Als een of meerdere mechanismen zijn verstoord kan het maagzuur naar boven stromen en klachten veroorzaken.

Transcriptie

1 Antireflux operatie U heeft last van overmatig zuurbranden (refluxziekte) waarbij zuurremmende medicijnen onvoldoende werken, of waarbij u teveel klachten ervaart van de medicijnen. Met uw behandelend specialist heeft u besproken dat u hiervoor geopereerd kunt worden. In deze brochure geven wij nadere informatie over dit ziektebeeld. Ook kunt u lezen wat de operatie inhoudt, hoe u zich hierop kan voorbereiden, welke risico's de operatie met zich meebrengt en wat u moet weten wanneer u naar huis gaat. De informatie in de brochure is algemeen. Dat wil zeggen dat niet alles op u van toepassing hoeft te zijn. Heeft u na het lezen van de brochure nog vragen, stel ze dan gerust. De normale situatie Via de slokdarm komt het voedsel eerst in de maag terecht. Hier wordt het gemengd met de maagsappen, het maagzuur. Eenmaal in de twaalfvingerige darm komen vervolgens het gal (uit de galblaas) en het alvleeskliersap (uit de alvleesklier) erbij. Het gal zorgt ervoor dat vetten worden afgebroken, het alvleeskliersap en de maagsappen voor de afbraak van de rest. Om ervoor te zorgen dat alles de juiste kant op gaat, kneden de darmen (ook de slokdarm) het voedsel naar beneden richting de anus. Dit gekneed wordt een 'peristaltische beweging' of 'peristaltiek' genoemd. De slokdarm zelf is als een soort 'stortkoker' loodrecht naar beneden. Om te zorgen dat het voedsel en maaginhoud niet de verkeerde kant op kan bevinden zich op een paar plekken kleppen en kringspieren in het spijsverteringsstelsel. Op de overgang van de slokdarm naar de maag zit de onderste slokdarm kringspier (LES). Deze kringspier bij de overgang van de slokdarm naar de maag is niet alleen belangrijk om het voedsel tegen te houden, maar ook het maagzuur. Het tegenhouden doet de kringspier niet alleen. De opening in het middenrif waardoor de slokdarm naar beneden gaat is klein. Dit drukt op de slokdarm, precies op de plek waar zich ook de kringspier bevindt. Ook klapt een kleine plooi van de maag (als een soort klepje) tegen de opening aan als de druk in de maag te hoog wordt. Als een of meerdere mechanismen zijn verstoord kan het maagzuur naar boven stromen en klachten veroorzaken. Folder: Refluxziekte (Antireflux operatie) :: v1 mei /

2 Zuurbranden Het maagzuur kan op verschillende manieren klachten in het spijsverteringsstelsel veroorzaken. Als de maag zelf is verstoord, bijvoorbeeld door een ontsteking met een bacterie (H. pylori), kan deze zichzelf niet goed beschermen tegen maagzuur. Het zuur zal dan het maagslijmvlies fors gaan irriteren. Dit kan pijnklachten in de bovenbuik, misselijkheid, braken of veel boeren veroorzaken. Wanneer deze irritatie lang genoeg aanhoudt kan een maagzweer ontstaan. Als de overgang van de slokdarm naar de maag is verstoord kan het maagzuur gemakkelijker de slokdarm in lopen. Dit is vaak 's avonds erger wanneer iemand plat op zijn rug ligt. De slokdarm heeft niet zoals de maag bescherming tegen het zuur en raakt geïrriteerd. Deze irritatie uit zich in pijnklachten achter het borstbeen of onder het borstbeen in het maagkuiltje. Wanneer het zuur helemaal tot in de keel of mond komt, kan dit een vieze smaak geven of een stinkende adem. Ook kan het zuur gaan inwerken op de stembanden wat zorgt voor heesheid, of op de luchtpijp met benauwdheid of hoesten als gevolg. De overgang van de slokdarm naar de maag kan op drie manieren verstoord zijn: 1. De kringspier onderaan de slokdarm is te zwak en niet in staat goed te sluiten. 2. De opening in het middenrif waar de slokdarm doorheen komt is te groot. 3. Het maagplooitje (soort klepje) sluit de slokdarm niet bij grote druk op de maag. Middenrifbreuk Een te grote opening van het middenrif wordt een middenrifbreuk (hernia diafragmatica) genoemd. Deze opening kan langzaam groter worden door bijvoorbeeld overgewicht of veroudering. Ook kan dit aangeboren zijn. Soms na een harde klap in de buik of zeer hevig braken kan een scheurtje ontstaan waardoor de opening plotsklaps vergroot is. Bij een te grote opening in het middenrif kan de maag naar boven kruipen, de borstkas in. Soms zit bij een heel groot gat de hele maag in de borstkas. Als de maag (gedeeltelijk) is verplaatst kan het maagzuur gemakkelijker de slokdarm in stromen. Niet iedereen met een middenrifbreuk heeft daar klachten van. Andersom kan wel worden gezegd dat ongeveer de helft van iedereen met maagzuurklachten een middenrifbreuk heeft. Refluxziekte Zuurbranden die ontstaan doordat het maagzuur terugstroomt de slokdarm in wordt refluxziekte genoemd. Niet iedereen met zuurbranden heeft refluxziekte. Pas wanneer met bijvoorbeeld een kijkonderzoek of een zuurmeting is bewezen dat het zuur de slokdarm in stroomt mag je dit reflux noemen. Er zijn ook mensen die reflux hebben zonder klachten van het maagzuur. Zuurbranden + Reflux (bv door middenrifbreuk) = Refluxziekte Klacht + Lichamelijke afwijkingen = Refluxziekte Folder: Refluxziekte (Antireflux operatie) :: v1 mei /

3 Mogelijke gevolgen van refluxziekte Het grootste gevolg van aanhoudend brandend maagzuur is de impact op de kwaliteit van leven. Omdat de klachten vaak 's nachts erger zijn hebben veel mensen een slechte nachtrust en is plat liggen bijna onmogelijk. Tuinieren en andere activiteiten waarbij veel gebukt wordt is vaak ook lastig. Ook bij sociale activiteiten en bijvoorbeeld bij sporten worden veel mensen door de zuurklachten beperkt. Wanneer de slokdarm langdurig in aanraking komt met maagzuur raakt deze eerst geïrriteerd. Dit geeft onder andere pijnklachten. Als dit maar lang genoeg door gaat ontstaat een forse ontsteking. Dit kan zorgen voor (blijvende) verlittekening waardoor de slokdarm vernauwd kan raken. Door deze vernauwing treden slikklachten op en kan voedsel blijven steken. Gezonde slokdarm (links) en forst ontstoken slokdarm (rechts). De ernst van de klachten is niet een goede voorspeller voor schade aan de slokdarm. Sommige mensen hebben zeer veel klachten met slechts wat irritatie, een ander kan vrijwel geen klachten hebben terwijl de slokdarm zeer ernstige ontstoken is. Mede om deze reden is het zeer raadzaam om bij langer bestaande klachten altijd een (huis)arts te bezoeken. Een ander effect van langdurige blootstelling op de slokdarm is dat het slijmvlies gaat veranderen en meer gaat lijken op dat van de dunne-darm. Wanneer dit is gebeurd noemen we dat een Barrett slokdarm. Deze verandering zelf geeft geen klachten en ook het hebben van dit nieuwe slijmvlies merk je niet. Wat belangrijk is, is dat dit Barrett-slijmvlies verder kan doorontwikkelen naar slokdarmkanker. Dit komt gelukkig maar zelden voor. De behandeling van refluxziekte Er zijn verschillende mogelijkheden om refluxziekte te behandelen. De belangrijkste en eerste behandeling is met medicatie. Bij het merendeel van de mensen met deze aandoening blijkt behandeling met zuurremmers afdoende te zijn. Als de zuurbranden worden veroorzaakt door een middenrifbreuk dan zal de medicatie ervoor zorgen dat de maaginhoud niet meer zuur is. De zuurbranden zullen afnemen en de maag en slokdarm komen tot rust. De niet zure maaginhoud kan alleen nog steeds vrij de slokdarm instromen. Het komt dan ook regelmatig voor dat de zuurbranden verdwijnen, maar dat de oprispingen van maaginhoud naar de keel blijven bestaan. Wanneer medicatie onvoldoende verbetering geeft, of wanneer iemand veel last heeft van (niet zure) reflux dan kan een operatie overwogen worden. Folder: Refluxziekte (Antireflux operatie) :: v1 mei /

4 Wanneer opereren? Op dit moment wordt in Nederland een operatie voor refluxziekte niet snel aangeboden. Vooral mensen die ondanks veel medicatie toch nog veel klachten hebben komen uiteindelijk bij de chirurg terecht. Iemand komt in aanmerking voor een antireflux operatie wanneer aan twee voorwaarden is voldaan: 1. Er moet sprake zijn van reflux (terugstromen van maaginhoud naar de slokdarm). 2. Iemand moet klachten hebben van de reflux: Aanhoudende zuurbranden ondanks medicatie. Zuurbranden waarbij de medicatie niet wordt verdragen (bijwerkingen/allergie). Veelvuldige of erge oprispingen van maaginhoud. Aanwezigheid van verlittekening of Barrett slokdarm door het zuur. Astma, heesheid of andere klachten van reflux die niet met medicatie zijn te behandelen. Samengevat moet iemand reflux hebben van de maaginhoud en klachten hierbij. Er is maar één uitzondering op deze regel. Het komt voor dat een verder volkomen gezond persoon refluxziekte heeft dat goed onder controle is met levenslang medicatiegebruik. Als de zuurremmers worden gestopt, dan komen de klachten direct weer terug. In deze gevallen kan een operatie worden gezien als alternatief voor levenslang pillen slikken. Waarom in het Meander Medisch Centrum? Binnen de vakgroep Chirurgie van het Meander Medisch Centrum is de operatieve behandeling van refluxziekte (aanhoudend brandend maagzuur) en middenrifbreuken één van onze speerpunten. Na jarenlange ervaring is een uitgebalanceerde techniek ontwikkeld voor de meest optimale behandeling van deze ziekte. Ook hebben we veel ervaring met de behandeling van brandend maagzuurklachten door grote middenrifbreuken waardoor soms zelfs de volledige maag in de borstkas komt te liggen. Inmiddels worden jaarlijks meer dan 100 patiënten met aanhoudende klachten van brandend maagzuur (vaak ondanks langdurig medicatiegebruik) in het Meander Medisch Centrum geopereerd. Om onze zorg steeds te kunnen verbeteren wordt naast de dagelijkse patiëntenzorg ook veel aandacht besteed aan wetenschappelijk onderzoek naar de behandeling van refluxziekte en grote middenrifbreuken. Dit doen wij in nauwe samenwerking met het UMC Utrecht en Tergooi ziekenhuis in Hilversum. De antireflux operatie De antireflux operatie is er op gericht om het terugstromen van de maaginhoud naar de slokdarm te voorkomen. Bij deze ingreep wordt de overgang van de slokdarm naar de maag versterkt zodat de maaginhoud moeilijker terug kan stromen naar de slokdarm. Ook wordt tijdens de operatie gekeken of de opening in het middenrif waar de slokdarm door loopt wel klein genoeg is. Als er sprake is van een middenrifbreuk of verplaatsing van de maag naar de borstkas, dan wordt dit direct ook verholpen. Vroeger werden deze operaties gedaan via een grote snede in de buik. Tegenwoordig wordt de ingreep gedaan via laparoscopie (kijkoperatie). Bij de kijkoperatie worden een aantal kleine openingen in de buik gemaakt van ongeveer 1cm. Via deze openingen worden de camera en instrumenten in de buikholte gebracht. Eerst wordt de maag en het middenrif in beeld gebracht. Als de maag richting de borstkas is gegleden dan wordt deze weer naar beneden gebracht. De opening in het middenrif wordt met een paar hechtingen kleiner gemaakt (wanneer nodig) waarna de overgang van de slokdarm naar de maag wordt versterkt. Folder: Refluxziekte (Antireflux operatie) :: v1 mei /

5 Voor het versterken van de slokdarm-maag overgang zijn een aantal verschillende operatietechnieken. Bij vrijwel alle technieken wordt de bovenkant van de maag los gemaakt van alle omliggende weefsels (onder andere de milt) en voor- of achterlangs de slokdarm gevouwen. Dit noemen we een fundoplicatie. In het Meander Medisch Centrum versterken we de overgang meestal met een Toupet (gedeeltelijk achterlangs) of Dor (gedeeltelijk voorlangs) fundoplicatie. Door het vouwen van de maag wordt de druk van buitenaf verhoogd bij de slokdarm-maag overgang waardoor de maaginhoud moeilijker kan terugstromen richting de slokdarm. Dit alles wordt gedaan zonder de maag of slokdarm te openen. Wanneer vooraf bekend is dat de hele maag in de borstkas zit of als er een zeer groot gat in het middenrif zit dan wordt gebruik gemaakt van de da Vinci operatierobot. Het te verwachten resultaat Iedereen is uniek en de uitkomst van een operatie is nooit te voorspellen of te garanderen. Naar iedereen gekeken is het resultaat bij ongeveer 93% goed en kan alle medicatie gestaakt worden. Een klein deel hiervan houd nog milde klachten die goed onder controle zijn met medicatie. Bij een klein aantal heeft de operatie amper tot geen effect of zijn de zuurbranden vervangen door andere klachten zoals aanhoudende slikklachten. Soms is hiervoor een tweede operatie nodig om dit te herstellen. Waar moet u rekening mee houden? Voor de operatie Houdt er rekening mee dat u nuchter moet zijn om de operatie te ondergaan. Doorgaans mag u vanaf middernacht, de avond vóór uw operatie niets meer eten. U mag nog wel kleine beetjes water of thee (zonder melk) drinken en uw medicatie innemen. Ook wordt roken voor de operatie afgeraden in verband met de narcose. Als uw buik erg behaard is verzoeken wij u een paar dagen voor de operatie deze met een tondeuse te scheren. Zorg ervoor dat hierbij geen wondjes ontstaan. De operatie Helaas is geen enkele operatie zonder enig risico. Gedurende de operatie kan door het vastpakken en manipuleren van de maag of slokdarm een klein gaatje ontstaan. Dit kan eenvoudig direct worden gerepareerd en zal u niets van merken. Soms als de maag in de borstkas heeft gezeten blijft een lege ruimte over wanneer de maag is terug geplaatst in de buikholte. Deze ruimte kan na de operatie zich gaan vullen met vocht en gaan ontsteken. Folder: Refluxziekte (Antireflux operatie) :: v1 mei /

6 Na de operatie Door de operatie wordt de maag gemanipuleerd. Hierdoor raakt deze altijd iets gekwetst waardoor een vochtophoping (oedeem) kan ontstaan. Als ook de opening in het middenrif is verkleind kan dit kan ervoor zorgen dat de eerste weken na de operatie enige slikproblemen ontstaan. Het lichaam heeft enige tijd nodig om zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Dit duurt meestal twee tot acht weken. Vaak zijn deze klachten van korte duur. Ook hebben veel mensen last van pijn in de schouders. Dit komt doordat de buik is opgeblazen met koolzuurgas tijdens de operatie. Dit kan een zenuw prikkelen die naar de schouder loopt die vervolgens pijn aangeeft. Deze schouderpijn is na enkele dagen verdwenen. Dieet Na de operatie zal u eerst vloeibaar voedsel aangeboden krijgen. Wanneer dit goed gaat kan u langzaam uitbreiden naar meer en grotere maaltijden. In principe mag u alles weer eten. U hoeft niet (langer) bepaald voedsel te vermijden. Wel wordt geadviseerd om in het begin kleine zachte maaltijden te nemen en deze goed te kauwen. Het is verstandiger om de eerste maanden x een kleine maaltijd te nemen dan 3x een grote. De ziekenhuisopname Gedurende de opname zijn altijd de algemene risico's aanwezig zoals een ontsteking van de wonden of een trombosebeen. Gelukkig is het herstel over het algemeen zeer voorspoedig doordat de operatie via een kijkoperatie is verricht. Soms kan de operatie in dagbehandeling (zelfde dag weer naar huis) maar meestal verblijft u één tot twee dagen in het ziekenhuis. Thuis De eerste drie maanden mag u niet te zwaar tillen (maximaal 10kg) om het lichaam goed te laten herstellen. Verder zijn er geen beperkingen. Tot slot Als u weer naar huis gaat kan het zijn dat u last krijgt van een verhoogde lichaamstemperatuur. Een temperatuur tot 38 graden Celcius is normaal. Maakt u zich daarover geen zorgen. Heeft u andere problemen als gevolg van uw ziekenhuisopname dan kan u het beste op de onderstaande manier contact met ons opnemen: Tot aan het eerste controlegesprek Tijdens kantooruren: , vraagt naar de polikliniek chirurgie. Buiten kantooruren: , vraag naar de verpleegafdeling waar u was opgenomen. Na uw eerste controleafspraak Tijdens kantooruren: Neem contact op met uw eigen huisarts. Buiten kantooruren: Neem contact op met de huisartsenpost via Deze informatie is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie waaraan geen rechten kunnen worden ontleend. Voor meer achtergrondinformatie verwijzen wij u graag naar onze website: Indien u vragen of opmerkingen heeft kan u altijd contact met ons opnemen. Wij zijn het best per bereikbaar (contact@maagzuur.info). Folder: Refluxziekte (Antireflux operatie) :: v1 mei 2015 /