Gedragstest. Inleiding

Transcriptie

1 Gedragstest Inleiding Zoals de meeste mensen weten is er in Nederland regelmatig een uitgebreide discussie gaande over wat sociaal aanvaardbaar gedrag van honden is. De Raad van Beheer heeft een MAG-test (Maatschappelijk Aanvaardbaar Gedrag) ontwikkeld waarmee dit gedrag getest wordt. In 2007 is er een onderzoek gestart naar criteria voor hondenrassen met betrekking tot de MAG-test. Hoewel aan veranderingen onderhevig, bevat deze MAG-test een aantal onderdelen welke voor onze rasvereniging niet wenselijk worden geacht of waarbij een onderdeel op een andere wijze wordt uitgevoerd. Een voorbeeld hiervan is het betasten van de hond tijdens de MAGtest met een kunststof hand. Tijdens de NVBH-test wordt de voorkeur geven aan het normaal benaderen en betasten van de hond. De gedragstest van de NVBH is wat betreft de uitvoering en normering meer toegespitst op het karakteristieke gedrag van Belgische Herdershonden. Deze test van de NVBH is afgelopen jaren diverse malen geëvalueerd en verfijnd. Wij zijn tot de conclusie gekomen dat onze bestaande test in grote lijnen goed voldoet, zodat met een aantal kleine veranderingen kon worden volstaan. Gedragsomschrijving Belgische Herdershonden (samenvatting) Er bestaat voor de Belgische Herderhond een rasstandaard waar de hond aan dient te voldoen. De rasstandaard vermeldt, dat de Belgische Herdershond de veredelde erfgenaam is van een werkhondenras. Naast zijn aangeboren geschiktheid als kuddehond heeft hij de waardevolle kwaliteiten van de allerbeste bewaker van zijn eigendom. Zonodig is hij zonder de minste aarzeling de taaie en hardnekkige verdediger van zijn meester. Als fout vermeldt de standaard onder het kopje Karakter : agressief of vreesachtig. Onder diskwalificerende fouten vinden we: niet te benaderen en overdreven agressieve, evenals hypernerveuze honden en bangeriken worden gediskwalificeerd. Bij het keuren zal een kalm, stoutmoedig karakter in aanmerking worden genomen. De huidige Belgische Herdershond is behalve een gewaardeerde huishond ook zeker nog een werkhond. Er is de hobbymatige vorm van werken. Belgische Herdershonden vinden wij in bijna alle takken van de hondensport (gehoorzaamheid, IPO, KNPV, speuren, behendigheid, flyball enz.) en daarnaast hebben vele Belgische Herdershonden nog een praktische gebruikstaak. We vinden ze o.a. terug als douanehond, speurhond, reddingshond, bewakingshond en zelfs als blindengeleidehond. Het betreft hier voornamelijk de Mechelaars. Er is niet alleen wat exterieur betreft een gelijke rasstandaard voor de vier variëteiten, maar ook voor gedrag is er een norm. Men kan uit het bovenstaande afleiden, dat de Belgische Herderhond een hond is met zeer veel mogelijkheden. Binnen ons steeds drukker wordende maatschappij kan de Belgische Herdershond zijn plaats blijven behouden, zolang wij in ogenschouw nemen, dat zijn temperamentvolle karakter altijd moet samengaan met een stabiele en evenwichtige inborst.

2 Uitvoering van de gedragstest Na goedkeuring van een aantal wijzigingen door de ALV van ziet de gedragstest van de NVBH er als volgt uit: 1. a. Aanmelding: De hond wordt door een medewerker op een wachtpunt voorzien van halsband en rolriem. Daar wordt ook samen met de geleider het chip- of tatoeagenummer gecontroleerd. b. Begroeting: Geleider en hond staan op een gemarkeerde plaats, worden door testmedewerker op twee meter benaderd en de hond wordt bij naam aangesproken (als de hond naar de medewerker toe gaat wordt deze geaaid). Medewerker gaat naar geleider toe en begroet eerst de geleider en vraagt wat informatie over de hond. Vervolgens wordt de hond begroet. 2. Spelen met de hond: De geleider houdt de hond vast aan de riem en de medewerker daagt de hond uit tot spel met een bal of zachte bijtrol. De hond mag door geleider worden aangemoedigd. 3. Markt: De geleider gaat met de hond op een gemarkeerde plaats staan en vijf medewerkers lopen kris kras rond de hond. Eén van de medewerkers heeft een plastic zak gevuld met geluid makende voorwerpen, waarmee in de buurt van de hond wordt geschud. Aan het eind van dit onderdeel komen de medewerkers rond de hond en geleider staan en praten met elkaar, zonder de hond aan te kijken. Daarna gaan drie medewerkers op ongeveer 7 meter rond de hond staan en sluiten op teken van de begeleider de hond in zonder de hond aan te kijken. Op teken van de begeleider (na 10 seconden) stappen de medewerkers achteruit weg. 4. Gezichtsprikkel met een vlag: Vanuit verstek laten komen voor de hond, de hond komt voor een tweede keer bij dit verstek, de medewerker is weg en de vlag ligt op de grond. 5. Gezichtsprikkel met dreiging: Dit bestaat uit een kruis op een plank, aangekleed met een jas en een pet. Dit geheel kan rijden en wordt met een touw recht naar hond en geleider getrokken. Deze blijven op een gemarkeerde plaats staan. Wanneer dit voorwerp ongeveer twee meter voor de hond is aangekomen, mag de geleider op aanwijzing van de testmedewerker voorbij lopen om de hond de kans te geven aan het voorwerp te ruiken. De geleider en hond lopen 10 meter door en lopen terug langs het voorwerp. 6. Geluidsprikkel: De hond en geleider lopen een gemarkeerde plaats, waar een geluidsprikkel wordt gegeven. Dit kan een hoorn, een ketting of iets anders zijn. 7. Vereenzaming: De geleider maakt de hond vast aan een haak en stelt zich uit het zicht op. De testleider wacht tot de hond rustig is en geeft een andere medewerker het teken om de hond vriendelijk en bij zijn naam aansprekend te begroeten en eventueel te betasten. Op het teken van de testleider komt de geleider terug. (De testleider kan bij paniek van de hond ingrijpen en dit onderdeel afbreken.) 8. Bedreiging: a. De geleider staat met een hond op een gemarkeerde plaats en laat de riem los hangen. De hond wordt door een medewerker bedreigd, deze komt eerst rustig en dan hard aanlopen met geschreeuw en dreiging met stok. De medewerker zal de hond tot ongeveer drie meter benaderen. Er is geen fysiek contact met de hond. Honden met een bewijs van een werkdiploma kan men op verzoek van de geleider op een mouw laten bijten. Daarna draait de medewerker zich rustig om en loopt weg. b. De medewerker die de onderdelen begroeting en spel heeft afgenomen komt naar de hond en de geleider toe, gaat rustig staan praten met de geleider en begroet de hond. Nu komt ook de medewerker die de hond heeft bedreigd er bij staan. Deze medewerker laat de hond met rust, maar de hond mag wel contact maken.

3 9. Schot: Dit testonderdeel wordt gezamenlijk met maximaal vijf honden uitgevoerd. De honden worden met hun geleiders in een rij opgesteld. De honden dienen te staan op een afstand van 15 meter (VZH-norm) vanaf de plaats waar wordt geschoten. Er worden er twee schoten gelost (6 mm), waarna een hersteltijd van 10 seconden wordt aangehouden.

4 Gedragstestbeoordeling Het doel van de vereniging is onder meer om met honden te fokken die sociaal aanvaardbaar gedrag vertonen. De gedragstest is een middel om de mate van stabiliteit en sociabiliteit te kunnen meten. Door honden een test te laten afleggen krijgt men enig inzicht in de gedragingen van de hond. Bij het fokken van Belgische Herdershonden streeft men naar het verkrijgen van stabiele honden, zoals omschreven in de rasstandaard. Sociaal onaanvaardbaar en ongewenst gedrag is agressie naar mensen, wanneer dit zonder provocatie gebeurt. Ook is overdreven angst en/of agressie volgens de rasstandaard een diskwalificerende fout. 1 Aanmelding / Begroeting: temperament / gedrag t.o.v. mensen 2 Spelen: temperament / gedrag t.o.v. mensen / gedrag t.o.v. voorwerpen 3 Markt: temperament / gedrag t.o.v. mensen / gedrag t.o.v. voorwerpen 4 Gezichtsprikkel: temperament / gedrag t.o.v. voorwerpen / gedrag t.o.v. geluiden 5 Gezichtsprikkel met dreiging: temperament / gedrag t.o.v. voorwerpen / gedrag t.o.v. geluiden 6 Geluidsprikkel: temperament / gedrag t.o.v. geluiden 7 Vereenzaming: temperament / gedrag t.o.v. mensen 8 Bedreiging: a. temperament / gedrag t.o.v. mensen / gedrag bij bedreiging b. temperament / gedrag t.o.v. mensen 9 Schot: temperament / gedrag t.o.v. het schot Gedragsstandaard Gedrag t.o.v. mensen Rasnorm 1 actief vriendelijk / passief vriendelijk gewenst 2 gereserveerd-wantrouwend / ontwijkend / onzeker / steun zoeken / dekking zoeken acceptabel 3 angstig / nerveus / schrikachtig / dreigend ongewenst 4. paniek / grommen of tanden laten zien met dreiging / uitvallen / happen of snappen diskwalificatie Temperament 1 beweeglijk (levendig) gewenst 2 zeer beweeglijk (onstuimig) acceptabel 3 rustig (kalm) acceptabel 4 hypernerveus diskwalificatie 5 niet of weinig reageren op prikkels ongewenst Gedrag t.o.v. voorwerpen 1 zeker / nieuwsgierig / gereserveerd-wantrouwend / ontwijkend / schrikreactie met herstel zonder steun gewenst 2 schrik met steun herstel / gespannen / onzeker / steun zoeken / dekking zoeken acceptabel 3 angstig / nerveus / schrikreactie met gedeeltelijk herstel / dreiging ongewenst 4 vlucht in paniek zonder herstel diskwalificatie Gedrag t.o.v. geluiden 1 zeker / nieuwsgierig / gereserveerd-wantrouwend / ontwijkend / schrikreactie met herstel zonder steun gewenst 2 schrik met steun herstel / gespannen / onzeker / steun zoeken / dekking zoeken acceptabel 3 angstig / nerveus / schrikreactie met gedeeltelijk herstel / dreiging ongewenst 4 vlucht in paniek zonder herstel diskwalificatie Gedrag bij bedreiging 1 naar voren blaffen / lichaamstaal (staart hoog enz.) / aanblaffen / aanvallen / grommen goed 2 zeker / nieuwsgierig / gereserveerd-wantrouwend / ontwijkend / schrikreactie met herstel zonder steun voldoende 3 achteruit gaan / paniek / angst / verstarring onvoldoende Gedrag t.o.v. schot 1 zeker / nieuwsgierig / standvastig goed 2 ontwijken / schrikreactie met herstel zonder steun / onzeker voldoende 3 angstig / nerveus / schrikreactie zonder herstel / vlucht / paniek onvoldoende

5 Beoordeling Sociale gedeelte: Bedreiging: Schottest: goed / ruim voldoende / voldoende / onvoldoende goed / voldoende / onvoldoende goed / voldoende / onvoldoende Wanneer de hond tijdens één van de onderdelen 1 tot en met 7 wordt gediskwalificeerd, zal hij/zij voor het sociale gedeelte van de test worden afgewezen. De hond wordt dan van verdere deelname uitgesloten. Na het met goed gevolg afleggen van de onderdelen 1 t/m 7 is de hond geslaagd voor het sociale gedeelte van de gedragstest. De onderdelen 8 en 9 kunnen als een extra aantekening worden behaald. Diskwalificatie Indien een hond AGRESSIEGERELATEERDE GEDRAGSKARAKTERISERINGEN (zoals omschreven als diskwalificerend gedrag tegenover mensen) tijdens de test vertoont, zal de hond voor de gehele test en alle testonderdelen gediskwalificeerd worden. Dit zal inhouden dat dit gedrag de hond kan worden aangerekend vanaf het moment van aanmelden tot het verlaten van het veld na het laatste onderdeel (schottest). Indien een hond voor één enkel onderdeel terug komt (schot of gedrag bij bedreiging) en bovengenoemd gedrag vertoont, zal deze alsnog worden gediskwalificeerd voor eerder behaalde testonderdelen. Primering Om in aanmerking te kunnen komen voor primering dient de hond geslaagd zijn voor het sociale gedeelte van de test plus de schottest en/of de bedreiging (sociaal +). Met lof Honden die voor elk onderdeel van de test slagen met de kwalificatie Goed verkrijgen de vermelding Geslaagd met lof. Eindbeoordeling Sociaal O Geslaagd voor het sociale gedeelte Sociaal + O Geslaagd voor het sociale gedeelte en voor bedreiging en/of schottest Met lof O Geslaagd voor alle onderdelen op het niveau goed Gezakt O Afgewezen Afgebroken O Onder vermelding van reden Keurmeesters Het keuren van de gedragstesten wordt uitgevoerd door twee gedragskeurmeesters benoemd door de Raad van Beheer of een gedragskeurmeester benoemd door de Raad van Beheer en een door de NVBH erkende gedragskeurmeester, die bekend is met Belgische Herdershonden, op uitnodiging van de gedragstestcommissie in overleg met het bestuur van de NVBH. Tijdens de gedragstesten van de NVBH, waarbij wordt beoordeeld door zowel keurmeester(s) van de Raad van Beheer als door keurmeester(s) van de vereniging, die door de NVBH zijn erkend, geven de door de NVBH erkende keurmeesters van de vereniging de doorslag.

6 Rasnormen en Gedragskarakterisering In de gedragsomschrijving van de Belgische Herdershonden wordt bij de beoordeling geschreven over kwalificatie van gedrag als, nerveus, ontwijken enz. Het is goed om met elkaar duidelijk af te spreken wat men daar onder verstaat en welk gedrag bij een kwalificatie hoort. Binnen de commissie hebben we daar een duidelijke afspraak over. De termenlijst zoals deze door de gedragskeurmeesters van de Raad van Beheer wordt gehanteerd gebruiken wij als norm. Je krijgt vaak van toeschouwers de vraag waarom de hond geslaagd of gezakt is. Dit heeft veel te maken met de interpretatie die mensen geven aan gedrag van een hond. Het lijkt mij goed om de termenlijst zoals deze gehanteerd wordt bij de gedragstest in het blad te vermelden. Zodat we allemaal hetzelfde bedoelen als we over gedrag praten bij honden. TERMENLIJST ( opgesteld i.s.m. dr. M.B.H. Schilder en D.J.U. Planta okt. 99 ) ANGST-GERELATEERDE GEDRAGSKARAKTERISERINGEN 1. GERESERVEERD/WANTROUWEN: hond nadert voorwerp of persoon niet, geen wijken/ vluchten e.d., geen houdingsverlaging, geen verdere angstsignalen, negeert lokken, geheven voorpoot kan voorkomen. 2. ONTWIJKEN: hond loopt in een neutrale of hogere houding dan neutraal met boog om prikkel heen of loopt achteruit t.o.v. prikkel, of zonder verdere houdingsverlaging als staart lager is dan neutraal. 3. SCHRIKACHTIG: aantal malen dat de hond een schrikreactie geeft (b.v. ineenduiken, wijken, deinzen)gedeeld door het aantal prikkels. 4. ONZEKER: lichte vorm van angst; lichte houdingsverlaging (oren naar achter en / of staart wat verlaagd), geen trillen, geen vlucht, Successievelijk ambivalent gedrag, bij een constante lagere houding dan neutraal ook wijken of intentie tot naderen. 5. STEUN ZOEKEN: in een lagere houding dan neutraal: hond kijkt naar geleider, nadert hem, springt tegen hem op ( met likbewegingen), stoot de geleider aan met snuit, duwt zijn lijf tegen geleider of gaat vlakbij staan of lopen. Steun zoeken kan ook op een ader persoon / hond gericht zijn. 6. DEKKING ZOEKEN: hond zorgt er voor dat geleider/ voorwerp/ hond tussen hem en de prikkel in staat. 7. NERVEUS: hond vertoont rukkerige kijkbewegingen en/ of pupilvergroting en/ of spanningsignalen zoals gapen/ hijgen/ tongelen/ janken/ krabben en/ of orenspel, veel wegkijken kan voorkomen. 8. ANGST: In een lage houding dan neutraal gedrukt lopen en/ of weglopen tot de (bijna) maximale afstand t.o.v. de prikkel, kan gepaard gaan met spanningssignalen. 9. GROTE ANGST: staart tussen de achterpoten (bij honden met hoge staartdracht staart tegen de achterpoten, en/of vluchten of poging daartoe, evt. pupilvergroting; kan gepaard gaan met trillen/ gapen/ verstarren/ wegkijken/ tongelen/ bek aflikken/ beginnen met hijgen (bijna) maximale afstand t.o.v. de prikkel, of is terugroepbaar. 10. PANIEK: vorm van ernstige angst, hond vlucht in lagere houding dan neutraal en behoud maximale afstand t.o.v. prikkel of is niet terugroepbaar. Alle andere angstsignalen kunnen worden vertoond, geen herstel. 11. HERSTELVERMOGEN: Het vermogen om tijdens of na afloop van een prikkel terug te keren naar het oorspronkelijke gedrag van voor de toediening van de prikkel. Er zijn 6 mogelijkheden: geheel met steun. Geheel zonder steun, gedeeltelijk met steun, gedeeltelijk zonder steun, niet (met of zonder steun). AGRESSIE-GERELATEERDE GEDRAGSKARAKTERISERINGEN 1. BIJTDREMPEL: de bijtdrempel wordt uitgedrukt in de duur van het dreiggedrag en het aantal keren bijten. Hierbij is de laagste bijtdrempel als de duur van het dreiggedrag kort is en er vaak wordt gebeten ( hap, snap, uitval, bijt ) Een hoge bijtdrempel wordt weergegeven door een lange duur van het dreiggedrag en weinig keren bijten. 2. DREIGEN: tanden laten zien, grommen, borstelen, fixeren, harde blaf, verstarren, stijve kwispel. ANDERE GEDRAGSKARAKTERISERINGEN 1. AKTIEF VRIENDELIJK GEDRAG: hond nadert persoon met kwispelen in een neutrale tot lage houding, snuffelen evt. handlikken. Evt. speluitnodiging, evt. opspringen (met likbewegingen). Geen agressiesignalen of neiging tot domineren. 2. PASSIEF VRIENDELIJK GEDRAG: hond nadert niet zelf, maar accepteert met kwispel na benadering door persoon aanhalen zonder agressie signalen of neiging tot domineren. 3. GESPANNEN: hond verstrakt (bevriest) gespannen staart, geheven voorpoot kan voorkomen. 4. TEMPERAMENT: de mate waarin de hond levendig en beweeglijk is samen met de snelheid waarmee hij op prikkels reageert.(rasafhankelijk)

7 5. NEIGING TOT ONDERWERPING: het op de zij of rug gaan liggen, benadering in een lage kruipende houding, met zwabberkwispel of lage kwispel. 6. NEIGING TOT DOMINEREN: hond vertoont tegenover geleider, andere personen of soortgenoten spelagressie, opspringen ( zonder likbeweging), omklemmen, bestijgen, markeren, bovenstaan en/ of houdingsverhoging naar hoger dan neutraal. 7. ZEKER: samenvattende karakterisering, waarbij de hond reageert op prikkels met neutrale of hogere houding, geen angst- of vluchtgedrag, geen ontwijken, geen gereserveerd/ wantrouwen, geen nerveus, hond vertoont direct na een schrikreactie een volledig herstel zonder steun. 8. EIGENZINNIG/ ONAFHANKELIJK: de neiging om niet naar de geleider te kijken of contact te zoeken met de geleider. 9. NIEUWSGIERIG: hond nadert voorwerp en/ of persoon met oren naar voren, echter niet agressief. Vooruitsteken van de kop en scheef houden van de kop kan voorkomen. 10. OPLETTENDHEID: hond let op prikkel d.m.v. kijken, langskijken, check look, oogwitkijken. Dit kan gepaard gaan met een gedraaid oor in de richting van de prikkel. 11. PROOIGEDRAG: hond vertoont prooigedrag als hij de prikkel besluipt en/ of schudt met voorwerp. Dit gaat gepaard met een neutrale of lagere houding van de staart. 12. CONTACT ZOEKEN: in een neutrale houding: hond kijkt naar geleider, nadert hem, springt tegen hem op (met likbeweging) stoot de geleider aan met snuit, duwt zijn lijf tegen de geleider of gaat vlakbij staan of lopen. Inschrijving en verloop 1. Voor deelname aan de test dient de leeftijd van de hond op de testdag minimaal 18 maanden te zijn. 2. Inschrijven is mogelijk per onderdeel, maar voor de bedreiging (8) en de schottest (9) dient eerst het sociale gedeelte met een voldoende te zijn afgelegd. 3. Bij inschrijving voor een gedragstest is het meesturen van een kopie van de stamboom verplicht. Dit geldt tevens voor digitale inschrijvingen, waarbij een stamboom als PDFfile eveneens voldoet. Zonder deze stamboom wordt de inschrijving terzijde gelegd. 4. De inschrijfkosten dienen voldaan te zijn. 5. Aan elke test kunnen maximaal 40 honden deelnemen en er dienen minimaal 20 honden te zijn ingeschreven. Zodra het maximale aantal is bereikt, sluit de inschrijving voor die testdag. 6. Inschrijvers ontvangen in de week voor de gedragstest een bericht met het tijdstip waarop men wordt verwacht en een routebeschrijving. 7. Na het afleggen van de schottest ontvangt de eigenaar/begeleider de eindbeoordeling en kan bij het secretariaat het eventueel behaalde certificaat in ontvangst worden genomen. 8. Voor de gedragstest tijdens het weekend van de clubmatch kunnen alleen honden worden ingeschreven die ook zijn ingeschreven voor de exterieurkeuring. Dit om buitenlandse inschrijvingen een mogelijkheid te bieden hieraan deel te nemen. De 40 beschikbare plaatsen worden verdeeld over de variëteiten. Aandachtspunten In het fokreglement van de NVBH is bepaald dat honden, geboren na , die ingezet worden in de fokkerij, minimaal voor het sociale gedeelte geslaagd dienen te zijn. Voor deelname aan de selectiekeuring (U+) tijdens de clubmatch dient de hond minimaal op het niveau Sociaal + of Met lof voor de gedragstest te zijn geslaagd. Eigenaren die binnen twee jaar voorafgaande aan de clubmatch een U hebben gehaald op een clubmatch en in de afgelopen periode op dit niveau voor de gedragstest zijn geslaagd, kunnen zich eveneens voor deze keuring opgeven. (Zie tevens de uitnodiging voor clubmatch.) Om geprimeerd te kunnen worden heeft de hond nodig: U+,

8 HD-A of HB-B en Geslaagd zijn voor de gedragstest op niveau Sociaal + of Met lof. Bij inschrijving voor een selectiekeuring dient men een kopie van de HD-uitslag en het certificaat van de gedragstest mee te sturen.