Van Goed Idee tot Kansrijk Project

Transcriptie

1 Van Goed Idee tot Kansrijk Project Werkjaar 2008

2 Inhoud Deel 1. Woorden wekken, voorbeelden trekken...2 Thema plattelandsbeleving...3 Thema sociale samenhang & ontmoeting...7 Thema vermarkting hoeve- & streekproducten...15 Thema plattelandseducatie Thema lokaal beleid & betrokkenheid...23 Thema innoverend ondernemen & samenwerken Thema cultuur & erfgoed Deel 2. Samen sterk! Deel 3. Zelf aan de slag...49

3 Maak je plattelandsdromen waar! Zowel Europa, Vlaanderen als de provinciale overheden hebben heel wat middelen ter beschikking voor de uitvoering van een geïntegreerd plattelandsbeleid. Zij vullen dit beleid projectmatig in via de zogenaamde PDPO- en LEADER-programma s. Ook stichtingen zoals Cera en de Koning Boudewijnstichting stellen middelen ter beschikking voor maatschappelijk relevante projecten. Dit klinkt toch té aantrekkelijk om zomaar naast je neer te leggen, vind je niet? Inderdaad, dit aanbod vormt een echte uitdaging voor lokale groeperingen en plattelandsgemeenten. Ook jij kunt met jouw vereniging of dorpsgenoten projecten indienen om jouw vernieuwende ideeën over het platteland waar te maken. Maar hoe geraak je aan die centen om je langgekoesterde dromen ook te verwezenlijken? Waar vind je inspiratie voor een project? En hoe dien je je project in bij mogelijke financiers? Een antwoord op deze en alle andere vragen over hoe je een project start, uitwerkt én waarmaakt, vind je in deze bundel. We helpen je in drie etappes op weg. Alles begint bij een goed idee. Dus krijg je eerst een reeks goede voorbeelden van lokale projecten die recentelijk werden uitgevoerd. Lees ze eens rustig door. Ze zullen ontgetwijfeld ook voor jou een goede inspiratiebron zijn. Verder in deze bundel kom je heel wat te weten over een aantal kenniscentra die mensen in huis hebben die de nodige knowhow bezitten over diverse aspecten van plattelandsontwikkeling die binnen Boerenbond en omgeving te vinden zijn. Elk van deze centra beschikt over ruime ervaring en is vertrouwd met het ontwerpen en uitvoeren van projecten. Zij zullen ook jou graag helpen bij de ontwikkeling en uitvoering van je project. Aan het einde van deze bundel vind je een kleine doe-het-zelfgids. Onder het motto van idee naar project in 10 stappen bieden we jou een handige leidraad als je zelf aan de slag wilt met jouw eigen, unieke project. Veel leesplezier, enne alvast veel succes met jouw project! Wim Ceulemans Projectmanager Boerenbond februari 2008

4 Deel 1. Woorden wekken, voorbeelden trekken 50 inspirerende voorbeeldprojecten helpen je op weg In dit eerste deel zetten we niet minder dan 50 inspirerende voorbeelden van lokale projecten op een rijtje. Ze staan thematisch bij elkaar zodat je vlotjes je weg vindt in deze hele reeks. Je vindt voorbeeldprojecten rond de volgende thema s : - Plattelandsbeleving - Sociale samenhang & ontmoeting - Vermarkting hoeve- & streekproducten - Plattelandseducatie - Lokaal beleid & betrokkenheid - Innoverend ondernemen & samenwerken - Cultuur & erfgoed Ongetwijfeld zit er iets tussen wat ook jou aanspreekt!

5 Thema plattelandsbeleving Ruiterpad kasterlee Toerisme en recreatie zijn in Kasterlee van groot economisch en maatschappelijk belang. Kasterlee heeft een ruim toeristisch aanbod voor fietsers en wandelaars, en daarin heeft ook paardrijden een belangrijk aandeel gekregen. Aanvankelijk startte men in de gemeente met de aanleg van een korte ruiterroute van 6 km over De Witte Bergen, dit op het grondgebied van Lichtaart. Deze route geraakte echter in verval en moest worden vernieuwd. Om het parcours aantrekkelijk te maken voor toeristen en lokale ruiters-recreanten is een degelijk en veilig ruiterpad aangewezen. De gemeente wil ook een attractieve ruiterroute aanbieden. In overleg met verschillende instanties : afgevaardigden van ruiterverenigingen, individuele ruiters en menners, lokale boswachters, vertegenwoordigers van de milieudienst, college van burgemeester en schepenen en sportdienst Kasterlee werd een lusvormige ruiterroute ontworpen. En, het resultaat is geslaagd! Er ligt nu een permanent bewegwijzerde route voor ruiters en menners langs bos- en landelijke wegen op het grondgebied Kasterlee - Lichtaart - Tielen, dit in combinatie met een aanbod van horeca-uitbatingen en aangename logiesmogelijkheden op het Antwerpse platteland. De ruiterroute is aantrekkelijk en kwalitatief goed bewegwijzerd volgens de normen van Toerisme Vlaanderen. RURANT vzw, platform voor rurale ontwikkeling in de provincie Antwerpen Wim Poelmans, Coördinator T : E : wim.poelmans@rurant.provant Pajottelingen : Plattelandsbeleving in het Pajottenland Dit project biedt land- en tuinbouwers die op hun bedrijf initiatieven namen die verband houden met plattelandsbeleving (hoevetoerisme, educatieve rondleidingen, thuisverkoop van hoeveproducten, ), vorming en begeleiding aan. Binnen het project werkt men ook arrangementen van verschillende initiatieven uit en verzorgt de marketing ervan.

6 Naast de inventarisatie van de land- en tuinbouwbedrijven die een initiatief rond plattelandsbeleving uitdachten, ontwikkelt men ook een drietal pilootprojecten met een belevingsaanbod op een land- of tuinbouwbedrijf. En, de apotheose is de organisatie van een plattelandsevenement. Onder de naam Pajottelingen ziet een nieuw concept het levenslicht in de vorm van een driedaagse. Dit evenement komt tot stand door netwerkvorming tussen de verschillende organisaties in de streek. Centrale Landelijke Gilden vzw Hugo Vleugels, Consulent Landelijke Gilden T : M : E : hugo.vleugels@boerenbond.be Kempense streekzoektochten recreatief medegebruik De organisatie van recreatieve zoektochten in de Kempen is de opzet van dit project. Enerzijds leert de plaatselijke bevolking hierdoor op een originele manier de eigen streek kennen, wat helpt om de streekidentiteit te versterken. Anderzijds trekt dit aanbod ook mensen van buiten de streek aan die zo op een aangename manier de streek leren kennen. Probleem is echter dat iedere organisator zijn zoektocht individueel organiseert. Door netwerkvorming wil het project Kempense Streekzoektochten recreatief medegebruik deze streekzoektochten een grotere uitstraling geven en werken aan de kwaliteitsopwaardering ervan. Centrale Landelijke Gilden vzw Ludo Pluym, Consulent Landelijke Gilden T : E : ludo_pluym@landelijkegilden.be Plattelandskiosk Een plattelandskiosk is een kleine constructie die op bepaalde ankerpunten op het platteland opduikt. In deze kiosk vind je een waaier van informatie : fiets- en wandelkaarten ; verwijzing naar plattelandstrekpleisters, zoals : hoevetoerisme, hoeveproducten, uitzichten, landschappelijke elementen, ;

7 de historiek van de streek en de ontwikkeling van het platteland en het landschap ; een automaat met hoeveproducten (cf. melkautomaten) ; brochures die aantrekkelijke aspecten van het platteland voorstellen onder het motto : proeven, genieten, beleven. Centrale Landelijke Gilden vzw Diederik De Clercq, Consulent Landelijke Gilden T : M : E : diederik.declercq@boerenbond.be Plattelandsbeleving Midden-Maasland In een eerste fase hield dit project de organisatie en ondersteuning van een aantal initiatieven voor plattelandsbeleving in, en de promotie ervan in het Midden-Maasland. Men wou het brede publiek laten kennismaken met de typische streekeigenheid van het Maasland Zo realiseerden de Landelijke Gilden en de vzw Plattelandsklassen in 2004, mede dankzij Leader+, in het Maasgebied tussen Aldeneik en Dilsen een doe- en leerpad rond plattelandsbeleving in het Midden-Maasland. In een tweede fase werkt men aan een ontdekkingspad in en rond Heppeneert met als thema s : landbouw, erfgoed en landschap. Er groeit ook een educatief kunst-maaspad voor kinderen over de Maas en haar omgeving. Dit ontdekkingspad legt het accent op een educatieve en creatieve benadering van elementen als : leem, maaskeien, wissen, Medewerkers willen ook een navorming over land- en tuinbouw voor streekgidsen organiseren. In zijn derde en laatste fase ontwikkelt het project de bekendmaking en de samenvloeiing van alle initiatieven uit de vorige fases. Dit betekent : de organisatie van belevingsinitiatieven waardoor het grote publiek plattelandsbeleving kan leren smaken, een uniek gevoel. Concreet wil men werk maken van een groots evenement : de boer op. Dit evenement moet de thuisverkoop van land- en tuinbouwproducten ondersteunen en betekent tevens een ideale plattelandsbeleving én promotie van de regio. Verder zullen elke zondag in de zomerperiode twee begeleide wandelingen op het platteland worden georganiseerd. De streekgidsen die deze wandelingen begeleiden, volgden inmiddels de navorming over land- en tuinbouw (cf. fase 2). Centrale Landelijke Gilden vzw Johan Paredis, Consulent Landelijke Gilden T : E : johan.paredis@landelijkegilden.be

8 Toeristische zichtlocaties De gemeentebesturen van Dilsen-Stokkem, Maaseik en Maasmechelen kregen toelagen voor de uitbouw van uitzichtpunten in het Midden-Maasland. Deze toeristische zichtlocaties vormen strategische knooppunten op de talrijke fiets-, wandel- en belevingsroutes die dit gebied rijk is of die de komende jaren uitgebouwd zullen worden. Bij deze uitzichtpunten krijgen toeristen en recreanten de gelegenheid om even halt te houden en van het mooie uitzicht te genieten. Tevens kunnen ze er informatie krijgen over het vervolg van hun trip. Een erg originele aankleding die tot de verbeelding spreekt, moet elk van deze zichtlocaties herkenbaar en uitnodigend maken voor de recreant. Stadsbestuur Dilsen-Stokkem Hubert Ramakers T : E : hubert.ramakers@dilsen-stokkem.be

9 Thema sociale samenhang & ontmoeting Aangekoekt schept Ruimte voor ontmoeting Samen brood, pizza of geutelingen bakken in de bakoven van het dorp en dat het brood al eens aanbakt, maakt niet uit. Het opzet van dit project is dat de bakkers aan elkaar koeken. De bakmomenten zorgen er immers voor dat ze elkaar beter leren kennen. Idealiter gebeurt dit op regelmatige basis. Op die manier krijgen de contacten kans om uit te groeien tot (h)echte vriendschap. Een groep vrijwilligers restaureerde de voorbije jaren een oven met bakhuis te Veltem (Herent). Met de financiële steun van Dorp met toekomst werden in 2007 de oven, het bakhuisje en de omgeving verder opgeknapt. De dorpsgenoten ontmoeten elkaar elke vrijdagavond voor hun wekelijkse bakmoment. Dit zijn zo n tien tot - op topavonden - honderd mensen tussen 10 tot 82 jaar. Met deze activiteit wil men iets doen aan de maatschappelijke verzuring, generatieconflicten en vereenzaming van oudere mensen. De bakoven blijkt bovendien een leuke plaats om nieuwjaar, verjaardagen of de vakantie te vieren : een ideale ontmoetingsplek voor mensen dus! Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be Blij op de wei - Polyvalente plattelandsscholen Een dorpsschool wordt vaak aanzien als het hart van een dorp. Daar bestaan verschillende redenen voor. Een dorpsschool bevordert de sociale contacten : niet alleen tussen de kinderen, maar ook tussen de ouders (het zogenaamde schoolpoorteffect). De verbondenheid tussen de dorpsbewoners groeit door de aanwezigheid van een school en de dorpsscholen brengen door allerlei activiteiten (schoolfeesten, toneelvoorstellingen, enz.) ook leven in het dorp. Als plattelandsscholen polyvalent worden ingezet voor heel de dorpsbevolking, dan wordt deze stelling nog meer bewaarheid. Een voorbeeld : Waarom de speelplaats ook niet als polyvalent dorpstuintje gebruiken? Dat dacht de oudervereniging van Pollinkhove (Lo-Reninge) niet alleen, ze voerde het idee ook uit. De vereniging kreeg door ruilverkaveling een aan de school gelegen stukje weide. Met de financiële steun van Dorp

10 met toekomst en de steun van verschillende andere verenigingen uit het dorp, o.a. de Landelijke Gilde, werd dit stukje weiland in de lente van 2007 omgetoverd in een groen paradijs. Het werd een plekje waar elke Pollinkhovenaar zich kan uitleven : de schoolkinderen om te spelen en te sporten, de tieners om te voetballen, de gezinnen om te picknicken, de mensen zonder tuin om te tuinieren, enz. Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be You take picture? Ook een leuk idee : een fotoboek maken van en met de inwoners van je straat, wijk, dorp. Dit is een zeer doeltreffende methode om te werken aan de sociale samenhang van een buurt, wijk of dorp, en dit niet enkel door het resultaat, maar ook door de werkmethode zelf. Met het resultaat, het fotoboek, heb je onderwerpen om een praatje te slaan met je buren en dorpsgenoten. Gegevens verzamelen en de opmaak van het fotoboek verplichten buurtbewoners of dorpsgenoten om elkaar aan te spreken en te leren kennen. Bovendien spreek je door dit boek in principe alle inwoners aan en bestaat er geen onderscheid tussen autochtonen en allochtonen, jongeren en ouderen, mensen met verschillende interessegebieden, Natuurlijk hou je bij zo n project rekening met de wet op de privacy. In Opdorp (Buggenhout) realiseerden 15 van de 18 straten een fotoboek in het kader van Dorp met toekomst Het fotoboek Wie is Wie stelt per straat en per huis de bewoners voor, niet alleen de basisgegevens (naam, beroep, leeftijd, kinderen), ook interesses en voorliefdes (bijvoorbeeld favoriete gerecht, lied of voetbalploeg, enz.) en de geschiedenis van het huis. Ook bijnamen en dorpsfiguren ontbreken niet in het fotoboek. Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be

11 Ettelgem Leeft De Werkgroep Kern Ettelgem bestond oorspronkelijk uit leden van 12 verenigingen die festiviteiten in Ettelgem organiseerden. De werkgroep werkte met de steun van 19 verenigingen vooral aan het dorpsgevoel bij de Ettelgemnaren en aan het fysieke aspect van leefbaarheid (voorzieningen e.d.). In 2005 organiseerden ze onder de dorpsbewoners een bevraging over de leefbaarheid van hun dorp, dit in het kader van Dorp in zicht. Aan de (negatieve) bevindingen uit dit onderzoek wordt nu gewerkt. Er groeiden alvast een heleboel acties uit, zoals starten met een dorpsraad en een website : Ook wil men werk maken van de integratie van de jongeren van het nieuwe centrum voor jongeren met autisme. Het redden van de bedreigde dorpskapelletjes ; het fietsgebruik stimuleren en een uitbreiding van de bevlagging- en stickeractie Ettelgem leeft, staan ook op het programma. In de zomer komt er een zonnebloemactie. Een ander idee is de vernieuwing van de dorpskrant. En dan is er ook camping à la ferme : in het eerste weekend van september kampeerden een kleine 100 Ettelgemnaars samen in hun dorp. Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be Leffingeleute Leffinge, een deelgemeente van Middelkerke, bewijst dat het dorp levendiger dan ooit is. De 24 verenigingen die het dorp rijk is, organiseren tal van activiteiten. Enkele voorbeelden : een actie autoluwe schooldag om te werken aan de fysieke leefbaarheid van de gemeente. Ook het sociale leven wordt gestimuleerd : een verenigingenmarkt met een recordpoging Candlenight Picknick, vrij podium en andere randanimatie. Leffinge Danst sluit de reeks activiteiten af. Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be

12 10 Ontbijt op het dorpsplein Samen met de dorpsgenoten ontbijten op het dorsplein en er een leuk dorpsfeestje van maken. Dat is de opzet van dit initiatief, een samenwerking van 13 Evergemse verenigingen. Naast het grootse ontbijt vinden tal van andere activiteiten plaats : een wandelzoektocht, de verkiezing van dorpsgeno(o)t(e) van het jaar, een aperitiefconcert, een kampioenschap eierwerpen, een gekke-fietsenrace. Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be Een Meiviskop voelt zich als een vis in het water Wie wil werken aan de dorpsidentiteit in Herdersem kan niet langs de Meiviskop. Deze spotnaam van de Herdersemmenaren staat dan ook centraal in dit project. Een fontein in de vorm van drie Meivissen krijgt een plaats op een zeer symbolische plaats : daar waar het vroegere gemeentehuis stond (afgebroken door de stad). Samen met 15 verenigingen huldigt de dorpsraad van Herdersem de fontein feestelijk in aan de vooravond van de Septemberkermis (31 augustus). En ook dan zal de dorpscultuur en -geschiedenis centraal staan. Ongeveer 700 Meiviskoppen stapten mee in de stoet en maakten er een onvergetelijke avond van. Het koor van Herdersem ontwierp speciaal voor dit gebeuren een dorpslied : het Meivislied. Je kunt dit lied beluisteren op de website van Herdersem. Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be Een speelpark voor Watervliet Met deze actie toveren enkele dorpsbewoners het bestaande, maar weinig gebruikte en slecht onderhouden, speelterrein om tot een speelparadijs. Een duurzaam speelpark

13 in een groene omgeving moet de ontmoetingskansen tussen de dorpsbewoners vergroten voor jong én oud. Voor de kinderen worden de bestaande speeltuigen opgeknapt en gecentraliseerd. De senioren krijgen een petanquebaan. Er worden nog enkele creatieve vuilnisbakken geplaatst. Op langere termijn hopen de vrijwilligers met deze actie andere dorpsgenoten en het beleid te prikkelen en te stimuleren om het speelpark verder uit te bouwen tot een belangrijke ontmoetingsplaats in het dorp. Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be 11 Heraanleg pastorijtuin De verwilderde, ongebruikte pastorijtuin omvormen tot een gezellige ontmoetingsplaats voor alle Peulenaren, dat is de opzet van dit project. Plantjes, paadjes, banken, een petanquebaan en een teppeschietbaan toveren de pastorijtuin om tot een aanlokkelijk plaatsje. Uiteraard werd dit tuintje ook officieel ingehuldigd met een dorpsfeestje en allerlei randactiviteiten. Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be Scheldeliederen Samen zingen, brengt mensen samen en creëert een hecht groepsgevoel. Daarom willen zeven Mariekerkse verenigingen hun dorpsgenoten enkele - vergeten - Scheldeliederen aanleren : het Mariekerkse scheldelied, Laat ons liefst samen varen, Scheldevissers, Voor de vissers van Mariekerke, enz. Specifieke doelgroepen zijn de schoolkinderen en nieuwe dorpsgenoten. De liederen worden aangeleerd in de scholen en op een avond voor alle Mariekerkenaars. Het dorp wordt versierd met enkele banners met de teksten van de Scheldeliederen. De samenzang van deze liederen bij de opening van het Mariekerkse Palingfestival

14 12 vormt de apotheose van dit project. Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be Essen al proevend leren en genieten De verenigingen van de Landelijke Raad van Essen willen met dit project de kennis en het respect van de dorpsbewoners voor de moderne landbouw vergroten. Uiteraard gebeurt dit op een recreatieve manier, namelijk door middel van een fotofietszoektocht door het dorp met vragen over en foto s van de landbouwtechnieken en het plaatselijke erfgoed. Verschillende types van landbouwbedrijven, oude bakovens, melkautomaat, karrenmuseum, hoevetoerisme, zorgboerderij en maïsdoolhof ontbreken niet. Verder wordt er een evenemententocht georganiseerd met onder andere een wedstrijd koemelken, boerengolf, rondrit met paard en kar, straatmuzikanten, strobalenklimmen, koeknuffelen, enz. Een grootse dorpsbarbecue sluit dit project af. Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be Mysteriespel Een spannend spel, dat is wel het minste wat je kunt zeggen van dit project! Het mysteriespel is opgedeeld in verschillende rondes. In de voorrondes lossen de dorpsbewoners in groep allerlei opdrachten op. Als dit lukt, krijgt de groep een stukje van de puzzel. De verschillende puzzelstukjes leiden naar de ontsluiering van het mysterie. Door de intensieve samenwerking komen dorpsbewoners met elkaar in contact en leren zij elkaar beter kennen. De groepsvorming wordt gestuurd zodat er heterogene groepen ontstaan : jong en oud, allochtone en autochtone dorpsgenoten, enz. Centrale Landelijke Gilden vzw

15 13 Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be Aanleg negen uchterhoeken Uchteren betekent : samenkomen om te babbelen. Met de aanleg van negen uchterhoeken willen negen buurtwerkingen de traditie van het uchteren nieuw leven inblazen in Heppen en Immert (voor 1977 vormden deze dorpen één (h)echte gemeente en dorp : Heppen). Hierdoor hoopt men dat de (nieuwe) dorpsbewoners elkaar beter leren kennen. Bovendien zullen enkele stilgevallen buurtwerkingen via dit concrete project hun tweede adem vinden. Ten slotte verwacht men dat de negen buurtwerkingen door deze samenwerking uitgroeien tot één overlegorgaan voor de gemeente Leopoldsburg. De dorpsbewoners kunnen deze plekjes leren kennen via een fietszoektocht langs de uchterhoeken. Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be Ruimte voor ontmoeting De Sulpiciusbron was vroeger hét centrum van Zuurbemde waar de mensen elkaar ontmoetten. In de loop der jaren is de bron in verval geraakt. Verschillende verenigingen willen de bron en haar omgeving herwaarderen. Zo hopen ze dat dit weer een echte ontmoetingsplaats wordt voor dorpsgenoten en passanten. Hiermee eindigt het verhaal echter niet. Ook met het kasteelpark hebben de vrijwilligers grootse plannen. Men wil de oude ijskelder restaureren en het park openstellen en omtoveren in een speel- en wandelbos. Zo kunnen de Zuurbemdenaars hun kasteelpark en elkaar weer ontdekken. De bewoners van het kasteel, dat nu een rusthuis is, krijgen de gelegenheid om een gezellig praatje te slaan met de wandelaars. Het project Ruimte voor ontmoeting wil werk maken van het gemeenschapsgevoel, het cultureel erfgoed herwaarderen én de mensen laten genieten van het landschap en de

16 14 natuur rond en in hun eigen dorp. Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : M : E : hannes.hollebecq@landelijkegilden.be

17 15 Thema vermarkting hoeve- & streekproducten Pajot + een win-winsituatie voor hoeveproducent en dorp Pajot + is een project dat loopt in een zestal gemeenten in het Pajottenland, dit in het kader van de Leader+ projecten. Hiervoor werkten deze gemeenten samen met het Innovatiesteunpunt en Unizo. Een eerste doelstelling van het project is het duurzaam vermarkten van hoeveproducten in lokale buurtwinkels. Buurtwinkels en landbouwbedrijven zijn in de huidige economische maatschappij namelijk twee tere plekken. Voor buurtwinkels is dit een kans om hun klanten een bijkomende dienst aan te bieden : een dienst verse producten met regionale verankering. Zo kan de lokale dorpswinkel zich onderscheiden van de supermarkten. De hoeveproducent wint ook doordat hij zijn producten via een groter kanaal kan verkopen. Een andere belangrijke doelstelling is : het voorzieningenniveau van de buurtwinkels versterken door hun dienstenaanbod uit te breiden. Door het project wordt de leefbaarheid van zowel de hoeveproducent als de buurtwinkel verhoogd. De uitbreiding van het voorzieningenniveau in de landelijke kernen is ook een voordeel voor mensen met beperkte mobiliteit. De uitgebreide dorpswinkel zorgt ook voor een versterking van de dorpsbinding en -identiteit. Tevens speelt men in op de behoefte aan kwaliteitsvolle en regionale producten. Ten slotte resulteert dit project ook in een ecologisch verantwoorde mobiliteit (kleine ecologische voetstap) door een vermindering van het autogebruik door een hoger voorzieningenniveau in de eigen dorpskern. Het levert ook het voordeel van de korteketenverkoop van lokaal geproduceerde hoeveproducten op. Het Innovatiesteunpunt was partner in het project Pajot + en stelt de verworven expertise ter beschikking van gelijkaardige projecten. Verder heeft het Innovatiesteunpunt een ruime kennis van samenwerkingsverbanden en vermarkting van hoeve- en streekproducten in huis. Boerenbond - Innovatiesteunpunt voor land- en tuinbouw Gert Van Thillo, Innovatieconsulent Vermarkting T : M : E : gert.van.thillo@innovatiesteunpunt.be

18 16 Zomerse boerenmarkten Kasterlee is een landelijke gemeente met naast veel landbouwbedrijven ook een groot aantal kleine hobbytelers en -kwekers. De zomerse boerenmarkt is een markt waar plaatselijke landbouwers en anderen zelf geproduceerde landbouwproducten kunnen aanbieden. Het is een markt waar consument en producent elkaar ontmoeten. Zo krijgt de consument het verhaal achter het product te horen. De markt vindt enkel plaats in het toeristische seizoen. RURANT vzw, platform voor rurale ontwikkeling in de provincie Antwerpen Wim Poelmans, Coördinator T : E : wim.poelmans@rurant.provant Hoeve- en streekproducten Meetjesland De afzet van hoeve- en streekproducten wordt gestimuleerd door doeltreffende promotie en door het opzetten van gestructureerde afzetkanalen. Belangrijk voor het voortbestaan van een coöperatieve vennootschap - na afloop van het leaderproject - is dat voldoende producenten deze structuur ondersteunen. Producenten zullen hun producten kunnen aanleveren in een distributiecentrum. Men bekijkt de mogelijkheden om via de detailhandel hoeve- en streekproducten aan te bieden. Ook distributie naar grootkeukens behoort tot de mogelijkheden. Uitgangspunt voor de promotie is de creatie van het herkomstlabel Meetjesland, dat staat voor de identiteit en de herkomst van het product. In eerste instantie worden op verschillende evenementen en ook op vraag geschenkpakketten samengesteld. In 2004 organiseerde men kookcursussen waarbij bekende streekkoks met streekproducten werkten. Plattelandscentrum Meetjesland vzw Luc Feusels, Coördinator T : E : luc.feusels@plattelandscentrum.be Poldervarkens Op basis van de resultaten van een marketingstudie wordt een promotiestrategie uitgewerkt voor het poldervarkensvlees. Men ontwikkelt promotiemateriaal dat verspreid wordt bij vleesverwerkers en -bewerkers uit het Brugse Ommeland.

19 Aan de hand van smaakproeven en met een beursstand wenst de bedrijfsleider de consumenten te overtuigen van de exclusiviteit en de smaak van het poldervarkensvlees. Een educatieve onthaalruimte wordt ingericht waarin heel het bedrijf en meer specifiek de teelt van poldervarkens aan kinderen en het ruime publiek wordt voorgesteld. Peter & Els Vermeire-Gille T : F : E : peter.vermeire@telenet.be 17 Regional branding : De streek als sterk merk Regional branding wil een streek promoten als merk. Vertrekpunt is de streekidentiteit van de regio : dit zijn de kernwaarden van het gebied die door inwoners en bezoekers beleefd worden. Zo n streekidentiteit bestaat uit landschapskenmerken zoals karakteristieke flora en fauna, architectuur, maar ook de geschiedenis, de tradities en gebruiken, en symbolische kenmerken spelen hierin een rol. Men selecteert enkele sterke kenmerken van de streek die zich onderscheiden en draagt ze uit naar de buitenwereld om zo een streekidentiteit te creëren. Vanzelfsprekend spelen het landbouwlandschap, de lokale teelten en hoeveproducten een grote rol bij het creëren van zo n streekidentiteit. Door regional branding wordt de onderlinge samenhang van een gemeenschap zichtbaar en bestaan er aanknopingspunten om de streekidentiteit te versterken en uit te dragen. Maar er komt meer bij kijken. Het is ook het vergemakkelijken van ketenverbanden en zoeken naar nieuwe economische activiteiten. We denken bijvoorbeeld aan lokale winkels die de hoeveproducten verkopen onder een gemeenschappelijke noemer, maar ook aan restaurants die streekgerechten serveren of aan melkveehouders die gezamenlijk hun melk vermarkten. In een breder kader kan regional brand ook gebruikt worden om de streek te promoten als aangename streek voor toerisme (met specifieke aandacht voor hoevetoerisme) en/of aandacht voor de ontwikkeling van arrangementen en bedrijfsbezoeken op landbouwbedrijven. Om een regional brand voor een streek te ontwikkelen en daarna voldoende uit te bouwen, moet men zeker een samenwerking op touw zetten tussen landbouwers, burgers, ondernemers, overheden en belangenorganisaties. Het Innovatiesteunpunt heeft veel expertise en contacten in huis en kan meehelpen bij het opstarten van dergelijke samenwerking en ook de groep verder begeleiden. Boerenbond - Innovatiesteunpunt voor land- en tuinbouw Gert Van Thillo Innovatieconsulent Vermarkting

20 T : M : E : gert.van.thillo@innovatiesteunpunt.be Schaapjes op de Meetjes Schapen en hun afgeleide producten zijn historisch belangrijk voor het Meetjesland. Het project Schaapjes op de Meetjes wil de schapenhouderij ondersteunen en professionaliseren. Zowel de hobbyist, de (semi)professionele schapenhouder als de streek zelf moeten er beter van worden. Men zet allerlei activiteiten op : een rondreizende tentoonstelling over de historiek van de schapen in het Meetjesland, een jaarlijkse Meetjeslandse Schapendag. Ook allerlei activiteiten om de consument aan te moedigen tot een hoger verbruik van Meetjeslands lamsvlees en de lancering van een nieuwe schapensalami zitten in dit project. Het project wil tevens werk maken van een overzicht van het schapenbestand in al zijn verscheidenheid : rassen, kruisingen, fokdoelen en kweekmethodes. Men onderzoekt ook de mogelijkheden en de economische rendabiliteit van begrazing van dijken en natuurgebieden. Plattelandscentrum Meetjesland vzw Luc Feusels Coördinator T : E : luc.feusels@plattelandscentrum.be Stokkemse Smokkelmarkt In een studie ging de vzw Promo na of en hoe Stokkem tijdens het toeristische seizoen een zogenaamde Smokkelmarkt kon inrichten. Men dacht daarbij aan een wekelijkse avondmarkt met vooral streekeigen producten met kwaliteitsgarantie. Verkenningsfase en uitwerking van dit idee resulteerden in een heus businessplan. Sinds de zomer van 2004 kent Stokkem weer de traditie van de Smokkelmarkt. Promo vzw Albert Didden T :

21 Thema plattelandseducatie 19 Nabijheidsboerderijen Een nabijheidsboerderij is een land- of tuinbouwbedrijf dat zich openstelt voor de nietboeren uit de omgeving. Toch is het geen kijkboerderij. Welke eigenschappen heeft een nabijheidsboerderij? De nabijheidsboerderij bevindt zich op fietsafstand van een of meerdere scholen. Zo worden de kosten van didactische busuitstappen drastisch beperkt voor de school. De nabijheidsboerderij stelt zich open voor deze scholen en beschikt over aangepast didactisch materiaal. De nabijheidsboerderij wil een wederkerige relatie aangaan met de school. Naast bedrijfsbezoeken met de klas, bestaat ook de mogelijkheid dat de boer in de klas komt praten. Of de school kan meerdere bedrijfsbezoeken, bijvoorbeeld elk seizoen, organiseren in samenspraak met de boer. Hierdoor kan een nauwe band groeien tussen de schoolgaande jeugd en de landbouw in de omgeving. De nabijheidsboerderij hoeft niet noodzakelijk open te staan voor alle groepen. De boer kan een exclusieve relatie opbouwen met een of meerder scholen. Een netwerkje van nabijheidsboerderijen in een gemeente of in de rand van stedelijk gebied brengt de (toekomstige) consument dichter bij de landbouw. Plattelandsklassen vzw Wouter Goolaerts, Pedagogisch Coördinator T : M : E : Wouter.Goolaerts@landelijkegilden.be Rural Caching XL Rural Caching is een spel, een schattenjacht, waarbij de deelnemers met behulp van plaatscoördinaten en een draagbaar gps-toestel een schat kunnen vinden. Eigen aan Rural Caching zijn de vraagstukken en de proeven die de deelnemers moeten oplossen tijdens de tocht. De oplossingen leveren coördinaten op die hen dichter bij de schat brengen. Het zou echter geen Rural Caching zijn als de vragen en proeven niet zouden gaan over landbouw, landschap en omgeving. Op een leerrijke, actieve en avontuurlijke manier ontdekt men zo het platteland. Rural Caching XL gaat nog een stapje verder. Bij deze schattenjacht zijn er niet alleen

22 20 opdrachtenfiches met vraagstukken en proeven. Langs de tocht, op een waypoint of aan een landbouwbedrijf, staan educatieve panelen. Deze informatie kunnen cachers gebruiken om opdrachten op te lossen. Maar ook recreanten kunnen van deze borden genieten. Een brochure met een routebeschrijving stuurt ook de klassieke wandelaar of fietser op pad. Twee vliegen in één klap! Plattelandsklassen vzw Wouter Goolaerts, Pedagogisch Coördinator T : M : E : Wouter.Goolaerts@landelijkegilden.be Educatief melkveebedrijf De bedrijfsleiders Luc en Marina van de St. Jozefhoeve combineren een modern melkveebedrijf met educatieve projecten, outward bound days op het platteland en workshops. Zowel voor leerlingen en studenten als voor het bedrijfsleven en de socioculturele sector valt er heel wat te beleven op de St. Jozefhoeve te Balen. En voor wie nog wat extra s wil : je kunt met een natuurgids een unieke wandelroute volgen of afgehaald worden met de strueselkar. Alle ambachtelijke, ecologische en economische aspecten van een melkveehouderij en de specifieke bedrijfsvoering op deze hoeve worden mee opgenomen in de educatieve, recreatieve en toeristische uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten. Het project speelt in op de nieuwe trends naar multifunctionele landbouw en plattelandsbeleving. Het creëert ook een nieuw soort attractie op en mede-gebruik van het agrarische platteland in de vorm van outward bound days op de boerderij. Door dit aanbod wordt een kloof gedicht en het wederzijdse begrip tussen boeren en niet-boeren bevorderd. RURANT vzw, platform voor rurale ontwikkeling in de provincie Antwerpen Wim Poelmans, Coördinator T : E : wim.poelmans@rurant.provant

23 21 Interactief Boerenfluiterspad Op initiatief van de landelijke gilde Turnhout, De Ponyhoeve en Plattelandsklassen vzw werd met een unieke wandelroute gestart. Wandelaars vertrekken op de Ponyhoeve, ook een melkveebedrijf, en komen verder langs landbouwbedrijven, een poel, houtkanten en het natuurreservaat Het Zwart Water. Onder leiding van een gids legt men een verschillend parcours af naargelang de leeftijd van de wandelaars in de groep. Onderweg staan interactieve borden met als belangrijke troeven : verwondering en beleving mét een speelse toets. Er hoort ook een educatieve rugzak bij de wandeling waarin diverse materialen en hulpinstrumenten zitten die een actieve, educatieve, creatieve en speelse wandeling (of fietstocht) mogelijk maken op het platteland. Zo leert men op een actieve manier het Turnhoutse platteland kennen. Plattelandsklassen vzw Wouter Goolaerts, Pedagogisch Coördinator T : M : E : Wouter.Goolaerts@landelijkegilden.be Aan jongeren buiten-kansen geven! Dit project ontwikkelt een gamma van educatieve programma s op het platteland voor 14- tot 18- jarigen. Deze moeilijke doelgroep vindt begrippen als platteland, landbouw en streekidentiteit dikwijls oubollig. In het huidige maatschappelijke debat wordt het platteland eerder eenzijdig vanuit recreatieve hoek bekeken, terwijl het platteland een dynamisch gegeven is met een sterke verwevenheid tussen wonen, leven, werken, historiek, recreatie en toerisme. Het project streeft naar een brede, evenwichtige en positieve benadering van het platteland en werkt mee aan de versterking van de streekidentiteit van het Meetjesland. Dit gebeurt onder meer via inleefstages, workshops en panelgesprekken. Men biedt diverse thema s aan : landbouw in Noord-Zuid-context, voedselzekerheid, ggo s, plattelands- en streekidentiteit en groene en hernieuwbare energie. Plattelandsklassen vzw Wouter Goolaerts, Pedagogisch Coördinator T : M : E : Wouter.Goolaerts@landelijkegilden.be

24 22 Kei Koel Toelspad Langs het Kei Koel Toelspad wandel je in de landelijke omgeving vlak naast de Maas en kun je het landschap bewonderen en beleven. Deze wandeling is speciaal uitgewerkt voor ouders of grootouders met hun kinderen en kleinkinderen. Op het pad maak je spelenderwijs kennis met het landschap, de natuur en de landbouw in deze omgeving. Een wandelbrochure voor kinderen geeft uitleg over de omgeving, net als de leuke en interactieve informatieborden. Plattelandsklassen vzw Wouter Goolaerts Pedagogisch Coördinator T : M : E : Wouter.Goolaerts@landelijkegilden.be Leerboerderij de bogaard Jeugdcentrum De Bogaard en Kogeka (scholengemeenschap Geel-Kasterlee) bouwden samen een leerboerderij uit in het centrum van Geel. Zowel het brede publiek als scholen kunnen op De Bogaard kennismaken met hobby-, gezelschaps- en neerhofdieren. Een educatieve tentoonstelling en een demonstratieruimte zorgen voor de nodige praktijkervaringen. RURANT vzw, platform voor rurale ontwikkeling in de provincie Antwerpen Wim Poelmans, Coördinator T : E : wim.poelmans@rurant.provant

25 Thema lokaal beleid & betrokkenheid 23 Creatief besturen : gebiedseigen leren voor bestuurders in plattelandsgebied Een vormingsreeks Creatief besturen rond gebiedseigen leren, stimuleert lokale beleidsmakers om na te denken over streekidentiteit en plattelandsontwikkeling. Dit project wil een band smeden tussen regionale denkbeelden en lokaal beleid. Deze opleiding is vooral bedoeld voor gemeentelijke mandatarissen, ambtenaren en mensen uit adviesraden. De thema s binnen deze vorming worden op een geïntegreerde manier gegeven. Dit betekent : een inhoudelijk duidend luik, een plaatsbezoek en een concrete terugkoppeling naar het lokale beleid. De vormingsreeks bestaat uit diverse modules over streekidentiteit, landbouw en wonen. Plattelandscentrum Meetjesland vzw Luc Feusels, Coördinator T : E : luc.feusels@plattelandscentrum.be De Pajottenkrant Een pagina in de lokale krant Het Pajottenland brengt nieuws over initiatieven en gebeurtenissen uit de streek. Met dit initiatief wil Pajottenland+ het regiogevoel bij de bevolking van het Pajottenland versterken ; al is de Pajottenkrant in eerste instantie de nieuwsspiegel van de Leader+-groep en projecten. Pajottenland+ vzw Jos Huwaert, Coörinator T : E : jos.huwaert@pajottenland.be

26 24 Thema innoverend ondernemen & samenwerken Agrarische verbreding via tewerkstelling in Agrarisch landschapsbeheer Binnen dit project wil men acties ondernemen om agrarisch natuur- en landschapsbeheer in de streek te stimuleren. In een eerste, voorbereidende fase maakt men een inventarisatie van de huidige situatie en van de mogelijkheden inzake agrarisch natuuren landschapsbeheer in het Pajottenland. Een volgende stap is de samenstelling van een draaiboek voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer, specifiek voor dit gebied. Dit draaiboek moet ook oplossingen aanreiken om bestaande knelpunten uit de weg te ruimen. Op termijn willen de projectwerkers een meer streekeigen landschap creëren en de landbouwers bij de uitbouw en het onderhoud ervan betrekken. Agro aanneming cvba Ben Kusters, Coördinator T : E : info@agroaanneming.be Regiocoöperaties : Genieten van het platteland Regiocoöperaties zijn samenwerkingsverbanden tussen (verbrede) land- en tuinbouwers die één gezamenlijk regionaal recreatieprogramma voor de burger willen presenteren. Bestaande voorbeelden in Nederland zijn onder andere Het Compagniester Banket en de Coöperatie Stad te Land. De verstedelijking van België, de toenemende werkdruk en de vervreemding van het platteland brengt met zich dat mensen op zoek zijn naar bepaalde typische plattelandswaarden zoals rust, ruimte, authenticiteit en stilte. Het is logisch dat land- en tuinbouwers die zoeken naar verbreding van hun bedrijfsactiviteiten om zo voor hun gezin een duurzaam inkomen met behoud van levensstijl te waarborgen, willen inspelen op deze behoeften. Er bestaan zeker mogelijkheden om dit te doen, maar ze worden soms nog onvoldoende benut en niet optimaal zakelijk uitgewerkt. Bundeling van krachten in een coöperatie kan deze positieve ontwikkeling verder stimuleren. Concreet bieden land- en tuinbouwers hun diverse activiteiten aan via een coöperatie. Het gaat dan vooral om activiteiten waarin de recreant rust en authenticiteit kan ervaren, zoals : dauw- en bloesemtochten, proef- en kookarrangementen, begeleide fietstochten, banketformules, rondleiding op bedrijven, teambuildingsactiviteiten, Door deze activiteiten onder een gezamenlijke noemer aan te bieden, worden niet enkel plattelandswaar-

27 25 den beklemtoond, maar beschikt de consument ook over een ruimere keuze. En, er is meer dan alleen het voordeel voor de aanbieders van de verbrede activiteiten om hun programma op een meer professionele manier aan de recreant voor te stellen. Een coöperatie kan ook arrangementen ontwikkelen die focussen op specifieke doelgroepen in de markt (bedrijven, verenigingen, gezinnen, ) die ze op een efficiënte manier benaderen. De coöperatie wil ook de leden stimuleren om via deze structuur hun kennis en ervaring onderling beter uit te wisselen. Voor dergelijke projecten kan het Innovatiesteunpunt een goede partner zijn. De medewerkers beschikken over ruime ervaring in het opzetten van samenwerkingsverbanden en een brede kennis in verbredingsactiviteiten (cf. deel 2). Boerenbond - Innovatiesteunpunt voor land- en tuinbouw Gert Van Thillo, Innovatieconsulent Vermarkting T : M : E : gert.van.thillo@innovatiesteunpunt.be Samenwerkingsverbanden in de landbouwmechanisatie : machineringen De land -en tuinbouwsector zoekt oplossingen voor een moeilijke toekomst. Een groep van landbouwers ( tussen 5 en 50 bedrijfsleiders) wil de rendabiliteit van dure landbouwmachines verhogen. Boeren willen samen dure machines aankopen die op jaarbasis slechts een korte tijd gebruikt worden. Zo kunnen ze de nieuwste technologieën beter opvolgen en daarenboven schept dit kansen voor verbreding van hun activiteiten. Voorbeelden zijn : de aanschaf van een erosieploeg of medewerking verlenen aan landschapsonderhoud. In een eerste fase van dit project onderzoekt men welke boeren interesse hebben en welke de meest geschikte juridische structuur voor samenwerking is. Na twee jaar zijn de activiteiten van de machinering op het terrein merkbaar. Er is ook een variante mogelijk : samenwerking tussen landbouwers en loonwerkers. Steeds meer veldwerkzaamheden gebeuren door loonbedrijven. Dit is een gunstige evolutie inzake de inzet van machines. Nadeel is wel dat de inzet van loonbedrijven altijd gepaard gaat met extra personeel en dat deze agrarische loonbedrijven steeds moeilijker personeel vinden. Vooral werkzaamheden tijdens de weekends liggen moeilijk voor vreemde arbeidskrachten. Een machinering als kruisverbinding tussen landbouw en loonwerk kan hier een oplossing bieden. Agro aanneming cvba Ben Kusters, Coördinator

28 26 T : E : info@agroaanneming.be Innoverend ondernemen Heel wat ondernemers zitten met goede ideeën, maar kunnen ze moeilijk vertalen naar een uitvoerbaar en concreet plan. Het project Innoverend Ondernemen voorziet in professionele begeleiding. Bedoeling is een tiental innoverende ondernemers te begeleiden bij de realisatie van hun relatief concreet idee. Daarnaast wordt ook een oriënteringsdag georganiseerd waarop iedereen die een innoverend idee heeft, dit een eerste maal kan toetsen aan haalbaarheid, beperkingen en alternatieven. Boerenbond - Innovatiesteunpunt voor land- en tuinbouw Lieven Vandeputte Coördinator T : E : Lieven.vandeputte@boerenbond.be

29 Thema cultuur & erfgoed 27 Landelijke folkore Lille in de Antwerpse Kempen is een landelijk dorp met een actief verenigingsleven en een rijke, landelijke geschiedenis. Interessante informatie over het vroegere landelijke leven en de folklore dreigt echter verloren te gaan. Bovendien raakte veel informatie en materiaal met de jaren verspreid over veel verenigingen en/of individuen. De landelijke raad van Lille, de plaatselijke landelijke verenigingen, gildes en de heemkundige kring Norbert de Vrijter slaan de handen in elkaar. Met het project Landelijke folklore willen ze zoveel mogelijk informatie, materialen en gebruiken bundelen en alles op een originele manier tentoonstellen. Terwijl het project loopt, wordt op diverse plaatsen en momenten de landelijke folklore in het daglicht gesteld. Geïnteresseerden kunnen als het ware een wandeling maken doorheen het ruime aanbod. Het hedendaagse landelijke leven en de moderne landbouwactiviteiten in de realiteit worden aangevuld met illustraties van het landelijke leven en de activiteiten van toen. De rode draad doorheen het project : dorpsgenoten en mensen van buiten de streek informeren over de landelijke folklore en hen kansen bieden om deze te herbeleven. Door de samenwerking binnen dit project beoogt men een versterking, een betere uitstraling en een kwaliteitsopwaardering van het landelijke verenigingsleven. RURANT vzw, platform voor rurale ontwikkeling in de provincie Antwerpen Wim Poelmans, Coördinator T : E : wim.poelmans@rurant.provant Ondeugend Sente De gemeente Sint-Laureins beroept zich op zijn vermaard verleden om de dorpsidentiteit uit te dragen en te versterken. Vooral de inbreng van de oudere inwoners van Sint- Laureins in dit project wordt gewaardeerd. Zij kennen nog heel wat anekdotes en verhalen over gebeurtenissen waar kleurrijke figuren in het verleden een rol in speelden. Alle socioculturele verenigingen kunnen een eigen initiatief uitwerken onder de gemeenschappelijke noemer Ondeugend Sente. Wat werd er al verwezenlijkt? Men stippelde een fietsroute uit, organiseerde een stoet

30 28 en voerde een toneelvoorstelling op. Er grepen ook diverse jongerenactiviteiten plaats en er werden volksverhalen verteld. Voor schoolkinderen werkte men een didactisch pakket uit dat hen laat kennismaken met hun gemeente. Plattelandscentrum Meetjesland vzw Luc Feusels, Coördinator T : E : luc.feusels@plattelandscentrum.be Fruitig Hageland Het Vlaams-Brabantse Hageland werkte zich de voorbije decennia op tot de tweede belangrijkste fruitproducent van ons land. Wie kent echter de mensen en het verhaal achter deze successtory? CAG wou er iets aan doen en startte een interviewproject in Dankzij de samenwerking met heel wat lokale partners konden fruittelers en veilingmensen hun verhaal eens kwijt. Drie dozijn Hagelanders vertelden met vertedering en fierheid over de aparte en soms cruciale rol van fruit in hun leven. Ze garneerden bovendien hun verhaal met evenzoveel lekkere recepten. Het eindresultaat is een mooie publicatie : Drie dozijn Hagelandse fruitverhalen en recepten. Centrum Agrarische Geschiedenis vzw Vlamingenstraat 39, 3000 Leuven T : Suikerbonen en beschuit met muisjes Onze keuken is in de laatste honderd jaar sterk veranderd. Zo komt er vandaag veel meer variatie op onze tafel en vinden we nu een dagelijkse overvloed en keuze van voedsel. Toch blijven veel mensen geïnteresseerd in de authentieke keuken van toen : de keuken van onze jeugd en de smaken van vroeger. Dus startte CAG een zoektocht naar culinaire tradities in verschillende plattelandsregio s in Vlaanderen en Nederland. In samenwerking met talrijke, lokale partners werden in elke regio 35 interviews afgenomen. Wat kwam aan bod? We vroegen de respondenten uit over hoe grote levensmomenten zoals geboorte en overlijden, doop en communie, verloving, huwelijk en huwelijksverjaardagen werden en worden gevierd. In deze interviews besteedden we bijzondere aandacht aan wat op deze feesten werd gegeten en gedronken.

31 29 Centrum Agrarische Geschiedenis vzw Vlamingenstraat 39, 3000 Leuven T : Klankbeeld De mensen achter de historische voorwerpen, dat is de kern van het project Klankbeeld. Zeven partners in het Pajottenland leggen interviews en verhalen op beeld vast en creëren zo een boeiend panorama van mondelinge geschiedenis. Het project Klankbeeld is een samenwerking tussen zeven musea en erfgoedbeheerders uit het Pajottenland (Gaasbeek, Galmaarden, Gooik, Halle, Lennik, Pepingen, Roosdaal). Deze lokale erfgoedbeheerders vertrekken vanuit het erfgoed dat onder hun hoede valt. In interviews registreren ze de vele betekenissen die dit erfgoed voor de lokale bevolking heeft. Zowel feitelijke informatie als subjectieve gegevens zijn hierbij relevant. De geïnterviewden kunnen vertellen hoe ze het object gebruikten en wat het voorwerp en het gebruik voor hen en hun omgeving betekenden en nu nog betekenen. En, het eindresultaat van het project is zeker geslaagd en iets om fier op te zijn. Er kwam een audiovisuele presentatie in musea en op andere plaatsen, gekoppeld aan de behandelde erfgoedstukken. Deze audiovisuele presentatie, namelijk een stukje mondelinge geschiedenis, betekent een belangrijke aanvulling van de erfgoedcollectie en biedt interessante achtergrondinformatie. Het is bovendien een aangename maner om de lokale bevolking bij het erfgoed te betrekken. Kortom, dankzij dit project wordt dit onderdeel van het erfgoed bevattelijk en relevant voor een breder publiek, ook van buiten de regio. Het biedt ook mogelijkheden tot communicatie en onderlinge uitwisseling van ervaringen. Op de Erfgoeddag 2007 stelden we de resultaten voor. Deze werden ook verzameld op een compilatie-dvd met extra verhalen en een breed historische schets van het Pajottenland van de 19e en 20e eeuw. Centrum Agrarische Geschiedenis vzw Vlamingenstraat 39, 3000 Leuven T : Oude hoeves Wat kleurt en tekent het platteland meer dan historische hoeves? Het zijn prachtige getuigen van het boerenleven vroeger. Jammer genoeg is de waardering voor deze gebouwen niet altijd groot. En dat heeft uiteraard ook te maken met onze geringe kennis van dit rijk onroerend erfgoed. Hoe evolueerde de bouwstijl? Welke verhalen hebben de