Goede Vrijdag Thema: Kruis: horizontaal én verticaal mysterie

Transcriptie

1 Vrijdag 25 maart 2016 Voorganger: Viecie: (Liturgiecommissie) Annemiek Burggraaf, Rik Harmsen, Ciska Posthumus, Sandra van Slooten, Anneke v.d. Zijpp Piano: Anton Visser Dienstdoende koster: Michel Smoorenberg Vanaf 9:45 uur is er gelegenheid tot stilte en inkeer ter voorbereiding op de dienst. Goede Vrijdag Thema: Kruis: horizontaal én verticaal mysterie Vanaf uur is er gelegenheid tot stilte en inkeer ter voorbereiding op de dienst We steken één kaars aan in het midden van het rode kleed Welkom (Anneke) Ik heet u allen hartelijk welkom in deze meditatieve viering van Goede Vrijdag, waarin wij van oudsher het sterven van Jezus Christus aan het kruis gedenken. Enkele woorden ter inleiding van het thema Toen ik jong was heb ik mijzelf met verbazing afgevraagd waarom aan deze Vrijdag het woord 'goed' is toegevoegd. Wat is er goed aan een kruisiging? Iedere keer dat ik de gang van Jezus naar het kruis hoor en lees, iedere keer dat ik hoor en lees over zijn sterven aan dat kruis, lopen de huiveringen door mijn ziel, zowel vroeger als nu. In de loop der jaren heb ik begrepen

2 dat de klassieke christelijke tradities tot de gedachte zijn gekomen, dat het kruis van Christus ons heel veel goeds gebracht heeft. Men denkt dan met name aan het kruis als teken van genoegdoening, als goddelijke Zoon die met het offer van zijn leven de zondige mens heeft verlost van zijn zondeval. Nu kunnen wij mensen weer recht voor God staan, en dat is goed. Zo heeft men vroeger geredeneerd, en dat is tot op heden door velen tot in het oneindige herhaald, vaak zonder context of uitleg. De vraag is of dat stuk theologie ons hart nu, in deze tijd, bereikt. Laten we vanavond nu eens samen volkomen onbevangen kijken naar dat kruis, en ons afvragen wat het ons zegt, wat het met ons doet. Laten we meegaan in die weg van Jezus Christus naar Jeruzalem, die Hem zwaar viel, zo bidt Hij ergens tot God de Vader, maar 'niet mijn wil geschiede, maar Uw wil geschiede'. 2 Zingen: Wij zingen van lied 970 de verzen 1, 2, 5 Vlammen zijn er vele Gebed (Annemiek) Zingen Taizébundel lied 'Kom, heil'ge Geest'

3 Schriftlezing Joh.19: 1-6 (Ciska) 13-16; Kort woord ter overweging (Anneke) Het is een lange weg, die Jezus gaat naar het kruis. De evangelisten leggen alle vier verschillende nadrukken en accenten op deze kruisgang, maar ze hebben gemeen dat ze uitgebreid beschrijven hoe Hij heel omslachtig en vol machtsvertoon werd gevangen genomen, verhoord, vernederd en bespot werd. Ook komt overal naar voren dat Jezus deze lijdensweg aanvaardt, en alhoewel wij voelen hoe zwaar zijn voetstappen Hem geweest moeten zijn, Hij zoekt nergens een uitweg in een vlucht of in verzet of in geweld. Zit hier een betekenis in? Wat zegt het ons nu, dat ooit, lang geleden, een Jezus uit Nazareth aan een kruis werd geslagen? Ja, al in zijn leven werd Hij herkend als de Christus, de Gezalfde des Heren, iemand die zoveel wijsheid en liefde uitstraalde, dat men voelde: hier is Iemand in ons midden die heel dicht bij God vandaan komt. En juist deze mens met zijn Christusbewustzijn hangt daar vrijwillig aan het kruis. Dat raakt ons, mensen, al duizenden jaren tot in het diepst van ons hart. Afstand doen van het leven hier op aarde, terwijl je als charismatisch mens bij wijze van spreken de hele wereld aan je zijde had. Tenminste, als je de weg van de mens wilde volgen. Dat wilde Jezus niet. De Christus in Hem, dat bewustzijn van hoger, dieper, anders, leidde Hem op deze weg. Liever trouw aan de goddelijke eeuwigheid in Mij dan Mij over te geven aan wat mensen menen elkaar aan te mogen en moeten doen. Door dat te doen, door op een koninklijke manier zijn leven te geven, wordt hier van eeuwigheid tot zaligheid het lijden in al z'n afschrikwekkendheid centraal gesteld. Nooit kunnen we voorbij aan dat kruis, voorbij aan Goede Vrijdag, zonder dat we denken: o God, dat niet, zo niet, hoe kunnen we elkaar dat aandoen. En misschien is dat wel het goede aan deze Goede Vrijdag. Dat we ons één dag in het jaar met elkaar onder dat kruis bevinden en het besef in ons voelen branden: liever sterven - mijn leven geven - dan schade oplopen aan mijn ziel.

4 Een Christus aan het kruis. En wie het ziet lijdt mee. Bij wie het ziet ontwaakt het medelijden. Niet als neerbuigende emotie van 'ach wat zielig', maar als een spiritueel besef dat het lijden van anderen, van mensen, dieren, van al wat leeft, ook ons aangaat. Dat is het goede van deze Vrijdag: dat kruis laat de wereld niet met rust, maar maakt de wereld onrustig. Het is een uiterst roerig iets in de gezapigheid van het Christendom. En dat is goed, dat heeft de wereld nodig, om uit haar vanzelfsprekende orde der dingen te geraken. Pijnlijk, dat dat besef met zoveel lijden, met zoveel pijn moest worden opgeroepen. Niet allen bij degene die daar leed, die aan het kruis hing, maar ook bij de mensen die er getuige van waren. Zij hielden van hem, en ze konden het nauwelijks aanzien. Zingen: lied 573 De moeder stond door smart bevangen verzen 1, 2, 3, 4 stilte verzen 5, 6, 7, 8 stilte verzen 9, 10, 13, 14, 15 16, 19, 20 stilte Kort woord ter overweging Stabat Mater. De moeder stond. Zoals we zongen stond zij bij het kruis van Christus, die Jezus, haar zoon was. Het is een Middeleeuws gebed, dat als gedicht ongelooflijk vaak vertaald en op muziek gezet is. Het is gebaseerd op niet meer dan 3 regels uit het Evangelie van Johannes, die komen bij de andere drie Evangelisten helemaal niet voor. Het moet zo geweest zijn, dat degene die dit meditatieve gebed schreef, zich volkomen had ingeleefd in de persoon van Maria, de moeder die moest toezien hoe de wereld haar bloedeigen zoon aan het kruis hing. En hij beschreef dat verdriet zo indringend, dat tallozen na hem zich herkenden in die treurnis Kijk naar die treurende vrouw...wie voelt dan geen tranen komen

5 De dichter kruipt emotioneel gezien steeds verder naar Maria toe, zachtjes, voorzichtig, hij wil haar niet storen, maar hij wil naast haar zijn, met haar zijn, deelnemen aan haar verdriet Laat mij huilen aan uw zijde, laat het kruis ook mij doen lijden Hier, onder het kruis, zijn al degenen die daar staan, onderling verbonden door de gekruisigde. Allerlei soorten verdriet verweven zich met elkaar. Daar staat Maria, de Mater Dolorosa, de treurende moeder. En haar zuster. Daar staat ook Maria Magdalena, een vrouw met wie Jezus een bijzondere band had. Ik kan me voorstellen dat ze heus wel wist dat Jezus zijn liefde over alles en iedereen wist te moeten uitspreiden, maar ze kon het niet helpen, ze hield van Hem met haar hele hart. Daar staat ook de leerling van wie Hij, Jezus, veel hield. Daar staat ook de dichter van het Stabat Mater, en met het zingen van het lied staan wij daar vanavond ook. We kijken naar dat kruis, voelen ontzetting bij het zien van liefde en lijden, van verbondenheid die nu ontbonden wordt. Het kruis haalt alle dingen van de wereld overhoop. Dat was toen zo. En het is nog steeds zo. Want leven wij ons in in die liefde en dat lijden, we denken in één adem door aan al die oeverloze hoeveelheden mensen die tot op vandaag lijden om wie hen lief zijn. Het is de verticale balk van het kruis, die wijst naar het mysterie van de Christus, die eerder koos voor het sterven aan de wereld dan zijn band met de eeuwigheid, met God, met het geheelde leven, op te geven. Het kruis was de prijs die Hij gaf om voor eeuwig een spiegel te zijn voor hoe wij niet moeten zijn, niet moeten doen. En vanaf zijn verticale balk gaf Jezus betekenis aan de horizontale balk, die samen Zijn kruis vormden. Hij keek naar beneden en zag ze staan, mensen die van Hem hielden met al die door elkaar heen lopende liefdes. Hij wist, zoals we dat in onze geloofstaal zeggen: Ik ga naar mijn Vader, Ik keer terug naar mijn oorsprong, 5

6 Ik vertrouw op mijn Vaders armen. 6 Maar zij, zij moeten het nu met herinneringen en met elkaar doen, leven. Hij keek naar beneden en zei: Moeder, daar is je zoon. Tegen de leerling die Hij zo liefhad zei Hij: Zoon, daar is je moeder. Zo verwees Hij mensen naar elkaar. Dat kan verbondenheid doen met mensen. Verbonden in liefde en toewijding met Hem raken mensen ook verbonden met elkaar. Verticaal reikt het kruis van de aarde waar het in vastgezet is tot aan de hemel, waar God wacht op zijn Zoon, even in mystieke beeldentaal gezegd. De uitwerking van de verticale balk zijn horizontale golven van liefde, genade en ontferming, van toewijding en opoffering van mensen tot mensen, golven die reiken van 33 na Chr. tot op de dag van vandaag. Amen. Gebed (Sandra) Schriftlezing Joh.19: (Rik) We doen de kaars uit Zingen: Taizébundel lied 30 3x In manus Tuas, Pater We verlaten in stilte de kerk