Ik wil wel blijven, maar zal niets eten. Maar als u toch iets wilt geven, breng het dan als brandoffer aan de HERE.

Transcriptie

1 [Uitzending 312: Rechters 14:1 t/m 16:31] In de vorige uitzending waren we getuigen van de geboorte aankondiging van Simson. Zijn ouders werden op een bijzondere manier ingelicht over zijn geboorte. Zijn geboorte was een wonder want zijn moeder was onvruchtbaar. De Engel van de HERE verschijnt aan hen beide, daarbij valt het op dat Manoach steeds zijn vrouw nodig heeft om de gebeurtenissen op de juiste wijze in te schatten. Hij heeft veel vragen en weet in het begin niet hoe hij de verschijning moet inschatten. Hij raakt van zijn stuk als de Engel zegt: Ik wil wel blijven, maar zal niets eten. Maar als u toch iets wilt geven, breng het dan als brandoffer aan de HERE. Dan wil Manoach Zijn naam weten, om iedereen te vertellen dat de Engel de geboorte heeft voorspeld. Waarom wilt u Mijn naam weten? Die is onuitsprekelijk. Manoach had nu toch wel moeten weten wie hij voor zich had, maar net zoals de rest van de Israëlieten heeft hij geen ervaring met een spreken en ingrijpen van God. Na het offer dat hij brengt beseft hij dat zij een Engel van de HERE hebben gezien: wij hebben God gezien, nu zullen wij sterven. Op zich een juiste uitspraak, maar niet van toepassing op deze gebeurtenissen (het gaat hier niet om een verschijning van de heerlijkheid van de HERE). Ook nu moet hij bij zijn vrouw te rade. Zij geeft hem nuchter en kalm 3 redenen waarom zij niet gelooft dat zij zullen sterven. De vrouw komt in deze geschiedenis veel positiever naar voren dan de man, een aspect dat ook al in de verhouding tussen Barak en Debora naar voren kwam. Rechters 13 sluit af met de vermelding dat Simson wordt geboren en in één zin wordt van zijn jeugd gezegd, dat de jongen opgroeit en de HERE hem zegent. Daarna verschuift het blikveld direct naar Simson als volwassen man, die door de Geest van de HERE tot daden wordt aangezet. Op grond van zijn bijzondere geboorte en speciale toewijding, zijn de verwachtingen over Simson hoog gespannen. Des te meer valt het dan ook tegen wat er in het vervolg over Simson wordt verteld. Rechters 14 vers 1 t/m 4: Op een keer kwam Simson in Timna en ontmoette daar een Filistijns meisje. 1

2 Hij ging naar huis en zei tegen zijn ouders dat hij met dat meisje wilde trouwen. Maar zijn ouders hadden bezwaar tegen dat huwelijk. Waarom trouw je niet met een meisje uit ons eigen volk? zeiden ze. Waarom kies je juist een meisje van die heidense en onbesneden Filistijnen? Is er bij het volk Israël niet één meisje met wie je zou willen trouwen? Maar Simson zei tegen zijn vader: ik wil niemand anders dan haar. Ga haar voor mij halen. Zijn ouders wisten echter niet dat de HERE dit zo had geleid, want Hij zocht een gelegenheid om iets tegen de Filistijnen te doen, die in die tijd Israël bezet hielden. Met zijn vraag stelt Simson zijn ouders diep teleur. Niemand wist dat de HERE dit zo had geleid. De HERE wil een confrontatie tussen Israël en de Filistijnen. De Filistijnen domineren Israël en als Israël zelf dan niets tegen hen onderneemt, zoals de HERE had bevolen (Rechters 3), dan zal Hij de confrontatie uitlokken. Hier plaatst de schrijver van het Bijbelboek Rechters de geschiedenis van Simson in een belangrijk licht. De geschiedenis van Simson wordt gekenmerkt door confrontaties tussen Simson en de Filistijnen. Simson gaat tegen Gods gebod in en trouwt met een Filistijns meisje. In de weg die de HERE met Israël gaat gebruikt Hij deze situatie uiteindelijk ten goede. Het doet denken aan de uitspraak van Jozef in Gen.50:20, ik geloof dat God jullie slechte bedoelingen heeft omgebogen tot iets goeds, want Hij heeft mij deze hoge positie gegeven, zodat ik de levens van vele mensen kon redden. Rechters 14 vers 5: Toen Simson met zijn ouders naar Timna reisde, werd hij bij de wijngaarden aan de rand van de stad aangevallen door een jonge leeuw die brullend op hem afsprong. Voor een nazireeër die niets van de wijnstok mag eten, zijn wijngaarden een riskante omgeving. Rechters 14 vers 6 t/m 9: Op dat moment kwam de Geest van de HERE over hem en aangezien hij geen wapen bij zich had, greep hij de leeuw bij zijn kaken en scheurde hem in tweeën alsof het een bokje was! Maar hij vertelde het niet aan zijn ouders. 2

3 Nadat hij in Timna was aangekomen, ging hij met het meisje praten en hij mocht haar graag, daarom werden de voorbereidingen voor een huwelijk getroffen. Na enige tijd ging hij terug voor de bruiloft. Onderweg keek hij nog even bij de dode leeuw. Er bleek een bijenzwerm in het kadaver te zitten en er was ook honing. Hij nam wat honing en liep al etend verder. Hij gaf ook wat aan zijn ouders, maar vertelde hun niet waar het vandaan kwam. Meteen geeft de Geest van de HERE Simson kracht, hij verscheurt de leeuw met zijn blote handen. Hierdoor heeft Simson ineens een lijk in zijn handen, wat hem als nazireeër onrein maakt. Simson verzwijgt het gebeuren voor zijn ouders, waarschijnlijk omdat deze hem anders zouden verplichten de nazireeërgelofte na te leven. Rechters 14 vers 10 t/m 14: Terwijl zijn vader bezig was met de voorbereidingen voor het huwelijk, gaf Simson een groot feest voor 30 jongemannen uit de stad, zoals in die tijd gebruikelijk was. Toen Simson vroeg of zij een raadsel wilden horen, waren zij daar best voor te vinden. Als jullie mijn raadsel kunnen oplossen binnen de zeven dagen van het bruiloftsfeest, zei hij, dan zal ik jullie 30 stel bovenkleren en onderkleren geven. Maar als jullie de oplossing niet weten, moeten jullie al die kleren aan mij geven! Goed, zeiden de anderen. Vertel het raadsel maar. En dit was zijn raadsel: Voedsel kwam uit de eter en zoetigheid uit de sterke! Drie dagen later hadden zij nog steeds de oplossing niet gevonden. Zoals de gewoonte was bereidde Simson een huwelijksfeest voor. Het feest werd in het huis van de bruid gehouden. En alle gasten waren Filistijnen. Raadsels waren in die dagen een gewoonte, en Simson gaf de gasten een raadsel op. Als de oplossing van het raadsel werd verteld werd daarvoor een beloning gegeven, en dat waren in dit geval 30 boven- en onderkleren. Zonder te weten dat Simson de leeuw had gedood (en de honingraat in het karkas van de leeuw) konden zij het raadsel niet oplossen. 3

4 Rechters 14 vers 15 t/m 18: Op de vierde dag zeiden zij tegen zijn jonge vrouw: Probeer het antwoord van je man los te krijgen, anders zullen wij je vaders huis met jou erin platbranden! Heb je ons soms op dit feest uitgenodigd om ons arm te maken? Toen barstte Simsons vrouw in tranen uit en verweet haar man: Je houdt helemaal niet van mij, je geeft niets om me. Want je hebt mijn volk een raadsel opgegeven en mij de oplossing niet eens verteld! Ik heb het zelfs niet aan mijn ouders verteld, waarom dan wel aan jou?, antwoordde hij. Maar steeds als zij bij hem was, huilde ze en dat hield ze de rest van het bruiloftsfeest vol. Ten slotte, op de 7 de dag, vertelde hij haar het antwoord en zij verklapte het onmiddellijk aan de jongemannen. Toen, op de 7 de dag, voor het donker werd, vertelden de jongemannen Simson het antwoord. Zij zeiden: Wat is zoeter dan honing, en wie is sterker dan een leeuw? Maar Simson antwoordde boos: Jullie hebben mijn vrouw uitgehoord, anders hadden jullie het antwoord nooit kunnen weten! Gedwongen door de situatie probeert de vrouw Simson de oplossing van het raadsel te ontfutselen. Daarbij schuwt zij manipulatie niet. Simson moet door het raadsel te onthullen maar eens bewijzen dat hij haar echt als bruid wil. Simson verliest de weddenschap door verraad van zijn bruid. Rechters 14 vers 19 en 20: Toen kwam de Geest van de HERE over hem. Hij ging naar de stad Askelon, doodde daar 30 mannen en nam hun kleren. Die gaf hij aan de jongemannen die het antwoord hadden gegeven. Woedend ging hij naar zijn ouders terug en bleef bij hen wonen. Zijn vrouw werd toen uitgehuwelijkt aan de man die bij het huwelijk ceremoniemeester was geweest. Nu worden er in een heel andere stad (Askelon) 30 onschuldige slachtoffers gemaakt voor een probleem in Timna. De andere Filistijnse steden Ekron, Gat of Asdod zijn veel dichterbij. Misschien wil Simson ervoor zorgen dat zijn daad niet uitkomt door de kleding zo ver mogelijk van huis te gaan halen, maar tegelijk wordt de spanning hierdoor vanuit Timna uitgebreid tot de hele Filistijnse regio. 4

5 Rechters 15 vers 1 t/m 5: Een poos later, tijdens de tarweoogst, ging Simson zijn vrouw opzoeken en nam een geitenbokje als geschenk mee. Hij wilde bij haar binnengaan, maar haar vader weigerde hem binnen te laten. Ik dacht beslist dat je haar haatte, verklaarde hij, daarom heb ik haar aan de ceremoniemeester uitgehuwelijkt. Maar hoor eens, haar jongere zuster is nog mooier dan zij. Neem haar maar! Toen zei Simson: Ik zal onschuldig zijn voor wat ik de Filistijnen nu ga aandoen. Hij ging weg en ving 300 vossen. Hij bond ze twee aan twee met de staarten aan elkaar, met een fakkel ertussen. Toen stak hij de fakkels aan en joeg de vossen door de rijpe korenvelden van de Filistijnen. Alle korenvelden met de korenschoven en het ongemaaide koren brandden tot de grond toe af. Het is tijdens de tarwe oogst als Simson zijn vrouw weer gaat opzoeken. Maar, haar vader laat hem niet binnen omdat ze nu de vrouw van een andere man is. Na wat er op de bruiloft is gebeurd, dacht hij dat Simson zijn dochter niet meer wilde. Ter compensatie biedt hij zijn jongere en knappere dochter aan. Maar, Simson is woedend en dreigt met vergelding tegen alle Filistijnen. Uiteindelijk verbranden door een actie van Simson de graanschoven en het koren dat nog op het veld staat, inclusief de wijngaarden en de olijfbomen die later geplukt moeten worden. Een gigantische ramp voor de Filistijnen. Rechters 15 vers 6 t/m 8: Op de vraag wie dat had gedaan, antwoordden de Filistijnen: Simson, omdat zijn schoonvader uit Timna zijn vrouw aan een ander heeft gegeven. Toen gingen de Filistijnen het meisje en haar vader halen en ze werden levend verbrand. Ik zal niet rusten voordat ik wraak heb genomen voor deze moord! zwoer Simson. Hij richtte een ware slachting onder hen aan en verborg zich daarna in de rotsspleet van Etam. Na de confrontatie trekt Simson zich terug uit het gebied van de Filistijnen. Hij verschuilt zich bij Etam. Het gevolg is dat de situatie nog verder escaleert. Nu raakt ook Juda bij het conflict betrokken. De Filistijnen dringen met een groot leger door tot Lechi. Daar vragen de mannen uit Juda: Wat komen jullie hier doen? 5

6 Ze willen Simson hebben en zijn eigen volk moet hem met touwen binden en hem aan hen uitleveren Judese mannen gaan naar Etam om Simson te halen. Zij moeten zweren dat ze hem niet doden en dan gaat Simson mee, geboeid met 2 nieuwe touwen. Rechters 15 vers 14 en 15: Zodra Simson in Lechi aankwam, liepen de Filistijnen hem juichend tegemoet. Maar de Geest van de HERE kwam over Simson en gaf hem zo n kracht dat de touwen om zijn armen als draadjes knapten en hij de handen vrij had! Hij pakte een ezelskaak op van de grond en sloeg daarmee 1000 Filistijnen dood. Een ezelskaak behoort tot een karkas. Dat Simson door de aanraking onrein wordt, lijkt hem niet te deren. Na het gevecht roept hij, een poëtische overwinningsspreuk uit. Daarna gooit hij de ezelskaak weg en prijst zichzelf. Hij noemt de plaats naar zijn overwinning, Ramat Lechi, kaakheuvel. Met enige ironie wordt Simson beschreven als iemand die zichzelf bewondert, hij erkent de HERE niet als helper. In het vervolg wordt verteld dat Simson vreselijke dorst kreeg. De dorst is zo sterk dat zijn zelfingenomenheid verandert. Simsom geeft toe dat de HERE hem de overwinning heeft geschonken. Het motief hiervoor lijkt niet zozeer verootmoediging te zijn, maar eerder dat hij de HERE wil overhalen hem water te geven. Toch wordt zijn gebed verhoord. Net zoals bij de andere rechters wordt de tijdsduur van Simsons richterschap vermeld (20 jaar). Maar, er is geen sprake van rust. Het land bleef in handen van de Filistijnen (vs.20). Daarmee is de geschiedenis van Simson afgesloten. Rechters 16 is een toegevoegd hoofdstuk over het einde van Simsons leven. Rechters 16 vers 1 t/m 3: Op een dag ging Simson naar de Filistijnse stad Gaza en bracht de nacht door bij een prostituee. Algauw wist iedereen dat Simson in de stad was. De hele nacht lagen bij de stadspoort mannen op de loer om Simson gevangen te nemen wanneer hij de stad zou uitgaan. Maar er gebeurde niets. Morgenochtend, zeiden zij tegen elkaar, zullen we hem weten te vinden en hem doden. Simson bleef tot middernacht bij die vrouw en ging toen naar de stadspoort. 6

7 Hij rukte de deuren van de poort plus de beide deurposten met grendels en al los, legde ze op zijn schouders en droeg ze naar de top van de berg die ten oosten van Hebron ligt! Opvallend, Simson zelf is te zwak om een vrouw te weerstaan, maar tilt wel de deuren van de poort naar de top van een berg. Bij het einde van Simons leven spelen twee vrouwen een rol. Een prostituee (waarover we net hebben gelezen) en Delila. Zij levert Simson uit aan de Filistijnen. In Rechters 16 zien we dat Simson zelf zondigt door prostitutie en een buitenechtelijke relatie. Rechters 16 vers 4 t/m 6: Enige tijd later werd hij verliefd op Delila, een meisje dat in het dal Sorek woonde. De Filistijnse koningen kwamen bij haar en zeiden: Probeer hem over te halen jou te vertellen waarin zijn kracht schuilt. Wij zullen hem dan overmeesteren en in de boeien slaan om hem zo te onderwerpen. Ieder van ons zal je hiervoor 1100 zilverstukken betalen. Toen smeekte Delila Simson haar zijn geheim te vertellen. Wat volgt, is een viervoudige herhaling van hetzelfde tafereel, met veel woordelijke overeenkomsten. Delila probeert Simson over te halen het geheim van zijn kracht prijs te geven. Bij de derde poging komt Simsons voorstel gevaarlijk dicht bij de waarheid. Simson vertelt Delila over zijn zeven haarvlechten en zegt dat ze die in een weefgetouw vast moet weven, dan is hij krachteloos. Terwijl Delila weeft, valt Simson argeloos in slaap. Maar opnieuw weet Simson zich tijdig los te rukken als de Filistijnen hem willen overmeesteren (vs.13 en 14). Vanaf vers 15 neemt Delila s manipulatie duidelijk de overhand. Simson lijkt niets geleerd te hebben van zijn eerdere ervaringen met een Filistijnse vrouw. Uiteindelijk legt hij zijn hele hart voor haar bloot om van het gezeur af te zijn. Simson geeft zonder voorbehoud het geheim prijs van zijn wonderlijke kracht, van Gods kracht in hem, die hij alleen heeft gekregen voor de bevrijding van Israël uit de macht van de Filistijnen. Rechters 16 vers 15 t/m 17: Hoe kun je nu zeggen dat je van mij houdt, terwijl je me niet eens vertrouwt? verweet zij hem. 7

8 Je hebt me al drie keer bedrogen en nog steeds niet verteld waardoor je zo sterk bent. Ze bleef hem dag in, dag uit aan zijn hoofd zeuren, tot hij er zo verdrietig en moede-loos van werd dat hij haar zijn geheim vertelde. Mijn haar is nooit geknipt, bekende hij, want ik ben een Nazireeër van God vanaf mijn geboorte. Als mijn haar zou worden geknipt, zou ik mijn kracht verliezen en net zo machteloos zijn als ieder ander mens. Zijn lange haar was het teken van de belofte aan de HERE. De kracht lag niet gelegen in zijn haar, maar in de Geest van God die steeds over hem kwam. Rechters 16 vers 18 en 19: Delila begreep dat hij haar nu eindelijk de waarheid had verteld, daarop liet ze de Filistijnse koningen komen. Kom nog één keer, zei ze, want nu heeft hij mij echt de waarheid verteld. Daarop kwamen de koningen en namen het beloofde geld mee. Toen liet zij hem met zijn hoofd op haar schoot inslapen en wenkte iemand om zijn zeven vlechten af te knippen. Zo slaagde zij erin hem machteloos te maken, want hij raakte zijn kracht kwijt. Als de Filistijnen komen, is het voor Simson vanzelfsprekend dat hij zich nog een keer kan bevrijden, maar de HERE is van hem geweken. Hij staat alleen, hij is nu inderdaad net zo machteloos als ieder ander mens. Nu kunnen de Filistijnen zich op Simon wreken. Ze steken zijn ogen uit en laten hem koren malen in de gevangenis van Gaza, mogelijk als wraak voor de verbrande korenvelden. Hij wordt ook met twee koperen kettingen geboeid. Rechters 16 vers 22 t/m 24: Maar vanaf het moment waarop zijn haar was afgeknipt, begon het weer te groeien. De Filistijnse koningen kwamen bijeen voor een groot feest om de gevangenneming van Simson te vieren. De feestgangers brachten offers aan hun God Dagon en aanbaden hem uitbundig. En toen de mensen Simson zagen, riepen zij: Dagon heeft onze vijand Simson in onze macht gegeven, die verwoester van ons land, die moordenaar van velen uit ons volk! 8

9 De Filistijnen roepen: Dagon heeft het land bevrijd van de terreur van Israëls richter. Daarin ligt een ernstige provocatie van Hem die in dit hoofdstuk verborgen is gebleven: de HERE Zelf. Tolereert de HERE deze woorden? Nee! Dat blijkt uit het vervolg, Rechters 16 vers 25 t/m 31: Toen ze halfdronken waren, schreeuwden ze: Laat Simson komen, dan kunnen we lachen! Simson werd uit de gevangenis naar de tempel gehaald en neergezet tussen de twee zuilen die het tempeldak droegen. Hij zei tegen de jongen die hem begeleidde: Laat mij maar los, ik wil graag even leunen tegen de zuilen. De tempel was afgeladen met mensen. Ook alle Filistijnse koningen waren aanwezig en op het platte dak zaten nog eens 3000 mensen, die zich vermaakten met de aanblik van Simson. Toen bad Simson tot de HERE: Almachtige HERE, denk aan mij, geef mij nog eenmaal kracht, o God, zodat ik wraak kan nemen op de Filistijnen voor het uitsteken van mijn ogen. Daarop greep hij de 2 middelste zuilen waarop de tempel rustte. Laat mij met de Filistijnen sterven, bad hij. Toen duwde hij uit alle macht tegen de zuilen en de tempel stortte in, boven op de koningen en alle andere mensen. Zo doodde hij in zijn eigen dood méér mensen dan tijdens zijn hele leven. Later kwamen zijn broers en andere familieleden naar de plaats van de ramp om zijn lichaam naar huis te brengen. Ze begroeven hem bij zijn vader Manoach, tussen Sora en Estaol. Simson had Israël 20 jaar geleid. Simsons optreden is illustratief voor de godsdienstige en morele toestand waarin Israël verkeert. Maar, de Here laat Zijn volk niet in de steek. Zijn belofte van verlossing blijft van kracht. In de volgende uitzending lezen we het slot van het Bijbelboek Rechters, de hoofdstukken 17 t/m 21. 9