2. ALGEMENE INLICHTINGEN

Transcriptie

1

2 I. ALGEMEEN Dit verslag is gebaseerd op een ornithologische reis gemaakt door Guy Aeschlimann (Guy A.), Guy Bellens (Guy B.) en Norbert Willaert. Guy Bellens had Marokko reeds verschillende keren bezocht maar voor Guy A. en mij was het een eerste kennismaking met dit prachtig land dat gekenmerkt wordt door zijn grote variatie aan biotopen en daardoor erg vogelrijk is. Er komen soorten voor die bijna nergens anders in het West Palearctisch gebied kunnen worden waargenomen wat het land extra interessant maakt, hierbij denk ik aan vooral Heremietibis, Vale oeverzwaluw, Zwartkruintsjagra en zo veel meer. De mensen zijn er erg vriendelijk in die mate dat we verschillende keren werden uitgenodigd voor de thee en één keer zelfs om te eten. De kinderen daarentegen kunnen erg vervelend zijn tijdens het vogelskijken, ze vragen alsmaar door om geld, eten, snoep enz., soms valt het nogal mee maar als ze in groep zijn kan het flink op de zenuwen beginnen werken. De iets oudere kinderen kan men vrij gemakkelijk afwimpelen door Engels te spreken, meestal kunnen ze slechts enkele woorden Frans zodat ze zich niet kunnen verstaanbaar maken. 1. INHOUD I. Algemeen Blz. 1 II. Bezochte gebieden Blz. 5 III. Dagverslagen Blz. 10 IV. Soortenlijst Blz. 22 V. Streeplijst per dag Blz ALGEMENE INLICHTINGEN We boekten onze reis via Travel Tip in Herenthout, we kozen voor een Fly and Drive bij DAR TOURS van 21/3/98 tot 04/04/98 (twee weken voor het paasverlof) dit voor BEF per man. De auto die we huurden was van het type Peugeot 309 of gelijkwaardig, uiteindelijk bleek het een overjaarse Renault 9 te zijn waarmede we niet de minste problemen hadden. De lokale verhuur firma CITER bleek ook al niet van de moeilijkste te zijn, toen we de auto terugbrachten namen ze zelf de moeite niet om hem te gaan bekijken. Geld : de Marokaanse Dirham heeft een waarde van ongeveer 4 BEF, goed om weten is dat er een verbod geldt op in- en uitvoer van de Dirham. We wisselden onze Belgische franken uit in hotels of banken, volgens Guy A. (onze financieel expert) was de wissel koers voordeliger in Duitse Mark. Enkele prijzen : een cola 3 à 5 MAD een brood 1.5 MAD 1.5 l water 5 MAD een liter benzine 7.67 MAD Eten en gezondheid : daar we doorgaans logeerden in vrij bescheiden hotels was de variatie van het eten niet erg groot, meestal had men de keuze tussen couscous (griesmeel in combinatie met diverse groenten en vlees) brochettes dikwijls met frietjes of taginne (een erg lekker stoofpotje met vlees en groenten). Het moet gezegd dat het eten op één uitzondering na altijd erg lekker was, zowel in de goedkope als in de duurdere hotels. Alcoholische dranken zijn in de kleinere hotels niet te krijgen, meestal dronken we tijdens de maaltijden gewoon water. Muntthee moet je in ieder geval eens proeven erg lekker maar soms te veel gesuikerd naar onze normen. Vorige Marokko reizigers hadden ons ten stelligste afgeraden ook maar één druppel water te drinken die niet afkomstig was uit flessen en alles dat met water is afgewassen zo veel als mogelijk te vermijden dit voor de beruchte diarree ook wel eens toerista genaamd. We hebben ons daar zo goed als mogelijk aan gehouden, dit wil zeggen dat we soep aten als voorgerecht in plaats van een slaatje, altijd warme gerechten als hoofdschotel namen en we bijvoorbeeld ook onze tanden wasten met water uit flessen. Sommigen durven zelfs niets drinken uit een glas maar zo ver zijn we niet gegaan. Guy A. en Norbert zijn elk één avond ziek geweest maar s anderendaags was het reeds veel beter zodat het vogels kijken nooit in het gedrang is gekomen. Reispas / identiteitskaart : volgens DAR Tours is een identiteitskaart voldoende, daar we geen risico wilden nemen hadden we alle drie onze geldige Reispas mee en ook een internationaal Rijbewijs. MAROKKO / maart 1998 Blz. 1

3 Taal : de officiële taal is het Arabisch, meestal blijken de mensen wel vrij goed Frans te spreken zodat we nergens problemen hadden. Rijden en de wegen : de wegen zijn over het algemeen goed tot zeer goed, in het oosten echter zijn de meeste wegen vrij smal (anderhalve baanvak) zodat het kruisen met een andere wagen wel enige problemen kan opleveren. Een van de twee wagens moet bijna steeds van de baan om de andere door te laten. Autobussen, taxi s en mensen die rijden met een Mercedes (en dat zijn er nogal wat) zullen nooit van de baan gaan om iemand anders door te laten. Tussen de dorpen mag met 100 km/uur rijden, in de dorpen of steden is een snelheidsbeperking van 40 of 60 km/uur steeds erg goed aangegeven. Opgelet in de omgeving van de dorpen en of steden is er regelmatig controle door de politie, in Ouarzazate staan de platen met de snelheidsbeperking erg ver van het centrum en was er controle op de heen en terug weg. Tijdens onze reis werden we twee keer (terecht) tegengehouden omdat we te rap reden en kwamen er met een vermaning vanaf, een boete kost hier naar we hoorden 400 MAD. 3. GEBRUIKTE KAARTEN Marokko Michelin 959 Schaal 1/ en 1/ GERAADPLEEGDE VERSLAGEN EN BOEKEN Boeken (te verkrijgen in de boekhandel van de natuurvereniging De Wielewaal) Finding Birds in Southern Morocco Dave Gosney (1996) Geeft up to date informatie over de beste plaatsen om vogels waar te nemen in zuid Marokko. Goed om weten is dat Gosney aanvullingen op zijn boekjes publiceert via zijn Internet site met URL adres Een must voor iedere Marokkoreiziger, er bestaat ook een boekje over noord Marokko. A Birdwatching Guide to Morocco P. Combrige and A. Snook (1997) Dit boekje van Arlequin werd vooral aangekocht voor de checklist, de andere informatie is niet gedetailleerd genoeg om echt bruikbaar te zijn. Verslagen Morocco 1992 (10 tot 24 april) The Tizi-n-Tour (1 tot 15 april 1994) Morocco 87 (20 maart t/m 10 april) Ornitologische studiereis naar Marokko (2 tot 9 april 1994) Tim Allwood Jesper Danielson en Patric Blomqvist S.M. Andrews I. Leden Vooral het verslag van Tim Allwood werd door ons erg veel gebruikt. De drie eerste verslagen werden besteld via Dutch Birding Travel Report Service, de catalogus kan aangevraagd worden via onderstaand adres maar is ook te bekijken via internet op URL adres DBTS P.O. Box AS Groningen Nederland Verder moet ik nog Polle Geysels en Wilfried Van den Schoor danken voor de vele tips die we kregen voor het organiseren van deze reis. 5. ROUTEBESCHRIJVING & HOTELS ZATERDAG 21 MAART AGADIR Hotel : Iberotel Tafoukt Bd. Du 20 Août Agadir Tel Prijs : kamer voor drie personen 415 MAD Opmerking : dit hotel was een noodoplossing daar we door de vertraging van het vliegtuig slechts om 4 uur s nachts in Agadir aankwamen, we sliepen hier slechts een drietal uur. ZONDAG 22 MAART AGADIR - MASSA - OUED MASSA - AGADIR Hotel : RIAD SOUSS Route de Taroudant 1 Ait Melloul Tel : Prijs : kamer en ontbijt voor drie personen 150 MAD avondmaal 40 MAD / persoon fles water 7 MAD Thee 4 MAD Cola : 5 MAD Opmerking : het eten was er uitstekend, de kamer met WC en douche was erg eenvoudig maar proper, kei harde hoofdkussens. Vrij veel lawaai van de straat, oordoppen gewenst! MAROKKO / maart 1998 Blz. 2

4 MAANDAG 23 MAART AGADIR - OUED MASSA - OUED SOUS - AGADIR Hotel : RIAD SOUSS (zie 22 maart) DINSDAG 24 MAART AGADIR - TAMRI - TAROUDANNT Hotel : Saadienes Borj Oumansour Taroudannt Tel : 08/ Prijs : kamer voor drie personen : 303 MAD ontbijt : 51 MAD Opmerking : prachtig hotel, voorzien van een zwembad, terras en alles wat men maar wensen kan, veel te mooi voor simpel vogelkijkers als wij. WOENSAG 25 MAART TAROUDANNT - IGOUDAR - KLOOF BIJ AOULOUZ - TALIOUINE Hotel : IBN Toumert Taliouine Prijs : kamer voor drie personen : 436 MAD ontbijt : 39 MAD / persoon avondmaal 125 MAD / persoon Opmerking : een hotel naar Europese normen waar de toeristen logeren die met grote bussen Marokko bezoeken. Erg onpersoonlijk en duur, het is wel prachtig gelegen juist naast de Kasba van Taliouine omgeven met een mooie en vogelrijke tuin, de Blauwe rotslijster is er broedvogel. Bar met alcoholische drank! DONDERDAG 26 MAART TALIOUINE - VIA OUARZAZATE - BOUMALNE DADÈS - TAGDILT TRACK - BOUMALNE Hotel : CHEMS Boumalne Prijs : kamer voor drie personen : 180 MAD ontbijt : 25 MAD / persoon avondmaal : 48 MAD / persoon Opmerking : piepkleine kamers met een erg kleine douche, wel proper. Lekker eten en erg vriendelijke mensen, een aanrader dus. VRIJDAG 27 MAART BOUMALNE DADÈS - TAGDILT TRACK - GORGE DU TODRA (OMGEVING TINERHIR) - JORF - ERFOUD Hotel : Tafilalet Avenue Moulay Ismaïl Erfoud Tel : 05/ ( ) Prijs : kamer voor drie personen : 535 MAD ontbijt : 44 MAD / persoon avondmaal : 115 MAD / persoon Opmerking : prachtig hotel met alles er op en er aan, deed me denken aan de fabels van 1001 nachten. Ook hier kon men alcoholische drank krijgen. ZATERDAG 28 MAART ERFOUD - MERZOUGA Hotel : Auberge Merzouga (is blijkbaar een afdeling van Hotel Tafilalet te Erfoud) Prijs : twee kamers : 165 MAD ontbijt : 25 MAD avondmaal : 70 MAD Opmerking : bescheiden Auberge waar tot over enkele jaren nog geen elektriciteit was, piep kleine kamers met douche. Het eten is er lekker en wordt opgediend in een tent wat wel zijn charmes heeft, er lopen nogal wat katten rond wat voor sommige mensen nogal vervelend kan zijn. ZONDAG 29 MAART MERZOUGA - OMGEVING AOUFOUSS - OMGEVING ER RACHIDIA - TAGDILT TRACK - BOUMALNE DADÈS Hotel : daar het hotel Chems vol was reden we naar de Auberge du Soleil Bleu Prijs : we sliepen in twee kamers 2 X 80 : 160 MAD ontbijt : 23 MAD / persoon avondmaal : 60 MAD / persoon MAROKKO / maart 1998 Blz. 3

5 Opmerking : de douches werkten niet naar behoren, twee van de drie avondmalen waren kei koud. Geen aanrader, wij bevelen het hotel Chems aan. Er ligt hier wel een logboek met recente vogel waarnemingen van de Tagdilt track. MAANDAG 30 MAART AUTO RIT VAN BOUMALNE DADÈS - OUARZAZATE - TIZI-N-TICHKA PAS - MARRAKECH - OUKAÏMEDEN Hotel : Auberge Chez JuJu Oukaïmeden Prijs : 312 MAD vol pension per persoon. Opmerking ; de kamer was proper en het eten was uitstekend. Ook hier lag een logboek met vogel waarnemingen van Oukaïmeden. DINSDAG 31 MAART OUKAÏMEDEN - VIA TAHANAOUTE NAAR ASNI Hotel : Grand Hotel du Toubkal Asni Prijs : 576 MAD kamer met ontbijt en avondmaal voor drie personen Opmerking : een prachtig hotel met meer personeel dan gasten, het ontbijt om 7 uur was een probleem. WOENSDAG 1 APRIL ASNI - TIZI-N-TEST PAS - VIA TAROUDANNT (STOP AAN DE WADI SOUS) - AGADIR Hotel : RIAD SOUSS (zie 22 maart) DONDERDAG 2 APRIL AGADIR - TAMRI - CAP RHIR - OUED SOUS - AGADIR Hotel : RIAD SOUSS VRIJDAG 3 APRIL AGADIR - OUED MASSA - MASSA - AGADIR Hotel : RIAD SOUSS MAROKKO / maart 1998 Blz. 4

6 II. BEZOCHTE GEBIEDEN ONZE GANSE REIS WAS GEBASEERD OP HET BOEKJE FINDING BIRDS IN SOUTERN MOROCCO VAN DAVE GOSNEY. DE HIERONDER VERMELDE PLAATSEN ZIJN DAN OOK UITERST GEDETAILLEERD BESCHREVEN IN DIT BOEKJE. IK VOND HET DAN OOK NIET NODIG OM VAN ALLE PLAATSEN EEN TEKENING OP TE NEMEN IN DIT VERSLAG. WEL HEB IK WAAR NODIG ENIGE UITLEG EN DE VOORNAAMSTE WAARNEMINGEN VERMELD. 1. OMGEVING AGADIR De enige Huisgierzwaluwen van de ganse reis werden waargenomen in Agadir zelf, ga ze s morgens of s avonds zoeken, naar verluid vliegen ze tijdens de dag erg hoog en zijn ze moeilijk te zien. P8 naar CAP RHIR & TAMRI P40 naar MARRAKECH AGADIR SOUS P32 naar TAROUDANNT HOTEL RIAD SOUSS OUED SOUS SOUS Vliegveld AIT MELLOUL OPMERKING Afstand Agadir naar Ait Melloul ongeveer 13 km P30 naar TIZNIT OUED MASSA De monding van de rivier Massa is één van de weinige natuurreservaten die Marokko rijk is, het is een must voor alle vogelkijkers die het zuiden van Marokko bezoeken. Tijdens ons bezoek op 22 en 23 maart was het gebied enorm vogelrijk, op 3 april iets minder. Route beschrijving Rij vanuit Agadir richting Tiznit tot het dorp Had -Belfa (ongeer 40 km van Ait Melloul), volg rechts de baan richting Massa, deze afslag staat aangegeven maar bijna iedereen rijdt er de eerste keer glad voorbij. Losse opmerkingen Langs de rivier liggen er tal van tuintjes die bevloeid worden met het water van de rivier, wij bezochten (per vergissing) de tuintjes een tweehonderdtal meter stroomopwaarts van de brug gelegen bij het centrum van Massa, deze tuintje zijn een echte aanrader. Wij vonden er zonder problemen Palmtortel, Vale oeverzwaluw, Diadeemroodstaart en Zwartkruintsjagra. De in het boekje vermelde café en camping aan het strand zijn reeds twee jaar gesloten, neem in ieder geval water mee tijdens de wandeling door het reservaat. Vroeger kon men met de auto rijden tot bovenvermelde café, tijdens onze reis was het niet mogelijk we moesten onze auto laten staan juist voorbij het gehucht Sidirbat. Hier is ook een soort toegang gebouwd tot het reservaat, mogelijk kan men in de toekomst mits betaling verder rijden? MAROKKO / maart 1998 Blz. 5

7 Tussen het dorp Massa en het gehucht Sidibat loopt een kiezelweg naar rechts, hier vonden we inderdaad Renvogels zoals vermeld door Gosney. Belangrijkste waarnemingen voor gans het gebied Purperreiger, Zwarte ibis, Lepelaar, Flamingo, Marmereend, Grijze wouw, Slangenarend, Havikarend, Lannervalk, Barbarijse patrijs, Porseleinhoen, Renvogel, Audouins meeuw, Lachstern, Reuzenstern, Zwartbuikzandhoen, Palmtortel, Vale Oeverzwaluw, Diadeemroodstaart, Zwartkruintsjagra. OUED SOUS De monding van de rivier Sous ligt enkele kilometer ten zuiden van Agadir dicht tegen het Koninklijk Paleis, de waterstand wordt blijkbaar vooral bepaald door de regen. Tijdens ons eerste bezoek op 23 maart was het water van de rivier zo zwart als inkt en de vogels zaten meestal op de vlaktes dicht tegen de zee. Op 3 april daarentegen waren die vlaktes overstroomd en waren de meeste vogels te zien uit een schuilhut dicht tegen de baan. Route beschrijving Rij vanuit Agadir richting Ait Melloul, eerst krijgt men de afslag rechts naar het Koninklijk Paleis en iets later een afslag rechts met o.a. vermelding EMBOUCHURE OUED SOUS en HOTEL PYRAMID. Volg deze baan, enkele km verder ziet men links de rivier liggen, wij parkeerden onze auto in de omgeving van een toegangspoort tot het paleis. In deze buurt ligt ook een schuilhut. Belangrijkste waarnemingen Lepelaar, Flamingo Visarend, Griel, Renvogel, Vorkstaartplevier, Poelruiter, Dunbekmeeuw, Audouins meeuw, Lachstern, Grote Stern, Visdief en Dwergstern. TAMRI Tamri wordt vooral bezocht voor het waarnemen van de Heremietibis die in de omgeving broedt. Op 24 maart konden we ze niet vinden, op 2 april daarentegen konden we 10 vogels observeren. Route beschrijving Rij vanuit Agadir richting Essaouira / Casablanca via de P8, het dorp Tamri ligt ongeveer 53 km van Agadir. Een plaats waar de vogels blijkbaar regelmatig foerageren kan men als volgt vinden. Juist voorbij kilometerpaal 825 (met aanduiding Casablanca 464 / Agadir 48) ligt rechts een kiezelweg (in slechte staat) die naar enkele huizen leidt in de heuvels. Rij deze weg op en zoek de vogels, veel geluk! Enkele honderden meter voor de hierboven beschreven km paal konden we aan de kliffen een Barbarijse valk waarnemen. CAP RHIR Ligt op een achttal km van Tamri (tussen Agadir en Tamri), het is een goede plaats voor het waarnemen van zeevogeltrek, s morgens heeft men geen tegenlicht en is de trek op zijn hoogtepunt. Parkeer de auto in de omgeving van de vuurtoren en ga verder te voet richting zee, dicht tegen zee staat een gebouw waar men eventueel kan schuilen voor de wind of de zon. 2. DE SOUS VALLEI De P32 volgt de Sous vallei via Taroudannt naar Aoulouz, de vallei is vooral gekend voor het voorkomen van de Grijze wouw en vooral voor de Donkere zanghavik die er soms wordt gezien. Voor het waarnemen van de Donkere zanghavik zou de omgeving van het dorp Igoudar (ten oosten van Olad Berhil) een goede plaats zijn. Polle Geysels die reeds vijf keer naar Marokko kwam heeft vele uren besteed op deze heuvel zonder succes. WADI VAN RIVIER SOUS TEN ZUIDEN VAN TAROUDANNT Deze brede wadi enkele km ten zuid-westen van Taroudannt is een goede plaats om even te stoppen, naar verluid zou het een erg goede plaats zijn voor het waarnemen van de Moorse nachtzwaluw. Niet alleen s avonds terwijl ze foerageren maar ze worden soms ook gezien tijdens de dag terwijl ze in de schaduw onder de struiken liggen. Tim Allwood zag hier ook een groep Bruingele babbelaars. Jammer genoeg vonden we hier geen van beide soorten. Route beschrijving Neem de baan P32 vanuit Agadir richting Taroudannt, blijf deze baan volgen tot aan de brug over de wadi op een zestal km voor Taroudannt. Parkeer uw auto aan de brug en wandel in de wadi. Belangrijkste waarnemingen Griel, Duinpieper, Diadeemroodstaart, Klapekster en Roodkopklauwier. MAROKKO / maart 1998 Blz. 6

8 OMGEVING VAN IGOUDAR Met het plannetje van Dave Gosney op bladzijde 15 vonden we deze plaats zonder veel problemen, het is wel de bedoeling van op de tweede (en hoogste heuvel) te gaan staan. Zelfs al is de kans op het waarnemen van de Donkere zanghavik erg klein het is in ieder geval een erg vogelrijk gebied. Route beschrijving Neem de P32 van Taroudannt richting Aoulouz, rij enkele km voor het stadje Olad Berhil rechts richting Igoudar. Voorbij Igoudar stopt de asfaltweg, hier moet men over een wadi links in de richting van een door de wind aangedreven waterpomp. Iets verder ligt rechts van de weg een voetbalveld. Rij verder tot de hoogste heuvel. Belangrijkste waarnemingen Grijze wouw, Dwergarend, Visarend, Torenvalk, Kwartel, Griel, Duinpieper, Diadeemroodstaart, Brilgrasmus, Orpheusgrasmus, Klapekster, Roodkopklauwier. KLOOF BIJ AOULOUZ Deze kloof die vroeger een kleine kolonie Heremiet ibissen herbergde blijft een goede plaats om vogels te kijken onder andere voor valken. Route beschrijving Op de P32 juist voor Aoulouz ligt een brug over een wadi van de rivier Sous, we parkeerden onze auto juist voor de brug en deden een wandeling links in de kloof. Landschappelijk erg mooi en enkele mooie waarnemingen, een aanrader dus. Belangrijkste waarnemingen Dwergarend, Visarend, Slechtvalk, Grote gele kwikstaart, Zwarte tapuit, Blauwe rotslijster. 3. TAGDILT TRACK De fameuze Tagdilt track ligt in de onmiddellijke omgeving van Boumalne Dadés het is een gekende plaats voor het waarnemen van tal van mooie soorten als Witbandleeuwerik, Diksnavelleeuwerik, Temmincks strandleeuwerik, Roodstuittapuit en nog meer van dit leuks. De oude track is een kiezelweg dwars door de steenwoestijn naar het dorpje Tagdilt, als men erg voorzichtig rijd is het best te doen, wel opletten bij het kruisen van de wadi s. De nieuwe Tagdilt track (gelegen ongeveer 6.5 km van het Shell station aan de rand van Boumalne) is een geasfalteerd baanje (één baanvak) dwars door de steenwoestijn richting Tagdilt. Een aanrader voor iemand met weinig tijd, de kans dat men hier zijn auto stuk rijdt is natuurlijk veel kleiner, we konden hier de zelfde soorten waarnemen als op de oude track. Belangrijkste waarnemingen Lannervalk, Renvogel, Sahelzandhoen, Kroonzandhoen, Witbandleeuwerik, Diksnavelleeuwerik, Kortteenleeuwerik, Kleine kortteenleeuwerik, Temmincks strandleeuwerik, Woestijntapuit, Roodstuittapuit en Woestijnvink 4. GORGE DU TODRA Juist voorbij het dorp Tinerhir (nog steeds op de baan P32) als men komt van Boumalne links de richting Gorge du Todra volgen (staat goed aangegeven). De kloof loont echt de moeite het landschap is hier ongelooflijk knap en de kans voor het zien van Havikarend zou erg groot zijn. Een nadeel is wel dat de kloof een echte toeristische topper is, met als gevolg dat het op de baan tussen Tinerhir en het eindpunt in de kloof waar men de auto s kan laten staan (ongeveer 14 km) wel erg druk kan zijn. Gelukkig wandelen de meeste toeristen aan de parkings slechts een 100-tal meter in de kloof zodat de modale vogelkijker en de enkele echte wandelaars na enkele honderden meter het rijk voor zich hebben. Belangrijkste waarnemingen Rotsduif, Rotszwaluw, Grote gele kwikstaart, Blauwe rotslijster, Orpheusspotvogel, Baardgrasmus. 5. ERFOUD EN DE OMGEVING VAN MERZOUGA. Ook deze plaats is erg goed beschreven in het boekje van Gosney, er is zelfs een kaartje bij van Erfoud teneinde de baan naar Merzouga beter te vinden. Toch enkele opmerkingen MAROKKO / maart 1998 Blz. 7

9 De eerste veertien km van de weg naar Merzouga zijn verhard, het einde van deze weg is een gekende plaats voor het waarnemen van de Woestijngrasmus, wij vonden hem links van de baan in de lage struiken. Ongeveer 20 km van Erfoud ligt de Auberge Kasbah Dakaoua, de wadi juist voor de Auberge is door ons ten onrechte niet bezocht, we stonden te trappelen om de Woestijnmus te vinden. Toen we iets te dicht van de Auberge naar vogels keken werden we op erg onbeschofte manier gewezen op het feit dat we op privé terrein wandelden. Eéns voorbij de Auberge zijn er tientallen keizelwegen naar het zuiden, blijf steeds in de omgeving van de elektriciteitspalen, deze wijzen de weg naar Merzouga. De cafés voor het waarnemen van de Woestijmus zijn vanaf de hoofdtrack (bij de elektriciteitspalen) goed aangegeven. Bij aankomst in Merzouga staat rechts een vrij groot nieuw gebouw, dit is het postgebouw. Om het meer van Merzouga te vinden rij van uit Merzouga naar het postgebouw en draai een track in links achter dit gebouw. Enkele km verder komt men aan het meer. Ook in Merzouga zijn er tuintjes die bevloeid worden, dit is een erg vogelrijke plaats die niemand zou mogen negeren. Belangrijkste waarnemingen Kwak, Casarca, Slangenarend, Lannervalk, Renvogel, Palmtortel, Witbandleeuwerik, Diksnavelleeuwerik, Kortteenleeuwerik, Roodkeelpieper, Woestijntapuit, Witkruintapuit, Woestijngrasmus, Bruinnekraaf, Woestijnmus, Woestijnvink en Huisgors. 6. OUKAIMEDEN Dit skioord midden in de Hoge Atlas ligt op 72 km van Marrakech, het is gelegen op meter en dus een heel karwei om er naar toe te rijden. Op de Michelin kaart staat onderaan rechts een deelkaart met schaal 1/ Op de heen weg reden we van Ouarzazate en de Tizi-n-Tichka pas richting Marrakech. Om Marrakech te vermijden is het best in Aït Ourir de baan 6702 en 6703 te nemen richting D r -Caïd-Ouriki, deze weg is veel korter, daar we zelf die weg niet namen weet ik niet in welke staat ze is. Op de terugweg naar Agadir reden we via de baan 6034 van D r -Caïd-Ouriki naar Tahanaoute en dan verder via Asni en de Tizi-n-Test pas richting Taroudannt, sommige gedeelten van deze baan zijn in redelijk slechte toestand maar alles bij elkaar hadden we ook hier geen enkel probleem. Enkele opmerkingen In de bergen zijn er bijna geen pompstations, doe in ieder geval uw benzinetank vol voor je de bergen in rijdt. Einde maart is het skiseizoen gedaan, de meeste hotels waren dan ook gesloten, hou er rekening mee dat het mogelijk is dat alle hotels gesloten zijn. Voor het waarnemen van de Rode woestijnvink moet men vroeg opstaan, deze vogels zijn het best waar te nemen in de vroege morgen als ze foerageren op de parkings. De meeste Alpenkraaien zagen we s avonds terwijl we de meeste Alpenkauwen s morgens konden waarnemen. Belangrijkste waarnemingen Strandleeuwerik, Diadeemroodstaart, Blauwe rotslijster, Tapuit (Oenanthe oenanthe seebohmi), Alpenkauw, Alpenkraai, Rotsmus, Rode woestijnvink. MAROKKO / maart 1998 Blz. 8

10 III DAGVERSLAGEN ZATERDAG 21 MAART 1998 We vertrokken in Zaventem rond uur met aankomst te Marrakech om uur Belgische tijd en uur plaatselijke tijd. Normaal was het de bedoeling dat we hier mensen zouden opladen die terug naar Brussel vlogen maar helaas, tijdens het landen werd een of andere vogel geraakt zodat de neus van het toestel dermate beschadigd was dat we geen toestemming kregen om verder te vliegen. Na dat we uren vertoefd hadden in de transit zone van de luchthaven van Marrakech vertrokken we rond uur met de bus richting Agadir. Daar we in Agadir geen hotel hadden vastgelegd hebben we rond 3.45 u in het eerste het beste hotel een kamer gevraagd waar we dan toch enkele uren konden slapen. Weer : zon en erg warm. ZONDAG 22 MAART 98 Bezochte gebieden : AGADIR - MASSA - OUED MASSA - AGADIR R Waargenomen : ond 7 uur werden we wakker en enige tijd later stonden we reeds op het balkon te kijken naar de eerste vogels, zo groot was de drang om er in te vliegen. Er vlogen vrij veel Boerenzwaluwen rond met hier en daar een Oeverzwaluw en een enkele Huiszwaluw. De Grauwe buulbuul was een nieuwe soort voor Guy A. en mij, een beter begin van deze reis konden we ons moeilijk voorstellen. We gingen op zoek naar onze auto die we na enig zoekwerk vonden bij de firma CITER op de Boulevard Hassan II. Ondertussen keken we natuurlijk geregeld naar boven en vonden tussen de talloze Vale gierzwaluwen verschillende Huisgierzwaluwen. Ook konden we hier een Kleine torenvalk op naam brengen. De belangrijkste waarnemingen op rij : KLEINE TORENVALK, VALE GIERZWALUW, HUISGIERZWALUW, OEVERZWALUW, BOERENZWALUW, HUISZWALUW EN GRAUWE BUULBUUL Rond 10 uur hadden we dan uiteindelijk onze auto ( een overjaarse Renault 9 met slechts km op de teller? ), we reden naar het hotel waar we betaalden, geld wisselden en als de bliksem (in de mate dat dit lukt in Agadir) reden naar Massa waar het groot avontuur zou beginnen, dit hoopten we althans. Onderweg noteerde ik enkele Klapeksters en Ekster, later op de dag zouden we deze vogel uitgebreid bekijken daar het een ondersoort betreft die vrij grondig verschilt van de Eksters die we bij ons kennen. Rond 11 uur waren we reeds vrij dicht Massa genaderd als we een noodstop hielden voor enkele roofvogels vlak boven de baan, blijkbaar waren we in een thermiekbel beland met verschillende Bruine kiekendieven, Zwarte wouw en Grauwe kiekendieven. Verrassend waren wel de twee Zwarte ooievaars die we hier te zien kregen, het zouden de enige zijn tijdens deze reis. ZWARTE OOIEVAAR, ZWARTE WOUW, BRUINE KIEKENDIEF, GRAUWE KIEKENDIEF, KORTTEENLEEUWERIK, TAPUIT EN KLAPEKSTER. We zouden eerst eens gaan kijken naar de brug over de rivier Massa in het dorp Massa, daar Guy B.(onze GROTE GIDS) twijfelde hoe we juist naar de brug moesten rijden en er juist een mannetje Diadeemroodstaart om de hoek kwam kijken besloten we de auto te laten staan en een wandeling te doen in de tuintjes in de onmiddellijke omgeving. Nadat de Diadeemroodstaart zich nogmaals kortstondig liet bekijken liet Guy A. warempel zijn telescoop vallen, was het van verschot? Wie zal het zeggen. In de tuintjes wemelde het van de vogels, nadat we de Diadeemroodstaart dan toch uitgebreid konden bekijken vonden we een Zwartkruintsjagra die zich weliswaar kortstondig maar toch uitstekend liet bekijken. Een zingende vogel op een gebouw bleek een Huisgors te zijn, deze vogel die ik tijdens drie Israël reizen maar niet te zien kreeg, blijkt hier zo algemeen te zijn dat men er bijna niet naast kan kijken. Het ene hoogtepunt volgde het andere, tussen een groep Boerenzwaluwen vonden we twee Vale oeverzwaluwen, over de rivier vlogen niet minder dan 30 Zwarte ibissen en juist toen ik Guy A. er attent opmaakte dat de Palmtortel hier regelmatig wordt gezien vloog er één over. Terug aan de auto reden we zonder veel problemen naar de brug over de rivier (Guy B. herinnerde zich blijkbaar beter de weg dan eerst gedacht) waar het veel kalmer was dan in de omgeving van de tuintjes, MAROKKO / maart 1998 Blz. 9

11 toch vonden we hier onze eerste Rietzanger en noteerde ik Slobeend en onze eerste Marokaanse aalscholver. DODAARS, AALSCHOLVER, KOEREIGER, PURPERREIGER, ZWARTE IBIS, SLOBEEND, KUIFEEND, BRUINE KIEKENDIEF, WATERHOEN, MEERKOET, OEVERLOPER, ZOMERTORTEL, PALMTORTEL, BIJENETER, VALE OEVERZWALUW, DIADEEMROODSTAART, ROODBORSTTAPUIT, CETTI S ZANGER, GRASZANGER, RIETZANGER, KLEINE KAREKIET, ORPHEUSSPOTVOGEL, KLEINE ZWARTKOP, ZWARTKOP, ZWARTKRUINTSJAGRA, HUISGORS EN GRAUWE GORS. Van de brug reden we dan richting de monding van de rivier, juist voorbij het gehucht Sidirbat is de weg afgesloten en moesten we noodgedwongen te voet verder. De Marokaanse overheid heeft blijkbaar grootse plannen met het natuurreservaat, er is een soort toegangspoort gebouwd waar men in de toekomst waarschijnlijk zal moeten betalen om verder te rijden. We hoorden vertellen dat er terug gazellen zouden worden uitgezet, wat het zal worden weet ik niet hopelijk wordt het geen ordinaire wildpark. Ook hier hadden we prachtige waarnemingen, we vonden een 10-tal Marmereenden op de plasjes in het overstromingsgebied tussen de baan en de rivier op dezelfde plaats vonden we ook Porseleinhoen. Verder nogal wat steltlopers (veel soorten weinig aantallen), verschillende Zwarte ibissen en een overvliegende Reuzenstern waren de hoogtepunten. Een overzicht. KLEINE ZILVERREIGER, BLAUWE REIGER, ZWARTE IBIS, PIJLSTAART, MARMEREEND, PORSELEINHOEN, STELTKLUUT, BONTE STRANDLOPER, KEMPHAAN, GRUTTO, WULP, TURELUUR, GROENPOOTRUITER, WITGAT, LACHSTERN, REUZENSTERN, WITTE KWIKSTAART, BLONDE TAPUIT. Rond uur begon het echter zwaar te wegen, we hadden deze nacht slechts enkele uren geslapen, zodat we besloten om terug naar Agadir te rijden op zoek naar een klein hotelletje. Op de terug weg hielden we nog een noodstop voor een overvliegende Grijze wouw en iets verder om enkele Eksters (Pica pica mauritanica ) eens goed te bekijken. MAANDAG 23 MAART 98 Weer : eerst bewolkt, rond de middag zon en erg veel wind. Bezochte gebieden : AGADIR - OUED MASSA - OUED SOUS - AGADIR O Waargenomen : mstreeks 7.30 uur stonden we terug aan de ingang van het reservaat Oued Massa waar we te voet een wandeling deden tot aan de camping en terug. Het was de bedoeling dat we in het café bij de camping iets zouden eten en drinken voor we terug kwamen naar de auto. Helaas driewerf helaas, het café en bij horende camping is ondertussen reeds twee jaar gesloten zodat het een tocht van honger en vooral dorst zou worden. Onze zware tocht werd ruimschoots gecompenseerd door de vogels die we te zien kregen, en dat was uiteindelijk de bedoeling van deze reis. De wandeling zelf is moeilijk te beschrijven, men wandelt constant langs de rivier soms nadert men de rivier tot op enkele meter soms is men er vrij ver van. Het pad zelf is nogal heuvelachtig zodat het uitzicht over de rivier met zijn eilandjes soms schitterend is. Op die manier zagen we van één van de heuvels een 100- tal Koereigers laag over de rivier vliegen, werkelijk onvergetelijk. Hoogtepunten van deze tocht, volgens mij althans, waren de verschillende Zwartkruintsjagra s die we te horen en te zien kregen, een groep van 24 Marmereenden die wegvlogen voor een Bruine kiekendief, ons zoekwerk naar Klein- en Kleinst waterhoen leverde jammer genoeg enkel Porseleinhoen op. Het is moeilijk te zeggen hoeveel Visarenden we te zien kregen misschien waren het steeds dezelfde vogels maar twee exemplaren hebben we zeker kunnen waarnemen. Tussen de talloze Boerenzwaluwen vonden we een Roodstuitzwaluw en in dezelfde omgeving vond Guy A. twee Draaihalzen die zich erg goed lieten bekijken. Dichter tegen het strand zaten vrij veel steltlopers, enkele Lepelaars, een zevental Flamingo s en tussen een twintigtal Grote sterns zaten een drietal Lachsterns. Aan het strand vonden we tussen de Kleine mantelmeeuwen en Geelpootmeeuwen een Audouins meeuw die natuurlijk ook altijd de moeite waard is. Op de terugweg werd, gezien we nogal wat dorst hadden, het tempo opgevoerd en bijna onmiddellijk bleek dat de fysieke paraatheid van de twee oudsten ruimschoots deze van onze benjamin overtrof. Niettegenstaande het snel tempo kon een overvliegende Slangenarend niet aan onze aandacht ontsnappen. Terug aan de auto waren we snel bekomen van de ontberingen, een Vink (Noordafrikaanse ondersoort) twee Barbarijse patrijzen en een overvliegende Lannervalk zorgden er voor dat we snel recupereerden. Alles op een rij : KOEREIGER, KLEINE ZILVERREIGER, BLAUWE REIGER, PURPERREIGER, LEPELAAR, FLAMINGO, MARMEREEND, BRUINE KIEKENDIEF, GRAUWE KIEKENDIEF, SLANGENAREND, VISAREND, SPERWER, PORSELEINHOEN, STELTKLUUT, KLUUT, KLEINE PLEVIER, BONTBEKPLEVIER, STRANDPLEVIER, ZILVERPLEVIER, DRIETEENSTRANDLOPER, BONTE STRANDLOPER, MAROKKO / maart 1998 Blz. 10

12 KLEINE STRANDLOPER, KEMPHAAN, GROENPOOTRUITER, AUDOUINS MEEUW, KLEINE MANTELMEEUW, GEELPOOTMEEUW, LACHSTERN, GROTE STERN, ALPENGIERZWALUW, HOP, DRAAIHALS, THEKLA LEEUWERIK, ROODSTUITZWALUW, GELE KWIKSTAART, NACHTEGAAL, GEKRAAGDE ROODSTAART, DIADEEMROODSTAART, BLONDE TAPUIT, BAARDGRASMUS, ZWARTKRUINTSJAGRA, ROODKOPKLAUWIER, EKSTER, GROENLING EN CIRLGORS. Vervolgens reden we rond uur naar Oued Sous die we met behulp van het onovertroffen boekje van Dave Gosney vrij vlug vonden. De eerste plassen die we te zien kregen leken meer op een open riool dan een natuurreservaat, het had de laatste tijd blijkbaar niet veel geregend zodat het pikzwart water zorgde voor een verschrikkelijke stank. Geloof het of niet maar de Steltkluten waren aan het foerageren in wat op inkt leek, ook hier zat een Visarend op een paal. Deze mannen zijn blijkbaar volop aan het doortrekken. Hoe verder we naar de zee toe wandelden hoe minder stank en hoe meer vogels we te zien kregen, een 11- tal Ooievaars en twee luid roepende Scholekster kwamen de streeplijst aanvullen. Tof hier waren ongetwijfeld een 50-tal Vorkstaartplevieren die we eerst in vlucht te zien kregen en tijdens het terug wandelen in zit. Het hoogtepunt van de dag (een vogel die bovenaan mijn verlanglijst stond) waren twee Renvogels die zich erg goed lieten bekijken en hun naam al rennend alle eer aandeden. Guy A. was erg blij met een Dunbekmeeuw die zat tussen een grote groep Grote sterns. Met een Griel, een Stormmeeuw en een groepje Kortteenleeuweriken sloten we deze mooie dag af. De belangrijkste waarnemingen : BLAUWE REIGER, KLEINE ZILVERREIGER, OOIEVAAR, LEPELAAR, VISAREND, SCHOLEKSTER, STELTKLUUT, GRIEL, RENVOGEL, VORKSTAARTPLEVIER, STRANDPLEVIER, DRIETEENSTRANDLOPER, KEMPHAAN, GROENPOOTRUITER, KOKMEEUW, DUNBEKMEEUW, AUDOUINS MEEUW, STORMMEEUW, KLEINE MANTELMEEUW, GEELPOOTMEEUW, GROTE STERN, KORTTEENLEEUWERIK. DINSDAG 24 MAART 98 Weer : eerst zon en erg veel wind, tegen de avond bewolkt en erg warm. Bezochte gebieden : AGADIR - TAMRI - TAROUDANNT V Waargenomen : andaag trokken we naar de omgeving van Tamri waar we hoopten om de Heremietibis te kunnen waarnemen, rond 9 uur kwamen we aan ten zuiden van Tamri waar we een eerste halte hielden en de heuvels introkken, een fractie van een seconde zag ik drie grote zwarte vogels in de verte overvliegen het begon dus goed. Onderweg tussen Agadir en Tamri konden we een Raaf aan onze lijst toevoegen. Vlug kregen we assistentie van twee jonge snaken die een fooi hoopten te ontvangen als ze ons de Heremietibis konden tonen. Ze begeleiden ons naar een kiezelweg dicht bij de kilometerpaal 825 (48 km van Agadir en ongeveer 5.1 km van het centrum van Tamri) blijkbaar is dit een plaats waar ze regelmatig foerageren. Tot mijn grote ontgoocheling konden we de Heremietibissen niet vinden ook niet aan de kliffen in de onmiddellijke omgeving. Deze kliffen leverde broedende Rotsduiven en veel gierzwaluwen spec. op, deze gierzwaluwen leken verdacht klein maar daar we op groter wild aan het jagen waren besloten we later hierop terug te komen. In Tamri had Guy B. van een boer gehoord dat het zien van de ibissen geen probleem kon zijn daar ze steeds tussen 16 en 17 uur kwamen drinken uit de rivier in de omgeving van het dorp, ondergetekende begon terug een beetje hoop te krijgen. WIE HAD GEZEGD DAT WE NIET TERUG KWAMEN NAAR BELGIË ALS WE DE HEREMIETIBISSEN NIET HADDEN GEZIEN! Daar het niets werd in de omgeving van de kiezelweg reden we uur naar het noorden van Tamri waar de vogels regelmatig worden waargenomen. Hier deden we een uitgebreide wandeling waar we regelmatig Tapuiten en Blonde tapuiten zagen. Een Vos en een Hop konden we natuurlijk ook naar waarde schatten, maar waar zaten de Ibissen? De belangrijkste waarnemingen : KOEREIGER, KLEINE ZILVERREIGER, GRAUWE KIEKENDIEF, VISAREND, ROTSDUIF, GIERZWALUW, VALE GIERZWALUW, HOP, TAPUIT, BLONDE TAPUIT, BAARDGRASMUS, TJIFTJAF, FITIS, ROODKOPKLAUWIER EN RAAF. Rond 12 uur reden we terug naar Agadir (op het einde van de reis zouden we nog een poging doen voor de Heremietibis) op zoek naar een bank die voor het nodige geld zou kunnen zorgen nu we op het punt stonden het binnenland in te trekken. HET GROOT AVONTUUR ZOU DUS BEGINNEN! De banken waren natuurlijk gesloten zodat we een biertje dronken op een terras terwijl er 40 Zwarte wouwen op trek over Agadir vlogen. We besloten maar onmiddellijk door te rijden naar Taroudannt, ook hier hadden we weinig geluk, toen we aan de wadi van Oued Sous kwamen enkele km voor Taroudannt was de wind zo strak dat het leek dat er een zandstorm over de wadi raasde, echt geen weer om vogels te kijken. MAROKKO / maart 1998 Blz. 11

13 We reden de ommuurde stad Taroudannt binnen, volgden de aanduiding naar het Hotel Saadienes waar we ons installeerden en met een plaatselijk jongen als gids een bezoek brachten aan de stad. Iets anders dan vogels kijken maar toch de moeite waard, zeker het bezoeken van de Souk (overdekte markt) is meer dan de moeite waard. WOENSDAG 25 MAART 98 Weer :.zwaar bewolkt, soms enkele druppels regen en redelijk wat wind. Na de middag viel de wind weg. Bezochte gebieden : TAROUDANNT - IGOUDAR - KLOOF BIJ AOULOUZ - TALIOUINE Waargenomen : D aar we slechts om 7.30 uur ons ontbijt konden nemen bleven we slapen tot 7 uur, wat een luxe. Na het ontbijt wandelden we terug de stad in op zoek naar een bank die open was en ook nog geld had. De banken openden rond 8.15 uur maar daar de wisselkoersen waren veranderd moesten we nog wachten tot 8.45 uur voor we aan de nodige geldelijke middelen geraakten om de rest van de reis te kunnen financieren. Door al deze vertragingen was het reeds 11 uur toen we aankwamen op de wereldberoemde plaats in de omgeving van Igoudar waar de Donkere zanghavik SOMS wordt waargenomen. Ik heb geen enkel verslag gelezen waarin staat dat iemand deze vogel heeft gezien. De roofvogels waren (door de felle wind?) weinig actief, we zagen Zwarte wouw, Visarend, een licht fase van de Dwergarend en drie Grijze wouwen in zit waarvan één op een redelijke afstand. Nieuw voor de reis was een roepende Kwartel (de enige van de reis) een prachtige telescoop waarneming van twee Brilgrasmussen, een viertal Duinpiepers en Guy A. vond ook een Orpheusgrasmus die zich jammer genoeg niet meer door ons liet bekijken. Alles bij elkaar een mooie plaats met tal van vogels, knap waren ook twee Grielen die zich uitstekend lieten bekijken in zit en in vlucht. GRIJZE WOUW, ZWARTE WOUW, DWERGAREND, VISAREND, TORENVALK, KWARTEL, GRIEL, KLEINE PLEVIER, BIJENETER, KORTTEENLEEUWERIK, KUIFLEEUWERIK, THEKLA LEEUWERIK, DUINPIEPER, DIADEEMROODSTAART, BRILGRASMUS, KLEINE ZWARTKOP, ORPHEUSGRASMUS, KLAPEKSTER, ROODKOPKLAUWIER, GROENLING, PUTTER, KNEU, CIRLGORS EN GRAUWE GORS. Daarna, het was reeds u, bezochten we het stuwmeer bij Aoulouz, door de hoge waterstand was er hier niet veel te beleven, buiten een Blauwe reiger en de eerste twee Marokaanse kwikstaarten (Motacilla alba subpersonata) van de reis. De kloof bij Aoulouz iets verder echter bleek veel meer de moeite waard, hier maakten we een uitgebreide wandeling van tot uur. Aan de brug zat een koppel Blauwe rotslijsters en iets verder waren twee Dwergarenden aan het baltsen in de omgeving van een nest, de ene was van het lichte type en de andere van het donkere type. Hoe zouden de jongen er dan uitzien? Hier zagen we ook onze eerste Zwarte tapuit, de rivier leverde niet de verhoopte Waterspreeuw op maar met een Grote gele kwikstaart waren we ook blij. Een Dwergarend die aan de andere kant van de kloof vloog werd aangevallen door een Slechtvalk (Falco peregrinus brookei) die zich daarna uitgebreid in zit liet bekijken. Langs de rivier vlogen enkele steltlopers waartussen een Bosruiter. KOEREIGER, KLEINE ZILVERREIGER, DWERGAREND, VISAREND, SLECHTVALK, KLEINE PLEVIER, KEMPHAAN, WITGAT, BOSRUITER, OEVERLOPER, GROTE GELE KWIKSTAART, NACHTEGAAL, ZWARTE TAPUIT, BLAUWE ROTSLIJSTER, CETTI S ZANGER, HUISGORS. Rond uur kwamen we in het stadje Taliouine waar we enige tijd moesten zoeken naar het hotel IBN Toumert. Men moet het stadje voorbij rijden (richting Ouarzazate) voor er enige aanduidingen zijn naar het hotel toe, we hadden een verslag waar er met veel lof werd gesproken over de tuinen rond het hotel, de tuinen bleken de moeite waard maar het hotel viel niet echt in onze smaak, te Europees en veel te duur. Nadat we ons hadden geïnstalleerd deden we een wandeling in de omgeving, dit leverde enkele mooie soorten op als Roodkopklauwier, een Blauwe rotslijster op de schouw van het hotel, Hop en vooral onze eerste Pimpelmees (Parus caeruleus ultramarius) die nogal afwijkt van de Pimpelmees in Europa, zie voor een afbeelding LJ op blz HOP, GEKRAAGDE ROODSTAART, BLAUWE ROTSLIJSTER, KLEINE ZWARTKOP, ZWARTKOP, PIMPELMEES, KOOLMEES, ROODKOPKLAUWIER, EUROPESE KANARIE. MAROKKO / maart 1998 Blz. 12

14 DONDERDAG 26 MAART 98 Weer : meestal zwaar bewolkt, in de namiddag opklaringen. Bezochte gebieden : TALIOUINE - VIA OUARZAZATE - BOUMALNE DADÈS - TAGDILT TRACK - BOUMALNE V Waargenomen : an 7 tot 8 uur deden we terug een wandeling in en om de tuinen van het hotel, het bleek de moeite waard te zijn, soorten als Roodkopklauwier, Kleine zwartkop en tal van Bijeneters zijn toch geen vogels die we iedere dag kunnen waarnemen. Nieuw voor de reis was een Vale spotvogel en de verrassing was een Palmtortel die we hier niet verwacht hadden. PALMTORTEL, BIJENETER, HOP, BUULBUUL, NACHTEGAAL, VALE SPOTVOGEL, KLEINE ZWARTKOP, ZWARTKOP, KOOLMEES, ROODKOPKLAUWIER, VINK, EUROPESE KANARIE, PUTTER EN GRAUWE GORS. Rond 9 uur vertrokken we dan richting Boumalne Dadès (ongeveer 280 km), niettegenstaande we met een vrij zware voet reden konden we toch tal van mooie soorten waarnemen, nieuw voor de reis was een pracht van een Arendbuizerd die zat op een elektriciteitspaal. We moesten regelmatig sterk vertragen om de vele Kortteenleeuweriken die op de baan zaten niet plat te rijden, op die manier konden we onze eerste Woestijnvink aan de lijst toevoegen. Guy B. Kon zijn ogen niet geloven toen er twee Renvogels opvlogen en terwijl we een cola dronken in de omgeving van Ouarzazate vloog een Dwergarend (LF) over. ARENDBUIZERD, DWERGAREND, RENVOGEL, KORTTEENLEEUWERIK, ZWARTE TAPUIT, RAAF, WOESTIJNVINK. Het was reeds uur toen we ons in het hotel Chems te Boumalne Dadès installeerden en als de bliksem vertrokken om de Tagdilt track te verkennen. We reden de track een eind in waarna we een flinke wandeling deden, de eerste vogel die we te zien kregen was een Kortteenleeuwerik vlug gevolgd door een vrouwtje Roodstuittapuit, achteraf bleek de Roodstuittapuit hier vrij algemeen voor te komen. Iets later vonden we twee Diksnavelleeuweriken een fel begeerde vogel voor de twee twichers van de groep. Enkele Temmincks strandleeuweriken lieten zich tot op enkele meters benaderen, hopelijk zijn de foto s gemaakt door Guy B. gelukt. Twee overvliegende Lannervalken (Falco biarmicus erlangeri) zorgden natuurlijk voor de nodige opschudding maar de verschillende Woestijntapuiten en de twee baltsende Witbandleeuweriken konden ons natuurlijk ook bekoren. Toen we ook nog een Kleine kortteenleeuwerik vonden hadden we in een drietal uur alles gezien wat we hoopten te zien op de Tagdilt track, niet slecht gevogeld zou ik zo zeggen. LANNERVALK, WITBANDLEEUWERIK, DIKSNAVELLEEUWERIK, KORTTEENLEEUWERIK, KLEINE KORTTEENLEEUWERIK, TEMMINCKS STRANDLEEUWERIK, WOESTIJNTAPUIT, ROODSTUITTAPUIT EN PUTTER. VRIJDAG 27 MAART 98 Weer : eerst licht bewolkt, nadien zon en erg goed weer. Bezochte gebieden : BOUMALNE DADÈS - TAGDILT TRACK - GORGE DU TODRA (OMGEVING TINERHIR) - JORF - ERFOUD V Waargenomen : andaag waren we vroeg uit de veren, rond 6.20 uur waren we op de Tagdilt track, we reden beduidend verder dan gisteren namiddag in de hoop andere vogels te kunnen waarnemen. De eerste halte leverde niets spectaculair op, we vonden enkele Temmincks strandleeuweriken en hoorden en zagen verschillende Roodstuittapuiten, deze laatste vogels waren niet echt moeilijk te vinden daar ze volop aan het zingen waren. De Woestijntapuit kon natuurlijk ook niet ontbreken en twee overvliegende Renvogels waren ook niet mis. Vervolgens reden we een eind verder tot we zes foeragerende Renvogels vonden en iets verder twee baltsende Witbandleeuweriken. Daar de tocht niet opleverde wat we er van hadden verwacht besloten we rond 9 uur af te sluiten toen plots uit het niets twee overvliegende Sahelzandhoenders opdoken. Op de terugweg vonden we nog een koppel Woestijnvink aan het foerageren langs de weg. BRUINE KIEKENDIEF, RENVOGEL, SAHELZANDHOEN, WITBANDLEEUWERIK, KORTTEENLEEUWERIK, TEMMINCKS STRANDLEEUWERIK, WOESTIJNTAPUIT, ROODSTUITTAPUIT, WOESTIJNVINK. Rond 9.30 uur genoten we van een uitstekend ontbijt op het terras van het hotel samen met enkele overvliegende Bijeneters en Koereigers. MAROKKO / maart 1998 Blz. 13

15 Als de bliksem reden we dan naar de Gorge du Todra waar we hoopten om de altijd zeldzame Havikarend te kunnen waarnemen. De kloof loont echt de moeite het landschap is hier ongelooflijk knap. Een nadeel is wel dat de kloof een echte toeristische topper is, met als gevolg dat het op de baan tussen Tinerhir en het eindpunt in de kloof waar men de auto s moet laten staan (ongeveer 14 km) wel erg druk kan zijn. Gelukkig wandelen de meeste toeristen slechts een 100-tal meter in de kloof zodat de modale vogelkijker en de enkele echte wandelaars na enkele honderden meter het rijk voor zich hebben. De Rotszwaluwen (we vonden geen Vale rotszwaluwen, deze worden blijkbaar soms gezien alhoewel niet iedereen er van overtuigd is), Grote gele kwikstaart en de Blauwe rotslijsters waren erg talrijk. Een Zwarte roodstaart (Phoenicurus ochruros aterrimus voor een afbeelding zie LJ op blz. 392) was een nieuwe soort voor onze vakantielijst, echte twitchers houden ook een lijst bij van de ondersoorten zodat Guy A. weeral eens in de wolken was. ROTSDUIF, ROTSZWALUW, GROTE GELE KWIKSTAART, ZWARTE ROODSTAART, GEKRAAGDE ROODSTAART, TAPUIT, BLAUWE ROTSLIJSTER, CETTI S ZANGER, ORPHEUSSPOTVOGEL, BAARDGRASMUS, FITIS, EUROPESE KANARIE EN PUTTER. Onderweg naar Jorf konden we onze eerste Witkruintapuit van de reis noteren en zagen we ook terug een Woestijnvink. Van 16 tot 17 uur bezochten we de tuintjes in de onmiddellijke omgeving van Jorf, bij aankomst hoorden we Bijeneters die blijkbaar een iets andere roep hadden. Rap de telescoop er bij gehaald en ons vermoeden werd waar toen bleek dat we een groep van 11 Groene bijeneters in het vizier hadden. De Groene bijeneters lieten zich uitstekend bekijken tot op enkele meter zodat onze dag weeral eens niet meer stuk kon. Tijdens ons bezoek aan de tuintjes viel het ongelooflijk aantal Huismussen op, verder hadden we ook nog Gekraagde roodstaart en Diadeemroodstaart om de belangrijkste te noemen. De kleine mannen waren ongelooflijk opdringerig zodat we het hier na een uur voor bekeken hielden. GROENE BIJENETER, GRAUWE BUULBUUL, GEKRAAGDE ROODSTAART, DIADEEMROODSTAART, TAPUIT, MEREL, BRILGRASMUS, BAARDGRASMUS, ROODKOPKLAUWIER EN GROENLING. ZATERDAG 28 MAART 98 Weer : de ganse dag bewolkt en redelijk wat wind, s avond nog meer wind en enkele druppels regen. Bezochte gebieden : ERFOUD - MERZOUGA N Waargenomen : adat we ons hadden voorzien van het nodige water en eten, je weet maar nooit, reden we rond 7.45 uur richting Merzouga. Na ongeveer 14 km aan het einde van de asfaltweg hielden we onze eerste uitgebreide halte, de struiken links van de weg zouden de plaats moeten zijn voor het waarnemen van de Woestijngrasmus. Na een korte tijd vond Guy A. inderdaad een zingende Woestijngrasmus die we vrij uitgebreid konden bekijken, na verstoring bleek de vogel steeds ver weg te vliegen maar daar hij volop aan het zingen was konden we hem vrij vlug terugvinden. De aangekondigde Bruinnekraven in de omgeving van Erfoud konden we niet vinden maar de Witkruintapuit die hier verre van zeldzaam is kon veel goed maken. TORENVALK, KORTTEENLEEUWERIK, THEKLA LEEUWERIK, TAPUIT, BLONDE TAPUIT, WITKRUINTAPUIT, WOESTIJNGRASMUS, KLAPEKSTER EN WOESTIJNVINK. Vervolgens reden we door tot aan de Auberge Kasbah Dakaoua (ongeveer op 20 km van Erfoud), het was de bedoeling hier rond de auberge naar vogels te zoeken. Blijkbaar zaten we zonder het goed te weten op privé terrein waar we op een vrij brutale manier werden attent op gemaakt en gevraagd werden om onmiddellijk op te krassen. Blijkbaar kan de eigenaar niet goed om met vogelkijkers zodat ik ook niet zou aanraden om er te overnachten, in Hotel Merzouga waren de mensen veel vriendelijker. Daar we nogal uitkeken naar de ontmoeting met de Woestijnmus hielden we het hier voor bekeken en reden zonder veel dralen naar het eerste het beste café tegen de duinen. Het werd Café du Sud, de eerste vogel die we in de kijker kregen was een mannetje Woestijnmus dat zat op de omheining van het café. In het totaal zagen we twee à drie koppels. Terwijl we een wel verdiende cola dronken vlogen er enkele Bruinnekraven rond de duinen die een Zwarte wouw aan het lastig vallen waren. ZWARTE WOUW, HOP, WITBANDLEEUWERIK, KORTTEENLEEUWERIK, BRUINNEKRAAF, HUISMUS, WOESTIJNMUS EN WOESTIJNVINK. Onderweg naar Merzouga hielden we een noodstop voor een groep van 11 Diksnavelleeuweriken die we prachtig konden bekijken, indrukwekkende vogels en erg knap in vlucht. In Merzouga reden we naar het Hotel met dezelfde naam waar we twee kamers huurden, onze bagage in de kamers legden en onmiddellijk doorreden naar het meer van Merzouga. In het dorp blijkt zowat iedereen te weten waar de Kraagtrappen zitten, ze roepen dan ook naar iedere vogelkijker Houbara Houbara, kwestie MAROKKO / maart 1998 Blz. 14

16 van een Dirham bij te verdienen natuurlijk. Laat u niet vangen volgens onze informatie is het reeds van 1994 geleden dat een vogelkijker hier nog Kraagtrappen zag. Onderweg was het meteen reeds raak een Lannervalk zat op de weg, jammer genoeg vloog hij bijna onmiddellijk weg. Toen we rond uur aan het meer kwamen kon ondergetekende weeral een juichen voor een nieuwe soort, reeds van ver zagen we tal van Casarcas op het water zitten, later telden we minimum 250 exemplaren. Er zaten wel veel vogels maar jammer genoeg weinig soorten, nieuw voor de reis waren tevens twee Bergeenden. De steltlopers waren vertegenwoordigd door tal van Steltkluten, een viertal Kemphanen, één Drieteenstrandloper, een viertal Kleine strandlopers en vrij veel Strandplevieren en Kleine plevieren. Na een uitgebreide studieronde deden we een wandeling in de omgeving wat tal van Kortteenleeuweriken opleverde, verder een overvliegende Slangenarend en een vijftal Renvogels om de belangrijkste te noemen. Rond het meer lopen steeds een 10-tal jongeren rond die met alle middelen proberen om fossielen te verkopen, toen we niet geïnteresseerd leken lieten ze ons met rust, we hebben het anders geweten. CASARCA, BERGEEND, SLANGENAREND, STELTKLUUT, RENVOGEL, KLEINE PLEVIER, STRANDPLEVIER, DRIETEENSTRANDLOPER, KLEINE STRANDLOPER, KEMPHAAN EN WITBANDLEEUWERIK. Vervolgens reden we naar Merzouga waar we eerst iets wilden drinken voor we de tuintjes zouden bezoeken. In het eerste het beste café (of wat er moest voor doorgaan) vroegen we drie cola s, het duurde eventjes voor we begrepen dat er geen cola was maar dat was geen probleem. Na enkele minuten kwam de baas af met één cola (de winkel was blijkbaar uitverkocht) maar geen nood hij had nog twee schweppes staan. Deze bleken volledig bevroren te zijn zodat het eventjes duurde voor de twee Guy s hun dorst konden lessen. De tuintjes te Merzouga leken een echte voltreffer, het begon erg goed met 11 overvliegende Kwakken en tot grote vreugde van Guy A. vonden we hier ook een viertal Roodkeelpiepers alle twee nieuwe soorten voor de reis. Zoals in de tuintjes van Jorf vlogen er ook hier opvallend veel Huismussen, verder een drietal Draaihalzen, Blauwborst en tot onze grote verrassing twee Palmtortels. KWAK, ZOMERTORTEL, PALMTORTEL, HOP, DRAAIHALS, ROODKEELPIEPER, GELE KWIKSTAART, WITTE KWIKSTAART, BLAUWBORST, GEKRAAGDE ROODSTAART, RIETZANGER, BAARDGRASMUS, TJIFTJAF, FITIS, ROODKOPKLAUWIER EN WOESTIJNVINK. Rond uur reden we dan terug naar het meer van Merzouga waar we zouden blijven tot het donker werd in het hoop om zandhoenders en nachtzwaluwen te kunnen waarnemen. In afwachting dat het donker werd zagen we een vijftal Zwarte wouwen en aan de rand van het meer foeragerende Kortteenleeuweriken en een groep van 12 Diksnavelleeuweriken. Hoe later het werd hoe meer wind er opkwam zodat we de zandhoenders en de nachtzwaluwen op onze buik mochten schrijven. ZONDAG 29 MAART 98 Weer : bewolkt met veel zon, rond uur regen maar tegen de avond terug zon. Bezochte gebieden : MERZOUGA - OMGEVING AOUFOUSS - OMGEVING ER RACHIDIA - TAGDILT TRACK - BOUMALNE DADÈS Waargenomen : eze morgen deden de twee Guy s een wandeling van 6 tot 7 uur in de omgeving van het Hotel, daar ik me gisteren avond niet goed voelde bleef ik maar liggen in bed. De meest waargenomen vogel tijdens hun wandeling was de Baardgrasmus. D Na het ontbijt in de tent vertrokken we rond 8 uur richting het meer van Merzouga, toen een Rossige woestijnleeuwerik overvloog besloten we te stoppen en deze vogel te zoeken want tot nu toe hadden we nog geen enkele woestijnleeuwerik op naam kunnen brengen. Na enig zoeken konden we dan toch twee Rosse woestijnleeuweriken aan onze lijst toevoegen, leuk was dat Guy B. een groep van 17 Sahelzandhoenders vond foeragerend in de steenwoestijn. Het meer leverde dezelfde soorten op van gisteren met dien verstande dat er nu slechts een 100-tal Casarcas zaten. Nieuw voor de reis waren twee groepjes (7 & 8) Zomertalingen. Aan de rand van het meer konden we terug een grote groep Kortteenleeuweriken, een 10-tal Diksnavelleeuweriken en iets verder twee Witbandleeuweriken opschrijven. Onderweg naar Erfoud konden we terug twee Rosse woestijnleeuweriken vinden, verder nog een Diksnavelleeuwerik, een Witbandleeuwerik en twee Bruine kiekendieven op trek. MAROKKO / maart 1998 Blz. 15