Fluxys End Users Day. 9 juli 2010

Transcriptie

1 Fluxys End Users Day 9 juli 2010

2 AGENDA 14u00 15u00 15u30 Fluxys in de Belgische en Europese context Pascal De Buck, Commercial Director Vervoer: tarieven en capaciteitsonderschrijving Huberte Bettonville, Commercial Manager Aansluitingsovereenkomst Ludo Hanot, End User Interface Manager Pauze 16u30 17u00 18u00 18u15 Conversie L/H en gaskwaliteit Nederland Denis Bawin, Public Distribution Interface Manager Toekomstperspectieven Pascal De Buck Conclusies Vraag en antwoord Drink 2

3 #01 Fluxys in de Belgische en Europese context #02 Vervoer: tarieven en capaciteitsonderschrijving #03 Aansluitingsovereenkomst #04 Conversie L/H en gaskwaliteit Nederland #05 Toekomstperspectieven 3

4 HUIDIGE AARDGASINVOER EUROPA EU: invoer (Noorwegen inbegrepen) dekt 60% van het verbruik (2008) Libië 3% Egypte 2% Nigeria 4% Qatar 3% Noorwegen Andere 2% (o.m. Trinidad) Algerije 16% Rusland 40% Rusland Noorwegen 30% Aardgas per pijpleiding 84% LNG 16% Afrika Midden Oosten Bron: Cedigaz

5 VAN BRON TOT EINDVERBRUIKERSMARKT: PIJPLEIDINGEN EN LNG-KETEN (VLOEIBAAR AARDGAS) Vloeibaarmaking Afkoelen tot -162 C Aardgas wordt vloeibaar en volume krimpt tot 1/600 Opslag Opwarmen tot +3 C Volume x 600 Transport Aardgasvelden Hervergassing Opslag Transport LNG in vergelijking met aardgas via pijpleidingen: Concurrentievoordeel voor transport over afstanden vanaf 3000 km Vanuit invoer-standpunt: eenvoudiger om bronnen te diversifiëren Vanuit standpunt leveranciers: meer soepelheid in keuze markt van bestemming 5

6 BELGIË: 100% AARDGASINVOERDER Aardgasvelden Noordzee (hoofdzakelijk Noors aardgas) 57% Nederland 27% LNG (hoofdzakelijk uit Qatar) 9% Bronnen uit hetoosten (onder meer Rusland) 7% Bron: CREG mei

7 FLUXYS CENTRALE SCHAKEL IN DE BEVOORRADINGSZEKERHEID 210 grote industriële eindverbruikers 18 WKK s 18 interconnectiepunten Fluxys-net 3900 km Hoge druk Binnenlands vervoer 13 shippers 17 mld m 3 /j 24 Elektriciteitscentrales Grens-tot-grensvervoer naar buurnetten Circa 40 shippers 100 mld m 3 /j LT geboekt Netten van 17 distributienetbeheerders km Lage druk Aardgasverbruik EU27: circa 500 mld m 3 /j Residentiële eindverbruikers KMO s 7

8 ACTIVITEITEN FLUXYS Vervoer Hubdiensten (Kortetermijnmarkt) Opslag Vervoer buiten België (Interconnector, BBL-leiding) 8 LNG terminalling Gereguleerde activiteiten 100% open toegang voor shippers Tarieven goedgekeurd door regulator Commerciële voorwaarden goedgekeurd door regulator Operationele diensten en software voor shippers

9 VERVOERSINFRASTRUCTUUR: LEIDINGEN IN 359 GEMEENTEN LNG NETHERLANDS NETHERLANDS NORWAY UNITED KINGDOM HUB ZELZATE ZANDVLIET Loenhout POPPEL ZEEBRUGGE Brugge Antwerpen Sint-Niklaas Mechelen DILSEN NORWAY / GERMANY Kortrijk Tournai Gent Aalst Brussel Winksele Genk Berneau Liège S-GRAVENVOEREN NORWAY / GERMANY Verviers RUSSIA/ GERMANY EYNATTEN 3900 km pijpleidingen Hoogcalorisch aardgas Mons Charleroi Namur Sinsin Laagcalorisch aardgas Interconnectiepunten LNG-terminal Compressiestation BLAREGNIES FRANCE SPAIN ITALY Libramont BRAS LUXEMBOURG Bastogne Arlon PÉTANGE Mengstation LUXEMBOURG Opslag 9

10 FLUXYS: AANGEDUID ALS ENIGE BEHEERDER VAN DE AARDGASVERVOERSINFRASTRUCTUUR IN BELGIË ONZE MISSIE Fluxys bouwt en exploiteert vervoersinfrastructuur in het kader van de Noordwest-Europese aardgasmarkt: infrastructuur voor de bevoorrading van België en grens-tot-grensvervoer naar buurlanden Onze activiteit dient het openbaar nut. In het belang van de aardgasverbruikers: > streven we naar competitieve tarieven voor onze diensten > dragen we bij tot de marktwerking en de bevoorradingszekerheid in Noordwest-Europa Veiligheid, efficiëntie, duurzaamheid en rentabiliteit staan centraal VERENIGD KONINKRIJK LNG FRANKRIJK NOORSE AARDGASVELDEN NEDERLAND LUXEMBURG DUITSLAND 10

11 STROOMOPWAARTS: FLUXYS VERBONDEN MET ALLE AARDGASBRONNEN VOOR DE WEST-EUROPESE MARKT Noors aardgas (H) via Zeepipe en Nederland: 27 mld m 3 /j NOORSE AARDGASVELDEN Nord Stream Brits aardgas (H) via Interconnector: 20 mld m 3 /j Aardgas via Duitsland (H), onder meer uit Rusland: 10 mld m 3 /j LNG-bronnen wereldwijd (H), voornamelijk Qatar: 9 mld m 3 /j Aardgas uit Nederland (L): 22 mld m 3 /j Nabucco H: Hoogcalorisch aardgas L: Laagcalorisch aardgas South Stream Capaciteiten: huidige maximumcapaciteiten (zonder geplande uitbreidingen) 11

12 STROOMAFWAARTS: TRANSPORT VOOR BELGIË EN NAAR ALLE NABURIGE LANDEN EN SYSTEMEN Aardgas (H) naar Verenigd Koninkrijk: 26 mld m³/j Verbruik België (H-L): circa 17 mld m³/j Aardgas (H) naar Frankrijk, Italië en Spanje: 21 mld m³/j Aardgas (H) naar Nederland: 9 mld m³/j Aardgas (H) naar Duitsland en verder oostwaarts: 11 mld m³/j Aardgas (H) naar GH Luxemburg: 1.5 mld m³/j H: Hoogcalorisch aardgas L: Laagcalorisch aardgas Aardgasverbruik EU27: circa 500 mld m 3 /j Capaciteiten: huidige maximumcapaciteiten (zonder geplande uitbreidingen) Aardgas (L) naar Frankrijk: 11 mld m³/j 12

13 SNEL VERANDERENDE OMGEVING Aandeelhouderschap Wettelijk & regulerend kader De marktomgeving 13

14 WIJZIGINGEN IN AANDEELHOUDERSCHAP Publigas werd in 2009 meerderheidsaandeelhouder Maart 2010: nieuwe overeenkomst tussen GDF SUEZ en Publigas - GDF SUEZ heeft zijn volledige deelneming in Fluxys aan Publigas overgedragen (5 mei 2010) - nieuwe situatie: aanpassing samenstelling raad van bestuur nodig 14

15 VERDERE ONTWIKKELING VAN HET FLUXYS-AANDEELHOUDERSCHAP PUBLIGAS 90% Huidig aandeelhouderschap 0% PUBLIGAS??% Mogelijke evolutie??% Partner(s)? BIJZONDER AANDEEL BELGISCHE STAAT 1 aandeel FLUXYS 10% TWEEDE MARKT NYSE EURONEXT BRUSSELS Vertegenwoordigd met raadgevende stem in raad van bestuur Fluxys Blokkeringsmogelijkheid bij beslissingen die zouden indruisen tegen federaal energiebeleid 15

16 ANDERE ELEMENTEN IN HET AKKOORD GDF SUEZ - PUBLIGAS Overname door Fluxys van de deelneming GDF SUEZ in Fluxys LNG Overdracht aan Fluxys van de 5%-deelneming van Electrabel in Interconnector UK 16

17 STRATEGIE VAN FLUXYS BLIJFT ONGEWIJZIGD Strategie: sleutelrol spelen op de Noordwest-Europese aardgasmarkt door de draaischijffunctie van het Fluxys-net verder te versterken: ondersteuning van de marktefficiëntie en de bevoorradingszekerheid in België Vanuit België als kernmarkt zich ontwikkelen op Noordwest- Europese markt: aantrekkelijkheid Belgisch net verhogen Groen licht van de raad van bestuur aan het directiecomité voor een aanzienlijk investeringsprogramma Zoeken naar nieuwe partners die de strategie en het programma van Fluxys steunen samen met Publigas als meerderheidsaandeelhouder 17

18 SNEL VERANDERENDE OMGEVING Aandeelhouderschap Wettelijk & regulerend kader De marktomgeving 18

19 AANBODZIJDE: ONTGINNING SHALE GAS HEEFT BELANGRIJKE IMPACT OP MARKT Aardgaswinning voornamelijk uit zandsteen Aardgasreserves in hardere rotsformaties tot voor kort als onwinbaar beschouwd VS ontwikkelde techniek: ontginning shale gas economisch haalbaar Groot bijkomend aanbod aardgas op de internationale markt 19

20 SHALE GAS-PROJECTEN IN EUROPA Shale gas-activiteiten bestaan in UK, Zuid-Zweden, Oostenrijk, Slovakije en Polen Shale gas-projecten worden onderzocht in Frankrijk, Hongarije, Oekraïne en Duitsland 20

21 STIJGEND MARKTAANDEEL SHALE GAS IN VS: LNG BESTEMD VOOR VS GAAT NAAR ANDERE BESTEMMING Aardgasproductie en netto invoer in de VS Conventioneel aardgas Onconventioneel aardgas Netto invoer per pijpleiding Netto LNG-invoer Aardgasprijs op Henry Hub Bron: Cedigaz

22 OVERAANBOD AARDGAS 2009: primaire aardgasvraag daalt met 3% tov 2008 door economische crisis (IEA) Productie shale gas 54 bcm bijkomende LNG-exportcapaciteit 22

23 VRAAGZIJDE: NA ECONOMISCHE CRISIS ZIT VRAAG NAAR AARDGAS WERELDWIJD OPNIEUW OP GROEIPAD + 1,6 % per jaar Azië-Oceanië Midden-Oosten Afrika Latijns Amerika CIS Europa Noord-Amerika Bron: Cedigaz

24 EVOLUTIE AARDGASVRAAG EU-27: VLAK TOT DALEND, AFHANKELIJK VAN SCOPE KLIMAATBELEID bcm 650 0,2% Niveau ,4% 1,4% 0,5% 0% -0,8% Geschatte daling aardgasvraag (door tijdelijke verschuiving naar meer stroomproductie met kolen) staat los van LT-vooruitzichten aardgasvraag % = gemiddelde jaarlijkse groei Scenario s doelstellingen wel bereikt doelstellingen niet bereikt Trage economische groei Piek in groene investeringen Bron: Eurogas May 2010, McKinsey analysis 24

25 ZONE ZEEBRUGGE BEVESTIGT ZIJN ROL ALS AARDGASDRAAISCHIJF VOOR NOORD-WEST EUROPA VERENIGD KONINKRIJK NEDERLAND DUITSLAND LNG-BRONNEN FRANKRIJK LUXEMBURG Enige uitweg voor overtollig aardgas uit UK Voorkeursuitweg voor LNG dankzij optimale bestemmingsflexibiliteit Hoge activiteitsgraad op Hub Zeebrugge: There is enough liquidity at Zeebrugge for people to be able to manage their position at the hub without having to flow gas in the UK anyway (een trader in ESGM) 25

26 BELANGRIJKE EVOLUTIES OP BELGISCH NIVEAU Vraag naar aardgas: - Verbruik van meeste industrieën in België bijna op niveau van Grootste vraaggroei verwacht voor elektriciteitscentrales en WKK s Gedrag van de shippers: - Attitude verschuift van aardgasleverancier naar money maker - Capaciteitsportefeuille: beperking tot het minimum + verfijnder beheer Concurrentie tussen infrastructuurdiensten van netbeheerders voor grens-tot-grensvervoer en opslag 26

27 SNEL VERANDERENDE OMGEVING Aandeelhouderschap Wettelijk & regulerend kader De marktomgeving 27

28 ONTWIKKELINGEN EUROPEES WETTELIJK KADER Functionering aardgasmarkt verbeteren Third Energy Package (TEP) gepubliceerd in augustus 2009: - 3e Gasrichtlijn - Herziening Gasverordening inzake toegang tot netten - Nieuwe Verordening over de Agentschap voor de Coordinatie van EnergieRegulatoren (ACER) Europese bevoorradingszekerheid na geschil Rusland- Oekraïne Herziening van Richtlijn Bevoorradingszekerheid 2004/67/EG European Economic Programme for Recovery (EEPR): Fluxysprojecten VTN2 en Noord/Zuid in aanmerking genomen 28

29 OMZETTING 3e GASRICHTLIJN UITERLIJK 3 MAART 2011: ENKELE ELEMENTEN Ownership Unbundling Aanduiding netbeheerders: voorafgaande certificering netbeheerders door regulator Nieuwe taken regulator (samenwerking met ACER en de andere nationale regulatoren, toezicht op investeringsplan van de netbeheerder) Ontheffing TPA voor nieuwe grote infrastructuren: wijziging toekenningsprocedure Accent op bouw van voldoende grensoverschrijdende capaciteit Gesloten distributiesystemen: mogelijkheid voorzien tot ontheffing van verplichtingen inzake gereguleerde tarieven en toegang tot het net 29

30 WETTELIJK & REGULATOIR KADER BELGIË Gaswet KB Tarieven 4-jaar tarieven onder RAB x WACC regime veranderd op KB Tarieven Speciale projecten Specifieke tarieven for LNG- en opslagprojecten veranderd op KB Gedragscode Principes voor toegang tot infrastructuur (transport, opslag, LNG) Nieuwe gedragscode in voorbereiding 30

31 REVISIE VAN GEDRAGSCODE Drivers: - Actualisering van TPA-voorzieningen voor vervoer, opslag en LNG op basis van de lessons learned sinds evoluties in de Gaswet - Toepasbaar maken van gedragscode voor grens-tot-grensvervoer Voorstel opgesteld door CREG Fluxys werd geconsulteerd tijdens het schrijfproces Marktbevraging door CREG over aangepaste versie in mei 2008 Definitieve versie voorgelegd aan Minister van Energie Advies van Raad van State Volgende stap: goedkeuring via publicatie K.B. 31

32 REVISIE VAN GEDRAGSCODE: OPRICHTING VAN EEN OVERLEGSTRUCTUUR Draft Gedragscode juli 2009: Art De voorstellen van standaardcontracten, toegangsreglementen, dienstenprogramma s en wijzigingen ervan komen tot stand na raadpleging door de beheerders van de betrokken netgebruikers. De beheerders geven de nodige toelichting bij de goedgekeurde documenten en evalueren op regelmatige basis of de inhoud van deze documenten de toegang tot het net niet belemmert en de werking van de aardgasmarkt ten goede komt. Zij richten daartoe een overlegstructuur op binnen dewelke de betrokken beheerders en netgebruikers elkaar kunnen ontmoeten. 32

33 #01 Fluxys in de Belgische en Europese context #02 Vervoer: tarieven en capaciteitsonderschrijving #03 Aansluitingsovereenkomst #04 Conversie L/H en gaskwaliteit Nederland #05 Toekomstperspectieven 33

34 GEREGULEERDE DIENSTEN: TARIEFMETHODOLOGIE Billijke marge: WACC x RAB Afschrijving op RAB Operationele kosten = Kost Referentiehoeveelheid geboekte capaciteit = Eenheids tarief 34 RAB: middelen die in gereguleerde diensten zijn geïnvesteerd (Regulated Asset Base) WACC: kapitaalkost (Weighted Average Cost of Capital)

35 KRACHTLIJNEN VAN HET AKKOORD FLUXYS/CREG Geen onderscheid meer tussen transport & transit: één enkele vervoersactiviteit met zelfde tariefmethodologie, van toepassing vanaf 1 januari /m³(n)/u/jaar voor binnenlands vervoer ( 34% ten opzichte van 2007)* - 40 /m³(n)/u/jaar voor grens-tot-grensvervoer (VTN)* Tarifaire stabiliteit op lange termijn Na akkoord: goedgekeurde tarieven door CREG * Rekening houdend met de gemiddelde afstand 35

36 36 FLUXYS-TARIEVEN BEHOREN TOT DE LAAGSTE IN EUROPA 140 Gemiddeld tarief 2008 per land Nieuwe Fluxystarieven Belgium - Fluxys Netherlands - GTS Danmark - Energinet.dk UK - National Grid Germany - EGT Luxembourg - Soteg Germany - Ontras Germany - BEB (GUD) Irland - BGE Spain - Enagas Sweden - Nova Italy - SRG Germany - RWE Austria - OMV Germany - Wingas France - GRTgaz Bron: ADL studie, West European Gas Transmission Tariff Comparisons, Juli 2008 Gemiddeld tarief in /m³(n)/h/j

37 WET PARTYKA Aanpassing van de Gaswet op (publicatie in Staatsblad op ) Wettelijke basis voor verschillende tariefbenadering binnenlands vervoer en grens-tot-grensvervoer wordt afgeschaft Interpretatieve bepaling over toepassingsbereik Sanctity of Contracts wordt afgeschaft Beëindiging Sanctity of Contracts in maart 2011 (uiterlijke datum voor omzetting 3e gasrichtlijn) 37

38 PROCES CAPACITEITSONDERSCHRIJVING Eindverbruiker sluit leveringscontract met aardgasleverancier (shipper) Shipper onderschrijft capaciteit bij Fluxys 38

39 SHIPPER FLUXYS Commercieel departement Studies & lange termijnplanning Service Request Request ontvangen Bevestging volledigheid Request 5 WERKDAGEN WETTELIJKE VERPLICHTING Interne behandeling Request Check beschikbaarheid capaciteit Antwoord van Studies & lange termijnplanning 10 WERKDAGEN 10 WERKDAGEN Ondertekening Quotation/Contract Voorbereiden & opsturen Quotation/contract Validatie contract Klaar voor : Nominaties Flow planning Allocaties Facturatie 39

40 PROCES CAPACITEITSONDERSCHRIJVING Eindverbruiker sluit leveringscontract met aardgasleverancier (shipper) Shipper onderschrijft capaciteit bij Fluxys Rekening houden met de procedure voor capaciteitsonderschrijving bij Fluxys: belangrijk om voldoende tijd in te plannen tussen aanvraag leveringscontract en effectieve start contract 40

41 #01 Fluxys in de Belgische en Europese context #02 Vervoer: tarieven en capaciteitsonderschrijving #03 Aansluitingsovereenkomst #04 Conversie L/H en gaskwaliteit Nederland #05 Toekomstperspectieven 41

42 AANSLUITINGSOVEREENKOMST GOEDGEKEURD DOOR CREG Fluxys Master Agreement for Transport and Related Services (MATRS) Shipper/ Leverancier Vervoersvergunning Allocation Agreement Aansluitingsovereenkomst Leveringscontract Leveringsvergunning Eindgebruiker Vrije keuze leverancier Overeenkomst om de contractuele relatie tussen Fluxys en eindgebruiker te (her)formaliseren na de liberalisering Stelt de verantwoordelijkheden van de systeembeheerder en eindgebruiker vast Sinds midden 2006 overleg tussen Fluxys, eindgebruikers en CREG Goedkeuring door CREG op 21 januari 2010 Aansluitingsovereenkomst wordt ter ondertekening naar eindgebruikers gestuurd 42

43 AANSLUITINGSOVEREENKOMST: MIJLPALEN Start discussies Fluxys-CREG in januari 2006 Tussen juni 2006 en september 2009: - 4 voorstellen van Fluxys naar CREG - CREG houdt 3 marktbevragingen - Regelmatig discussie eindgebruikers-creg-fluxys 5e voorstel eind september 2009 naar CREG Finale goedkeuring door CREG op 21 januari 2010 Juni 2010: start versturen goedgekeurde aansluitingsovereenkomst naar alle eindgebruikers 43

44 WAT IS ER VERANDERD T.O.V. DE NIET-GOEDGEKEURDE VERSIE? Algemeen Taal: enkel NL en FR Het agreement Ander stelsel van verantwoordelijkheden ( directe schade + limiet gerelateerd aan gegenereerd zakencijfer) Allocation agreement, indien gewenst, 1 per shipper Verantwoordelijkheid gasdruk en kwaliteit Duurtijd 44

45 WAT IS ER VERANDERD? De annexen Annex 1 over de aansluitingsprocedures: herleid van 120 pagina s naar 30 pagina s De inhoud van de andere annexen 2 tot 8 blijft onveranderd Nieuw : Annex 9 Installaties van de transporteur op site Eind Verbruiker (metering, exploitatie, TTR en kathodische Bescherming) Nieuw : Annex 10 Type gasontvangststation ( meting alleen, ontspanning + meting, of meting + ontspanning) 45

46 P.M. BIJLAGEN BIJ HET CONNECTION AGREEMENT 1. Connection procedures (1 set procedures) 2. Allocation agreement (specifiek per site) 3. Implantation plan (specifiek per site) 4. Certificate of Conformity (specifiek per site) 5. Commissioning report (specifiek per site) 6. Contact details (specifiek per site) 7. Specifications (specifiek per site) 8. Bankgarantie (enkel voor nieuwe aansluitingen) 9. Installatie van Vervoerder op site Eindverbruiker (NEW) 10. Type gasontvangststation (NEW) 46

47 #01 Fluxys in de Belgische en Europese context #02 Vervoer: tarieven en capaciteitsonderschrijving #03 Aansluitingsovereenkomst #04 Conversie L/H en gaskwaliteit Nederland #05 Toekomstperspectieven 47

48 2 GESCHEIDEN NETTEN: LAAGCALORISCH en HOOGCALORISCH AARDGAS NEDERLAND ZANDVLIET NEDERLAND POPPEL BLAREGNIES FRANKRIJK 48

49 CONVERSIE VAN LAAGCALORISCH NAAR HOOGCALORISCH AARDGAS ( CONVERSIE L/H ) Laagcalorisch aardgas uit Nederland nog lang beschikbaar Netgebruikers hebben met Nederlandse producent nieuwe langetermijncontracten gesloten L-gas = dichtbijzijnde bron en invoercontracten L-gas zijn flexibel TaskForce Bevoorradingszekerheid L-gas onder leiding van FOD Economie met DNB s, Fluxys, leveranciers, CREG en regionale regulatoren - L-gas als bron behouden zolang als technisch en economisch verantwoord - Geen investeringen in bijkomende L-capaciteit maar groei - marktvraag opvangen door progressief L-net om te schakelen 49

50 MOGELIJK BETROKKEN ZONE NEDERLAND ZANDVLIET NEDERLAND POPPEL BLAREGNIES FRANKRIJK Volgende stappen? 50

51 GASKWALITEIT NEDERLAND: BRIEF GTS Brief GTS (okt 2009) - Nieuwe gasbronnen => toenemende diversiteit in gassamenstelling op zowel hoog- als laagcalorisch gas - Nieuw gas verwacht tweede helft Mogelijke impact op gastoestellen (Klopgedrag, verhoging CO en roetvorming) - Aanbeveling: eindklanten zouden een inventaris moeten maken van de gastoestellen en deze aanpassen indien nodig Netbeheer Nederland heeft website ontwikkeld: 51

52 EVOLUTIE: GROTE LIJNEN Verhoging ethaan- en stikstof-concentraties in aardgas invloed op methaangetal Hoe hoger het methaangetal is, des te klopvaster is de brandstof en des te hoger is de druk waarbij het mengsel spontaan ontbrandt. De motor mag bij een hogere klopvastheid dus een hogere compressieverhouding hebben (gunstig voor het rendement). 52

53 CONTRACTUELE SPECIFICATIES KB 1984 (art.2) vermeldt enkel en alleen Wobbe, CBW, H 2 S en Stot voor zowel rijk als arm gas Ingangspecificaties Fluxys: - Wobbe, CBW, H 2 S en Stot Mercaptans, O 2, CO 2, WDP en HCDP Methaangetal en densiteit zijn niet opgenomen Geen beperking op percentage alkanen, N 2, 53

54 BETROKKEN ORGANISATIES KVBG: bestudeert de mogelijke impact FOD Economie, KMO, Middenstand & Energie 54

55 #01 Fluxys in de Belgische en Europese context #02 Vervoer: tarieven en capaciteitsonderschrijving #03 Aansluitingsovereenkomst #04 Conversie L/H en gaskwaliteit Nederland #05 Toekomstperspectieven 55

56 WAAR ZAL HET AARDGAS MORGEN VANDAAN KOMEN? Aardgasproductie in EU daalt BCM Nieuwe infrastructuur nodig om Europa vanaf verder gelegen bronnen te bevoorraden LNG wereldwijd Russische bronnen in West-Siberië Bronnen in Kaspische regio Nigeria via Transsahara-leiding 56 Bron: Cedigaz 2008 & 2009

57 BELANGRIJKSTE PIJPLEIDINGPROJECTEN IN EUROPA In aanbouw Gepland of aangekondigd Nord Stream : Gazprom, Wintershall, E.ON Ruhrgas, Gasunie, GDF SUEZ Q : 27.5 mld m 3 /j 2012 : 55 mld m 3 /j NEL : 2012 OPAL NEL Transport GmbH (dochterbedrijf Wingas) 20 mld m 3 /j OPAL : 2011 OPAL NEL Transport GmbH (dochterbedrijf Wingas) 36 mld m 3 /j Yamal II :? Gazprom, Beltransgaz, Europol Gaz SA 33 mld m 3 /j (verdubbeling Yamal I) Zeebrugge VTN 2 : 2010 Noord/Zuid : 2013 MET : 2011 RWE 8 mld m 3 /j Baumgarten South Stream : 2015 Gazprom, ENI 2015 : 31 mld m 3 /j uitbreiding tot 63 mld m 3 /j White Stream :? Onder leiding van Pipeline Systems Engineering 8 mld m 3 /j uitbreiding tot mld m 3 /j TAP : 2012 EGL, StatoilHydro 10 mld m 3 /j uitbreiding tot 20 mld m 3 /j Medgaz : 2010 Sonatrach, CEPSA, Iberdrola, Endesa, GDF Suez 8 mld m 3 /j Galsi : 2012 Sonatrach, Edison, Enel, Sfirs, Hera Trading 8 mld m 3 /j IGI : DEPA, Edison 8 mld m 3 /j Nabucco : OMV, MOL, Transgaz, Bulgargaz, BOTAŞ, RWE 2013 : mld m 3 /j 2020 : 31 mld m 3 /j 57

58 LNG-PROJECTEN IN EUROPA Oxelösund Shannon LNG Bestaande LNG terminals In aanbouw Gepland of aangekondigd Reganosa Sines Morecambe bay Amlwch MilfordHaven (2) Huelva Montoir El Musel Isle of Grain Le Havre Bilbao Canvey Island Duinkerke Bordeaux Fos (2) Sagunto Cartagena Barcelona Wilhelmshaven (2) Świnoujście Eemshaven Rotterdam Zeebrugge Rovigo Trieste (2) Krk Falconara Livorno Rosignano La Spezia Porto Empedocle Taranto Gioia Tauro Brindisi (on hold) Priolo - Augusta - Melilli Ereglisi Revithoussa Izmir Vasiliko 58

59 EVOLUTIE AARDGASVRAAG EU-27: VLAK TOT DALEND, AFHANKELIJK VAN SCOPE KLIMAATBELEID bcm 650 0,2% Niveau ,4% 1,4% 0,5% 0% -0,8% Geschatte daling aardgasvraag (door tijdelijke verschuiving naar meer stroomproductie met kolen) staat los van LT-vooruitzichten aardgasvraag % = gemiddelde jaarlijkse groei Scenario s doelstellingen wel bereikt doelstellingen niet bereikt Trage economische groei Piek in groene investeringen Bron: Eurogas May 2010, McKinsey analysis 59

60 AARDGASRESERVES LANGER BESCHIKBAAR DAN OLIERESERVES miljard m Oliereserves: beschikbaarheid circa 40 jaar jaar Bewezen aardgasreserves Ratio aardgasreserves/productie Bron: BP Statistical Review of World Energy Full Report

61 AARDGAS BLIJFT SLEUTEL IN ENERGIEMIX VAN MORGEN Aardgas meest milieuverantwoorde fossiele brandstof - Koolstofemissie-factor tot 50% lager: aardgas factor 15 petroleumproducten factor kolen factor Ook lagere emissiefactor voor zwavel (zure regen) Specifieke troeven in elektriciteitsproductie - Aardgas nu al 25% van elektriciteitsproductie - Energie efficiëntie: aardgas 55-62% - kolen 38-41% - nucleair 35% - Vervanging kolencentrales: aardgas enige alternatief voor Carbon Capture & Storage technologie die wellicht pas vanaf 2025 implementeerbaar is - Back-up voor stroomproductie met hernieuwbare energiebronnen: ook hier aardgas enige alternatief Nieuwe toepassingen: o.a. micro-wkk s, auto s, Aardgas nog lange tijd voorradig (60 jaar): aardgasreserves groter dan oliereserves (40 jaar) 61

62 WAAROM ROL BELGIË ALS AARDGASDRAAISCHIJF VERDER ONTWIKKELEN? Aantrekken naar België van bijkomende Grensoverschrijdende aardgasstromen: verhoogt de bronnendiversiteit voor de Belgische markt verhoogt de bevoorradingszekerheid voor de Belgische markt verhoogt de liquiditeit van het aardgasaanbod op de markt en daarmee ook de concurrentiemogelijkheden ondersteunt de economische activiteit 62

63 INDICATIEF INVESTERINGSPROGRAMMA BELGIË : meer dan 2 MILJARD Opslag 6% Vervoer 88% LNG-terminalling 6% 400 miljoen investeringen gepland in

64 BELANGRIJKSTE PROJECTEN VERENIGD KONINKRIJK WESTHOEK ZEEBRUGGE Alveringem Maldegem ZELZATE BRONNEN IN HET OOSTEN EN HET NOORDEN Loenhout Ranst Opwijk Lier Zomergem Desteldonk Winksele Weelde Olen Lommel Ham Boslaan Tessenderlo Dilsen Genk Diest Wilsele Tongeren S-GRAVENVOEREN Hermallesous-Huy Berneau Nieuwe capaciteit compressie EYNATTEN BRONNEN IN HET OOSTEN Beloeil Warisoulx Damprémy Leernes Péronnes Namur Sinsin BLAREGNIES Herziening van indicatief investeringsplan mogelijk in functie van de gewijzigde context 64

65 65 OPSLAG: PROJECT LOENHOUT OM NUTTIGE CAPACITEIT OP TE TREKKEN VAN 600 TOT 700 MLN M 3

66 TWEEDE CAPACITEITSUITBREIDING LNG-TERMINAL: ONDERZOEK FASE 1 Aardgas LNG Fase 1 - tweede aanlegsteiger: o.m. interesse van Noorse bedrijven om kleine LNG-schepen te laden Fase 2-5e opslagtank 66

67 KNELPUNT BIJ INVESTERINGEN IN BELGIË: VERGUNNINGEN Bevoorradingszekerheid: Fluxys moet nieuwe capaciteit ter beschikking kunnen stellen binnen de termijnen die de markt vraagt Termijn om vergunningsprocedures af te ronden vaak langer dan termijn die de markt vraagt:nadeel ten opzichte van omliggende landen - Diverse federale en regionale administratieve procedures: Ruimtelijke Uitvoeringsplannen, plan-mer, project-mer, Verklaring van Openbaar Nut, vervoersvergunning, stedenbouwkundige vergunning, diverse machtigingen - Belang van betere coherentie tussen de verschillende bevoegdheidsniveaus Nieuwe capaciteit tijdig op de markt brengen alleen mogelijk met een slagkrachtig vergunningenbeleid nood aan duidelijke bevoegdheidsverdeling en kortere doorlooptijden voor vergunningen 67

68 UITGANGSPUNT INTERNATIONALE PROJECTEN Als internationale projecten de gelegenheid scheppen om bijkomende grensoverschrijdende stromen naar België aan te trekken: samenwerken met andere netbeheerders en coinvesteren in nieuwe projecten of participaties nemen in bestaande infrastructuur en/of ondernemingen Focus op versterkte samenwerking met Nederland en/of Duitsland VERENIGD KONINKRIJK LNG FRANKRIJK NOORSE AARDGASVELDEN NEDERLAND LUXEMBURG DUITSLAND 68

69 VERENIGD KONINKRIJK 10%- deelneming in Interconnector UK Verdere integratie tussen Interconnector UK en Fluxys plus ontwikkeling synergieën Bijkomende 5%-deelneming na uitvoering akkoord Publigas-GDF SUEZ: overname van Electrabel-deelneming in Interconnector UK 69

70 PROJECT VOOR CAPACITEIT VAN FRANKRIJK NAAR BELGIË Noorse aardgasvelden Bacton BBL Franpipe Zeepipe Balgzand Interconnector NBP TTF Zeebrugge Diverse vragen vanuit de markt voor vervoerscapaciteit van Frankrijk naar België mogelijke link tussen Duinkerke en Zeebrugge Marktbevraging door Fluxys en Franse transportnetbeheerder loopt Duinkerke North PEG EXISTING PROJECT 70

71 NEDERLAND EN DUITSLAND: VERSCHILLENDE PROJECTEN Nord Stream RHG NEL NETRA OPAL MIDAL JAGAL WEDAL MIDAL MET STEGAL South Stream TENP MIDAL EXISTING PROJECT ERM MEDAL Nabucco 71

72 UITDAGING INTERNATIONALE ONTWIKKELING: WETTELIJKE BEPERKING Strategische doelstelling: nieuwe stromen naar België aantrekken door samen te werken met buitenlandse operatoren - co-investeringen in nieuwe projecten - deelnemingen in bestaande infrastructuur en/of ondernemingen Internationale ontwikkeling is hefboom voor versterking bevoorradingszekerheid en marktwerking aanpassing wettelijk kader nodig 72

73 UITDAGING INTERNATIONALE ONTWIKKELING: ONTWIKKELING NEDERLAND TOT GASROTONDE Visie Nederland: draaischijf van Noordwest-Europa worden en alle middelen worden ingezet (Gasrotonde-project) Gasunie 100% NL staat: - Eigenaar infrastructuur NL - Eigenaar Gasunie Deutschland (ex-beb netwerk) - Aandeel in BBL en Nord Stream Operator infrastructuur : Gastransport Services 100% dochtermaatschappij van Gasunie Producent : NAM 100% NL staat Belangrijkste leverancier : Gasterra 50% NL staat 73 Fluxys moet adequaat alternatief ontwikkelen uitgaande van huidige draaischijfrol nood aan politieke promotie van België als aardgasdraaischijf

74 BIJKOMENDE AARDGASVOLUMES VOOR NW-EUROPA: VERSCHILLENDE ROUTES MOGELIJK NOORS AARDGAS RUSSISCH AARDGAS 74

75 75 CONCLUSIES VAN DE DAG

76 CONCLUSIES #1 Aandeelhouderschap Fluxys: naar nieuwe aandeelhouder(s) naast meerderheidsaandeelhouder Evolutie van de marktcontext: - Wereldschaal: overaanbod van aardgas (shale gas + LNG) - Europa: aardgasvraag is vlak tot dalend, maar aardgas blijft centrale brandstof in de energiemix van morgen - België: shippers boeken minimaal + toenemende concurrentie tussen infrastructuren Regulerend kader - Bevoorradingszekerheid - 3e Richtlijn 76

77 CONCLUSIES #2 Tarieven - Tariefakkoord met CREG - Fluxys-tarieven zijn competitief Aansluitingsovereenkomst: - Goedgekeurd door CREG - Implementatie lopend Rol Zeebrugge bevestigd: aardgasdraaischijf voor Noordwest- Europa Conversie L/H: Fluxys onderzoekt verder Toekomstperspectieven - België: Fluxys investeert meer dan 2 miljard op 10 jaar - Europa 77

78 VRAGEN & ANTWOORDEN

79 DANK U VOOR UW AANDACHT