MONITORINGSACTIE BRANDVEILIGHEID ZOMERKLEDING

Transcriptie

1 MONITORINGSACTIE BRANDVEILIGHEID ZOMERKLEDING Rapportnummer ND TEX 001/03 drs. H.R. Reus en A. de Groot Keuringsdienst van Waren, Noord Postbus AL Groningen Telefoon : Telefax : nd@kvw.nl internetsite : september, 2001 KvW Noord rapportnummer ND TEX 001/03 september 2001

2 SAMENVATTING EN TREFWOORDEN In dit rapport worden de resultaten beschreven van een monitoringsactie naar de brandbaarheid van zomerkleding en aanverwante textielproducten. In de zomermaanden loopt de consument door het dragen van luchtige kleding een zeker risico bij activiteiten met open vuur. Te denken valt hierbij aan de barbecue of door het gebruik van tuinfakkels en vuurkorven. Alhoewel er geen wettelijke eisen gesteld zijn aan de brandbaarheid van kleding, m.u.v. nachtkleding en verkleedkleding voor kinderen tot 14 jaar, streven de overheid en de textielbranche gezamenlijk wel naar een (wettelijke) regeling. De brandbaarheid van textiel wordt bepaald door een aantal factoren, zoals de contacttijd met een vlam, de vezelsamenstelling en de dichtheid (g/m²) van de stof. In de beschreven monitoringsactie zijn 122 monsters zomerkleding en 40 monsters nietkleding textiel onderzocht op hun brandgedrag. Daar er nog geen uniforme testmethode voorhanden is voor de bepaling van de brandbaarheid van textiel, is gebruik gemaakt van de huidige gehanteerde testmethode voor nachtkleding. Deze methode is gebaseerd op de norm NEN-EN-ISO 6941 en de ingetrokken norm NEN Bij de laatste methode wordt een vlamcontacttijd van 5 seconden gehanteerd en mag een proefstuk van 56 x 17 cm niet binnen 10 seconden verbranden. Uit het onderzoek blijkt, dat 9 monster kleding en 2 monsters niet-kleding textiel niet zouden voldoen als de eisen uit het convenant brandveiligheid nachtkleding zouden worden toegepast. Met name kleding welke vervaardigd is uit 100% viscose, moet uit oogpunt van brandveiligheid als risicovol worden beschouwd. TREFWOORDEN Brandveiligheid, textiel, kleding KvW Noord rapportnummer ND TEX 001/03 september 2001

3 INHOUDSOPGAVE BLZ SAMENVATTING EN TREFWOORDEN 1. INLEIDING 1 2. DOEL VAN HET ONDERZOEK 1 3. OPZET EN WERKWIJZE 1 4. RESULTATEN 3 5. DISCUSSIE 5 6. CONCLUSIES 6 7. LITERATUUR 7 KvW Noord rapportnummer ND TEX 001/03 september 2001

4 1. INLEIDING De brandveiligheid van textiel is na de cafébrand in Volendam in het middelpunt van de belangstelling komen te staan. Alhoewel de kleding een ondergeschikte rol lijkt te hebben gespeeld bij de ernst van de brandwonden van een aantal slachtoffers van deze ramp, hebben medici bij andere verbrandingsslachtoffers geconstateerd dat kleding wel degelijk heeft geleid tot verergering van de brandwonden (1). Als gevolg van deze ramp hebben de textielbranche en de overheid een principe afspraak gemaakt om in navolging van het convenant nachtkleding ook voor alle overige kleding afspraken te maken inzake de brandveiligheid. Dit zou er toe kunnen leiden dat de meest brandbare textielvezels niet meer voor kleding gebruikt zouden kunnen worden. Een in opdracht van de Directie Gezondheidsbeleid (GZB) door TNO uitgevoerd onderzoek naar de huidige situatie met betrekking tot eisen welke in verschillende landen gesteld worden aan de brandbaarheid van textiel, zou de basis kunnen zijn voor integrale wet- en regelgeving op dit gebied (2). In de regelgeving zou dan gelijktijdig de brandveiligheid van nachtkleding en verkleedkleding (voor kinderen tot 14 jaar) kunnen worden opgenomen, welke thans nog separaat geregeld zijn in resp. een convenant tussen de textielbranche en de overheid (3) en in het Warenwetbesluit Speelgoed (4). Dit biedt tevens het voordeel dat de testmethoden op elkaar afgestemd kunnen worden. Recent onderzoek van de Keuringsdienst van Waren op het gebied van de brandveiligheid van textiel heeft laten zien, dat de textielbranche het convenant nachtkleding goed naleeft (5) en dat het aantal afwijkingen met betrekking tot het brandgedrag van carnavalskleding beperkt is. Dit in tegenstelling tot het brandgedrag van carnavalsmaskers, pruiken, baarden en snorren (6). Door middel van een monitoringsactie wil de Keuringsdienst van Waren een beeld krijgen van de huidige situatie met betrekking tot de brandveiligheid van zomerkleding en een aantal overige, aan het zomerseizoen gerelateerde textielproducten. 2. DOEL VAN HET ONDERZOEK Doel van het onderzoek is geweest om door middel van een monitoringsactie een beeld te krijgen van het brandgedrag van zomerkleding in het algemeen en overige textielartikelen, welke bijvoorbeeld op de camping of tijdens de barbecue gebruikt worden en niet als kleding zijn aan te merken. 3. OPZET EN WERKWIJZE Voor het onderzoek zijn uit de reguliere handelskanalen 122 monsters zomerkleding genomen (dames-, heren- en kinderkleding) alsmede 40 monsters van overige textielartikelen. Onder de categorie overige textielproducten vallen artikelen als pannenlappen, ovenwanten, grillschorten, windschermen, tafelkleden e.d. KvW Noord rapportnummer ND TEX 001/03 september

5 Een overzicht van de aard van de onderzochte producten is weergegeven in tabel 1. Tabel 1: Overzicht onderzochte textielproducten. Soort textiel Aantal monsters T-shirt 30 Hemd/blouse 42 Broek 20 Jurk/rok 11 Trui/vest 8 Jas/bodywarmer 6 Sjaal 5 Pannenlap 8 Ovenwant 7 Grillschort 1 Grillhandschoen 1 Klamboe 3 Tafelkleed 7 Washandje 1 Rugzak 7 Windscherm 5 In tabel 2 wordt een nadere specificatie gegeven van de samenstelling van de diverse textielproducten, zoals deze ter informatie van de consument in het product staat weergegeven. Tabel 2: Overzicht samenstelling van onderzochte textielproducten. Samenstelling Aantal Katoen 100% 55 Katoen 95-98%/elastaan 2-5% 3 Katoen 60-80%/polyester 20-40% 3 Katoen 80-90%/vinyl 10-20% 2 Katoen 80%/linnen 20% 1 Acryl 78-85%/overige vezels 15-22% 2 Polyamide of nylon 100% 8 Polyamide 89-92%/elastaan 8-11% 3 Polyester 100% 36 Polyester 91-92%/elastaan 8-9% 3 Polyester 70%/polyurethaan 30% 1 Polyester 65%/acryl of katoen 35% 5 Polyester 50%/viscose 50% 1 Polyurethaan 100% 1 Vinyl 100% 1 Viscose 100% 13 Viscose 92-95%/elastaan 5-8% 4 Viscose 65-80%/nylon 17-31%/ elastaan 3-4% 2 Linnen 55%/45% viscose 1 Zijde 100% 2 Viscose 73%/polyamide en elastaan 27% 1 Angora 70%/polyamide en elastaan 30% 1 Geen vermelding 13 KvW Noord rapportnummer ND TEX 001/03 september

6 De brandbaarheidstesten zijn uitgevoerd met de Rhoburn Flammability Tester (7). Als basis voor de onderzoeksmethode hebben de normen NEN-EN-ISO 6941 en de inmiddels ingetrokken norm NEN 1722 model gestaan (8). Daar er nog geen wettelijke normen zijn vastgelegd voor de contacttijd van de vlam met het textielmonster, is voor dit onderzoek een tijd van 5 sec. aangehouden. Deze tijd komt overeen met de contacttijd welke geldt voor de bepaling van het brandgedrag van nachtkleding. De gevolgde onderzoeksmethode kan in het kort als volgt worden weergegeven: Uit het kledingstuk worden 2 proefstukken van 56 x 17 cm geknipt en deze worden in een klimaatkast gedurende tenminste 2 uur geconditioneerd op 20 ± 2ºC en bij een relatieve vochtigheid van 65 ± 2%. Deze proefstukken worden in verticale stand opgehangen en gedurende 5 seconden met een vlam van 40 mm in contact gebracht. De tijd die de vlam nodig heeft om een draad op 52 cm boven het contactpunt van de vlam met het textiel te laten breken, wordt geregistreerd. Hierbij wordt als norm het criterium gebruikt dat thans van toepassing is op nachtkleding voor volwassenen, namelijk dat de verbrandingstijd van het proefstuk tenminste 10 seconden dient te bedragen. Indien de vlam de draad niet bereikt, bijvoorbeeld door zelfdoving, wordt de brandduur van het monster geregistreerd. Kleine textielartikelen zoals ovenwanten en pannenlappen worden als één geheel getest. De tijd die benodigd is om deze artikelen geheel in vlammen te laten op gaan, wordt geregistreerd. Voor textielproducten die als kinderspeelgoed dienen te worden opgevat, is conform de norm EN 71-2 een vlamcontacttijd van 3 seconden aangehouden (9). Indien tijdens het onderzoek surface flash wordt waargenomen, moet de brandbaarheidstest worden herhaald met een vlamcontacttijd van 1 seconde. Surface flash is een snelle verbranding van het oppervlak van het textielartikel zonder dat het materiaal in brand raakt. Het verschijnsel kan bij kortstondig vlamcontact optreden met name bij textielproducten met een sterk aangeruwd (harig/pluizig) oppervlak. 4. RESULTATEN Omdat er geen eis bestaat voor het brandgedrag van textiel is voor de beoordeling van de brandbaarheid van de onderzochte producten gebruik gemaakt van de criteria uit het convenant nachtkleding. De resultaten van het onderzoek zijn samengevat in tabel 3. KvW Noord rapportnummer ND TEX 001/03 september

7 Tabel 3: Overzicht brandgedrag textiel na vlamcontacttijd van 5 seconden *. Tijd tot draadbreuk Aantal monsters < 10 sec sec 31 > 20 sec 65 Zelfdovend 55 * Voor textielartikelen zijnde speelgoed geldt een vlamcontacttijd van 3 seconden Het brandgedrag van textiel is niet alleen afhankelijk van de tijd dat een vlam in contact komt met het materiaal, ook de aard van de textielvezels die gebruikt zijn voor het vervaardigen van het betreffende artikel en de dichtheid van de stof (g/m²) spelen hierbij een belangrijke rol. Algemeen kan worden gesteld dat een artikel gemakkelijker vlam zal vatten als het een groot aandeel makkelijk brandbare textielvezels bevat en als de stof tegelijkertijd zeer dun is. In de tabellen 4 en 5 wordt een overzicht gegeven van het brandgedrag van de onderzochte monster zomerkleding resp. overige textielartikelen in relatie tot de soort vezels die het grootste aandeel van de samenstelling uitmaken. Tabel 4: Overzicht brandgedrag zomertextiel in relatie tot het hoofdbestanddeel (vlamcontacttijd 5 sec) Hoofdbestanddeel Samenstelling Brandgedrag <10 sec >10 sec Zelfdovend Katoen 100% Katoen 60-98% 7 Acryl 78-85% 2 Polyamide 100% 1 4 Polyamide 89-92% 1 2 Angora 70% 1 Polyester 100% 4 26 Polyester 65-92% 5 4 Polyester 50%/ 1 viscose 50% Polyurethaan 100% 1 Viscose 100% 6 7 Linnen 65% 1 Viscose 65-95% 7 Zijde 1 1 Niet vermeld 1 KvW Noord rapportnummer ND TEX 001/03 september

8 Tabel 5: Overzicht brandgedrag niet-kleding textiel in relatie tot het hoofdbestanddeel (vlamcontacttijd 5 seconden *) Hoofdbestanddeel Samenstelling Brandgedrag <10 sec >10 sec Zelfdovend Katoen 100% 15 1 Katoen 80% 2 Polyamide 100% 3 Polyester 100% 1 5 Vinyl 100% 1 Niet vermeld voor artikelen die als speelgoed moeten worden opgevat (7 monsters) geldt een vlamcontacttijd van 3 seconden (norm EN 71-2). Opm. Onder zelfdovend wordt verstaan dat het artikel ofwel niet tot ontbranding kan komen dan wel dat de vlam na een bepaalde tijd dooft. Voor sommige producten kan de brandtijd echter wel 1-2 minuten bedragen. 5. DISCUSSIE Het brandgedrag van textiel wordt bepaald door een aantal factoren. Hiervan zijn de vlamcontacttijd, de samenstelling en de dichtheid van de stof belangrijke parameters. Bij de beoordeling van de resultaten is met name gekeken naar de vlamcontacttijd in relatie tot de samenstelling van het textielartikel. Uit het onderzoek blijkt dat 9 van de 122 onderzochte textielartikelen (7%) niet zouden voldoen als de eisen die gesteld worden in het convenant nachtkleding (vlamcontacttijd 5 seconden, draadbreuk niet binnen 10 seconden) van toepassing zouden worden verklaard op overig kledingtextiel. Textielartikelen op basis van een hoog aandeel polyamide of polyester blijken moeilijk tot ontbranding te komen en doven in veel gevallen uit eigen beweging. Wel vertonen deze vezels smeltgedrag, waardoor een brand zich makkelijk kan verspreiden. Textielartikelen op basis van katoen, acryl, angora of polyurethaan zijn makkelijker brandbaar, terwijl textielartikelen op basis van viscose tot het meest brandbaar kunnen worden gerekend. Bovenstaande wordt bevestigd door het uitgevoerde onderzoek. Het blijkt dat 6 van de 13 onderzochte kledingstukken op basis van viscose (46%) in de uitgevoerde test niet aan de 10 seconden grens voldoen, terwijl de overige monsters op basis van viscose hier amper bovenuit komen. Toevoeging van een tweede vezel zoals bijvoorbeeld elastaan (elastomeer op basis van polyurethaan), kan het brandgedrag verbeteren. Van de 39 onderzochte monsters kleding op basis van katoen voldoen er 35 aan de grens van 10 seconden (90%), terwijl er 2 zelfdovend zijn. Slechts 2 monsters passeren de 10 seconden grens niet. Het gaat hierbij om kleding welke gemaakt is van stoffen met een zeer geringe dichtheid (ca g/m²). KvW Noord rapportnummer ND TEX 001/03 september

9 Het lijkt er op dat hier alleen de dichtheid van de stof bepalend is of er al dan niet aan de grens van 10 seconden kan worden voldaan. Het brandgedrag van niet-kleding textiel is als vrij gunstig te beoordelen. Eén tafelkleed van vinyl en één windscherm van onbekende samenstelling zouden bij toepassing van de testmethode voor nachtkleding (vlamcontacttijd 5 seconden en draadbreuk niet binnen 10 seconden) niet voldoen. Eén rugzakje welke als kinderspeelgoed wordt opgevat, voldoet niet aan de geldende warenwettelijke eisen voor speelgoed. 6. CONCLUSIES Uit het onderzoek naar de brandveiligheid van zomertextiel en verwante niet-kleding textiel producten kunnen de volgende conclusies getrokken worden: - bij het toepassen van de criteria zoals deze gelden voor het testen van de brandbaarheid van nachtkleding zouden 9 van de 122 onderzochte kleding (7%) niet aan de eisen voldoen; - kleding op basis van viscose 100% geeft aanleiding tot bezorgdheid met betrekking tot de brandveiligheid; - bij het toepassen van de criteria zoals deze gelden voor het testen van de brandbaarheid van nachtkleding zouden 2 monsters niet-kleding textiel niet aan de eisen voldoen. KvW Noord rapportnummer ND TEX 001/03 september

10 7. LITERATUUR 1. Mededeling Dr. J. Luite, chirurg Academisch Medisch Centrum Amsterdam 2. A.D.J. Kaasjager, Brandveiligheid kleding opnieuw bekeken, aanbevelingen voor regelgeving TNO-rapport 01T-00593, april Convenant Brandveiligheid Nachtkleding d.d. 5 maart Warenwetbesluit Speelgoed 5. H.R. Reus en J.P. Westerhoff. Monitoringsactie brandbaarheid textiele nachtkleding Inspectie W&V, rapport ND TEX 001 / 01, juli H.R. Reus en J.P. Westerhoff, Monitoringsactie brandbaarheid carnavalskleding en carnavalsartikelen, Keuringsdienst van Waren Noord, Rapport ND TEX 001 / 02, februari Keuringsdienst van Waren, Voorschrift CHE-01\ND 605, 31 mei 2000 Onderzoek naar het brandgedrag van textiel met behulp van de Rhoburn Flammability Tester 8. NEN-EN-ISO 6941, februari 1995 Textiel Brandgedrag Meting van de verticale vlamsnelheid van verticaal geplaatste proefstukken. 9. EN 71-2, october 1996 Veiligheid van speelgoed. Deel 2: Brandbaarheid KvW Noord rapportnummer ND TEX 001/03 september

11 KvW Noord rapportnummer ND TEX 001/03 september 2001