Aan SIMONA team (Jaco Stout, Bertil Schaart), ATLANTIS project (David Kerkhoven), Waterdienst (Martin Scholten); DEFINITIEVE VERSIE 30 december 2009

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Aan SIMONA team (Jaco Stout, Bertil Schaart), ATLANTIS project (David Kerkhoven), Waterdienst (Martin Scholten); DEFINITIEVE VERSIE 30 december 2009"

Transcriptie

1 Memo Aan SIMONA team (Jaco Stout, Bertil Schaart), ATLANTIS project (David Kerkhoven), Waterdienst (Martin Scholten); DEFINITIEVE VERSIE Datum Van Erik de Goede Aantal pagina's 12 Doorkiesnummer (088) Onderwerp Stratificatieproblemen in TRIWAQ inclusief aanbevelingen voor een vervolg Inleiding Dit memo is een vervolg op mijn memo van 26 oktober [1]. In dat memo stonden de eerste bevindingen die ik had opgedaan bij het analyseren van de problemen met het simuleren van stratificatie in TRIWAQ. In de afgelopen weken heb ik hier verder onderzoek naar gedaan. Uit memo [1] blijkt dat het toen niet gelukt was een volledige verklaring te vinden voor de problemen. In het (vervolg)project dat in december is uitgevoerd, is mijns inziens wel duidelijk geworden wat er aan de hand is. Er is nu een goed inzicht verkregen in het functioneren van de SIMONA/TRIWAQ software en de hierbij toegepaste modelschematisaties voor gestratificeerde omstandigheden. In dit memo wordt hierover gerapporteerd. Achtergrond De aanleiding van het onderzoek naar stratificatieproblemen in TRIWAQ was een aantal rapporten waarin problemen gemeld werden. Bovendien bleek uit eigen bevindingen (met vereenvoudigde testmodellen) dat er stratificatieproblemen kunnen optreden met TRIWAQ. Dit laatste betrof met name de zogeheten getijgoot. Op basis van metingen voor deze 130 m lange getijgoot is ooit het k- turbulentiemodel ontwikkeld, dat allereerst in Delft3D-FLOW en vervolgens in TRIWAQ geïmplementeerd is. De TRIWAQ codes vanaf 2000 laten echter te weinig gelaagdheid zien t.o.v. de metingen en ook t.o.v. de TRIWAQ resultaten uit Het optreden van te weinig gelaagdheid in TRIWAQ is ook geconstateerd in het project Zoutlekken door de Volkeraksluizen naar het Hollandsch Diep [2] en bij het modelleren van de zoutindringing in de Nieuwe Waterweg [3]. Bovendien zijn er problemen gerapporteerd met de TRIWAQ modelschematisaties voor het Lauwersmeer [4] en voor het Noordzeekanaal [5]. Bevindingen Door de nodige modelschematisaties te onderzoeken, waarbij steeds de TRIWAQ en Delft3D- FLOW resultaten vergeleken werden, ben ik tot de hoofdconclusie gekomen voor het berekenen van stratificatie in TRIWAQ dat de TRIWAQ software op zich goed werkt, de problemen vooral door de modelschematisaties zelf veroorzaakt worden en het zeer dringend gewenst is aandacht te besteden aan validatie van TRIWAQ. Met goed wordt bedoeld dat er een behoorlijk tot goede overeenkomst is met de Delft3D-FLOW resultaten.

2 2/12 In dit memo zal dit verder toegelicht worden. Belangrijke nevenconclusies zijn dat: In de implementatie van het k- turbulentiemodel in TRIWAQ weliswaar een fout zit, maar dat deze fout is niet de hoofdoorzaak van de stratificatieproblemen die optreden in de modellen. NB. Bij de buoyancyterm voor de energie dissipatie was de coëfficiënt c 1e weggevallen, die default op 1.44 staat. Dit betekent dat deze term maar voor 70% (1.0 i.p.v. 1.44) meedoet, wat de resultaten enigszins beïnvloedt. Deze programmeerfout is doorgegeven aan het SIMONA B&O team, opdat deze verbetering z.s.m. in de officiële SIMONA release gezet kan worden. Na deze aanpassing doet de TRIWAQ code het goed als er gelaagdheid uitgerekend dient te worden. Met goed wordt bedoeld dat er een behoorlijk tot goede overeenkomst is met de Delft3D-FLOW resultaten. De problemen worden veroorzaakt door de modelschematisaties zelf. Door het ontbreken van validatie cases voor TRIWAQ zijn de problemen nooit goed onderzocht. Er zijn inmiddels zoveel (detail)verschillen in de TRIWAQ en Delft3D-FLOW codes dat het heel lastig is de verschillen in modelresultaten te verklaren. Hierbij speelt ook een belangrijke rol dat het berekenen van startificatie enorm gevoelig is voor kleine aanpassingen in de code. Oorspronkelijk ( 1995) waren de TRIWAQ en Delft3D-FLOW codes vrijwel identiek. In de loop der jaren (met name in het kader van het NAUTILUS project) zijn er tal van aanpassingen in TRIWAQ doorgevoerd. In de bijbehorende rapporten is echter nergens een motivatie of een verklaring gegeven voor deze wijzigingen. Waarom er soms problemen optreden in bepaalde modelschematisaties zal in het vervolg van dit memo besproken. De modelschematisaties worden een voor een besproken, waarbij er enkele aanbevelingen gedaan worden. Hieruit zal duidelijk worden dat de problemen die in de inleiding beschreven zijn, veroorzaakt worden door verschillende redenen. Getijgoot De getijgoot is een zeer belangrijk validatiemodel voor stratificatie, maar heeft als kenmerk dat het van schaalmodel afmeting is en dus geen praktijkafmetingen heeft. Het getijgoot model heeft een waterdiepte van 20 cm, waarbij 20 lagen in de vertikaal toegepast worden. Iedere laag is dus ongeveer 1 cm dik. Bovendien heeft het getijgoot model een relatief kleine bodemwrijving, waardoor verschillen (denk bijv. aan de snelheidsgradiënten bij de bodem) relatief gemakkelijk kunnen optreden. Door aanvullende testen te doen ben ik tot het inzicht gekomen dat de afwijkende resultaten met TRIWAQ veroorzaakt worden door eerdere getijden en dus een cumulatief effect is. In dit model worden tien getijden (met een periode van 10 minuten) doorgerekend en wordt er voor het laatste getij een vergelijking met metingen gemaakt. In het Delft3D-FLOW model is de zouttong na ieder getij vrijwel volledig verdwenen uit het model. In het TRIWAQ model blijft echter een deel van de zouttong achter, zie bijlage A voor de details (en de figuren). Dit zou bijvoorbeeld aan de afhandeling van de open randen kunnen liggen (denk bijvoorbeeld aan wel of niet de barocliene drukterm toepassen op de open rand). Voor dergelijke modellen met dunne lagen treden er inderdaad verschillen op tussen TRIWAQ en Delft3D-FLOW. Zoals in [1] al is beschreven, is het numerieke algoritme van het k- turbulentiemodel in TRIWAQ inmiddels flink afwijkend van dat in Delft3D-FLOW, maar dit speelt geen belangrijke rol bij de verschillen. Wel spelen allerlei robustheidsaspecten in de

3 3/12 code (bijv. de laagdikte minimaliseren op hetzij 1 cm of 0.1 mm) wat voor dit kleinschalige model belangrijk is en dus voor verschillen zorgt. Bij andere randvoorwaarden of bij een opgeschaald (naar realistische afmetingen) model zijn de overeenkomsten tussen TRIWAQ en Delft3D-FLOW wel goed, zie bijlage B. Samenvattend, het is natuurlijk niet prettig dat TRIWAQ voor het echte getijgootvalidatiemodel niet goed presteert, maar dit model is niet representatief voor de schematisaties met realistische afmetingen als het om laagdiktes gaat. Dit sluit ook aan op de bevindingen voor andere modelschematisaties. Hoewel de oorzaak van de verschillen dus niet duidelijk is, is het niet aannemelijk dat dit ligt aan het k- turbulentiemodel in TRIWAQ. Zeedeltamodel De bevindingen voor het Zeedeltamodel zijn als volgt: De laagverdeling (behoorlijk niet-equidistante lagen) in combinatie met de vertikale roosterverfijning (1, 4, 7 of 10 lagen) levert geen goede stratificatie op in het 3D Zeeldeltamodel van TRIWAQ. Met tien equidistante lagen is de zoutstratificatie op de Noordzee in TRIWAQ en Delft3D-FLOW wel goed vergelijkbaar. Echter, met tien equidistante lagen treedt er nog steeds geen zoutindringing bij de Van Brienenoordbrug op als de extreme verzilting in augustus 2003 gemodelleerd wordt. NB. Het toepassen van 4 of 7 lagen is ook qua rekenkracht van TRIWAQ niet nodig, omdat de rekenperformance van SIMONA bijzonder goed is. Niet alleen het beperkte aantal lagen, maar bovendien de sterk niet-uniforme laagverdeling die wordt toegepast, zorgt er voor dat de stratificatie niet goed uitgerekend wordt in TRIWAQ. Aanbeveling 1: Pas het Zeedeltamodel aan, opdat op de Noordzee en in het deel van de rivieren waarin zoutindringing optreedt minimaal 10 (uniforme) lagen worden toegepast. Bij de Zeedeltamodel simulaties met Delft3D-FLOW is opgevallen dat de bepaling van de diepte in het midden van een rekencel (zie keyword METH_DPS in TRIWAQ en DPSopt in Delft3D-FLOW) belangrijk is. Met DPS=MAX wordt met Delft3D-FLOW een goede zoutindringing bij de Van Brienenoordbrug voorspeld, terwijl met DPS=MEAN de extreme zoutindringing aldaar in augustus 2003 (maximaal 4 mg/l!) niet berekend wordt. Bij de Van Brienenoordbrug is het Zeedeltamodel rooster relatief grof, waardoor het aannemelijk is dat MAX en MEAN zulke verschillen opleveren. Door in TRIWAQ de diepteschematiatievlaggen te veranderen naar DPS=MAX en DPU=MIN (NB. DPS staat op MEAN), komt in het 3D Zeeldeltamodel de zouttong nog steeds niet bij de Van Brienenoordbrug. De oorzaak is dat de waterstanden in het riviergedeelte van het Zeedeltamodel afwijken van Delft3D-FLOW (zie Figuur C.2 in memo [1]). Aanbeveling 2: Zoek z.s.m. uit waarom het (3D) Zeedeltamodel voor augustus 2003 verschillende waterstanden geeft voor het riviergedeelte in Delft3D-FLOW en TRIWAQ. Indien de waterstanden weer overeenkomen, dan zal naar alle verwachting de zoutindringing ook een grote overeenkomst hebben. M.a.w., deze aanbeveling kan gezien worden als het uitvoeren van een validatie voor het Zeedeltamodel. De validatiecase augustus 2003 is bij uitstek geschikt hiervoor, omdat veel metingen beschikbaar zijn.

4 4/12 Bij toepassing van het Zeedeltamodel voor het Hollandsch Diep is ook een te grote vertikale opmenging geconstateerd. Als aanbevelingen 1) en 2) zijn uitgevoerd en het (3D) Zeeldeltamodel goed werkt voor de Nieuwe Waterweg, dan wordt de volgende aanbeveling ook relevant: Aanbeveling 3: Herhaal een simulatie uit het project Zoutlekken door de Volkeraksluizen naar het Hollandsch Diep [2], om te verifiëren of het verbeterde Zeedeltamodel nu wel goed werkt voor het Hollandsch Diep. Toentertijd zijn de berekende zoutconcentraties van het 3D Zeedeltamodel opgeschaald (aan het oppervlak gehalveerd en aan de bodem verdubbeld), wat een aanpak is die vermeden dient te worden. We merken op dat op basis van het zogeheten hypsometrische volume in een modelschematisatie vaak METH_DPS=MEAN wordt toegepast (d.w.z. middeling van de vier dieptes in de hoekpunten). In de praktijk blijkt echter METH_DPS=MAX soms beter te werken als zoutindringing gemodelleerd wordt. Dit is een belangrijke reden waarom zoutindringing van af het begin meegenomen moet worden bij een nieuw model, mits dit een rol speelt voor het betreffende gebied. Aanbeveling 4: Bij het nieuw op te zetten Zeedeltamodel, dat in 2010 zal plaatsvinden, dient vanaf het begin rekening gehouden te worden met de zoutindringing. Niet alleen waterstanden maar ook de zoutindringing dient nauwkeurig voorspeld te worden. Als validatiecase wordt augustus 2003 voorgesteld, want hiervoor zijn veel metingen beschikbaar. In dit memo zal ook ingegaan worden op de problemen met de modelschematisaties voor het Noordzeekanaal en het Lauwersmeer. We merken op dat deze modelschematisaties in het voorliggende project niet d.m.v. modelsimulaties onderzocht zijn. De onderstaande teksten zijn daarom beschouwingen en geen met simulaties getoetste feiten. Noordzeekanaal model In [5] zijn er problemen gerapporteerd met het 3D TRIWAQ model voor het Noordzeekanaal model. Er moet een fysisch onrealistische waarde voor de dynamische viscositeit toegepast worden (1.0 i.p.v m 2 /s) om onrealistische snelheiden te voorkomen. Inmiddels is dit TRIWAQ model omgezet naar Delft3D-FLOW [7]. Bij de Delft3D-FLOW schematisatie zijn deze problemen niet opgetreden. Dit betekent dat er iets in Delft3D-FLOW anders moet zijn dan in TRIWAQ. Omdat de problemen in TRIWAQ optreden bij de sluizen van IJmuiden, waar lozingspunten (en geen open randen) zijn toegepast om de indringing van water en zout te modelleren, ligt het voor de hand de oorzaak te zoeken bij de modellering van lozingen. Een belangrijk (detail)verschil tussen Delft3D-FLOW en TRIWAQ is dat in Delft3D-FLOW bij structures (zoals sluizen) en lozingspunten lokaal een upwind-benadering wordt toegepast voor de horizontale advectie (in de impuls- en transportvergelijkingen) en ook voor de berekening van waterstanden. Dit maakt de implementatie meer robuust en voorkomt mogelijke onrealistische stroombeelden. NB. Dit is een legitieme aanpak, omdat Delft3D- FLOW niet beoogt in de zeer directe nabijheid van structures en lozingen nauwkeurig het stroombeeld te berekenen.

5 5/12 Aanbeveling 5: Om deze aanbeveling te verifiëren wordt voorgesteld een ad hoc implementatie van TRIWAQ te maken en dit vervolgens te tetsten voor het Noordzeekanaal model. NB. Dit netjes te programmeren vergt behoorlijk wat werk. Daarom wordt voorgesteld dit eerst in een testimplementatie te doen. Lauwersmeer Bij het Lauwersmeer model zijn de problemen van een andere aard. De oorzaak van de problemen staat al uitgebreid geschreven in het Witteveen & Bos rapport [4]. De oorzaak is de anti-creep implementatie in TRIWAQ. In het Lauwersmeermodel leidde dit tot negatieve concentraties, wat uiteindelijk bijna alle simulaties met het 3D model deed crashen. In Bijlage C van dit memo is een geschematisch testmodel onderzocht, waarin deze anti-creep problemen gereproduceerd worden. Bovendien is dit een basistestmodel voor een anti-creep methode. Er is een 2DV testmodel opgezet met een lineair aflopende bodem en als initiële zoutverdeling een horizontale spronglaag met bovenin zoet en onderin zout water (respectievelijk 0 en 30 ppt). Zonder anti-creep optie mengt dit vrij snel op in TRIWAQ (en ook in Delft3D-FLOW). De anti-creep optie in TRIWAQ zorgt als het ware anti-diffusie en zorgt ervoor dat de niet-fysische vertikale opmenging veel minder is. Echter, de anti-creep methode in TRIWAQ slaat door en genereert negatieve concentraties. In het testmodel uit Bijlage C blijkt dat al vrij snel concentraties van -3 ppt optreden. Mede door het ontbreken van de zogeheten Forester filter in TRIWAQ worden deze negatieve concentraties niet vermeden. In het Lauwersmeermodel lijdt dit zelfs tot het crashen van simulaties. Het vermoeden is hierbij dat de negatieve concentraties resulteren in een (grote) barocliene drukterm in de imnpulsvergelijkingen, wat vervolgens de simulatie instabiel maakt omdat deze term expliciet in de tijd gediscretiseerd wordt (NB. Dat kan niet anders). Door Zijlema is onderzoek gedaan naar het effect van anti-creep op de zoutindringing [6]. Hierbij is ook een vergelijking gemaakt met de anti-creep methode in Delft3D-FLOW. In dat rapport is geconcludeerd dat de anti-creep methode in Delft3D-FLOW geen meerwaarde biedt i.v.m. de methode in TRIWAQ. In dat rapport is echter een locatie vergeleken waar anti-creep effecten er niet veel toe doen, namelijk een meetlocatie op de Noordzee. De hierboven beschreven geschematiseerde testcase geeft aan dat er omstandigheden zijn (i.e. gebieden met relatief steile hellingen) waar de anti-creep methode er wel toe doet. Door Zijlema is een researchversie van TRIWAQ gemaakt waarin de anti-creep methode van Delft3D-FLOW geïmplementeerd is. Dit zit dus niet in de operationele versie(s) van SIMONA. Opgemerkt wordt dat met de anti-creep methode van Delft3D-FLOW geen problemen zijn opgetreden in praktijkmodelschematisaties. Aanbeveling 6: Het verdient de aanbeveling deze TRIWAQ implementatie van de anti-creep methode in Delft3D-FLOW van tape/cdrom terug te halen, in de huidige versie van TRIWAQ te implementeren en vervolgens te testen voor het Lauwersmeer model. Deze code heb ik zelf al bij Marcel Zijlema opgevraagd, maar Marcel heeft het nog niet kunnen vinden. Mede daarom wordt voorgesteld ook te proberen deze implementatie te restoren uit het archief van het Atlantis project, waarbinnen deze researchversie ontwikkeld is. Door met de bestaande researchversie te beginnen, vereist deze aanbeveling een relatief geringe inspanning.

6 6/12 Algemeen Tot slot van dit memo worden nog een aantal algemene aanbevelingen gedaan: Er dient op zo kort mogelijke termijn serieus werk gemaakt te worden van validatie voor modelschematisaties van TRIWAQ. Bij voorkeur wordt begonnen met het 3D Zeeldeltamodel en wordt een validatie uitgevoerd op basis van de augustus 2003 meetdata (zie ook aanbevelingen 1, 2 en 3). Missiekritische systemen zoals SIMONA moeten een goede debugomgeving hebben. Problemen zullen zich altijd blijven voordoen, waardoor goede analysetools noodzakelijk zijn. Een goede (Digital Fortan) debugomgeving onder Windows is daarom een must voor SIMONA. Tot nu toe is de enige optie bij debuggen het gebruik van print statements. De SIMONA testbank moet uitgebreid worden met 3D-modellen, waarin stratificatie optreedt. Voor het testen van de implementatie van het k- model behoren hiertoe bijvoorbeeld de logaritmische goot en de getijgoot. Bij het analyseren van de TRIWAQ (en Delft3D-FLOW) modelresultaten viel op dat in beide systemen verschillende waarden voor het zogeheten Prandtl-Schmidt getal gebruikt worden. Deze grootheid beschrijft de verhouding tussen de vertikale viscositeit en de vertikale diffusie: D 3D 3D. C In Delft3D-FLOW wordt (voor gewone stoffen) een vaste waarde voor C gebruikt en die is 0.7. In TRIWAQ kan deze grootheid door de gebruiker ingesteld worden (via de siminp file), maar is de defaultwaarde gelijk aan 0.5. In de praktijk heb ik nog nooit een voorbeeld gezien waarin een andere waarde dan 0.5 gebruikt is in een TRIWAQ model. Dit betekent dat de vertikale diffusie in TRIWAQ 40% groter in dan in Delft3D-FLOW bij een gelijke vertikale viscositeit! Dat laatste is vaak het geval. Ik heb (nog) niet kunnen achterhalen waarom in TRIWAQ een defaultwaarde van 0.5 toegepast wordt. De manual doet daar geen uitspraak over. Aanbeveling 7. Codes zoals TRIWAQ en Delft3D-FLOW zijn gebaseerd op vele keuzes, waarvan het hierboven genoemde Prandtl-Schmidt getal er een van is. Dit geeft nogmaals aan waarom validatie essentieel is. Hiermee wordt aangetoond of het totale softwaresysteem in combinatie met de toegepaste modelschematisatie nauwkeurige resultaten oplevert. Pas als dat zo is, wordt ook aangetoond dat de onderliggende bouwstenen ook goed werken. Dit memo eindigt met een zin uit de kerstwens die David Kerkhoven op 22 december jl. per e- mail aan SIMONA betrokkenen heeft toegestuurd: Als de modellen niet op orde zijn, zijn ook de primaire processen niet op orde en kan Rijkswaterstaat geen goede advisering doen voor bijvoorbeeld operationele voorspellingen, Hydraulische Randvoorwaarden en WBRvergunningverlening. Dit onderschrijf ik van harte. Het voorliggende memo toont aan dat er nog het e.e.a. dient te gebeuren. Laten we dat z.s.m. doen! Daar hebben veel projecten met 3D modelschematisaties profijt van, en in het bijzonder het Volkerak-project. C

7 7/12 In het Volkerak-project worden in 2010 simulaties uitgevoerd in het kader van de zoutindringing in het Noordelijk DeltaBekken. Voor zo n belangrijk project (en trouwens ook voor andere projecten) is een gevalideerd model en softwaresysteem een vereiste. In de huidige vorm is er (nog) niet voldoende vertrouwen in de TRIWAQ modelschematisatie om dit in het Volkerakproject toe te passen. Erik de Goede Referenties [1] De Goede, E.D., Stratificatieproblemen in TRIWAQ en aanbevelingen voor Volkerak-project. Deltares memo 26 oktober [2] Smale, A.J., 2007: 3D zoutberekeningen. Witteveen &Bos rapport RW [3] Van der Kaaij, Th. and C. Kuijper, Bodemligging Nieuwe Waterweg en Nieuwe Maas. Effecten herstel van trapjeslijn op zoutindringing. Deltares rapport Z4821. [4] M.M. Busnelli, 2006: Fijn kalibratie van het 2D/3D Lauwersmeermodel. Witteveen&Bos rapport RW [5] Hartsuiker, G., 2006: Kalibratie en 3D simulaties Noordzeekanaal model met temperatuur en saliniteit. Alkyon rapport A1654. [6] Zijlema, M., 2002: Onderzoek naar het effect van anti-creep op zoutindringing in het 3D Zeeldeltamodel. Werkdocument RIKZ/OS/ X. Project NAUTILUS. Augustus [7] Hartsuiker, G., 2009: Noordzeekanaal model Vergelijking TRIWAQ met DELFT3D-FLOW. Alkyon rapport A2312 Kopie aan Hans van Pagee (Waterdienst, contactpersoon Volkerak-project), Arno Nolte (Deltares, afdelingshoofd Waterkwaliteit en Slib), Nicki Villars (projectleider Volkerak-project) Rob Uittenbogaard (Deltares, disciplinetrekker Hydrodynamica) Jan van Kester (Deltares) Maarten van der Wal en Mohamed Yossef (Projectleiders nieuw NDB model)

8 8/12 Bijlage A: Getijgootmodel In deze bijlage wordt geïllustreerd waarin de Delft3D-FLOW en TRIWAQ schematisaties verschillen. In Figuur A.1 wordt een dwarsdoorsnede weergegeven na een volledige getijcyclus. In het Delft3D-FLOW model is de zouttong na ieder getij vrijwel volledig verdwenen uit het model. In het TRIWAQ model blijft echter een deel van de zouttong achter. Op een ander tijdstip in het getij, namelijk na 7 van de 10 minuten, zien de resultaten er nog wel hetzelfde uit, zie Figuur A.2. De ingespeelde situatie is in het TRIWAQ model iets anders (i.e. er blijft meer zout achter na een volledige getijcyclus). Wat de oorzaak hiervan is, is nog onduidelijk. De codes verschillen inmiddels in zoveel details dat dit moeilijk te achterhalen is. Figuur A.1: Dwarsdoorsnede van saliniteit na 1 uur en 30 minuten (links Delft3D-FLOW en rechts TRIWAQ) Figuur A.2: Dwarsdoorsnede van saliniteit na 17 minuten (links Delft3D-FLOW en rechts TRIWAQ)

9 9/12 Bijlage B: Opgeschaald getijgootmodel Deze bijlage gevat een opgeschaald getijgootmodel. Zo is de horizontale maaswijdte vergroot van 1 naar 10 m en is de diepte een factor 25 toegenomen (van 0.2 naar 5 m). Figuur B.1 toont een (willekeurig) tijdstip waarop de zoutindringing zo n 1000 m is. Bovendien is op dat tijdstap de gelaagdheid groot. De resultaten van Delft3D-FLOW en TRIWAQ komen goed overeen. In Figuren B.2-4 bevatten voor een (willekeurige) locatie en een (willekeurig) tijdstip de vertikale profielen van respectievelijk de snelheid, de turbulente energie en de energie dissipatie. Ook deze figuren geven een redelijke overeenkomst aan, wat aangeeft dat de onderliggende implementaties vergelijkbaar zijn. Er zijn verschillen te zien, maar hierbij dient men zich te realiseren dat kleine (code)verschillen gemakkelijk kunnen leiden tot dergelijke (gelaagheids)verschillen. Figuur B.1a: Dwarsdoorsnede van saliniteit (Delft3D-FLOW) Figuur B.1b: Dwarsdoorsnede van saliniteit (TRIWAQ)

10 10/12 Figuur B.2: Illustratie van vertikale snelheidsprofielen (rood= Delft3D-FLOW, blauw=triwaq) Figuur B.3: Illustratie van turbulente energie (rood= Delft3D-FLOW, blauw=triwaq) Figuur B.4: Illustratie van energie dissipatie (rood= Delft3D-FLOW, blauw=triwaq)

11 11/12 Bijlage C: Anti-creep testmodel voor TRIWAQ In deze bijlage C wordt een geschematiseerd testmodel onderzocht voor het testen van de anti-creep implementatie. Er is een 2DV testmodel opgezet met een lineair aflopende bodem en als initiële zoutverdeling een horizontale spronglaag met bovenin zoet en onderin zout water (respectievelijk 0 en 30 ppt), zie Figuur C.1. Zonder anti-creep optie mengt dit vrij snel op in TRIWAQ (en ook in Delft3D-FLOW), wat te zien is in Figuur C.3. De anti-creep optie in TRIWAQ zorgt als het ware anti-diffusie en zorgt ervoor dat de niet-fysische vertikale opmenging veel minder is. Echter, de anti-creep methode in TRIWAQ slaat door en genereert negatieve concentraties, zie Figuur C.3. Figuur C.4 bevat vertikale zoutprofielen op het begintijdstip (groene lijn) en op het eindtijdstip (rood=met anti creep, blauw=zonder anti creep). In Figuur C.4 is te zien dat er negatieve concentraties optreden. Figuur C.1: Dwarsdoorsnede van saliniteit: initiële verdeling Figuur C.2: Dwarsdoorsnede van saliniteit na 1 uur (anti-creep aan)

12 12/12 Figuur C.3: Dwarsdoorsnede van saliniteit na 1 uur (anti-creep uit) Figuur C.4: Vertikaal profiel van saliniteit (groen=initieel, rood=met anti-creep, blauw=zonder anticreep)

Memo. Beste allen, Aan Nicki Villars, Theo van der Kaaij en Rob Uittenbogaard, Aantal pagina's 11. Datum 27 oktober 2009.

Memo. Beste allen, Aan Nicki Villars, Theo van der Kaaij en Rob Uittenbogaard, Aantal pagina's 11. Datum 27 oktober 2009. Memo Aan Nicki Villars, Theo van der Kaaij en Rob Uittenbogaard, Van Erik de Goede Aantal pagina's 11 Doorkiesnummer (088) 33 58 475 E-mail erik.degoede@deltares.nl Onderwerp Stratificatieproblemen in

Nadere informatie

Simona software ontwikkelingen Erik de Goede

Simona software ontwikkelingen Erik de Goede Simona software ontwikkelingen Erik de Goede Simona-Baseline gebruikersmiddag 13 juni 2012 Delft Software Dagen Inhoudsopgave Wat is Simona? Simona B&O projectteam Simona ontwikkelingen sinds Deltares

Nadere informatie

Nieuwsbrief KPP Hydraulica Programmatuur RWS

Nieuwsbrief KPP Hydraulica Programmatuur RWS Nieuwsbrief 2017-01 KPP Hydraulica Programmatuur RWS KPP Hydraulica Programmatuur In het project KPP Hydraulica Programmatuur voert Deltares activiteiten uit voor de hydraulische programmatuur die in de

Nadere informatie

Nieuwsbrief KPP Hydraulica Programmatuur RWS

Nieuwsbrief KPP Hydraulica Programmatuur RWS Nieuwsbrief 2017-02 KPP Hydraulica Programmatuur RWS KPP Hydraulica Programmatuur In het project KPP Hydraulica Programmatuur voert Deltares activiteiten uit voor de hydraulische programmatuur die in de

Nadere informatie

november 2018 Nieuwsbrief KPP-project Hydraulica Programmatuur

november 2018 Nieuwsbrief KPP-project Hydraulica Programmatuur november 2018 Nieuwsbrief KPP-project Hydraulica Programmatuur Een belangrijk deel van het budget is besteed aan regulier beheer en onderhoud van deze softwaresystemen inclusief het uitbrengen van releases.

Nadere informatie

Memo. 1 Inleiding. 2 Testopstelling. 2.1 Simona. 2.2 Configuratie

Memo. 1 Inleiding. 2 Testopstelling. 2.1 Simona. 2.2 Configuratie Memo Aan : M. Elorche / E. Spee Van : M. Wakker / P. van den Bosch Paraaf : Onderwerp : Testen Uniformering Waqua / Triwaq Datum : 28 september 2007 Kopie(en) : Projectnummer : A1681.37 1 Inleiding Medio

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0)

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Memo Aan LS Van Arno Nolte Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 430 Aantal pagina's 7 E-mail arno.nolte @deltares.nl Onderwerp Delft3D-FLOW_Grevelingen-Volkerak-Zoommeer_j00+08_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0)

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Memo Aan LS Van Arno Nolte Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 430 Aantal pagina's 5 E-mail arno.nolte @deltares.nl Onderwerp Delft3D-FLOW_Eems-Dollard_j12_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Onderwerp SWAN_Eems-Dollard_j12_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Onderwerp SWAN_Eems-Dollard_j12_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie Memo Aan LS Van Bas van Maren Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 365 Aantal pagina's 5 E-mail bas.vanmaren @deltares.nl Onderwerp SWAN_Eems-Dollard_j12_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0)

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Memo Aan LS Van Arno Nolte Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 430 Aantal pagina's 7 E-mail arno.nolte@deltares.nl Onderwerp Delft3D-FLOW-Grevelingenmeer-j00_08-v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Ontwerp en prototyping van 3D overlaten in TRIWAQ. EV/M07.077 Datum 2 januari 2008

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Ontwerp en prototyping van 3D overlaten in TRIWAQ. EV/M07.077 Datum 2 januari 2008 Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M7.77 Datum 2 januari 28 Auteur(s) Onderwerp dr.ir. E.A.H. Vollebregt Postbus 26 26 AG DELFT tel. 15-285 5 fax. 15-285 6 vortech@vortech.nl Ontwerp en prototyping

Nadere informatie

juli 2019 Nieuwsbrief KPP-project Hydraulica Programmatuur

juli 2019 Nieuwsbrief KPP-project Hydraulica Programmatuur juli 2019 Nieuwsbrief KPP-project Hydraulica Programmatuur Een belangrijk deel van het budget is besteed aan regulier beheer en onderhoud van deze softwaresystemen inclusief het uitbrengen van releases.

Nadere informatie

Memo. Inleiding. Opzet berekeningen

Memo. Inleiding. Opzet berekeningen Memo Aan Bart Grasmeijer Van Thijs van Kessel Aantal pagina's 7 Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 239 E-mail thijs.vankessel @deltares.nl Onderwerp notitie specieverspreiding Eemshaven Inleiding Deze beknopte

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0)

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Memo Aan LS Van Bas van Maren Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 365 Aantal pagina's 5 E-mail bas.vanmaren @deltares.nl Onderwerp DELWAQ-Slib_Eems-Dollard_j12_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Nadere informatie

Nieuwe formuleringen voor barriers en overlaten

Nieuwe formuleringen voor barriers en overlaten Nieuwe formuleringen voor barriers en overlaten SIMONA gebruikersdag, 6 oktober 2009 Erik de Goede Inhoud Belangrijkste ontwikkelingen overlaten/barriers in 2008+2009: Verbeterd barrierdiagram Overlaten

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Testen met Zeedelta-model t.b.v. fase 4 uniformering WAQUA/TRIWAQ

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Testen met Zeedelta-model t.b.v. fase 4 uniformering WAQUA/TRIWAQ Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M6.57 Datum 27 september 26 Auteur(s) Onderwerp Documentinformatie Edwin Vollebregt Postbus 26 26 AG DELFT tel. 15-285 125 fax. 15-285 126 vortech@vortech.nl Testen

Nadere informatie

Berekening van de saliniteit uit de geleidendheid en de temperatuur

Berekening van de saliniteit uit de geleidendheid en de temperatuur Berekening van de saliniteit uit de geleidendheid en de temperatuur Project: NAUTILUS Werkdocument: RIKZ/OS-98.145X Ministerie van Verkeer en Waterstaat In opdracht van: Directie Noordzee Directie Zuid-Holland

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0)

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Memo Aan LS Datum Van Arno Nolte Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 430 Aantal pagina's 8 E-mail arno.nolte @deltares.nl Onderwerp DELWAQ-Algen_Grevelingen-Volkerak-Zoommeer_j00-08_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Nadere informatie

Ontwikkeling van een nieuwe generatie WAQUA-RMM model

Ontwikkeling van een nieuwe generatie WAQUA-RMM model Ontwikkeling van een nieuwe generatie WAQUA-RMM model Firmijn Zijl (Deltares) Simona Gebruikersdag 2010 RMM modelontwikkeling (achtergrond) Ontwikkeling van een hydrodynamisch model voor het Noordelijk

Nadere informatie

Noordzeekanaal en Amsterdam-Rijnkanaal 5 e generatie schematisaties

Noordzeekanaal en Amsterdam-Rijnkanaal 5 e generatie schematisaties 1 MODELBESCHRIJVING VERSIE Noordzeekanaal en Amsterdam-Rijnkanaal 5 e generatie s SOFTWARE 2016 Baseline 5.2.4 SOBEK 3.4.1 Simona 2015 Delft3D-FLOW 3.56.29165. Baseline 5.2.4 Delft3D-FLOW 3.56.29165. RELEASES

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0)

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Memo Aan LS Van Theo van der Kaaij Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 515 Aantal pagina's 7 E-mail theo.vanderkaaij @deltares.nl Onderwerp Delft3D-FLOW_Noordzee-ZUNO-DD_j03-11_v02 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Nadere informatie

hydraulische, morfologische en scheepvaarteffecten dijkversterking BR636-1 BR636-1/smei/147 ir. A. Zoon

hydraulische, morfologische en scheepvaarteffecten dijkversterking BR636-1 BR636-1/smei/147 ir. A. Zoon memo Witteveen+Bos Postbus 2397 3000 CJ Rotterdam telefoon 010 244 28 00 telefax 010 244 28 88 hydraulische, morfologische en scheepvaarteffecten dijkversterking BR636-1 BR636-1/smei/147 ir. A. Zoon datum

Nadere informatie

Herstel van de "trapjeslijn" in de Nieuwe Waterweg en de Nieuwe Maas (Fase 2) Vervolgstudie naar de effecten op de zoutindringing

Herstel van de trapjeslijn in de Nieuwe Waterweg en de Nieuwe Maas (Fase 2) Vervolgstudie naar de effecten op de zoutindringing Herstel van de "trapjeslijn" in de Nieuwe Waterweg en de Nieuwe Maas (Fase 2) Vervolgstudie naar de effecten op de zoutindringing Herstel van de "trapjeslijn" in de Nieuwe Waterweg en de Nieuwe Maas (Fase

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer Onderwerp DELWAQ-Algen_Westerschelde_j06_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer Onderwerp DELWAQ-Algen_Westerschelde_j06_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie Memo Aan LS Van Anna de Kluijver Kenmerk Doorkiesnummer +088 335 812 2 Aantal pagina's 6 E-mail anna.dekluijver @deltares.nl Onderwerp DELWAQ-Algen_Westerschelde_j06_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Nadere informatie

Nieuwsbrief KPP Hydraulica Schematisaties RWS

Nieuwsbrief KPP Hydraulica Schematisaties RWS Nieuwsbrief 2017-01 KPP Hydraulica Schematisaties RWS KPP Hydraulica Schematisaties In het project KPP Hydraulica Schematisaties vindt bij Deltares, in opdracht van RWS, de verdere ontwikkeling en het

Nadere informatie

Aanslibbing Deurganckdok. Numerieke modelsimulaties met Slib3D

Aanslibbing Deurganckdok. Numerieke modelsimulaties met Slib3D Aanslibbing Deurganckdok Numerieke modelsimulaties met Slib3D Inhoud Beschrijving Slib3D Calibratie hydrodynamica en sediment transport Effect dokconfiguratie op aanslibbing Effect CDW op aanslibbing Belangrijkste

Nadere informatie

Validatie van Villemonte overlaatformulering in WAQUA met praktijkmetingen

Validatie van Villemonte overlaatformulering in WAQUA met praktijkmetingen Validatie van Villemonte overlaatformulering in WAQUA met praktijkmetingen Erik de Goede 1204153-001 Deltares, 2012 Titel Validatie van Villemonte overlaatformulering in WAQUA met praktijkmetingen Opdrachtgever

Nadere informatie

DOORSTROMING LAAKKANAAL

DOORSTROMING LAAKKANAAL DOORSTROMING LAAKKANAAL GEMEENTE DEN HAAG 15 oktober 2013 : - Definitief C03041.003103. Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Overzicht beschikbare gegevens... 5 2.1 Geometrie Laakkanaal... 5 2.2 Bodemprofiel...

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Onderzoek van ux-limiters voor het transportgedeelte van Waqua/Triwaq

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Onderzoek van ux-limiters voor het transportgedeelte van Waqua/Triwaq Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M8.84 Datum 4 december 28 Auteur(s) Onderwerp Edwin Vollebregt Postbus 26 26 AG DELFT tel. 5-285 25 fax. 5-285 26 vortech@vortech.nl Onderzoek van ux-limiters voor

Nadere informatie

Achterwaartse Verzilting Rijn-Maasmonding

Achterwaartse Verzilting Rijn-Maasmonding Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Achterwaartse Verzilting Rijn-Maasmonding RIZA werkdocument 26.65X Auteur: Ronald Struijk Rotterdam, maart 26 Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Ministerie

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31(0)

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31(0) Memo Deltares ~ Aan Pedja Zivojnovic Datum 19 februari 2016 Van Nadine Slootjes Kenmerk Doorkiesnummer +31(0)883358080 Aantal pagina's 5 E-mail nadine.slootjes@deltares.nl Onderwerp Analyse effect Nieuwe

Nadere informatie

Ruimte voor de Waal - Nijmegen Verificatie Ruimtelijk Plan Hydraulica

Ruimte voor de Waal - Nijmegen Verificatie Ruimtelijk Plan Hydraulica Ruimte voor de Waal - Nijmegen Verificatie Ruimtelijk Plan Hydraulica Gemeente Nijmegen 1 oktober 2010 Definitief rapport 9V0718.05 A COMPANY OF HASKONING NEDERLAND B.V. KUST & RIVIEREN Barbarossastraat

Nadere informatie

Reproductie nauwkeurigheid van het 3D Zeedelta-model v8. Werkdocument:RIKZ/OS/ X

Reproductie nauwkeurigheid van het 3D Zeedelta-model v8. Werkdocument:RIKZ/OS/ X Reproductie nauwkeurigheid van het 3D Zeedelta-model v8 Project: NAUTILUS Werkdocument:RIKZ/OS/2003.106X Ministerie van Verkeer en Waterstaat Reproductie nauwkeurigheid van het 3D Zeedelta model (v8) 28

Nadere informatie

nieuw sturmvioeclvoorspellings systeem

nieuw sturmvioeclvoorspellings systeem P oy).c?.qo nieuw sturmvioeclvoorspellings systeem nadere afregeling van Vlissingen in CSM8 Ministerie van verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat MS Rijksinstituut voor Kust en Zee/R/KZ

Nadere informatie

Conclusies. Martijn de Ruyter de Wildt en Henk Eskes. KNMI, afdeling Chemie en Klimaat Telefoon +31-30-2206431 e-mail mruijterd@knmi.

Conclusies. Martijn de Ruyter de Wildt en Henk Eskes. KNMI, afdeling Chemie en Klimaat Telefoon +31-30-2206431 e-mail mruijterd@knmi. Lotos-Euros v1.7: validatierapport voor 10 en bias-correctie Martijn de Ruyter de Wildt en Henk Eskes KNMI, afdeling Chemie en Klimaat Telefoon +31-30-2206431 e-mail mruijterd@knmi.nl Conclusies Bias-correctie:

Nadere informatie

De digitale windtunnel

De digitale windtunnel De digitale windtunnel CFD modellen. Erik den Tonkelaar(DGMR), Hannes Sanders(ARCADIS) De digitale windtunnel In deze presentatie: CFD in het algemeen Onderzoek WinMiskan in kader van COB Voor- en nadelen

Nadere informatie

Modellering van de sluis Implementatie van een vernieuwde 3D sluisformulering in TRIWAQ voor gedeeltelijk geopende sluizen

Modellering van de sluis Implementatie van een vernieuwde 3D sluisformulering in TRIWAQ voor gedeeltelijk geopende sluizen Modellering van de sluis Implementatie van een vernieuwde 3D sluisformulering in TRIWAQ voor gedeeltelijk geopende sluizen Project: NAUTILUS Werkdocument: RIKZ/OS/2.6X Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Nadere informatie

Erik de Goede, Edwin Vollebregt en Bas van t Hof

Erik de Goede, Edwin Vollebregt en Bas van t Hof Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M04.100 Datum 10 december 2004 Auteur(s) Onderwerp Erik de Goede, Edwin Vollebregt en Bas van t Hof Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126

Nadere informatie

Visie op de BasisSoftware. Next Generation Hydro-Software. SIMONA gebruikersdag 9 november 2010

Visie op de BasisSoftware. Next Generation Hydro-Software. SIMONA gebruikersdag 9 november 2010 Visie op de BasisSoftware Next Generation Hydro-Software 9 november 2010 Voor vandaag Inleiding Next Generation Hydro-Software Doelstelling De basis: Delta Shell FLOW3D flexible mesh Fasering / producten

Nadere informatie

Grondwaterstanden juni 2016

Grondwaterstanden juni 2016 Grondwaterstanden juni 2016 Kennisvraag: In beeld brengen van de grondwatersituatie zoals die buiten geweest is. Antwoord: op vrijwel alle meetlocaties waar analyse mogelijk was komt de maximale waterstand

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Verwerking van diagonale overlaten in WAQUA. BvtH/M08.079. Onderwerp. Documentinformatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Verwerking van diagonale overlaten in WAQUA. BvtH/M08.079. Onderwerp. Documentinformatie Experts in Technisch Rekenwerk Postbus 260 2600 AG DELFT MEMO Datum Auteur(s) Onderwerp BvtH/M08.079 24-nov-2008 Bas van 't Hof Verwerking van diagonale overlaten in WAQUA tel. 015-285 0125 fax. 015-285

Nadere informatie

Bijlage 3 Svašek Hydraulics (2014). Stroming in de Westbuitenhaven Terneuzen. 3-D stromingsberekingen en analyse sedimentatie.

Bijlage 3 Svašek Hydraulics (2014). Stroming in de Westbuitenhaven Terneuzen. 3-D stromingsberekingen en analyse sedimentatie. Bijlage 3 Svašek Hydraulics (2014). Stroming in de Westbuitenhaven Terneuzen. 3-D stromingsberekingen en analyse sedimentatie. Rapport Vlaams Nederlandse Scheldecommissie Pagina 103 van 104 Stroming in

Nadere informatie

Hydraulische beoordeling nieuwe waterkering Alexander, Roermond. WAQUA-simulaties ten behoeve van Waterwetaanvraag

Hydraulische beoordeling nieuwe waterkering Alexander, Roermond. WAQUA-simulaties ten behoeve van Waterwetaanvraag nieuwe waterkering Alexander, Roermond WAQUA-simulaties ten behoeve van Waterwetaanvraag i Datum 17 maart 2014 Status Concept, versie 0.2 Project P0056.9 Naam Paraaf Datum Auteur Drs. R.C. Agtersloot 17-03-2014

Nadere informatie

Kockengen? Rekenen maar! Inundatiemodellering met D-HYDRO

Kockengen? Rekenen maar! Inundatiemodellering met D-HYDRO Wateroverlast Kockengen 28 juli 2014 Verslag bijeenkomst link Playlist presentaties - link 22 november 2016 Presentatie met powerpoint (gekoppeld aan de video (ipdf) P01 Opening ipdf P02 3Di P03 HEC-RAS

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) (0)

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) (0) Memo Aan Jasper Fiselier (DHV) Datum Van Pieter Koen Tonnon Jan Mulder Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 464 +31 (0)88 33 58 446 Aantal pagina's 9 E-mail pieterkoen.tonnon @deltares.nl jan.mulder@deltares.nl

Nadere informatie

Principe Maken van een Monte Carlo data-set populatie-parameters en standaarddeviaties standaarddeviatie van de bepaling statistische verdeling

Principe Maken van een Monte Carlo data-set populatie-parameters en standaarddeviaties standaarddeviatie van de bepaling statistische verdeling Monte Carlo simulatie In MW\Pharm versie 3.30 is een Monte Carlo simulatie-module toegevoegd. Met behulp van deze Monte Carlo procedure kan onder meer de betrouwbaarheid van de berekeningen van KinPop

Nadere informatie

Figuur 1. Schematisch overzicht van de structuur van het twee-stadia recourse model.

Figuur 1. Schematisch overzicht van de structuur van het twee-stadia recourse model. Samenvatting In dit proefschrift worden planningsproblemen op het gebied van routering en roostering bestudeerd met behulp van wiskundige modellen en (numerieke) optimalisatie. Kenmerkend voor de bestudeerde

Nadere informatie

notitie Grondbank GMG 1. INLEIDING

notitie Grondbank GMG 1. INLEIDING notitie Witteveen+Bos van Twickelostraat 2 postbus 233 7400 AE Deventer telefoon 0570 69 79 11 telefax 0570 69 73 44 www.witteveenbos.nl onderwerp project opdrachtgever projectcode referentie opgemaakt

Nadere informatie

Kennisontwikkeling zoet-zoutgradiënt Volkerak-Zoommeer gericht op ecologische kwaliteit

Kennisontwikkeling zoet-zoutgradiënt Volkerak-Zoommeer gericht op ecologische kwaliteit Kennisontwikkeling zoet-zoutgradiënt Volkerak-Zoommeer gericht op ecologische kwaliteit Kennisdag Grevelingen Volkerak-Zoommeer Arno Nolte 14 juni 2018 Vraagstelling 1. Wat zijn mogelijkheden om met inzet

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0)

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Memo Aan LS Datum Van Arno Nolte Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 430 Aantal pagina's 6 E-mail arno.nolte @deltares.nl Onderwerp Delft3D-FLOW_Noordzee-ZUNO-grof_j09-12_v01 Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Nadere informatie

De dynamica van een hertenpopulatie. Verslag 1 Modellen en Simulatie

De dynamica van een hertenpopulatie. Verslag 1 Modellen en Simulatie De dynamica van een hertenpopulatie Verslag Modellen en Simulatie 8 februari 04 Inleiding Om de groei van een populatie te beschrijven, kunnen vele verschillende modellen worden gebruikt, en welke meer

Nadere informatie

Memo. 1 Introductie. +31(0) Kees den Heijer Roeland de Zeeuw (Shore Monitoring & Research)

Memo. 1 Introductie. +31(0) Kees den Heijer Roeland de Zeeuw (Shore Monitoring & Research) Memo Aan Saskia Huijs (Rijkswaterstaat Zee en Delta) Datum Kenmerk Doorkiesnummer Van +31(0)88335 7945 Kees den Heijer Roeland de Zeeuw (Shore Monitoring & Research) Aantal pagina's 9 E-mail kees.denheijer

Nadere informatie

Aan Robert Vos;Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving. Kenmerk VEB Doorkiesnummer +31(0)

Aan Robert Vos;Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving. Kenmerk VEB Doorkiesnummer +31(0) Memo Aan Robert Vos;Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving Datum Van Joost den Bieman Kenmerk Doorkiesnummer +31(0)88335 8292 Aantal pagina's 10 E-mail joost.denbieman@deltares.nl Onderwerp OI2014

Nadere informatie

De waterkwaliteit van een zout Volkerak-Zoommeer zonder spui naar de Westerschelde. Modelmatig onderzoek

De waterkwaliteit van een zout Volkerak-Zoommeer zonder spui naar de Westerschelde. Modelmatig onderzoek De waterkwaliteit van een zout Volkerak-Zoommeer zonder spui naar de Westerschelde Deltares Titel De waterkwaliteit van een zout Volkerak-Zoommeer zonder spui naar de Westerscheide Opdrachtgever Project

Nadere informatie

Noord-Zuidrelaties Rijn-Maasmonding. Onderdeel van de Systeemanalyse Rijn-Maasmonding

Noord-Zuidrelaties Rijn-Maasmonding. Onderdeel van de Systeemanalyse Rijn-Maasmonding Noord-Zuidrelaties Rijn-Maasmonding Onderdeel van de Systeemanalyse Rijn-Maasmonding Ymkje Huismans - Kennisdag Zoetwater 8 november 2016 Gebiedsbeschrijving Enige open verbinding met zee Hollandsche IJssel

Nadere informatie

Bijlage berekeningsmethodiek

Bijlage berekeningsmethodiek Bijlage berekeningsmethodiek bodemdaling NAM Deze bijlage geeft de technische achtergrond van de bodemdalingsberekening zoals gepresenteerd in Sectie C van dit winningsplan. Er zijn drie modellen betrokken

Nadere informatie

The Freshmaker. 1. Inleiding. 2. Beschrijving van de maatregel. 3. Hydrologische haalbaarheid Methoden Metingen Modellen. 4.

The Freshmaker. 1. Inleiding. 2. Beschrijving van de maatregel. 3. Hydrologische haalbaarheid Methoden Metingen Modellen. 4. The Freshmaker 1. Inleiding 2. Beschrijving van de maatregel 3. Hydrologische haalbaarheid Methoden Metingen Modellen 4. Resultaten 1 1 Inleiding The Freshmaker Zoetwateroverschotten inzetbaar bij droogte

Nadere informatie

Hydrologische Hindcast APL

Hydrologische Hindcast APL Opdrachtgever: DG Rijkswaterstaat, RIZA Hydrologische Hindcast APL rapport mei 2006 Q4025.00 Opdrachtgever: DG Rijkswaterstaat, RIZA Hydrologische Hindcast APL Albrecht Weerts, Jaap Kwadijk rapport mei

Nadere informatie

VORtech Computing Memo EV/M versie 0.9, 17 november

VORtech Computing Memo EV/M versie 0.9, 17 november Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M06.074 Datum 17 november 2006 Auteur(s) Onderwerp Edwin Vollebregt Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126 vortech@vortech.nl Voortgang uniformering

Nadere informatie

Samenvatting. Watergeweld bij offshore constructies

Samenvatting. Watergeweld bij offshore constructies Samenvatting Watergeweld bij offshore constructies Een offshore constructie voor de productie of het opslaan van olie of gas ligt vaak op een vaste plaats voor een aantal jaren. Zulke constructies staan

Nadere informatie

1 Inleiding en projectinformatie

1 Inleiding en projectinformatie Project: Groenhorst College te Velp Onderwerp: hemelwater infiltratieonderzoek Datum: 9 november 2011 Referentie: 25.515/61341/LH 1 Inleiding en projectinformatie Het Groenhorst College, gelegen aan de

Nadere informatie

Conceptuele werking van inzetten van pompschepen als maatregel om zoutindringing te reduceren.

Conceptuele werking van inzetten van pompschepen als maatregel om zoutindringing te reduceren. Notitie / Memo HaskoningDHV Nederland B.V. Rivers, Deltas & Coasts Aan: Pedja Zivojnovic, Cor van der Schelde (HbR) Van: Johan Henrotte, Peter de Vries Datum: 3-12-2015 Kopie: Mathijs van Ledden, Marcel

Nadere informatie

Review Veranderingsrapportage. concept 2 November Aanleiding Reactie op de Conclusies aangaande de Ontwikkeling modellering zout...

Review Veranderingsrapportage. concept 2 November Aanleiding Reactie op de Conclusies aangaande de Ontwikkeling modellering zout... Review Veranderingsrapportage LHM 3.1.0, concept 2 1 Aanleiding... 1 2 Reactie op de Conclusies aangaande de Ontwikkeling modellering zout... 2 3 Aanbeveling verificatie TRANSOL/DIVDRA... 4 Opdrachtgever:

Nadere informatie

A Turbulentie opwekking door drempels van steenbestorting. DG Rijkswaterstaat Dienst Weg- en Waterbouwkunde o o o o. o o o.

A Turbulentie opwekking door drempels van steenbestorting. DG Rijkswaterstaat Dienst Weg- en Waterbouwkunde o o o o. o o o. A2 98.01 o o o opdrachtgever: DG Rijkswaterstaat Dienst Weg- en Waterbouwkunde o o o o Turbulentie opwekking door drempels van steenbestorting o o o o Berekeningen met Delft3D O. O O o o o o o Rapport

Nadere informatie

Protocol van Overdracht

Protocol van Overdracht Protocol van Overdracht Versie 2.0, 1 maart 2013 Indien u voor de eerste keer het Protocol van Overdracht invult, lees dan eerst bijlage A en B. In bijlage A vindt u een toelichting op het gebruik en de

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Onderzoek van testresultaten over de uniformering van Waqua en Triwaq

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Onderzoek van testresultaten over de uniformering van Waqua en Triwaq Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M08.013 Datum 11 februari 2008 Auteur(s) Onderwerp dr.ir. E.A.H. Vollebregt Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126 vortech@vortech.nl Onderzoek

Nadere informatie

COSTA. OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen. Nils van Velzen. Simona gebruikersdag Oktober 2009. www.costapse.

COSTA. OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen. Nils van Velzen. Simona gebruikersdag Oktober 2009. www.costapse. www.costapse.org OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen Nils van Velzen Simona gebruikersdag Oktober 2009 www.costapse.org Overzicht Data assimilatie en model kalibratie

Nadere informatie

Gevoeligheidsanalyse van de invoerparameters voor Gras Erosie Kruin en Binnentalud (GEKB) - Traject 53-2

Gevoeligheidsanalyse van de invoerparameters voor Gras Erosie Kruin en Binnentalud (GEKB) - Traject 53-2 Gevoeligheidsanalyse van de invoerparameters voor Gras Erosie Kruin en Binnentalud (GEKB) - Traject 53-2 Keywords #Gevoeligheidsanalyse, #Toetsspoor Graserosie Kruin en Binnentalud (GEKB), #Ringtoets /

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0)

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Memo Aan LS Van Arno Nolte Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 430 Aantal pagina's 6 E-mail arno.nolte @deltares.nl Onderwerp Delft3D-FLOW_Noordzee-ZUNO-grof_j96-03_v01 Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Nadere informatie

Optimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische

Optimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische Nederlandse samenvatting Optimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische farmacokinetische modellen Algemene inleiding Klinisch onderzoek

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. EV/M Datum 18 augustus 2009

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. EV/M Datum 18 augustus 2009 Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M9.45 Datum 18 augustus 29 Auteur(s) Edwin Vollebregt Postbus 26 26 AG DELFT tel. 15-285 125 fax. 15-285 126 vortech@vortech.nl Onderwerp Analyse van het gedrag van

Nadere informatie

Extrapolatie van de waterstand in het Waddengebied

Extrapolatie van de waterstand in het Waddengebied Extrapolatie van de waterstand in het Waddengebied Henk van den Brink KNMI 8 juli 2015 Probleemstelling De onzekerheid in de extrapolatie is ongewenst groot bij het gebruik van een 3-parameter (Extreme

Nadere informatie

Ontwerp-MER Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer

Ontwerp-MER Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer Ontwerp-MER Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer Portefeuillehouder: A. van den Berg Vergaderdatum: 2 maart 2010 Agendapunt: Beleidsveld: 150 Kenmerk D&H: 840252 Aard voorstel: Besluitvormend Kenmerk VV: Steller:

Nadere informatie

Ontwerpcriteria voor de Vismigratierivier Afsluitdijk voor water- en zouttransport, morfologie en sedimentatie

Ontwerpcriteria voor de Vismigratierivier Afsluitdijk voor water- en zouttransport, morfologie en sedimentatie Ontwerpcriteria voor de Vismigratierivier Afsluitdijk voor water- en zouttransport, morfologie en Ontwerpcriteria voor de Vismigratierivier Afsluitdijk voor water- en zouttransport, morfologie en drs.

Nadere informatie

Hydraulica. Practicum Verhanglijnen BB1. Prof. dr. ir. R. Verhoeven Ir. L. De Doncker

Hydraulica. Practicum Verhanglijnen BB1. Prof. dr. ir. R. Verhoeven Ir. L. De Doncker Hydraulica Prof. dr. ir. R. Verhoeven Ir. L. De Doncker Practicum Verhanglijnen BB1 Academiejaar 2007-2008 Jan Goethals Jan Goormachtigh Walid Harchay Harold Heeffer Anke Herremans Bart Hoet Inhoud Inleiding...

Nadere informatie

Analyse, nowcasting, forecasting & control

Analyse, nowcasting, forecasting & control Analyse, nowcasting, forecasting & control Een (toekomst)visie op het gebruik van metingen en modellen in het (stedelijk) waterbeheer Fons Nelen Nelen & Schuurmans Inhoud Gebruik van modellen en metingen

Nadere informatie

Lauwersmeer Derde Weg Scenario

Lauwersmeer Derde Weg Scenario Scenario Haalbaarheidsanalyse Schiehaven 13G 3024 EC Rotterdam Postbus 91 3000 AB Rotterdam Nederland T +31-10 - 467 13 61 F +31-10 - 467 45 59 E info@svasek.com I www.svasek.com Document titel Scenario

Nadere informatie

Algemene escalatieberekening

Algemene escalatieberekening Algemene escalatieberekening G5010 1 Algemene escalatieberekening Redactiecommissie 1. Inleiding G5010 3 2. Uitgangspunten voor de escalatieberekening G5010 3 3. Berekening kostenescalatie G5010 4 4. Enkele

Nadere informatie

Piekresultaten aanpakken op platen in Scia Engineer

Piekresultaten aanpakken op platen in Scia Engineer Piekresultaten aanpakken op platen in Scia Engineer Gestelde vragen en antwoorden 1. Kan er ook een webinar gegeven worden op het gebruik van een plaat met ribben. Dit voorstel is doorgegeven, en al intern

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0)

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Memo Aan LS Datum Van Arno Nolte Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 430 Aantal pagina's 6 E-mail arno.nolte @deltares.nl Onderwerp Delft3D-FLOW_Noordzee-ZUNO-grof_j03-08_v02 Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Nadere informatie

Kenmerk GEO Doorkiesnummer +31(0) Onderwerp Werkwijze bepaling Hydraulische Ontwerprandvoorwaarden

Kenmerk GEO Doorkiesnummer +31(0) Onderwerp Werkwijze bepaling Hydraulische Ontwerprandvoorwaarden Memo Deltares } Aan RWS-WVL (R. Vos) Datum Van Alfons Smale Kenmerk Doorkiesnummer +31(0)88335 8208 Aantal pagina's 5 E-mail alfons.smale@deltares.nl Onderwerp Werkwijze bepaling Hydraulische Ontwerprandvoorwaarden

Nadere informatie

Validatie van simulatiemethode in Open FOAM

Validatie van simulatiemethode in Open FOAM Validatie van simulatiemethode in Open FOAM Samenvatting Dit verslag gaat over of een simulatie uitgevoerd in Open FOAM voldoende nauwkeurigheid bied en tevens uitvoerbaar is op een gewone computer. Er

Nadere informatie

Reproductie nauwkeurigheid Zeedelta v7 Fase 2: lage afvoer augustus 1998. Werkdocument: RIKZ/OS/2001.124X

Reproductie nauwkeurigheid Zeedelta v7 Fase 2: lage afvoer augustus 1998. Werkdocument: RIKZ/OS/2001.124X Reproductie nauwkeurigheid Zeedelta v7 Fase 2: lage afvoer augustus 1998 Project: NAUTILUS Werkdocument: RIKZ/OS/2001.124X Ministerie van Verkeer en Waterstaat In opdracht van: Directie Noordzee Directie

Nadere informatie

Projectnummer: B02047.000031.0100. Opgesteld door: dr.ir. B.T. Grasmeijer. Ons kenmerk: 077391437:0.3. Kopieën aan:

Projectnummer: B02047.000031.0100. Opgesteld door: dr.ir. B.T. Grasmeijer. Ons kenmerk: 077391437:0.3. Kopieën aan: MEMO ARCADIS NEDERLAND BV Hanzelaan 286 Postbus 137 8000 AC Zwolle Tel +31 38 7777 700 Fax +31 38 7777 710 www.arcadis.nl Onderwerp: Gevoeligheidsanalyse effecten baggerspecieverspreiding (concept) Zwolle,

Nadere informatie

Kalman filters toepassen voor GSC modellen

Kalman filters toepassen voor GSC modellen Experts in Technisch Rekenwerk MEMO CvV/M5.4 Datum 1 januari 5 Auteur(s) drs. C. van Velzen Onderwerp Kalman filters toepassen voor GSC modellen Postbus 6 6 AG DELFT tel. 15-85 15 fax. 15-85 16 vortech@vortech.nl

Nadere informatie

Samenvatting. Stromingsleer. Turbulentie

Samenvatting. Stromingsleer. Turbulentie Samenvatting Stromingsleer Reeds in 1822 en 1845 werden door Navier en Stokes de vergelijkingen geformuleerd waaraan stroming van vloeistoffen en gassen voldoet. Deze vergelijkingen, die de Navier- Stokes

Nadere informatie

Moleculaire Dynamica en Monte Carlo Simulaties Case Study 17 Solid-Liquid Equilibrium of Hard Spheres. Joost van Bruggen 0123226 6 juli 2004

Moleculaire Dynamica en Monte Carlo Simulaties Case Study 17 Solid-Liquid Equilibrium of Hard Spheres. Joost van Bruggen 0123226 6 juli 2004 Moleculaire Dynamica en Monte Carlo Simulaties Case Study 17 Solid-Liquid Equilibrium of Hard Spheres Joost van Bruggen 0123226 6 juli 2004 1 Inhoudsopgave 1 Thermaliseren 2 2 Waarde van λ max 2 3 Integreren

Nadere informatie

Kenmerk VEB Doorkiesnummer +31(0)

Kenmerk VEB Doorkiesnummer +31(0) Memo Aan RWS-WVL (Robert Vos) Datum Van Alfons Smale Kenmerk Doorkiesnummer +31(0)88335 8208 Aantal pagina's 5 E-mail alfons.smale@deltares.nl Onderwerp OI2014 voor dijkring 44 (Lek) 1 Inleiding In het

Nadere informatie

Combinatorische Algoritmen: Binary Decision Diagrams, Deel III

Combinatorische Algoritmen: Binary Decision Diagrams, Deel III Combinatorische Algoritmen: Binary Decision Diagrams, Deel III Sjoerd van Egmond LIACS, Leiden University, The Netherlands svegmond@liacs.nl 2 juni 2010 Samenvatting Deze notitie beschrijft een nederlandse

Nadere informatie

Hydraulisch onderzoek nivelleersysteem Nieuwe Zeesluis IJmuiden. Arne van der Hout

Hydraulisch onderzoek nivelleersysteem Nieuwe Zeesluis IJmuiden. Arne van der Hout Hydraulisch onderzoek nivelleersysteem Nieuwe Zeesluis IJmuiden Arne van der Hout 24 maart 2016 Schaalmodel Noordersluis Berlijn in ca. 1920 Achtergrond 4 Achtergrond Weinig ruimte asymmetrische voorhaven,

Nadere informatie

Pipingonderzoek WTI2017

Pipingonderzoek WTI2017 Pipingonderzoek WTI2017 Ulrich Förster (Deltares) Peter Blommaart (RWS-VWL) Inhoud Inleiding programma WTI 2017 Doel van de toetsing Verschillende toetslagen Planning cluster toetsen piping Ulrich Förster

Nadere informatie

VERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE SCHATTINGEN VAN SIGNIFICANTE GOLFHOOGTE

VERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE SCHATTINGEN VAN SIGNIFICANTE GOLFHOOGTE Rapport aan isterie van de Vlaamse Gemeenschap Departement Leefmilieu en Infrastructuur Administratie Waterwegen en Zeewezen AFDELING WATERWEGEN KUST VERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE

Nadere informatie

math inside Model orde reductie

math inside Model orde reductie math inside Model orde reductie Model orde reductie Met het voortschrijden van de rekenkracht van computers en numerieke algoritmen is het mogelijk om steeds complexere problemen op te lossen. Was het

Nadere informatie

Gevolgen van beperkt getij op het Volker-Zoommeer voor de waterdiepten van daaromliggende jachthavens. Datum 16 november 2010 Status Definitief

Gevolgen van beperkt getij op het Volker-Zoommeer voor de waterdiepten van daaromliggende jachthavens. Datum 16 november 2010 Status Definitief 3 Gevolgen van beperkt getij op het Volker-Zoommeer voor de waterdiepten van daaromliggende jachthavens Datum 16 november 1 Status Definitief Waterdiepte jachthavens Volkerak-Zoommeer 16 november 1 Colofon

Nadere informatie

DUTCH CONTINENTAL SHELF MODEL (DCSMv6) & DUTCH CONTINENTAL SHELF - Zuidelijk Noordzee MODEL (DCSMv6-ZUNOv4)

DUTCH CONTINENTAL SHELF MODEL (DCSMv6) & DUTCH CONTINENTAL SHELF - Zuidelijk Noordzee MODEL (DCSMv6-ZUNOv4) 1 MODELBESCHRIJVING VERSIE DUTCH CONTINENTAL SHELF MODEL (DCSMv6) & DUTCH CONTINENTAL SHELF - Zuidelijk Noordzee MODEL (DCSMv6-ZUNOv4) 5 e generatie schematisaties SOFTWARE 2017 SIMONA Release 2016, Linux,

Nadere informatie

MEMO: INVLOED NIEUWE VOORKEURSVARIANT OP CHLORIDE CONCENTRATIE IN KANAAL GENT - TERNEUZEN

MEMO: INVLOED NIEUWE VOORKEURSVARIANT OP CHLORIDE CONCENTRATIE IN KANAAL GENT - TERNEUZEN MEMO: INVLOED NIEUWE VOORKEURSVARIANT OP CHLORIDE CONCENTRATIE IN KANAAL GENT - TERNEUZEN From : Lynyrd de Wit, Marloes van den Boomgaard (Svašek Hydraulics) To : M. Pfaff (LievenseCSO) Date : 8 januari

Nadere informatie

Kenmerk GEO Doorkiesnummer +31(0)

Kenmerk GEO Doorkiesnummer +31(0) Memo Deltores ~ Aan RWS-WVL (R. VOS) Datum Van Alfons Smale Kenmerk Doorkiesnummer +31(0)88335 8208 Aantal pagina's 5 E-mail alfons.smale@deltares.nl Onderwerp Werkwijze bepaling Hydraulische Ontwerp Randvoorwaarden

Nadere informatie

Herstel van de "trapjeslijn" in de Nieuwe Waterweg en de Nieuwe Maas Fase 1: Voorstudie naar de effecten op de zoutindringing

Herstel van de trapjeslijn in de Nieuwe Waterweg en de Nieuwe Maas Fase 1: Voorstudie naar de effecten op de zoutindringing Herstel van de "trapjeslijn" in de Nieuwe Waterweg en de Nieuwe Maas Fase 1: Voorstudie naar de effecten op de zoutindringing C. Kuijper, T. v.d. Kaaij Deltares, 29 Titel Herstel van de "trapjeslijn" in

Nadere informatie

Sinds de jaren 70 zijn wetenschappers bezorgd om de vervuiling van onze oceanen door allerhande plastiek afval. De laatste 10 jaar loopt het echt uit

Sinds de jaren 70 zijn wetenschappers bezorgd om de vervuiling van onze oceanen door allerhande plastiek afval. De laatste 10 jaar loopt het echt uit Sinds de jaren 70 zijn wetenschappers bezorgd om de vervuiling van onze oceanen door allerhande plastiek afval. De laatste 10 jaar loopt het echt uit de hand en wetenschappers schatten dat er jaarlijks

Nadere informatie

Exponentiële Functie: Toepassingen

Exponentiële Functie: Toepassingen Exponentiële Functie: Toepassingen 1 Overgang tussen exponentiële functies en lineaire functies Wanneer we werken met de exponentiële functie is deze niet altijd gemakkelijk te herkennen. Daarom proberen

Nadere informatie