Natuur & recreatieeditie

Transcriptie

1 Putsesteenweg 129 B-2920 Kalmthout Extra Editie Natuur & recreatieeditie (Foto's: Y.D. Nature) Dit is een nieuwe krant. Speciaal voor u, omwonenden en wellicht ook bezoekers van grenspark De Zoom Kalmthoutse Heide. Waarom deze krant, vraagt u zich misschien af? Welnu, we willen u graag informeren over belangrijke zaken in en om het Grenspark, letterlijk grenzend aan uw achtertuin. Een uniek, grensoverschrijdend natuurgebied dat een grote variatie aan biotopen heeft: heide, vennen, stuifduinen, weilanden, bossen en polders. Biotopen waarin veel verschillende dieren en planten leven. Een gebied ook met belangrijke ecologische en cultuurhistorische waarden, die we koesteren en waar we trots op zijn. Een natuurgebied, dat wordt doorsneden door de Nederlands Vlaamse grens. Aan weerszijden van die grens werken overheden en natuurorganisaties intensief samen voor het beheer en behoud van alles wat leeft, groeit en bloeit in het gebied. INHOUD Natuurlijk recreëren & genieten, wat zijn de mogelijkheden? Junior Ranger kamp 2012 Voorstelling gastheren en toegangspoorten De info-kantoren vertellen u alles Het Grenspark op z n mooist Natuurgerichte tips pag. 2-5 pag. 5 pag. 6-7 pag. 8 pag Trots zijn we ook dat het Grenspark eind vorig jaar aanzienlijk is vergroot, van 3750 naar 6000 ha. Dat betekent meer ruimte voor de natuur, meer bijzondere bomen en planten en meer ruimte voor dieren om er ongestoord te leven. Maar het houdt ook in dat er meer plaats is voor u, om natuurgericht te recreëren en de natuur echt te beleven, met al uw zintuigen: u kunt in het Grenspark de natuur zien, ruiken, voelen en proeven. En of u dit nu te voet doet, op de fiets of op het paard, u zult zien dat het Grenspark een bijzonder domein is waar u de natuur in al zijn pracht en sfeer zult ervaren, ongeacht de seizoenen. Het Grenspark is op meerdere plaatsen vrij toegankelijk, maar de uitgelezen toegangspoorten zijn: De Vroente (te Kalmthout), de Volksabdij (te Ossendrecht), Hemelrijk (te Essen) en Ravenhof/ Moretusbos (te Putte/Stabroek). Bij deze toegangspoorten starten wandel- en fietsroutes en is uitgebreide informatie te verkrijgen over alles wat het park biedt. Er is een ruime parking aanwezig en er zijn voldoende pleisterplaatsen waar u kunt rusten en lekker kunt genieten van een drankje en een kleine of grote maaltijd. In het middenkatern van deze krant leest u er alles over. Wij heten u als buren van harte welkom in grenspark De Zoom Kalmthoutse Heide, wensen u een prettig en rustig verblijf in ons park en hopen dat u net als wij zorgvuldig met de natuur omgaat. Barbara Van Eeckhoutte Coördinator Grenspark Activiteitenkalender 2012 Puzzel 12 Contactadressen beheerders pag. 11 pag. 12 pag. 12 Deze krant verschijnt één keer per jaar en wordt huis aan huis verspreid in de gemeenten Kalmthout, Essen en Woensdrecht. Dit jaar valt hij voor het eerst ook op de deurmat bij de inwoners van Stabroek, Zandvliet en Berendrecht. (Foto: Gemeente Kalmthout) 1

2 Sinds 1 december 2011 is Cees van Liere (64) de nieuwe voorzitter van grenspark De Zoom Kalmthoutse Heide. Hiermee volgt hij Herman Suykerbuyk op, die dit mooie werk 10 jaar gedaan heeft. Van Liere is een bestuurder met een ruime en rijke ervaring en een volle agenda. De ambitie om de bijzondere waarden van het Grenspark te promoten is er niet minder om. Van Liere is een drukbezet man die in besturen zit van uiteenlopende organisaties en ondernemingen. Op de vraag of hij drie redenen kan noemen waarom hij de aspiratie heeft om juist voorzitter van het Grenspark te zijn, antwoordt hij zonder aarzeling: Ik voel me betrokken bij en verbonden met grensoverschrijdende projecten en samenwerkingsverbanden in Nederland en Vlaanderen; ik wil me sterk maken voor het beheer van internationaal natuurlijk erfgoed en de nationale parken profileren zich steeds meer op het gebied van duurzaamheid en professionaliteit. Het Grenspark sluit zich daar ten volle bij aan. De naamsbekendheid van het Grenspark zal verder vergroot moeten worden, niet alleen in de grensstreek maar in Nederland richting het noorden en in Vlaanderen richting het zuiden. We willen graag hard aan de weg timmeren met duurzame initiatieven om de ecologische kwaliteit van het gebied te vergroten en ervoor zorgen dat goede natuureducatie is gewaarborgd. Met succesvolle natuureducatieve programma s willen we de jeugd bereiken. Voor scholieren die met GPS en ipod op stap gaan in ons park laten we zien dat educatie ook fun kan betekenen. NATUURLIJK recreëren Natuur is gezond! Wetenschappelijk onderzoek heeft vastgesteld dat de natuur de gezondheid positief kan beïnvloeden. Duizenden mensen vinden dan ook jaarlijks hun ontspanning in het grenspark De Zoom Kalmthoutse Heide. De beheerders in het Grenspark zorgen daarom voor goed onderhouden routes en voor verschillende vormen van natuurgerichte recreatie. Wandelaars, ruiters, fietsers en hondenbezitters, iedereen is welkom op de daarvoor aangewezen locaties in het gebied. Om meer van de natuur te weten te komen, is er ook een mooi excursieaanbod. Kortom, er is voor ieder wat wils en u bent van harte welkom! De voorzitter ziet voor het Grenspark vooral ook uitdagingen in de grensoverschrijdende samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen onder supervisie van de Benelux Unie. Het is interessant om met al die verschillende partijen, structuren en wetgeving om te gaan en daar leiding aan te geven. Het is natuurlijk van belang dat het beleid en beheer aan beide zijden van de grens op elkaar zijn afgestemd. Ik maak me er sterk voor ontwikkelingen van het Grenspark te stimuleren. De uitbreiding van het park impliceert namelijk ook een vermeerdering van betrokken partijen en die moeten in goede harmonie kunnen samenwerken. Van Liere benadrukt de meerwaarde van de Nederlands - Vlaamse samenwerking in deze grensstreek. Een grens heeft iets magisch en elke grens heeft haar eigen verhalen. Met een uitbreiding van 2250 ha kunnen we, daar waar we eerst spraken over een parel, het park nu bestempelen als een knooppunt in de omgeving. In de voorbije 10 jaren lag het accent op realisatie van natuurdoelstellingen. Nu richten we onze aandacht expliciet op recreatief medegebruik, binnen de ecologische draagkracht van de natuur. Hij verduidelijkt zijn betoog met een voorbeeld. Neem nu het gastheerschap van de recreatieve ondernemers aan de flanken van het park. Als ambassadeurs maken zij onderdeel uit van het park en vergroten daarmee ook het draagvlak voor het Grenspark. Nu het park een oppervlakte beslaat van 6000 ha is het aantal toegangspoorten uitgebreid. Spreiding van de recreatiedruk is een van de speerpunten in ons beleid. Gegevens over recreatieve mogelijkheden, bezienswaardigheden en horeca zijn gemakkelijk via internet en smartphones op te zoeken. Die eenvoudig verkregen info zal zeker van invloed zijn op het verkeer via wandel- en fietsroutes over grenzen heen en dat zal de samenwerking aan beide zijden van de grens alleen maar bevorderen. Op de vraag wat de voorzitter boven een uitnodiging voor een bezoek aan het Grenspark zou zetten, antwoordt hij zonder dralen: Door gastvrije grensovergangen kunt u grenzeloos genieten. Belangrijk is wel dat wie het Grenspark ingaat zorgvuldig met de natuur omgaat. Geniet dus met respect voor de natuur. Houdt u aan de toegangsregels. Zie, ruik en voel, de natuur, maar geniet er vooral van. Nu en in de toekomst! Let op: In het centrale begrazings- en rustgebied gelden beperkingen. Dit is letterlijk een rustgebied voor de natuur. Hier mag u alleen wandelen op de daarvoor aangegeven paden. Ruiters, fietsers en honden zijn hier niet welkom. U kan hier ook grazers tegenkomen zoals schapen en runderen. Wandelaars, fietsers, ruiters,. iedereen kan op zijn eigen manier grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide ontdekken. (Cartoon: Roland Kockelberg) 2

3 & GENIETEN, wat zijn de mogelijkheden? Geniet met respect! Te voet U kunt als wandelaar een keuze maken uit maar liefst 18 bewegwijzerde wandelpaden in het Grenspark, variërend van 1,7 tot 8,5 km. Door meerdere wandelingen met elkaar te verbinden, kunt u ook een leuke dagtocht uitstippelen. De routes zijn bewegwijzerd met een pictogram (een symbooltje dat voor zichzelf spreekt) in een bepaalde kleur zodat u gemakkelijk de weg kunt volgen zonder kaart. Wie toch graag met een kaart wandelt, kan de kaart voor bezoekers kopen bij de VVV-kantoren, NEC De Vroente, Dienst Toerisme Kalmthout, gemeente Stabroek en de gastheren van het Grenspark. In sommige delen van het Grenspark worden de paden ook bewegwijzerd met nummers van het wandelknooppuntennetwerk. Op de fiets Wie het Grenspark per fiets wil verkennen, heeft verschillende mogelijkheden. Er loopt een heel interessante bewegwijzerde route van 32 km rondom, maar ook gedeeltelijk dwars door het Grenspark, de zogenaamde Grensparkroute. Al fietsend komt u alle biotopen van het Grenspark tegen: mooie heidegebieden, vennen, bossen en cultuurlandschappen. Aan de Nederlandse zijde ziet en merkt u goed de hoogteverschillen op de Brabantse Wal. Aan de route ligt een aantal gezellige cafeetjes en restaurants om even op adem te komen. De brochure van de Grensparkroute is te koop bij de VVV-kantoren, NEC De Vroente, Dienst Toerisme Kalmthout, gemeente Stabroek en de gastheren van het Grenspark. Er zijn nog tal van andere bewegwijzerde fietsroutes die rond of door het Grenspark lopen. Voor meer informatie kunt u terecht bij de VVVkantoren en de Dienst Toerisme Kalmthout. 3

4 Te paard De natuur intrekken te paard is een unieke ervaring. De omgeving ziet er vanaf een paardenrug heel anders uit. Ruiters zijn welkom op de vrij toegankelijke ruiterpaden, bewegwijzerd met een hoefijzertje. De meeste ruiterpaden bevinden zich in het noorden van het Grenspark. Op deze paden kunt u ook andere recreanten op uw pad tegenkomen. Wees daarom voorzichtig. Op de kaart voor bezoekers, staan de ruiterpaden vermeld. Minder mobiel Ook wie minder goed ter been is, wil graag van de natuur kunnen genieten. En dat kan in het Grenspark. Er zijn 2 semi-verharde paden voor rolstoelgebruikers en kinderwagens. Een pad start aan toegangspoort De Vroente; dit toegankelijk wandelpad Klein Zwitserland loopt via de Withoefse Heide. Onderweg treft u een aangepaste picknicktafel aan. Een ander semi-verhard pad start aan toegangspoort Ravenhof/Moretusbos. Dit pad leidt u door de oude kasteeltuin. Wie toch liever echt het zanderige bos intrekt, kan gratis een wombat (of alle-terrein-rolstoel) lenen. Er staan er 2 ter beschikking bij Dienst Toerisme Kalmthout. Ook Familyland en de Volksabdij in Ossendrecht hebben elk 1 wombat om te gebruiken. Zo n wombat rijdt goed op bospaden, maar in het mulle zand is wat meer kracht nodig. Vooraf reserveren is aan te raden. Hondenlosloopzones (Foto: K. Korstanje) Uw hond aangelijnd mee op wandeling nemen kan in heel het Grenspark, met uitzondering in het begrazings- en rustgebied. Als u de hond toch lekker vrij wil laten rennen, kan dit in een speciaal daarvoor bestemd stuk, de hondenlosloopzone in het Moretusbos in Putte. Ook hier moet de hond steeds onder appel staan en, net zoals zijn baasje, op de wegen en paden blijven. Ook in de Noordpolder van Ossendrecht is er een weiland afgebakend als hondenlosloopgebied. (Foto: K. Korstanje) 4

5 Met een gids op stap en wandelen op maat Wie graag meer wil weten over de natuur en de omgeving kan met een natuurgids op stap. De vereniging Natuurgidsen regio Kalmthout bestaat uit een groep van zo n vijftig enthousiaste Vlaamse en Nederlandse natuurgidsen. Zij organiseren, verspreid over het jaar, meer dan 30 gratis wandelingen in de mooiste natuurgebieden in en rond het Grenspark. Desgewenst begeleiden zij uw wandeling op maat : datum, startplaats, startuur en duur van de wandeling worden Het Junior Ranger kamp is een jaarlijks terugkerend initiatief van het Grenspark waar 20 jongeren en hun begeleiders zich een week lang amuseren en spelenderwijs veel leren over het wel en wee van de natuur. Een gevarivolledig in overleg met u bepaald. De aangesloten natuurgidsen worden vijf keer per jaar uitgenodigd voor een nascholingsbijeenkomst. Hun informatie is dus altijd up to date. De Wandelkalender van Nareka 2012 plus nog veel meer informatie staat op: natuurgidsenregiokalmthout en ook op pag. 11 van deze krant. (Cartoon: Roland Kockelberg) Voor meer info: Vander Sypt Chris (Foto: Nareka) Kapellensteenweg Kalmthout / chrisvandersypt@skynet.be Junior Ranger kamp 2012 grensoverschrijdend natuurkamp Zit je op de middelbare school, ben je tussen de 13 en 17 jaar en vind je het fijn om buiten in de natuur te zijn? Hou je van een avontuurlijk kamp in de natuur en vind je het bovendien niet erg om de handen uit de mouwen te steken om met z n allen de natuur een handje te helpen? Dan is het Junior Ranger kamp echt iets voor jou! Schrijf je snel in voor het Junior Ranger kamp van 1 juli t/m 6 juli eerd programma laat je op een leuke manier alles zien over de dieren, bomen en planten die er zijn in het Grenspark. Een dagje op stap met de plaatselijke boswachter om beheerwerken uit te voeren, vogels spotten en leren herkennen en als het weer meezit waterbeestjes vangen met schepnetjes, het kan allemaal. s Avonds eten jullie samen op de kampplaats een stevige maaltijd en staan er nog allerlei spelletjes en avondactiviteiten op het programma. Jullie zullen veel met de fiets naar de verschillende locaties rijden dus breng je fiets mee en zorg dat hij tiptop in orde is. Kortom: er zijn heel leuke activiteiten waar je veel van opsteekt. Dit jaar is het Junior Ranger kamp van zondagavond 1 juli tot en met vrijdagavond 6 juli op de Kampeerboerderij Rommeshoef (Rouwmoer 6, 2910 Essen). De deelnameprijs bedraagt 100,00. Lijkt dit je wel wat? Schrijf je dan snel in door te mailen naar: info@grensparkzk.be, de plaatsen zijn beperkt. 5

6 Voorstelling Gastheren en toeg G1 Eetwinkel de Boerenmeisjes - Brasserie - Puur en smaakvol eten - Ingrediënten uit de streek - Ook voor haal- of brenggemak - Streekgastheer Dorpsstraat 41, 4634 TN Woensdrecht - E info@eetwinkeldeboerenmeisjes.nl Voorstelling Gastheren Vanaf mei 2011 mogen 13 ondernemers rondom grenspark De Zoom Kalmthoutse Heide zich officieel Gastheer van het Grenspark noemen. Zij volgden in het voorjaar 2011 de cursus Gastheerschap, een cursus voor onder- nemers die zich bewust zijn van de unieke locatie van hun bedrijf in de omgeving van het Grenspark. In totaal zijn 30 gastheren en -vrouwen, uit 13 ondernemingen opgeleid. Ze zijn allemaal enthousiast om hun gasten te informeren over de vele mogelijkheden die er zijn om kennis te maken met de natuur in het Grenspark. De locaties van de ondernemers/gastheren zijn te herkennen aan het gevelbord. G2 Volksabdij O.L.V. ter Duinen - Restaurant De Blauwe Pauw - 33 abdijkamers (47 bedden) - Vergader- en groepsaccommodatie (8 vergaderzalen/groepsruimtes) - Restaurant/terras De Blauwe Pauw voor feesten, partijen en à la carte eten - Recreatieve toegangspoort tot het Grenspark en de Brabantse Wal voor wandelingen en fietstochten - Diverse arrangementen mogelijk O.L.V. ter Duinenlaan 199, 4641 RM Ossendrecht - E info@devolksabdij.nl G3 Caravanpark De Staartse Duinen - Ruimte - Rust - Recreatie - Privacy - Onthaasten Putsebaan 30, 4635 RV Huijbergen - E info@staartseduinen.nl G4 SVR camping / caravanstalling aan de Groene Papegaai - Mooie, rustige en ruimopgezette minicamping (campers welkom) - Midden op de Brabantse Wal en aan de rand van het grensoverschrijdend natuurpark - Nieuw toiletgebouw met vloerverwarming - Prachtige visvijver, met diverse soorten vis - Uw eigen paard of pony meebrengen is mogelijk Groene Papegaai 8, 4631 RX Hoogerheide - E info@aandegroenepapegaai.nl De Volksabdij - Rechtstreekse toegang tot wandelpaden van het Grenspark - Ruime parking en horecagelegenheid - Gratis ter beschikking stellen van 1 wombat (of alle-terrein-rolstoel) - Actief wandelen en fietsen met hoogteverschillen vanwege de ligging op de Brabantse Wal - Onthaal met informatie en streekproducten - Kenmerken: bossen, hoogteverschillen, heidegebieden, kleine vennen, poldergebied Onze Lieve Vrouw ter Duinenlaan 199 NL 4641 RM Ossendrecht NL HOOGERHEIDE HUIJBERGEN G7 G1 G4 Kortenhoeff G3 Staartse Heide G5 Noord Polder Abdijbossen G2 N Groote Meer N G5 Familyland - Verhuur villa's en bungalows - Uitmuntende horeca - Bowling - Midgetgolf - Binnenzwembad Groene Papegaai 19, 4631 RX Hoogerheide - E recreatie@familyland.nl G6 Athena Naturistisch Recreatiecentrum - Kamperen - Dagrecreatie - Verhuur van chalets - Zwembad, speeltuinen, sauna - Naturistenpas noodzakelijk Zandvlietseweg 15, 4641 SR Ossendrecht - E ossendrecht@naturisme-athena.org Ravenhof/ Moretusbos - Rechtstreekse toegang tot wandelpaden van het Grenspark - Ruime parking en horecagelegenheid - Semi-verhard bewegwijzerd pad toegankelijk voor rolstoelen en kinderwagens - Hondenlosloopzone - Kenmerken: parkbos met cultuurhistorische elementen, mooie dreven met oude bomen Oud Broek 4 B-2940 Stabroek OSSENDRECHT A12 G6 Stoppelbergen Koude Heide Moretusbos Wildernissen Ravenhof N G12 G PUTTE G7 Huize Tijdsat Staartsestraat 4, 4635 BB Huijbergen - E info@huizetijdsat.nl - Bed & Breakfast - Tuinterras en speeltuin (weekend) - Kinderboerderij - Fietsverhuur aan gasten en oplaadpunt voor elektrische fietsen - Startpunt wandelingen en fietstochten Spaak en smaak Culinare Grenspa Vier horecazaken grenzend aan het Grenspark en Arboretum Kalmthout gaan vanaf dit voorjaar hun gasten culinair verwennen en laten genieten van het landschap in en rond het Grenspark. Drie van deze horecazaken en Arboretum Kalmthout zijn tevens gastheren van het Grenspark. Bij het rijden van de culinaire Grensparkfietsroute, ervaar je onderweg de magie van het leven en wonen en tafelen in de grensstreek, want... over 'de streep' is het toch net even iets anders. 6

7 angspoorten van het Grenspark G8 Café & restaurant Kiekenhoeve G8 G9 Deze ondernemers zijn ambassadeurs voor hun omgeving. Tijdens de cursus gastheerschap leerden zij meer over de ontstaansgeschiedenis, de cultuurhistorie, het landschap en de natuur van grenspark De Zoom Kalmthoutse Heide. Maar ook over de ESSEN recreatiemogelijkheden en de bijzondere natuurwaarden van het Grenspark. Zij kunnen hun gasten optimaal informeren en uiteraard kunt u ook bij hen terecht voor een kopje koffie, lunch of diner, een overnachting of andere activiteiten. N133 Hemelrijk - Dé poort bij uitstek om het Grenspark per fiets te ontdekken - VVV kantoor Essen De Tasberg met informatie en streekproducten - Karrenmuseum Essen - Ruime parking en horecagelegenheid - Ook met de trein goed bereikbaar - Kenmerken: cultuurhistorisch landschap - Gezellig restaurant met streekgebonden specialiteiten - Orangerie met gerechten van de hoevekaart - Ruim terras in het groen - Speeltuin - Creatieve gastronomie en topservice Moerkantsebaan 54, 2910 Essen - E info@kiekenhoeve.be G9 B&B Moerkantheide - 8 tweepersoonskamers (kamer met ontbijt) - Huifkartochten & paardenstallen - Fietsverhuur - Binnenzwembad - Ideaal voor groepen Moerkantsebaan 139, 2910 Essen - E ludo_konings@msn.com Stappersven Moerkantsebaan 50 B-2910 Essen G10 Arboretum Kalmthout - 12,5 ha grote bomentuin die meer dan 150 jaar oud is - Collecties van bijzondere en rijk bloeiende planten tijdens alle seizoenen - Tuinterras om te verpozen bij een kop koffie of een lekker streekbier - Ruime parking en gratis oplaadpunt voor uw elektrische fiets - Keuze uit verschillende arrangementen Heuvel 2, 2920 Kalmthout - E info@arboretumkalmthout.be Kalmthoutse Heide G11 G10 N122 KALMTHOUT B N111 N117 De Vroente - Natuureducatiecentrum: educatieve spelen, excursies en interactieve activiteiten voor jong en oud - Dienst Toerisme Kalmthout met informatie en streekproducten - Bijenteeltmuseum Kalmthout - Rechtstreekse toegang tot wandelpaden van het Grenspark - Ruime parking en horecagelegenheid, ook met de trein goed bereikbaar (station Heide 1,6 km) - Semi-verhard bewegwijzerd pad toegankelijk voor rolstoelen en kinderwagens - Gratis ter beschikking stellen van 2 wombats (of alle-terreinrolstoelen) - Voorzieningen voor andersvaliden - Kenmerken: heidegebieden, bossen en vennen Putsesteenweg 129 B-2920 Kalmthout G11 Crepes & Stones - Unieke formule: zelf pannenkoeken bakken aan eigen tafel - Gezellig steengrillen vanaf Typische streekproducten: geturfd konijn, Kalmthouts Turfbier en honing - Gratis oplaadpunt voor elektrische fietsen - Gezellig terras met kleuterspeeltuintje Putsesteenweg 123, 2920 Kalmthout - E info@crepesandstones.com G12 Recreatiecentrum Hazeduinen - Verhuur chalets en bungalows - Kamperen - Zwembad voor gasten - Speeltuin - Restaurant 1ste Verdelingsweg 6, 4645 RT Putte - E info@hazeduinen.nl rkfietsroute Meer informatie: G13 Pannenkoeken-restaurant de Heusche Bollaert verschillende pannenkoeken - Lunch/dinerkaart met vlees en visgerechten - Mooie zaal voor al uw feesten en recepties - Bbq s en buffetten tot 200 personen - Ruim terras en speeltuin 1e verdelingsweg 6, 4645 RT Putte - E info@pannenkoeken-restaurant.nl 7

8 De INFO-kantoren vertellen u alles VVV Brabantse Wal VVV Brabantse Wal is een toeristisch samenwerkingsverband tussen drie gemeenten, te weten Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht. VVV Brabantse Wal en haar agentschappen zijn inwoners en bezoekers graag van dienst om inlichtingen te verstrekken over de toeristische mogelijkheden in dit gebied. In de regiogids en op de website staat alles op het gebied van natuur, cultuur, evenementen, uitgaan en overnachten. Daarnaast houdt VVV Brabantse Wal zich ook doorlopend bezig met de trends op de vrijetijdsmarkt en met de ontwikkeling van nieuwe producten waaronder verschillende fiets- en wandelroutes, streekkaarten en groepsarrangementen. Zowel op creatief, actief, culinair als cultureel gebied kunt u een leuk uitje organiseren voor uw groep. Ook kunt u terecht voor leuke souvenirs en diverse cadeaubonnen. Toerisme Kalmthout Toerisme Kalmthout is een dynamisch team bestaande uit de gemeentelijke Dienst Toerisme en de vrijwilligersvereniging VVV, die de belangen van de regionale toerist behartigt. Het kleurrijke infokantoor is jaarrond geopend (uitgezonderd op maandag), en biedt duizenden bezoekers dagelijks een warm onthaal. Daar vindt u talloze seizoensbrochures, de nieuwste fiets- en wandelkaarten, gouden tips voor een dagje of een verblijf in Kalmthout en een shop met streeklekkers als Honinglikeur, Kalmthoutse Heidebloesemthee en chocolade Konijnenkeutels. Naast de bewegwijzerde grensparkwandelpaden en de geleide wandelingen bestaat de mogelijkheid om de knooppunten van wandelnetwerk Kempense Heide te volgen. En wie de GR5 van Bergen op Zoom loopt kruist ons prachtige Grenspark. VVV Brabantse Wal Kortemeestraat TL Bergen op Zoom tel. (00 31) (0) VVV Agentschap Woensdrecht Groene Papegaai RX Hoogerheide tel. (00 31) (0) info@vvvbrabantsewal.nl Stappen tussen Staties is een mooie en veelzijdige groene haltewandeling van 7 km van station Kalmthout tot station Heide. Happen en Stappen is een nieuw product dat gelanceerd wordt voor mensen die graag wandelen en lekker eten. Happen en Trappen biedt de fietser een mooi parcours van 35 km door Essen en Kalmthout aan met 4 culinaire stops. Verschillende fietsroutes passeren langs het Grenspark: Grensparkroute, Heideroute, Noordertuin van Antwerpen, fietsknooppuntennetwerk Antwerpse Kempen kaart 2, fietsknooppuntennetwerk Brabantse Delta West, enzovoort. Wie een ludieker transportmiddel verkiest, bolt met een blitse step de heide door o.l.v. een gids of als deelnemer aan de Kalmthoutse Steprally. Consulteer de uitgebreide toerismepagina's op de website en probeer één van de recreatieve acties zeker eens uit. Dienst Toerisme Kalmthout Putsesteenweg 131, 2920 Kalmthout tel (00 32) (0) toerisme@kalmthout.be NEC De Vroente De Vroente is een natuureducatiecentrum van de Vlaamse Overheid. Het centrum laat de bezoekers kennismaken met de overweldigende natuur van het Grenspark en is ingericht als bezoekerscentrum. De Vroente ontwikkelt natuureducatieve programma s voor zeer diverse doelgroepen: onderwijs, jeugd, gezinnen, senioren, gehandicapten Het uitgangspunt van elk programma is hetzelfde: bezoekers ontdekken op een ervaringsgerichte en speelse manier diverse aspecten van de natuur. Natuurbeleving staat voorop. De Vroente besteedt graag aandacht aan individuele bezoekers die alleen of in familieverband het centrum én het natuurgebied spontaan bezoeken: je kan op pad met één van onze dierenkoffertjes en leuke opdrachten uitvoeren in verband met een heidedier (mestkever, libel, wild konijn enz.), je maakt de Ruud Rupswandeling en ontdekt op een speelse manier meer over het leven van een vlinder, je maakt de fotozoektocht of je wordt een schattenjager en je maakt je eigen natuurmuseum. En vanaf 29 april kan je een natuurbelevingstocht met GPS ondernemen. Alle info hierover bij NEC De Vroente, 03/ , devroente@lne.vlaanderen. be en Putsesteenweg Kalmthout tel. (00 32) (0) devroente@lnevlaanderen.be VVV De Tasberg VVV De Tasberg is een interactief, gastvrij info kantoor, gelegen op een toeristisch waardevolle site die tot ver buiten de gemeentegrenzen bekend is en die rust uitstraalt maar waar het ook regelmatig bruist van de activiteiten. De Tasberg heeft enorm veel te bieden: buiten de talrijke toeristische brochures en kaarten bieden wij ook budgetvriendelijke gezinsactiviteiten zoals een (tover)kleuterwandeling, Kermit - de - stickertocht, GPS tochten voor de jeugd, een smokkelqueeste voor het hele gezin, Klaveren Vrouwke wandeling voor groepen, een rolstoelwandeling etc. Door het grote succes van onze (ook Engelstalige) website levert dat bovendien bezoekers uit alle windstreken op. Essen ligt midden tussen prachtige natuurgebieden: fiets uw longen vol zuurstof op het uitgebreide routenetwerk of wandel alle muizenissen uit uw hoofd in de mooie natuur: naald- en loofbossen, veengronden, zandduinen en ook grenspark De Zoom - Kalmthoutse Heide ligt vlakbij en gedeeltelijk op Essens grondgebied. Breng De Tasberg een bezoek en laat u verrassen! VVV De Tasberg Moerkantsebaan Essen tel. (00 32) (0) info@vvvessen.be Gemeente Stabroek Voor info, kaarten en brochures van de gemeente Stabroek kan u terecht bij de gemeentelijke sport- en cultuurdienst en de gemeentelijke milieudienst. Ook in de bibliotheek van Stabroek kan u informatie verkrijgen. Administratief Centrum Stabroek Dorpsstraat 45, 2940 Stabroek tel. (00 32) (0) of 75 lief.ipermans@stabroek.be of walter.schepers@stabroek.be Milieudienst Stabroek Dorpsstraat 99, 2940 Stabroek tel. (00 32) (0) milieudienst@stabroek.be Bibliotheek Stabroek Smoutakker 30, 2940 Stabroek tel. (00 32) (0)

9 Het Grenspark op z n mooist Natuurgerichte tips Teksten: Ad de Vos en Anne Hoefnagels Moretusbos en Ravenhof De rijke Vlaamse drukkersfamilie Moretus kocht in de 18de eeuw het Kasteel Ravenhof met omliggend landgoed. Vervolgens werd het parkbos Moretus aangelegd als onderdeel van dit landgoed. De straatarme bevolking uit de omgeving werd voor een goede boterham ingeschakeld bij de aanleg van het bos. De dorre heidevlakte werd een parkbos dat ontworpen is naar de Franse tuinen van Versailles. Het Moretusbos heeft veel mooie laantjes, hoogteverschillen, verre doorkijken, een theehuisje, wandelpaden, terrassen en symmetrische sterrenbosjes. Kenmerkend voor het parkbos is de centrale as, die loopt van het Vlaamse kasteel Ravenhof naar het Nederlandse theehuis De Gloriëtte. Van daaruit lopen alle lanen verder het bos in. Het romantische park aan de achterzijde van het kasteel en het bos daaromheen vormen samen met het Moretusbos een deftig geheel. Stoppelbergen Het gebied markeert de grens tussen het zandgebied en het lager gelegen kleigebied van de Schelde. De zandgronden werden om economische redenen gebruikt voor bosbouw. Naast de Corsicaanse den komt hier de zeeden veel voor. Voor Brabantse bossen is dit uitzonderlijk. Het gebied heeft een vrij gesloten, relatief jong en tamelijk eenvormige bosbegroeiing. In het gebied treft u veel steile duintjes aan met een behoorlijk hoogteverschil. Om de zeeden in stand te houden, is een belangrijk deel van het gebied aangewezen als zeedenreservaat. U treft hier ook lanen met Amerikaanse eiken en tamme kastanjebomen aan. De mooie heidegebiedjes mag u zeker niet links laten liggen. De begroeiing en de ligging tussen bos- en poldergebied leiden ertoe dat er vrij veel vogels in het gebied voorkomen, zoals de kuifmees en boompieper. De Putse Rijn, een diepe ontwateringsloot, loopt als een karakteristieke draad, dwars door de boswachterij. Door de snelle ontwatering staat deze sloot ter discussie. Voorlopig kunt u er nog wel eens een drinkende ree in aantreffen. De Stoppelbergen leent zich voor een mooie wandeling tussen het Moretusbos en de lager gelegen polders. De afwisseling van gesloten bos en open terrein geeft een prettig gevoel van ruimte. Een wandeling in het zomerseizoen is een aanrader. De grenspalen zijn het enige bewijs dat u hier in twee verschillende landen rondwaart. De machtige beuken en eiken, afgewisseld met grove den en de in latere jaren aangebrachte rododendrons onderstrepen die deftigheid. De mooi aangelegde paden zijn geschikt voor wandelaars van alle leeftijden (1 tot 100 jaar); ook met kinderwagens en rolstoelen kunt u goed op nagenoeg alle plaatsen komen. De oude karakteristieke bomen, soms versierd met grote tonderzwammen, zijn bronnen van fantasie en maken het geheel erg aantrekkelijk voor kinderen. De Huzarenberg, Trapkesberg, Geldberg en het Fort maken het sprookje compleet. De bomen bieden ruimte aan onder meer de boomklever, sperwer, groene specht, grote bonte en zwarte specht en wespendief. Al dit moois kunt u bewonderen tegen een prachtig wisselend decor. De sneeuwdeken in de winter, de geheimzinnige mist in de herfst en de laag invallende zonnestralen in voor- en najaar zorgen altijd voor een sprookjesachtige sfeer. In mei en juni ondersteunen de bloeiende rododendrons de pracht van dit adelijke gebied. Wandelpad Kasteel blauw (2,3 km) Wandelpad Gloriëtte - rood (2,5 km) Verhard rolstoelpad (1 km) Kievit (Foto: F. van Boven) Theehuisje Gloriëtte Kortenhoeff Kortenhoeff is een halfopen parkachtige landschap met bossen, weiden, heideveldjes en vennen. Het terrein is klein en overzichtelijk, maar als u er rondloopt ervaart u het prettige weidse karakter. In het voor- en najaar word je verrast door de prachtige spinnenwebben. TIP: zorg er in natte periodes voor dat u goede schoenen of laarzen draagt. Nog niet zo lang geleden wilde men dit nutteloze heideveld veranderen in landbouwgrond. Sinds 1980 beheert Staatsbosbeheer het landgoed als half natuurlijk bosheidelandschap. Fijnsparren, populieren en Corsicaanse dennen zijn omgezaagd, omdat deze hier van oorsprong niet thuishoren. Ook zijn er diverse zomereiken geveld. Enkele karakteristieke exoten heeft men bewust laten staan, zoals de fraaie Oostenrijkse den nabij (Foto: K. Korstanje) Noordpolder van Ossendrecht De Noordpolder is het buitenbeentje van het Grenspark. Vanuit de hoge zandgronden wordt kwelwater ondergronds opgestuwd naar de lage polder. De polder is hierdoor altijd erg drassig. Het middeleeuwse slotenpatroon en de kreken, versierd met knotwilgen en populieren, geven een vertrouwde sfeer. Vanuit de polder zie je de steilrand van de Brabantse Wal, met een hoogteverschil van soms 22 meter. De Noordpolder is terecht aangewezen als Natte Natuurparel. Als u er eenmaal bent geweest, weet u ook waarom. Vanaf de eeuwenoude Schenkeldijk een oude zeedijk - heeft u een mooi uitzicht op de polder, de graslandjes en de Brabantse Wal. Voor libellen en amfibieën zijn poelen aangelegd, waar omheen de gele morgenster en echte koekoeksbloem groeien. In de polder fourageren vele soorten ganzen en eenden, maar ook roodborsttapuit, kiekendief, buizerd, reiger, ijsvogel, blauwborst en graspieper. Vooral in het najaar hangt er een aparte sfeer, wanneer de vogeltrek op gang komt. Duizenden vogels volgen dan de scherpe contouren in dit landschap op hun reis naar het zuiden. Als het zicht dan ook nog wordt beperkt door de mist, is het mystieke plaatje compleet. Voor paringsrituelen van de hazen moet u er in het voorjaar zijn. Ook de fazantenhanen maken dan de vrouwtjes het hof in hun zondagse pak. De buitelende kievit zorgt voor een waar luchtspektakel. In de winter maakt de sneeuw het geheel tot een onovertroffen sprookjesachtig beeld. Wandelpad Fazant rood/bruin (5 km) Beenbreek het Bronven. Door het ingestelde beheer ontstond een ruimtelijk gebied met open water, moeras, stuifzand, heide, schrale grazige terreindelen en bos. Het Akkerenven werd in de oorspronkelijke toestand teruggebracht en vormt nu samen met het Wasven en het Bronven, plus de overige plassen, een mooi vennengebied. U ziet hier vochtminnende plantjes met mooie namen, zoals beenbreek, moeraswolfsklauw en tormentil. Ook zijn er bijzondere paddenstoelen, libellen, sprinkhanen, kevers, spinnen, kikkers en salamanders. Misschien ziet u ook de wespendief, de zwarte specht of boomleeuwerik. Wandelpad Muis - groen (1,7 km) Wandelpad Uil - blauw (2,1 km) 9

10 Kalmthoutse Heide Het Vlaams Natuurreservaat de Kalmthoutse Heide is een half natuurlijk landschap. Zonder het ingrijpen van de mens zou de heide verdwijnen ten gevolge van vergrassing en bebossing. Door een gericht natuurbeheer kunnen we blijven genieten van struikhei, dophei en zonnedauw. Door begrazing helpen schapen en runderen de heide in stand te houden. Naast heidegebieden zijn er nog enkele onbegroeide zandverstuivingen, zoals de Kambuusduinen en de Vossenbergen. Open zand is belangrijk voor zandloopkevers, vlinders, graafwespen en zandbijen. Het gebied is extra mooi door de prachtige vrijstaande dennen met hun karakteristieke vertakking. Geen mooier palet dan een mooi ontwikkelde den tegen een volblauwe zomerlucht. De heide is een gebied waar de stevige stapper zich thuis voelt als hij door het losse zand loopt. Voor de minder getalenteerde loper is er ook voldoende ruimte om te genieten. Een mooie wandeling van één uur, of een tocht van een hele dag; u hebt het hier voor het kiezen. De Kalmthoutse Heide is op zijn mooist tussen half augustus en half september, wanneer de bloempjes van de struikhei de heide omtoveren in één groot paars tapijt. Dit is eigenlijk een beetje een oneerlijke opmerking; dit gebied is ALTIJD mooi. Een prachtige wandeling op een koude winterochtend, het overtrekken van ganzen in het najaar,.de natuur in zijn mooiste pak! Wandelpad Duin - rood (7,5km) Wandelpad Schaap - blauw (8,5km) Wandelpad Libel - groen (4,7km) Wandelpad Bos - geel (3,5km) Wandelpad Hagedis - groen (2,7km) Wandelpad Vlinder - paars (2,5km) Schapen op de Kalmthoutse Heide (Foto: K. Molenberghs) Vos Groote Meer Het gebied ontleent zijn naam aan het ven dat jammer genoeg regelmatig droog staat. Maar gelukkig is er veel meer te genieten. U kunt mooie wandelingen maken van open zand naar oude en jonge heide en via open plekken weer terecht komen in besloten bospaadjes en oude lanen. Er zijn beuken van 200 tot 250 jaar. Met een beetje geluk ziet u daar wel een zwarte specht. Er zijn grove dennen die hun 150 ste verjaardag al hebben gevierd. Trek op een vroege winterochtend de Kriekelareduinen in en laat u op de rillerig koude zandverstuivingen overdonderen door weidse vergezichten. Op een warme zomerdag ervaart u hier de intense warmte. De hagedis en zandloopkever warmen zich hier graag op. De Kraaienberg is de hoogste duin in het hele gebied; op de Paalberg hebt u vanaf het bankje een mooi overzicht over Kriekelareduinen en de Kalmthoutse heide. Waarschijnlijk hebt u niet zoveel geluk als de boswachter die een boommarter van nabij heeft kunnen bekijken en in de zomer de vos zag spelen met haar kroost. De kans dat u een ree tegenkomt is groter. Aan de rand van het stuifzand kunt u enorme mierenhopen van de rode bosmier aantreffen. De havik, buizerd maar ook boomleeuwerik en boompieper zijn goed vertegenwoordigd. Op zomeravonden moet u hier zijn voor de nachtzwaluw. Stappersven Natuurgebied Stappersven bestaat uit het bekende Stappersven, de Nolse duinen en de bossen van De Boterbergen. Boterbergen was vroeger een groot duinencomplex. Door landduinen, droge en vochtige heide, vennen en bossen te herstellen, breidt het leefgebied van de gladde slang, de nachtzwaluw en de boomleeuwerik sterk uit. De winterkoning kunt u er tegenkomen bij een ontwortelde boom of in een braamstruik op zoek naar voedsel. Naast dit kleine baasje ontmoet u soms ook de koperwiek en de kramsvogel in het bos. U kunt er genieten van de herfstkleuren en een weldoende bosgeur opsnuiven. Het Stappersven is het grootste ven in het Grenspark, waar altijd veel vogels te zien zijn. Het ven is waarschijnlijk ontstaan door turfwinning in voorbije eeuwen. Om trekkende watervogels te observeren in voor- en najaar moet u rond het Stappersven lopen. De brilduiker en de pijlstaart kunt u er vast wel eens tegenkomen. De smient zal u ook wel horen fluiten. De grote bonte en zwarte specht kunt u horen roffelen en de boomklever fluit er naar de meisjes. (Foto: Staatsbosbeheer) Staartse Duinen Staartse of Steertse wijst op een uithoek. In oude documenten is er sprake van Den Stert van het Clooster (is het klooster van de Wilhelmieten te Huijbergen). Het dichtbebost gebied met veel grove den, zomereik en zeeden en de vele kronkelende paden geven u het gevoel dat dit bos er helemaal voor u alleen is. De stilte versterkt dat gevoel nog eens extra. Als de stilte wordt onderbroken door de roep van de wespendief, maakt dat indruk. Door het oude duinenreliëf is het pittig wandelen. Het bos wisselt regelmatig af met mooie heideveldjes. Het is overweldigend als u vanuit het gesloten bosgebied ineens de open ruimte van de Kalmthoutse Heide in loopt. Een soortgelijk, maar dan meer parkachtig gevoel ontstaat als u het uitgestrekte landbouw- en weidegebied Steertse Heide nadert. Als u in het voorjaar in het bos oog in oog komt staan met een goudhaantje het kleinste vogeltje in Nederland en België-, dan wordt de grootsheid van het gebied nog eens extra onderstreept. Als u in het bos net één bent met de koolmees, vink en boomkruiper, wordt u aan de kant van de Biezenkuilen plots geconfronteerd met gakkende ganzen of buitelende kieviten. In juni, juli en augustus is de nachtzwaluw er nadrukkelijk aanwezig. Wandelpad Ree oranje (7,6 km) Wandelpad Vos geel (3,3 km) Wandelpad Bosbes - paars (2,5 km) Wandelpad Duin - rood uitgebreid met Stappersven (11,3 km) Abdijbossen De combinatie van vijvers, bebossing, oude duinen en mooie paden geven dit gebied een vriendelijke uitstraling. De behoorlijke hoogteverschillen zorgen ervoor dat u hier stevig kunt wandelen. In de buurt van de lelievijver levert dat voor onze omgeving verrassende beelden op. Door de speelsheid is het ook een prachtig bos waar kinderen zich uitstekend kunnen vermaken. Ook voor de rustige wandelaar zijn er voldoende wandelmogelijkheden. In alle seizoenen zijn er interessante invalshoeken. In het najaar vindt u een scala aan paddenstoelen. In de winter wordt strenge kou altijd getemperd door het relatief warme bos. Het voorjaar geeft bloeiende rododendrons. In de zomer is het de ideale plek voor een mooie avondwandeling. En altijd heeft u wel de kans om een ree tegen te komen. Door de ligging aan de steilrand van de Brabantse Wal zijn er veel vogels, zoals de zwarte en groene specht, buizerd en allerlei soorten mezen. Wandelpad Abdij paars (2,5 km) Wandelpad Pauw blauw (5 km) (Foto: R. de Weert) Groene specht (Foto: F. van Boven) 10

11 Datum Dag Activiteit Organisator Vertrekpunt/locatie Kosten per persoon April 1 t/m 30 april tentoonstelling: natuurfoto's De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis doorlopend - devroente@lne.vlaanderen.be 14 april za natuurwandeling Steertse Heide Nareka Parking manege De Wolf, Huijbergen gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be 15 april zo natuurwandeling Kalmthoutse Heide Natuurpunt Parking Zuid Verbindingsstraat, Kalmthout gratis uur - René Nelen 03/ april za basiscursus ' verantwoorde natuurfotografie' De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout 10, uur 14 april devroente@lne.vlaanderen.be 22 april zo picknick op Mont Noir Toerisme Kalmthout Toeristisch infokantoor, Nec De Vroente, Putsesteenweg 131, Kalmthout 15, uur 17 april toerisme@kalmthout.be 25 april woe vorming: hoe gebruik je verhalen tijdens een natuuractiviteit? De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur 21 april devroente@lne.vlaanderen.be Mei 1 mei t/m 31 mei tentoonstelling: aquarellen en olieverfschilderijen Tijd Inschrijven vóór Meer info De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis doorlopend - devroente@lne.vlaanderen.be 5 mei za basiscursus ' verantwoorde macro-fotografie De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout 10, uur 28 april devroente@lne.vlaanderen.be 6 mei zo ochtendwandeling Kalmthoutse heide Nareka Parking NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be 13 mei zo op de step in de Kalmthoutse Heide Toerisme Kalmthout Toeristisch infokantoor, Nec De Vroente, Putsesteenweg 131, Kalmthout 7, uur 10 mei toerisme@kalmthout.be 20 mei zo wilde buitendag 'leer overleven' Natuurmonumenten Beheer- en recreatieschuur Brabantse Wal, Abdijlaan 43a, Ossendrecht 4,50 per kind (leden) 7,50 per kind niet-leden uur of tel mei ma landschapswandeling Domein Cogels Natuurpunt Kerk Essen-Hoek, Moerkantsebaan, Essen 4, uur - René Nelen, 03/ mei ma avondwandeling: Op zoek naar de nachtzwaluw Grenspark Parking NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur 25 mei info@grensparkzk.be of mei ma Brabantse Waldag Brabantse Wal De Gaerde en Landgoed Wouwse Plantage gratis uur - Juni 2 juni t/m 30 september zomerwedstrijd: fietszoektocht De Vroente Formulieren af te halen in NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis doorlopend - devroente@lne.vlaanderen.be 1 t/m 30 juni tentoonstelling: natuurfoto's en schilderijen De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis doorlopend - devroente@lne.vlaanderen.be 2 juni za natuurwandeling Kalmthoutse Heide Nareka Parking NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be 15 juni vrij wandeling: nachtzwaluwen Natuurpunt Parking Zuid, Verbindingsstraat, Kalmthout gratis uur - Igor Vandamme 03/ juni vrij fotoworkshop natuur 'avondfotografie' Natuurmonumenten Noordpolder van Ossendrecht 27,- voor leden 35,- voor niet-leden uur of tel juni zo wandeling Ravenhof/Moretusbos Nareka Kasteel Ravenhof, Oud Broek 4, Stabroek gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be 24 juni zo cultuurhistorische wandeling: de betoverde heide Toerisme Kalmthout Toeristisch infokantoor, Nec De Vroente, Putsesteenweg 131, Kalmthout 4, uur 21 juni toerisme@kalmthout.be 30 juni za dagvlindertocht Natuurpunt Parking NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur - Igor Vandamme 03/ juli 1 t/m 31 juli tentoonstelling: dierportretten uit Afrika De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis doorlopend - devroente@lne.vlaanderen.be 1 juli zo wandeling: de Cambuus, moeder Kee achterna Toerisme Kalmthout Parking Zuid, Verbindingsstraat, Kalmthout 4, uur 27 juni toerisme@kalmthout.be 7 juli za maaibeheerwerken Stappersven Natuurpunt Parking Zuid, Verbindingsstraat, Kalmthout gratis uur - Igor Vandamme 03/ juli za natuurwandeling Kalmthoutse Heide Nareka Parking Zuid, Verbindingsstraat, Kalmthout gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be 9 juli ma kindertheater: 'Dat komt er nou van!' De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur 5 juli devroente@lne.vlaanderen.be 15 juli zo natuurwandeling Kortenhoeff Nareka Parking Familyland, Groene papegaai 19, Hoogerheide gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be 29 juli zo natuurwandeling Abdijbossen Nareka Parking Volksabdij, OLV ter Duinenlaan 199, Ossendrecht gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be augustus 1 t/m 31 augustus tentoonstelling: schilderijen De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis doorlopend - devroente@lne.vlaanderen.be 4 augustus za natuurwandeling Kalmthoutse Heide Nareka Parking NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be 4 augustus za maaibeheerwerken Stappersven Natuurpunt Parking Zuid, Verbindingsstraat, Kalmthout gratis u - Igor Vandamme 03/ augustus zo natuurwandeling Steertse Heide Nareka Parking manege De Wolf, Huijbergen gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be 25 augustus za fotoworkshop natuur 'landschapsfotografie Natuurmonumenten Groote Meer 27,- voor leden 35,- voor niet-leden uur of tel augustus ma kindertheater: 'Kikkerkusje' De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur 20 aug devroente@lne.vlaanderen.be september 1 t/m 30 september tentoonstelling: natuurfoto's De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis doorlopend - devroente@lne.vlaanderen.be 1 september za beheerwerken Stappersven-Boterbergen Natuurpunt Parking De Ster, Verbindingsstraat, Kalmthout gratis uur - Igor Vandamme 03/ september zo sprinkhanenwandeling Kalmthoutse Heide Natuurpunt Parking NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur - Igor Vandamme 0475/ september zo vogeltrekteldag (Honey Buzzard day) Natuurpunt Parking Zuid, Verbindingsstraat, Kalmthout gratis uur - Herman Jacobs 03/ september zo wandeling: de Cambuus, moeder Kee achterna Toerisme Kalmthout Parking Zuid, Verbindingsstraat, Kalmthout 4, uur 29 aug toerisme@kalmthout.be 15 september za natuurwandeling Kortenhoeff Nareka Parking Familyland, Groene papegaai 19, Hoogerheide gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be 16 september zo landschapswandeling: Boterbergen Natuurpunt Parking De Ster, Verbindingsstraat, Kalmthout gratis uur - René Peeters 03/ september za natuurwandeling Kalmthoutse Heide Nareka Infobord Korte heuvelstraat, Kalmthout gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be oktober 1 t/m 31 oktober tentoonstelling: olieverfschilderijen De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis doorlopend devroente@lne.vlaanderen.be 6 oktober za beheerwerken Stappersven-Boterbergen Natuurpunt Parking De Ster, Verbindingsstraat, Kalmthout gratis uur - Igor Vandamme 03/ oktober za vorming: 'Hoe gebruik je poppen bij educatie?' De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur 6 okt devroente@lne.vlaanderen.be 14 oktober zo natuurwandeling Withoefse heide Nareka Parking NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be 21 oktober zo landschapswandeling: Boterbergen Natuurpunt Parking De Ster, Verbindingsstraat, Kalmthout gratis uur - René Peeters 03/ oktober woe Marc de Bel vertelt! De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur 17 okt devroente@lne.vlaanderen.be 28 oktober zo wandeling Ravenhof/Moretusbos Nareka Kasteel Ravenhof, Oud Broek 4, Stabroek gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be november 1 t/m 30 november tentoonstelling: natuurfoto's De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis doorlopend - devroente@lne.vlaanderen.be 3 november za beheerwerken Stappersven-Boterbergen Natuurpunt Parking De Ster, Verbindingsstraat, Kalmthout gratis uur - Igor Vandamme 03/ november woe vorming: natuurbeelden De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur 7 nov devroente@lne.vlaanderen.be 18 november zo natuurwandeling Kalmthoutse Heide Nareka Parking NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be 25 november zo natuurwandeling Kalmthoutse Heide Nareka Infobord Korte heuvelstraat, Kalmthout gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be december 1 t/m 31 december tentoonstelling: natuurfotografie De Vroente NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis doorlopend - devroente@lne.vlaanderen.be 1 december za beheerwerken Stappersven-Boterbergen Natuurpunt Parking De Ster, Verbindingsstraat, Kalmthout gratis uur - Igor Vandamme 03/ december zo natuurwandeling Kalmthoutse Heide Nareka Parking NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout gratis uur - chrisvandersypt@skynet.be Activiteitenkalender

12 Puzzel Puzzel mee en win een wandeling onder begeleiding van een natuurgids voor heel de familie en/of vriendenkring in het Grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide. Vertrekplaats, datum en startuur kunt u zelf bepalen in overleg met de natuurgids. De wandeling duurt 2 à 3 uur en is voor een groep van max. 25 personen. In één vakje schrijft u slechts één letter (dus ei en ij moeten in 2 vakjes). Met de letters in de grijze vakjes kunt u een woord van 9 letters vormen. Door deze 9 letters in de juiste volgorde te zetten, komt de oplossing tevoorschijn. Stuur het gevonden woord vóór 30 mei 2012 op naar: Grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide - T.a.v. Prijspuzzel Grenspark krant - Putsesteenweg 129 B-2920 Kalmthout of mail naar: info@grensparkzk.be. Vergeet niet uw naam, adres, telefoonnummer en eventueel adres te vermelden! Horizontaal vaste plaats waar zangvogels hun territorium zingend afbakenen niet rijk gebiedende wijs van skiën initialen van Nancy Korthouts onderdeel van een oog prikkelend zoogdier vochtig afbakenen in de ruimte aarde dure belofte groeiwijze van gras initialen van Vera Eekhout initialen van Gaston Durnez klein deeltje mannetjesbij waterpartij in een heidegebied familielid term uit het natuurbeheerwoordenboek Verticaal het helmgras van de heide bijbelse boot plaats initialen van Nathalie Meskens European Natural Soyfoods Manufactures Association initialen van Vanessa Eelen leeftijd (Engels) dit maak je als je je amuseert post scriptum voorzetsel gewichtsmaat in orde citroen (Engels) Noordnederlandse jongensvoornaam rivier in Italië voetonderdeel weekonderdeel voorzetsel eerste vrouw bezigheid van een onderzoeker 28 mei 2012 Nachtzwaluwexcursie in het Groote Meergebied Het HELA-LIFE project is eind 2011 afgerond. Herstel van open zand en heide stonden voorop. Beide zijn het ideale leefgebied van de nachtzwaluw. We vragen ons dan ook af of deze soort voordeel gehaald heeft uit de genomen maatregelen. Onder begeleiding van een gids gaan we op zoek naar deze mysterieuze nachtvogel. Start 20.00u aan parking NEC De Vroente, Putsesteenweg 129 te Kalmthout. Het einde is voorzien rond uur. Graag vooraf aanmelden op het nummer of op info@grensparkzk.be vóór 25 mei. Nachtzwaluw Colofon Deze krant is een speciale uitgave van de nieuwsbrief Wissels en is bestemd voor personen die betrokken en geïnteresseerd zijn in de ontwikkelingen in het Grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide. De in deze nieuwsbrief gepubliceerde meningen geven niet noodzakelijk het beleid van de Bijzondere Commissie weer. Aan dit nummer werkten mee: Paul Asselbergs, Bart Hoes, Ad de Vos, Anne Hoefnagels, Yvonne van Moll, Tine Van Dijck, Barbara Van Eeckhoutte, Milenka Wyckmans Advies door Nieuwe zin, communicatie- en tekstbureau te Overslag. Eindredactie: Milenka Wyckmans Verantwoordelijke uitgever: Grenspark De Zoom Kalmthoutse Heide Putsesteenweg 129, B-2920 Kalmthout Tel: (00-32)-(0) info@grensparkzk.be Contactadressen beheerders in het Grenspark Gebied Beheerder Telefoonnummer boswachter of conservator Natuurreservaat Kalmthoutse Heide Agentschap voor Natuur en Bos (00 32) (0) of (00 32) (0) Ravenhof (00 32) (0) Natuurgebied Stappersven Natuurpunt (00 32) (0) of (00 32) (0) Kortenhoeff Staatsbosbeheer (0031) (0) Staartse Heide Moretusbos Stoppelbergen Groote Meer Natuurmonumenten (00 31) (0) Noordpolder Abdijbossen Bosgroep Zuid Nederland (00 31) (0) Vormgeving en productie: Nilsson communicatiekunstenaars, Goes NL 12