DETECTOR ONTVANGER/ MW RADIO. Onderdelenlijst: Benodigd gereedschap: Werking: Let op! Opitec bouwpakketten zijn na afbouw

Transcriptie

1 is uniek DETECTOR ONTVANGER/ MW RADIO Let op! Opitec bouwpakketten zijn na afbouw geen speelgo ed, maar leermiddelen als ondersteuning in het ped agogisch vakgebied.dit bouwpakket mag door kinde ren en jongeren alleen onder toezicht van een volwassene worden gebouwd en gebruikt. Niet geschikt voor kinderen jonger dan 36 maanden. Verstikkingsgevaar! Onderdelenlijst: 1 mtr. schakeldraad 1 mtr. koperdraad 1complete spoel met ferrietkern 2 transistoren BC weerstanden resp. 1 x 2,2 KΩ; 1 x 6,8 KΩ en 1 x 1,5 MΩ 3 condensatoren 1 x 270 pf 1 x 1000 pf (=1 nf) en 1 x 4700 pf (=4,7 nf) (271= 270 pf / 4n7= 4700pF) 2 Elco s 1 x 2,2 µf en 1 x 100 µf 1 diode AA 119 oder 1N60 1 koptelefoon Benodigd gereedschap: Soldeerbout 30 Watt (max.) Elektronica soldeer (bevat vloeimiddel) Isoleertang of zij kniptang Hamertje Werking: Met deze schakeling kun je op de middengolf uitgezonden signalen via een antenne ontvangen. Een af te stemmen trillingskring (meestal afstemkring genoemd), demoduleert in een na geschakelde versterkertrap en maakt de geluiden hoorbaar op de koptelefoon. Het afstemmen van de te ontvangen middengolfzender doe je in dit geval met een ferrietkern in een spoel. De spoel, met een parallel geschakelde condensator maakt een trillingskring (afstemkring), die afhankelijk van de grootte, alsmede van de capaciteit van de condensator en de inductie van de spoel, een resonantie frequentie aangeeft. Door het verschuiven van de ferrietkern onstaat een verandering van de inductie van de spoel en daarmee een verandering van de resonantie frquentie. 1

2 Zo kan op de frequentie van de zender afgestemd worden. De door de zender uitgestraalde hoge frequentie wordt door de antenne opgevangen en middels de 1000 picofarad koppelcondensator naar de afstemkring geleid. Hierop aansluitend wordt de energie over een Germanium diode AA 119/1N60 gedemodullerd. Dat betekent, dat de hoogfrequente spanning het oorspronkelijke toonsignaal hoorbaar maakt. Het zo verkregen laag frequente signaal wordt over de koppelcondensator verder geleid naar de complementaire transistorschakeling en daarmee versterkt. Op de uitgang kun je nu het toonsignaal met een koptelefoon of via een hoog ohmige luidspreker horen. De schakeling werkt vanzelfsprekend uitsluitend in het middengolf gebied. Een antenne, bestaande uit enkele meters draad en het aanbrengen van een aarde (eventueel aan een radiatorplaat, of leiding van de C.V., de waterleiding o.i.d verbetert het resultaat. Als je de zenderfrequentie van de te ontvangen middengolfzender kent, mits tussen de 600 en 1000 Khz, kun je gemakkelijker afstemmen. Zit de zender in de boven frequentie, dan moet je de ferrietkern verder uit de spoel trekken en omgekeerd. In moeilijke gebieden is de radio ontvangst vaak alleen s nacht mogelijk. Relatief gezien heeft de schakeling een vrij brede band. Dat betekent, dat de mogelijkheid om precies af te stemmen gering is. Schema: antenne 1,5 MΩ 6,8 kω ferrietkern spoel 1000 pf AA 119/ 1N60 270pF 2,2µF 4700 pf BC 547/548 BC 547/548 2,2 kω 100 µf koptelefoon aarde Betekenis van de symbolen Geïsoleerd kruispunt, zoals dat wordt aangegeven in bovenstaande schema s. Kruispunt, waarvan de draden aan elkaar gesoldeerd mogen worden (op punaise). Geïsoleerd kruispunt, zoals dat wordt weergegeven in de bouwschema s. Weerstand rood Weerstand blauw Weerstand bruin 2,2 kω rood 6,8kΩ grijs 1,5 MΩ groen rood rood groen zilver/goud zilver/goud zilver/goud BC 548/547 C B E Transistor E = Emitter Diode De (min) kant wordt NPN B = Basis aangegeven door een ge E C = Collector kleurde ring. De type aan B duiding is AA 1191/N60 of C een gekleurde ring. ELCO Het min teken staat op de zijkant Condensator Pas op: en niet verwisselen! Er zijn 2 vormen mogelijk: Beide vormen zijn mogelijk. a) peervormig b) vierkant Koptelefon Aarde Spoel 2

3 Werkwijze: Knip het bouwschema uit op de stippellijn. Neem een plankje van 10 x 20 cm en plak het daar op. Voordat je begint met solderen, moet je het bouwschema en de tekening op de voorpagina goed bekijken. Houdt ook de symbolen tabel bij de hand. Op het bouwschema staan een aantal kruisjes en twee spijkertjes getekend. In het hart van elk kruisje moet je een punaise prikken. Sla dan twee koperen spijkertjes op de plaats, die op het schema staat aangegeven. Let op, sla de spijkertje niet te diep, want dan zit het plankje vast op de werkbank. Nu neem je de soldeerbout en laat die heet worden. Houdt de stift op de punaises en voeg een beetje soldeer toe. Zodra de soldeer vloeit begin je aan de volgende punaise. Dit werk heet vertinnen. Als je hiermee klaar bent, neem je de schakeldraad en knipt hiervan de stukjes die je nodig hebt af, om de afstand van hart tot hart naar de punaises te overbruggen. Maak nu de uiteinden een halve centimeter blank en soldeer ze op de bestemde plaats. Het spreekt vanzelf, dat je geen draadjes moet solderen op plaatsen waar andere componenten komen. Als je hiermee klaar bent, neem je de weerstanden. Je kunt ze herkennen aan de gekleurde ringetjes. Kijk voor de type bepaling op de symbolen tabel. Maak de draadje van de weerstanden op lengte en soldeer ze vast. Als je dit gedaan hebt, kies je de drie condensatoren. Het type staat erop als pf of als nf. Soldeer deze 3 condensatoren op hun plek. Nu is de diode AA 119/1N60, aan de beurt. Dat is dat doorschijnende onderdeeltje. Soldeer ook deze op z n plaats. Neem de condensatoren Elco s genaamd. Het typenummer staat op de zijkant. Kijk goed waar ze moeten komen en hoe ze gemonteerd moeten worden. Op de Elco staat een (min) teken. De min moet komen aan de kant waar de min op de tekening staat. Beslist niet andersom! Buig de pootjes voorzichtig uit elkaar en soldeer ze op hun plaats. Als je dit gedaan hebt, zijn de transistoren aan de beurt. Je herkent ze direct, want er zitten 3 draadjes aan. Bovendien hebben ze een bolle en een platte kant. Je moet ze zo solderen, dat de platte kant van de transistor naar de platte kant wijst op de bouwtekening. Doe je het verkeerd, dan werkt de schakeling niet! Soldeer ze voorzichtig vast, want als de transistor te heet wordt, gaat hij stuk. Als dit alles gedaan is, ga je de afsteminrichting maken, de spoel genaamd. Je wikkelt om de bijgeleverde wikkelpijp (de dikste), die over de schuifpijp past, zoveel mogelijk koperdraad. Je moet op z n minst 70 windingen (naast en niet over elkaar) maken, maar met meer windingen krijg je een nog betere ontvangst. Om gemakkelijk te kunnen wikkelen doe je er verstandig aan de eerste wikkeling met plakband vast te zetten, waarbij je ongeveer twee centimeter vrij moet houden om daaraan straks de verbindingsdraad met S1 te kunnen solderen. Een handigheidje bij het wikkelen is om over de wikkelpijp in de lengte richting een strook dubbelzijdig plakband te plakken. Het voordeel hiervan is, dat elke wikkeling die je maakt op z n plaats blijft. Als je een wikkeling te ver af hebt staan van de vorige wikkeling, dan kunje dit gemakkelijk corrigeren, zonder dat de reeds eerder gemaakte wikkelingen los laten. Als de wikkeling in z n geheel klaar is, rol je er doorzichtig plakband omheen waarbij aan het andere einde ook 2 cm vrij moet blijven om de verbinding met S2 te kunnen maken. Zo blijft alles keurig op z n plaats en je krijgt geen warboel aan draadjes. Schuur nu de beide uiteinden van de koperdraadjes totdat alle schellak er af is. Soldeer daarna verbindingsdraadjes met S1 en S2. Daarna doe je de ferrietkern in het uiteinde van de schuifpijp. Hiermee zoek je straks de zender. Naar keuze kun je de nu gemaakte afsteminrichting er los bij houden, of hem vast maken op het montageplankje. Het afstemmen van de zenders doe je door de binnenste huls, waarin de ferrietkern zit, heen en weer te bewegen. De Antenne: Als je geen directe antenne kunt aansluiten, dan kun je zelf een antenne maken van meter. De lengte is afhankelijk van het ontvangst gebied. De antenne moet je zo hoog mogelijk bevestigen en helemaal uitleggen. Aarde: Voor het aarden van de radio kun je b.v. gebruik maken van waterleidingen of CV leidingen. Testen: Kijk alles eerst goed na. Neem het schema erbij en kijk of alle componenten juist zijn aangesloten. Ga na of alle onderdelen ( en ) en de draadjes goed zijn vast gesoldeerd. Sluit daarna de batterij aan, doe de koptelefoon in je oor en zoek je favoriete zender. Veel plezier met het luisteren naar je zelfgemaakte radio! 3

4 4

5 BOUWSCHEMA (uitknippen) ferrietkern antenne schuifpijp 1,5 MΩ 6,8 kω wikkelpijp S pf 2,2 kω koptelefoon AA 119/ 1N60 2,2 µf 270 pf 4700 pf BC 548 BC µf S2 aarde 5