Factsheet d.d. 28 juni 2011 piraterij kust Somalië/Golf van Aden

Transcriptie

1 Factsheet d.d. 28 juni 2011 piraterij kust Somalië/Golf van Aden Situatie Mede door het ontbreken van effectief centraal gezag is piraterij in de wateren rond Somalië en de Indische oceaan een zeer groot probleem. De wateren vormen één van de drukst bevaren zeeroutes, waarvan ook veel Nederlandse zeeschepen gebruik maken. Reders van allerlei nationaliteiten hebben besloten om: 1. om te varen via de Kaap de Goede Hoop. Deze route vraagt veel meer zeedagen, met bijbehorend brandstofverbruik en levert bovendien risico s op vanwege de vaak slechte weersomstandigheden; dan wel 2. zelf in beveiliging te voorzien d.m.v. het inschakelen van commerciële partijen. De Nederlandse wet verbiedt thans de bewapening van een Nederlands schip; 3. geen lading meer aan te nemen op deze trajecten; 4. het schip om te vlaggen naar een land dat zelfbescherming wel toestaat. Op dit moment hebben de piraten 19 schepen in hun macht met in totaal 412 zeevarenden in gijzeling. Maersk Kensington (Den.) aangevallen in GvA, 26/3/2011 door 2 skiffs. Afgeslagen op snelheid. Statistieken over piraterij, Golf van Aden (GvA) en Indische Oceaan (IO) Kapingen Mislukt Berovingen Totaal Geslaagd GvA IO incidenten % % % 2011 (17 juni) % Aanwezigheid Nederlandse koopvaardijschepen Het aantal Nederlandse schepen dat door de Golf van Aden vaart is met de helft afgenomen tot ca. 250 tot 300 op jaarbasis. Er wordt vaak omgevaren of geen lading aangenomen die door dat gebied moet. Alle Nederlandse vlagschepen melden zich aan bij het daartoe bestemde EU-coördinatiecentrum en nemen zelf de meest uitgebreide voorzorgsmaatregelen (de internationaal vastgestelde Best Management 1

2 Practices ). De KVNR stimuleert en begeleidt de Nederlandse reders bij het treffen van de noodzakelijke verdedigingsmaatregelen. Navo-inzet bestrijding piraterij in Ocean Shield De NATO heeft toegezegd operatie Ocean Shield tot december 2012 te verlengen. De Hr. Ms. Tromp is vertrokken uit het gebied en er is tot september geen Nederlandse schip in het Zirku (UAE) 28/3/2011 gekaapt voor de piraterijgebied rond Somalië. kust van Oman. Nederland zal tot eind 2012 actief blijven bij de bestrijding van piraten voor de kust van Somalië. In het kader van EU-operatie Atalanta zullen de Hr. Ms. Zuiderkruis en Hr. Ms. Van Amstel worden ingezet. Voor NAVO-operatie Ocean Shield worden de Hr. Ms. Tromp en de Hr. Ms. Evertsen ingezet plus een onderzeeër. Europese inzet Atalanta Sinds december 2008 coördineert de EU de aanpak van piraterij, door de marines van een beperkt aantal Europese Lidstaten (maritieme EVDBoperatie Atalanta). Atalanta richt zich in de eerste plaats op de bescherming van VNvoedseltransporten. Bescherming van koopvaardijschepen blijft een secundaire taak. Inmiddels is het mandaat voor de operatie verlengd tot december FAIRCHEM FILLY (Panama) aangevallen in de GvA westgaande IRTC 1/4/2011. The armed security team fired rocket flares at the approaching skiff, which caused the skiff to abort and return to the mother ship. Effectieve inzet marines in Golf van Aden leidt tot waterbedeffect Na een aanloopperiode is er thans sprake van een onderling goed gecoördineerde inzet van marineschepen en vliegtuigen van tal van landen (EU-landen, China, Rusland, Japan, Korea etc.). In de Golf van Aden kan goede bescherming worden geboden. Piraten zijn echter uitgeweken ver de Indische Oceaan op, met als uiterste grenzen in het zuiden de Mozambique Channel, naar het oosten de kust van India en in het noorden de Golf van Oman. Een gebied zo groot als Europa. Omdat hier niet of nauwelijks marine-ondersteuning is zijn de schepen volledig op zichzelf aangewezen. Voortschrijdend inzicht bij de piraten. Omdat de internationale gemeenschap problemen ondervindt bij het berechten van piraten worden zij vrijgelaten. Vrijgelaten piraten zijn een ervaring rijker en zullen bij een volgende poging beter beslagen ten ijs komen. Door gekaapte schepen te gebruiken als moederschip en de bemanningen te dwingen mee te werken is het actiegebied van de piraten toegenomen en verspreid over het westelijke deel van de Indische oceaan. Geweld neemt hand over hand toe en vrijgekochte bemanningen rapporteren over mishandeling en martelingen. Ook vallen er steeds meer dodelijke slachtoffers. Informatie over scheepvaartbewegingen worden door piraten naar verluidt ingekocht bij verschepers en agenten. 2

3 Arrilah-I (UAE) attacked and boarded. Later bevrijd door UAE special forces Gebruik citadel (safe room) vaak geen oplossing Citadels zijn in veel situaties niet toereikend. In de Golf van Aden, waar de reactietijd van Atalanta of andere marineverbanden op een uur ligt, is het gebruik van een citadel effectief. Op de oceaan echter ligt deze reactietijd op een maximum van drie dagen. Tijd genoeg voor de piraten om bijvoorbeeld brand aan boord te stichten om zo de bemanning uit te roken. Tot nu toe zijn er 35 incidenten bekend waarin de citadel een rol in heeft gespeeld. In 7 gevallen is het daarbij toch tot een kaping gekomen Optie van bewapende beveiligers (privébeveiligers) aan boord wordt urgent en door andere landen (ook EU-Lidstaten) reeds toegepast Een andere oorzaak van het afnemende succespercentage van de kapingen is het feit dat steeds meer landen toestaan dat reders gewapende private beveiligingfirma s (PSC) aan boord plaatsen. De druk vanuit de markt internationale verladers, verzekeraars - om dit te doen wordt steeds groter. Landen als Panama, Liberia en Marshall-Islands, samen goed voor de helft van de wereldvloot, maar ook EU-Lidstaten als Spanje, Portugal, Denemarken, Noorwegen en hebben dit inmiddels formeel geregeld. Engeland en Cyprus staan gewapende PSC s oogluikend toe. De kans om als Nederlands (ongewapend) schip gekaapt te worden wordt hierdoor steeds groter. Daarmee wordt de kans dat reders hun thans onder Nederlandse vlag varende schepen onder buitenlandse vlag brengen aanzienlijk groter. Bulk Carrier Advocet (Marshall isl.) aangevallen in de Arabische zee op 25/3/2011. Afgeslagen mbv gewapende Security Inzet gewapende militairen op Nederlandse schepen (VPD s) nu mogelijk Op 15 juni 2011 heeft minister Hillen het beleidskader Vessel Protection Detachment (VPD) aangeboden aan de Tweede Kamer. Dit regelt de inzet van militaire teams aan boord van koopvaardijschepen. Tot op heden zijn er drie teams als pilot geplaatst. De komende weken zal in overleg tussen het ministerie van Defensie en de KVNR de inzet van de VPD s nader worden geregeld. Hermod, beschermd door 30 man gewa- De minister moet de Tweede Kamer uiterlijk 1 augustus pende mariniers van Mumbai Dubai en 2011 hierover rapporteren. later nog eens van Dubai- Singapore. 3

4 Advies Commissie De Wijkerslooth over toestaan gewapende privébeveiligers aan boord Het kabinet heeft de commissie De Wijkerslooth ingesteld om advies uit te brengen over de implicaties van de inzet van gewapende particuliere beveiligers aan boord van koopvaardijschepen. De Tweede Kamer heeft op spoed aangedrongen. Minister Opstelten zal de Tweede Kamer dinsdag 28 juni uiterlijk uur rapporteren over de verschijningsdatum van dit advies. Overzicht parlementaire behandeling, onderzoeken e.d. Op 8 december 2010 heeft de Kamer de motie Voordewind (CU) aangenomen waarin de regering w ordt verzocht de mogelijkheden te onderzoeken om gew apende militairen aan boord van koopvaardijschepen te plaatsen wanneer er geen EU- of NAVO-konvooi beschikbaar is dat aan deze schepen bescherming kan bieden. Dit is de start van de discussie over gew apende beveiligers aan boord. Op 13 januari 2011 heeft de AIV-commissie Voorhoeve, voormalig minister van defensie, het rapport over piraterij gepubliceerd. In het rapport worden 13 conclusies, cq. oplossingen voorgesteld. Ook het plaatsen van gewapende particuliere beveiligers aan boord behoort daartoe. Op 17 februari 2011 heeft minister Hillen tijdens een Algemeen Overleg van de Commissie Defensie toegezegd in uitzonderlijke gevallen gewapende militairen aan boord te zetten aan boord van zeer kwetsbare schepen. Gezien de capaciteit zou dit echter eerder uitzondering dan regel zijn. Op 15 maart 2011 heeft minister Hillen de Tweede Kamer geïnformeerd over het feit dat er nu twee schepen militaire bescherming krijgen. Dit zou vallen binnen het staande beleid. Minister Hillen zal de Kamer uiterlijk 1 april een kabinetsreactie op het AIV rapport toezenden. Op 1 april 2011 heeft minister Hillen een reactie naar de Tweede Kamer gestuurd over het AIV-rapport. Hij is van mening dat primair de reder verantwoordelijk is voor de beveiliging van het schip maar dan wel ongewapend. Er komt een commissie onder voorzitterschap van prof. mr. J.L. de Wijkerslooth die de implicaties van de inzet van gewapende particuliere beveiligers aan boord van Nederlandse schepen gaat onderzoeken. Op 9 april 2011 heeft minister Hillen grote bezuinigingen aangekondigd voor het ministerie van Defensie. Hierdoor worden twee OPV s (Ocean going Patrol Vessels) bij oplevering doorverkocht. De OPV s zijn bij uitstek geschikt voor de langdurige jacht op piraten Op 19 mei 2011 heeft de International Maritime Organisatie (IMO), onderdeel van de Verenigde Naties en verantwoordelijk voor de internationale maritieme wetgeving, richtlijnen opgesteld voor scheepseigenaren en kapiteins voor het gebruik van gewapende privébeveiligers aan boord van schepen. De richtlijnen voor vlaggenstaten hierover zijn in ontwikkeling en moeten eind dit jaar rond zijn. Op 1 juni 2011 heeft het kabinet besloten actief te blijven bij de bestrijding van piraten voor de kust van Somalië tot eind Nederland levert volgend jaar ook de commandant van een van de twee snel inzetbare maritieme eenheden van de NAVO, die de tweede helft van 2012 wordt ingezet voor Ocean Shield. Op 6 juni 2011 heeft de Tweede Kamer middels een motie van Ten Broeke de verkoop van de twee OPV s ongedaan gemaakt en door de motie Knops blijven vijf Cougar helicopters van de in totaal 17 in actieve dienst. 4

5 Op 15 juni 2011 heeft minister Hillen de Tweede Kamer een brief gestuurd over Vessel Protection Detachment (VPD). Het beleidskader VPD s stelt juridische, operationele en financiële kaders voor de inzet van zelfstandige militaire beveiligingsteams ter bescherming van individuele zeetransporten. Op 21 juni 2011 heeft een afvaardiging van de KVNR een overleg met minister Hillen. In dit verkennend gesprek wordt besloten een kleine werkgroep samen te stellen om op korte termijn het beleidskader VPD s nader in te vullen. Aspecten die aan de orde komen zijn onder andere: duur van de aanvraagtermijn, aantal militairen in een VPD, kostenverdeling tussen Staat en reders. Uiterlijk 1 augustus a.s. dient de minister de Tweede Kamer te rapporteren over de uitkomsten van dit overleg. 5