Klaar voor de toekomst, meedoen in de samenleving 5. Kernfunctie 1 Het ter beschikking stellen van kennis en informatie 6

Transcriptie

1

2 2

3 Inhoud Klaar voor de toekomst, meedoen in de samenleving 5 Kernfunctie 1 Het ter beschikking stellen van kennis en informatie 6 Kernfunctie 2 Het bieden van mogelijkheid tot ontwikkeling en educatie 8 Kernfunctie 3 Het bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur 10 Kernfunctie 4 Het organiseren van ontmoeting en debat 12 Kernfunctie 5 Het laten kennismaken met kunst en cultuur 14 Kengetallen 2015 De in cijfers 17 3

4 4

5 Klaar voor de toekomst, meedoen in de samenleving Op 1 januari 2015 is de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) van kracht geworden. De bibliotheeksector is sterk in ontwikkeling naar een nieuwe fase waarin -nog meer dan in het verleden- aansluiting gerealiseerd dient te worden bij actuele behoeften van leden, bezoekers en partnerorganisaties. In deze fase bepalen de maatschappelijke functies en de trends in de samenleving het beleid en de diensten en producten van de bibliotheek. De wet benadrukt het belang van samenwerking in lokale, regionale en landelijke netwerken en geeft uiteraard het wettelijk kader. Een belangrijk deel van dat kader wordt gevormd door de vijf kernfuncties van de bibliotheek. In dit jaarverslag spelen de producten en diensten waarmee de -vaak in samenwerking met derden- invulling geeft aan deze kernfuncties een verdiende hoofdrol. Zoals bijvoorbeeld het programma Klas & Kunst, waarmee wij invulling geven aan de kernfunctie Het laten kennismaken met kunst en cultuur, in dit geval door scholieren. In het kader van de kernfunctie Het organiseren van ontmoeting en debat is er elke vrijdag in onze vestiging Plein 2000 een Taalcafé, een ongedwongen maar effectieve manier voor niet- Nederlandstaligen om het Nederlands-van-alledag te leren spreken. Ons uitgebreide activiteitenaanbod met o.a. literaire lezingen en schrijversontmoetingen geeft gestalte aan de kernfunctie Het bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur. En de kernfunctie Het bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie geven wij mede vorm d.m.v. een uitgebreid aanbod van producten en diensten voor de kinderopvang. De uitleen- en leestafelfunctie (welke in Huizen en Laren teruggaat tot 1920), een ruime fysieke openstelling van onze vestigingen, de 24/7 digitale openstelling, onze bibliotheekapp en Werken met de e-overheid (Digisterker), de cursus ter verbetering van de digitale vaardigheden van individuele burgers, zijn enkele voorbeelden van continuering en innovaties op het gebied van de kernfunctie Het ter beschikking stellen van kennis en informatie. Taal is hét instrument voor communicatie en expressie, en speelt een belangrijke rol in denken en leren van kinderen. Door veel en met plezier te lezen, worden zij beter in taal. Goed kunnen lezen, maar ook het interpreteren, beoordelen en toepassen van informatie die kinderen al vroeg via verschillende media krijgen aangereikt, draagt bij aan een beter begrip van de wereld. Wij stimuleren het leesplezier van kinderen en werken actief -alleen en met derden- aan het vergroten van hun leesvaardigheid en mediawijsheid, zodat zij klaar zijn voor de toekomst. Wij dragen met onze producten en diensten ook bij aan zelfredzame en participerende burgers die verbonden en betrokken zijn bij de samenleving. Dit jaarverslag geeft een overzicht van een belangrijk deel van onze producten en diensten welke wij in 2015 hebben ingezet, en nog steeds inzetten, om onze maatschappelijke functies waar te maken. 5

6 Kernfunctie 1 Het ter beschikking stellen van kennis en informatie Mogelijkheid tot lenen en raadplegen van een brede, evenwichtige en actuele collectie boeken, e-books, tijdschriften, kranten en andere materialen Mogelijkheid tot raadplegen van digitale bestanden via publieks-pc s en Multitouchtafel Fysieke en digitale vraagafhandeling door professionele bibliotheekmedewerkers Uitgebreide boekencollectie op gebied van lokale geschiedenis en erfgoed NL-plein, met laagdrempelige informatie over Nederland en Nederlands voor inburgeraars (Bibliotheek Huizen) Werken met de e-overheid (Digisterker) Cursus verbetering digitale vaardigheden van burgers in kader van e-overheid (Bibliotheek Huizen) Werken met de e-overheid Overheden verwijzen burgers steeds vaker naar hun digitale loketten. Of het nu gaat om het aanvragen van huurtoeslag, om werk te zoeken of om het doorgeven van een verhuizing. Daarmee probeert de overheid zelfredzaamheid van burgers, bedrijven en organisaties te stimuleren. Tegelijkertijd is er een groep digibeten (maakt nog geen gebruik van internet) en functioneel digibeten (heeft moeite met gebruik van internet). De gemeente Huizen wil haar minder digivaardige burgers helpen meer gebruik te maken van de e-overheid en voorkomen dat ze buitenspel komen te staan, in de vorm van de cursus Werken met de e-overheid (onderdeel van het landelijke Digisterker-programma). De bibliotheek zet haar faciliteiten, kennis en didactische vaardigheden in voor de uitvoering van deze cursus, waar in vier bijeenkomsten de cursisten, onder begeleiding van bibliothecarissen, stapsgewijs ervaring opdoen met zaken als het aanvragen en gebruiken van een DigiD en het gebruik van persoonlijke omgevingen zoals Mijntoeslagen, Mijn SVB en werk.nl. De toeleiding van de cursisten gebeurt in samenwerking met o.a. Versa Welzijn. 6

7 Samenwerking in bibliotheek Laren met PC-helpdesk DigiTaalhuis Gooi DigiTaalhuis Gooi: samenwerkingsproject Gooise bibliotheken en partners als Versa, ROC, UWV en gemeenten, in kader van bestrijding laaggeletterdheid Fysieke openstelling van bibliotheek Huizen 46 uur per week en bibliotheek Laren 71 uur per week en digitale openstelling 24 uur per dag via en App Fysieke openstelling van bibliotheek Huizen 46 uur per week en bibliotheek Laren 71 uur per week en digitale openstelling 24 uur per dag via en App Publieke ruimten kunnen alleen functioneren bij ruime fysieke openingstijden. De bibliotheek is in het digitale tijdperk 24/7 geopend. Via haar website en app kan niet alleen de catalogus geraadpleegd worden, maar kunnen leden al hun bibliotheekzaken online regelen, hun geleende boeken en andere (audiovisuele) materialen verlengen en gewenste titels aanvragen, waarbij niet alleen de collecties van onze vestigingen Huizen en Laren tot hun beschikking staan, maar feitelijk alle openbare bibliotheekcollecties in Nederland. Vaak zijn bibliotheken één van de weinigen écht publieke ruimten in een gemeente. Een ruime fysieke openstelling is voor onze leden en bezoekers uit Huizen, Laren én Blaricum het fundament onder onze producten, dienstverlening, deskundigheid en services. Daarom heeft de Bibliotheek Brinkhuis Laren openingstijden waar menig grote stadsbibliotheek jaloers op is en hebben wij in het verslagjaar in Huizen met de introductie van zelfservice in de ochtenduren het aantal openingsuren verder uitgebreid. 7

8 Kernfunctie 2 Het bieden van mogelijkheid tot ontwikkeling en educatie Boekstart voor baby s en peuters en ouders. Ook op locatie bij kinderopvang en in samenwerking met consultatiebureaus Media-educatie voor leerlingen en leerkrachten Project Schoolwise voor schoolmediatheek basisscholen Leesbevorderingsactiviteiten voor onderwijs zoals Kinderjury, Jonge Jury, Read to me. Makkelijk Lezen Plein (bibliotheek Huizen) en doorverwijzing naar landelijke service Passend Lezen (Audiolezen, Braillelezen, Letterlezen en Combilezen) voor inwoners met een leesbeperking (visueel, dyslexie) Aanbod voor activiteitenbegeleiding in woonzorginstellingen Uitgebreid aanbod van producten en diensten voor kinderopvang, peuterspeelzalen, basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Doorgaande leeslijn Uitgebreid aanbod van producten en diensten voor kinderopvang, peuterspeelzalen, basisonderwijs en voortgezet onderwijs. De jeugd heeft de toekomst. De basis voor een leven lang lezen wordt gelegd in de kindertijd en in de jeugdjaren. Wij willen kinderen en hun opvoeders en leerkrachten in aanraking laten komen met de rijkdom aan verhalen en gedichten. Het plezier in lezen staat daarbij voorop. Lezen kent in het licht van de actualiteit (een achterblijvende taal- en leesontwikkeling van kinderen en jongeren) een grote maatschappelijke urgentie. Actieve leesbevordering heeft dan ook voor ons een hoge prioriteit. Dat doen wij met een goede, uitdagende en mooi gepresenteerde collectie jeugdboeken en met de inzet van zoveel mogelijk leesbevorderingsactiviteiten in en buiten de bibliotheek, mét en op scholen voor basis- en voortgezet onderwijs, op peuterspeelzalen en de kinderopvang. Zo werken wij met derden aan een doorgaande leeslijn, waarin leesplezier wordt bereikt voor alle kinderen. In cijfers: 435 peuters, leerlingen basisscholen, 980 leerlingen voortgezet onderwijs. 8

9 Leesvrienden 6+ (elke week in de bibliotheek Huizen) en 50+ leest voor (elke week in de bibliotheek Laren) Project Leesmoeders in bibliotheek Laren Mini-bibliotheek op kinderdagverblijf Koningskinderen in Laren Voorlezen op locatie zoals Mamacafé, peuterspeelzalen, kinderopvang In voorbereiding : project Voorleesexpress Faciliteren van studie-/werkplekken voor scholieren, studenten en volwassenen Faciliteren van studie-/werkplekken voor scholieren, studenten en volwassenen Houdt het dan nooit op? Leren in ieder geval niet. Onze toekomst is er één waarin wij meerdere functies op de arbeidsmarkt vervullen, goed zijn opgeleid én onze kennis en vaardigheden blijven ontwikkelen. Wie geen opleiding heeft gevolgd op jonge leeftijd, moet dat later kunnen inhalen, wie er pas op latere leeftijd achter komt dat hij iets anders wil doen of talenten ontdekt, moet een opleiding kunnen volgen om een switch te maken. Volwassenen moeten hun kennis en competenties actueel kunnen houden om zo hun arbeidsmarktpositie op peil te houden, maar ook om zich in algemene zin te blijven ontwikkelen. Steeds meer scholieren, studenten én volwassenen maken dan ook gebruik van de bibliotheek, met haar faciliteiten als gratis Wi-Fi en kopiëren en printen, als dé studie- of werkplek away from home. 9

10 Kernfunctie 3 Het bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur Boekenweekactiviteiten Verhalen- en Poëzievertaalwedstrijd Landelijke campagne Nederland Leest Activiteitenaanbod voor volwassenen met (literaire) lezingen door schrijvers / schrijversontmoetingen, veelal in samenwerking met derden Activiteitenaanbod voor volwassenen met (literaire) lezingen door schrijvers / schrijversontmoetingen, veelal in samenwerking met derden Kijken en luisteren zijn evenzeer onderdelen van de leescultuur en van een leven lang leren als het fysieke lezen. Bijvoorbeeld naar de door de bibliotheek uitgenodigde schrijvers die over hun werk vertellen, naar hoogleraren die vertellen over een vakgebied aan de hand van een recente publicatie (in onze HLB Academie), naar vertegenwoordigers van lokale en regionale sociale en maatschappelijk organisaties tijdens onze themaochtenden, of naar adviseurs tijdens een inloopspreekuur in de bibliotheek. Met een gevarieerd en toegankelijk voorjaar- en najaarprogramma, met activiteiten welke vaak in samenwerking met en met gebruikmaking van de deskundigheid van derden tot stand zijn gekomen, geven wij mede gestalte aan onafhankelijkheid, betrouwbaarheid, toegankelijkheid, pluriformiteit en authenticiteit, als belangrijke publieke waarden van elke bibliotheek. 10

11 Ondersteuning van leeskringen Boekpromotie via social media en presentaties in de bibliotheek Bibliotheek-aan-huis service voor inwoners die niet in staat zijn de bibliotheek fysiek te bezoeken Project VoorleesKrachten in woonzorginstellingen en bij dagbesteding Leestafelfunctie met tijdschriftenabonnementen en kranten in bibliotheek Huizen en in foyer Brinkhuis Leestafelfunctie met tijdschriftenabonnementen en kranten in bibliotheek Huizen en in foyer Brinkhuis De leestafel is één van de populairste en belangrijkste plekken in elke bibliotheek. Het stelt bezoekers, ook niet-leden, in staat zich te verdiepen in tijdschriften en kranten, draagt bij aan een aangenaam verblijf, biedt gelegenheid tot ontmoeting en sociale contacten en een levert een bijdrage aan de levendigheid van de bibliotheek. Uiteraard is aan en rond de leestafel ook gratis Wi-Fi beschikbaar, net als in de rest van de bibliotheek. Wij kiezen er bewust voor in onze vestigingen een flink aantal abonnementen op tijdschriften en ook kranten (waaronder enkele in andere talen) te blijven aanbieden om deze belangrijke functie te faciliteren. 11

12 Kernfunctie 4 Het organiseren van ontmoeting en debat Thema-ochtenden (voorlichting en ontmoeting), maandelijks met externe sprekers en altijd in samenwerking met lokale of regionale partners HLB-academie : lezingen rondom thema s/wetenschappelijke onderwerpen onder leiding van deskundigen (o.a. hoogleraren) Samenwerking met Stichting Senia : leesgroepen rondom allerlei onderwerpen Project Speeltrein in bibliotheek Huizen, in samenwerking met GGD, CJG, gemeente, Speel-o-theek en Versa Welzijn Project Speeltrein Spelen is leren. Speelplezier ondersteunt de ontwikkeling van sociale vaardigheden en de motorische en verstandelijke ontwikkeling van kinderen. Door te spelen onderzoeken ze de wereld om zich heen en worden ze steeds opnieuw gestimuleerd hun onderzoek voort te zetten. Ouders kunnen veel over hun kinderen te weten komen door naar hun spel te kijken. De Speeltrein, de wekelijkse gratis speelochtend op maandagen in de Speel-otheek Bibliotheek Huizen voor kinderen van 2 tot 4 jaar voor wie nog geen plaats is op de peuterspeelzaal, ondersteunt deze belangrijke functies van spelend leren. Tijdens deze gezellige ochtenden wordt in de bibliotheek ook voorgelezen door een bibliotheekmedewerker, te midden van de mooie kleuter- en peuterboeken, en maken kinderen en hun ouders/opvoeders spelenderwijs kennis met de mogelijkheden van de bibliotheek. De Speeltrein is een initiatief van CJG, Versa Welzijn, de speel-o-theek, GGD en de Bibliotheek Huizen- Laren-Blaricum. In cijfers: 200 peuters en hun ouders 12

13 Tabletcafé, elke maand bibliotheek Huizen, met advies op maat over tablets, E-books, E-readers, smartphones Ruimte en faciliteiten beschikbaar stellen aan derden, zoals vaste gebruikers Alliance Française, Speel-o-theek Gooi, PC-helpdesk Mede-organisatie en bieden van ruimte voor informatiemarkten zoals Peutermarkt, Seniorenmarkt, Autismeweek en Inmarkt Debat- en culturele activiteiten in bibliotheek Laren voor scholieren voortgezet onderwijs, in samenwerking met College de Brink en Laar en Berg Taalcafé elke vrijdagmiddag in bibliotheek Huizen, verzorgd door en in samenwerking met Gilde Gooi-Noord Taalcafé elke vrijdagmiddag in bibliotheek Huizen, verzorgd door en in samenwerking met Gilde Gooi-Noord Samen leven is ook samen spreken. Veel anderstaligen willen graag beter Nederlands leren spreken en verstaan, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Taalcursussen zijn er genoeg, maar veel deelnemers ontmoeten vaak te weinig Nederlanders waarmee ze de taal kunnen oefenen. De Bibliotheek Huizen biedt iedere vrijdagmiddag ruimte aan anderstaligen om in een ongedwongen en gezellige setting met vrijwilligers van Gilde SamenSpraak (Gilde Gooi Noord) één-op-één of in groepsverband te praten over zaken van alledag, zoals je ook in een café zou doen, om zich zo te bekwamen in het Nederlands. Iedereen kan zo binnen lopen, zonder voorafgaande aanmelding. Anderstaligen en Nederlanders delen zo taal en cultuur. Niet ergens achteraf in een aparte ruimte, maar juist midden in de bibliotheek, zodat alle bezoekers van de bibliotheek kennis kunnen nemen van deze uiterst actuele en voor de sociale cohesie in hun eigen dorp zo belangrijke activiteit. En midden tussen de boeken voor anderstaligen van het NL-plein. In cijfers: Wekelijks 15 deelnemers en 15 vrijwilligers 13

14 Kernfunctie 5 Het laten kennismaken met kunst en cultuur Bieden van mogelijkheid tot kunstuitleen, geven van advies m.b.t. de kunstuitleen, en organiseren van aan kunstuitleen gerelateerde activiteiten in bibliotheek Huizen Kunstlezingen (i.s.m. Volksuniversiteit Huizen) Samenwerking met de Atelierroutes Programma Klas & kunst voor basisonderwijs Huizen en Kunst tussen je oren voor voortgezet onderwijs Huizen Programma Klas & kunst voor basisonderwijs Huizen en Kunst tussen je oren voor voortgezet onderwijs Huizen Het mes snijdt aan twee kanten met de programma s Kunst tussen je oren (voor het voortgezet onderwijs) en Klas & Kunst (voor groepen 7 en 8 van het basisonderwijs). Bij dat laatste programma, dat aansluit op de kerndoelen binnen het leergebied kunstzinnige oriëntatie, komen leerlingen eerst naar de bibliotheek voor een les over illustraties en beeldtechnieken, en nemen na afloop een kunstwerk van een Huizer kunstenaar mee naar hun klas. Drie weken later bezoekt de kunstenaar de klas. Voor de leerlingen komt door dat bezoek het maken van kunst letterlijk heel dichtbij, de kunstenaar vindt het leuk om over zijn werk te vertellen en de kinderen te helpen met schilderen in de klas. De enthousiast geworden docenten vullen op hun beurt vaak het programma aan met eigen activiteiten. In cijfers: 420 scholieren 14

15 Project Cultuureducatie voor onderwijs in Huizen, in samenwerking met lokale erfgoed-instellingen en gemeente Huizen MuziekWeb Service, landelijk leenverkeer van cd s en muziekdvd s Uitgebreide en gespecialiseerde collectie kunstboeken in bibliotheek Laren Uitgebreide en gespecialiseerde collectie kunstboeken in bibliotheek Laren Er zijn maar weinig plaatsen in Nederland waar rond 1900, naast schrijvers, dichters, musici en leiders van sociale bewegingen, zoveel kunstenaars woonden als in Laren en Blaricum. Hoewel ze zeker niet allemaal tot de Larense school behoorden, hadden schilders als Hart Nibbrig, Mauve, Van der Leck, Breman en Mondriaan en beeldhouwers als Mendes da Costa en Grégoire er wel tijdelijk of permanent hun domicilie. Wie een ruime eeuw later de bibliotheek in het Brinkhuis in Laren bezoekt, treft er één van de beste collecties boeken over kunst in Nederlandse openbare bibliotheken aan. En niet alleen over Larense en Blaricumse schilders en beeldhouwers, maar over een breed scala aan (inter-)nationale kunstenaars en kunststromingen uit heden en verleden. In hun speciaal gemaakte fraaie houten boekenkasten en met uitzicht op de kloostertuin nodigen zij uit om doorgebladerd, ter plekke geraadpleegd én geleend te worden. 15

16 16

17 Kengetallen 2015 De in cijfers per 31 december Ledenpercentage van bevolking Werkgebied HLB Huizen Laren Blaricum Landelijk (cijfer 2014) Totaal leden HLB Leden uit Blaricum Leden vestiging Laren Leden vestiging Huizen Totaal inwoners HLB Huizen Laren Blaricum Totaal bezoekers HLB (fysiek) Bezoekers Huizen Bezoekers Laren Totaal bezoekers HLB (digitaal) Hits website + App Facebook Totaal collectie HLB Collectie Huizen Collectie Laren Totaal uitleningen HLB Uitleningen Huizen Uitleningen Laren ) waarvan bij Huizen leent, en 627 bij Laren 2) waarvan bij Huizen leent, en 587 bij Laren 3) exclusief bibliotheekactiviteiten op locatie in Huizen en in Blaricumse Bijvanck, zoals voorlezen op Mamacafé, bij peuterspeelzalen en bij kinderopvang, op verzoek van de peuterspeelzaal/kinderopvang i.v.m. vervoer 4) inclusief sessies van de 727 gebruikers van de in 2014 nieuwe gelanceerde Wise App 5) totaal aantal keer dat Facebook posts van bibliotheek zijn bekeken 6) waarvan E-book-uitleningen van de landelijke digitale bibliotheek met collectie van E-books. (via website HLB) 17

18 18

19 Colofon Samenstelling en redactie Thom Schuitemaker, Pauline Gmelig Meyling en Yanny Vriends Plein KK Huizen Fotografie Koninklijke Bibliotheek Den Haag Vormgeving Wouter Fris Druk Grafisch bedrijf Kapsenberg van Waesberge bv 19

20 , Plein , 1271 KK Huizen