Friesland In opdracht van Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed

Transcriptie

1 Rijksvastgoedplan Friesland In opdracht van Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed

2

3 Rijksvastgoedplan provincie Fryslân

4 Colofon Dit is een uitgave van het Rijksvastgoedbedrijf Programma rijksvastgoedportefeuillestrategie (RVPS) in opdracht van de Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed Mei 2016, versie 1.1 Cartografie Peter Louwerse Vormgeving Michel van Wassem OpmaaK Xerox/OBT, Den Haag Illustratie voorpagina Jacques Descloitres, MODIS Land Science Team, 6 mei 2000 Rijkvastgoedbedrijf (RVB) Postbus BS Den Haag Telefoon: Website: postbus.rvb.rijksvastgoedplan@rijksoverheid.nl 2 Rijksvastgoedplan Fryslân

5 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Grondgebruik en de rijksvastgoedportefeuille 7 3 Door Rijk en regio gedeelde beleidsdoelen 11 4 Beleid-vastgoedcombinaties 13 5 Short-list beleid-vastgoedcombinaties 21 Bijlage 1 Begripsomschrijving bij de legenda-eenheden 25 Bijlage 2 Kaarten 26 Bijlage 3 Contactpersonen 30 Rijksvastgoedplan Fryslân 3

6 4 Rijksvastgoedplan Fryslân

7 1. Inleiding De Rijksvastgoedportefeuillestrategie (RVPS) uit 2014 beschrijft de doelen waarvoor het Rijk vastgoed inzet: huisvesting, infrastructuur, defensie, water en natuur, maar ook ruimte, wonen, cultuur, milieu en economie. Combinaties van beleidsdoelen en rijksvastgoed worden concreet op het niveau van de provincie en de gemeentes. Daarom krijgt de RVPS per provincie een nadere uitwerking (2015/2016). Deze provinciale uitwerkingen laten zien of en hoe (rijks)vastgoed ingezet kan worden om door Rijk en regio gedeelde beleidsdoelen te realiseren. Meerwaarde voor beleid én vastgoed ontstaat als het vastgoed op specifieke locaties kan bijdragen aan de gewenste functie of het gewenste maatschap pelijke doel. De uitdaging is om slimme beleid-vastgoedcombinaties te benoemen, die bijdragen aan de realisatie van beleid en aan een optimale benutting van het rijksvastgoed. De betrokken overheden kunnen vervolgens afspraken maken om beleid-vastgoedcombinaties in praktijk te brengen. De bijgaande schets geeft een illustratie van beleidsdoelen waar inzet van rijksvastgoed mogelijk is. Kaders Deze uitwerking van de Rijksvastgoedportefeuillestrategie per provincie sluit goed aan bij de koers van het kabinet om het beleid in het domein van de ruimtelijke ordening en het natuurbeheer te delegeren aan provincies en gemeenten. Beleidskeuzes van deze overheden hebben daardoor een steeds belangrijker invloed op de handelingsruimte voor het rijksvastgoed. Voor transformatie van gebouwen bijvoorbeeld is de medewerking van gemeenten vereist, terwijl voor initiatieven voor het plaatsen van windmolens en voor natuurontwikkeling de medewerking van de provincie nodig is. Het betekent dat het Rijk zich met zijn vastgoedhandelen steeds meer zal oriënteren op het beleid van de andere overheden. Dit is in het geval Fryslân, bevestigd in het Bestuurlijk Overleg MIRT van het najaar 2013, waar de bestuurders van Noord-Nederland met het Rijk hebben afgesproken om het thema vastgoed op de agenda te zetten. Door in te zoomen op de casuïstiek en daarin keuzes te maken, ontstaat een bruikbaar beleidskader voor de vastgoedhoudende rijksdiensten. Figuur: Beleidsdoelen die met inzet van rijksvastgoed gerealiseerd kunnen worden. Combinaties Als eerste stap heeft het Rijksvastgoedbedrijf in opdracht van de Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed (ICRV) onderzocht hoe het rijksvastgoed en de beleidsdoelen van Rijk en regio zich in concrete situaties tot elkaar verhouden in de provincie Fryslân. Dit levert een overzicht op van beleid-vastgoedcombinaties. Deze zijn met behulp van iconen op de kaart van Drenthe aangegeven: zie paragraaf 4. In een aansluitend overzicht worden de betreffende beleid-vastgoedcombinaties nader toegelicht. Voor Drenthe zijn er 23 geïnventariseerd. Achttien daarvan hebben betrekking op een specifieke locatie of streek in de provincie Fryslân, waarbij in een aantal gevallen de exacte locaties nog nader moeten worden bepaald. 380 kv Een thematisch onderwerp dat betrekking heeft op het organiseren van natuurcompensatie staat los van specifieke locaties en is daarom niet op de kaart weergegeven. Proces Deze selectie van beleid-vastgoedcombinaties berust op een analyse van de MIRT-Gebiedsagenda Noord-Nederland en op interviews met vertegenwoordigers van de ministeries van IenM, BZK, Defensie en van de diensten met rijksvastgoed; zie daarvoor bijlage 3: Contactpersonen. Na een feedbackronde met de vertegenwoordigers van de vastgoedhoudende rijksdiensten zijn de bvc s beoordeeld door collega s van de provincie Fryslân. In de meeste gevallen lijkt een beleidsuitspraak van een departement en van de provincie Fryslân noodzakelijk om nadere uitwerking aan de genoemde bvc s te kunnen geven. Bovendien moet deze nadere uitwerking binnen de bestaande organisaties (zoals de vastgoedhoudende diensten) uitvoerbaar zijn en op draagvlak kunnen rekenen. Daarom wordt op voorstel van de provincie gestart met de uitwerking van een short list van bvc s, die een hoge mate van belang en urgentie hebben (zie paragraaf 5). Deze beleid-vastgoedanalyse en het voorstel om een vijftal bvc s uit te gaan werken, zijn met instemming begroet door de Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed. Bestuurlijk Overleg MIRT Noord-Nederland wordt in het najaar van 2016 geïnformeerd. Zie voor meer informatie. Disclaimer: aan de inhoud van deze rapportage kunnen geen rechten worden ontleend. (Mei 2016, versie 1.1) Rijksvastgoedplan Fryslân 5

8 6 Rijksvastgoedplan Fryslân

9 2. Grondgebruik en de rijksvastgoedportefeuille Noord-Nederland De provincie Fryslân werkt nauw samen met de provincies Groningen en Drenthe in het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN). Samen hebben zij met het Rijk visies en ambities geformuleerd in de MIRT-Gebiedsagenda Noord-Nederland. In deze beleid-vastgoedanalyse wordt uitgegaan van deze gebiedsagenda en vervolgens ingezoomd op de meer specifiek Friese beleidsdoelen en vastgoedsituatie. In Noord-Nederland kan met 27,3% van de oppervlakte van Nederland en een bevolkingsomvang van inwoners werkelijk gesproken worden van Noorderruimte. De bevolkingsdichtheid varieert van 185 inwoners per km 2 in Drenthe, 194 in Fryslân tot 251 inwoners per km 2 in Groningen en bedraagt daarmee minder dan de helft van het gemiddelde in Nederland (ca 500 inw. /km 2 ). met 4,2% van het ruimtegebruik de helft in van het landelijk gemiddelde (8,4%). Het ruimtebeslag van de verkeersinfrastructuur ligt op 80% van het Nederlands gemiddelde. Dat heeft ook te maken met de perifere ligging van het Noorden ten opzichte van de bevolkingsconcentraties van Noordwest-Europa. Noord-Nederland is een belangrijk landbouwgebied. Gecorrigeerd voor het buitenwater is ruim 70% van het grondgebruik agrarisch, tegenover 60% gemiddeld in Nederland. Noord-Nederland is relatief rijk aan buitenwateren: 20,4% tegenover 10,1% voor Nederland. De diversiteit binnen Noord-Nederland is groot. Dat uit zich in verschillen in de bodemgesteldheid en het daarmee samenhangende ruimtegebruik in de drie provincies. Fryslân is de grootste provincie van Noord Nederland en heeft de meeste inwoners. Met nog geen 200 inw. /km 2 lijkt de bevolkingsdichtheid aanmerkelijk lager dan in Groningen maar dat wordt vertekend door het grotere aandeel water: 40%, ten opzichte van Groningen 21,4%. 11,5% daarvan is binnenwater (de Friese Meren). Met zand-, klei- en veengebieden is de provincie ook in landschappelijk opzicht zeer gevarieerd; het aandeel bos en open natuur is echter lager dan gemiddeld in Nederland. Fryslân is een belangrijke landbouwprovincie; gecorrigeerd voor het buitenwater bedraagt het agrarische grondgebruik ruim 65%. De melkveehouderij is dominant. Op Texel na zijn de bewoonde Waddeneilanden Fries 5. Het grondgebruik op de eilanden wordt gedomineerd door natuurterrein, kustverdediging, stranden (met duinen en slufters) en landbouw in de polders. Tabel 2.1 Oppervlakte en bevolking Groningen Friesland Drenthe Nederland Opp (ha) Aantal inwoners Inw./km (bron: 1 januari 2015) Die lage bevolkingsdichtheid wordt in het landelijk gebied nog geaccentueerd door de huidige trend van de trek naar de steden. Terwijl de totale populatie in Noord-Nederland nog licht toeneemt, is er sprake van bevolkingsdaling in de zogenoemde krimp- en anticipeerregio s 2. De bevolking in de grotere steden groeit daarentegen. De relatief lage bevolkingsdichtheid per km 2 vertaalt zich in diverse categorieën van het grondgebruik. Zo neemt de bebouwing Tabel 2.2 Bodemgebruik in Noord-Nederland en Nederland in ha en % Noord-Nederland (ha) % % Exclusief buitenwater Nederland (ha) % % Exclusief buitenwater Verkeer Bebouwd Semi-bebouwd Recreatie Agrarisch Bos en open natuur Binnenwater Buitenwater Totaal Op een opp. van km 2, dus gecorrigeerd voor binnen- en buitenwateren. Inclusief grote wateren komt de oppervlakte op km ², en de bevolkingsdichtheid op 405 inw. /km ². 2 Krimpregio s: Noordoost Fryslân Eemsdelta, Oost-Groningen, De Marne; anticipeerregio s: de Friese Waddeneilanden, Noordwest Fryslân,, Zuidoost Fryslân en Oost-Drenthe. 3 Binnenwater is inclusief het Friese deel van het IJsselmeer. 4 Buitenwater is exclusief het Friese deel van het IJsselmeer. 5 De onbewoonde eilanden Rottumeroog, Rottumerplaat en de Zuiderduintjes behoren tot de provincie Groningen. Rijksvastgoedplan Fryslân 7

10 Rijkseigendommen in de provincie Fryslân 6 In Fryslân heeft het Rijk 12,6% van de oppervlakte in bezit. Met de grote wateren inbegrepen is dit zelfs 39,4%. Staatsbosbeheer is met ruim ha een grote grondeigenaar/ beheerder van de bossen en open natuur in de provincie. Staatsbosbeheer heeft opdracht van het kabinet om het maatschappelijk rendement van het natuurbeheer te vergroten en meer inkomsten uit de markt te halen. In beginsel is Staatsbosbeheer bereid om onder publieke vlag mee te werken aan de realisatie van de doelen van andere overheidspartijen. Het werkt mee aan zorg- en werkgelegenheidsprojecten en onderzoekt mogelijkheden om op zijn gronden en gebouwen duurzaam energie te produceren (o.a. windenergie, biomassa, zonnepanelen in samenwerking met de provincie Fryslân). Staatsbosbeheer werkt aan het voltooien van de herijkte EHS in overleg met de provincie, die voor het natuurbeleid verantwoordelijk is. Staatsbosbeheer beheert overhoeken, vaak met landschappelijke waarde en van belang voor de bevolking in veel gemeenten. Staatsbosbeheer neemt deel aan een brede coalitie die het beheer van natuur in het Waddengebied wil agenderen. Daarbij is praktische samenwerking mogelijk. Zo gaan de kustverdediging en het duin- en kustbeheer op de Wadden goed samen met natuurbeheer. Staatsbosbeheer en Rijkswaterstaat wijzen op beleidsmatige en uitvoeringstechnische problemen bij het verwerven, ruilen of afstoten van gronden voor het realiseren van efficiënte beheerseenheden. Voorts wordt aandacht gevraagd voor financieringsvragen en het organiseren van natuurcompensatie (conform EU-richtlijnen). Het Ministerie van Defensie heeft in Fryslân in totaal 485 ha verdeeld over 91 objecten) in bezit. De vliegbasis Leeuwarden wordt vanaf 2019 naast Volkel de thuisbasis voor de F35 (JSF). Het wordt mogelijk ook de basis voor onbemande vliegtuigen. In het verlengde van de startbaan staat de Lunia State, een oude boerderij met de status cultuurhistorisch erfgoed. Veiligheidseisen maken normaal gebruik van de boerderij bijna onmogelijk. 6 Disclaimer bij tabellen: De gegevens over de voorraad zijn standcijfers van oktober 2014, gebruikt voor de RVPS2015 en afkomstig van het Kadaster. De gegevens over de afstootopgave zijn standcijfers van oktober 2014, aangeleverd door de departementen in het kader van de rijksvastgoedportefeuillestrategie. Deze cijfers kunnen afwijken van de feitelijke actuele situatie door tussentijdse transacties of door administratieve verwerking van (nieuwe) gegevens. Tabel 2.3 Bodemgebruik in Fryslân en Nederland in ha en % Fryslân Het ministerie van Defensie is eigenaar en via een stichting worden er onder strenge voorwaarden bedrijfjes in ondergebracht. Een externe veiligheidszone moet nog worden vastgesteld. Op en nabij de vliegbasis Leeuwarden zijn twee radarposten. In de ruime omgeving wordt getoetst of hoge gebouwen of windmolens toelaatbaar zijn. Een windmolenpark in het IJsselmeer kan verstoring van de radar veroorzaken, daarom moet op vliegkamp de Kooij (bij Den Helder) waarschijnlijk een extra radarpost geplaatst worden. Op het terrein De Vliehors ( in gebruik bij de Koninklijke Luchtmacht) zijn in overleg met de gemeente enkele overtollige gebouwen gesloopt. Op het vrijgekomen terrein realiseert de gemeente als proef een zonne-akker (terrein blijft van Defensie). Defensie overweegt om op Vlieland de SAR 7 landingsplaats voor heli- vervoer van burgers met bijbehorende tankfaciliteiten en hangar af te stoten. Het besluit wordt genomen in De SAR gaat dan vanaf de Kooij vliegen. De grond is overigens van Staatsbosbeheer, de gebouwen zijn van Defensie. Het Rijksvastgoedbedrijf biedt het terrein aan de gemeente aan. Op Terschelling en Schiermonnikoog heeft Defensie communicatiemasten.in Heerenveen is op het bedrijfsterrein de Centrale Militaire Apotheek gevestigd. 7 (SAR: Search and Rescue; militaire eenheid met een civiele taak). (ha) % % Exclusief buitenwater Nederland (ha) % % Exclusief buitenwater Verkeer bebouwd Semi-bebouwd Recreatie Agrarisch Bos en open natuur Binnenwater Buitenwater Totaal Rijkswaterstaat beschikt over circa 950 kadastrale percelen met een oppervlakte van in totaal 2800 ha. Daaronder vallen de nodige overhoeken : gronden, die ooit werden aangekocht voor de aanleg van infrastructuur, maar die Rijkswaterstaat nu niet meer nodig heeft. RWS placht in het verleden gronden met natuurwaarde om niet over te dragen aan natuur beherende organisaties (nbo s). De uitspraak van het Europese Hof, dat de overheid bij de verkoop van dit soort gronden altijd openbaar en marktconform moet aanbesteden, maakt het onmogelijk om grond onder de marktwaarde rechtstreeks aan één bepaalde partij over te dragen. Er moet dus een nieuwe werkwijze gevonden worden voor de overdracht van deze overhoeken. Inmiddels heeft RWS de lijn gekozen dat ook natuurgronden openbaar en marktconform verkocht worden dan wel in eigendom blijven en aan derden (waaronder nbo s) in beheer gegeven worden 8. RWS werkt mee met de gemeente Leeuwarden om een proefproject voor zonneweides uit te voeren (met SDE+ subsidie). Diverse projecten in Fryslân zijn gepland of in uitvoering (zie MIRT-programma, Gebiedsagenda en beleid-vastgoedcombinaties 8 Opm. Zie in dit verband opmerkingen van Staatsbosbeheer, dat rijksoverheden onderling wel gronden aan elkaar mogen overdragen (conform reallocatieprocedure; verslag rc-SBB-Limburg). 8 Rijksvastgoedplan Fryslân

11 Tabel 2.4 Rijkseigendommen in de provincie Fryslân Eigenaar/beheerder Aantal kadastrale percelen paragraaf. Het Rijk en de regio willen de Afsluitdijk versterken en aantrekkelijker maken. De dijk moet een proeftuin worden voor duurzame technieken. Het Rijk en de regio hebben in 2011 afspraken gemaakt over de taakverdeling. Het Rijk richt zich op de veiligheid van de dijk en de waterafvoer vanuit het IJsselmeer naar de Waddenzee. De regio zorgt ervoor dat de dijk meer betekenis krijgt op het gebied van natuur, energie en economie. Dit gebeurt binnen het project De Nieuwe Afsluitdijk, een samenwerking tussen de provincies Noord-Holland en Fryslân en de gemeenten Hollands Kroon en Súdwest-Fryslân. De Ministerraad besloot in 2011 om de rijksdiensten te concentreren in eigendomspanden en op minder locaties. Ongeveer 25% van de ruim 4 miljoen m2 bruto vloeroppervlak wordt afgestoten als gevolg van het nieuwe werken en de afslanking van de rijksdiensten. Het Masterplan Rijkshuisvesting voor de provincie Fryslân concentreert zich op de gemeente Leeuwarden. Er is intensief contact tussen de gemeente Leeuwarden en het Rijksvastgoedbedrijf over de uitvoering van het masterplan. De rijkshuisvesting wordt 9 Dit zijn vooral gronden van het BBL (Bureau Beheer Landbouwgronden) die nog op de rijksbalans staan en op termijn ter beschikking komen van de provincie voor de realisering van het NNN. 10 De gronden van het militair oefenterrein de Vliehors, ruim 2200 ha) behoren tot BZK (voormalige domeingronden). oppervlakte Aantal inclusief grote wateren Oppervlakte incl. grote wateren BZK RVB - Voormalig RGD COA Politie RWS EZ / RVB - voormalig DLG Defensie Prorail SBB Meerdere eigenaren Totaal in Leeuwarden geconcentreerd in enkele ruimtelijke clusters, met name het CJIB-complex ten westen van het centrum (3 panden in eigendom) en het Veiligheids- en Justitiecluster (centrum). Afstoot vindt plaats aan de Tesselschadestraat 4 en het Catsplein 3 (Belastingdienst). Voor de Tesselschadestraat 7 is overleg gaande over een mogelijke bestemmingswijziging. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Visie Erfgoed en Ruimte. Doel is de herkenbaarheid van ons land te behouden en de kwaliteit van de leefomgeving te verhogen door slimme koppelingen te leggen tussen erfgoedwaarden en ruimtelijke ontwikkelingen. Enkele beleid-vastgoedcombinaties in de provincie Fryslân hebben een relatie met het erfgoedbeleid: de waddenzee is werelderfgoed (Unesco). EZ is daar beleidsverantwoordelijk voor. Verder staan op de (voorlopige) werelderfgoedlijst het ir. D.F. Woudagemaal te Lemmer (eigenaar: Wetterskip Fryslân) en het Koninklijke Eise Eisinga Planetarium te Franeker. De Haskerveenpolder is een wederopbouwlandschap Verschillende onderdelen van de Afsluitdijk zijn beschermd monument en het Kornwerderzand is een beschermd landschap. De RCE adviseert over de planvorming op en rond de dijk. De drie noordelijke provincies en de stichting DBF inventariseren leegstaande en vrijkomende historische gebouwen in Noord- Nederland en plaatsen deze op één site. Doel van deze herbestemmingsagenda is vraag en aanbod bij elkaar te brengen en leegstaande panden een nieuw leven te geven. Ook historische gebouwen van het Rijk kunnen op deze site opgenomen worden ( Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) heeft momenteel geen rijkspanden in gebruik in Fryslân. De Nationale Politie beschikt over 36 locaties (kadastrale percelen met gebouwen) in de provincie. Deze zijn niet in het onderzoek meegenomen. (of zoiets?) ProRail heeft ruim 400 kadastrale percelen (oppervlakte 327 ha) in bezit in Fryslân. Belangrijke projecten zijn de aanleg van een tunnel in Wolvega en werken bij het station Werpsterhoeke (ten zuiden van Leeuwarden). ProRail heeft gronden in eigendom, die vaak (illegaal) door derden worden gebruikt. ProRail wil deze overhoekjes graag verkopen. Ze zijn ook geïnteresseerd in een idee van Staatsbosbeheer om samen te werken met gemeenten om de wettelijk verplichte natuurcompensatie te organiseren bij natuurverlies als gevolg van economische projecten. BZK (RVB) en EZ (voorheen de Dienst Landelijke Gebieden (DLG) / Bureau Beheer Landbouwgronden; BBL) hebben samen nog bijna ha in eigendom, waarvan het grootste deel in agrarisch gebruik is. De BBL-gronden worden aan de provincie overgedragen. Zie bijlage 2 voor kaarten met de MIRT-projecten (Gebiedsagenda Noord Nederland) en de Staatseigendommen en de voorgenomen afstoot van rijksvastgoedobjecten Rijksvastgoedplan Fryslân 9

12 10 Rijksvastgoedplan Fryslân

13 3. Door Rijk en regio gedeelde beleidsdoelen De ambities van Rijk en regio in Noord-Nederland worden in de MIRT-Gebiedsagenda uitgewerkt in drie strategieën (Zie ook bijlage 2 kaarten Gebiedsagenda) 1. Een leidende positie in de duurzame energievoorziening Dit is te bereiken door een transitie naar een bio-economie, waarbij ketens worden gesloten en grondstoffen uit de landbouw in energie, chemie en farmacie worden (her)gebruikt. Relatie met vastgoed: energiebesparing en toepassing zonnepanelen bij renovatie rijksvastgoed, inzet van gronden voor duurzaam produceren van energie, en rijksgrond efficiënt aanwenden voor aanleg energie-infrastructuur 2. Een robuuste economische structuur Dit is te bereiken door ruimte te geven aan sterke economische clusters en kansrijke niches, het vergroten van de connectiviteit (over weg, water en spoor) en het vergroten van de agglomeratiekracht van stedelijke gebieden. Realiseren van een balans tussen groei en krimp met aantrekkelijke en sterke steden met concentraties van onderwijs, cultuur, werken en optimale verbindingen met het ommeland. Voor de perifere gebieden betekent het zorgen voor optimale voorzieningen. In relatie met dit beleid kunnen de beschikbaarheid van rijksgronden en gebouwen worden onderzocht. De economische structuur wordt robuuster door de clusters energie, agrifood en chemie verder uit te bouwen en extra in te zetten op de innovatieve niches healthy ageing, sensortechniek, watertechnologie en op recreatie en toerisme. Snelle (inter)nationale verbindingen moeten zorgen voor een concurrerend aanbod van locaties en voorzieningen om te werken en te wonen. Rijksvastgoedplan Fryslân 11

14 Relatie met vastgoed: mogelijkheden onderzoeken om rijksgebouwen efficiënt te benutten bij stedelijke en economische ontwikkeling. Streven naar samenwerking met gemeenten bij de uitvoering van het masterplan rijkshuisvesting (herbestemming). Rijksgronden efficiënt inzetten voor infrastructuurprojecten. 3. Adequate waterveiligheid en duurzame zoetwatervoorziening Dit is te bereiken door de kustverdediging te koppelen aan natuurontwikkeling, energiewinning en recreatie en toerisme. Voldoende zoetwatervoorraad om landbouw en natuur in stand te houden, ook bij langdurige droogte. Relatie met vastgoed: onderzoek mogelijkheden om (rijks)gronden efficiënt in te zetten voor hoogwaterbescherming, medegebruik van gronden voor zoetwateropslag en natuur; uitruil en toedeling gronden voor EHS. 12 Rijksvastgoedplan Fryslân

15 4. Beleid-vastgoedcombinaties De analyse van beleidsdoelen (MIRT-Gebiedsagenda 11 ) en van de vastgoedportefeuillestrategieën van de diensten met rijksvastgoed levert voor de provincie Fryslân 19 beleid-vastgoedcombinaties op waarvan één thematisch onderwerp. Hieronder volgt een kaart met iconen, die het type beleid-vastgoedcombinatie aanduiden, conform de legenda 12 ernaast. De nummers bij de iconen op de kaart hieronder en in het navolgend overzicht corresponderen met het overzicht voor geheel Noord-Nederland (Groningen, Fryslân, en Drenthe tezamen), waarvoor in totaal ruim 40 bvc s zijn gevonden. Per provincie ontbreken daarom nummers. Benadrukt wordt, dat dit overzicht tentatief is. Belanghebbenden, vertegenwoordigers van de departementen (ICRV) en van de diensten met rijksvastgoed, verenigd in de Raad voor Vastgoed van de Rijksoverheid (RVR) alsmede bestuurders van de provincie en betrokken gemeenten moeten zich hierover nog uitspreken (zie ook par. 1). Dat kan leiden tot het schrappen, het aanpassen of het toevoegen van beleid-vastgoedcombinaties. Dit proces is nu al gaande. Zo leidde overleg met de provincie tot het indikken van de lijst en het voornemen om te starten met de nadere verkenning van een selectie van vijf bvc s 13. Vastgoedhandelen Verwerving Beheer: ingebruikgeving Beheer: ontwikkeling Verkoop Status beleidsvastgoedcombinatie Te onderzoeken In ontwikkeling In uitvoering Beleidsthema Economie / werkgelegenheid Natuurontwikkeling Duurzame energie Stedelijke ontwikkeling Mobiliteit / infrastructuur Cultureel erfgoed Waterveiligheid en watervoorziening Bevolkingsdaling Huisvesting doelgroepen (Rijks)huisvesting Figuur 4.1: iconenkaart met overzicht beleid-vastgoedcombinaties(zie vastgoedvanhetrijk.nl voor de actuele versie) 11 MIRT = Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. 12 Zie ook bijlage 1 Begripsomschrijving bij de legenda-eenheden. 13 Zie ook de namens de provincie gemaakte opmerkingen bij diverse bvc s (cursief gedrukt). Rijksvastgoedplan Fryslân 13

16 Overzicht beleid-vastgoedcombinaties provincie Fryslân Nr. Onderwerp Beleidsthema Vastgoedhandelen Beknopte omschrijving BVC-fase BVC-beleidstatus Opdracht Locatiespecifieke onderwerpen FR-01, 02, 06 Besparen en opwekken van energie + renovatie vastgoed Duurzame energie Beheer: ontwikkeling, ingebruikgeving Het RVB heeft de opdracht om te werken aan - energiebesparing op rijksgebouwen - duurzaam opwekken van energie op (rijks) gronden en gebouwen (RVB, RWS, SBB). Onderzoek op welke panden en gronden deze maatregelen kunnen worden genomen. Locaties nog nader te bepalen. Te onderzoeken Conform uitvoeringsbeleid Past binnen opdracht RVB, RWS, SBB Opm. Provincie: Zeker doen! FR-07 Biomassa produceren op overhoeken Duurzame energie Beheer: ingebruikgeving Door middel van proefprojecten zoeken naar verbetering techniek om biomassa op de overhoekjes te produceren en de gewenste energietransportinfrastructuur te realiseren; initiatief SBB. Locaties pilots nog nader te bepalen. Opm. Provincie: zeker doen! Te onderzoeken Conform uitvoeringsbeleid Past binnen opdracht SBB FR-08 Agenda stad en topsectoren in Leeuwarden en Drachten Economie/werkgelegenheid Verkoop Onderzoeken van de beschikbaarheid van rijksvastgoed om in te zetten in experimenten voor herontwikkeling stedelijke gebieden. Daarbij Inspelen op Agenda Stad, topsectorenbeleid en maatschappelijke (zorg-) instellingen. Onderscheidende niches: Leeuwarden: Watercampus, Nieuw Stroomland/Dairy Campus en de kenniscampus NHL/Steden; Drachten: Philips. Opm. Provincie: Agenda Stad: er zijn nog geen city deals. Te onderzoeken Beleidsuitspraak gewenst Extern verzoek / opdracht nodig 14 Rijksvastgoedplan Fryslân

17 Overzicht beleid-vastgoedcombinaties provincie Fryslân Nr. Onderwerp Beleidsthema Vastgoedhandelen Beknopte omschrijving BVC-fase BVC-beleidstatus Opdracht Locatiespecifieke onderwerpen FR-09 In krimp- en anticipeerregio s: het bestaande vastgoed afstemmen op de vraag Bevolkingsdaling Verkoop Beleid in kader van het Interbestuurlijk Actieprogramma Bevolkingsdaling. Een van de doelen is om het bestaande publieke vastgoed af te stemmen op de vraag en een aangepast systeem van maatschappelijke voorzieningen te ontwikkelen, dat goed bereikbaar is. Onderzoek de mogelijkheden van het aanwezige rijksvastgoed in krimpregio Noordoost-Friesland en anticipeerregio s Friese Waddeneilanden, Noordwest -, Noordoost - en Zuidoost-Fryslân. Locaties nog nader te bepalen. Opm. Provincie: De bvc is zinvol als verkoop wordt afgestemd op ander vrijkomend vastgoed. In krimpgebied komt vastgoed vrij en moeten eigenaren hun verlies nemen. Met het rijksvastgoed bestaat een (theoretisch) instrument om de verdeling van de pijn positief dan wel negatief te beïnvloeden. Dit punt koppelen aan de interbestuurlijke samenwerkingsagenda binnen de Friese krimpregio en de (drie) anticipeerregio s. In uitvoering Nieuw beleid gewenst Externe opdracht nodig FR-11 Packagedeal Leeuwarden Economie/werkgelegenheid Verkoop Het Rijk en de gemeente Leeuwarden werken samen in een zogenoemde package deal. De verkoop van panden volgens het masterplan Rijkshuisvesting Fryslân wordt zo vormgegeven, dat de gemeente haar stedelijk ontwikkelingsprogramma (onder meer ikv Culturele Hoofdstad 2018) beter kan uitvoeren. In uitvoering Conform uitvoeringsbeleid Past in opdracht FR-14 Opvang vluchtelingen en huisvesting statushouders Huisvesting doelgroepen Verkoop / beheer: ingebruikgeving, ontwikkeling Onderzoek de behoefte aan opvanglocaties voor asielzoekers in overleg met het COA in relatie tot de beschikbaarheid en geschiktheid van rijksgebouwen in Noord-Nederland. Idem voor het huisvesten van statushouders; dit in overleg met de gemeenten. Locaties nog nader te bepalen. Opm. Provincie: Het lijkt ook zinvol om in overleg met de gemeenten te onderzoeken of een rijksgebouw omgebouwd kan worden naar woningen bestemd voor de verhuur aan vergunninghouders (bevorderen doorstroom uit AZC s) in combinatie met verhuur aan jongeren/starters/alleenstaanden. In uitvoering Conform uitvoeringsbeleid Extern verzoek / opdracht nodig Rijksvastgoedplan Fryslân 15

18 Overzicht beleid-vastgoedcombinaties provincie Fryslân Nr. Onderwerp Beleidsthema Vastgoedhandelen Beknopte omschrijving BVC-fase BVC-beleidstatus Opdracht Locatiespecifieke onderwerpen FR-19 Investeringen in het spoor Mobiliteit / infrastructuur Verkoop / verwerving Onderzoek of het Rijk gronden bezit, die efficiënt kunnen worden ingezet voor investeringen in spoorinfrastructuur: Groningen-Leeuwarden, Zwolle-Leeuwarden, stationsgebied Leeuwarden; Leeuwarden Sneek (4e trein in de spits), (ProRail, RVB). FR-21 Dijkverzwaring Waterveiligheid Verkoop / verwerving Onderzoek behoefte/ beschikbaarheid rijksgrond voor het uitvoeren van werken voor de dijkverzwaring. Locaties nog nader te bepalen. FR-23 Opwaarderen vaarweg Mobiliteit / infrastructuur Verkoop / verwerving Onderzoek de beschikbaarheid van / behoefte Lemmer-Delfzijl aan rijksgronden voor het opwaarderen van de vaarweg Lemmer-Delfzijl (RWS). FR-28 Dijken en duinen in Waterveiligheid Verwerving, verkoop (ruil); Dijken en duinen in het Waddengebied (Werelderfgoed) het Waddengebied beheer: ingebruikgeving worden door het Rijk en de waterschap- pen op sterkte gehouden: - Uitvoering van maatregelen voor het Waterveiligheids- en zoetwater-programma Waddeneilanden en Noordzeekust. - Verkenning om de Waddeneilanden zelf te laten voorzien in energieproductie en zoet (drink) water. - Verkenning van dynamisch kustbeheer (zeespiegelstijging), nieuwe tracé s van de dijkringen op Vlieland en Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. - Integrale vastgoedanalyse ten behoeve van waterveiligheid, natuurontwikkeling, energieopwekking en vrijetijdseconomie. Onderzoek of er ter plaatse rijksgronden beschikbaar zijn, die kunnen worden ingezet voor deze werken. Te onderzoeken Beleidsuitspraak gewenst Extern verzoek nodig (ProRail, RVB) Te onderzoeken Conform uitvoeringsbeleid Past in opdracht Te onderzoeken Conform uitvoeringsbeleid Past in opdracht Te onderzoeken Conform uitvoeringsbeleid Past in opdracht *) Rijksgronden zijn nodig 16 Rijksvastgoedplan Fryslân

19 Overzicht beleid-vastgoedcombinaties provincie Fryslân Nr. Onderwerp Beleidsthema Vastgoedhandelen Beknopte omschrijving BVC-fase BVC-beleidstatus Opdracht Locatiespecifieke onderwerpen FR-27 Nationaal Deltaprogramma Waterveiligheid Beheer: ingebruikgeving Strengere waterveiligheidsnormen, inrichting watersysteem flexibeler en efficiënter, groter zoetwateraanbod in de regio (vasthouden/bufferen). Nationaal Deltaprogramma, met mogelijkheden voor integrale gebiedsontwikkeling, d.w.z. maatregelen ter verbetering van het vestigingsklimaat (landbouw, kustverdediging, watertechnologie, landschap en natuur). Onderzoek beschikbaarheid rijksgrond. Locaties nog nader te bepalen. Opm. Provincie: Na vaststelling van de nieuwe provinciale Omgevingsvisie beoordelen of dit interessant is om te onderzoeken. Te onderzoeken Beleidsuitspraak gewenst Externe opdracht nodig FR-29 Waddenzee, mogelijkheden van integraal beheer. Natuurontwikkeling Beheer: ingebruikgeving Begrenzing natuurbestemming en het toewijzen aan beheerder (beheertitel) in het Waddengebied; duidelijkheid scheppen over rollen van EZ en IenM, resp. SBB en RWS). Opm. Provincie: Voor deze bvc lijkt het verstandig om de resultaten van de evaluatie van de structuurvisie Waddenzee af te wachten. Te onderzoeken Conform uitvoeringsbeleid Past in opdracht FR-33 Erosiebestrijding IJsselmeerkust Waterveiligheid Beheer: ingebruikgeving Onderzoek de beschikbaarheid van rijksgronden voor uitvoering werken in het kader van de erosiebestrijding IJsselmeerkust en de vooroeverversterking, in combinatie met natuurontwikkeling. Te onderzoeken *) Rijksgronden zijn nodig Conform uitvoeringsbeleid Past binnen opdracht (RWS, RVB) FR-34 Vernieuwing Afsluitdijk Waterveiligheid Beheer: ingebruikgeving Onderzoek of rijksgronden kunnen worden ingezet voor uitvoering werken in het kader van de Vernieuwing van het economisch gebruik van de Afsluitdijk. Opm. Provincie: te beoordelen i.h.k.v. project De Nieuwe Afsluitdijk (zie par. 3) Te onderzoeken Conform uitvoeringsbeleid Past in opdracht Rijksvastgoedplan Fryslân 17

20 Overzicht beleid-vastgoedcombinaties provincie Fryslân Nr. Onderwerp Beleidsthema Vastgoedhandelen Beknopte omschrijving BVC-fase BVC-beleidstatus Opdracht Locatiespecifieke onderwerpen FR-36 Natuurbeheer, zoetwatervoorziening en beperken CO 2 - emissie in veengebieden en Friese Meren FR-37, 39 Uitruil rijksgronden voor de voltooiing van de EHS FR-42 Zonnepanelen Vlieland Waterveiligheid Beheer: ingebruikgeving Onderzoek de inzetbaarheid van rijksgronden (SBB, RVB, RWS) voor het uitvoeren van maatregelen, waarbij natuurontwikkeling samen gaat met het realiseren van een duurzame zoetwatervoorziening voor Noord-Nederland. Zoet water kan worden opgeslagen in de laaggelegen blauwgroene gordel van de veengebieden en de Friese Meren. Meekoppelende belangen zijn ook het beperken van CO 2 -emissie en het afremmen van bodemdaling in het Fries veenweidegebied (door middel van het opzetten van het grondwaterniveau). Opm. Provincie: belang toetsen aan komende provinciale Omgevingsvisie Natuurontwikkeling Verkoop (ruil) Uitruil rijksgronden voor de voltooiing van de herijkte EHS (SBB; EZ; RWS, RVB). Door ruil of verkoop toedelen van rijksgronden aan de provincie. Locaties nog nader te bepalen. Opm. Provincie: In het Natuurpact en de bijbehorende bestuursovereenkomst grond hebben Rijk en provincies al afspraken gemaakt over de overdracht / verkoop van BBL-gronden aan de provincies voor de afronding van de EHS. Als het gaat om het organiseren van efficiëntere beheerseenheden: het staat grondeigenaren altijd vrij om onderling te ruilen. Duurzame energie Beheer: ingebruikgeving Vlieland, De Vliehors in het kader van een pilot van de gemeente Vlieland wordt een deel van het Defensieterrein met zonnepanelen ingericht. De gemeente werkt nog aan het projectplan. Volg de planvorming en zie of het RVB een rol moet vervullen om de ingebruikgeving van de gronden van Defensie te ondersteunen (overleg met Defensie) Te onderzoeken Beleidsuitspraak gewenst Past binnen doelen vastgoedhoudende dienst (SBB, RVB) Te onderzoeken Conform uitvoeringsbeleid Extern verzoek / opdracht nodig (SBB; RWS, RVB) In uitvoering Conform uitvoeringsbeleid Past binnen opdracht (Defensie 18 Rijksvastgoedplan Fryslân

21 Overzicht beleid-vastgoedcombinaties provincie Fryslân Nr. Onderwerp Beleidsthema Vastgoedhandelen Beknopte omschrijving BVC-fase BVC-beleidstatus Opdracht Locatiespecifieke onderwerpen FR-44 Zonneakkers bij vliegbasis Leeuwarden Duurzame energie Beheer ingebruikgeving Vliegbasis Leeuwarden e.o. Defensie biedt ca 10 ha aan ten westen van de vliegbasis, waar zonneakkers kunnen worden aangelegd. De gemeente Leeuwarden steunt dit initiatief (bestemmingsplan). De provincie zal haar standpunt te zijner tijd bepalen, als er een concreet initiatief is. Een bedrijf heeft belangstelling voor exploitatie. Het RVB heeft opdracht om een openbare tenderprocedure te starten. Opm. Provincie: In de notitie Romte foar Sinne geeft de provincie Fryslân aan waar en onder welke voorwaarden ruimte geboden wordt aan opstellingen van zonnepanelen. In het landelijk gebied is plaatsing van zonneparken mogelijk bij een combinatie van functies, zoals infrastructuur of nutsvoorzieningen en onder kwalitatieve voorwaarden. Voor uitvoering van deze bvc zal overleg gevoerd worden met de provincie als er een concreet initiatief is. FR-41 Natuurcompensatie Natuurontwikkeling Verkoop/verwerving EU-beleid verplicht overheden om natuur, die verloren gaat door economische projecten, te compenseren door natuurontwikkeling. Staatsbosbeheer heeft de expertise om die compensatie uit te werken (onderzoek, ontwerp en uitvoering). SBB biedt aan om tegen een passende vergoeding de verplichtingen van de (rijks)partijen over te nemen op het gebied van natuur- en boscompensatie, die volgen uit de Flora en Faunawet. Te onderzoeken waar partijen over gronden beschikken, geschikt voor natuurcompensatie. (Betreft o.a. SBB, RWS, ProRail, provincies, de betreffende gemeenten en het Rijksvastgoedbedrijf). Locaties nog nader te bepalen. Opm. Provincie: De provincies zijn goed in staat om dit (in IPO-verband) zelf uit te werken. De provincies zijn gebonden aan aanbestedingsregels. De vraag is of de dienst die aangeboden wordt, daar binnen past. In uitvoering Conform uitvoeringsbeleid Externe opdracht nodig (RVB) Te onderzoeken Beleidsuitspraak gewenst Externe verzoeken nodig (SBB Rijksvastgoedplan Fryslân 19

22 20 Rijksvastgoedplan Fryslân

23 5. Short-list beleid-vastgoedcombinaties Een beleid-vastgoedcombinatie heeft tot doel (rijks)vastgoed aan te wenden voor het realiseren van een of meerdere beleidsdoelen van de overheid, en met name die beleidsdoelen, die door het Rijk en de decentrale overheden worden gedeeld. Het concretiseren van een bvc houdt in, dat belanghebbende partners bijeen worden gebracht om de haalbaarheid van de beleid- vastgoedcombinatie te toetsen en om daarover werkafspraken te maken. Deze aanpak heeft een experimenteel karakter en moet vorm krijgen binnen de bestaande organisaties. Daarom is het verstandig om een selectie te maken van kansrijke bvc s, die ook als belangrijk en urgent worden ervaren. Aan de Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed (vergadering van 26 november 2015) is daarom, mede op verzoek van de provincie (ambtelijk overleg) de volgende short-list van bvc s voorgesteld, die in de komende periode nader worden verkend. Overzicht beleid-vastgoedcombinaties provincie Fryslân Nr. Onderwerp Beleidsthema Vastgoedhandelen Beknopte omschrijving BVC-fase BVC-beleidstatus Opdracht FR-01, 02, 06 Besparen en opwekken van energie + renovatie vastgoed Duurzame energie Beheer: ontwikkeling, ingebruikgeving Het RVB heeft de opdracht om te werken aan - energiebesparing op rijksgebouwen - duurzaam opwekken van energie op (rijks) gronden en gebouwen (RVB, RWS, SBB). Onderzoek op welke panden en gronden deze maatregelen kunnen worden genomen. In ontwikkeling, te onderzoeken Beleidsuitspraak gewenst Past binnen opdracht vgh. diensten Locaties nog nader te bepalen. 14 *) Zeker doen! FR-14 Opvang vluchtelingen en huisvesting statushouders Bevolkings-ontwikkeling Verkoop / Beheer: ingebruikgeving, ontwikkeling Opvanglocaties COA in Noord-Nederland onderzoek beschikbaarheid en geschiktheid rijksgebouwen behoefte COA, in overleg met gemeenten. Locaties nog nader te bepalen. In uitvoering Beleidsuitspraak gewenst (actualiseren) *) Het lijkt ook zinvol om in overleg met de gemeenten te onderzoeken of een rijksgebouw omgebouwd kan worden naar woningen bestemd voor de verhuur aan vergunninghouders (bevorderen doorstroom uit AZC s) in combinatie met verhuur aan jongeren/starters/alleenstaanden. 14 De provinciale regeling Asbest eraf zonnepanelen erop is bedoeld voor agrariërs. Rijksvastgoedplan Fryslân 21

24 Overzicht beleid-vastgoedcombinaties provincie Fryslân Nr. Onderwerp Beleidsthema Vastgoedhandelen Beknopte omschrijving BVC-fase BVC-beleidstatus Opdracht FR-28 Dijken en duinen in het Waddengebied Waterveiligheid Verkoop / beheer: ingebruikgeving Dijken en duinen in het Waddengebied (Werelderfgoed) worden door het Rijk en de waterschappen op sterkte gehouden: - Uitvoering van maatregelen voor het Waterveiligheids- en zoetwater-programma Waddeneilanden en Noordzeekust. - Verkenning om de Waddeneilanden zelf te laten voorzien in energieproductie en zoet (drink) water. - Verkenning van dynamisch kustbeheer (zeespiegelstijging), nieuwe tracé s van de dijkringen op Vlieland en Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. - Integrale vastgoedanalyse ten behoeve van waterveiligheid, natuurontwikkeling, energieopwekking en vrijetijdseconomie. Onderzoek of er ter plaatse rijksgronden beschikbaar zijn, die kunnen worden ingezet voor deze werken. In ontwikkeling *)Rijksgronden zijn nodig Beleidsuitspraak gewenst FR-33 Erosiebestrijding IJsselmeerkust Waterveiligheid Verwerving / Beheer: ingebruikgeving Onderzoek de beschikbaarheid van rijksgronden voor uitvoering werken in het kader van de erosiebestrijding IJsselmeerkust en de vooroeverversterking, in combinatie met natuurontwikkeling. In ontwikkeling *)Rijksgronden zijn nodig Beleidsuitspraak gewenst 22 Rijksvastgoedplan Fryslân

25 Overzicht beleid-vastgoedcombinaties provincie Fryslân Nr. Onderwerp Beleidsthema Vastgoedhandelen Beknopte omschrijving BVC-fase BVC-beleidstatus Opdracht FR-44 Zonneakkers bij vliegbasis Leeuwarden Duurzame energie Beheer: ingebruikgeving Vliegbasis Leeuwarden e.o. Defensie biedt ca 10 ha aan ten westen van de vliegbasis, waar zonneakkers kunnen worden aangelegd. De gemeente Leeuwarden steunt dit initiatief (bestemmingsplan). De provincie zal haar standpunt te zijner tijd bepalen, als er een concreet initiatief is. Een bedrijf heeft belangstelling voor exploitatie. Het RVB heeft opdracht om een openbare tenderprocedure te starten. In ontwikkeling Beleidsuitspraak gewenst Past binnen opdracht (Defensie) *) In de notitie Romte foar Sinne geeft de provincie Fryslân aan waar en onder welke voorwaarden ruimte geboden wordt aan opstellingen van zonnepanelen. In het landelijk gebied is plaatsing van zonneparken mogelijk bij een combinatie van functies, zoals infrastructuur of nutsvoorzieningen en onder kwalitatieve voorwaarden. Voor uitvoering van deze bvc zal overleg gevoerd worden met de provincie als er een concreet initiatief is. Rijksvastgoedplan Fryslân 23

26 24 Rijksvastgoedplan Fryslân

27 Bijlage 1 Begripsomschrijving bij de legenda-eenheden Vastgoedhandelen: Verwerving: kopen, huren of ruilen van gronden, wateren, gebouwen of complexen voor een (rijks)beleidsdoel. Voorbeeld: het ruilen van gronden voor het voltooien van de Ecologische Hoofdstructuur; Beheer: ontwikkeling: met het vastgoed in portefeuille inspelen op kansen en initiatieven die zich in de omgeving van het vastgoed voordoen; het vastgoed aanpassen aan veranderende gebruikerseisen en investeren om de gebruikswaarde, belevingswaarde en toekomstwaarde van het vastgoed te verhogen. Voorbeeld: het toepassen van geothermie als energiebron of het combineren van diverse publieke functies in één rijksgebouw; Beheer: ingebruikgeving: het verhuren of verpachten van gronden, wateren, gebouwen of complexen in de eigendomsportefeuille onder voorwaarden, die bevorderen dat het vastgoed zo efficiënt mogelijk gebruikt wordt in relatie tot een (nieuw) beleidsdoel. Voorbeeld: agrarische grond in gebruik geven voor de plaatsing van windturbines of het toestaan van (tijdelijk) gebruik van kantoorruimte voor andere functies, zo nodig na wijziging van de bestemming (bestemmingsplan); Verkoop 15 : het vervreemden van gronden, wateren, gebouwen of complexen wegens overtolligheid: De verkoop van gebouwen en complexen valt uiteen in 1) verkoop onder de vigerende bestemming 2) verkoop na ( publiekrechtelijke) herbestemming, investering nodig voor het nieuwe gebruiksdoel 3) verkoop na complexe herbestemming; vergaande ingrepen nodig; eventueel na periode van tijdelijk gebruik; 4) verkoop na gebiedsontwikkeling en herbestemming: verkoop vindt in delen en/of gefaseerd in de tijd plaats; Grond wordt ingedeeld in strategisch (er rust een toekomstig publiek doel op) en niet-strategisch. Alleen niet-strategische grond kan worden verkocht aan derden om het realiseren van een rijksdoel elders mogelijk te maken. Voorbeeld: verkoop van grond aan een boer die grond moet afstaan vanwege de uitvoering van een publiek werk. BVC Fase: Te onderzoeken: vaststellen of er een realistische match mogelijk is tussen aanwezig vastgoed en één of meer beleidsdoelen alsmede het bijeenbrengen van de partijen en het vaststellen van hun belangstelling. Een bvc wordt als te onderzoeken opgenomen indien een match mogelijk wordt geacht op basis van interviews met vertegenwoordigers uit de beleids- en de vastgoedomgeving. In ontwikkeling: uitgaande van een als realistisch beoordeelde match van een beleidsdoel en de inzet van vastgoed, worden de juridische, bestuurlijke en financiële voorwaarden nader verkend: de relevante partijen zijn op de hoogte van het streven naar een match en zij werken samen aan het verder verkennen van de voorwaarden om een en ander te realiseren. In uitvoering: in detail is bekend welk vastgoed op welke wijze wordt ingezet ten behoeve van één of meer beleidsdoelen. Er is mogelijk een overeenkomst getekend tussen partijen en er is een plan dat aangeeft wat wanneer zal gebeuren. De praktische uitvoering is begonnen, loopt al enige tijd of verkeert in een afrondend stadium. BVC Status: Uitvoeringsbeleid: voor het inzetten van vastgoed voor het beleidsdoel is geen beleidsuitspraak van een departement nodig. De vastgoedhoudende dienst bepaalt zelf het handelingskader. Beleidsuitspraak nodig: het inzetten van vastgoed voor het beleidsdoel is alleen mogelijk op basis van een (aanvullende) beleidsuitspraak van een departement; Nieuw beleid gewenst: voor het kunnen inzetten van vastgoed voor een ambitie is nieuw beleid nodig / gewenst. Opdracht Past in opdracht vastgoedhoudende dienst: realisatie van de beleid-vastgoedcombinatie ligt binnen het domein, de opdracht en de kaders van de vastgoedhoudende dienst of organisatie. Extern verzoek/opdracht nodig: voor realisatie van de beleid-vastgoedcombinatie is een opdracht / verzoek nodig van een departement of van een andere vastgoedhoudende dienst, of van een andere overheidspartij voor zover die is belast met de uitvoering van (gedecentraliseerd) rijksbeleid. 15 zie afstootstrategie RVB Rijksvastgoedplan Fryslân 25

28 Bijlage 2 Kaarten 26 Rijksvastgoedplan Fryslân

29 Rijksvastgoedplan Fryslân 27

30 Opga Algemeen Stedelijke regio met een concentratie van topsectoren Gebieden met concentratie van opgaven van nationaal belang Overige gebiedsopgaven Economie Ver Topsectoren High Tech Systemen & Materialen Energy Creatieve industrie Agro & Food Tuinbouw en Uitgangsmaterialen Life Sciences & Health Chemie Logistiek Water Mainport Schiphol Mainport Rotterdam Brainport Eindhoven Greenport Burgerluchthaven van nationale betekenis Militaire luchthaven met burger-medegebruik Militaire luchthaven Zeehaven van nationale betekenis Binnenhaven van nationale betekenis Mulitimodaal knooppunt internationale betekenis (logistiek) Kennis ESA/ESTEC Regionaal High Tech Systemen & Materialen Energy Maintenance Agro & Food Tuinbouw en Uitgangsmaterialen Life Sciences & Health Chemie Logistiek Maritiem Water Recreatie (leisure) Agrarisch productielandschap Greenport Zeehaven van regionale betekenis - militair gebruik Multimodaal knooppunt regionale betekenis (logistiek) Kennis Regi 28 Rijksvastgoedplan Fryslân

31 Opgaven Nederland Opgaven Nederland Verstedelijking Bereikbaarheid Natuur, Landschap & Erfgoed Water Energie n n Uitleg Stedelijke vernieuwing / transformatie Extensivering Regionaal Uitleg Stedelijke vernieuwing / transformatie D Hoofdwegennet Knelpunt hoofdwegennet (Mogelijk) nieuwe verbinding hoofdwegennet Hoofdspoorwegennet Knelpunt hoofdspoorwegennet Nieuwe spoorverbinding (indicatief) Knelpunt grensoverschreidend spoor-vervoer Hoofdvaarwegennet Knelpunt hoofdvaarwegennet Knelpunt sluis Knelpunt brug Integrale multimodale ontwikkeling Regionaal EHS op land (herijkt) Natura land Natura water Nationaal Park Cultureel erfgoed op (voorlopige) lijst werelderfgoed Natuurlijk erfgoed op (voorlopige) lijst werelderfgoed Object of ensemble op de (voorlopige) lijst werelderfgoed Aanpak in groen-blauwe structuur of Metropolitaan Landschap Primaire kering - voldoet niet (Derde Toets) Primaire kering - nader onderzoek (Derde Toets) Primaire kering - voldoet (Derde Toets) Piekafvoer / Afwatering Peilbeheer / Peilfluctuatie Afvoerverdeling Afvoercapaciteit Berging Zuidwestelijke Delta Maeslantkering, Nieuwe Waterweg Kustfundament / Zandsuppletie Secundaire stuurknop Zandhonger Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers (Verbeteren) ecologische kwaliteit Aandachtsgebied zoetwater door bodemdaling Aandachtsgebied zoetwater door verzilting Droogtegevoelig gebied: geen wateraanvoer uit hoofdwatersysteem mogelijk Verziltingsgevoelige gebieden en geen wateraanvoer mogelijk Peilbeheer / Waterbuffers Verzilting inlaatpunten (Mogelijke) vestigingsplaats elektriciteitsproductie > 500MW (Mogelijke) vestigingsplaats kerncentrale Windenergie Gebied windenergie Olie- en gaswinning Energie uit water / Getijdenenergie Geothermiecentrale Hoogspanningsleiding >220kV Nieuwe hoogspanningsverbinding 380kV Buisleidingenstrook Aandachtsgebeid bodemdaling door gaswinning Achterlandverbindingen is - Regionaal Sluis Watergerelateerde gebiedsontwikkeling / project le Belangrijke regionale weg Knelpunt regionale weg Berging (zoekgebied) Noorderruimte Nieuwe regionale verbinding Knelpunt brug HOV Samenhangend HOV-netwerk Rijksvastgoedplan Fryslân 29

32 Bijlage 3 Contactpersonen Contactpersonen beleid-vastgoedanalyse Fryslân Instantie Naam Provincie Friesland Jan Jaap Dicke Staatsbosbeheer Yolt IJzerman Rijkswaterstaat Hester de Hoop Okke van Brandwijk ProRail Gialt Wijma Pieter Lautenbach Steverinus Oosterloo Rijksvastgoedbedrijf (Zwolle) Kees Meereboer Wijnand Metten Rijksvastgoedbedrijf Thomas van Dijk Min. van OCW/RCE Peter Timmer Hans Lars Boetes Min. van BZK Marjon Galema Peter Sliep Min. van Defensie / RVB Rien Mudde Fons Dalmijn Min. van IenM Yolanda Kemper Peter Louwerse Rijksvastgoedbedrijf (Beleid-vastgoedanalyse) Peter Petrus Gustaaf Boissevain Hans ten Velden 30 Rijksvastgoedplan Fryslân