Wie was Martin Luther? Bedenk wat je weet over Luther en verzamel alle weetjes op een bord. Bespreek die met elkaar.

Transcriptie

1 Luther en jij Wat heb jij met Luther te maken en wat heeft Luther met jou te maken? In drie lessen gaan we daarover met elkaar nadenken. En misschien ontdek je wel, dat Luther bepaald niet van gisteren was. Introductie Opdracht Wie was Martin Luther? Bedenk wat je weet over Luther en verzamel alle weetjes op een bord. Bespreek die met elkaar. Luther en jij Misschien denk je wel: Martin Luther? Wat moet ik daar nu mee? Dit gaat vast over vroeger. Saai. Ja, dingen van vroeger kunnen saai zijn. Maar dat hoeft niet, vooral als het om onderwerpen gaat die nu nog steeds belangrijk zijn. Er zijn veel mensen van vroeger die ook nu een voorbeeld kunnen zijn, denk maar aan Anne Frank of moeder Theresa. Of mensen die veel betekend hebben voor de kerk. Martin Luther was zo iemand. Hij leefde 500 jaar geleden. Door wat hij deed, veranderde er enorm veel in de kerk en veel van die veranderingen kom je nu nog tegen. In drie lessen gaan we na wat Luther heeft gezegd over een christen. Hij heeft dat niet allemaal zelf bedacht, maar vond dat na veel studeren Bijbel. Daarom zijn Luthers ontdekkingen ook vandaag belangrijk als je gelooft wat in de Bijbel staat. In deze lessen gaat het niet alleen over vroeger, maar vooral over vandaag. En over jou. 1

2 Les 1. Jij bent een vrij mens Vrijheid Bekijk de plaatjes. Wat is vrijheid voor jou? Wanneer voel jij je vrij? Luther over vrijheid Je gaat naar een filmpje kijken. Bespreek daarna met elkaar de volgende vragen: 1. Hoe zou Luther zich gevoeld hebben voordat hij inzag wat christelijke vrijheid is? 2. Herken je Luthers probleem, dat er tralies kunnen zitten tussen God en jou? 3. Kun je daar uit je eigen leven een voorbeeld van geven? En misschien ook, hoe je daarvan bevrijd bent? Twee schema s Jarenlang had Luther geworsteld met de vraag hoe hij rechtvaardig voor God was. Na intensief bestuderen van de Bijbel kwam hij tot de ontdekking, dat God hem alleen rechtvaardig verklaart door zijn geloof in Jezus Christus, enkel uit genade. Die ontdekking betekende een enorme bevrijding voor hem. Sindsdien voelde Luther zich een vrij mens. Vandaar dat het thema vrijheid belangrijk was voor Luther. Hij heeft er veel over geschreven en haalde daarbij ook Bijbelteksten aan. In Schema 1 vind je er een paar. Zoek de Bijbelteksten op, lees ze en schrijf op wat deze tekst over jou als christen zegt. 2

3 Schema 1 Waarover Waar Wat zegt deze tekst over jou als christen? Geloof Rom. 1:17 Geloof Rom. 10:9-10 Vrij 1 Kor. 9:19 Knecht 1 Kor. 9:19 Bevrijd van 1 Kor. 15:55-57 Liefde 1 Kor. 13:5 Bevrijd om Rom. 13:8 Bevrijd om Rom. 14:7 Bevrijd om Fil. 2:1-4 Luthers uitleg over de vrijheid van een christen Schema 2.. Leg schema 2 uit aan de hand van de Bijbelteksten uit schema 1. Vul de onderste blokjes uit het schema aan en wissel daarna met elkaar uit: 3

4 1. Ben jij al bevrijd? Zo ja, waarvan ben jij bevrijd? Wat merk jij daarvan? 2. Wat is het doel van de bevrijding? Hoe ga jij daarmee om? Het is voor westerse christenen te gemakkelijk om te praten over vrijheid in Christus. Zij weten vaak niet wat echte onvrijheid betekent. Angie (31) uit Bethlehem Alles draait om Jezus Christus Veel boeren in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland die zich uitgebuit en onrechtvaardig behandeld voelden, dachten dat Martin Luther een vrijheidsstrijder was. Hij had immers geschreven: Een christen is een vrij heer over alle dingen en niemands onderdaan. Ze kwamen in opstand in de zogenaamde Boerenoorlog en beriepen zich op die stelling. Maar dat was nooit de bedoeling van Luther geweest. Hij had de christelijke vrijheid niet in één, maar in twee stellingen omschreven: Een christen is een vrij heer over alle dingen en niemands onderdaan. Een christen is een dienstbare knecht van alle dingen en ieders onderdaan. Hij bedoelde daarmee: Jij hoeft niets te verdienen bij God, dat heeft Jezus Christus al voor je gedaan. Door je geloof in Hem ben je daarom vrij. En daardoor heb jij alle gelegenheid om andere mensen te dienen. Dat doe je vanuit je geloof in Jezus Christus en uit liefde. Zonder Jezus kun je deze twee stellingen daarom niet begrijpen. Hij is de spil waar alles om draait. En je kunt de beide stellingen niet los van elkaar zien. Met vrijheidsstrijd heeft het in ieder geval niets te maken. Bespreek met elkaar wat Luthers beide stellingen betekenen voor bijvoorbeeld: je omgang met klasgenoten; wat je op social media doet; waar je je geld aan besteedt; wat je in je vrije tijd doet; hoe vaak je naar de kerk gaat. 4

5 Maak de volgende zinnen af: Christelijke vrijheid is mooi, want. Christelijke vrijheid is moeilijk, want. Zullen we ruilen? In het filmpje wordt verteld, dat Christus tegen jou zegt: Zullen we ruilen? Luther noemde dit een vrolijke ruil. Lees nu wat Luther daarover heeft geschreven en hoe je door deze ruil vrij kunt worden: De zonde kan maar op twee plaatsen zijn. Of ze is bij jou, waar ze bij jou aan de nek hangt, of ze is bij Christus, het lam Gods. Als de zonde bij jou op de rug ligt, ben je verloren; als ze echter bij Christus is, ben je vrij en word je zalig. Kies nu maar wat je wilt. Dat de zonden op jou blijven, dat is volgens de wet en het recht. Maar naar de genade zijn ze op Christus, het Lam, geworpen. Welke dingen (zonden, gebreken, zwakheden etc.) uit jouw leven zou je graag met Christus willen ruilen? Vragen 1. Wat moet je doen om te ruilen? 2. Wat denk je dat er bij jou gaat veranderen, als je geruild hebt? En hoe vaak ruil je? Liefde Aan het einde van zijn boekje over de vrijheid van een christen schrijft Luther: Wij concluderen derhalve, dat een christenmens niet in zichzelf leeft, maar in Christus en in zijn naaste, of hij is geen christen. Hij leeft in Christus door het geloof, in zijn naaste door de liefde. Door het geloof wordt hij boven zichzelf uit meegevoerd in God, door de liefde daalt hij weer af tot beneden zichzelf in de naaste; maar altijd blijft hij in God en in Zijn liefde, zoals Christus in Johannes 1 zegt: Voorwaar, Ik zeg u, gij zult de hemel geopend zien en de engelen Gods opstijgen en neerdalen op de Zoon des mensen. 1. Waar in Schema 1 zou jij Liefde willen toevoegen? 2. Waarom kan liefde niet ontbreken als het over vrijheid gaat? Een Christus voor elkaar Eerder zag je, dat het allemaal om Jezus Christus draait bij christelijke vrijheid. Luther werkt dit nog verder uit. Als Jezus Christus in je woont, schrijft hij, kun je voor elkaar een Christus zijn door voor anderen te doen wat Christus voor jou doet. 5

6 Bespreek met elkaar: 1. Hoe kun jij voor een ander een Christus zijn? 2. Heb je het al eens meegemaakt dat iemand anders voor jou een Christus was? Wat wil je daarover vertellen? 3. Bedenk iets om te laten zien hoe jullie samen een Christus kunnen zijn voor de mensen in je buurt of stad, voor vluchtelingen of zieke mensen. Ga het idee in de komende tijd uitvoeren. Je kunt hierbij Opwekking 378 zingen: Ik wil jou van harte dienen en als Christus voor je zijn. Een christen is iemand van weinig woorden en veel daden. Goede vrome werken maken nooit een goede vrome man, maar een goede vrome man doet goede vrome werken. 6

7 Les 2. Jij bent een priester Priester Vul het schema aan: wat weet jij van een priester? Priesters in de tijd van Luther De priesters in de tijd van Luther hadden het voor het zeggen in de kerk. Zij konden de Bijbel lezen (in het Latijn), de gewone mensen niet. Daarom moesten de gewone mensen naar de priesters luisteren, ze hadden zelf niet veel te vertellen. De priesters stonden, net als in het Oude Testament, tussen God en de mensen in voor het ontvangen van Gods genade. Dat kon niet rechtstreeks. De priesters konden namelijk brood en wijn in het lichaam van Jezus Christus veranderen en zo Christus als een offer bij God brengen, waardoor God de mensen genadig kon zijn. Paus Bisschoppen Kardinalen Priesters Gewone mensen (leken) Luther had in de Bijbel ontdekt dat je niet een mens nodig hebt om bij God te komen. Door de Here Jezus ben je immers vrij en sta je rechtstreeks in contact met God. Priesters waren daarom niet meer nodig om te bemiddelen. Bovendien vond Luther dat er veel te veel mis was in de kerk. Heel wat geestelijken deden niet wat ze moesten doen. Ze leefden niet zoals ze dat beloofd hadden. Het Woord van God klonk niet of niet goed. Daarom moest de Bijbelse leer weer klinken in de kerk. Priesters moesten predikant worden om het Woord van God zo zuiver mogelijk door te geven. En de mensen in de kerk? Die werden priesters! Luther vond namelijk, dat iedereen die gedoopt was een priester is. Hij noemde dat: het algemene priesterschap. 7

8 Alles wat door de doop gekropen is, is een priester. Er is geen echt verschil tussen leken en priesters. Algemeen of niet? Luther beroept zich bij zijn opvatting over het algemene priesterschap o.a. op 1 Petrus 2:9. Zoek de tekst op en schrijf hem hieronder: Met zijn gedachten over het algemene priesterschap zette Luther de dingen in de kerk volledig op z n kop: het onderscheid tussen de geestelijke stand en de gewone mensen moest verdwijnen, op enkele uitzonderingen na: mensen die een ambt hadden. Toch is het in de praktijk niet zo gegaan als Luther beschreef. Luther was nogal radicaal met deze verandering. Daar is best veel kritiek op gekomen. Reformatoren na Luther, zoals Johannes Calvijn, hebben Luthers opvatting over de priester uitgewerkt. Ze namen daarbij overigens niet de doop als kenmerk, zoals Luther deed. Ook spraken ze niet over een algemeen priesterschap. Ze vonden het wel belangrijk dat er ambten in de kerk zijn, om te zorgen dat alles goed verloopt en dat de gelovigen gestimuleerd worden actief te zijn. In de Heidelbergse Catechismus, een belijdenisgeschrift uit de tijd van de reformatie, heeft de kerk beschreven hoe het zit met het priesterschap van de gelovigen. Daarover gaat Zondag 12, kijk maar eens wat daar staat. Jij als priester 1. Wat wordt in vraag en antwoord 32 van de Heidelbergse Catechismus gezegd over jou als priester? 2. Hoe word je een priester? 3. Kun je het schema op het volgende blad uitleggen? 8

9 Hogepriester Hebr. 7:25 Hebr. 10:12-14 De christen als priester Rom. 12:1 1 Pet.2:5 De reformatoren kwamen tot het inzicht, dat je een priester bent door je geloof. Je geeft jezelf aan Jezus Christus met alles wat je hebt en wat je kunt. Niet omdat je er iets mee wilt verdienen, maar omdat je blij bent met alles wat Hij voor je gedaan heeft. Het is dus een dankoffer voor Hem. Opnieuw: alles draait om Jezus Christus! Allemaal priesters in de kerk Bespreek met elkaar hoe mensen in de kerk hun leven aan de Here Jezus wijden. Wat wordt er allemaal gedaan? En wie doen dat? Wat zou je zelf willen doen? Wat Wie Ik? Reformatie betekent verandering en vernieuwing. Stel, je wilt dat bij jou in de kerk meer zichtbaar wordt dat jullie allemaal priesters zijn. Wat zou je dan willen veranderen?.. 9

10 Priesters buiten de kerk Je hebt niet alleen een plek in de kerk, maar ook bij jou thuis, op school, in de plaats waar je woont etc. Daar kun je ook een priester zijn. Bedenk met elkaar enkele voorbeelden hoe de jongen op het plaatje dit zou kunnen doen. Buiten de kerk kan ik een priester zijn, door: Ik ben een priester Ik ben een priester Vul nu voor jezelf het schema in. Schrijf op wat het betekent als je een priester bent: voor jou persoonlijk; voor je omgang met de HERE; voor je omgang met andere mensen. 10

11 Les 3. Jij bent tegelijk een zondaar en een heilige Jouw selfie Heb je wel eens een selfie gemaakt? Waarvoor gebruik je een selfie? Welke selfie kies je uit om te delen met je vrienden? Luthers selfie Martin Luther maakte natuurlijk geen selfies, want in zijn tijd waren de mobieltjes nog niet uitgevonden. Wel liet hij veel portretten van zichzelf schilderen. Zijn vriend, Lucas Cranach, heeft er heel wat gemaakt. Heeft Luther er echt zo uitgezien als op die schilderijen? Daar is niet iedereen het over eens. Want het was bekend: belangrijke mensen wilden zichzelf zo mooi mogelijk laten schilderen. Misschien zag Luther er in werkelijkheid wel wat anders uit. In ieder geval: Luther was er heel goed in om reclame te maken voor de boodschap van de reformatie. En daar gebruikte hij ook afbeeldingen van hemzelf voor, als een soort selfie. Slim! De Bijbel over jouw selfie: zondaar en heilige Martin Luther heeft veel gestudeerd en geschreven. Zijn boeken kregen veel invloed, mede dankzij de boekdrukkunst die toen net uitgevonden was. Hij heeft de reformatie in gang gezet, een brede beweging die zich uitspreidde over de hele wereld. De reformatie zorgde voor veel veranderingen en vernieuwingen in de kerk. Eén daarvan was een nieuwe kijk op de mens. In de vorige les zagen we al, dat volgens Luther een mens vrij is. In deze les gaat het over een ander accent dat Luther heeft gelegd op de visie op de mens, namelijk de mens die tegelijk zondaar en rechtvaardig is. 11

12 Zondaar: iemand die zondig is, zonden doet en die schuldig staat tegenover God en mensen. Rechtvaardig: iemand die in de goede verhouding staat tot God. Rechtvaardig is een term uit de rechtspraak. Luther bedoelde: God verklaart mij voor rechtvaardig door mijn geloof in Christus, enkel uit genade. Niet om wat ik doe of wat ik van mezelf ben. In plaats van rechtvaardig zeggen we ook wel eens: heilig. Luther zegt dan: je bent tegelijk een zondaar en een heilige. En dan ook nog eens altijd en helemaal. Altijd helemaal zondaar en altijd helemaal heilig. Dus telkens als je een selfie zou maken volgens de Bijbel, dan zou je daarop zowel je mooie als je verkeerde kanten zien. Het gaat hier om wat zondag 33 van de Heidelbergse Catechismus de oude en de nieuwe mens noemt. Je oude mens, dat is: je bent een zondaar. Die oude mens raak je helaas niet kwijt in dit leven, vandaar dat je altijd een zondaar blijft, als je tenminste naar de praktijk kijkt. Je nieuwe mens, dat is: zoals God je bedoeld heeft: heilig. Bespreek Wat bedoelt Luther met zijn uitspraak hieronder? Waarom noemt hij de oude mens een beest, denk je? Herken je dat bij jezelf? We proberen onze oude mens verdrinken in de doop. Probleem: het beest kan zwemmen. Hij komt steeds weer terug. 12

13 Zondaar en heilige Zoek de Bijbelteksten uit het schema op en noteer, wat ze zeggen over de mens als zondaar en als heilige. Heilige Zondaar Psalm 51:7 Romeinen 6:22 Romeinen 4:6 Romeinen 7:18 Romeinen 8:10 Dat je tegelijkertijd zondaar en heilige bent, komt volgens Luther, omdat je vanuit verschillende perspectieven kijkt: Vanuit je eigen ervaring Vanuit God : in de praktijk van je leven doe je zonde, ben je een zondaar. : door je geloof in Jezus ben je heilig voor God. Voorbeeld Iemand is ziek. De dokter belooft hem dat hij beter wordt als hij zich aan zijn aanwijzingen houdt. De zieke gelooft het en doet wat de dokter zegt. De man is tegelijk ziek (in werkelijkheid) en gezond (omdat hij gelooft wat de dokter beloofd heeft, de genezing is al begonnen). Herken je je in dit voorbeeld? Waarom wel, waarom niet? Het is meestal niet zo leuk om jezelf als zondaar te zien. Luther zegt: kijk niet te lang naar jezelf. Kijk vooral naar Jezus Christus en vertrouw op Hem, dan zie je wie je bent: een heilige! Lees maar eens in 2 Korinthe 5:

14 Geloof in Christus, in Wie je alle genade, gerechtigheid, vrede en vrijheid toegezegd worden. Als je gelooft, dan heb je; als je niet gelooft, dan heb je niet. Rechtvaardiging en heiliging? Er wordt wel eens gezegd dat Luther teveel nadruk heeft gelegd op de rechtvaardiging en te weinig op de heiliging. Daar zit wat in. Deze nadruk heeft namelijk veel te maken met Luthers persoonlijke worsteling met God en de ontdekking die hij daarna deed. Luthers theologie wordt dan ook wel de theologie van het kruis genoemd. Andere reformatoren, zoals Johannes Calvijn, hebben meer nadruk gelegd op de heiliging: hoe leef je nu als rechtvaardig mens voor God? En hoe kun je groeien in geloof en gehoorzaamheid? Dat wordt wel de theologie van de opstanding genoemd. Beide zijn belangrijk, het één kan niet zonder het ander. Beide hebben met Christus te maken, Hij is de spil waar alles om draait. Wel leggen de kerken vaak verschillende accenten: de een meer op het kruis, de ander meer op de opstanding van de Here Jezus. Bespreek: Waar ligt in jullie kerk de meeste nadruk op? Dat je een zondaar bent of dat je een heilige bent? Wat vind jij daarvan? In deze les heb je gezien dat je volgens Luther tegelijk een zondaar en een heilige bent. Ga bij je zelf na: 1. Wat betekent dat voor jou? 2. Wat betekent dat voor hoe je met de Here omgaat? 3. Wat betekent dat voor hoe je met andere mensen omgaat? Fotolijst voor je selfie Schrijf in het fotolijstje wat er vandaag goed ging. Waar is God blij mee, denk je? Wat was er niet goed? Vraag God om vergeving en bid, of Hij je door Zijn Heilige Geest wil helpen steeds meer op Jezus Christus te lijken. 14

15 Dus als ik op Christus vertrouw, worden mijn selfies steeds mooier? 15