Maandoverzicht van het weer in Nederland

Transcriptie

1 Maandoverzicht van het weer in Nederland oktober 2010

2 Oktober 2010: vrij zonnig, vrij droog en normale temperatuur De gemiddelde temperatuur in oktober in is uitgekomen op 10,4 C, vrijwel gelijk aan het langjarig gemiddelde van 10,3 C. Begin oktober was het dankzij een zuidcomponent in de stroming zeer zacht. Tijdens deze eerste decade (dag 1 tot en met 10) was sprake van een echte nazomer. In eindigde de eerste decade met een gemiddelde temperatuur van 14,9 C op een gedeelde derde plaats in de rij van zachtste eerste oktoberdecades sinds Op 3 en 4 oktober steeg de temperatuur in vrijwel het hele land, waaronder in, tot 20,0 C of meer. Het normale aantal warme dagen in oktober bedraagt in ook twee. In het zuidoosten van het landen werden lokaal zelfs vijf warme dagen op rij genoteerd. Na het zachte begin van de maand draaide de stroming naar het noorden en volgde een lang, vrij koud tijdvak. Op 17 oktober daalde de temperatuur in voor het eerst na de zomer tot beneden het vriespunt. In totaal telde oktober er drie vorstdagen, tegen één normaal. In het oosten vroor het lokaal op zes dagen. Aan het einde van de maand werd met een zuidwestelijke stroming weer zachte lucht aangevoerd. Gemiddeld over het land viel 70 mm neerslag tegen 82 mm normaal. Het droogst was het in het oosten en zuidoosten van het land, in het westen en noorden viel de meeste neerslag. Van de KNMIstations was Hoek van Holland het natst met 107 mm, in Ell viel met 45 mm de minste neerslag. Het aantal uren zonneschijn gemiddeld over het land was 123 tegen 105 normaal. De regionale verschillen in het aantal zonuren waren slechts klein. Het zonnigste KNMIstation was met 138 zonuren, Rotterdam, Nieuw Beerta en Hupsel waren het minst zonnig met 109 uren. Maximumtemperatuur [ o C] Gemiddelde temperatuur [ o C] Minimumtemperatuur [ o C] oktober Figuur 1: Temperatuurverloop De balkjes geven voor ieder element per etmaal de hoogste en laagste waarde aan zoals die gemeten is op één van de KNMI-stations. De rode (maximum), groene (gemiddelde) en blauwe (minimum) lijn geven het vijf-daags voortschrijdend gemiddelde aan over alle KNMI-stations, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

3 35 oktober mm Gemiddelde Maximum en minimum Figuur 2: Etmaalsom neerslag De blauwe balkjes tonen de gemeten etmaalsommen neerslag, gemiddeld over alle KNMI-stations. De zwarte lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. 16 oktober Uren Langst mogelijke duur Gemiddelde duur Maximum en minimum Figuur 3: Etmaalsom zonneschijnduur De gele balkjes tonen de etmaalsommen zonneschijnduur, gemiddeld over alle KNMI-stations. De rode lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. De blauwe balkjes geven de theoretisch langst mogelijke zonneschijnduur. KNMI, Klimaatdata en -advies 3

4 Geografische Overzichten NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 4 KNMI, Klimaatdata en -advies

5 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. KNMI, Klimaatdata en -advies 5

6 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 6 KNMI, Klimaatdata en -advies

7 Synoptische beschrijving Tijdvak 1-6 oktober Tussen een complex lagedrukgebied zuid van IJsland en een hogedrukgebied waarvan het zwaartepunt zich van Scandinavië naar het noordwesten van Rusland verplaatste, stond boven onze omgeving een zuid stroming, waarmee zeer zachte lucht werd aangevoerd. Het weerbeeld was licht wisselvallig. Op 1 oktober waren er, na het optrekken van stratus in het noordoosten, overal zonnige perioden. Later nam de bewolking vanuit het zuidwesten toe, gevolgd door regen in de nacht van 1 op 2 oktober. De neerslag behoorde bij een frontaal systeem. Het koufront bleef op 2 oktober slepen boven het westen van het land. Het was bewolkt, maar in het noordwesten was ook ruimte voor de zon. In de middag en avond viel af en toe buiige regen. Van 3 tot en met 5 oktober lag het golvende koufront boven de Noordzee. Er waren flinke perioden met zon. Op de 4 e werden wolkenvelden afgewisseld door wat zon. Lokaal viel een spat regen. In dit weerbeeld kwam op de 5 e geen verandering. Op de 6 e trok het koufront traag over het land oostwaarts. Het was bewolkt met af en toe wat lichte regen. De maxima in dit tijdvak liepen op van 16 tot 17 C op de 1 e naar 21 tot 23 C op de 4 e. Daarna waren de maxima 18 tot 20 C. Tijdvak 7-10 oktober Het zwaartepunt van eerder genoemd hogedrukgebied trok in dit tijdvak van Rusland via het zuiden van Scandinavië naar het zeegebied tussen IJsland en Noorwegen. Een depressie bevond zich boven het zeegebied ten zuidwesten van Ierland en verplaatste zich geleidelijk naar het Iberisch Schiereiland. Tussen beide systemen stond boven onze omgeving een ooststroming. Op 7 oktober veroorzaakte een zwak warmtefront in een flink deel van het land bewolking. In het zuidoosten en noorden waren ook zonnige perioden.op de 8 e was het in het midden van het land bewolkt, in het zuiden ronduit zonnig en in het noorden waren enkele zonnige perioden. Op 9 en 10 oktober was het overal helder en overdag zonnig. De maxima in dit tijdvak waren 15 tot 20 C. Tijdvak oktober Ook in dit tijdvak was het eerder genoemde hogedrukgebied bepalend voor het weer. Het zwaartepunt verplaatste zich van het zeegebied tussen IJsland en Noorwegen naar dat ten westen van Ierland. Aan de oostflank kreeg de stroming boven ons land een noordcomponent. Aan het eind van het tijdvak trok een lagedrukgebied van IJsland naar Denemarken. Op 11 oktober was het zonnig bij maxima van 13 tot 17 C. In de nacht van 11 op 12 oktober ontstond er in de oostelijke helft van het land laaghangende bewolking. Overdag op de 12 e bleef het in het oosten bewolkt bij maximaal 8 C, elders was ook de zon te zien, het meest in het westen. Daar werd het 14 C. Op de 13 e was het juist in het westen bewolkt en waren er in het oosten zonnige perioden. In de nacht van 13 op 14 oktober kwam het in het zuidoosten van het land, onder een heldere hemel, tot vorst. Overdag was het overal bewolkt met lokaal wat motregen. Het frontale systeem van de depressie veroorzaakte op de 15 e perioden met regen. De maxima van 13 tot en met 15 oktober waren 11 tot 14 C. Tijdvak oktober Een hogedrukgebied met het zwaartepunt ten zuidwesten van Ierland had een uitloper over de Noordzee naar Zuid- Scandinavië. Gedurende het tijdvak trok de as van deze uitloper over onze omgeving naar het zuiden. Op 16 oktober trok een vlak laag van Denemarken naar de Alpen. Een frontale storing van dit laag veroorzaakte in het zuidoosten nog wat regen. Elders was het wisselend bewolkt, met in de kustgebieden enkele buien. Op de 17 e was het in het noordwesten zonnig, in het zuidoosten bewolkt. In de nacht van 17 op 18 oktober kwam het in een groot deel van het land tot vorst. Op de 18 e nam de bewolking vanuit het westen toe, op nadering van een frontaal systeem van een laag voor de kust van Noorwegen. In de nacht van 18 op 19 oktober passeerde het front met regen. In het midden van het land viel lokaal ruim 20 mm. De maxima in dit tijdvak waren 8 tot 13 C. Tijdvak oktober Tussen een hogedrukgebied boven het midden van de oceaan en een laag boven Scandinavië stond aanvankelijk een noordweststroming. Het zwaartepunt van het hogedrukgebied trok naar het Europese continent waardoor de stroming kromp naar west. Op 19 oktober was het uitgesproken buiig. Lokaal werd onweer en hagel waargenomen. In de westelijke helft van het land viel 10 tot 30 mm. Dit weerbeeld veranderde niet op de 20 e. Op de 21 e was het in het zuiden zonnig, in het noorden vielen aanvankelijk nog buien.op 22 oktober wisselden zon en wolken elkaar af. Een westoost georiënteerd slepend koufront veroorzaakte in het uiterste noorden buiige regen. Later trok dit front noordwaarts weg. De maxima in dit tijdvak waren 9 tot 13 C. Tijdvak oktober Op 23 oktober ontstond boven Schotland een depressie die over de Noordzee oostwaarts trok. Op de 25 e kwam dit laag aan boven Schotland. Boven de Britse Eilanden bouwde zich een hogedrukgebied op waarvan het centrum zich naar het noorden van Frankrijk verplaatste.op 23 oktober passeerde een front van het laag met regen. Daarna volgden buien. In de nacht van 23 op 24 oktober trok de wind in het waddengebied aan tot stormachtig tijdens de passage van de ingedraaide KNMI, Klimaatdata en -advies 7

8 occlusie van de depressie. Er viel in het noorden buiige regen, elders vielen enkele buien. Op de 24 e vielen buien, lokaal met hagel en in het zuiden ook onweer. In de nacht naar 25 oktober hield in een brede kuststrook de buiigheid aan. Overdagwerdhetoveraldroogmetflinkezonnigeperioden. Opde23 e werdhetmaximaal8tot12 C,daarna10tot12 C. Tijdvak oktober Boven het zuidoosten van Europa was de luchtdruk in dit tijdvak hoog. Een sturend lagedrukgebied lag nabij IJsland. Tussen beide systemen stond boven onze omgeving een zuidweststroming met aanvoer van vrij zachte lucht. De maxima in dit tijdvak liepen op van 10 tot 11 C op de 26 e, naar 12 tot 16 C vanaf de 29 e. Op 26 oktober nam de bewolking vanuit het noordwesten toe, op de nadering van een warmtefront van het laag, later gevolgd door wat regen. De 27 e verliep grijs. In de loop van de dag passeerde een koufront met wat regen. Op 28 oktober bleef het op de meeste plaatsen bewolkt. Een over de Noordzee trekkend frontaal systeem veroorzaakte in de noordwestelijke helft van het land af en toe wat (mot)regen. Op de 29 e trok veel sluierbewolking over het land, in het westen ook wolkenvelden in de lagere etages. Op de 30 e trok een koufront over het land oostwaarts, om daar enige tijd door golfvorming te stagneren. In de oostelijke helft van het land was het bewolkt met regen, in de westen waren er zonnige perioden. Op 31 oktober trok een frontale golf met regen van zuid naar noord over het land. Daarna klaarde het vanuit het zuiden geleidelijk op. - Rob Sluijter oktober 2010 oktober, normaal N N >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft W stil/var 2.4% % E W stil/var 6.2% % E Figuur 4: Windroos Z In de windroos zijn de windrichtingen in klassen van 30 verdeeld. Voor iedere klasse is in drie beaufortklassen aangegeven in hoeveel procent van de gevallen deze voorkwam (relatieve frequentie). De windroos heeft betrekking op het KNMI-station. Z Extremen Hoogste temperatuur: 23.9 C te Ell op 3 oktober Laagste temperatuur: -3.6 C te Twenthe op 18 oktober Grootste aantal zonuren: 138 uur te Kleinste aantal zonuren: uur te Rotterdam Grootste maandsom neerslag: mm te Hoek van Holland Kleinste maandsom neerslag: 45.2 mm te Ell Grootste dagsom neerslag: 32.4 mm te op 19 oktober 8 KNMI, Klimaatdata en -advies

9 Landgemiddelden Temperatuur Zonneschijn ( C) (uren) (percentage) Decade Gem. N Gem. dagmax. N Gem. dagmin. N Gem. N Gem. N I II III Maand Luchtdruk Neerslag Windsnelheid Globale straling zeeniveau (hpa) (mm) (m/s) (J/cm2) Decade Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N I II III Maand Maandgemiddelden en maandsommen, temperatuur en neerslag Temperatuur ( C) Neerslag (mm) Dagelijks maximum Dagelijks minimum Station Gem. N Gem. N Hoogste Datum Gem. N Laagste Datum Som N Max. dagsom Datum Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell KNMI, Klimaatdata en -advies 9

10 Maandgemiddelden en maandsommen, overige Globale straling Zonneschijn (berekend Relatieve vochtigheid Dampdruk Windsnelheid Luchtdruk (J/cm2) uit globale straling) (percentage) (hpa) (m/s) zeeniveau (hpa) Station Som N uren N % N Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell , t/m oktober Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2010 Hoogste Laagste Figuur 5: Etmaalwaarden van de gemiddelde temperatuur,, 2010 De zwarte lijn toont de gemeten gemiddelde etmaaltemperatuur in het lopende jaar. De rode lijn geeft (per datum) de hoogst gemeten temperatuur sinds 1901, de blauwe lijn de laagste temperatuur. De groene lijn is het vijf-daagse voortschrijdend gemiddelde, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

11 Temperatuur, aantal dagen met Gemiddelde temperatuur ( C) >_ < 0.0 Station A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Minimum temperatuur ( C) Maximum temperatuur ( C) < 0.0 < < 0.0 (10cm) >_ 30.0 >_ 25.0 >_ 20.0 < 0.0 A N A N A N A N A N A N A N KNMI, Klimaatdata en -advies 11

12 Neerslag, wind en zon, aantal dagen met Neerslag (mm) Windkracht (Beaufort) Zonneschijn (percentage) Maximum uurgemiddelde Droog >_ 0.1 >_ 1.0 >_ 10.0 <_ 4 >_ 6 >_ 7 >_ 8 Zonloos <_ 20 >_ 80 Station A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Onweer, mist en sneeuw, aantal dagen met Onweer Mist Sneeuw Station A N A N A N Leeuwarden Schiphol Twenthe Valkenburg Deelen Rotterdam Volkel Gilze-Rijen Eindhoven KNMI, Klimaatdata en -advies

13 Bodemtemperaturen ( C) Nieuw Beerta Marknesse Wilhelminadorp Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Datum Gem oktober Y-coordinaat (km) X-coordinaat (km) Figuur 6: Onweer Ontladingen in Nederland, de kustwateren en het aangrenzende buitenland, zoals geregistreerd door het Nederlands-Belgische detectiesysteem. Het kaartje geeft het aantal ontladingen per 5 5 km vak. KNMI, Klimaatdata en -advies 13

14 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Temperatuur ( C) Gemiddeld Maximum Minimum Datum dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

15 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Berekend uit globale straling Zonneschijn Zonneschijn Globale straling (uren) (percentage) (J/cm2) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 15

16 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Gemiddelde luchtdruk op zeeniveau Gemiddelde windsnelheid Relatieve vochtigheid (hpa) (m/s) (percentage) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

17 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Hoeveelheid neerslag Duur neerslag Referentiegewasverdamping (mm) (uren) (mm) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 17

18 , t/m oktober Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2010 Figuur 7: Geaccumuleerde temperatuur,, 2010 De getrokken lijn geeft de etmaalgemiddelde temperatuur van het actuele jaar, cumulatief weer. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde ( ) van de cumulatieve jaartemperatuur zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe koud verlopen (blauw gearceerd). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar tot dan toe warmer dan normaal (rood gearceerd) , t/m oktober mm jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2010 Figuur 8: Geaccumuleerde neerslagsom,, 2010 De getrokken lijn geeft de cumulatief gevallen hoeveelheid neerslag weer in het actuele jaar. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde tijdvak van de cumulatieve neerslag dagsommen zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe droog verlopen (in rood aangegeven). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar nat (blauw). 18 KNMI, Klimaatdata en -advies

19 WAARNEMINGEN TE DE BILT LUCHTDRUK (in hpa) zes-uurlijkse waarnemingen TEMPERATUUR (in C) etmaal-gemiddelden maxima en minima HOEVEELHEID NEERSLAG (in mm) etmaal-sommen SNEEUWDAGEN DUUR NEERSLAG (in uren) etmaal-sommen ONWEERSDAGEN RELATIEVE VOCHTIGHEID (in %) etmaal-gemiddelden GLOBALE STRALING (in Joule/cm2) etmaal-sommen ZONNESCHIJN (in uren) etmaal-sommen en langst mogelijke duur N 360 NO 45 O 90 ZO 135 Z * * 180 ZW 225 W 270 NW 315 N BEWOLKING (in achtste delen) gemiddelden uit uurlijkse waarnemingen WINDRICHTING (graden en streken) zes-uurlijkse waarnemingen * : variabel/windstil WINDSNELHEID (in m/s) gemiddelden en maximale snelheden over tijdvakken van zes uur KNMI, Klimaatdata en -advies 19

20 KNMI meteorologische stations Hoorn (Terschelling) 251 Vlieland 242 Lauwersoog 277 Leeuwarden Nieuw Beerta N Stavoren Marknesse Berkhout Wijk aan Zee 257 Lelystad 269 Hoogeveen 279 Heino 278 Schiphol Twenthe Valkenburg 210 Hupsel 265 Deelen Hoek van Holland 275 Rotterdam Cabauw Herwijnen 356 Wilhelminadorp 323 Woensdrecht Volkel 375 Gilze Rijen 350 Eindhoven 370 Arcen 391 Westdorpe 319 Ell km (c) 2009, KNMI Klimaatdata en advies 380 Verklaring In het Maandoverzicht van het Weer in Nederland (MOW) zijn gegevens opgenomen van de meteorologische stations. De ligging van de stations is aangegeven in de bovenstaande kaart. Het MOW is 106 jaar lang uitgegeven als KNMI-periodiek en wordt sinds 2010 verspreid via internet ( Een uitgebreide toelichting op het MOW is eveneens via internet beschikbaar. ( De tijden in het MOW zijn uitgedrukt in universal time (UT). Hierin komt 12 uur overeen met 13 uur Midden Europese Tijd (MET) en met 14 uur Midden Europese zomertijd. Alle gegevens heben betrekking op het etmaal uur UT. De vermelde normalen zijn berekend uit de metingen in het tijdvak Normalen van het aantal dagen met zijn berekend uit uurlijkse waarnemingen. Hierbij geldt dat het betreffende verschijnsel in tenminste één uurvak werd waargenomen. De globale straling is de som van de direkte en diffuse zonnestraling op een horizontaal vlak en wordt weergegeven in Joule/cm 2 (1 Joule/cm 2 = 2, KWh/m 2 ). De referentiegewas-verdamping E r is een richtgetal voor de bepaling van de potentiële verdamping van gewassen. E r wordt bepaald uit gegevens van globale straling en luchttemperatuur (berekeningswijze volgens Makkink). De aanduidingen I, II en III hebben betrekking op de decaden, waarbij I = dag 1 t/m 10, II = dag 11 t/m 20 en III = dag 21 t/m de laatste dag van de maand. M = de gehele maand. blank : gegeven ontbreekt A : aantal. : waarde nul STIL : windstil/veranderlijk 0 : minder dan 0.5 N : normaal : minder dan 0.05 Het MOW is een uitgave van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut Klimaatdata en -advies Postbus AE klimaatdesk@knmi.nl 20 KNMI, Klimaatdata en -advies