Samenvatting huidproblemen:

Transcriptie

1 Samenvatting huidproblemen: Je kunt bij een lekkage wel gaan dweilen, maar het probleem los je er niet mee op! Bij huidproblemen is dit niet anders, als je deze alleen behandeld blijft het probleem bestaan! De conditie van de huid rond de stoma bepaalt in belangrijke mate de kwaliteit van leven. Irritaties op dat plekje huid of andere huidproblemen kunnen aanleiding geven tot: Lekkages, pijn, zelfzorgproblemen, onzekerheid, sociale problemen en/of isolement. Deze presentatie zal met name gericht zijn op het voorkomen van huidproblemen en dit begint bij een goede basiszorg! Mocht er een huidprobleem ontstaan dan is het heel belangrijk om eerst de oorzaak te achterhalen! Anatomie en functies van de huid: De huid bestaat uit 3 lagen: Opperhuid: dit is de beschermende laag en zorgt ervoor dat je huid niet zomaar uitdroogt en biedt bescherming tegen uv straling en bacterien van buitenaf. Lederhuid: geeft de huid stevigheid. Binnen deze laag bevinden zich de: Zweetklieren, bloedvaten, zenuwen, haarwortels, talgklieren Onderhuids bindweefsel: deze laag bestaat voornamelijk uit vet en voorkomt snelle temperatuurswisselingen. Functies: De huid vormt een barriere met de buitenwereld en heeft vele functies: Oa voorkomt het oververhitting en onderkoeling De huid zorgt ervoor dat schadelijke bacteriën, virussen en schimmels niet zomaar binnen kunnen dringen. Over de hele huid verspreid zitten ongeveer een miljoen zenuwuiteinden. Hiermee kunnen we warmte, kou, pijn, aanraking, trillen, druk en jeuk voelen.

2 Factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van huidproblemen: Blootstelling aan ontlasting of urine: Met name dunne ontlasting en urine geven eerder problemen als deze in contact komen met de huid, dit vanwege de samenstelling hiervan. Pigmentatie van de huid: Lichtere huidtypes zoals bijv. roodharige hebben een gevoeligere huid. Getinte huidtypes hebben een vettere huid. Algemene toestand: Waaronder stress, verlaagde weerstand, slechte conditie, al deze factoren hebben een negatief effect op de huid. Leeftijd: Oudere generatie heeft sneller last van een drogere huid Medicatie: Onder andere corticosteroiden zoals prednison, dit geeft een dunnere, gevoelige huid Medische voorgeschiedenis: Denk hierbij aan eczeem, psoriasis, Diabetes: hierbij eerder kans op schimmelinfecties Lichamelijke activiteiten: Denk hierbij aan bijv. overmatig transpireren: in zweet zit veel zout en dit zout kan irritatie geven.

3 Basiszorg Huidproblemen zijn voor een groot deel te voorkomen door een goede basiszorg! Een goede basiszorg houdt in: Verwijder materiaal op een pellende wijze met een goede ondersteuning van de huid. Gebeurt dit niet dan worden er op den duur meer huidcellen losgetrokken dan er worden aangemaakt. De huid wordt hierdoor dunner en er ontstaan gemakkelijker irritaties. Plakresten verwijderen met lauw water en een onsteriel gaasje of onder de douche blijven er dan nog plakresten achter laat deze dan zitten, zolang de ontlasting of urine van de huid af is kan dit geen kwaad. Problemen ontstaan als men aan de plakresten gaan trekken of met de nagel deze probeert te verwijderen, hierdoor ontstaan wondjes. Bij hardnekkige plakresten zal de huidplaat niet geschikt zijn voor u huid en is het raadzaam om samen met uw stomaverpleegkundige ander materiaal uit te proberen. Inspecteer de achterkant van de huidplaat goed, hieruit is veel informatie af te lezen! En is een oorzaak van een huidprobleem hierdoor vaak te achterhalen: zit er bijvoorbeeld ontlasting of urine onder? Is de plak laag nog geheel intact of deels weggevreten? Een goede huidverzorging bestaat uit: reinigen met lauw water en onsteriele gaasjes. een douche bevorderd de doorbloeding wat ten goede komt voor de huid. Gebruik geen zeep of andere reinigingsmiddelen deze drogen de huid alleen maar uit, geven huidirritaties en hierdoor zou het kunnen dat de huidplaat minder goed plakt. Wil je toch graag zeep gebruiken neem dan een ph neutrale zeep. Belangrijk om te zorgen dat de huid goed drooggedept is, gebruik geen fohn! Kans op verbranding van de huid. Gebruik geen crème/barrièrespray Haargroei bij voorkeur 1x per week afscheren of knippen. Belangrijk om met de haargroei mee te scheren en de stoma te beschermen door er een gaasje op te leggen. Haargroei dicht langs de stoma wegknippen. Eventueel is het mogelijk om de haartjes permanent weg te laten laseren, informatie hierover is te verkrijgen bij u stomaverpleegkundige. Het is heel belangrijk om een goed passende mal te hebben waarbij er 1-2mm huid zichtbaar is tussen de opening en de stoma. Let hier ook op bij voorgestanst materiaal. Door de aanwezige peristaltiek/samentrekking van de darm heb je deze ruimte nodig. Een te krappe opening geeft beknelling/insnoering hierdoor kunnen wondjes op de stoma ontstaan en geeft kans op lekkages. het slijmvlies van de stoma is vochtig waardoor de huidplaat hier niet zal plakken en eventueel ontlasting of urine er gemakkelijk onder door kan. Breng de huidplaat op lichaamstemperatuur hierdoor zal de plakkracht verbeteren. Gebruik geen föhn of verwarming om materiaal op te warmen! Materiaal met gestrekte huid aanbrengen en deze gestrekt te houden tot deze goed is aangewreven. Dit doe je van binnen naar buiten toe. We zien vaak dat alleen de buitenrand wordt aangewreven maar lekkages ontstaan van binnenuit.

4 Bij lekkages zien we geregeld dat men de buitenrand afplakt met strips, dit is een schijnoplossing die juist het huidprobleem kan vergroten, doordat de ontlasting of urine nu nog langer op de huid onder de huidplaat zit. De lekkage begint bij de stoma, daar moet de oorzaak worden aangepakt. Wissel materiaal tijdig maar niet onnodig. 1-delig ip iedere 24uur, 2-delige huidplaat om de 2-3dgn. Leeg tijdig je zakje, als het zakje te vol raakt wordt deze zwaar en gaat trekken aan de huid waardoor deze sneller beschadigd kan raken. Experimenteer niet zelf met materiaal, maar doe dit in overleg met uw stomaverpleegkundige. Als er ander materiaal ingezet wordt, probeer dit dan enkele dagen uit. Resultaten vragen vaak tijd. De ontwikkeling op stomamateriaal is de afgelopen jaren enorm verbeterd, de bestanddelen in een huidplaat werken voedend voor de huid en nemen goed vocht op. Belangrijk om bij gebruik van hulpmiddelen te weten waarvoor ze ingezet moeten worden en hoe deze aan te brengen. We zien geregeld dat men bijv. stomapoeder inzet een op rode huid. Deze poeder is alleen geschikt op kapotte/ontvelde huid omdat hierbij sprake is van een vochtige huid. De poeder legt een filmlaagje op de vochtige huid waardoor hier overheen geplakt kan worden. Hulpmiddelen kunnen bij verkeerd gebruik juist huidproblemen geven! gebruik dit daarom alleen na overleg met uw stomaverpleegkundige.

5 Veel voorkomende huidproblemen en hoe deze te herkennen: Belangrijk om eerst de oorzaak te achterhalen. Het heeft geen zin om een huidprobleem te behandelen als de oorzaak niet wordt weggenomen want dan zal het probleem steeds terugkeren! Roodheid: dit kan onder de gehele huidplaat zijn, direct rondom de stoma, onder een deel van de huidplaat of juist aan de buitenrand. Het is ook mogelijk dat er roodheid onder het opvangzakje ontstaat op de plek waar het zakje de huid raakt. De huid kan pijnloos zijn, maar kan ook jeuken, brandend gevoel geven en/of er kunnen pukkeltjes aanwezig zijn. Oorzaak kan zijn: lekkages door bijv. een stoma op huidniveau, ligging in een kuil of plooi, niet goed passend materiaal of door onzorgvuldig verwijderen van de huidplaat, Kort nadat een stoma is aangelegd kun je ook roodheid van de huid hebben, dit komt doordat de huid moet wennen. Deze roodheid trekt snel na verwijdering van de huidplaat weg en geeft over het algemeen geen klachten. De behandeling bestaat uit de oorzaak weg te nemen eventueel kan bij onvoldoende resultaat tijdelijk een barrierecreme ingezet worden, let hierbij op dat er een speldenknop aan creme gebruikt wordt en deze dient ingewreven te worden tot de huid stroef aanvoelt anders krijg je namelijk lekkages! Ontvelling: de huid is kapot, en kan hierdoor wat bloeden of vochtig zijn. De oorzaak kan mogelijk een lekkage zijn, onzorgvuldig verwijderen van de huidplaat De behandeling bestaat uit: oorzaak wegnemen en bestrijden, tijdelijk een stomapoeder inzetten: overtollig poeder wegvegen! Irritatie: voorbeelden zijn onder andere eczeem, psoriasis Kunt ook last hebben van een chemische irritatie die ontstaat door prikkelende stoffen zoals oplosmiddelen, ontvettende substanties. Dit kan ontstaan doordat de huid teveel wordt afgesloten. Vooral transpiratievocht kan leiden tot irritatie. De huid kan hierdoor verweken en gemakkelijk gaan schimmelen. Ook kan het zijn dat dat er een overgevoeligheid is voor ingredienten in de huidplaat. Inwerking van ontlasting of urine, onzorgvuldig aanbrengen of verwijderen materiaal. Scheren, radiotherapie, chemotherapie De behandeling bestaat ook weer uit de oorzaak weg te nemen en eventueel tijdelijk een barrierecreme in te zetten. Verweking en/of vereelting van de huid: Een verweekte huid is vochtig Op den duur zal de huid gaan vereelten, hierbij voelt de huid verhard aan en ontstaat een wittige verkleuring. Ontstaat door chronische blootstelling aan vocht en irritatie, bij lekkages en niet goed passend materiaal.

6 De behandeling zal gestart worden na controle bij de stomaverpleegkundige Eerst wordt naar de oorzaak gezocht en deze wordt aangepakt. Vaak is dit een aanpassing in materiaal (andere opening van de huidplaat of ander merk) Een behandeling van vereelte huid kan zijn om een appelazijn te gaan gebruiken, dit houdt in: 1deel appelazijn vermengen met 2delen water en dit enkele minuten op de aangedane huid in te laten trekken. De bestanddelen die hierin zitten zullen de huid doen genezen. Hypergranulatie (wild vlees): zijn wratachtige bultjes die gemakkelijk gaan bloeden. Ze zijn vaak onschuldig. Dit kan een gevolg zijn van bijv. lekkages waardoor de huid steeds ontveld raakt en er wildgroei ontstaat. Wildgroei op het slijmvlies kan een gevolg zijn van een te krappe opening of schuring van het opvangzakje Dit dient behandeld te worden door een stomaverpleegkundige waarbij weer eerst gekeken wordt of het idd hypergranulatie is. Bultjes op het slijmvlies kunnen ook poliepen zijn. Vervolgens wordt gezocht naar de oorzaak. Eventueel kan de hypergranulatie aangestipt worden met een zilvernitraat. Vaak zien we dat de ene patient hier gevoeliger voor is dan een andere. Het herpesvirus (koortslip) kan hier regelmatig aan gelinkt worden. Wat kun je zelf doen en wanneer schakel je hulp in: Zorg goed voor de huid: reinig de huid rond de stoma dus alleen met water. Let goed op uw gewicht: gewichtsschommelingen kunnen problemen geven Stoma kan groter worden waardoor materiaal niet meer goed past Drink voldoende en eet vezelrijke voeding: vocht zorgt voor de afvoer van afvalstoffen en vezelrijke voeding geeft volume aan de ontlasting waardoor deze minder zuur is/ Controleer dagelijks de huid: zo signaleer je op tijd een eventueel huidprobleem Besteed aandacht aan de verzorging: neem er de tijd voor Bezoek 1x per jaar de stomaverpleegkundige: advies vanuit mmc, zal niet bij iedere instelling haalbaar zijn. Zoek bij problemen tijdig hulp: een huidprobleem kan alleen maar groter worden als je te lang wacht.