GEBRUIKTE KAARTEN EN DOCUMENTATIE

Transcriptie

1

2 I. ALGEMEEN REISWEG HERENTHOUT - AKEN - KEULEN - BONN - KOBLENZ - FRANKFURT - WURZBURG - NURNBERG - REGENSBURG - PASSAU - LINZ - WENEN - RICHTING BUDAPEST - CSAKVAR. Enkele afstanden : Herenthout - Hongaarse grens : ± km Herenthout - Csakvar : ± km INHOUD I. Algemeen Blz. 1 II. Bezochte gebieden 3 Omgeving Vertes gebergte 3 Omgeving Hortobagy 7 Omgeving Zemplin gebergte 11 III. Dagverslagen 12 IV. Soortenlijst 22 V. Streeplijst 29 DOEL Het hoofddoel van deze reis was ongetwijfeld de Oeraluil, deze vogel komt voor in het Zemplin gebergte die we dan ook één of twee dagen zouden bezoeken, naargelang de omstandigheden. Vooraf werd contact gezocht met onze vriend Zoltan Ecsedi die ons hierbij wou helpen. Daar de afstand Herenthout-Hortobagy ons te ver leek voor één trip besloten we een dag te stoppen in Csakvar kwestie van uitgerust in Hortobagy toe te komen. Onze overnachtingen te Csakvar en omgeving Hortobagy werden vooraf schriftelijk vastgelegd. GEBRUIKTE KAARTEN EN DOCUMENTATIE : - OOSTENRIJK, uitgegeven door MICHELIN, schaal 1/ HONGARIJE, uitgegeven dr ANWB/KUMMERLY+FREY, schaal 1/ MAGYARORSZAG AUTOATLASZA, uitgegeven dr CARTOGRAPHIA (Boedapest) schaal 1/ Toeristische kaart uitgegeven door CARTOGRAPHIA (Boedapest) A VERTES TURISTATERKEPE, schaal 1/ (gebruikt in het verslag). - HORTOBAGY Nemzeti Park, schaal onbekend (een toeristische kaart die te koop is in het Nemzeti park museum te Hortobagy). - HADJDU-BIHAR Megye (provincie Debrecen), uitgegeven door Cartographia, schaal 1/ (gebruikt in het verslag) - A GUIDE TO BIRDWATCHING IN HONGARY, uitgeg. dr. CORVINA (Boedapest) - REISVERSLAGEN : Eigen verslagen van mei en juli 1991 en mei ENKELE LOSSE OPMERKINGEN : - Voor Hongarije moet men een geldige reispas bezitten, geen visum. - Om de reservaten in Hongarije te bezoeken heeft men een schriftelijke toelating nodig. Die kan men op voorhand aanvragen, de adressen vind je in het boekje "A GUIDE TO BIRDWATCHING IN HONGARY", van G. Gorman. Dit boekje is te verkrijgen in De Wielewaal winkel te Turnhout. Onze vrienden Paul Geysels en Guy Bellens hebben op die manier verschillende reservaten kunnen bezoeken. - Neem Duitse Marken mee en wissel uitsluitend in banken, wij kregen Ft voor 100 DM. Dit komt op ongeveer 4 Ft voor 1 BEF. - De wegen zijn er goed en aan tankstations geen gebrek. - PERSONENWAGENS MOETEN BUITEN DE BEBOUWDE KOM ALTIJD MET LICHT AAN RIJDEN. - Al wat ge op reis nodig hebt is in Hongarije te koop, men kan aan erg redelijke prijzen eten in de Csarda's. Brood en dergelijke zijn in de winkels spotgoedkoop, vb 1 pestolet koste 8 Ft.

3 AANDACHT : OP VORIGE REIZEN NAAR HONGARIJE, HADDEN WE NOGAL LAST VAN TEKEN (NIET DIT JAAR). DIT ZIJN KLEINE (ONVOLWASSEN 1.5 MM) PARASITAIRE SPINACHTIGEN DIE VOORAL TALRIJK VOORKOMEN IN DE HAAGBEUKENBOSSEN ONDER ANDERE IN HET VERTESGEBERGTE. DEZE DIERTJES KUNNEN DE LYME- OF DE FSME ZIEKTE OVERBRENGEN. VOOR MEER INFORMATIE VERWIJS IK NAAR DE VOLGENDE TIJDSCHRIFTEN : WIELEWAAL (1990), BLZ. 143 "OPGELET VOOR TEKEBETEN" K. VAN DEN BERGE DUTCH BIRDING (1993), BLZ. 15 "VOGELAARS EN LYME-ZIEKTE" A. VAN DEN BERG BEZOCHTE GEBIEDEN : LIGGING VAN DE BEZOCHTE GEBIEDEN : NR 7/8 Csakvar & Verstesgebergte 10 Hortobagy 23 Zemplin gebergte HONGARIJE / mei 1995 Blz. 2

4 II. BEZOCHTE GEBIEDEN A : OMGEVING VERTES GEBERGTE We sliepen in een huis te Csakvar, eigendom van Dhr. Viszlo Gyula vader van Viszlo Levente. Het huis is vrij nieuw en goed afgewerkt, het is voorzien van alle moderne comfort, er kunnen max 7 mensen slapen. Het ligt iets buiten het centrum van Csakvar, tegen het Vertesgebergte in een vogelrijke omgeving (zie kaartje verder). Levente gidste ons op vorige reizen in de omgeving rond, blijkbaar ziet hij het nu veel groter want hij heeft reeds een tweede huisje gekocht en kondigde aan dat hij rondritten in Hongarije organiseert. Contact adres zie hieronder. Gevraagde prijzen : - Huur huis met ontbijt per man : 20 DM - Er kan ook gezorgd worden voor een avondmaal aan 25 DM (moeder Marika kan uitstekend koken!) In Csakvar zelf kan men in een tweetal restaurants eten voor ongeveer de helft van deze prijs, wel is het zo dat de kwaliteit dan zeker véél minder is. Viszlo Levente Viszlo Gyula H-8085 BODMER H-8083 CSAKVAR Vasvari P u 11 Dosza Gyogy u 1/a Tel : Tel : Fax : (bij broer Csaba) A 1. OMGEVING LOGEMENT TE CSAKVAR. Het bezoeken waard is zeker het oud kerkhof in de onmiddellijke nabijheid. Een tiental meter boven het huis loopt in het bos, die een gedeelte van Vertes gebergte vormt, een bewegwijzerd wandelpad. Dit pad moet wel in wijzerzin worden afgelegd. Op de baan tussen Csakvar en Gant is er juist buiten Csakvar een parking (rechts van de baan) waar het pad begint en eindigt. Belangrijkste waarnemingen : Syrische bonte specht, Draaihals, Sperwergrasmus, Grauwe klauwier en Appelvink. HONGARIJE / mei 1995 Blz. 3

5 A 2. VLAKTE VAN VERTESBOGLAR. (Niet bezocht tijdens deze reis) Een enorme vlakte (poesta) dicht bij de kerk van Vertesboglar. Het is een gebied waar de Keizerarend en de Sakervalk vaak jagen op de hier in de zomer veel voorkomende Siezels. Belangrijkste waarnemingen : Wespendief, Keizerarend, Boomvalk, Kwartel, Bijeneter, Hop, Sperwergrasmus, Grauwe gors. A 3. DAL VAN VERTESBOGLAR. (Niet bezocht tijdens deze reis) Ook dit gebied ligt erg dicht van het centrum van Vertesboglar. Aan de rand van het dal ligt een erg mooie houtwal, in het voorjaar een ideale plaats voor alle soorten grasmussen. Ook voor planten zou het naar verluidt erg interessant zijn. Zie voor alle duidelijkheid ook op de overzichtskaart van het Vertes gebergte. A 4. WEIDECOMPLEX BIJ CSAKVAR. Een nat weide gebied gelegen iets buiten Csakvar. Van uit Csakvar rij je richting Lovasbereny, na ongeveer 500 m kruis je een kleine rivier. Net achter deze rivier rij je rechts een zandweg in. Belangrijkste waarnemingen : Grote zilverreiger, Ooievaar, Zomertaling, Grauwe kiekendief, Bruine kiekendief, Boomvalk, Kievit, Wulp, Grutto, Tureluur enz. A 5. MOERAS IN HET WEIDECOMPLEX. Enkele ondiepe plassen met een grote rietkraag aan de rand van het hierboven vermeld gebied. Rij van uit Csakvar richting Csakbereny, neem juist buiten Csakvar een vrij brede dreef links. Zie kaartje volgende bladzijde. Belangrijkste waarnemingen : Dodaars, Paapje, Grote karekiet, Kleine karekiet, Rietzanger en Buidelmees. HONGARIJE / mei 1995 Blz. 4

6 A 6. BAUXIETMIJNEN VAN GANT. (Niet bezocht tijdens deze reis) In de omgeving van Gant zijn er verschillende in onbruik geraakte Bauxietmijnen. De eerste mijn die in 1991 nog in gebruik was, is bijna niet begroeid en vormt een enorme krater in het gebergte. Aan de ingang is een klein Bauxiet museum. HONGARIJE / mei 1995 Blz. 5

7 De tweede mijn is bijna volledig dichtgegroeid met struiken en bevindt zich bijna in het centrum van het dorp. De ingangsdreef bevindt zich recht tegenover huisnummer 9, net achter het monument met een rode ster. Ga verder te voet of met de auto verder maar hou rechts aan. Belangrijkste waarnemingen : Bijeneter, Hop, Tapuit, Braamsluiper en Appelvink en niet te vergeten Moeflons. A 7. PARK VAN CSAKVAR. Rij van Csakvar richting Vertesboglar, bij het verlaten van Csakvar de huizen links in het oog houden. Voorbij het laatste huis begint het park, hier is ook een kleine ingang. Het park zelf is vrij smal, achteraan zijn er sportvelden. Belangrijkste waarnemingen : Bijeneter, Hop, Zwarte specht, Kleine bonte specht, Nachtegaal, Fluiter, Grauwe vliegenvanger en Appelvink. HONGARIJE / mei 1995 Blz. 6

8 B : HORTOBAGY REISWEG : CSAKVAR - (via M 1) BUDAPEST - (via M 3) HATVAN - GYONGYOS - (via baan 3) RICHTING FUZESABONY, (juist voor FUZESABONY) BAAN 33 - TISZAFURED - HORTOBAGY. Afstand : ongeveer 255 km Opgelet : Op de heenweg in Budapest zijn er normaal geen problemen, volg steeds de aanduiding [ M 3 ] die op verkeersborden boven of naast de weg staan aangeduid. Op de terugweg volgt men [ M 1 ]. Er is echter één kritiek punt, plots krijgt men een aanduiding [ 4;M 5 ] naar links en [ CENTRUM ] naar rechts, volg hier het teken [ CENTRUM ] tot U terug de aanduidingen [ M 1 ] ziet. Opgelet, het kan enorm druk zijn in Budapest. OVERNACHTEN / GIDS Overnachten in Hortobagy is zeker geen probleem, bij aankomst in Hortobagy (dorp) staan er mensen te wachten die u een kamer met ontbijt aanbieden dit voor ± 1400 forint per dag en persoon (in 1993 betaalden we nog 1000 Ft en in Ft). Wij logeerden zoals in 1993 in het stadje Balmazujvaros de reden hiervoor is dat onze gids Zoltan hier woont en het een knap verblijf is. Logement : Barta Laszlo Jozsef Tel : H-4060 Balmazujvaros Bajcsy-Zs. U. 37 Hungary Wie van bovenstaand logement wil gebruik maken kan beter vooraf reserveren, het is een groot huis met alle modern comfort. Men kan er beschikken over vijf kamers met twee badkamers, er is een complete keuken en living ter beschikking. Er is plaats voor een tiental personen. Wij betaalden voor overnachten 1000 Ft en voor een uitstekend ontbijt 400 forint per man. Gids : Ecsedi Zoltan H-4060 Balmazujvaros Esze T. U. 8 Hungary Toen wij in 1993 in Hongarije toekwamen was Zoltan juist terug van acht maanden werken/vogels kijken in Israël, het is een uitstekende vogelkijker en hij weet waar de vogels zitten. LOSSE OPMERKINGEN - In principe is het nationaal park niet toegankelijk, volgens Dr Kovacs (info gekregen in 1991) is de poesta die ten noorden ligt van de baan Tiszafured - Debrecen vrij toegankelijk zonder problemen. De poesta ten zuiden van die baan is niet vrij toegankelijk. Voor het eerst vroeg een parkwachter onze toelating voor een bezoek aan Hortobagy halasto, die we natuurlijk niet hadden. Toelating is schriftelijk te krijgen bij : HORTOBAGYI NEMZETI PARK IGAZGATOSAGA H-4002 DEBRECEN, Sumen u 2 HUNGARY - In de uitgestrekte poesta's liggen veel viskweekvijvers hier halasto genoemd (erg interessant voor alle soorten reigerachtigen, eenden en steltlopers...) het probleem is dat men over het algemeen er geen goed overzicht over heeft, dit door de enorme rietkragen. - Hou rekening met het feit dat het in Hortobagy enorm warm kan zijn en dat de muggen erg agressief kunnen zijn. HONGARIJE / mei 1995 Blz. 7

9 Wij bezochten grosso modo twee gebieden : - Verschillende gebieden in de omgeving van de baan (33) die loopt van Tiszafured via Hortobagy naar Debrecen. Zie verder B 1 t/m B 8 - De baan tussen Tiszacsege en Balmazujvaros, met de poesta's links en rechts van de baan in de omgeving van het "Parkwachtercentrum", en enkele gebieden in de omgeving van Balmazujvaros. Dit gebied is erg goed voor roofvogels en Kleine klapeksters. Zie B 9 en B 10. B 1. HORTOBAGYI-HALASTO Rij van uit Hortobagy richting Tiszafured, tussen kilometerpaal 68 en 66 is een kruispunt, neem rechts richting "HORTOBAGYI- HALASTO". Een tweetal km verder over de spoorweg is een pad rechts, als de hefbomen niet gesloten zijn kan men met de auto rijden tot aan de parking dicht bij de schuilhut achteraan het gebied. Of nog beter parkeer vooraan en ga te voet naar de schuilhut. Vergeet vooral ook niet eens op een jagershut te klauteren. Zie ook tekening op blz. 9. Belangrijkste waarnemingen : Dwergaalscholver, Roerdomp, Kwak, Ralreiger, Grote - en Kleine zilverreiger, Purperreiger, Lepelaar, Zwarte ibis, Waterral, Steltkluut, Reuzenzwartkopmeeuw, Zwarte stern, Witwangstern, Blauwborst, Snor, Grote karekiet, Rietzanger, Kleine karekiet, Baardman en Buidelmees. B 2. PLAS VOOR SZASZTELEK Het zelfde kruispunt als hierboven beschreven, maar nu links indraaien en richting "SZASZTELEK" rijden tot men rechts en links van de baan aan een plas komt. Het groot voordeel hier is dat de vogels van erg dicht kunnen bekeken worden. Volgens reisverslagen in mijn bezit is de poesta voorbij het dorp Szasztelek ook erg interessant, het is wel verboden gebied!! Belangrijkste waarnemingen : Purperreiger, Grote - en Kleine karekiet, Baardman en erg veel wind. B 3. CSECSI-HALASTO Rij van uit Hortobagy richting Tiszafured, neem tussen kilometerpaal 65 en 64 de betonbaan naar links. Ongeveer 6 km verder (onderweg enkele goede plaatsen) komt men op een brug over een kanaal, hier kan men enkel nog naar links of rechts. Toen wij er waren zaten de meeste vogels op de uitgestrekte plassen links. De plassen zijn erg goed te overzien. Belangrijkste waarnemingen : Roerdomp, Kwak, Grote zilverreiger, Purperreiger, Lepelaar, Witoogeend, Wulp, Snor, Krekelzanger, Baardman en Buidelmees. B 4. DERZI HALASTO Ongeveer halfweg tussen Hortobagy en Kaparo Csarda is er rechts (als men komt van Hortobagy) een baan naar Tiszacsege. Hier begint de halasto, enkele plassen richting Tiszacsege zijn vrij goed te bezichtigen. Belangrijkste waarnemingen : Kwak, Ralreiger, Zwarte ooievaar, Kraanvogel, Kluut en Zilverplevier. B 5. BORSOSITO (HALASTO RECHT TEGENOVER HET DORP HORTOBAGY) Deze halasto is gelegen aan de baan 33 recht tegenover het dorp Hortobagy, toen wij er waren stond de vijver zo goed als droog en zaten er vrij veel steltlopers. Belangrijkste waarnemingen : Dodaars, Kwak, Ralreiger, Grote zilverreiger, Smient, Witoogeend, Steltkluut, Kluut, Kleine plevier, Zilverplevier, Steenloper, Kemphaan, Dwergmeeuw, Witwangstern, Baardman en Buidelmees. HONGARIJE / mei 1995 Blz. 8

10 HONGARIJE / mei 1995 Blz. 9

11 B 6. STUWMEER VAN TISZAFURED NIET BEZOCHT TIJDENS DEZE REIS Rij van uit Hortobagy terug richting Tiszafured, door Tiszafured richting Fuzesabony. Juist buiten Tiszafured rijdt men via een stel dijken en vier bruggen over de rivier de Tisza tot het dorp Poroszlo, juist voorbij de vierde brug (bijna in Poroszlo) rechts over de spoorweg kan men een dijk oprijden. Deze dijk is erg lang en er zijn talloze goede plaatsen om vogels te zien. Na enkele km is rechts een soort klein strand met een aanlegsteiger en enkele boten, aan de overkant van de dijk ligt een boerderij, hier kon men in 1991 een boot huren. Wel de nadruk er op leggen dat men vogelkijker is, toeristen waren er blijkbaar niet erg welkom! Belangrijkste waarnemingen in 1991 : Kwak, Aalscholvers, Purperreiger, Snor, Grote karekiet. B 7. PLAS TEGENOVER KAPARO CSARDA Rij vanuit Hortobagy terug richting Tiszafured, na ongeveer 19 km is er links een afslag naar Nagyivan met op de hoek de Kaparo csarda. Voor de csarda is een parking, van hier uit kan men links de dijken van de plas zien. Laat de auto staan en wandel naar deze plas, in 1993 was deze plas gewoon outstanding dit jaar was het veel minder. TOCH BLIJFT HET EEN AANRADER!! Iets verder naar Tiszafured toe is rechts van de baan ook een kolonie van Roodpootvalken. Belangrijkste waarnemingen : Roodhalsfuut, Roerdomp, Purperreiger, Lepelaar, Kluut, Bonte strandloper, Bosruiter, Visdief, Zwarte stern, Tapuit en Grote karekiet. In 1993 o.a. Breedbekstrandloper, ruiters, Grauwe franjepoot enz. B 8. NYIROLAPOS OF NAYARI-JARAS POESTA In mijn dagverslagen werd dit gebied Nayari-Jaras Poesta genoemd (staat op de kaart), dit is de poesta waar de huifkartochten worden gehouden voor de toeristen. Er is ook een uitgestippelde wandeling en een uitkijktoren, deze staat wel enigszins verscholen in een Robinia bos met een Roodpootvalken kolonie. Rij van uit Hortobagy richting Debrecen, aan km-paal 79 staat links een museum met een parking voor de auto's. Maak van hieruit een wandeling. Belangrijkste waarnemingen : Roodpootvalk van erg dichtbij, Roek, een goede plaats voor het waarnemen van Siesels. B 9. OMGEVING PARKWACHTERCENTRUM Dit centrum, dat men volop aan het opknappen is, ligt ongeveer halfweg op de baan tussen Tiszacsege en Balmazujvaros. Wij bezochten enkele malen de achterliggende poesta's die erg goed zijn voor het waarnemen van Keizerarend en Sakervalk. We bezochten een tweetal plaatsen in deze omgeving : - Juist voorbij het centrum, richting Balmazujvaros, ligt een grote witte boerderij links van de weg. We reden naar deze boerderij waar we onze bus parkeerden. Vandaar uit kon men een eind de vlakte inwandelen. Tijdens onze reis heeft niemand van de boerderij opmerkingen gemaakt, zijn ze het gewoon? - Rij terug van het centrum richting Balmazujvaros, tussen kilometerpaal 12 en 13 reden we een asfaltbaan in naar links, dan terug naar links tot de asfalt ophoudt. Hier staat men werkelijk midden de immense vlaktes. Belangrijkste waarnemingen : Arendbuizerd, Keizerarend, Roodpootvalk, Sakervalk, Rose spreeuw. B 10. OMGEVING STORT VAN BALMAZUJVAROS Dit gebied ligt dicht bij Balmazujvaros, links van de weg ligt het stort en rechts enkele natte weiden met broedende Tureluur en Grutto. Juist er naast ligt een kleine halasto die zeker een bezoek waard is. Rij van uit het centrum van Balmazujvaros richting Tiszacsege, zoek op het einde van de Veres Peter utca HONGARIJE / mei 1995 Blz. 10

12 (utca = straat) links naar de Bethlen utca (met opvallende balustrade, men kijkt recht op een watertoren). Rij deze straat in en parkeer in de omgeving van het stort. Belangrijkste waarnemingen : Fuut, Geoorde fuut, Roodhalsfuut, Dodaars, Wouwaap, Waterral, kleine aantallen steltloper, Zwarte stern, Snor, Grote karekiet... C : ZEMPLIN GEBERGTE Daar we hier met een plaatselijke gids rondtoerden kan ik weinig of geen concrete informatie geven. Wij konden de Oeraluil waarnemen in de bossen in de onmiddellijke omgeving van het dorp Regec van waaruit de wandeling startte. We hadden ook de indruk dat de plaatselijke gids ons via omwegen bracht naar de nestkast waar deze Oeraluil had gebroed (de jongen waren reeds uitgevlogen maar zaten wel in de omgeving) zodat we de juiste plaats niet zelf meer zouden terugvinden. Misschien terecht. Afgelegde weg : Balmazujvaros - Hajdunanas - Tiszavasvari - met de overzet boot over de rivier Tisza - Tokaj - Bodrogkeresztur - eventjes links richting Szerencs - dan rechts via Mad naar Regec. Tussen Tokaj en Bodrogkeresztur komt de baan langs de rivier Bodrog (een zijrivier van de Tisza), hier hielden we even halt o.a. voor het waarnemen van Krekelzanger en Sperwergrasmus. D : RIJSTVELDEN IN DE OMGEVING VAN KARCAG De laatste avond van ons verblijf hoorden we dat er twee Steppevorkstaartplevieren gezien waren tussen een kleine kolonie Vorkstaartplevieren in de omgeving van Karcag. In plaats van via de baan 33 en de M 3 naar Budapest te rijden namen we de baan "4" Debrecen - Budapest. Rij van Karcag richting Kisujszallas, aan km-paal 154 juist voor het kanaal links een zandweg inslaan. Na ± 3.4 km rijden langs het kanaal zijn er aan de andere kant van het kanaal rijstvelden. De Vorkstaartplevieren broeden links van u in Zonnebloemvelden. Belangrijkste waarnemingen : Slangearend, Steppevorkstaartplevieren en Vorkstaartplevieren. HONGARIJE / mei 1995 Blz. 11

13 III. DAGVERSLAGEN ZATERDAG 20 MEI Weer : gans de dag zwaar bewolkt en koude wind, enkele regenvlagen (± 12 C). Bezochte gebieden : OMGEVING VERBLIJF TE CSAKVAR - WEIDECOMPLEX - OMGEVING LOVASBE RENY - PARK VAN CSAKVAR. Na aankomst in Csakvar rond 8.30 uur in de morgen reden we onmiddellijk door naar ons verblijf waar we werden begroet door vader Gyula en even later door Levente samen met enkele medewerkers. Levente is blijkbaar van plan een soort reisbureau op te richten, in tegenstelling tot vroeger is hij nu de eigenaar van de twee (identieke) huisjes en organiseert hij blijkbaar ook tochten in gans Hongarije. Onder weg van de Hongaarse grens tot in Csakvar was er door het weer weinig te zien, het vermelden waard was een doodgereden Vos, enkele roofvogels als Buizerd en Torenvalk en de onvermijdelijke Kuifleeuwerikken langs de weg. Niettegenstaande het weer alles behalve goed was waren er in de omgeving van de huisjes toch enkele vogels aan het zingen zodat ondergetekende zijn notitieboekje kon boven halen. Nachtegaal, Zwarte roodstaart, Zwartkop, Tjiftjaf en Wielewaal waren te horen. Na de traditionele schnaps, bier of wijn deden we van 10 tot 11 uur een wandeling in de OMGEVING VAN HET KERKHOF waar er een beetje tot onze verrassing toch nog veel beweging was. Prachtig was een Syrische bonte specht in de tuin, de vele Wielewalen, een roepende Draaihals en de talloze Zomertortels. TURKSE TORTEL, ZOMERTORTEL, KOEKOEK, HOP, DRAAIHALS, SYRISCHE BONTE SPECHT, WITTE KWIKSTAART, NACHTE- GAAL, ROODBORSTTAPUIT, MEREL, ZWARTKOP, KOOLMEES, WIELEWAAL, VLAAMSE GAAI, RINGMUS, APPELVINK, PUTTER, GROENLING EN GRAUWE GORS. Van tot deden we dan samen met twee medewerkers van Levente een wandeling in de omgeving van het moeras in het WEIDECOMPLEX VAN CSAKVAR. De waterstand was in vergelijking met vorige bezoeken duidelijk hoger zodat het gebied er werkelijk prachtig bijlag. Deze hoge waterstand is deels te verklaren door de vele regen die de laatste maanden in de streek is gevallen maar ook door het afdammen van de ontwaterings grachten. Het huidig natuurreservaat is ongeveer 600 ha groot en kan als alles goed verloopt binnenkort uitgebreid worden met 300 ha gelegen rechts van de dreef. Als belangrijkste broedvogels kunnen de 12 koppels Watersnip, 11 koppels Kievit en 50 koppels Wulpen worden vermeld. Bij aankomst konden we ons reeds opwarmen met een _ Bruine kiekendief en een _ Grauwe kiekendief die laag over het gebied aan het jagen waren, even later gevolgd door een snelle Boomvalk. In de verte konden we een viertal Grote zilverreigers opmerken terwijl de Wilde eenden, Slobeenden en de Zomertalingen rond onze oren vlogen. Ook de steltlopers waren goed vertegenwoordigd, de roep van de Tureluur en Grutto waren niet uit de lucht dit terwijl de Wulpen ons van ver in de gaten hielden. Boven een plas die gemaakt is om sterns aan te trekken vlogen enkele Kokmeeuwen en verschillende Dwergmeeuwen. Bij het terugwandelen naar de auto's kwamen we dichter bij de eigenlijke plassen van het moeras zodat we de zang van Grote karekiet, Kleine karekiet en Rietzanger konden noteren. Dat Dirk goed wakker was bewees hij door een nest van Buidelmees te vinden waaruit even later twee van deze prachtige vogeltjes vlogen. Een opvallende gevlekte pad (Groene pad?) en een Boomkikker konden niet aan onze aandacht ontsnappen. Alle waarnemingen op een rij : DODAARS, GROTE ZILVERREIGER, OOIEVAAR, WILDE EEND, SLOBEEND, ZOMERTALING, GRAUWE KIEKENDIEF, BRUINE KIEKENDIEF, BOOMVALK, MEERKOET, KIEVIT, WULP, GRUTTO, TURELUUR, BOSRUITER, KOKMEEUW, DWERGMEEUW, ZOMER TORTEL, KOEKOEK, VELDLEEUWERIK, OEVERZWALUW, BOERENZWALUW, HUISZWALUW, GELE KWIKSTAART, ROODBORSTTAPUIT, PAAPJE, GROTE KAREKIET, KLEINE KAREKIET, RIETZANGER, ZWARTKOP, BUIDELMEES, PUTTER EN KNEU. Na een lichte maaltijd in de Csarda van Csakvar (met te veel zout en look) trokken we naar de omgeving van Lovasbereny in de hoop Sakervalk te kunnen waarnemen. In de omgeving van Csakvar/Vertes gebergte broeden er niet minder dan 7 paar Sakervalk en 2 paar Keizerarend. Aan de achterkant van het Weidecomplex hielden we een korte halte op een plaats waar we van vorige HONGARIJE / mei 1995 Blz. 12

14 reizen Krekelzanger wisten broeden. Dit leverde Fazant, verschillende Wielewalen en een zingende Geelgors op maar jammer genoeg geen Krekelzanger. FAZANT, ZOMERTORTEL, NACHTEGAAL, GRAUWE KLAUWIER, WIELEWAAL EN GEELGORS. In de OMGEVING VAN LOVASBERENY konden we dan toch met enig geluk een Sakervalk in de verte zien vliegen, maar eerlijk gezegd aan zulke verre waarnemingen is er toch niet veel plezier te beleven. Verder noteerde ik hier nog Torenvalk en enkele Bonte kraaien en Ringmussen. Daar we allemaal koud kregen besloten we ons geluk te wagen in het PARK VAN CSAKVAR (van tot 17.30) waar we minder last van de wind hadden. Het bleek een goede zet te zijn want blijkbaar hadden meerdere vogels ons voorbeeld gevolgd. Toch waren we niet weinig verrast om in zulk omstandigheden enkele Bijeneters te kunnen waarnemen. De spechten waren vrij actief soorten als Zwarte specht, Grote bonte- en Kleine bonte specht spreken steeds tot de verbeelding. Al de waarnemingen op een rij : BUIZERD, ZOMERTORTEL, BIJENETER, HOP, ZWARTE SPECHT, GROTE BONTE SPECHT, KLEINE BONTE SPECHT, KUIFLEEUWERIK, ROODBORST, NACHTEGAAL, MEREL, ZANGLIJSTER, SPOTVOGEL, TUINFLUITER, FLUITER, TJIFTJAF, GRAUWE VLIEGENVANGER, GLANSKOP, PIMPELMEES, KOOLMEES, WIELEWAAL EN APPELVINK. Nadat Marika ons een uitgebreid avondmaal had voorgeschoteld gingen we allen vrij vroeg slapen daar we morgenvroeg reeds vertrokken naar Hortobagy. ZONDAG 21 MEI Weer : bewolkt maar minder koud dan gisteren (15 à 16 C). Bezochte gebieden : ONDERWEG NAAR HORTOBAGY - PLAS BIJ KAPARO CSARDA - PARKWACH TERCENTRUM EN OMGEVING - STORT VAN BALMAZUJVAROS. Na een stevig ontbijt vertrokken we vrij laat (7.45 u) richting Hortobagy, bij ons verblijf zagen we een Boomklever wat een nieuwe soort voor de reis was. De reis verliep voorspoedig, zelfs in Budapest was er bijna geen verkeer (zondag?) zodat we reeds om uur aankwamen aan Kaparo Csarda waar we dachten onze eerste halte te houden. Onderweg hadden we natuurlijk niet stil gezeten, als nieuwe soorten noteerden we onderweg Gierzwaluw, Houtduif, Blauwe reiger, Aalscholver en een overvliegende Kwak deze laatste soorten aan de rivier de Tisza. AALSCHOLVER, KWAK, BLAUWE REIGER, OOIEVAAR, GRAUWE KIEKENDIEF, BUIZERD, TORENVALK, HOUTDUIF, GIERZWALUW, KUIFLEEUWERIK, GRAUWE KLAUWIER, WIELEWAAL EN PUTTER. Tussen de rivier Tisza en de plas in de omgeving van Kaparo Csarda hielden we een noodstop voor drie Scharrelaars die geweldig met onze voeten aan het spelen waren, het duurde eeuwen voor iedereen van de groep ze in het vizier kregen en dan meestal nog van erg ver. De plaats was blijkbaar goed gekozen daar we nogal wat vogels konden noteren, de eerste Roodpootvalken, een overvliegende Sperwer, een roepende Kwartel, iets verder enkele Rietgorzen en de hier talrijk voorkomende Roeken. GROTE ZILVERREIGER, BRUINE KIEKENDIEF, SPERWER, ROODPOOTVALK, KWARTEL, SCHARRELAAR, KOEKOEK, GELE KWIKSTAART, ROODBORSTTAPUIT, RIETZANGER, KLEINE KAREKIET, WIELEWAAL, ROEK EN RIETGORS. Bij aankomst aan KAPARO CSARDA vlogen er honderden Oeverzwaluwen in de omgeving van de parking, enkele meter verder is een grote kolonie in een kleine afgraving. Opvallend was dat een Grasmus zijn liedje aan het zingen was van op een elektriciteitsdraad naast de Csarda. Het aantal vogels aan de plas viel fel tegen, in 1993 zaten hier werkelijk honderden steltlopers met leuke soorten zoals Breedbekstrandloper en Grauwe franjepoot. Er is blijkbaar ook gewerkt aan de plas want de dijken rond het gebied zijn verlaagd. Reeds bij het wandelen naar het gebied hoorden we Roerdomp en de kenmerkende roep van Baardman. Op de plas zwommen een 10-tal Zomertalingen, enkele Grauwe ganzen, Wilde eend, Slobeend, Meerkoet, Dodaars en een Roodhalsfuut. Er zaten niet veel steltlopers maar het aantal soorten viel toch redelijk mee, vrij veel Kieviten, een viertal Kluten, drie Lepelaars, verschillende Grutto's, vrij veel Tureluren, een 40-tal Bonte strandlopers en een HONGARIJE / mei 1995 Blz. 13

15 overvliegende Bosruiter. Er vlogen een 10-tal Zwarte sterns en een drietal Visdiefjes zaten samen met de Bontjes op een slikrandje. Mooi waren een vijftal Tapuiten en twee overvliegende Purperreigers. De waarnemingen op een rij : ROODHALSFUUT, DODAARS, ROERDOMP, PURPERREIGER, LEPELAAR, GRAUWE GANS, WILDEN EEND, SLOBEEND, ZOMERTALING, MEERKOET, KLUUT, KIEVIT, BONTE STRANDLOPER, GRUTTO, TURELUUR, BOSRUITER, KOKMEEUW, VISDIEF, ZWARTE STERN, GIERZWALUW, OEVERZWALUW, WITTE KWIKSTAART, TAPUIT, GROTE KAREKIET, RIETZANGER, GRASMUS EN BAARDMAN. Na het vogels kijken konden we onze dorst laven in de Csarda waarna we reden naar de stad (toch inwoners) Balmazujvaros waar we ons installeerden in de vooral besproken kamers. Rond 14 uur vertrokken we dan naar het Boswachtercentrum of volgens Dirk beter PARKWACHTER- CENTRUM, bij het mis rijden konden we onze eerste Kleine klapekster van de reis begroeten. Verder noteerde ik onderweg nog Roodborsttapuit, Grauwe klauwier, Bonte kraai en de alom aanwezige Grauwe gors. Het centrum zelf is men aan het opfrissen (vroeger was hier een groezelig museumpje met opgezette vogels en dergelijke) zodat hier niet veel te zien was, figuurlijk dan want in het dak van het huis broeden niet minder dan drie koppels Hop. Iemand van het centrum die zich een beetje verstaanbaar kon maken vertelde ons dat we zonder problemen vogels mochten kijken aan de boerderij naast het centrum maar we niet in de poesta mochten rijden. De gesloten poort was volgens hem geen probleem men moest er gewoon rond rijden. Aan het centrum hoorden we Boompieper zingen en konden we natuurlijk niet naast de Hoppen kijken. Juist buiten het centrum vloog een arend over die voor enige paniek zorgde onder de vogelaars, bij nader toezien bleek het om een donkere Arendbuizerd te gaan. BUIZERD, ARENDBUIZERD, HOP, BOOMPIEPER, WITTE KWIKSTAART, GELE KWIKSTAART, NACHTEGAAL, GRAUWE VLIEGENVANGER, GRAUWE KLAUWIER EN WIELEWAAL. Na deze korte halte reden we enkele honderden meter verder naar de achterkant van de hoeve (van het Nationaal park) waar we tussen de talloze Spreeuwen op het dak ook verschillende Kauwtjes konden waarnemen. Bert die een wandeling aan het maken was, was getuige van de rivaliteit tussen een Vos en een uitgehongerde Arendbuizerd. De Vos liep weg maar de Arendbuizerd kwam bij wijze van spreken eerst een handje geven. Hij was gemarkeerd met groen op boven en onderstaart en de handpennen aan de onderkant, later hoorden we dat het een vogel was die onlangs vrijgelaten was uit het asiel in de omgeving. We hoorden nog een Groene specht roepen en twee Sakervalken hielden een demonstratie van hun jachttechniek. LEPELAAR, ARENDBUIZERD, ROODPOOTVALK, SAKERVALK, KWARTEL, HOUTDUIF, GROEN SPECHT, TAPUIT, KAUW, BONTE KRAAI EN PUTTER. Vervolgens reden we naar het STORT VAN BALMAZUJVAROS, een goede plaats voor het waarnemen van fuutachtigen, soms worden er ook Witvleugelsterns gezien tussen de Zwarte sterns. Recht tegenover het stort zijn enkele kleine plassen en natte weilanden, hier vlogen vrij veel Tureluren. Op een slikrand van een kleine plas zaten een achttal Krombekstrandlopers, een viertal Kluten en vloog een Kemphaan weg. In het riet van één viskweekvijvers zongen er meer Grote karekieten dan er in België broeden (de Belgische populatie werd in de periode geschat op 4 à 5 ex, in Vlaanderen verdwenen als broedvogel), verder hoorden we Kleine karekiet, Rietzanger en eventjes Snor. Op de tweede plas zwommen verschillende Wilde eenden en Tafeleenden, vrij veel Meerkoeten en de hier vrij zeldzame Waterhoen. De fuutachtigen waren zoals verwacht goed vertegenwoordigd : twee Roodhalsfuten, een viertal Geoorde futen en Dodaars. Nieuw voor de reis waren ook een Wouwaapje (ik kan de "je" niet laten, geef toe Wouwaap klink zo aapachtig) die we uitgebreid met de telescoop konden bewonderen en tenslotte een overvliegende onvolwassen Geelpootmeeuw. ROODHALSFUUT, GEOORDE FUUT, DODAARS, WOUWAAPJE, WILDE EEND, TAFELEEND, WATERRAL, WATERHOEN, MEERKOET, KLUUT, KIEVIT, KROMBEKSTRANDLOPER, KEMPHAAN, TURELUUR, BOSRUITER, GEELPOOTMEEUW, ZWARTE STERN, SNOR, RIETZANGER, KLEINE KAREKIET EN RIETGORS. Terwijl we 's avonds aten in Kishortobagyi Csarda hoorden we een Braamsluiper zingen. Om een idee te geven : we betaalden voor soep + maaltijd + drinken voor 5 personen 58 DM, dit komt op ongeveer 250 HONGARIJE / mei 1995 Blz. 14

16 BEF per persoon. 's Avonds werd het een gezellige boel daar we bezoek kregen van enkele vrienden twitchers en er natuurlijk enkele flessen werden gekraakt. MAANDAG 22 MEI Weer : eerst bewolkt, nadien zon maar erg veel en koude wind (±15 C). Bezochte gebieden : NAYARI JARAS POESTA - PLAS VOOR SZASZTELEK - SCECSI HALASTO - DERSI HALASTO - OMG. VOGELASIEL - OMG. PARKWACHTERCENTRUM. Onze eerste halte bracht ons van 9.30 tot 10 u naar NAYARI-JARAS POESTA, (op deze plaats doen de toeristen een toer in open huifkarren door de poesta) waar we gezien de wind weinig konden waarnemen. Als de vogelaars bijna wegvliegen van de wind laten de vogels zich natuurlijk niet horen. Ook de Siezels waren weinig of niet actief zodat we slechts enkele ex. zagen. De reden voor onze komst was natuurlijk de kolonie Roodpootvalken die hier broedt tussen de Roeken, deze vogels en de Siezels zijn blijkbaar mensen gewoon zodat het een plaats is waar men deze soorten erg goed kan zien. ROODPOOTVALK, BOERENZWALUW, WITTE KWIKSTAART, ROEK EN GRAUWE GORS. Na het wisselen van Duitse mark naar Forinten in Hortobagy (dit kan in het toeristisch info bureau of in de post) reden we vol verwachting naar HORTOBAGY HALASTO. Toen bleek dat we links het gebied niet konden inrijden door een gesloten slagboom maakten we rechts omkeer met de bedoeling te kijken of we rechts het gebied in konden. Juist toen we met de bus gekeerd waren kwam een gemotoriseerde parkwachter vragen of we toelating hadden om het gebied te bezoeken. Toen we de toelating niet konden voorleggen (tijdens vorige bezoeken werd ons gezegd dat het gebied vrij toegankelijk was) konden we natuurlijk niets anders doen dan te vertrekken. Om geen problemen op onze hals te halen besloten we vandaag geen poging meer te wagen om het gebied binnen te geraken. 's Avonds bleek dat Valère en Co de ganse dag op het gebied hadden rondgelopen zonder problemen, blijkbaar hadden we brute pech. In het vervolg zullen we natuurlijk een toelating vragen. De enige vogel die we zagen was een Witwangstern wat een nieuwe soort voor de reis was. We waren natuurlijk in alle staten, wie weet wat we allemaal niet misten, Zwarte ibis, Reuzenzwartkopmeeuw... Na enig overleg besloten we naar de PLAS VOOR SZASZTELEK te rijden, ook hier viel het aantal vogels, waarschijnlijk door de wind, enorm tegen. Enkele mensen begonnen al enige teken van een depressie te vertonen. De Futen, Tafeleenden en Meerkoeten konden ons niet echt optimistisch stemmen. FUUT, PURPERREIGER, TAFELEEND, MEERKOET, BRUINE KIEKENDIEF, KOKMEEUW, GROTE KAREKIET, KLEINE KAREKIET EN BAARDMAN. Vervolgens reden we richting CSECSI HALASTO, onderweg zijn er enkele mooie plaatsen zodat we terug onze verrekijkers konden bovenhalen en de stemming zienderogen verbeterde. Dit leverde de talloze Bruine kiekendieven op, en op een kleine plas noteerden we ook onze eerste Krakeenden van deze reis. Dicht tegen de eigenlijke halasto zaten op een juist gemaaid hooiland verschillende Purperreigers die we erg dicht konden benaderen. AALSCHOLVER, KLEINE ZILVERREIGER, PURPERREIGER, LEPELAAR, WILDE EEND, KRAKEEND, BRUINE KIEKENDIEF, GRUTTO, TURELUUR, KOKMEEUW, GEELPOOTMEEUW, WITWANGSTERN, NACHTEGAAL, TAPUIT, GROTE KAREKIET, RIETZANGER, GRAUWE KLAUWIER, KLEINE KLAPEKSTER EN RIETGORS. Ook de Halasto had enkele mooie soorten in petto, al viel het aantal eenden tegen toch konden we hier onze eerste Witoogeenden van de reis waarnemen. Opvallend waren het groot aantal Baardmannetjes die hier zowat overal te horen en te zien waren, Bert hoorde eventjes een Krekelzanger en de Buidelmees werd door verschillende mensen gehoord en gezien. Op één van de grotere visvijvers had men onlangs het water afgelaten, hier zat een grote groep Wulp en verschillende Grauwe ganzen. Mooi waren ook de overvliegende Lepelaar en drie grazende Reeën. FUUT, ROERDOMP, KWAK, GROTE ZILVERREIGER, PURPERREIGER, LEPELAAR, GRAUWE GANS, WILDE EEND, TAFELEEND, HONGARIJE / mei 1995 Blz. 15

17 WITOOGEEND, MEERKOET, WULP, KOKMEEUW, KOEKOEK, GIERZWALUW, SNOR, KREKELZANGER, GROET KAREKIET, KLEINE KAREKIET, BAARDMAN, BUIDELMEES EN PUTTER. We konden niet genoeg krijgen van de halasto's en reden dus naar DERZSI HALASTO waar we in de omgeving verschillende keren een korte halte hielen. Aan één van de afgelaten vijvers was er vrij veel beweging zodat we besloten hier een wandeling te maken. Er vlogen een 50 à 70 Kraanvogels over en op het slik zaten enkele Kluten en drie Zilverplevieren in prachtkleed. Een verrassing van formaat waren twee laag overvliegende Zwarte ooievaars en iets later vloog een Ralreiger op enkele meter van de bus langs. KWAK, RALREIGER, ZWARTE OOIEVAAR, WILDE EEND, KRAKEEND, ZOMERTALING, BRUINE KIEKENDIEF, KRAANVOGEL, KLUUT, ZILVERPLEVIER, KOKMEEUW EN GEELPOOTMEEUW. Moe van de halasto's (figuurlijk dan) besloten we het VOGELASIEL in de omgeving van Kaparo Csarda te bezoeken in de hoop dat we daar een vergunning voor Hortobagyi halasto op de kop konden tikken. Op de heuvel naast het asiel hadden we een prachtige waarneming van een vliegende Velduil. Boven het moeras vlogen erg veel vogels rond, ongelooflijk veel Bruine kiekendieven (vier vogels in een telescoop beeld was geen uitzondering) en erg veel Zwarte sterns. De mensen die in het asiel werken spreken verschillende talen, zij konden ons jammer genoeg geen vergunning geven maar deze is te krijgen in Debrecen, zie voor het adres in deel II. Op de terugweg naar Kaparo Csarda hielden we nog een noodstop voor een Duinpieper die zich goed liet bekijken. PURPERREIGER, BRUINE KIEKENDIEF, ROODPOOTVALK, TORENVALK, BOOMVALK, ZWARTE STERN, HOUTDUIF, VELDUIL, DUINPIEPER EN PUTTER. Daar we toch in de omgeving waren besloten we de STELTLOPERSPLAS AAN DE KAPARO CSARDA te bezoeken, door de koude wind was het niet gezellig vogelen, toch konden we met Graspieper een nieuwe soort voor de vakantielijst uit de poesta trekken. Er zaten nog minder vogels dan gisteren, wat een verschil met ons bezoek in Toch raar he, moesten we in België de zelfde vogels zien als hieronder dan zouden we een gat in de lucht springen. KWAK, KLEINE ZILVERREIGER, GROTE ZILVERREIGER, BLAUWE REIGER, GRAUWE GANS, ZOMERTALING, BRUINE KIEKENDIEF, KWARTEL, KLUUT, KIEVIT, BONTE STRANDLOPER, GRUTTO, TURELUUR, GRASPIEPER EN GROTE KAREKIET. Daar we niet goed wisten wat gedaan reden we terug richting Balmazujvaros waar we enkele inkopen deden om vervolgens te rijden naar de poesta's gelegen achter het PARKWACHTERCENTRUM. Terwijl Wilfried een soepje aan het klaarstomen was hielden enkele moedigen de wacht en hadden een erg verre waarneming van min. drie verschillende Keizerarenden en ook hier een prachtige waarneming van een Duinpieper. Opvallend hoeveel Veldleeuwerikken hier nog zingen, het deed me even terug denken aan mijn jeugd in de Westvlaamse polders. KEIZERAREND, TORENVALK, KWARTEL, VELDLEEUWERIK, DUINPIEPER EN TAPUIT. Toen we 's avond kwamen aan de Kishortobagyi Csarda bleek dat de rivaal tikkers (Valère, Dana en Gaston) ook juist waren toegekomen om te eten zodat we onze ervaringen wederzijds konden uitwisselen. 's Avonds kwamen ze nog op bezoek samen met gids Zoltan zodat we de nodige afspraken konden maken voor de trip naar her Zemplin gebergte van morgen. DINSDAG 23 MEI Weer : overwegend zon en naarmate de dag vorderde minder wind (± 20 C). Bezochte gebieden : ZEMPLIN GEBERGTE. Afgelegde weg : BALMAZUJVAROS - HAJDUNANAS - TISZAVASVARI - TOKAJ - BODROGKE RESZTUR (waar de plaatselijke gids afhaalden) - REGEC. Vandaag vertrokken we rond 6.15 naar het Zemplin gebergte met de bedoeling op zoek te gaan naar de Oeraluil. Zoltan had een plaatselijke gids gecontacteerd zodat, en dat hoopte iedereen, het bijna niet mis kon gaan. HONGARIJE / mei 1995 Blz. 16

18 Iets voorbij Tokaj (rond 7.30 u) hielden we onze eerste halte aan de rand van het overstromingsgebied van de rivier Bodrog, een zijrivier van de Tisza. Er waren zo veel vogels aan het zingen dat het moeilijk was een vogel te herkennen. Zoals verwacht hoorden we Krekelzanger (een nieuwe soort voor Gaston) en als nieuwe soort voor de reis eventjes Sprinkhaanzanger. Erg veel tijd konden we hier niet besteden want de uilen waren natuurlijk aan het wachten op ons. ZOMERTORTEL, KOEKOEK, BIJENETER, NACHTEGAAL, SNOR, KREKELZANGER, SPRINKHAANZANGER, RIETZANGER, TUINFLUITER, BOOMKLEVER, WIELEWAAL, EUROPESE KANARIE EN GEELGORS Na het afhalen van onze plaatselijke gids in Bodrogkeresztur reden we verder richting Regec waar we vertrokken voor een wandeling in de "bergen". Het landschap is te vergelijken met de Vertesgebergte in de omgeving van Csakvar, met andere woorden ongeveer als onze Ardennen. Tijdens het eerste gedeelte wandelden we hoofdzakelijk in Haagbeuk bossen die later overgingen naar gemengd naald- en loofbos. Naar verluidt is 1995 een ongelooflijk goed jaar geweest voor de Oeraluil in Hongarije, men schat het aantal broedparen op ± 100 waarvan er een twintigtal gelokaliseerd zijn. Rond 8.45 vertrokken we dus vol goede moed, gelukkig hadden we een tweetal telescopen meegenomen want we zouden ze nog kunnen gebruiken. Onderweg hoorden we natuurlijk tal van vogels waaronder vrij veel Fluiters en enkele Withalsvliegenvangers. Valère zag een Boomleeuwerik en verder hoorden we Zwarte mees, Goudhaantjes, mooi was ook een Staartmees met witte kop, een vogel van de Noordelijk vorm? BUIZERD, DRAAIHALS, GROTE BONTE SPECHT, BOOMLEEUWERIK, BOOMPIEPER, ROODBORST, ZANGLIJSTER, BRAAMSLUIPER, ZWARTKOP, FLUITER, GOUDHAAN, WITHALSVLIEGENVANGER, KOOLMEES, ZWARTE MEES, STAARTMEES EN GEELGORS Rond 10 uur kwamen we op een broedplaats van de Oeraluil, de jongen hadden reeds de nestkast verlaten zodat de verstoring minimaal te noemen was. Zoltan en de plaatselijke gids gingen op zoek naar de vogels terwijl ze ons achterlieten met al onze twijfels. Rond uur was er grote opschudding, onze plaatselijke gids had een juveniele Oeraluil gevonden die we even later beeldvullend met de telescopen (met dank aan de muilezels die ze gedragen hadden) konden waarnemen. Het feest was compleet toen onze onovertroffen optimist en vogelkenner Dirk met behulp van zijn nieuwe bril (30 X wide lenzen) in de onmiddellijke omgeving een volwassen vogel kon vinden. Ook deze vogel konden we uitstekend bekijken, dit tot ieders tevredenheid het was dan ook een nieuwe soort voor de acht Vlaamse twitchers. Zelfs oude rat Valère deed een vreugde dansje, hoe ouder hoe zotter zei Dana of laat ik hier mijn verbeelding spreken? Juist toen een Vlaamse gaai de jonge vogel lastig viel en de volwassen vogel een handje kwam helpen vond Bert een tweede juveniele uil, PRACHTIGE MOMENTEN WAREN DAT. Rond u begon de terugtocht die duurde tot ongeveer 13 uur, een merkbare zware opgave voor enkelen van onze groep die er dagen nadien nog last van hadden. Ook nu hoorden we verschillende nieuwe vogels voor de reis zoals Boomkruiper en enkele Winterkoningen. Dirk scoorde terug toen hij (nu zonder bril!) voor de tweede maal een volwassen Oeraluil kon lokaliseren, dit op een plaats die niet gekend was door onze plaatselijke gids. Ook hier bleven we een kwartier kijken om vervolgens verder te wandelen richting Regec, gedreven door honger en dorst. BUIZERD, KOEKOEK, OERALUIL, ZWARTE SPECHT, GROTE BONTE SPECHT, KLEINE BONTE SPECHT, WINTERKONING, SPOTVOGEL, TUINFLUITER EN GLANSKOP. In het dorp Regec konden we onze dorst niet laven zodat we enkele dorpen verder moesten rijden tot we een "Bufé" met een terras vonden. Hier genoten we van een spotgoedkope "lichte" maaltijd met een pint van een halve liter kwestie van ons vochtpeil terug op normaal niveau te krijgen. Terwijl we nog aan het napraten waren over de prachtige waarnemingen van deze morgen zagen we reeds van erg ver twee roofvogels in onze richting glijden, een Schreeuwarend kwam juist boven ons door en trok zoveel aandacht dat de andere vogel (die iets verder doorkwam) niet echt werd bekeken en waarschijnlijk een Arendbuizerd was. Terug een waarneming om nooit meer te vergeten. Iets later hadden we het geluk nog een tweede exemplaar te kunnen waarnemen. De rest van de namiddag reden we dan rond op zoek naar Rode rotslijster en Blonde tapuit. Onze eerste halte bracht ons bij een hol van een Syrische bonte specht die een beetje de imbeciel had uitgehangen (kwestie van niet alleen te zijn) en een boom juist naast de baan had uit gekozen. Vanuit de auto konden we na enkele ogenblikken de twee volwassen vogels onder ideale omstandigheden bekijken. Het was de bedoeling een tweetal steengroeven te bezoeken, aan de eerste groeve stonden parkwachters HONGARIJE / mei 1995 Blz. 17

19 zodat dit feest niet doorging en ook op de tweede groeve vlogen we na rustperiode weg uit het gebied. Hier hadden we waarnemingen van Buizerd, enkele Bijeneters, Tapuit en een zingende Geelgors. Mooi natuurlijk, maar alle aandacht ging toch naar een Vos die niet erg blij was met onze aanwezigheid. Dirk wilde een Vossepluim op zijn hoed steken maar dit keer lukte het niet echt. Na het afscheid van onze plaatselijke gids reden we terug naar de plaats bij de rivier waar we deze morgen ook hadden gestopt, Gaston wilde de Krekelzanger zien zingen zodat we van de tweede auto afscheid namen en als de bliksem (met zware voet) naar Hortobagy reden. Het was de bedoeling nog een uur op zoek te gaan naar de Reuzenzwartkopmeeuw. Deze korte halte leverde toch enkele mooie soorten op zoals Bosrietzanger, Krekelzanger, Sperwergrasmus en Grauwe klauwier. Rond kwamen we aan Hortobagyi halasto waar we zonder problemen (te voet) in konden, het geluk lachte ons toe, de tweede plas die we bekeken was reeds raak. Tussen enkele Geelpootmeeuwen en Kokmeeuwen zat een tweedejaars Reuzenzwartkopmeeuw dit is slechts de 13 de waarneming van Hongarije. Het vermelden waard is ook dat we tijdens dit kort bezoek niet minder dan acht soorten reigerachtigen voor de verrekijker kregen, welke gebied in Europa kan dit zelfde bieden in een uur tijd? ROERDOMP, WOUWAAP, KWAK, RALREIGER, KLEINE ZILVERREIGER, GROTE ZILVERREIGER, BLAUWE REIGER, PURPERREIGER, LEPELAAR, ROODPOOTVALK, KRAANVOGEL, GRUTTO, REUZENZWARTKOPMEEUW, GEELPOOTMEEUW, ZWARTE STERN, NACHTEGAAL, SNOR, GROTE KAREKIET, RIETZANGER EN KLEINE KAREKIET. WOENSDAG 24 MEI Weer : zon en erg mooi weer, 24 à 25 C. Bezochte gebieden : OMG. STORT BALMAZUJVAROS - BORSOSITO HALASTO - HORTOBAGYI HALASTO - OMG. TISZACSEGE - OMG. PARKWACHTERCENTRUM. Na het ontbijt reden we samen met Zoltan rond 8 uur naar de plassen aan het STORT VAN BALMA- ZUJVAROS in de hoop Witvleugelstern te kunnen waarnemen die er soms worden gezien. Vier soorten fuutachtigen, een 6-tal Kluten en een 10 tal Zwarte sterns waren verre van slecht, jammer genoeg hadden we geen geluk met de Witvleugelstern maar ja een mens kan ook niet alles wensen. Een prachtige waarneming van een Rietzanger op enkele meter van ons en de onvermijdelijke Grote karekieten konden natuurlijk ook op onze waardering rekenen. FUUT, GEOORDE FUUT, ROODHALSFUUT, DODAARS, WILDE EEND, TAFELEEND, BRUINE KIEKENDIEF, KLUUT, KIEVIT, TURELUUR, ZWARTE STERN, GIERZWALUW, GROTE KAREKIET, KLEINE KAREKIET, RIETZANGER EN RIETGORS. Daarna reden we naar de halasto die ligt recht tegenover Hortobagy, op de kaart aangeduid met BORSOSITO het was de eerste keer dat we deze plassen bezochten, een echte aanrader. Deze plassen waren onlangs afgelaten, er stond nog een beetje water in zowat een ideaal biotoop voor steltlopers. Het is de derde keer dat ik in de omgeving van Hortobagy rondloop en nog nooit heb ik zo veel viskweekvijvers gezien zonder water, de reden? Bij aankomst vlogen een groot aantal steltlopers weg, we herkenden onder andere Steenloper en Zilverplevier. Vrij dicht bij waren er een aantal blijven zitten zodat ondergetekende in zijn nopjes was, als het maar stelten heeft. Hier liepen een drietal Steltkluten, een drietal Kemphanen waarvan een _ met een mooie witte kraag, verder enkele Kluten, Tureluren en Grutto's. Op het water, maar dan vrij ver, Zomertaling, twee Smienten, vrij veel Witoogeenden en een Dodaars. Ook de sterns waren vrij massaal aanwezig met soorten als Zwarte stern en Witwangstern, er vlogen ook verschillende Dwergmeeuwen tussen. Toen we een toer wandelden vonden we een drietal Kleine plevieren en hoorden we Baardmannetjes en de zeldzame Buidelmees. DODAARS, AALSCHOLVER, KWAK, RALREIGER, GROTE ZILVERREIGER, SMIENT, ZOMERTALING, WITOOGEEND, BRUINE KIEKENDIEF, TORENVALK, WATERHOEN, MEERKOET, STELTKLUUT, KLUUT, KLEINE PLEVIER, ZILVERPLEVIER, STEENLOPER, KEMPHAAN, GRUTTO, TURELUUR, DWERGMEEUW, ZWARTE STERN, WITWANGSTERN, SNOR, GROTE KAREKIET, BAARDMAN EN BUIDELMEES. Van tot deden we dan een uitgebreide wandeling in HORTOBAGYI HALASTO, dit is HONGARIJE / mei 1995 Blz. 18

20 ontegensprekelijk de beste halasto die te bezoeken valt (als men er niet uitvliegt als wij) dit gebied is een must voor elke vogelaar die de omgeving bezoekt. Onze wandeling leverde natuurlijk tal van vogels op, al kan ik me niet van het idee ontdoen dat hier twee jaar geleden veel meer (in aantal) te zien was, waar waren al die Kwakken naar toe? Reeds bij aankomst konden we een nieuwe soort voor de reis noteren met een Bonte vliegenvanger. Eerst wandelden we naar de plas waar gisteravond de Reuzenzwartkopmeeuw nog zat, vandaag zat er gewoon geen enkele vogel, hadden wij gisteren eventjes geluk. Het eerste gedeelte van de wandeling leverde opvallend veel Ralreigers op, maar ook de Roerdomp werd een vijftal keer gehoord. Aan een plas die volledig aan het verruigen was hoorden we een viertal zangposten van Blauwborst. Het viel op dat er verschillende voormalige viskweekvijvers droog stonden en volledig aan het verruigen waren, volgens Zoltan is er een conflict tussen het Nationaal Park en de viskwekers (over geld natuurlijk) met als gevolg dat de viskwekers het doelbewust laten afweten met alle gevolgen voor de vogelstand. Dirk (dit is de man met de speciale bril) scoorde nogmaals met een overvliegende Zwarte ibis, deze vogel werd jammer genoeg door verschillende mensen van de groep gemist. Een kleine plas met mooie slikrandjes leverde enkele mooie waarnemingen op, verschillende Lepelaars, Steltkluut, Kluten, Bonte strandlopers en op het water tussen verschillende soorten eenden een _ Wintertaling als nieuwe soort voor de reis. Iets verder stonden een 20-tal Kraanvogels, van deze soort vlogen er iets later nog een 15-tal ex. over. In plaats van onmiddellijk naar de schuilhut te gaan besloten we onder impuls van Zoltan eerst een vijfhonderd meter verder te wandelen tot een jagershut waar we een mooi overzicht hadden van twee enorme plassen. Een overvliegende Dwergaalscholver vonden we iets later terug in een rietkraag en op het water zwommen tussen de Tafeleenden verschillende Kuifeenden. Toen we naar de schuilhut wandelden konden we nog enkele keren een overvliegende Dwergaalscholver noteren, in het totaal zagen we waarschijnlijk 4 à 5 verschillende vogels. Naar verluidt zouden er in 1995 een vijftal koppels broeden. In de schuilhut werd een rustpauze gehouden, terwijl enkele moedigen de kolonie Lepelaars scherp in het oog hielden. De waarneming hier was een Baardmannetje dat enkele keren als een muis de schuilhut binnen sloop om vervolgens snel even te pikken naar een oude bananeschil of iets dergelijks. David lag er met zijn hoofd nog een halve meter van, Bert was jammer genoeg iets te laat om foto's te kunnen nemen. Tijdens de terugtocht die toch meer dan een uur duurde had Bert een prachtige waarneming van een zonnende Ringslang. DWERGAALSCHOLVER, ROERDOMP, KWAK, RALREIGER, KLEINE ZILVERREIGER, GROTE ZILVERREIGER, BLAUWE REIGER, PURPERREIGER, LEPELAAR, ZWARTE IBIS, GRAUWE GANS, WILDE EEND, KRAKEEND, SLOBEEND, WINTERTALING, ZOMERTALING, TAFELEEND, KUIFEEND, BRUINE KIEKENDIEF, WATERRAL, STELTKLUUT, KLUUT, BONTE STRANDLOPER, ZWARTE STERN, WITWANGSTERN, BLAUWBORST, SNOR, GROTE KAREKIET, RIETZANGER, KLEINE KAREKIET, BOSRIETZANGER, BONTE VLIEGENVANGER, GRAUWE VLIEGENVANGER, BAARDMAN EN BUIDELMEES. In Hortobagy gingen we iets eten waarna we via een slecht baantje dwars door de poesta richting Balmazujvaros reden waar we op de baan Balmazujvaros - Tiszacsege uitkwamen. De belangrijkste waarnemingen waren Kleine- en Grote zilverreiger, Lepelaar, Tureluur en Grote karekiet. Terug op de grote baan reden we richting TISZACSEGE tot kilometerpaal "3" waarna we links via een pad de poesta inreden tot we 3 km verder aan een kleine boerderij kwamen omgeven door een 100-tal Robinia's in slechte staat. Volgens Zoltan een uitgelezen plaats voor het waarnemen van roofvogels. Het begon erg goed, op één van de Robinia's zat een 4 de jaars Keizerarend die we met de bus tot een 25- tal meter konden benaderen. We moesten voor het nemen van foto's via de telescoop zelfs iets terug rijden daar de arend slechts gedeeltelijk op de foto zou staan, hopelijk zijn de foto's gelukt. We reden iets verder en hielden een uitgebreide halte, twee Wespendieven juist boven de bus (een derde veel verder) en een onvolwassen Keizerarend in vlucht waren natuurlijk mooi maar het hoogtepunt was een laag vliegende Havik die zich even later op een paal zette, dit terwijl een volwassen Zeearend voorbij vloog. Een koppel Zeearend broedt dit jaar in de omgeving van Hortobagyi halasto. Ons roofvogeluurtje lukte uitstekend, samen met de vele Bruine kiekendieven, een koppel Roodpootvalk en Buizerd kwamen we aan zeven soorten rovers in een uurtje tijd, niet slecht zou ik zo zeggen. Juist toen we wilden vertrekken vloog onze fotogenieke Keizerarend weg kwestie van hem ook vliegend eens te zien. BRUINE KIEKENDIEF, HAVIK, WESPENDIEF, BUIZERD, ZEEAREND, KEIZERAREND, ROODPOOTVALK, KWARTEL, HOP, VV VELDLEEUWERIK, BOOMPIEPER, PAAP EN TAPUIT. Rond reden we naar de hoeve in de omgeving van het Parkwachtercentrum op zoek naar de Rose spreeuwen die volgens Zoltan ieder jaar op 24 mei toekomen. En warempel rond vloog er inderdaad HONGARIJE / mei 1995 Blz. 19