Wittekop DEMERKRANT. VAllEi in AcTiE. gratis. Ontdek binnenin de Demerkaart met hoogtepunten om niet te missen.

Transcriptie

1 DEMERKRANT VAllEi in AcTiE 2013 De Demer in Zichem Wouter Pattyn Wittekop De Demervallei raakte in het hele land bekend als de plek waar De Witte ging zwemmen en zijn heerlijke deugnieterij uithaalde. Toen De Witte op het scherm kwam, was dat alleszins fijne reclame voor de streek. En in het bijzonder voor de Demerbroeken, het natuurgebied dat net achter het geboortehuis ligt van Ernest Claes, de man die de wittekop zo mooi tot leven wekte. Vorig jaar maakte ik samen met Andries Boone de cd Soundtrack van de Demerbroeken. Met de hulp van gastzangers als Jan De Wilde van kindsbeen grote fan van de streek rond Averbode en Diestenaar Guy Swinnen werd het een cd over het knappe landschap rond de Demer. Maar ook over plaatselijke volksfiguren als Wannes Raps en pastoor Munte, die dankzij de reeks Wij, heren van Zichem in ieders geheugen gegrift staan. Tijdens het maken van die Soundtrack kwam ik regelmatig in de Demervallei en met onze muzikale wandelingen in het broek zullen we er binnenkort weer wat vaker mogen vertoeven. Het is een heerlijke plek. Een oase van rust, waarin je graag die gsm uitzet om gewoon even te zijn waar je bent. En het heeft daar ook iets tijdloos. Alsof vroeger en nu iets dichter bij elkaar liggen in de Demervallei. En alsof je op elk moment die kleine wittekop weer kan zien lopen, achter zijn koeien aan. Ga maar s kijken. Misschien zie jij m ook. Lennaert Maes >> Meer weten over de cd Soundtrack van de Demerbroeken of over de muzikaal-literaire wandelingen op 21 april of 22 juni? p2 gratis p4 Ontdek binnenin de Demerkaart met hoogtepunten om niet te missen. Doekalender 2013 Hang hem zeker op afspraak in de Demervallei! Doe mee met de fotowedstrijd en win een van de prachtige prijzen

2 Actie in de Demervallei Big Jump 2012 in Betekom Natuurpunt Begijnendijk DE sprong NAAR proper water Ernest Claes beschrijft begin 20ste eeuw hoe de Witte en zijn vrienden in het zwemkot van Testelt een frisse duik in de Demer nemen. Een duik die de laatste decennia minder vanzelfsprekend leek. Toch wagen elk jaar heel wat durvers de sprong tijdens de Big Jump in Betekom. We willen met deze actie het grote publiek warm maken voor een natuurlijke Demer in een gezond ecosysteem, vertelt Kristin Corne van Natuurpunt Begijnendijk. De vallei wordt steeds meer volgebouwd en de Demer verloor daardoor haar natuurlijke overstromingsgebied. De waterkwaliteit is cruciaal in het herstel van de rivier en haar vallei. Waag je ook de sprong op zondag 14 juli 2013? Meer info bij Koen Baert of De Big Jump is een actie in heel Europa om meer bekendheid te geven aan de Europese kaderrichtlijn water. Ze wil tegen 2015 alle Europese waterlopen in een goede ecologische toestand door de watervoorraden en waterkwaliteit veilig te stellen en de gevolgen van overstromingen en perioden van droogte af te zwakken. Meer info Door de uitbouw van riolering en waterzuivering verbeterde het zuurstofgehalte van de Demer. Maar er zijn bijkomende inspanningen nodig. Staalnames geven aan dat de kwaliteitsverbetering zich de laatste jaren niet doorzette. Ook telt de Demer opmerkelijk meer vissoorten dan in de jaren 90. Maar dit aantal blijft constant en we blijven steken op een ontoereikende tot matige score voor de visindex., zegt Jeroen Jansen van de Vlaamse Milieumaatschappij. Weefberg Averbode bos en heide Averbode Uit de collectie van Stadsarchief Aarschot s Hertogenmolens Aarschot: in 1929 en nu surfen DooRhEEN DE TijD Het landschap van de Demervallei leest als een boek. Wie weet waar te kijken, ontdekt de sporen die ons herinneren aan oude gebruiken of wat vertellen over de vallei vandaag. Maar het Demerlandschap verandert voortdurend en sommige verhalen dreigen te verdwijnen in de plooien van de tijd. En toch gaan ze niet verloren. Foto s en prentkaarten, documenten en filmmateriaal alles zat tot vandaag netjes opgeborgen in archieven en collecties. Daar komt nu verandering in. Het Regionaal Landschap Noord-Hageland vzw nam het initiatief om een erfgoeddatabank voor de Demervallei te laten ontwikkelen. Via deze internetdatabank inventariseren en digitaliseren de heemkringen en erfgoedverenigingen hun collecties online en delen deze met alle geïnteresseerden. Nieuwsgierig? De databank wordt op zondag 21 april 2013 gelanceerd op de Erfgoeddag in Diest. Via een interactieve quiz en zoektocht ontdek je de splinternieuwe databank. Bovendien maak je kans op een leuke prijs! ( De Erfgoeddatabank van de Demervallei is een initiatief van Regionaal Landschap Noord-Hageland vzw in samenwerking met de heemkundige kringen, erfgoedverenigingen, de provincie Vlaams-Brabant en vijf Demergemeenten Diest, Scherpenheuvel-Zichem, Aarschot, Begijnendijk en Rotselaar. Werchter Begijnendijk Laak Meetshovense bossen Betekom Demerbeemden Vorsdonkbos-Turfputten << Lier Herselt >> Aarschot Eikelberg s Hertogenheide Gelrode Langdorp Achter Schoonhoven Rillaar Motte Molenheide Demer Testelt Demerbroeken Voortberg Messelbroek Zichem Catselt Hulpe Scherpenheuvel- Zichem Molenstede Kaggevinne Dassenaarde - Asdonk Diest Schaffen Webbekoms broek Webbekom Hasselt >> Beringen >> Rotselaar Wijngaardberg Wezemaal E314 Begijnenbeek Hasselt >> kerk in ijzerzandsteen VAN zilte bank NAAR zoete RANK << Leuven De Demer slingert zich door haar vallei van oost naar west. Daarmee kiest ze een andere koers dan vele rivieren in België. IJzer, Schelde of Maas, ze stromen allen van zuid naar noord. Ook de Demer stroomt eerst noordwaarts aan haar bron in vochtig Haspengouw. Maar waar ze botst op het Kempens plateau buigt ze algauw naar het westen af. In het Hageland baant ze zich een weg langs de langgerekte heuvels. De Eikelberg, de Voortberg, de Wijngaardberg wie deze kuitenbijters wel eens trotseert, fietst door een landschap dat miljoenen jaren geleden ontstond. De uitgesproken ijzerzandsteenheuvels zijn getuigen van de vroegere aanwezigheid van de Diestiaanzee. Toen de zee zich terugtrok, liet ze ijzerhoudende zandbanken achter. Door het contact met de lucht klitten de zandkorrels samen tot ijzerzandsteen en werden de zandbanken zandsteenheuvels. << Brussel Winge De versteende heuvels strekken zich uit van oost naar west en beïnvloeden zo niet enkel de Demer. Ook de mens laat er zich door leiden. De langgerekte zuidelijke hellingen liggen het jaar rond in de zon en de ijzerzandsteen neemt overdag de warmte op om ze s nachts weer vrij te geven. De Hagelanders vonden al snel een goede investering voor deze warme plekjes in ons koele klimaat. Zo werd het Hageland sinds de middeleeuwen de meest noordelijk gelegen wijnregio van Europa. Na een terugval in de 19de eeuw, is wijnbouw in het Hageland vandaag helemaal terug. Een nieuwe generatie van gepassioneerde wijnbouwers brengt de kunst van het vak weer tot leven! Meer weten over de Hagelandse wijn en over begeleide wandelingen op de Wijngaardberg? Bezoekerscentrum van de Hagelandse wijn in Wezemaal. Vanaf deze zomer in een nieuw kleedje! Rondleiding op de Wijngaardberg Lander Loeckx EEN blik op het water Over enkele jaren zal de Demer in Diest weer zichtbaar door het centrum stromen. In 1968 werd de rivier gedempt om te ontsnappen aan een hinderlijk rioolluchtje. Sinds die periode is het afvalwaterbeleid van de stad grondig aangepast. Nu de waterkwaliteit erop vooruit gaat, zet Diest haar rivier opnieuw in de kijker. De oude bedding wordt heropend en de omgeving aan het water heringericht. De bewoners mogen alvast uitkijken naar een aangename plaats om te vertoeven. In september 2012 werd aan de Ezeldijk de eerste spade in de grond gestoken. Het metselwerk aan de nieuwe bedding is bijna afgerond. Tijdens de werken werd al een oud sluizencomplex aan de Ezeldijkmolen blootgelegd. Deze mooie getuigenis van het rijke verleden van de stad wordt mee in de nieuwe bedding geïntegreerd. Vanaf maart 2013 start men met de werken van de Schaffense- tot de Demerstraat. Meer weten? of volg Diest via Facebook. Of laat je rondleiden tijdens de Erfgoeddag op zondag ! Demer door Diest is een project van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), Aquafin NV en de Stad Diest. 2 3 Ezeldijksite stad Diest Norbertijnenabdij Basiliek kasteel watermolen bezoekerscentrum natuurgebied

3 een vallei in verandering Demernieuws Volg je graag wat er zich afspeelt in en rond de Demervallei, neem dan zeker een kijkje op onze website: Demerbroeken Rollin Verlinde / Vildaphoto Rivieren spreken tot ieders verbeelding. Ze geven structuur en verbinden mensen met het landschap waarin ze wonen. Ook in de Demervallei bepaalt de rivier van oudsher het leven van haar inwoners. Ze spreekt aan met haar prachtige landschappen, bijzondere natuur en verkwikkende ontspanningsmogelijkheden. De landbouw die we in de vallei vinden houdt rekening met de sterkte en de beperkingen van het riviersysteem. Maar de Demer is ook een regenrivier die af en toe haar tanden laat zien. Wanneer het wat langer of heviger regent, houden de valleibewoners hun adem in. Het watersysteem werd gevoeliger voor ongewenste overstromingen in woon- en industriegebieden en verdroging van de valleibodem. Voor de toekomst staat er heel wat op til voor de Demer en haar vallei van Diest tot Werchter. Heel wat partners werken samen aan een betere bescherming tegen overstromingen en aan de versterking van de waardevolle natuur in de vallei. Het einddoel is een veilige, groene vallei met ruimte voor werk, wonen en ontspanning. > Meer weten over de Demervallei? Strategisch Project Demervallei Evelien Janssens > Meer over het Sigmaplan? Piet Thys (W&Z) Jannie Dhondt (W&Z) Etienne Meert (ANB) Bart Van der Aa (ANB) Doorheen de zoektocht naar oplossingen voor een veilige en aangename vallei, veranderde de Demer meermaals van loop en uitzicht. Sommige delen werden rechtgetrokken, andere ingedijkt of overwelfd. Steeds meer ruimte in de vallei werd doorheen de jaren bebouwd en verhard. Deze ingrepen maken dat de rivier minder ruimte heeft voor waterberging. De komende jaren worden er belangrijke beslissingen genomen over de toekomst van de vallei. Het Sigmaplan werkt aan waterveiligheid, natuur, recreatie, economie en landbouw. Daarnaast zijn er ook tal van projecten rond bv. erfgoed en streekontwikkeling. Samen vormen ze het project Demervallei. De vallei wordt heringericht om ze weerbaarder te maken tegen waterellende Meer weten over de herinrichting van de Demervallei? In het voorjaar 2013 worden infomarkten voor alle valleibewoners georganiseerd. Je kan er terecht voor meer informatie over de herinrichtingsplannen. Meer informatie vind je in de nieuwsbrief Sigmaplan Demervallei, die je als valleibewoner binnenkort in je bus ontvangt. Of neem een kijkje op en haar unieke natuur opnieuw te versterken. Zo onderzoekt men vandaag in een breed planningsproces wat de effecten op het milieu en de maatschappij zouden zijn van een aantal technische ingrepen. Pas nadat de mogelijke oplossingen grondig werden onderzocht, zal men concreet met de uitvoering op terrein kunnen starten. Een goede voorbereiding levert immers de beste resultaten. Ondertussen zit men niet stil in de Demervallei. Er lopen vele projecten om de vallei te versterken, waarvan je er een aantal in dit Demerkrantje kan ontdekken. Samen bouwen we graag verder aan een mooie toekomst voor de Demervallei. win! fotowedstrijd DEMERVAllEi Loop je warm voor fotografie? Neem je fototoestel, trek naar de Demervallei en zoek achter elke bocht of boom het perfecte plaatje! Ontdek je talent en bezorg ons jouw prachtigste werk uit de vallei. Wie weet ben jij de gelukkige die tijdens een ballonvaart kan genieten van een vogelperspectief over de Demer! Ludo Goossens / Vildaphoto MEEDoEN KAN ToT MEER info EN het wedstrijdreglement ViND je op Deze Demerkrant is een uitgave van Regionaal Landschap Noord-Hageland vzw. Villa Coremans. Gelrodeweg Aarschot T F info@rlnh.be v.u. Julien Delauré vorm Meer wit druk Artoos oplage exemplaren Deze krant is gedrukt op 100% gerecycleerd papier. 4

4 Trek een touwtje door dit gaatje en hang op! ontdek de demervallei! doekalender MAART ZondAg 3 MAART Winterwandeling Laakvallei 14 u. > Paterdamiaanplein Tremelo T ZATeRdAg 9 MAART Wandeling NP 14 u. > aan infobord Speelpleinwerking Dassenaarde (Asdonkstraat, Molenstede) Filip Meyermans T ZondAg 10 MAART Wandeling Is het nu nog winter of al lente op de Voortberg? NP ZondAg 17 MAART Het Webbekoms Broek per fiets (Omer Vanaudenhovenlaan 48, Diest) webbekomsbroek@vlaamsbrabant.be of T ZATeRdAg 23 MAART Avondwandeling in de Demerbroeken NP 18 u. > Huize Ernest Claes Marc Mostien T Rollin Verlinde / Vildaphoto ZondAg 24 MAART Lentebloeiers in Vorsdonkbos-Turfputten NP Erwin Rooms T of erwinrooms@skynet.be ApRil Galloways in de Demerbroeken WoensdAg 3 ApRil Hagelandse streekwandeling 14 u. > recreatiedomein De Meander info@toerismehageland.be T ZondAg 14 ApRil Op zoek naar water en waterbeestjes in Vorsdonkbos-Turfputten NP vanaf 6 jaar Johan Eyckmans T of johan.eyckmans@econ.kuleuven.be ZondAg 21 ApRil Wandeling Meren en Molenheide NP 14 u. > Manege Ruitershof in Langdorp (Diepvenstraat 18) Luc Storms T of luc.storms@skynet.be ZondAg 21 ApRil Muzikaal-literaire wandeling door Zichem en de Demerbroeken 14 u. > Zichem 7,5 pp incl. streekbier (of 12,5 incl. CD), kinderen gratis Enkel mits inschrijving via info@demerbroeken.com donderdag 25 ApRil Voorstelling Soundtrack van de Demerbroeken > 20 u. CC Gasthuis Aarschot (Gasthuisstraat 22) Mei donderdag 9 Mei Opendeurdag Bezoekerscentrum Huize Ernest Claes NP van 9 u. tot 18 u > Huize Ernest Claes ZondAg 12 Mei Knolsteenbreekwandeling in Achter Schoonhoven NP 14 u. > kerk Langdorp (Langdorpsesteenweg) Frans Wouters T of frans.wouters@skynet.be ZondAg 19 Mei Vogels in het Webbekoms Broek webbekomsbroek@vlaamsbrabant.be of T Harvey van Diek / Buiten-beeld erfgoeddag ZondAg Op Erfgoeddag organiseert Diest gratis rondleidingen rond de Demer. Volg het erfgoed- en archeologisch nieuws in de stad op de voet via of via hun facebookpagina. De ijsvogel is in 2011 verkozen tot totem van de Demervallei ZondAg 19 Mei Excursie natuurreservaat Wijngaardberg NP u. > Wezemaalplein Wezemaal Rik Maes T ZATeRdAg 25 Mei Vorsdonkloop in Vorsdonkbos-Turfputten NP 17 u. > start Vorsdonkloop u. > orchideeënwandeling Vertrek aan oud station Gelrode Luc Vervoort T of luc.vervoort@natuurpunt.be ZondAg 26 Mei Vroege-ochtendwandeling met ontbijt NP 7 u. > oud station Gelrode Ontbijt enkel mits inschrijving Erwin Rooms T of vorsdonkloop@gmail.com Juni ZondAg 9 Juni Run for Nature Jogging door Dassenaarde en Asdonk NP Inschrijven vanaf 9 u. > Veldschuur Bolhuis in Dassenaarde (Asdonkstraat 49 Molenstede) Saskia Van den Berg T of berglinden@qsources.be Orchideeënwandeling in Catselt NP Orchideeënwandeling in Vorsdonk-Turfputten NP Johan Eyckmans T of johan.eyckmans@econ.kuleuven.be Orchideeën in natuurgebied Vorsdonkbos-Turfputten ZondAg 16 Juni Verse viswandeling langs de Demer NP 14 u. > kerk Langdorp (Langdorpsesteenweg) Frans Wouters T of frans.wouters@skynet.be ZondAg 16 Juni Een bloeiende plantenwandeling webbekomsbroek@vlaamsbrabant.be of T ZondAg 22 Juni Muzikaal-literaire wandeling door Zichem en de Demerbroeken 14 u. > Zichem 7,5 pp incl. streekbier (of 12,5 incl. CD), kinderen gratis Enkel mits inschrijving via info@demerbroeken.com Vergeet je fototoestel niet als je op pad gaat! Zoek naar het perfecte plaatje en doe mee aan onze fotowedstrijd. Meer info: Deze kalender is een bijlage bij de Demerkrant 2013, een uitgave van: NP = een activiteit georganiseerd door Natuurpunt

5 ontdek de demervallei! doekalender Juli VRiJdAg 5 ToT en MeT ZondAg 7 Juli Beheerdagen en folkfestival Werkfolk in Dassenaarde Molenstede NP vrijdag vanaf 10 u. Enkel mits inschrijving. Saskia Van den Berg T of berglinden@qsources.be ZondAg 7 Juli Wandeling langs de Demer NP ZondAg 14 Juli Big Jump in de Demer NP u. > Demerbrug (op de weg van Betekom naar Gelrode) Koen Baert T Natuurpunt Begijnendijk ZondAg 21 Juli Het Webbekoms Broek per fiets webbekomsbroek@vlaamsbrabant.be of T Waag jij ook de sprong in de Demer? Ontdek het natuurgebied Webbekoms Broek per fiets. ZATeRdAg 27 en ZondAg 28 Juli Beheerweekend met picknick Vorsdonkbos-Turfputten NP 9.30 u. en u. > Gelrode (pleintje einde Wipstraat Vorsenzang) Bert Neefs T of bert.neefs@skynet.be AugusTus ZondAg 11 AugusTus Wandeling De natuur vlakbij ons dorp NP ZondAg 18 AugusTus Heidewandeling Kloesebos en s Hertogenheide NP 14 u. > begraafplaats Kloesebos (Rillaarsebaan, Gelrode) Luc Storms T luc.storms@skynet.be ZondAg 31 AugusTus Wezemaalse Wijnfeesten vanaf 14 u. > Wezemaalplein Wezemaal Opening vernieuwd bezoekerscentrum theo.peeters@rotselaar.be september ZondAg 29 september Paddenstoelenwandeling Molenheide NP 14 u. > Heimolen (hoek Windmolenstraat- Molenheidestraat Langdorp) Luc Storms T of luc.storms@skynet.be Jan van Balen / Focus Ga mee en ontdek paddenstoelen in alle vormen en formaten oktober ZATeRdAg 12 oktober Nachtwandeling Demerbroeken NP vanaf u. > Huize Ernest Claes WoensdAg 16 oktober Hagelandse streekwandeling 14u. > kerk Langdorp info@toerismehageland.be T Handen uit de mouwen? Heb je zin om eens een dagje mee te werken in de natuur? Natuurpunt Hagelandse Heuvels organiseert regelmatig beheerwerkdagen in de reservaatgebieden van de Demervallei. Je vindt alle activiteiten terug op of bij Linda Scheerens T ZondAg 20 oktober Wandeling Herfstkleuren en bosbeheer in Vorsdonkbos-Turfputten NP 14 u. > Gelrode (pleintje einde Wipstraat Vorsenzang) Erwin Rooms T of erwinrooms@skynet.be ZondAg 20 oktober Excursie natuurreservaat Wijngaardberg NP u. > Wezemaalplein Wezemaal Rik Maes T RLNH de Wijngaardberg, een pareltje in de Demervallei november ZATeRdAg 16 november Dag van de Natuur in Catselt NP vanaf 9 u. > Huize Ernest Claes december ZondAg 8 december 2013 Avontuurlijke winterwandeling Demerbroeken NP MAAndAg 16 december Winteravond IJzerzandsteen 20 u. > stadhuis Aarschot (Ten Drossaerde 1) of Nobby Thys T Stefan Smets / RLNH IJzerzandsteen, de ijzersterke natuursteen van Noord-Hageland. Vergeet je fototoestel niet als je op pad gaat! Zoek naar het perfecte plaatje en doe mee aan onze fotowedstrijd. Meer info: Deze kalender is een bijlage bij de Demerkrant 2013, een uitgave van: NP = een activiteit georganiseerd door Natuurpunt