LEIDINGEN. voor drinkwatertoepassingen. nodulair gietijzer pe koper

Transcriptie

1 LEIDINGEN voor drinkwatertoepassingen nodulair gietijzer pe koper

2

3 3 Voorwoord Als leverancier van leidingsystemen van Saint-Gobain,zijn wij verheugd u ons eerste hoofdstuk Leidingen voor drinkwatertoepassingen voor te stellen. In dit hoofdstuk vindt u ons prograa: leidingen van nodulair gietijzer, leidingen van pe, leidingen van koper. Naast een overzicht van de beschikbare oplossingen voor uw projecten, treft u eveneens de montagevoorschriften voor deze leidingen en een paar nuttige tips voor op het werk. Succes met uw projecten! Saint-Gobain Pipe Systems B.V.

4 4 Inhoudsopgave DEEL 1: BUIZEN VAN NODULAIR GIETIJZER INLEIDING Wat is nodulair gietijzer Nodulair gietijzer vs grijs gietijzer Eigenschappen van nodulair gietijzer Een volledig recyclebaar materiaal Kwaliteit en conformiteit BUIZEN Buizen van nodulair gietijzer, NATURAL ( ) Uitwendige bekleding Inwendige bekleding Beschikbare verbindingen Buizen van nodulair gietijzer, zink - bitumen ( ) Uitwendige bekleding Inwendige bekleding Beschikbare verbindingen Buizen van nodulair gietijzer, PE-bekleed ( ) Uitwendige bekleding Inwendige bekleding Beschikbare verbindingen Buizen van nodulair gietijzer, PUX ( ) Uitwendige bekleding Inwendige bekleding Beschikbare verbindingen Buizen van nodulair gietijzer met cementmortelbekleding( ) 16 Uitwendige bekleding Inwendige bekleding Beschikbare verbindingen Buizen van nodulair gietijzer, PUR ( ) Uitwendige bekleding Inwendige bekleding Beschikbare verbindingen

5 5 Inhoudsopgave VERBINDINGEN Beschikbaarheid van de verbindingen Overzicht van de verbindingen Afmetingen van de verbindingen Standard - niet trekvast Tyton - niet trekvast Standard Vi - trekvast Tyton Sit + - trekvast Universal Standard Vi (Novo-Sit) - trekvast Universal Standard Ve (Tis-K) - trekvast Standard Ve - trekvast Standard Pamlock - trekvast Keuze van de verbindingen Maximum toelaatbare werkdruk KEUZE VAN DE BUIS Keuze van de buis in functie van het type bodem De verschillende grondsoorten Extra bescherming in sterk corrosieve grondsoorten: PE-sleeve Keuze van de buis in functie van de getransporteerde vloeistof Inwendige cementlining Inwendige PUR-bekleding Keuze van de buis in functie van de drukweerstand Toepassingen voor bluswater: FM-approved PLAATSING Plaatsing van de buizen Toelaatbare grondzetting Toelaatbare hoekverdraaiing Plaatsing op jukken Horizontaal gestuurd boren

6 6 Inhoudsopgave VOORSCHRIFTEN Bijzondere voorschriften voor nodulair gietijzer Verpakking en opslag van buizen Vervoeren van buizen Opslag van afdichtingsringen Inkorten van nodulair gietijzeren buizen Herstellen van de bekleding Trekvaste uitvoering van een nodulair gietijzeren leiding Trekvaste systemen Berekening van de trekvaste lengte Thrustblocks Montagevoorschriften voor mof-spieverbindingen Standard, Standard Vi, Tyton, Tyton Sit Standard Ve Universal Standard Vi (Novo-Sit) Standard Pamlock Universal Standard Ve (Tis-K) DEEL 2: BUIZEN VAN KUNSTSTOF EN KOPER PE BUIZEN Inleiding Technische specificaties Prograa leidingen Plaatsing Voorzorgsmaatregelen Afrollen van de leidingen Plaatsing KOPEREN BUIZEN Inleiding Technische specificaties Prograa leidingen Lengten van 5 meter Op rol

7 INLEIDING 7 DEEL 1: BUIZEN VAN NODULAIR GIETIJZER Wat is nodulair gietijzer? Nodulair gietijzer vs grijs gietijzer Nodulair of ductiel gietijzer wordt verkregen door toevoeging van een bepaalde hoeveelheid magnesium aan grijs gietijzer, waardoor de aanwezige koolstof een bolvorm zal aannemen. Het grijs gietijzer had reeds volgende goede eigenschappen: hoge druksterkte goede bewerkbaarheid goede gieteigenschappen hoge slijtweerstand hoge vermoeidheidssterkte Het nodulair of ductiel gietijzer verschilt van het grijs gietijzer door zijn structuur en voegt volgende eigenschappen toe: hogere elasticiteitsgrens hogere treksterkte en schokbestendigheid hogere rek druksterkte De koolstof in grijs gietijzer bevindt zich in de vorm van lamellen die het materiaal bros maken. Het vormen van bolvormige koolstof is het gevolg van de behandeling met magnesium van gietijzer van uitstekende kwaliteit. zodat het risico van breuk uitgesloten is. Het materiaal is niet langer bros maar vervormbaar. Na het toevoegen van magnesium bevindt de koolstof zich in bolvorm in het nodulair gietijzer. Eigenschappen van het nodulair gietijzer Het nodulair gietijzer beschikt over opmerkelijke mechanische eigenschappen: een elasticiteitgrens van Re 270 MPa een treksterkte van Rm 420 MPa minimum rek 10% voor buizen < 1000 en 7% bij 1000 De uitzonderlijke eigenschappen zorgen voor een aangetoonde levensduur van minstens 50 jaar, op voorwaarde dat de plaatsingsvoorschriften worden gerespecteerd. Ieder jaar wordt er meer dan km leiding van nodulair gietijzer van 60 tot 2000 van Saint-Gobain PAM gelegd in Europa en in tientallen andere landen overal ter wereld. De producten van Saint-Gobain PAM krijgen steeds meer voorkeur door hun gegarandeerde hoge kwaliteit.

8 8 INLEIDING Wat is nodulair gietijzer? Een volledig recyclebaar materiaal Het gietijzer kan volledig hergebruikt worden, onder andere als grondstof in het smeltproces (hoogoven, koepeloven, ), in de fabrieken van Saint-Gobain PAM. De originele eigenschappen van het metaal blijven ongewijzigd. Kwaliteit en conformiteit Het kwaliteitsborgingsysteem is gebaseerd op de normen ISO 9001 en EN 29001, die het volledige fabricatieproces omvatten (vanaf het ontwerp, de ontwikkeling, de productie, de plaatsing en andere geleverde diensten). Alle fabrieken die ingeschakeld worden in het productieproces van de buizen worden door onafhankelijke controleorganismen gecertificeerd. De producten zijn conform aan de nationale en internationale normen NEN, NEN-EN en ISO. Deze normen definiëren het product resultaatgericht. Ieder product, buis of hulpstuk, wordt individueel onder druk afgeperst in de fabriek. Specificaties Nederlandse of Europese Internationale norm norm Voorschriften en proefmethoden (NEN) EN 545 ISO 2531 Inwendige bekleding en cementmortel (NEN) EN 545 ISO 4179 Uitwendige zinkbekleding van de buizen (NEN) EN 545 ISO Afdichtingsringen (NEN) EN ISO 4633 Ieder materiaal dat in contact komt met drinkwater (vb. cementmortel, bekledingen, ) beschikt over een drinkwaterattest.

9 BUIZEN 9 Buizen van nodulair gietijzer, NATURAL Door haar duurzaamheid en de hoge veiligheidscoëfficiënt is het nodulair gietijzer reeds lange tijd het buismateriaal bij uitstek voor alle bodemsoorten. Steunend op studies, een jarenlange ervaring, haar kennis van de reacties met de verschillende grondsoorten en een bekwaamheid op het gebied van legeringen, biedt Saint-Gobain PAM met NATURAL een leidingprogaa aan, aangepast aan meer dan 95% van de voorkomende grondsoorten. Systematisch bodemonderzoek wordt overbodig, plaatselijk agressieve zones worden zonder bijkomende bekleding gekruist en het voorraadbeheer van buisleidingen wordt vereenvoudigd. Uitwendige bekleding NATURAL buizen zijn uitwendig voorzien van een bekleding bestaande uit een legering van 400 gr/m² Zn-Al (minimaal volgens de norm NEN-EN gr/m² Zn) met een verhouding 85/15, afgedekt met een laag blauwe epoxy. De verdubbelde hoeveelheid beschermingsmetaal en de eigenschappen van de legering laten toe het toepassingsgebied uit te breiden t.o.v. de vroeger gebruikte zinkbekleding. Proeven in agressieve milieus tonen aan dat deze zink-aluminum-bekleding de buis beschermen, zelfs als deze beschadigd is. Blauwe epoxylaag Zink-Aluminium Buisschacht van nodulair gietijzer Ten opzichte van de klassieke zink-bitumen conservering heeft Natural de volgende voordelen: 1. een verlengde bescherming door galvanische werking (de vertraagde afgifte van zink door mindere chemische reactiviteit van het zink-aluminium en de vergrootte hoeveelheid zink). 2. de twee-fase structuur van het zink-aluminium corrosie product verhoogt de beschermingsgraad. Inwendige bekleding De inwendige bescherming van de buizen bestaat uit een hoogovencementmortel die centrifugaal wordt aangebracht met een inwendig glad oppervlak als resultaat. Dit betekent: uitstekende hydraulische eigenschappen, een goede bescherming van de buiswand, geen invloed op de kwaliteit van het drinkwater.

10 10 BUIZEN Buizen van nodulair gietijzer, NATURAL DE e L L m DE e gietijzer C40 C30 Gem. gewicht per buis Gem. gewicht per meter , , , , , , , , , , , , Tolerantie op maatvoering: zie norm NEN EN 545 Beschikbare verbindingen: Niet trekvast: Tyton Standard Trekvast: Tyton Sit Standard Vi Standard Ve Universal Standard Vi (Novo-Sit) Universal Standard Ve (Tis-K)

11 BUIZEN 11 Buizen van nodulair gietijzer, zink-bitumen De klassieke zwarte buizen, uitwendig verzinkt met daarover een zwarte bitumenlaag hebben hun efficiëntie reeds jarenlang bewezen. Ze bieden dé oplossing voor grote diameters. Men vindt ze voornamelijk terug in drinkwaterapplicaties, maar ook andere toepassingen vormen voor deze leidingen geen probleem. Uitwendige bekleding De uitwendige zinkbescherming van de buis bestaat uit: Gietijzer Zn ionen Beschadiging Stroom i Een elektrolytisch opgespoten laag zuivere zink van min. 200 g/m², dit is maar liefst 50% meer dan de norm NEN EN 545 vereist. Deze bescherming is een actieve bescherming door de galvanische werking tussen het ijzer en het zink. Een zwarte deklaag op basis van bitumen met een gemiddelde dikte van 120 µ. Het zink vormt een dikke, vaste, gladde en gelijkmatige beschermingslaag. De poriën bewerkstelligen de galvanische bescherming en de zelfhelende werking van de zink-laag waardoor een stabiele en onoplosbare laag wordt gevormd. In sterk agressieve en corrosieve ondergronden kan een bijkomende bescherming in de vorm van een PE-sleeve, uitwendige polyethyleen- of polyurethaanlaag vereist zijn. Inwendige bekleding De inwendige bescherming van de buizen bestaat uit een hoogovencementmortel die centrifugaal wordt aangebracht met een inwendig glad oppervlak als resultaat. Dit betekent: uitstekende hydraulische eigenschappen, een goede bescherming van de buiswand, geen invloed op de kwaliteit van het drinkwater.

12 12 BUIZEN Buizen van nodulair gietijzer, zink-bitumen DE e L L m DE e gietijzer Gem. gewicht per buis Gem. gewicht per meter m 700 6, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Tolerantie op maatvoering: zie norm NEN EN 545 Beschikbare verbindingen: Niet trekvast: Trekvast: Standard Standard Ve Universal Standard Ve (Tis-K) Standard Pamlock (raadpleeg ons)

13 BUIZEN 13 Buizen van nodulair gietijzer, PE-bekleed De buizen met uitwendige PE-bekleding zijn uitermate geschikt voor toepassingen in zeer corrosieve grondsoorten (zeegebieden, zout- en turfhoudende gronden,...). Uitwendige bekleding In de fabriek wordt de PE-bekleding geëxtrudeerd op de buizen aangebracht. Een laag kleefmiddel verzekert een optimale hechting op het volledige buisoppervlak. De bekleding is in overeensteing met de norm NEN EN Deze homogene anti-corrosielaag weerstaat probleemloos de meeste grondsoorten (zolang er geen sprake is van bijtende zuren). De minimale dikte van de polyethyleen bedraagt: 1,8 voor ,0 voor ,2 voor De bekleding van de buizen bestaat uit: Krimpmanchet Zink + eindlaag zinklaag kleefmiddel geëxtrudeerde polyethyleen Polyethyleen Inwendige bekleding De inwendige bescherming van de buizen bestaat uit een hoogovencementmortel die centrifugaal wordt aangebracht met een inwendig glad oppervlak als resultaat. Dit betekent: uitstekende hydraulische eigenschappen, een goede bescherming van de buiswand, geen invloed op de kwaliteit van het drinkwater.

14 14 BUIZEN Buizen van nodulair gietijzer, PE-bekleed DE e L l m DE K9 e gietijzer C40 C30 Gem. gewicht per buis Gem. gewicht per meter ,0 4, ,0 4, ,3 4, ,0 5, ,3 5, ,8 5, ,2 6, ,7-6, ,1-6, ,0-7, ,9-8, , : Gelieve contact met ons op te nemen Tolerantie op maatvoering: zie norm NEN EN 545 Beschikbare verbindingen: Niet trekvast: Tyton Standard Trekvast: Tyton Sit Standard Vi Universal Standard Vi (Novo-Sit) Universal Standard Ve (Tis-K)

15 BUIZEN 15 Buizen van nodulair gietijzer PUX De buizen met uitwendige PUX-bekleding zijn uitermate geschikt om leidingen van grote diameter te leggen in zeer corrosieve grondsoorten. Uitwendige bekleding Deze buizen worden uitwendig voorzien van een opgespoten polyurethaanlaag met een dikte van 900 µ (minimum 700 µ). Op de spie-einden en de binnenkant van de mofverbinding wordt een epoxybekleding aangebracht. Deze buizen zijn uitermate geschikt voor extreem agressieve ondergronden. De bekleding is in overeensteing met de norm NEN EN Inwendige bekleding De inwendige bescherming van de buizen bestaat uit een hoogovencementmortel die centrifugaal wordt aangebracht met een inwendig glad oppervlak als resultaat. Dit betekent: uitstekende hydraulische eigenschappen, een goede bescherming van de buiswand, geen invloed op de kwaliteit van het drinkwater. DE e L L m DE e Gem. gewicht per buis Gem. gewicht per meter 600 6, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,3 Tolerantie op maatvoering: zie NEN EN 545 Beschikbare verbindingen: Niet trekvast: Trekvast: Standard 600 Standard Vi 600 Universal Standard Vi (Novo-Sit) Universal Standard Ve (Tis-K) Standard Pamlock (raadpleeg ons)

16 16 BUIZEN Buizen van nodulair gietijzer met cementmortelbekleding De robuuste bekleding van de ZMU buis is geschikt voor gebruik in de meest rotsachtige gronden (korrelgrootte tot 100 ) en leent zich daardoor perfect voor het uitvoeren van gestuurde boringen. Uitwendige bekleding De uitwendige bekleding bestaat uit een opgespoten cementlaag versterkt met polypropyleen vezels om beschadiging bij het doortrekken te vermijden. Deze cementmortelomhulling (ZMU) heeft een meervoudige structuur: zinklaag, hechtlaag, vezelversterkte cementbekleding (ZMU). De cementbekleding wordt geprojecteerd op het buisoppervlak dat reeds voorzien is van zink. Om de hechting te bevorderen wordt op deze zinklaag een hecht laag uit epoxyhars aangebracht. Inwendige bekleding De inwendige bescherming van de buizen bestaat uit een hoogovencementmortel die centrifugaal wordt aangebracht met een inwendig glad oppervlak als resultaat. Dit betekent: uitstekende hydraulische eigenschappen, een goede bescherming van de buiswand, geen invloed op de kwaliteit van het drinkwater.

17 BUIZEN 17 Buizen van nodulair gietijzer met cementmortelbekleding L m DE gietijzer e gietijzer Gem. gewicht per buis Gem. gewicht per meter , , , , , , , , , , Tolerantie op maatvoering: zie norm NEN EN 545 Beschikbare verbindingen: Deze buis wordt voornamelijk ingezet bij toepassingen zonder sleuf, nl. gestuurde boringen, waarbij de trekvaste verbinding Universal Standard Ve (Tis-K) gebruikt wordt. Andere verbindingen zijn op aanvraag verkrijgbaar.

18 18 BUIZEN Buizen van nodulair gietijzer, inwendige PUR-bekleding Dit prograa met inwendige polyurethaanbekleding is speciaal ontworpen voor: Zeer zacht of zeer agressief water en met een verblijftijd van meer dan 3 dagen; Mineraalwater waarbij de chemische samenstelling niet mag wijzigen tijdens het doorstromen van de leiding; Het transport van ruwwater. De maximum temperatuur voor de vervoerde vloeistof is 35 C. Gelieve voor industriële toepassingen contact met ons op te nemen. Uitwendige bekleding De buizen zijn uitwendig voorzien van een bekleding bestaande uit zink-bitumen, PE, PUX of een PE-sleeve in functie van de agressiviteit van de grond. Inwendige bekleding De inwendige bekleding bestaat uit een zandkleurige polyurythaanlaag met een dikte van 1. De minimumdikte hiervan bedraagt 700 µm. De binnenzijde van de mof, die in contact komt met het agressieve water, is bekleed met 300 µm polyurethaan. Het spie-eind is voorzien van een dubbele epoxylaag met een minimumdikte van 150 µ, aangebracht over het zink.

19 BUIZEN 19 Buizen van nodulair gietijzer PUR DE e L L m DE e Gem. gewicht per buis Gem. gewicht per meter 80 6, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Tolerantie op maatvoering: zie NEN EN 545 Beschikbare verbindingen: Niet trekvast: Trekvast: Standard Standard Vi Universal Standard Vi (Novo-Sit) Standard Ve Universal Standard Ve (Tis-K) Standard Pamlock (raadpleeg ons)

20 20 VERBINDINGEN Beschikbaarheid van de verbindingen Automatische verbindingen Type Bereik Niet trekvast - Trekvast Standard Niet trekvast Tyton Niet trekvast Standard Vi Trekvast Standard Ve Trekvast Tyton-Sit, Tyton-Sit Trekvast Universal Standard Vi (Novo-Sit) Trekvast Universal Standard Ve (Tis-K) Trekvast Standard Pamlock Trekvast De mofverbindingen van Saint-Gobain PAM laten een zekere hoekverdraaiing toe. Naast het absorberen van grondzetting, biedt deze hoekverdraaiing de mogelijkheid om flauwe bochten te maken in de leiding zonder gebruik te maken van hulpstukken. θ Type afdichting Axiale speling Hoekverdraaiing Opname van axiale krachten Montage Elektrische isolatie Automatische x x o ** x (Standard, Tyton) Trekvaste, automatische met tandjes (Standard Vi, o x x ** x Tyton-Sit) Trekvaste, automatische met lasnaad (Standard Ve, x x x * - Standard Pamlock) Vaste of losse flens o o x * o x ja * makkelijk o nee ** zeer makkelijk - gedeeltelijk Wij garanderen enkel de kwaliteit van de mofverbinding indien de buis, het hulpstuk en de afdichtingsring afkomstig zijn van een productie-eenheid van de groep Saint-Gobain Canalisation.

21 VERBINDINGEN 21 Overzicht van de verbindingen STANDARD, de automatische verbinding. TYTON, de automatische verbinding. STANDARD Vi, de automatische, trekvaste verbinding met tandjes. TYTON SIT +, de automatische, trekvaste verbinding met tandjes. UNIVERSAL STANDARD Vi (NOVO-SIT), de automatische, trekvaste verbinding met tandjes en mof met dubbele kamer. UNIVERSAL STANDARD Ve (TIS-K), de automatische, trekvaste verbinding met lasnaad en mof met dubbele kamer. STANDARD Ve, de automatische, trekvaste verbinding met lasnaad. STANDARD PAMLOCK, de automatische, trekvaste verbinding met lasnaad en mof met dubbele kamer.

22 22 VERBINDINGEN Afmetingen van de verbindingen Standard DE DI P B C* Massa afdichtingsring , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,70 * Voor buizen zonder uitwendige kraag aan de mof

23 VERBINDINGEN 23 Afmetingen van de verbindingen Tyton DE DI P B C* Massa afdichtingsring , , , , , , ,68 Gelieve contact met ons op te nemen * Voor buizen zonder uitwendige kraag aan de mof Standard Vi B C DI DE P Massa afdichtingsring 60 0, , , , , , ,86 Massa afdichtingsring 300 1, , , , , ,78 Voor de waarden Ø B, Ø C, Ø DI, Ø DE en P zie pg 24 afmetingen Standard verbinding.

24 24 VERBINDINGEN Afmetingen van de verbindingen Tyton Sit + DE C* P B Massa afdichtingsring , , , , , , , , , ,00 * Voor buizen zonder uitwendige kraag aan de mof Universal Standard Vi (Novo-Sit) P DE DI P B Borgring Massa Afdicht.ring ,40 0, ,70 1, ,80 1, ,54 1, ,00 2,16

25 VERBINDINGEN 25 Afmetingen van de verbindingen Universal Standard Ve (Tis-K) P DE DI P B Borgring Massa Afdicht.ring ,30 0, ,60 1, ,05 1, ,60 1, ,60 2, , , , , ,34 Gelieve contact met ons op te nemen.

26 26 VERBINDINGEN Afmetingen van de verbindingen Standard Ve DE P E DE P E aantal Bouten dn lengte aandrukring borgring Massa afdicht.- ring D2r 11x70 3,5 0,55 0,15 0, D2r 11x70 4,8 0,48 0,20 0, D2r 11x70 7,9 0,68 0,24 0, D2r 11x70 7,5 0,93 0,29 0, D2r 11x70 9,5 1,50 0,38 0, D7r 27x102 21,0 2,80 0,50 0, D7r 27x102 28,0 3,70 0,71 0, D7r 27x102 28,5 4,50 0,90 0, D7r 27x102 37,7 4,50 1,10 0, D7r 27x102 41,0 5,50 1,32 0, D7r 27x102 57,0 6,70 1,54 0, D7r 27x102 67,2 9,60 2,16 0, D27r 27x ,0 14,60 2,87 0, D27r 27x ,0 11,20 3,67 0, D27r 27x ,0 13,60 4,61 0, D27r 27x ,0 15,30 5,59 0, D27r 27x ,0 21,00 9,34 0,86 bout Gelieve voor werkdrukken > 16 bar contact met ons op te nemen.

27 VERBINDINGEN 27 Afmetingen van de verbindingen Standard Pamlock B DE P DE P B Conformateur Hagel Massa Borgring Afd.ring , , , , , , , , Gelieve contact met ons op te nemen.

28 28 VERBINDINGEN Keuze van de verbindingen Prograa NATURAL / Zn + bitumen / PUR Prograa PE / PUX Buizen Hulpstukken Buizen Hulpstukken 80 Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit 100 Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit 125 Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit 150 Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit 200 Std - Tyt Vi - Tyt Sit ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit 250 Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit 300 Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit Ve Std - Tyt Vi - Tyt Sit 350 Std Vi + UNI Vi Ve UNI Ve Std Vi Ve Std Vi + UNI Vi UNI Ve Ve Std Vi Ve 400 Std Vi + UNI Vi Ve UNI Ve Std Vi Ve Std Vi + UNI Vi UNI Ve Ve Std Vi Ve 450 Std Vi + UNI Vi Ve UNI Ve Std Vi Ve Std Vi + UNI Vi UNI Ve Ve Std Vi Ve 500 Std Vi + UNI Vi Ve UNI Ve Std Vi Ve Std Vi + UNI Vi UNI Ve Ve Std Vi Ve 600 Std Vi + UNI Vi Ve UNI Ve Std Vi Ve Std Vi + UNI Vi UNI Ve Ve Std Vi Ve 700 Std Ve UNI Ve Std Ve Std UNI Ve Ve Std Ve 800 Std Ve UNI Ve Std Ve Std UNI Ve Ve Std Ve 900 Std Ve UNI Ve Std Ve Std UNI Ve Ve Std Ve 1000 Std Ve UNI Ve Std Ve Std UNI Ve Ve Std Ve 1200 Std Ve UNI Ve Std Ve Std UNI Ve Ve Std Ve 1400 Std Pk Std Pk Std Pk Std Pk 1500 Std Pk Std Pk Std Pk Std Pk 1600 Std Pk Std Pk Std Pk Std Pk 1800 Std Pk Std Pk Std Pk Std Pk 2000 Std Std Std Std Std STANDARD Tyt TYTON Vi STANDARD Vi Tyt Sit TYTON SIT + Ve STANDARD Ve UNI Vi UNIVERSAL STANDARD Vi (NOVO-SIT) UNI Ve UNIVERSAL STANDARD Ve (TIS-K) Pk STANDARD PAMLOCK Raadpleeg ons Prgoraa ISOPAM: gelieve contact met ons op te nemen.

29 VERBINDINGEN 29 MAXIMUM TOELAATBARE WERKDRUK (PFA) in bar in functie van het type mof of trekvast systeem Niet trekvast Trekvast Automatisch (buizen en hulpstukken) Met vergrendeltandjes Standard Tyton C40 C30 K9 C40 K9 Tegenflens en haakbouten Std Vi Tyton Sit + Std V+i Std Ve Uni Std Vi (Novo-Sit) Met verlengde mof Uni Std Ve (Tis-K) * * * * * * * **** - 25 (10*) 32 (18**) **** - 20 (10*) 30 (18**) **** - 16 (10*) 30 (18**) **** - 16 (10*) 30 (18**) **** - 14 (10*) 27 (18**) (25***) (25***) (25***) (25***) Pamlock op aanvr. * Standard Ve vergrendeling alleen op K9 buizen toegelaten voor 300 ** Voor C30 buizen *** Met stalen bouten en drukringen **** Enkel voor Standard Vi verbinding Bij hulpstukken met moffen en flenzen is het de drukklasse van de flens (PN 10- PN 16 - PN 25) die de PFA-waarde bepaalt.

30 30 KEUZE VAN DE BUIS Keuze van de buis in functie van het type bodem De buizen van Saint-Gobain PAM werden uitvoerig getest in alle grondsoorten en vormen een volledig prograa buizen en bekledingen die, ieder in hun toepassingsgebied, een deugdelijke bescherming bieden. De verschillende grondsoorten Opdat het juiste type buis geplaatst wordt dient men voorafgaand een bodemonderzoek uit te voeren naar de corrosiviteit en de agressiviteit van de bodem. Zoutgronden, zeegebieden of waterwegen, poelen, moerassen, meren, venen en andere gebieden met een hoge zuurtegraad en een hoog bacteriegehalte zijn risicovolle gebieden. Industriële activiteiten kunnen op hun beurt wijzen op een agressieve ondergrond. Volgende gronden zijn zwaar corrosief / agressief en vergen een speciale bescherming rondom de leiding: Weinig risico: zandgronden en kiezelzand steenlagen kalkhoudende gronden Verhoogd risico: mergelgronden leemgronden Zeer hoog risico: gipsgronden pyriet - zwavelhoudende gronden (ijzer: pyriet, chalcopyriet, koper,...) zouten voor de chemische industrie (natriumchloride, kalksulfaat,...) brandbare stoffen (bruinkool, turf, kolen, asfalt,...) Door het leidingtraject op een geologische kaart weer te geven, kan men nagaan welk type gronden men doorkruist en welk type buis men aldaar nodig heeft. Indien gewenst kan SGPS samen met u zoeken naar de beste oplossing voor uw projecten. Buizen Bescherming Type buis Hulpstukken NATURAL weinig + verhoogd risico zink-aluminium + blauwe epoxylaag PE blauw epoxypoeder zeer hoog risico polyethyleen ( 500) blauw epoxypoeder Buizen Bescherming Type buis Hulpstukken Zn - Bitumen weinig risico zink + epoxy zwarte eindlaag verhoogd risico PE-sleeve PE-sleeve PUX zeer hoog risico polyethyleen 500 polyurethaan 2000 epoxy

31 $ MAPOLY 01 KEUZE VAN DE BUIS 31 Extra bescherming in sterk corrosieve ondergronden: de polyethyleen-sleeve De PE-sleeve is een aanvulling op de zinkbekleding en isoleert de buizen die in direct contact komen met de corrosieve ondergrond. Ze zorgt voor een homogene omhulling van de buis in een heterogene ondergrond. Ze elimineert eveneens het negatieve effect van zwerfstromen op de buisleiding. Het eventueel binnendringen van een kleine hoeveelheid water in de kous vormt absoluut geen gevaar. De sleeve zorgt voor: een dunne homogene laag rondom de buis een substituut-laag in geval van een heterogene ondergrond Deze PE-sleeve is vervaardigd uit PE-LD, heeft een dikte van 200 micron en wordt geleverd op rol. Het omhullen en beschermen van de buis gebeurt alvorens ze in de sleuf te leggen. De mofverbindingen worden na montage voorzien van een bijkomende kous. Voor extreem corrosieve gronden (vb. zeegebied, moerasgronden, zoutgebieden, ) raden wij u aan PE- of PUXbeklede buizen te gebruiken. Raadpleeg onze coerciële dienst om de juiste bescherming te bepalen.

32 32 KEUZE VAN DE BUIS Keuze van de buis in functie van de getransporteerde vloeistof Inwendige cementlining De inwendige bekleding van de meeste buizen bestaat uit een hoogoven cementmortel die door middel van centrifugatie wordt aangebracht. Met dit centrifugatieproces verkrijgt men een compacte cementmortel die gelijkmatig over het buisoppervlak verdeeld wordt met een inwendig glad oppervlak als resultaat. De grote voordelen van de cementlining zijn: lage porositeit uitstekende hechting gelijkmatig, glad oppervlak geschikt voor contact met drinkwater Het gladde oppervlak bevordert de doorstroming en geeft een laag drukverlies. Hierdoor garandeert de cementmortel levenslang het behoud van de hydraulische eigenschappen. De inwendige cementbekleding reageert niet enkel als een afdeklaag, maar beschermt het gietijzer door een passiverende werking. Bij ingebruikname doordrenkt het water langzaam de cementbekleding en wordt daardoor met alkalische elementen gepassiveerd. Zo is het water minder corrosief wanneer het de metalen wand bereikt. De kleine haarscheurtjes in het oppervlak van de cementmortel vullen zichzelf op ten gevolge van 2 reacties: het snelle zwellen van de cementmortel bij de verzadiging van de bekleding, de trage hydratatie van de bestanddelen van de cement. Door de hoge kwaliteit van de cementlining zal deze moeiteloos alle toelaatbare vervormingen van het gietijzer volgen zonder schade daarvan te ondervinden. Inwendige PUR bekleding De bovengenoemde cementlining is echter niet geschikt voor: water met een lange verblijftijd, zeer zacht water, water waarvan de chemische samenstelling niet mag wijzigen, ruw water. In deze gevallen adviseren wij het gebruik van de PUR buizen.

33 KEUZE VAN DE BUIS 33 Keuze van de buis in functie van de drukweerstand Buizen van nodulair gietijzer zijn door hun grote sterkte bestand tegen hoge drukken zoals vermeld in de normen NEN EN 545 en NEN EN 805: PFA: de toegelaten werkdruk De inwendige druk, zonder waterslag, waaraan een onderdeel op een veilige manier voortdurend mag worden blootgesteld in een ononderbroken hydraulisch regime. PMA: maximale toegelaten druk De maximale inwendige druk, inclusief de waterslag, die een onderdeel in werking veilig kan verdragen PMA = 1,2 x PFA PEA: toegelaten proefdruk De maximale hydrostatische druk die een nieuw geplaatst onderdeel tijdens een betrekkelijk korte tijdspanne kan weerstaan om de integriteit en de lekdichtheid van een aangevulde ondergrondse of verankerde bovengrondse leiding te verzekeren. PEA: PMA + 5 bar in het algemeen PEA: 1,5 x PFA als PFA = 64 bar De PN is de nominale druk. Hierin onderscheiden we: PN 10 PN 16 PN 25 PN 40 PFA PMA PEA PFA PMA PEA PFA PMA PEA PFA PMA PEA zie PN zie PN zie PN Bij het samenstellen van een leiding moet men steeds rekening houden met : DP PFA MDP PMA STP PEA DP = constante druk MDP = maximale druk STP = testdruk van een leiding Toepassingen voor bluswater: FM-approved Voor soige brandleidingen eist men FM-approved materiaal. Dit materiaal is «Factory Mutual Approved» en verkrijgbaar van 100 tot en met 300, voor buizen (hulpstukken en schuifafsluiters met post indicator eveneens verkrijgbaar), in trekvaste en niet-trekvaste uitvoering. Dit prograa is voorzien van een uniek opschrift en onderging meerdere specifieke supplementaire testen (zoals o.a. de bursting strength test, leak tightness test,...) om aan de FM-eisen te voldoen. Dit prograa wordt vervaardigd en ontworpen onder ISO 9001 certificaat en is conform de norm NEN EN 545 en ISO 2531.

34 34 PLAATSING Plaatsing van de buizen In geval van grondzetting moet de leiding de vervormingen van het terrein kunnen volgen, zonder dat ze scheurt of barst. Dankzij de rubber afdichtingsringen kennen de nodulair gietijzeren buizen van Saint-Gobain PAM een flexibiliteit wanneer ze in onstabiele gronden (moerassig, verzakkingen door het wegpompen van grondwater, mijnterreinen, opgehoogde wegen,...) worden geplaatst. Deze axiale speling moet worden gezien als een extra veiligheid die de betrouwbaarheid van de leidingen verzekert. Verzakking: H = l tgθ Axiale speling: l = ( H² + l²) 1/2 - l l : lengte van de buis (in m) θ : toelaatbare hoekverdraaiing Toelaatbare grondzetting De leidingen kunnen de verzakkingen van de bodem opvangen tot op het punt dat de mof-spieverbinding lost. Dit is uiteraard afhankelijk van de toelaatbare axiale speling in de moffen. O p m e r k i n g : Wanneer de de verwachte grondzetting aanzienlijk is, kan het trekvast uitvoeren van de verbindingen nodig zijn om het uit elkaar schuiven van de verbinding te voorkomen. Zo kan de zetting tussen het begin- en eindpunt van een buizenstreng van 300 m 0,5 m bedragen! Toelaatbare hoekverdraaing De afdichtingsringen van Saint-Gobain PAM, die gebruikt worden bij de verbinding van buizen en hulpstukken, laten een bepaalde hoekverdraaiing en axiale speling toe. Men kan zo over een grote lengte een flauwe bocht maken. Bochten met een grote straal kunnen gemaakt worden door de opeenvolgende hoekverdraaiingen in de mof. De hoekverdraaiing wordt pas gegeven na het rechtlijning, zowel in het horizontale als het verticale vlak, monteren van de buizen. L Bochtstraal: R = θ 2 sin 2 Aantal buizen nodig voor een bepaalde hoek: N = θ θ θ L Totale lengte van de bocht: C = N x L d Waarbij d : radiale verplaatsing L : lengte buis (m) θ : totale hoekverdraaiing ( ) θ : hoekverdraaiing in één mof ( )* C : totale lengte van de bocht (m) θ R * θ varieert naargelang de en kan oplopen tot max. 5.

35 PLAATSING 35 Toelaatbare hoekverdraaiing voor: Standard, Tyton, Standard Vi, Standard Ve, Standard Pamlock Toelaatbare hoekverdraaiing Lengte van de buizen m Bochtstraal m Radiale verplaatsing cm 80 tot tot tot ** ** tot , tot 1600* * * Standard Pamlock verbinding ** Voor hulpstukken 700 en 800: tot 1200: 1 30 Toelaatbare hoekverdraaiing voor: Tyton Sit + Lengte van de Bochtstraal Radiale Toelaatbare buizen verplaatsing hoekverdraaiing m m cm 80 tot Toelaatbare hoekverdraaiing voor: Universal Standard Ve (Tis-K), Universal Standard Vi (Novo-Sit) Lengte van de Bochtstraal Radiale Toelaatbare buizen verplaatsing hoekverdraaiing m m cm

36 36 PLAATSING Plaatsing op jukken Wanneer een leiding in open lucht word geplaatst, op palen of grind, moet men rekening houden met de ondersteuning, de thermische belasting en de bevestiging van de buisdelen. De leidingdelen kunnen onderhevig zijn aan hydraulische krachten. Bij plaatsing op steunjukken moet men volgende elementen voorzien: één juk per buis achter de mof, de opleghoek (α = 120 is een goed uitgangspunt), een kapbeugel met rubber bescherming. Ieder leidingdeel dat aan hydrostatische druk onderhevig is (bochten, T-stukken,...), moet stevig verankerd worden. Hoekverdraaiingen kunnen worden verkregen in de moffen. Thermische uitzettingen kunnen worden opgevangen in de mof-spieverbinding. Kapbeugel Rubber bescherming α Kapbeugels op vaste punten Betonnen juk Horizontaal gestuurd boren Afdichtingsringen (nemen uitzetting op) Het principe van de gestuurde boringen houdt in dat nodulair gietijzeren buizen zonder sleuf geplaatst worden. Men gebruikt hierbij buizen van het type Universal Standard Ve (Tis-K) met ZMU-bekleding. Deze zijn uitwendig bekleed met vezelcement met een minimum dikte van 5. Deze techniek wordt vaak toegepast wanneer men onder drukke wegen, rivieren of andere obstakels door moet en het uitgraven van een sleuf onmogelijk is. Door de robuuste beschermlaag zijn deze buizen geschikt voor rotsachtige gronden en sleuven met puin. Het uitvoeren van een gestuurde boring gebeurt in verschillende stappen: Booreenheid Beginpunt Bediening boorkop Eindpunt van de boring Buizen uit nodulair gietijzer trekvast verbonden Voor meer informatie over dit type buizen, zie deel LEIDINGEN pg 15.

37 VOORSCHRIFTEN 37 Bijzondere voorschriften voor nodulair gietijzer Verpakking en opslag van buizen Drinkwaterbuizen zijn afgesloten met een stop en worden samen verpakt om het transport ervan te vergemakkelijken. Nadien kunnen zij gestapeld worden op steunen van 80 x 80 x 2600 met een maxiumum van drie tot vier paketten per blok. De maximale stapelhoogte bedraagt 2,5 m. Er bestaan verschillende manieren om de buizen op te slaan De eerste methode: Dit is de veiligste, goedkoopste en meest efficiënte opslagmethode. De buizen worden met grijphaken verplaatst en piramidegewijs gestapeld, met één laag moffen naar voren, de volgende laag spie-einde naar voren mof naar achter De tweede methode: De buizen worden verticaal gelegd allemaal in dezelfde richting. Tussen iedere laag wordt een steunbalk geplaatst die iets dikker is dan de diameter van de buizen zodat de buizen op de balk rusten en niet op elkaar. De buizen kunnen op elke manier worden gehesen om deze constructie te verkrijgen. De derde methode: De eerste laag buizen wordt mof spie-einde mof spie-einde enz gelegd, de tweede laag wordt hierop overlangs gelegd op dezelfde manier maar dan naar de andere richting, de moffen steken 5 cm over de onderliggende buizen uit. De derde laag komt weer zoals de eerste en de vierde zoals de tweede, enz... De buizen rusten op elkaar zonder steunbalkjes (behalve op de ondergrond uiteraard) dus de buizen dienen één voor één gestapeld te worden en met zorg te worden neergelegd Vervoeren van buizen Gebruik steeds geschikte voertuigen voor het laden of lossen van buizen. Vermijd daarbij ieder contact van de leiding met metalen oppervlakken of met de bodem van de laadbak, dit zou de bekleding kunnen beschadigen. Hijsbanden en met polyamide beklede grijphaken vergemakkelijken beduidend het laden en lossen. Het gebruik van een laadbak met staanders stabiliseert de lading en zorgt voor extra veiligheid. Opslag van de afdichtingsringen Voor het bewaren van de afdichtingsringen moet men rekening houden met de temperatuur ( 25 C), de vochtigheid (de opslagplaats mag niet te vochtig zijn), het licht (elastomeren zijn gevoelig aan UV-stralen en ozonaantasting, bewaar ze op een donkere plaats) en de bewaartijd (elastomeren mogen gebruikt worden tot max. 6 jaar na fabricagedatum). De afdichtingsringen worden geleverd in ozonbeschermde zakken.

38 38 VOORSCHRIFTEN Inkorten van een nodulair gietijzeren buis Volgende methoden vragen een uitgraving en zijn bijgevolg enkel buiten de sleuf te gebruiken de haakse slijper de buizenzaagmachine Opmerking: Tot op 4 m van het spie-eind valt de buitendiameter van de buis binnen de tolerantie. In overeensteing met de norm NEN EN 545 dienen volgende afmetingen gerespecteerd te worden: : de snede mag uitgevoerd worden op 2/3 van de lengte van de buis gemeten vanaf het spie-einde. Verder dan deze lengte moet met een circometer nagemeten worden of de uitwendige diameter kleiner is dan de nominale diameter : net zoals bij de <, moet de uitwendige diameter kleiner zijn dan de nomi nale diameter + 1. Indien vele buissnedes uitgevoerd worden, zijn gekalli breerde buizen aan te raden. Deze gekallibreerde buizen dragen een grijze markering op de mofkamer. Het is aangeraden steeds de buitendiameter van de buis te meten op de plaats waar men gaat zagen. Meten is weten! Na het zagen moet het spie-eind op de juiste maat afgeschuind worden. m r = 3 n M N Herstellen van de bekleding Voor meer informatie betreffende het herstellen van de bekledingen kan u steeds contact opnemen met onze technische dienst.

39 VOORSCHRIFTEN 39 Trekvaste uitvoering van een nodulair gietijzeren leiding Leidingen die een vloeistof onder druk vervoeren, kunnen op bepaalde plaatsen (richtingsveranderingen, diameterreducties en aan het einde van een leiding) hydraulische krachten veroorzaken. Deze kracht kan zodanig hoog zijn dat de mofverbinding uit elkaar schiet. De bocht, T-stuk, reductie moet voorzien worden van zogenaamde thrustblocks of moet trekvast uitgevoerd worden. Trekvaste systemen De techniek bestaat eruit de verbindingen over een voldoende grote lengte aan een leidingdeel (bocht, T-stuk, reductie, afsluiter) trekvast te maken. De wrijvingsdruk grond/buis brengt de hydraulische weerstand in evenwicht. F De te vergrendelen buislengte moet zodanig zijn dat de wrijvingskrachten minstens gelijk zijn aan de drukkrachten. De berekening van deze lengte hangt, behalve van de druk, af van diverse factoren, zoals het soort installatie, de karakteristieken van de ophoging, enz., factoren die zo nauwkeurig mogelijk moeten worden bestudeerd. Het berekenen van de trekvaste lengte is onafhankelijk van de gebruikte trekvaste verbinding. Saint-Gobain Pipe Systems B.V. adviseert u graag over de benodigde uit te voeren trekvaste lengte. Berekening van de trekvaste lengte (methode van ALABAMA) Trekvaste lengte: L = PS - θ tg θ x c F n Waarbij: L : trekvaste lengte (in m) P : proefdruk (in Pa) S : oppervlak (in m²) θ : hoek van de bocht (in radialen) F n : wrijvingsweerstand per meter buis (N/m) c : veiligheidscoëfficiënt (algemeen genomen 1,2) L F n π - θ Fn L F n = K.f ( 2 W e + W p + W w ) W p : gewicht per meter buis (in N/m) W w : gewicht van het water per meter buis (in N/m) W e : gewicht van de aanvulgrond per meter (in N/m) f : wrijvingscoëfficient grond/buis K : coëfficiënt die het resultaat is van de proefdruk rond de buis, dus van de verdichting. (K varieert van 1,1 tot 1,5) W e = γ HD. α 1 α 1 : 1 (afpersen afgedekte mofverbinding) α 1 : 2/3 (afpersen met open mofverbinding) D : uitwendige diameter van de buis (in m) H : gronddekking (in m)

40 l 40 VOORSCHRIFTEN f = α 2 tg (0,8 Φ) α 2 : 1; voor buis met uitwendige zink-bitumenbekleding α 2 : 2/3; voor buis met uitwendige polyethyleen- of polyurethaanbekleding Bij buizen met aangebrachte PE-sleeve α 2 = 2/3, waarbij Kf = min (K. 2/3 tg (0,8 Φ) ; 0,3) Θ (π/2 - Θ/2) tg Θ/2 blindflens 1 90 bocht 0, bocht 0, bocht 0, bocht 0,1450 Uiteraard dient men bij de bepaling van de uit te voeren trekvaste lengte rekening te houden met de gedeeltelijke aanwezigheid of afwezigheid van grondwater en het gewicht van de gevulde buis te corrigeren met de overeensteende opwaartse kracht volgens de wet van Archimedes. De trekvast uit te voeren lengte kan beïnvloed worden door een bepaalde veiligheidscoëfficiënt toe te passen die gebaseerd is op: de verzorging van de plaatsing, de kwaliteit en de verdichting van de aanvulgrond, de onzekerheid over de fysische eigenschappen van de aanvulgrond. Thrustblocks Het gebruik van betonnen stootblokken (thrustblocks) is een techniek die wordt toegepast om de hydraulische kracht in een leiding met mofverbindingen op te vangen. Deze stootblokken worden gemaakt op basis van de opstelling en het traject van de leiding, de weerstand en de aard van de grond en de eventuele aanwezigheid van grondwater. Ze vangen de hydraulische krachten op door wrijving en steun in de ondergrond. In de praktijk worden de stootblokken berekend op basis van bovengenoemde reacties.