendien aangewezen dat het Noodplan in het kader van de milieuvergunningsprocedure ook voorafgaandelijk gevalideerd wordt

5 door MDK, aangezien hierin de SAR procedures mede opgenomen worden. Voor MDK is het belangrijk dat ook de vaartuigen van DAB Vloot te allen tijde over toegang tot het windmolenpark én over een eenduidig aanspreekpunt (i.e. lokale één-op-één communicatie en verhouding met de on-site operationeel verantwoordelijke) kunnen beschikken voor risicoverlagende interventies (zoals SAR, politie, het eventueel oppikken van afgedreven boeien, e.d.m.). 3.2.Beoordeling van het Bestuur Radar Het effect van Norther en de cumulatieve effecten van de vergunde windmolenparken op de radar en scheepscommunicatie werd onderzocht in de Marin veiligheidsstudie en in de studie van Catrrysse (bijlagen bij het oorspronkelijk MER van Norther). Voor deze wijzigingsaanvraag werd tevens een nieuwe veiligheidsstudie opgesteld (MARIN, 2012). In de Flemtek_IMDC-studie (2012) opgesteld naar aanleiding van de vergunningsaanvraag van Rentel werd bepaald dat er zich geen wezenlijke verandering zal voordoen voor wat de opvolging van de scheepvaarttrafiek betreft, door de Schelderadarketen en scheepsradaren, bij een realisatie van de offshore windmolenparken binnen het afgebakende Belgische concessiegebied, en dit zowel vanuit de Vlaamse als de Nederlandse SRK radarstations. De wijzigingen in de configuratie van het Norther windmolenpark hebben geen invloed op deze conclusie. Met betrekking tot de VHF radiostations wordt in dezelfde studie gesteld dat er zich geen wezenlijke verandering zal voordoen op Belgisch of Nederlands grondgebied voor wat de opvolging van de scheepvaarttrafiek betreft bij een volledige realisatie van alle offshore windmolenparken binnen het afgebakende concessiegebied op het BDNZ. Dit geldt evenzeer voor de werking van het AIS systeem als voor het RDF systeem. (Flemtek_IMDC, 2012). Het verplichten tot het nemen van maatregelen in de zin van het bouwen van een extra radar kan niet aan de vergunninghouder worden opgelegd aangezien het een opdracht van de overheid betreft. Het uitvoeren van eventuele actiemaatregelen rond bijkomende radarinstallaties behoort tot de bevoegdheid van de Vlaamse Overheid in samenwerking met de Nederlandse overheid. Aanbevelingen hierover werden in het oorspronkelijk MEB geformuleerd en overgenomen voor deze wijzigingsaanvraag. Hierna worden deze aanbevelingen herhaald: voor Norther De BMM beveelt aan om een repeaterstation AIS (Automatic Identification System) en een relaisstation voor VHF te voorzien in het windmolenpark en een radiokanaal te voorzien dat in verbinding staat met het controlecentrum van het windmolenpark. voor de bevoegde overheden: Het is aangewezen om een overleg te organiseren met alle bevoegde nautische diensten ter zake om de nautische veiligheid in de omgeving van de windmolenzone te verzekeren en dit zo snel mogelijk te doen opdat de mogelijke vereiste beheersmaatregelen (radar, Vessel traffic monitoring system, ETV,...) in werking zijn op het ogenblijk dat het Norther park gebouwd wordt. Indien gekozen wordt om een radar te plaatsen, dient dit op een zodanige locatie te gebeuren dat de volledige Belgische windmolenzone onder de radardekking valt. Noodplan De noodplannen opgesteld door de windmolenparken behandelen voornamelijk de te volgen verwittigingsketen voor verschillende beschreven incidentscenario s en geeft ook een inventarisatie van het

6 materiaal, de middelen en de gevaarlijke stoffen. De milieuvergunning omvat de verplichting voor de aanvrager tot het opstellen van een noodplan waarin ook een verlichtings- en bebakeningsplan is opgenomen. Deze plannen dienen opgesteld te worden in overleg met de bevoegde instanties. De FOD Leefmilieu raadpleegt de overige bevoegde instanties om tot een gezamenlijke bundel van richtlijnen te komen. De FOD Leefmilieu gaat de conformiteit na van het noodplan met de richtlijnen. Het noodplan wordt aan het begeleidingscomité meegedeeld. De waarborgen voor het voorkomen als voor het opruimen van de gevolgen van olierampen zijn opgenomen in de nationale noodplannen van de overheid waarbij ook de grensoverschrijdende risico s, verwijzend naar ondermeer de Bonn Akkoord Gedeelde Verantwoordelijkheidszone, evenals de interventiemechanismen en procedures voor dergelijke subregionale impactsituaties worden beschreven. De criteria op basis waarvan zal worden overgegaan tot stopzetten van de turbines worden weergegeven in voorwaarde 10.1 van de vergunning met name: zware storm, technische defecten, grote vogeltrek met verhoogde kans op vogelsterfte, vordering van de Nautische Dienstchef scheepvaartbegeleiding of het bestuur/fod Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu. De interne noodplannen van de betrokken actoren bevatten procedures voor het stopzetten van de windturbines. Overige Voor de bijzondere transporten en andere operationele vergunningen dienen de bevoegde instanties gecontacteerd te worden. Dit wordt als voorwaarde in de vergunning vermeld. De toegang tot de windmolenzone wordt geregeld door het KB van 11 april 2012 (BS 1 juni 2012) tot instelling van een veiligheidszone rond de kunstmatige eilanden, installaties en inrichtingen voor de opwekking van energie uit het water, de stromen en de winden in de zeegebieden onder Belgische rechtsbevoegdheid stelt tijdens de exploitatiefase een veiligheidszone in van 500 m rondom kunstmatige eilanden, installaties of inrichtingen voor de opwekking van energie uit het water, de stromen en de winden, gemeten vanaf elk punt van de buitengrens ervan en regelt eveneens de toegang tot de windmolenzone. Dit KB vermeldt eveneens de schepen die wel toegang tot de zone hebben o.a.voor oorlogsschepen, schepen in gebruik als marinehulpschepen, andere schepen of luchtvaartuigen in eigendom, beheer of opdracht van de Staat, Gewest of Gemeenschap en die op dat ogenblik uitsluitend worden ingezet voor niet-commerciële overheidsdiensten. 4.Hydrodynamica en sedimentologie 4.1.Argumentatie van de brieven M.b.t. de gravitaire fundering wenst het MIM inzicht te krijgen in de modelstudie en de uitkomsten ervan.

7 4.2.Beoordeling van het Bestuur Indien modelleringsstudie dienen uitgevoerd te worden (enkel bij gebruik van gravitaire funderingen) worden de resultaten openbaar gemaakt. 5.Fauna en biodiversiteit 5.1.Argumentatie van de brieven Het MIM is van mening dat in de oorspronkelijke MER alsook in het MER van de wijzingsaanvraag de vogeltrekroutes en de effecten daarvan op vogelsterfte niet voldoende zijn meegenomen. Het gaat hierbij om trekvogels vanuit zuid naar noord, via het Nauw van Calais. Zeker gezien de cumulatieve effecten met de andere (geplande) parken voor de Belgische kust zal het windpark Norther aanvaringsslachtoffers veroorzaken. Het MIM is van mening dat onvoldoende onderzocht werd wat de effecten van de bouw en exploitatie van het windpark zullen zijn op vislarven. Uit de passende beoordelingen die in Nederland zijn uitgevoerd alsmede uit de handreiking die daarvoor is opgesteld blijkt dat voor vislarven moet worden uitgegaan van sterfte nabij heigeluid. Tevens wijst het MIM erop dat er in 2011 een vislarvesurvey werd uitgevoerd die ook gegevens opleverde over de aanwezigheid van bepaalde soorten vislarven en eieren voor de Belgische Kust. Het MIM suggereert om deze gegevens te gebruiken bij het bepalen van de effecten op vislarven. Het MIM meldt dat ten aanzien van bruinvissen binnenkort in Nederland besloten zal worden tot het toekennen van een verbeteringsdoelstelling in plaats van de huidige behoudsdoelstelling. Deze verbeteringsdoelstelling zal gaan gelden voor o.a. de Natura 2000 gebieden Vlakte van de Raan en Voordelta. Het is wenselijk dat er bij de milieueffectbeoordeling aandacht wordt besteed dat deze verbeterignsdoelstelling niet wordt belemmerd door negatieve effecten van het windpark Beoordeling van het Bestuur In verschillende studies werd aangetoond dat migrerende vogels ontwijkgedrag vertonen bij het naderen van een windmolenpark. De mate waarin is afhankelijk van de soort en de omstandigheden (dag, nacht,...). Momenteel zijn er nog een groot aantal onbekende factoren betreffende de effecten op vogels (o.a. het belang van het projectgebied als migratieroute; het vermijdingsgedrag van lokale vogels ten gevolge van het Norther park; het barrière-effect en de impact op de bereikbaarheid van broed- en overwinteringsgebieden in België en Nederland enz ). Gezien de relatief kleine omvang van het park tegenover het verspreidingsgebied van de eventuele getroffen soorten, en gezien de geringe effecten die verwacht worden op de individuele dieren en hun populaties is het Bestuur van oordeel dat de bouw en exploitatie van het Norther windpark, voor wat betreft de mogelijke effecten op vogels, aanvaardbaar is, mits een gepaste monitoring. Voor de nieuwe configuratie (een verhoging van 86 naar 100 monopiles) zal er langer geheid moeten worden, wat kan resulteren in mogelijk verhoogde of langduriger effecten indien deze zouden optreden. Het heien van de monopile funderingen, waarbij brongeluidspieken tot 270 db re 1 µpa worden bereikt (Norro et al., 2010), kan ernstige gevolgen hebben, voor de lokale fauna waaronder vissen en vislarven, al zijn de resultaten vooralsnog niet eenduidig. Sowieso wordt het heien van funderingen voor windturbines (zowel

8 monopiles, als jacketfunderingen), meetmasten en transformatorplatforms verboden tussen 1 januari en 30 april, hetgeen de periode met de hoogste densiteiten aan viseieren grotendeels omvat zoals bepaald in Van Damme et al. (2011). De mogelijke effecten zullen gelijkaardig zijn als deze besproken in de in de oorspronkelijke milieueffectenbeoordeling (Rumes et al., 2011). Het recent Nederlands onderzoek (Bolle et al., 2011) waarbij tijdens experimenten verschillende ontwikkelingsstadia blootgesteld werden aan verschillende niveaus en duur van heigeluid kon geen significante effecten aantonen op larven van tong Solea solea maar verder onderzoek van onder meer soorten die hun zwemblaas permanent behouden, moet uitwijzen of dit ook het geval is voor andere vissoorten (zie Bijlage 2 aan het MB Norther van : Monitoring). De grensoverschrijdende effecten op zeezoogdieren in de Vlakte van de Raan, de Voordelta, de Westerschelde en Saeftinghe, en de Oosterschelde, werden behandeld in de oorspronkelijke MEB en de actualisatie n.a.v. de wijzigingsaanvraag. Gezien de van toepassing zijnde mitigerende maatregelen (o.a. sperperiode en verplichting tot geluidsreducerende maatregelen bij heien) wordt geen significante bijkomende impact verwacht van het heien van 100 palen met een diameter van 3 m voor wat betreft hun mogelijke impact op zeezoogdieren. Ongetwijfeld zullen bruinvissen die zich in een ruim gebied rond het projectgebied bevinden (inclusief tot in de Natura 2000-gebieden Vlakte van de Raan en Voordelta), verstoord worden door bepaalde constructie-activiteiten, en in het bijzonder heien. De voorwaarden die gesteld worden in de afgeleverde vergunning, moeten een significante negatieve impact op bruinvissen door de constructie en exploitatie van het windpark voorkomen, en moeten vermijden dat het gebied ongeschikt wordt als deel van hun natuurlijke habitat. Er wordt verwacht dat de verstoring in de constructiefase tijdelijk zal zijn, en dat een volledig herstel zal optreden. Tijdens de exploitatiefase wordt verwacht dat eventuele effecten zich beperken tot de concessiezone. Scheidat et al. (2011) toonden aan dat er binnen een operationeel windpark een hogere densiteit aan bruinvissen was dan erbuiten, hoewel de verwerking van de data aan kritiek onderhevig was (zie Blacquière et al., 2012). De vermoedelijke verhoging van de densiteit aan bruinvissen binnen het park werd toegeschreven aan betere voedselomstandigheden en minder verstoring (Scheidat et al., 2011, 2012). (zie MEB bij de oorspronkelijke aanvraag, Rumes et al., 2012) De instandhoudingsdoelstellingen werden in rekening gebracht bij de beoordeling van de oorspronkelijke aanvraag. In de toekomst zal ook rekening gehouden worden met de verbeterdoelstellingen.

9 COLOPHON This report was issued by MUMM in januari Status Available in draft final version revised version of document confidential English Dutch French If you have any questions or wish to receive additional copies of this document, please send an to quoting the reference, or write to: MUMM 100 Gulledelle B 1200 Brussels Belgium Phone: Fax: MANAGEMENT UNIT OF THE NORTH SEA MATHEMATICAL MODELS