[Uitzending nr.184: Lucas 1:36 t/m 80]

Transcriptie

1 [Uitzending nr.184: Lucas 1:36 t/m 80] In de vorige uitzending hebben we stilgestaan bij de aankondiging van de geboorte van Johannes de Doper. Toen Elisabeth zes maanden zwanger was kwam de engel Gabriël bij Maria en zei: Ik wens u vrede toe! U bent een gelukkige vrouw. De HERE zij met u! Maria was helemaal onderste boven, ze raakte in de war en werd bang. Toen Gabriël haar uitlegde wat hij kwam doen en haar de boodschap van de HERE vertelde: u zult zwanger worden en een zoon krijgen, die u de naam Jezus moet geven kwamen er nog meer vragen: Maar hoe kan ik een kind krijgen, ik ben nog maagd? Gabriël gaf haar antwoord: De Heilige Geest zal over u komen. U zult zwanger worden door de kracht van God. Daarom zal uw Kind heilig zijn en de Zoon van God worden genoemd. In deze uitzending gaan we verder met de geschiedenis en de boodschap die Gabriël aan Maria mag doorgeven. Lucas 1 vers 36 en 37: Ik heb nog meer nieuws. Het is over uw oude tante Elisabeth. U weet dat zij geen kinderen kon krijgen, maar nu verwacht zij een zoon. Zij is al in haar zesde maand. Voor God is niets onmogelijk. Wat Hij zegt, gebeurt. Heel anders dan bij Zacharias het geval was, ontvangt Maria een teken. Uit eigen beweging geeft Gabriël een verdere bevestiging van de profetie. De zwangerschap van de oude Elisabeth zal voor Maria een teken zijn dat bij God alle dingen mogelijk zijn. Zeker, ook de geboorte van Johannes de Doper is een wonder, maar het is geen maagdelijke geboorte. Bij de maagdelijke geboorte van Christus moeten we het antwoord van Gabriël goed tot ons laten doordringen: Voor God is niets onmogelijk. Wat Hij zegt, gebeurt. Luisteraar, bij de HERE is niets onmogelijk maar bij ons wel. Alles wat God besluit te doen gebeurt, omdat voor de HERE niets onmogelijk is. Maar dat betekent niet dat Hij alles zal doen wat gelovigen willen dat Hij doet. Sommige dingen passen niet in Zijn plan. Een mens moet de dingen wel in het juiste perspectief blijven zien. De Enige die alles kan overzien en alle verbanden weet dat is de HERE God. Wij mensen moeten eerder oppassen dat we de zaak van de HERE niet schaden of afbreken. TTB - NL - TWR - CW 1

2 Lucas 1 vers 38: Goed, zei Maria, de Here mag met mij doen wat Hij wil. Ik hoop dat het zo zal gaan als u mij hebt gezegd. Daarop ging de engel weg. Met de woorden de Here mag met mij doen wat Hij wil uit Maria haar beschikbaarheid en onderwerpt zij zich aan de wil van God. In de Griekse grondtekst wordt een woord gebruikt dat dienstmaagd of slavin betekent. In een gesprek met een meerdere wordt de term gebruikt om de eigen nederigheid en gehoorzaamheid aan te geven, bijvoorbeeld wanneer gelovigen zich tot de HERE richten. Maria spreekt haar verlangen uit om de HERE te dienen. Haar angst en schrik heeft plaatsgemaakt voor overgave en vertrouwen. De HERE heeft tot haar gesproken en Maria heeft nu (in vers 38) bewust een besluit genomen. In nederigheid wil zij God gehoorzamen, ook al begrijpt ze niet alles. Lucas 1 vers 39 t/m 41: Kort daarop reisde Maria zo vlug zij kon naar het bergland van Judea om Elisabeth te bezoeken. Zij ging het huis van Zacharias binnen en groette Elisabeth. Toen Elisabeth de groet van Maria hoorde, begon het kindje in haar buik te trappelen. En Elisabeth zelf werd vol van de Heilige Geest. Voor de vertaling zo vlug zij kon staat in het Grieks een uitdrukking die gebruikt wordt als er voorbereidingen getroffen worden om op reis te gaan. De tijdsaanduiding voor het vertrek kort daarop is vaag, maar uit vs.56 blijkt dat ze vrijwel onmiddellijk vertrokken is. Maria bleef tot na de bevalling van Elisabeth bij haar, d.w.z. ongeveer drie maanden. Het snelle vertrek van Maria is goed te begrijpen. Ze moet het verlangen hebben gehad om met eigen ogen zich te overtuigen van de zwangerschap van Elisabeth en ook haar verhaal te horen. Daarnaast had ze zélf ook groot nieuws te vertellen. Daarbij moeten we de woorden van Gabriël niet vergeten, hij had gezegd: Ik heb nog meer nieuws. Het is over uw oude tante Elisabeth. U weet dat zij geen kinderen kon krijgen, maar nu verwacht zij een zoon. Het zien van de zwangere Elisabeth was voor Maria een bevestiging en een teken van haar eigen zwangerschap. TTB - NL - TWR - CW 2

3 Ze reisde naar het bergland, naar een stad van Judea. Hoewel Galilea (waar Nazareth lag) zelf ook voor een groot deel uit bergland bestaat, was het bergland traditioneel toch de aanduiding voor Judea - de streek die vóór de Babylonische ballingschap door de stam van Juda bewoond werd. In het OT en ook door de Joodse geschiedschrijver Flavius Josephus, wordt er het bergland van Judea mee bedoeld. In die streek lag de stad waarheen Maria reisde. Vanuit Jeruzalem gezien is dat het gebied tussen de kust en het Jordaandal. Vanuit Nazareth was het (door Samaria) een reis van een dag of drie, vier. Lucas 1 vers 42: Zij jubelde het uit en zei tegen Maria: Jij bent de meest gezegende vrouw van de hele wereld en jouw kind draagt Gods zegen. In vers 42 begint het eerste lied dat in het evangelie van Lukas wordt gegeven. Elisabeth jubelt het uit: Jij bent de meest gezegende vrouw van de hele wereld. Niet alleen Maria is gezegend, maar ook haar kind of om het in termen van het OT te zeggen: de vrucht van haar schoot. Elisabeth weet door de Heilige Geest dat Maria zwanger is. Zij weet ook dat het een wonder is en dat Maria de Messias draagt (voorzegd in de verzen 31 t/m 35). Elisabeth is de eerste die Maria zegent en prijst, maar niet de enige. Velen zullen haar in deze lofprijzing volgen. Lucas 1 vers 43 t/m 45: Wat een eer dat de moeder van mijn Here bij mij op bezoek komt. Want toen je binnenkwam en ik je stem hoorde, begon het kind in mijn buik te trappelen van blijdschap. Jij hebt geloofd dat God zou doen wat Hij zei. Wat een geluk! Elisabeth is verbaasd over de eer die haar te beurt valt, en tegelijk de erkenning van de grote genade die de HERE aan Maria geschonken heeft. In veel talen is de uitdrukking bekend: waaraan heb ik dit verdiend? Meestal is het een uiting van zelfmedelijden. Maar voor Elisabeth is het een uitroep van blijde verwondering. Elisabeth vraagt zich hardop af waaraan zij het te danken heeft dat dit heerlijke haar overkomt, dat de moeder van de langverwachte Messias bij haar op bezoek komt. Dezelfde houding zien we later ook bij Johannes de Doper als hij op Jezus wijst. TTB - NL - TWR - CW 3

4 De woorden die Elisabeth zingt, beginnen en eindigen met een zegenspreuk. Elisabeth noemt Maria gezegend met het oog op haar geloof in wat de engel Gabriël haar van Godswege had meegedeeld. Terwijl de oude Zacharias zo zijn twijfels had over wat hem door de engel werd aangezegd, gelooft Maria de belofte die haar wordt gedaan. Jij hebt geloofd dat God zou doen wat Hij zei. Maria wordt gelukkig geprezen omdat zij er al bij voorbaat van uit gaat dat de woorden van de engel zullen uitkomen. Daar komt bij dat Maria nu (uit de mond van Elisabeth) een bevestiging krijgt van de woorden van de engel. De vervulling van Gods belofte is vast en zeker! Lucas 1 vers 46 t/m 48: Maria antwoordde: Ik prijs de Here met heel mijn hart! Ik kan mijn blijdschap niet op! God, mijn Redder, heeft aan mij gedacht. En ik ben maar een gewone vrouw. Nu zullen de mensen altijd en overal zeggen dat ik bevoorrecht ben. De lofzang van Maria, het Magnificat vinden we in de verzen 46 t/m 55. Het wordt Magnificat genoemd (letterlijk: hij maakt groot ) naar het eerste woord van de Latijnse vertaling. Het antwoord van Maria op de lovende woorden van Elisabeth, verschuift het accent van Maria naar wat de HERE God heeft gedaan in haar leven. De lofzang van Maria is voor het grootste deel (bijna uitsluitend!) samengesteld uit citaten en toespelingen op het OT (de LXX). Met name vallen sterke overeenkomsten op met de lofzang van Hanna (1Sam.2). Zo wordt duidelijk dat de geboorte van de Messias deel uitmaakt van de Bijbelse heilsgeschiedenis en dat wat de HERE in het OT deed, nu bij uitstek zijn vervulling vindt in de geboorte van de Messias. Ook al wordt er in de lofzang met geen enkel woord gerept over de Messias (!). In de verzen 51 t/m 54 is het de HERE Zelf Die handelt. Toch moeten we het als een Mes-siaanse lofzang lezen (gezien het verband; de geboorte van de Messias). Met name in het vervolg zullen we telkens in gedachten moeten houden dat de HERE de aangekondigde verlossing door middel van Jezus als de Messias bewerkstelligt. Maria getuigt dat ze een Redder nodig heeft en dat zij zich in Hem verheugt. TTB - NL - TWR - CW 4

5 Maria is de meest gezegende vrouw van de hele wereld. Wij maken haar niet tot een godin en knielen ook niet voor haar neer, maar zij is wel de meest gezegende vrouw van de hele wereld. Het was voor haar een schitterend voorrecht om de moeder van de Zoon van God te mogen worden. Om Hem ter wereld te brengen. Ze is door de HERE uitgekozen. Het was Zijn beslissing en God maakt geen fouten. Lucas 1 vers 49 t/m 55: Want de Machtige, Heilige God heeft grote dingen voor mij gedaan. Hij is altijd goed voor mensen, die ontzag voor Hem hebben. Hij heeft laten zien hoe groot en machtig Hij is. Hij heeft hoogmoedige mensen in verwarring gebracht en vorsten van hun troon gestoten. Maar gewone mensen zijn door Hem op een voetstuk gezet. Hij heeft hongerigen overladen met het goede en rijken met lege handen weggestuurd. Hij heeft Zijn knecht Israël geholpen. Hij is Zijn belofte niet vergeten, want Hij had Abraham en zijn kinderen beloofd altijd goed voor hen te zijn. Wat de HERE aan Maria gedaan heeft, staat niet op zichzelf, maar maakt deel uit van het heilsplan dat God door de eeuwen heen aan het verwerkelijken is. Bezong Maria in de verzen 46 t/m 49 nog wat God voor haar persoonlijk had gedaan, nu krijgen haar woorden een meer algemene strekking en bezingt zij, met name vanaf vs.51, de betekenis van Gods heilshandelen voor Zijn volk. Hij is Zijn belofte niet vergeten, want Hij had Abraham en zijn kinderen beloofd altijd goed voor hen te zijn. Lucas 1 vers 56: Maria bleef ongeveer 3 maanden bij Elisabeth. Toen ging zij terug naar huis. Het ligt voor de hand om aan te nemen dat Maria de geboorte van Johannes nog heeft meegemaakt en pas daarna is vertrokken, ook al vermeldt Lucas dat niet. De rest van Lucas 1 geeft een verslag van de geboorte van Johannes de Doper en het lied van Zacharias. Lucas 1 vers 57 t/m 60: De dag kwam dat Elisabeths kind geboren werd en het was een jongen. Natuurlijk kwamen haar buren en familieleden het al gauw te weten. Iedereen was blij omdat de Here zo goed voor haar was geweest. TTB - NL - TWR - CW 5

6 Toen het kind acht dagen oud was, werd naar Joods gebruik zijn voorhuid weggesneden en kreeg hij zijn naam. Ieder die bij deze plechtigheid aanwezig was, dacht dat het kind net als zijn vader Zacharias zou heten. Maar Elisabeth zei: Nee! Hij moet Johannes heten. Zo n drie maanden na de aankomst van Maria bij Elisabeth en Zacharias loopt de zwangerschap van Elisabeth in de negende maand ten einde en wordt er een zoon geboren. Alles gebeurde zoals de engel Gabriël had aangekondigd. Tegen de verwachting van de familie en de buren in, maakt Elisabeth heftig bezwaar tegen de naam die de aanwezigen het kind willen geven. Ze laat er geen enkele twijfel over bestaan dat het kind Johannes (wat betekent: God is genadig ) moet heten. Dat had de engel tegen Zacharias gezegd. Lucas 1 vers 61 t/m 64: Johannes? Er is toch niemand in de hele familie die zo heet! zei men. Ze vroegen de vader wat hij ervan vond. Hij maakte hun duidelijk dat hij iets wilde hebben om op te schrijven. Tot ieders verbazing schreef hij: Zijn naam is Johannes. Op hetzelfde moment kon hij weer spreken en begon hij God te prijzen. Het ongewoon felle protest van Elisabeth wekt verbazing: waarom zou ze haar zoon een naam geven die in de hele familie niet voorkomt? We zien hierin dat het kennelijk gebruikelijk was om een pasgeboren kind te vernoemen naar een familielid. Na de reactie van Elisabeth wordt Zacharias gevraagd. Uit de woorden Hij maakte hun duidelijk dat hij iets wilde hebben om op te schrijven kan op grond van de Griekse grondtekst ook worden afgeleid dat Zacharias niet alleen kon spreken, maar ook doof was. Op verzoek van Zacharias wordt hem een schrijfplankje gegeven, zodat hij kan opschrijven welke naam hij voor het kind in gedachten heeft. Een schrijfplankje was een met was bestreken houten plankje waarop met een stift kon worden geschreven. Zacharias bevestigt wat Elisabeth had gezegd: Zijn naam is Johannes. Op het moment dat het woord van de engel in vervulling gaat wordt de straf voor het ongeloof van Zacharias opgeheven. Hij kon weer spreken en het eerste wat hij na lange tijd zegt is: Prijst de HERE! Een lofuiting naar de Here. Zijn aanvankelijke ongeloof heeft plaatsgemaakt voor lofprijzing. TTB - NL - TWR - CW 6

7 Luisteraar, het gebrek aan geloof dat Zacharias vertoonde, is iets dat ons mensen niet vreemd voorkomt. Juist op die zwakken momenten van ongeloof zijn wij niet geneigd om de HERE onder alle omstandigheden te danken en te prijzen. De apostel Paulus schrijft aan de Korintiërs: Drie keer heb ik de HERE gesmeekt dit lijden te laten ophouden. Maar de HERE antwoordde telkens weer: Mijn genade is genoeg voor u. Want kracht ontplooit zich ten volle in zwakheid. Daarom durf ik mij toch op mijn zwakheden te beroemen, omdat dan de kracht van Christus in mij gezien kan worden. Daarom kan ik zelfs blij zijn over zwakheden, beledigingen, noodsituaties, vervolgingen en moeilijkheden, die ik ter wille van Christus moet verdragen. Want als ik zwak ben, ben ik pas sterk (2 Korintiërs 12). Lucas 1 vers 65 t/m 69: Dit maakte diepe indruk op de mensen. Overal in het bergland van Judea werd er over gesproken. Ieder die het nieuws hoorde, nam het ter harte en zei: Wat zal er van dat kind worden? Want het was duidelijk dat de Here iets bijzonders met hem voorhad. Zacharias werd vol van de Heilige Geest, Die hem liet zeggen: Prijs de Here, de God van Israël. Hij heeft Zijn volk bezocht en gered. Hij heeft ons een machtige Redder gestuurd uit het geslacht van Zijn dienaar David, De verzen 65 en 66 onderbreken de gang van het verhaal, door vooruit te lopen op wat komen gaat, nl. het effect van de gebeurtenissen op de bevolking van Judea in het algemeen. De wonderlijke gebeurtenissen gaan als een lopend vuurtje door de hele omgeving en boezemen de bevolking ontzag in. Het was duidelijk dat de Here iets bijzonders met hem voorhad. Wonderlijke omstandigheden bij iemands geboorte werden in de Oudheid algemeen uitgelegd als een teken dat zo iemand in zijn latere leven een bijzondere rol zou gaan vervullen. In geval van Johannes betekent dat: welke bijzondere taak moet de HERE wel niet voor Johannes op het oog hebben? Na de onderbreking van de verzen 65 en 66 gaat Lucas verder met de lofzang van Zacharias (vs.68 t/m 79). Deze lofzang wordt ook wel het Benedictus genoemd. TTB - NL - TWR - CW 7

8 Benedictus betekent gezegend, naar het eerste woord van de Latijnse vertaling. Een in het oog springend gegeven van de lofzang van Zacharias is dat het grotendeels over de Messias gaat. Vanuit het verband zou je als lezer verwachten dat het over Johannes zou gaan. Alleen de verzen 76 en 77 hebben direct betrekking op Johannes. Daarmee wordt al vanaf het begin duidelijk dat Johannes een ondergeschikte plaats inneemt ten opzichte van de Here Jezus. Net als Elisabeth werd ook Zacharias vervuld met de Heilige Geest, waardoor hij in staat was om te profeteren. Ook Zacharias lofzang bezingt wat nog te gebeuren staat. De aanhef is ontleend aan een veelgebruikte uitdrukking in de Psalmen: Prijs de Here, de God van Israël, gevolgd door het noemen van de reden: Hij heeft Zijn volk bezocht en gered. Hij heeft ons een machtige Redder gestuurd uit het geslacht van Zijn dienaar David. Zijn verlossing wordt gerealiseerd in de komst van de Messias. Lucas 1 vers 70 t/m 75 zoals Hij lang geleden door Zijn heilige profeten had beloofd. Hij heeft ons iemand gestuurd die ons zal redden uit de handen van onze vijanden, van allen die ons haten. Hij is goed voor onze voorouders geweest. Hij heeft Zijn plechtige belofte aan Abraham niet vergeten. Hij heeft ons het voorrecht gegeven Hem te dienen zonder angst, bevrijd uit de handen van onze vijanden. Wij mogen bij Hem horen en doen wat hij zegt, heel ons leven lang. Het perspectief van de lofzang van Zacharias is nog beperkt tot Israël. Pas in de lofzang van Simeon (Lucas 2) komt ook het heil voor de niet-joden binnen het gezichtsveld. De belofte van de Messias is verbonden aan het huis van David en Johannes is degene die de komst van de Messias mag aankondigen. Lucas 1 vers 76 t/m 79: En jij, kind, jij zult een profeet van de Allerhoogste God worden genoemd. Jij zult voor de Redder uitgaan om Zijn volk voor te bereiden op Zijn komst. Jij zult hun vertellen dat zij gered kunnen worden door de vergeving van hun zonden. Want het hart van onze God loopt over van liefde en goedheid. TTB - NL - TWR - CW 8

9 Een hemels licht zal op ons schijnen, zodat de mensen die in het donker en de schaduw van de dood zitten, weer kunnen zien en wij op de weg van de vrede worden gebracht. De aanwezigheid van de heraut, de voorloper, laat zien dat de Messias niet ver weg meer is. Hij komt er aan! Lucas 1 vers 80: De jonge Johannes groeide op en werd sterk gemaakt door de Heilige Geest. Hij hield zich op in dorre streken en bleef daar tot de dag dat hij in het openbaar in Israël optrad. Lucas sluit de geboortegeschiedenis van Johannes af met een bericht over zijn groei naar volwassenheid en overbrugt zo een periode van zo n 30 jaar tot aan zijn eerste openbare optreden als profeet en voorloper van de Messias. In de volgende uitzending lezen en bespreken we Lucas 2:1 t/m 30. TTB - NL - TWR - CW 9