Maandoverzicht van het weer in Nederland

Transcriptie

1 Maandoverzicht van het weer in Nederland september 2011

2 September 2011: Zeer warm, aan de droge en zonnige kant. De gemiddelde temperatuur over september is in uitgekomen op 15,6 C, tegen een langjarig gemiddelde van 14,5 C. Daarmee eindigt september 2011 op de tiende plaats in de rij van warmste septembermaanden sinds September 2006 staat in deze lijst op de eerste plaats met een gemiddelde van 17,9 C. Het wisselvallige weer, dat zo kenmerkend was voor de afgelopen zomer, hield ook tijdens de eerste helft van september aan. De temperatuur lag daarbij rond of boven het langjarig gemiddelde. De tweede helft van de maand verliep grotendeels droog en rustig. Aanvankelijk lag de temperatuur op het normale niveau voor de tijd van het jaar, de laatste week van de maand verliep met fraai, warm nazomer weer. In werden 14 warme dagen genoteerd, tegen tien normaal. Vier dagen waren zomers warm, tegen twee normaal. Een schril contrast met de zomermaand juli die dit jaar geen enkele zomerse dag telde. Tropisch warm werd het nergens. Met gemiddeld over het land 65 mm regen tegen een langjarig gemiddelde van 78 mm, was september aan de droge kant. De meeste neerslag viel in het noordwesten van het land met op de KNMIstation Den Helder 98 mm regen. In het zuidoosten van het land was september droog. Het KNMIstation Arcen registreerde de minste hoeveelheid neerslag: 33 mm. In werd 89 mm afgetapt tegen 78 mm normaal. Gemiddeld over het land scheen de zon ca. 162 uren tegen 143 uren normaal. De zon was het meest te zien in Zeeland met op sommige plaatsen ca. 170 uren zonneschijn. In het noorden was het vaker bewolkt met lokaal niet meer dan 150 zonuren. Maximumtemperatuur [ o C] Gemiddelde temperatuur [ o C] Minimumtemperatuur [ o C] september Figuur 1: Temperatuurverloop De balkjes geven voor ieder element per etmaal de hoogste en laagste waarde aan zoals die gemeten is op één van de KNMI-stations. De rode (maximum), groene (gemiddelde) en blauwe (minimum) lijn geven het vijf-daags voortschrijdend gemiddelde aan over alle KNMI-stations, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

3 50 september mm Gemiddelde Maximum en minimum Figuur 2: Etmaalsom neerslag De blauwe balkjes tonen de gemeten etmaalsommen neerslag, gemiddeld over alle KNMI-stations. De zwarte lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. 16 september Uren Langst mogelijke duur Gemiddelde duur Maximum en minimum Figuur 3: Etmaalsom zonneschijnduur De gele balkjes tonen de etmaalsommen zonneschijnduur, gemiddeld over alle KNMI-stations. De rode lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. De blauwe balkjes geven de theoretisch langst mogelijke zonneschijnduur. KNMI, Klimaatdata en -advies 3

4 Geografische Overzichten NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 4 KNMI, Klimaatdata en -advies

5 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. KNMI, Klimaatdata en -advies 5

6 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 6 KNMI, Klimaatdata en -advies

7 Synoptische beschrijving Tijdvak 1-4 september Het zwaartepunt van een hogedrukgebied verplaatste zich in dit tijdvak van de Noordzee naar Oost-Europa. Door deze ontwikkeling kwam boven onze omgeving een zuidstroming tot stand met aanvoer van steeds warmere lucht. Op 1 september was het in het zuiden vrij zonnig, in het noorden dreven wolkenvelden. De bewolking was aan oplossing onderhevig. Het werd 17 tot 20 C. Op 2 en 3 september was er veel zon. Op de 2 e werd het 21 tot 27 C, op de 3 e maximaal 25 tot 29 C. In de nacht van 3 op 4 september passeerde vanuit het zuiden een thermische vore. De passage ging gepaard met onweersbuien, die geleidelijk in activiteit afnamen. In zeeland ging het onweer lokaal vergezeld van zeer zware windstoten. Op de 4 e viel her en der lichte buiige neerslag bij maxima van 21 tot 23 C. Tijdvak 5-8 september Het weer in dit tijdvak werd bepaald door een depressie die van het zeegebied ten westen van Ierland via Schotland naar het zeegebied tussen Groenland en Noorwegen trok. Boven onze omgeving stond een weststroming, het weerbeeld was sterk wisselend. In de ochtend van 5 september passeerde een occlusie met wat regen. Daarna was het wisselend bewolkt met een enkele bui. In de avond vielen meer buien in de noordelijke helft van het land, soms met onweer. Op de 6 e passeerde achtereenvolgens een warmtefront en een splitlevel koufront ons land. Er waren perioden met regen, het koufront passeerde met een actieve buienlijn. In een brede strook over het land viel 20 tot ca. 50 mm neerslag. In de kuststrook stond af en toe een stormachtige wind. De zwaarste windstoten tijdens de koufrontpassage bedroegen daar lokaal ca. 110 km/uur. Op de 7 e vielen talrijke buien. In de nacht van 7 op 8 september was de regen in het zuiden enige tijd meer aanhoudend tijdens de passage van een frontale storing. Ook op 8 september was het overwegend bewolkt met buien. De maxima in dit tijdvak daalden geleidelijk van 19 tot 20 C naar 15 tot 17 C. Tijdvak 9-13 september Het weer werd bepaald door twee opeenvolgende depressies die vanaf de oceaan via Schotland naar Zuid-Scandinavië trokken. Tussen de depressies en hoge druk boven het zuiden van Europa stond boven onze omgeving een stroming die geleidelijk ruimde van zuidwest naar west. Op de 9 e trok een vrijwel inactief warmtefront van het eerste laag over het land. Het was bewolkt met in de oostelijke helft wat lichte regen. Op de 10 e werd warme, vochtige en onstabiele lucht aangevoerd. In de avond passeerde een koufront. Op het front ontstonden enkele onweersbuien, waarvan één supercel die van Zeeland via Utrecht naar Drenthe trok. Deze bui ging gepaard met zeer actief onweer, lokaal grote hagel en zware windstoten. Op de 11 e vielen er enkele buien. Op 12 september passeerde het frontale systeem van de tweede depressie, ontstaan uit tropische cycloon Katia. Alleen nabij het warmtefront viel in de ochtend wat lichte regen. De wind trok langs de kust enige tijd aan tot stormachtig, of storm, kracht 9. Op de 13 e waren er perioden met zon. In de avond passeerde een trog vergezeld van een buienlijn. Lokaal werd onweer waargenomen. De maxima in dit tijdvak waren ca. 18 tot 21 C, maar op de 10 e liepen de maxima uiteen van 23 tot 27 C. Tijdvak september Aanvankelijk was een hogedrukgebied bepalend voor het weer. Het zwaartepunt trok in dit tijdvak van de Golf van Biscaje via onze omgeving naar Rusland. Vervolgens werd het weer bepaald door een laag dat van de oceaan via de Britse Eilanden naar de Noordzee trok. Op de 14 e was het in het zuiden vrij zonnig. In het noorden was het bewolkt. Een occlusie veroorzaakte daar af en toe regen. Op de 15 e lag de rugas van het hoog over het midden van het land. Daar was het vrij zonnig. In het noorden trokken in de afnemende noordweststroming nog enkele lichte buitjes over. In het zuiden dreven wolkenvelden. Op 16 september waren er in het noordoosten flinke zonnige perioden. Een zwakke storing veroorzaakte in het zuiden meer bewolking. Later trok de storing met lokaal wat regen noordwaarts over het land. Op 17 september veroorzaakte een koufront gevolgd door een trog enkele buien, lokaal met onweer. In onstabiele lucht ontstonden op de 18 e buien, soms met onweer. Op de 19 e veroorzaakte een ingedraaide occlusie van het laag in het noorden tijdelijk bewolking en regen. Overigens waren er zonnige perioden. De maxima in dit tijdvak lagen tussen 16 en 20 C. Tijdvak september Het hogedrukgebied der Azoren had in dit tijdvak een uitloper tot boven Midden-Europa. Een depressie trok van IJsland naar Scandinavië. Tussen beide systemen stond boven onze omgeving een zuidweststroming. Op de 20 e veroorzaakte een over de Noordzee trekkend warmtefront wolkenvelden. Een koufront trok al golvend op de 21 e over het land naar het oosten. De bewolking overheerste en vooral in het noordwesten viel wat (mot)regen. Een volgend koufront passeerde in de ochtend van de 22 e. In de noordelijke helft viel wat (mot)regen. Daarna klaarde het vanuit het noordwesten op. De maxima in dit tijdvak waren 16 tot 19 C. Tijdvak september KNMI, Klimaatdata en -advies 7

8 Bepalend voor het weer in dit tijdvak was een hoog dat op de 23 e boven het noorden van Frankrijk tot ontwikkeling kwam. Het zwaartepunt van het hoog verplaatste zich naar Oost-Europa. Geleidelijk aan werd wat warmere lucht aangevoerd. De maxima stegen van 18 tot 20 c op de 22 e naar 20 tot 23 C op de 25 e. Op 23 september was her regionaal zonnig. Vooral boven het zuiden ontstond ook bewolking die zich uitspreidde onder een inversie. In de nacht van 23 op 24 september ontstond plaatselijk dichte mist. Na optrekken van de mist was het op de 24 e vrij zonnig. In de nacht van de 24 e op de 25 e ontstond opnieuw plaatselijk dichte mist. Na het optrekken van de mist was het op de 25 e weer vrij zonnig. Tijdvak september Op 26 september kwam boven onze omgeving een hogedrukgebied tot ontwikkeling. Het zwaartepunt van het hoog verplaatste zich gedurende het tijdvak naar Polen. Op de 26 e stond er een weststroming waarin een zwak koufront over het land trok. Vooral in het oosten was er voor het front uit nog veel ruimte voor de zon. Het front zelf passeerde met lokaal wat (mot)regen. Het werd maximaal 20 tot 25 C. In de nacht naar 27 september ontstond met name in het zuiden regionaal mist. Overdag trok de mist op. Zon en wolken wisselden elkaar af bij maxima van 20 tot 24 C. Van 28 tot en met 30 september was het overdag zonnig en met maxima van ca. 23 tot 26 C warm. Tijdens de nacht van 28 op 29 september en 29 op 30 september ontstond lokaal dichte mist, bijvoorbeeld in de IJsseldelta. september 2011 september, normaal N N >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft W stil/var 2.6% % E W stil/var 6.7% % E Figuur 4: Windroos Z In de windroos zijn de windrichtingen in klassen van 30 verdeeld. Voor iedere klasse is in drie Beaufortklassen aangegeven in hoeveel procent van de gevallen deze voorkwam (relatieve frequentie). De windroos heeft betrekking op het KNMI-station. Z Extremen Hoogste temperatuur: 29.4 C te Eindhoven op 3 septembervolkel op 3 september, Ell op Laagste temperatuur: 3.3 C te op 16 september Grootste aantal zonuren: uur te Cabauw Kleinste aantal zonuren: uur te Lauwersoog Grootste maandsom neerslag: 97.9 mm te Kleinste maandsom neerslag: 33.4 mm te Arcen Grootste dagsom neerslag: 47.3 mm te Hoek van Holland op 6 september 8 KNMI, Klimaatdata en -advies

9 Landgemiddelden Temperatuur Zonneschijn ( C) (uren) (percentage) Decade Gem. N Gem. dagmax. N Gem. dagmin. N Gem. N Gem. N I II III Maand Luchtdruk Neerslag Windsnelheid Globale straling zeeniveau (hpa) (mm) (m/s) (J/cm2) Decade Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N I II III Maand Maandgemiddelden en maandsommen, temperatuur en neerslag Temperatuur ( C) Neerslag (mm) Dagelijks maximum Dagelijks minimum Station Gem. N Gem. N Hoogste Datum Gem. N Laagste Datum Som N Max. dagsom Datum Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell KNMI, Klimaatdata en -advies 9

10 Maandgemiddelden en maandsommen, overige Globale straling Zonneschijn (berekend Relatieve vochtigheid Dampdruk Windsnelheid Luchtdruk (J/cm2) uit globale straling) (percentage) (hpa) (m/s) zeeniveau (hpa) Station Som N uren N % N Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell , t/m september Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2011 Hoogste Laagste Figuur 5: Etmaalwaarden van de gemiddelde temperatuur,, 2011 De zwarte lijn toont de gemeten gemiddelde etmaaltemperatuur in het lopende jaar. De rode lijn geeft (per datum) de hoogst gemeten temperatuur sinds 1901, de blauwe lijn de laagste temperatuur. De groene lijn is het vijf-daagse voortschrijdend gemiddelde, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

11 Temperatuur, aantal dagen met Gemiddelde temperatuur ( C) >_ < 0.0 Station A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Minimum temperatuur ( C) Maximum temperatuur ( C) < 0.0 < < 0.0 (10cm) >_ 30.0 >_ 25.0 >_ 20.0 < 0.0 A N A N A N A N A N A N A N KNMI, Klimaatdata en -advies 11

12 Neerslag, wind en zon, aantal dagen met Neerslag (mm) Windkracht (Beaufort) Zonneschijn (percentage) Maximum uurgemiddelde Droog >_ 0.1 >_ 1.0 >_ 10.0 <_ 4 >_ 6 >_ 7 >_ 8 Zonloos <_ 20 >_ 80 Station A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Onweer, mist en sneeuw, aantal dagen met Onweer Mist Sneeuw Station A N A N A N Leeuwarden Schiphol Twenthe Valkenburg Deelen Rotterdam Volkel Gilze-Rijen Eindhoven KNMI, Klimaatdata en -advies

13 Bodemtemperaturen ( C) Nieuw Beerta Marknesse Wilhelminadorp Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Datum Gem september Y-coordinaat (km) X-coordinaat (km) Figuur 6: Onweer Ontladingen in Nederland, de kustwateren en het aangrenzende buitenland, zoals geregistreerd door het Nederlands-Belgische detectiesysteem. Het kaartje geeft het aantal ontladingen per 5 5 km vak. KNMI, Klimaatdata en -advies 13

14 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Temperatuur ( C) Gemiddeld Maximum Minimum Datum dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

15 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Berekend uit globale straling Zonneschijn Zonneschijn Globale straling (uren) (percentage) (J/cm2) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 15

16 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Gemiddelde luchtdruk op zeeniveau Gemiddelde windsnelheid Relatieve vochtigheid (hpa) (m/s) (percentage) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

17 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Hoeveelheid neerslag Duur neerslag Referentiegewasverdamping (mm) (uren) (mm) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 17

18 , t/m september Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2011 Figuur 7: Geaccumuleerde temperatuur,, 2011 De getrokken lijn geeft de etmaalgemiddelde temperatuur van het actuele jaar, cumulatief weer. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde ( ) van de cumulatieve jaartemperatuur zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe koud verlopen (blauw gearceerd). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar tot dan toe warmer dan normaal (rood gearceerd) , t/m september mm jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2011 Figuur 8: Geaccumuleerde neerslagsom,, 2011 De getrokken lijn geeft de cumulatief gevallen hoeveelheid neerslag weer in het actuele jaar. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde tijdvak van de cumulatieve neerslag dagsommen zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe droog verlopen (in rood aangegeven). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar nat (blauw). 18 KNMI, Klimaatdata en -advies

19 WAARNEMINGEN TE DE BILT N 360 NO 45 O 90 ZO 135 Z* * * * * 180 ZW 225 W 270 NW 315 N LUCHTDRUK (in hpa) zes-uurlijkse waarnemingen TEMPERATUUR (in C) etmaal-gemiddelden maxima en minima HOEVEELHEID NEERSLAG (in mm) etmaal-sommen SNEEUWDAGEN DUUR NEERSLAG (in uren) etmaal-sommen ONWEERSDAGEN RELATIEVE VOCHTIGHEID (in %) etmaal-gemiddelden GLOBALE STRALING (in Joule/cm2) etmaal-sommen ZONNESCHIJN (in uren) etmaal-sommen en langst mogelijke duur BEWOLKING (in achtste delen) gemiddelden uit uurlijkse waarnemingen WINDRICHTING (graden en streken) zes-uurlijkse waarnemingen * : variabel/windstil WINDSNELHEID (in m/s) gemiddelden en maximale snelheden over tijdvakken van zes uur KNMI, Klimaatdata en -advies 19

20 KNMI meteorologische stations Hoorn (Terschelling) 251 Vlieland 242 Lauwersoog 277 Leeuwarden Nieuw Beerta N Stavoren Marknesse Berkhout Wijk aan Zee 257 Lelystad 269 Hoogeveen 279 Heino 278 Schiphol Twenthe Valkenburg 210 Hupsel 265 Deelen Hoek van Holland 275 Rotterdam Cabauw Herwijnen 356 Wilhelminadorp 323 Woensdrecht Volkel 375 Gilze Rijen 350 Eindhoven 370 Arcen 391 Westdorpe 319 Ell km (c) 2009, KNMI Klimaatdata en advies 380 Verklaring In het Maandoverzicht van het Weer in Nederland (MOW) zijn gegevens opgenomen van de meteorologische stations. De ligging van de stations is aangegeven in de bovenstaande kaart. Het MOW is 106 jaar lang uitgegeven als KNMI-periodiek en wordt sinds 2010 verspreid via internet ( Een uitgebreide toelichting op het MOW is eveneens via internet beschikbaar. ( De tijden in het MOW zijn uitgedrukt in universal time (UT). Hierin komt 12 uur overeen met 13 uur Midden Europese Tijd (MET) en met 14 uur Midden Europese zomertijd. Alle gegevens heben betrekking op het etmaal uur UT. De vermelde normalen zijn berekend uit de metingen in het tijdvak Normalen van het aantal dagen met zijn berekend uit uurlijkse waarnemingen. Hierbij geldt dat het betreffende verschijnsel in tenminste één uurvak werd waargenomen. De globale straling is de som van de direkte en diffuse zonnestraling op een horizontaal vlak en wordt weergegeven in Joule/cm 2 (1 Joule/cm 2 = 2, KWh/m 2 ). De referentiegewas-verdamping E r is een richtgetal voor de bepaling van de potentiële verdamping van gewassen. E r wordt bepaald uit gegevens van globale straling en luchttemperatuur (berekeningswijze volgens Makkink). De aanduidingen I, II en III hebben betrekking op de decaden, waarbij I = dag 1 t/m 10, II = dag 11 t/m 20 en III = dag 21 t/m de laatste dag van de maand. M = de gehele maand. blank : gegeven ontbreekt A : aantal. : waarde nul STIL : windstil/veranderlijk 0 : minder dan 0.5 N : normaal : minder dan 0.05 Het MOW is een uitgave van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut Klimaatdata en -advies Postbus AE klimaatdesk@knmi.nl 20 KNMI, Klimaatdata en -advies