Voorbeeld NEN-EN Normalisatie-instituut Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Transcriptie

1 Nederlandse Gieterijtechniek Nodulair gietijzer NENEN 163 Founding Spheroidal graphite cast irons 1e druk, november 17 ICS Vervangt NEN 2733:18 Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN 163, juni 17. De Europese norm EN 163 heeft de status van Nederlandse norm. Dit document mag slechts op een standalone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a standalone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Normcommissie "Gietijzer" Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatieinstituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatieinstituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatieinstituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdende met toepassing van door het Nederlands Normalisatieinstituut gepubliceerde uitgaven. Prijsklasse 60 Nederlands 17 Nederlands Normalisatieinstituut Normalisatieinstituut Kalfjeslaan 2, Postbus 0, 2600 GB Delft, Telefoon (01) , Fax (01)

2 NENEN 163:17 Nederlands voorwoord Voor de in deze norm vermelde andere normen bestaan in Nederland de volgende equivalenten: Vermelde norm EN 4 EN 8 EN 6 EN 11 EN 13 EN 160 EN 0021 EN 0031 EN 041 EN ISO 4 ISO 231:11 Nederlandse norm NENEN 4 NENEN 8 NENEN 6 NENEN 11 NENEN 13 NENEN 160 NENEN 0021 NENEN 0031 NENEN 041 NENENISO 4 Titel Nodulair gietijzeren buizen hulpstukken en verbindingen voor waterleidingen Eisen en beproevingsmethoden Nodulair gietijzeren buizen hulpstukken en verbindingen voor afvalwatertoepassingen Eisen en beproevingsmethoden Nodulair gietijzeren buizen hulpstukken en verbindingen voor gasleidingen Eisen en beproevingsmethoden GieterijtechniekTechnische leveringsvoorwaarden Deel 1: Algemeen GieterijtechniekTechnische leveringsvoorwaarden Deel 3: Aanvullende eisen voor gietstukken van ijzer GieterijtechniekAanduidingssysteem voor gietijzer Materiaalsymbolen en nummers Metalen Trekproef Deel 1: Beproevingsmethode (bij omgevingstemperatuur) Metalen Hardheidsmeting volgens Brinell Deel 1: Beproevingsmethode Metalen Kerfslagproef volgens Charpy Deel 1: Beproevingsmethode Gietijzer Bepaling van de microstructuur van grafiet

3 EUROPESE NORM EUROPÄISCHE NORM EUROPEAN STANDARD NORME EUROPÉENNE EN 163 juni 17 ICS Trefwoorden: gieterijtechniek, gietijzer, gietstukken, nodulair gietijzer, soorten: kwaliteit, aanduiding, indeling, mechanische eigenschappen, treksterkte, verlenging, hardheid, monsterneming, mechanische beproeving Nederlandse versie Gieterijtechniek Nodulair gietijzer Gießereiwesen Gußeisen mit Founding Spheroidal graph Fonderie Fonte à graphite Kugelgraphit ite cast irons spheroidal Deze norm is de Nederlandse versie van de Europese norm EN 163:17. Hij is vertaald door het NNI. Hij heeft dezelfde status als de officiële versies. Deze Europese norm is door de CEN aangenomen op De CENleden zijn verplicht zich te houden aan het huishoudelijk reglement van de CEN/CENELEC, waarin is vastgelegd onder welke voorwaarden aan deze Europese norm, zonder veranderingen, de status van nationale norm moet worden gegeven. Bijgewerkte lijsten van en bibliografische gegevens betreffende zulke nationale normen kunnen op aanvraag worden verkregen bij het centrale secretariaat en bij elk CENlid. Deze Europese norm bestaat in drie officiële versies (Duits, Engels, Frans). Een versie in een andere taal, die onder verantwoordelijkheid van een CENlid in zijn landstaal is gemaakt en die is aangemeld bij het centrale secretariaat van de CEN, heeft dezelfde status als de officiële versies. Leden van de CEN zijn de nationale normalisatieinstituten van België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, IJsland, Italië, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. CEN Europese commissie voor normalisatie Europäisches Komitee für Normung European Committee for Standardization Comité Européen de Normalisation Centraal Secretariaat: Stassartstraat 36, В0 Brussel 17 Auteursrechten voorbehouden aan de CENleden Ref. nr. EN 163:17 nl

4 Biz. 2 EN 163:17 (blanco)

5 Blz.3 EN 163:17 Inhoud blz Figuur 1 Figuur 2 Figuur 3 Figuur 4 Figuur Figuur 6 Bijlage A ^ Bijlage E I Bijlage С ) (informatief) Bibliografie Bijlage С ) (informatief) Richtwaarden voor de 0,2%rekgrens voor proefstaven van monsters die uit gietstukken zijn genomen Bijlage E Voorwoord Inleiding Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Termen en definities Nodulair gietijzer Noduliseringsbehandeling Aanduiding Informatie bij de bestelling Vervaardiging Eisen Proefstaven vervaardigd uit apart gegoten monsters Proefstaven vervaardigd uit aangegoten monsters Proefstaven vervaardigd uit monsters die uit een gietstuk zijn genomen Indeling als functie van hardheid Grafietstructuur Monsterneming Algemeen Apart gegoten monsters Aangegoten monsters Monsters genomen uit een gietstuk Beproevingsmethoden Trekproef Kerfslagproef Hardheidsmeting Herhalingsproeven De noodzaak voor herhalingsproeven Procedure voor herhalingsproeven Apart gegoten monsters (optie 1) Apart gegoten monsters (optie 2) Apart gegoten monsters (optie 3) Proefstaaf voor de trekproef Proefstaaf voor de kerfslagproef volgens Charpy Aangegoten monster (normatief) Indeling als functie van de hardheid (informatief) Technische gegevens van nodulair gietijzer (normatief) Vorming van keuringseenheden en aantal beproevingen

6 Biz. 4 EN 163:17 Voorwoord Deze Europese norm is opgesteld door de Technische Commissie CEN/TC 10 "Foundry technology", waarvan DIN het secretariaat heeft. Deze Europese norm moet de status van nationale norm worden gegeven, hetzij door publicatie van een identieke tekst of door hem ten minste voor december 17 te erkennen. Nationale normen die er mee in strijd zijn moeten ten minste voor december 17 worden ingetrokken. Binnen zijn werkprogramma heeft CEN/TC 10 aan CEN/TC 10/WG 2.30 "Spheroidal graphite and austempered ductile iron" gevraagd de volgende norm opte stellen: EN 163 Gieterijtechniek Nodulair gietijzer Volgens de Internal Regulations van de CEN/CENELEC moeten de volgende landen deze Europese norm overnemen: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, IJsland, Italië, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland.

7 Biz. EN 163:17 Inleiding Deze Europese norm behandelt de indeling van nodulair gietijzer volgens de mechanische eigenschappen van het materiaal. De eigenschappen van nodulair gietijzer zijn afhankelijk van zijn structuur. De mechanische eigenschappen van het materiaal kunnen worden beoordeeld op bewerkte proefstaven vervaardigd uit: apart gegoten monsters; monsters gegoten aan het gietstuk of het gietsysteem, hierna aangegoten monster genoemd; monsters genomen uit een gietstuk (alleen indien tussen fabrikant en koper overeengekomen). De materiaalsoort wordt bepaald aan de hand van de mechanische eigenschappen gemeten op bewerkte proefstaven vervaardigd uit apart gegoten monsters. Indien de hardheid voor de koper een eis is, die belangrijk voor zijn toepassing is, dan geeft bijlage A middelen voor de bepaling ervan. Verdere technische gegevens over nodulair gietijzer zijn in bijlage В gegeven. EN ISO 4 Gietijzer Bepaling van de microstructuur van grafiet OPMERKING Informatieve verwijzingen naar documenten, gebruikt bij de voorbereiding van deze norm en op de passende plaatsen in de tekst aangehaald, zijn in de bibliografie opgesomd, zie bijlage C. 3 Termen en definities Voor de toepassing van deze norm gelden de volgende definities: 3.1 nodulair gietijzer: Gegoten materiaal op basis van ijzer en koolstof, waarbij koolstof hoofdzakelijk in bolvormige grafietdeeltjes aanwezig is. OPMERKING Nodulair gietijzer wordt ook rekbaar gietijzer genoemd. 3.2 noduliseringsbehandeling: Behandeling die vloeibaar ijzer in contact brengt met een stof om tijdens de stolling bolvormig grafiet te produceren. 4 Aanduiding 1 Onderwerp en toepassingsgebied Deze Europese norm geeft de soorten en overeenkomende eisen van nodulair gietijzer. Deze Europese norm specificeert een indeling gebaseerd op de mechanische eigenschappen gemeten op bewerkte proefstaven vervaardigd uit; apart gegoten monsters; aangegoten monsters; monsters genomen uit een gietstuk. Deze norm specificeert ook een indeling als functie van de hardheid. Deze norm omvat niet de leveringsvoorwaarden voor nodulair gietijzer, zie EN 11 en EN 13. Deze norm geldt niet voor nodulair gietijzer voor pijpen, fittingen en toebehoren die in EN 4, EN 8, EN 6 en ISO 231 worden behandeld. 2 Normatieve verwijzingen Deze Europese norm bevat door gedateerde en ongedateerde verwijzingen bepalingen uit andere publicaties. Deze normatieve verwijzingen zijn op passende plaatsen in de tekst aangehaald en de publicaties zijn hierna opgesomd. Bij gedateerde verwijzingen zijn latere wijzigingen of herzieningen van een van deze publicaties slechts van toepassing op deze Europese norm, indien ze door een wijziging of herziening daarin zijn verwerkt. Bij de ongedateerde verwijzingen is de laatste drukvan de publicatie waarnaar is verwezen van toepassing. EN 0021 Metalen Trekproef Deel 1: Beproevingsmethode (bij omgevingstemperatuur) EN 0031 Metalen Hardheidsmeting volgens Brinell Deel 1: Beproevingsmethode EN 041 Metalen Kerfslagproef volgens Charpy Deel 1: Beproevingsmethode Het materiaal moet of met een symbool of met een nummer, zoals in de tabellen 1 tot en met 4 is aangegeven, worden aangeduid. Informatie bij de bestelling De volgende informatie moet door de koper worden verstrekt: a) het nummer van deze Europese norm (EN 163); b) de aanduiding van het materiaal; c) alle speciale eisen die bij de bestelling moeten worden overeengekomen. 6 Vervaardiging De methode van vervaardiging van nodulair gietijzer en de chemische samenstelling en elke warmtebehandeling wordt aan de fabrikant overgelaten, tenzij het door de koper is gespecificeerd. Alle overeenkomsten tussen de fabrikant en de koper moeten bij de bestelling worden gemaakt. 7 Eisen 7.1 Proefstaven vervaardigd uit apart gegoten monsters Algemeen De mechanische eigenschappen van nodulair gietijzer moeten zijn zoals gegeven in de tabellen 1 en 2 en, indien van toepassing, volgens de eisen gegeven in Kerfslagproef De in tabel 2 gegeven kerf slagwaarden bij omgevingstemperatuur en lage temperaturen moeten, indien van toepassing, alleen worden bepaald indien dit door de koper tijdens de bestelling is opgegeven.

8 Biz. 6 EN 163:17 Tabel 1: Mechanische eigenschappen gemeten op proefstaven vervaardigd uit apart gegoten monsters Aanduiding van het mater aal Symbool ENGJS3022LT 1 > ENGJS3022RT 2 > ENGJS3022 ENGJS40018LT 1 > ENGJS40018RT 2 > ENGJS40018 ENGJS4001 ENGJS40 ENGJS007 ENGJS6003 ENGJS7002 ENGJS8002 ENGJS002 Materiaalnummer ENJS1 ENJS14 ENJS ENJS2 ENJS24 ENJS20 ENJS30 ENJS40 ENJS0 ENJS60 ENJS70 ENJS80 ENJS0 Treksterkte N/mm 2 min ,2%rekgrens я р0,2 N/mm 2 min Rek А % min. 11) LT voor lage temperatuur. 1 2) RT voor omgevingstemperatuur. OPMERKING 1 De waarden van deze materialen gelden voor in zandvormen gegoten gietstukken met vergelijkbare thermische eigenschappen. Afhankelijk van bij de bestelling overeengekomen aanvullingen, kunnen zij voor gietstukken, die met een andere methode zijn verkregen, gelden. OPMERKING 2 Onafhankelijk van de gebruikte methode voor het vervaardigen van de gietstukken, zijn de soorten gebaseerd op de mechanische eigenschappen gemeten op proefstaven genomen uit apart gegoten monsters in een zandvorm of een vorm met vergelijkbare thermische eigenschappen. OPMERKING 3 1 N/mm 2 = 1 MPa. OPMERKING 4 De aanduiding van de materialen is volgens EN I

9 Biz. 7 EN 163:17 Tabel 2: Minimumkerfslagwaarde gemeten op proefstaven met een Vvormige kerf vervaardigd uit apart gegoten monsters. Aanduiding van het гш iteriaal Symbool ENGJS3022LT 1 > ENGJS3022RT 2 > ENGJS40018LT 1 > ENGJS40018RT 1 > ENJS1 ENJS14 ENJS2 ENJS24 Materiaalnummer bijomgevingstemperatuur (23 ± ) C Gemiddelde van drie proeven Individuele waarde M inimumkerfslagwaarden in J bij (20 ± 2) C I 1) LT voor lage temperatuur. 2) RT voor omgevingstemperatuur. Gemiddelde van drie proeven 12 Individuele waarde bij (40 ± 2) C Gemiddelde van drie proeven 12 Individuele waarde I I OPMERKING 1 De waarden van deze materialen gelden voor in zandvormen gegoten gietstukken met vergelijkbare thermische eigenschappen. Afhankelijk van bij de bestelling overeengekomen aanvullingen, kunnen zij voor gietstukken, die met een andere methode zijn verkregen, gelden. OPMERKING 2 Onafhankelijk van de gebruikte methode voor het vervaardigen van de gietstukken, zijn de soorten gebaseerd op de mechanische eigenschappen gemeten op proefstaven genomen uit apart gegoten monsters in een zandvorm of een vorm met vergelijkbare thermische eigenschappen. OPMERKING 3 De aanduiding van de materialen is volgens EN 160. I 7.2 Proefstaven vervaardigd uit aangegoten monsters Kerfslagproef Algemeen De in tabel 4 gegeven kerfslagwaarden bij omgevings De mechanische eigenschappen van nodulair gietijzer temperatuur en lage temperaturen moeten, indien van moeten zijn als gegeven in de tabellen 3 en 4 en, indien toepassing, alleen worden bepaald indien dit door de van toepassing, volgens de eisen gegeven in koper tijdens de bestelling is opgegeven.

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft T (01) F (01) ex. NENEN 163:17 nl Gieterijtechniek Nodulair gietijzer Wilt u deze norm in PDFformaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (01) klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO en IECnormen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (01) , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: Normalisatie: de wereld op één lijn. preview 2016