ADDENDUM behorende bij GEDRAGSCODE GOMA ADDENDUM - GOMA AANBEVELING 18 - NIEUWE TOELICHTING 1 NOVEMBER 2016

Transcriptie

1 ADDENDUM behorende bij GEDRAGSCODE GOMA GOMA AANBEVELING 18 NIEUWE TOELICHTING 1 NOVEMBER 2016 INTERPRETATIE AANBEVELING 18 De basis van aanbeveling 18 is ongewijzigd gebleven. Die houdt in dat er aan een viertal voorwaarden dient te zijn voldaan alvorens conform Aanbeveling 18 een besluit kan worden genomen over een gezamenlijk deskundigenbericht. Deze vier voorwaarden zijn: 1. Een goed onderbouwde aansprakelijkstelling van de belangenbehartiger. 2. Een goed gemotiveerde afwijzing van de verzekeraar of het ziekenhuis. 3. Een blijvend verschil van inzicht op medisch vakinhoudelijk gebied. 4. Afwezigheid van een klassieke scholenstrijd. Ter verduidelijking worden deze voorwaarden hieronder voor zover nodig nader geïnterpreteerd in het licht van de totstandkomingsgeschiedenis van Aanbeveling Een goed onderbouwde aansprakelijkstelling De voorwaarden voor een goed onderbouwde aansprakelijkstelling zijn reeds gegeven in Aanbeveling 12 GOMA en de bijbehorende toelichting. 1 Onderdeel daarvan is onder meer een weergave van de relevante feiten. 2 Een goed gemotiveerde afwijzing De voorwaarden voor een goed gemotiveerde afwijzing zijn reeds gegeven in Aanbeveling 16 GOMA en de bijbehorende toelichting. 2 Onderdeel daarvan is onder meer dat de verzekeraar aangeeft wat hij erkent, wat hij afwijst en wat naar zijn mening nog nader onderzoek verdient. 1 Naar het oordeel van de Werkgroep dienen deze voorwaarden overigens nader te worden aangescherpt in de aanloop naar de GOMA Idem. 2 3

2 Medische adviezen van de zijde van de verzekeraar Het leidt tot argwaan bij belangenbehartigers (en patiënten) indien verzekeraars de medische adviezen, die zij gebruiken om tot een standpunt te komen over het medisch handelen van de aangesproken zorgverlener, om hen moverende redenen niet in kopie aan de patiënt overleggen. De discussie hierover bestaat al langer en is ook nog niet beslecht. Om binnen de grenzen van hetgeen praktisch mogelijk is toch zoveel mogelijk tegemoet te komen aan de wederzijdse belangen, stelt de Werkgroep 3 het volgende voor: Indien aan de zijde van de patiënt en zijn belangenbehartiger, na overleg met de eigen medisch adviseur, gerede twijfel resteert omtrent de onderbouwing van het standpunt van de verzekeraar of het ziekenhuis en/of de kwaliteit van het onderliggende medisch advies, dan wel de vraag rijst of de verzekeraar of het ziekenhuis überhaupt wel een medisch adviseur hebben geraadpleegd, zullen de verzekeraar of het ziekenhuis hun gemotiveerde standpunt op verzoek van de belangenbehartiger of de patiënt mede door de geraadpleegde medisch adviseur voor akkoord laten ondertekenen. Vice versa geldt overigens hetzelfde: indien juist aan de zijde van de verzekeraar of het ziekenhuis na overleg met de medisch adviseur gerede twijfel resteert omtrent deze aspecten, zullen ook de patiënt en zijn belangenbehartiger hun gemotiveerde standpunt op verzoek van de verzekeraar of het ziekenhuis mede door de geraadpleegde medisch adviseur voor akkoord laten ondertekenen. 3 Een verschil van inzicht op medisch vakinhoudelijk gebied Kwaliteit en kosten eerste medisch advies Voorop staat dat de discussie in medische aansprakelijkheidszaken veel sneller en kwalitatief beter kan worden gevoerd, wanneer er sprake is van een gespecialiseerd eerste medisch advies aan de zijde van de patiënt. Er zal daardoor vaak sneller en op den duur naar verwachting ook goedkoper tot overeenstemming worden gekomen. Het is in eerste instantie de verantwoordelijkheid van de belangenbehartiger om ervoor te zorgen dat er een ter zake kundige specialist wordt ingeschakeld. De Werkgroep realiseert zich echter ook dat hiermee mogelijk hogere initiële kosten zijn gemoeid en dat er lang niet altijd voldoende financiële middelen beschikbaar zijn om een gespecialiseerd eerste medisch advies te vragen. Kortom: er bestaat in de markt behoefte aan een betaalbaar en voldoende gedifferentieerd aanbod van gespecialiseerde eerste medische basisadviezen. De Werkgroep spoort medisch adviseurs op dit punt daarom aan zelf stappen te ondernemen. Medisch adviseurs zouden hierover bijvoorbeeld een samenwerking kunnen aangaan met partijen zoals de ASP, de WAA en de GAV. Met het oog op de verplichte herregistratie van basisartsen, die op 1 januari 2018 van kracht zal worden, dienen medisch adviseurs sowieso de handen in elkaar te slaan om te komen tot verdere kwaliteitsverbetering van de door hen verleende diensten. Verschil van inzicht op medisch vakinhoudelijk gebied Een van de voorwaarden voor een geslaagd beroep op Aanbeveling 18 is ook dat er sprake dient te zijn van een verschil van inzicht op medisch vakinhoudelijk gebied. Het gaat daarbij om de medisch vakinhoudelijke interpretatie van (vaststaande) feiten. Te denken valt aan een verschil van inzicht tussen (de medisch adviseurs van) partijen over de mate waarin het handelen van een zorgverlener op het moment van handelen voldeed aan de professionele standaard, terwijl zij zich voor hun oordeel op dezelfde feiten baseren. Dat is iets anders dan een verschil van inzicht over de relevante feiten zelf en/ of de mate waarin die feiten vaststaan, dan wel over de juridische interpretatie daarvan. Zo n verschil van inzicht zou op basis van de goed onderbouwde aansprakelijkstelling en de daaropvolgende goed gemotiveerde afwijzing door de verzekeraar in een eerder stadium in principe al aan het licht moeten zijn gekomen. Essentieel is dat het ontbreken van overeenstemming over bepaalde (medische) feiten in het voortraject nadrukkelijk wordt benoemd. Van zo n gebrek aan overeenstemming is bijvoorbeeld sprake wanneer de ene partij stelt dat een bepaalde medische behandeling heeft plaatsgevonden op dag X+1 en dat er daardoor sprake is van een delay van 2 dagen, terwijl de andere partij stelt dat de behandeling al heeft plaatsgevonden op dag X waardoor er slechts sprake is van een delay van 1 dag. Door een dergelijk verschil van inzicht over de feiten expliciet te benoemen, kan allereerst worden beoordeeld of partijen eigenlijk al wel toe zijn aan het vragen van een medische expertise. Op basis van hetgeen door de ene partij wordt gesteld en door de andere wordt weersproken, kunnen de betrokken juristen bepalen waar de verschillen zitten en op wie de bewijslast rust voor onduidelijkheid met betrekking tot bepaalde feiten en omstandigheden. Komt men daar niet uit, dan kan op dat moment alsnog worden besloten gezamenlijk een deskundige in te schakelen en op welke wijze met het voorgaande in de vraagstelling rekening wordt gehouden. De benoemde deskundige zou bijvoorbeeld expliciet kunnen worden verzocht zich uit te laten over de verwachte gevolgen in beide gestelde situaties, dus zowel uitgaande van een delay van 1 dag als een delay van 2 dagen. 4 Afwezigheid van een klassieke scholenstrijd Een laatste voorwaarde voor een geslaagd beroep op Aanbeveling 18 is dat er geen sprake mag zijn van een klassieke scholenstrijd. Daarvan is binnen het medische aansprakelijkheidsrecht sprake wanneer de ene groep medisch specialisten in een gegeven situatie zou kiezen voor een 3 Totstandkoming nieuwe Toelichting Aanbeveling 18, p

3 bepaalde optie, terwijl de andere groep medisch specialisten in vergelijkbare omstandigheden juist zou kiezen voor een andere optie, terwijl voor beide opties geldt dat er in principe is gehandeld binnen de grenzen van de professionele standaard. Voorbeelden daarvan zijn het wel of niet toepassen van wervelkolomchirurgie bij lage rugklachten en de keuze voor een tangverlossing dan wel een vacuümextractie bij een niet vorderende bevalling. De reden voor deze voorwaarde ligt voor de hand. Indien er sprake is van een klassieke scholenstrijd is de discussie hierover in principe immers nooit afgerond. De uitkomst wordt in dat geval (te) sterk bepaald door de keuze van de persoon van de deskundige. De vraag of er in een bepaalde situatie sprake is van zo n klassieke scholenstrijd zou indien nodig - en waarschijnlijk tegen geringe kosten - wellicht kunnen worden voorgelegd aan de betreffende beroepsvereniging. Overigens speelt deze vraag in de praktijk zelden een rol. Waar het om gaat is, zoals gezegd, of het handelen van een zorgverlener een schending betreft van de op dat moment geldende professionele standaard. STANDAARDISERING EN SCHEMATISERING VOORTRAJECT Om impasses en onnodige teleurstellingen bij een beroep op Aanbeveling 18 voor te blijven, is het voortraject van de aanbeveling zoveel mogelijk gestandaardiseerd. Daartoe is een iteratief proces beschreven dat partijen doorlopen, de zogenaamde Discussie Rotonde. In de vorm van goede praktijken zijn daarin afspraken geformuleerd om de onderlinge rolverdeling scherper te stellen en te verduidelijken. Partijen spreken elkaar onderling ook aan op ontbrekende onderdelen, die vervolgens zo goed mogelijk alsnog worden aangeleverd. Tevens zijn er concrete termijnen vastgesteld waaraan partijen zich bij een beroep op Aanbeveling 18 in principe dienen te houden. Komen partijen na het doorlopen van deze Discussie Rotonde nog niet tot overeenstemming over het opstarten van een gezamenlijk deskundigenbericht, dan stellen zij een Gezamenlijk Rotonde Verslag op dat eventueel als input kan dienen voor een onafhankelijk oordeel over de vraag of er op grond van Aanbeveling 18 wel of niet aanleiding bestaat tot het opstarten van een gezamenlijk deskundigenbericht. Indien er op basis van het Gezamenlijk Rotonde Verslag echter alsnog een gezamenlijke expertise tot stand komt, dan dient het resultaat van dat deskundigenbericht te zijn dat er op medisch vakinhoudelijk gebied duidelijkheid bestaat (al dan niet doordat er in de expertise een knoop wordt doorgehakt), met als doel partijen beter in staat te stellen een juridisch oordeel te vellen over het ter discussie staande medisch handelen. Stapsgewijs ziet het traject er als volgt uit: Stap 1. Een goed onderbouwde aansprakelijkstelling van de belangenbehartiger. Stap 2. Een goed gemotiveerde afwijzing van de verzekeraar. Stap 3. Doorlopen van de Discussie Rotonde. Stap 4. Opstellen Gezamenlijk Rotonde Verslag (indien noodzakelijk). Stap 5. Gezamenlijk deskundigenbericht met gedeelde kosten (indien nog nodig). Stap 6. Beoogd resultaat: duidelijkheid in medisch vakinhoudelijk opzicht. Stap 7. Doel: oordeel vellen in juridisch opzicht. Hieronder is een en ander schematisch weergegeven. Goed onderbouwde aansprakelijkstelling (Stap 1) DISCUSSIE ROTONDE (Stap 3) GEZAMENLIJK ROTONDE VERSLAG verschil van inzicht op medisch vakinhoudelijk gebied afwezigheid van een klassieke scholenstrijd (Stap 4) Gezamenlijk deskundigenbericht met 50% gedeelde kosten 50% (Stap 5) RESULTAAT: Duidelijkheid in medisch opzicht (Stap 6) DOEL: Oordeel vellen in juridisch opzicht (Stap 7) Goed gemotiveerde afwijzing (Stap 2) 6 7

4 DISCUSSIE ROTONDE - GOEDE PRAKTIJKEN De Discussie Rotonde kent de volgende goede praktijken, waaraan partijen zich bij een beroep op Artikel 18 GOMA over en weer zoveel mogelijk conformeren: Indien de verzekeraar of het ziekenhuis van oordeel is dat de aansprakelijkstelling niet voldoet aan de daaraan te stellen eisen, wordt dat binnen 6 weken na ontvangst aan de belangenbehartiger gecommuniceerd. Met verwijzing naar Aanbeveling 12 en de bijbehorende toelichting geeft de verzekeraar of het ziekenhuis daarbij nauwkeurig aan op welke onderdelen de aansprakelijkstelling nog niet voldoet en waarom het innemen van een standpunt daardoor wordt belemmerd. Ook indien er naar het oordeel van de verzekeraar of het ziekenhuis nog medische informatie ontbreekt die voor een goede beoordeling van de kwestie van belang is, geeft de verzekeraar of het ziekenhuis dat met verwijzing naar Aanbeveling 15 en de bijbehorende toelichting binnen dezelfde termijn van 6 weken en zo goed mogelijk gespecificeerd aan. Binnen 6 weken na ontvangst van een onvolledigheidsklacht van de verzekeraar of het ziekenhuis past de belangenbehartiger de aansprakelijkstelling waar mogelijk aan en verstuurt die opnieuw aan de verzekeraar of het ziekenhuis. Tevens vraagt de belangenbehartiger eventueel nog ontbrekende medische stukken op en levert die zo mogelijk binnen diezelfde termijn nog aan. Indien financiële aspecten een en ander voor de belangenbehartiger onmogelijk maken, bijvoorbeeld vanwege het niet kunnen bekostigen van een medisch adviseur of adviserend medisch specialist, wordt dat expliciet en gemotiveerd aan de verzekeraar of het ziekenhuis gemeld. Partijen treden in dat geval in overleg over een eventuele oplossing. Na ontvangst van een (aangevulde) aansprakelijkstelling en een (aangevuld) medisch dossier neemt de verzekeraar of het ziekenhuis op basis daarvan conform Aanbeveling 15 in principe binnen 3 maanden een gemotiveerd standpunt in. Indien aansprakelijkheid door de verzekeraar of het ziekenhuis wordt afgewezen en de belangenbehartiger van oordeel is dat de afwijzing niet voldoet aan de daaraan te stellen eisen, wordt dat binnen 6 weken na ontvangst aan de verzekeraar of het ziekenhuis gecommuniceerd. Met verwijzing naar Aanbeveling 16 en de bijbehorende toelichting geeft de belangenbehartiger daarbij nauwkeurig aan op welke onderdelen de afwijzing nog niet voldoet en waarom dat een gemotiveerde reactie in de weg staat. Binnen 6 weken na ontvangst van een onvolledigheidsklacht van de belangenbehartiger past de verzekeraar of het ziekenhuis de afwijzing waar mogelijk aan en verstuurt die opnieuw aan de belangenbehartiger. Indien partijen vervolgens niet tot overeenstemming komen over de vraag of er op basis van Aanbeveling 18 een gezamenlijk deskundigenbericht zal worden opgestart, leggen zij hun verschil van inzicht binnen 6 weken vast in een Gezamenlijk Rotonde Verslag. GEZAMENLIJK ROTONDE VERSLAG - INHOUD Doel van een Gezamenlijk Rotonde Verslag is het kunnen (laten) beoordelen of er is voldaan aan de voorwaarden voor het opstarten van een gezamenlijk deskundigenbericht. Zoals gezegd zijn die voorwaarden het bestaan van (i) een goed onderbouwde aansprakelijkstelling, (ii) een goed gemotiveerde afwijzing en (iii) een verschil van inzicht op medisch vakinhoudelijk gebied, dat bovendien (iv) niet het gevolg is van een klassieke scholenstrijd. Het initiatief hiervoor ligt in eerste instantie bij de patiënt en zijn of haar belangenbehartiger. Met inachtneming van het voorgaande bevat het Gezamenlijk Rotonde Verslag in ieder geval de volgende elementen: 1. Een overzicht van de relevante medische feiten waarover tussen partijen wel overeenstemming bestaat. 2. Een overzicht van de relevante medische feiten waarover tussen partijen geen overeenstemming bestaat. 3. Een verslag van het tussen (de medisch adviseurs van) partijen eventueel gevoerde overleg. 4. Een weergave door elk van beide partijen afzonderlijk van hun beoordeling van de relevante medische feiten. 5. Een gemotiveerde toelichting door elk van beide partijen afzonderlijk met betrekking tot de vraag waarom er wel of niet is voldaan aan de voorwaarden voor het opstarten van een gezamenlijk deskundigenbericht, waarin in ieder geval de volgende vragen worden beantwoord: a. Waaruit bestaat het verschil van inzicht tussen partijen? 8 9

5 b. Is dat wel of niet een verschil van inzicht op medisch vakinhoudelijk gebied, en waarom? c. Is dit verschil van inzicht wel of niet het gevolg van een scholenstrijd, en waarom? 6. Ondertekening door beide partijen alsmede hun medisch adviseurs. Indien partijen het vervolgens nog steeds niet eens kunnen worden, kan het Gezamenlijk Rotonde Verslag zoals gezegd als input dienen voor een onafhankelijk oordeel over de vraag of er op grond van Aanbeveling 18 wel of niet aanleiding bestaat tot het opstarten van een gezamenlijk deskundigenbericht. TOTSTANDKOMING NIEUWE TOELICHTING AANBEVELING 18 Aanbeveling 18 GOMA, die in de GOMA is voorzien van een nadere toelichting, luidt als volgt: Als bij een goed onderbouwde aansprakelijkstelling en een goed gemotiveerde afwijzing daarvan een verschil van inzicht op het medische gebied blijft bestaan, zal in gezamenlijk overleg een deskundigenonderzoek worden gevraagd om in medisch opzicht de duidelijkheid te verschaffen die nodig is voor een juridisch oordeel over de bestreden behandeling. De kosten van dit deskundigenonderzoek komen in beginsel voor rekening van beide partijen. Sinds de inwerkingtreding van de GOMA in 2010 zijn er door De Letselschade Raad regelmatig signalen ontvangen over verschil van inzicht tussen medische aansprakelijkheidsverzekeraars (hierna: verzekeraars ) en belangenbehartigers over de interpretatie van Aanbeveling 18 GOMA. Er heerst onduidelijkheid over de vraag voor welke situaties Aanbeveling 18 nu eigenlijk precies is bedoeld. Een substantieel deel van de verzoeken tot een gezamenlijk deskundigenbericht die op basis van Aanbeveling 18 door belangenbehartigers worden gedaan, wordt door verzekeraars afgewezen. Belangenbehartigers blijken het toepassingsbereik van de aanbeveling veel ruimer te zien dan verzekeraars. Naar aanleiding van deze signalen heeft de Permanente Commissie GOMA op verzoek van De Letselschade Raad de Werkgroep Aanbeveling 18 GOMA in het leven geroepen (hierna: de Werkgroep ). De Werkgroep heeft de volgende opdracht meegekregen: Geef een interpretatie van Aanbeveling 18 GOMA in het kader van de gesignaleerde verschillen van inzicht en gewijzigde omstandigheden. Pas Aanbeveling 18 en/of de Toelichting daarop eventueel aan voor de toekomst. De Werkgroep was als volgt samengesteld uit vertegenwoordigers van verschillende partijen: Harry Henschen (MediRisk) Hugo de Jager (SRK Rechtsbijstand) Deborah Lauria (DLR) Annemiek van Reenen-Ten Kate (Hofmans Letselschade) Aernout Santen (CentraMed) Jørgen Simons (Leijnse Artz, voorzitter) Albert Vermaas (NFU) 10 11

6 WERKWIJZE De Werkgroep heeft een inventarisatie gemaakt van de problemen die in de praktijk worden ervaren bij de invulling van Aanbeveling 18. Op grond daarvan zijn de volgende knelpunten geïdentificeerd: In de aanloop naar een gezamenlijk deskundigenbericht bij medische aansprakelijkheidskwesties gaat het er in eerste instantie om een eventuele schending van de professionele standaard te duiden. Het komt echter te vaak voor dat partijen in deze fase buiten hun eigen deskundigheidsgebied treden. Soms worden juridische aspecten, zoals onduidelijkheden over de feiten of de bewijslastverdeling, bijvoorbeeld geadresseerd in het advies van de medisch adviseur. Andersom begeven juristen zich nu en dan, soms zelfs zonder dat daaraan een medisch advies ten grondslag ligt, op medisch terrein. Ook komt het voor dat generalistisch opgeleide medisch adviseurs adviseren over de professionele standaard ten aanzien van (zeer) specialistische behandelingen. Als gevolg van deze onzuiverheden in de rolverdeling is er regelmatig niet of onvoldoende voldaan aan de randvoorwaarden voor een geslaagd beroep op Aanbeveling 18, namelijk een goed onderbouwde aansprakelijkstelling alsmede een goed gemotiveerde afwijzing. Het traject met betrekking tot Aanbeveling 18 is voor de patiënt zelf vaak onduidelijk, bijvoorbeeld wat betreft de termijnen. Aan de kant van het slachtoffer is regelmatig géén medisch adviseur bij de kwestie betrokken. Als dat wel het geval is, laat de deskundigheid van de ingeschakelde medisch adviseur naar het oordeel van de verzekeraars vaak te wensen over, of is die althans onvoldoende afgestemd op de specifieke omstandigheden van het geval. Financiering van een gespecialiseerd medisch advies is voor veel slachtoffers vaak (nog steeds) niet haalbaar. Van de kant van verzekeraars worden medische adviezen lang niet altijd in kopie aan belangenbehartigers verstrekt. Dit wordt door belangenbehartigers gezien als een gebrek aan transparantie en roept argwaan op over de bedoelingen van de verzekeraars en over de kwaliteit van de medische adviezen die aan hun beoordeling van de kwestie ten grondslag liggen. Het voorgaande heeft tot gevolg dat: - medische adviezen aan beide zijden regelmatig onvoldoende zijn onderbouwd of lijken te zijn onderbouwd; - de aansprakelijkstelling van het slachtoffer regelmatig onvoldoende is gemotiveerd (overigens zijn aansprakelijkstellingen nu en dan ook gestoeld op verkeerde feiten of gronden); - de afwijzing van de verzekeraar regelmatig onvoldoende is gemotiveerd (ook afwijzingen zijn overigens nu en dan gestoeld op verkeerde feiten of gronden). - Dit leidt er vervolgens weer toe dat het traject vastloopt en/of dat verzekeraars, zoals gezegd tot frustratie van belangenbehartigers, een substantieel deel van de verzoeken tot een gezamenlijk deskundigenbericht die op basis van Aanbeveling 18 worden gedaan, afwijzen. Gezien de aard en de omvang van deze knelpunten heeft de Werkgroep besloten de voor u liggende nieuwe Toelichting te schrijven bij Aanbeveling 18. Hierin worden de belangrijkste achtergronden geschetst die bij de totstandkoming van de aanbeveling een rol hebben gespeeld. Ook worden enkele maatschappelijke ontwikkelingen geschetst, waarna een nadere interpretatie gegeven van Aanbeveling 18. Resultaat is een gestandaardiseerde en geschematiseerde uitwerking van het traject rondom Aanbeveling 18, die ruimte biedt om op termijn ook de tekst van de aanbeveling zelf aan te passen. TOTSTANDKOMING AANBEVELING 18 Bij het opstellen van de GOMA 2010 is onder meer aandacht besteed aan de wenselijkheid van de inschakeling van een medisch deskundige, wanneer aansprakelijkheid eenmaal gemotiveerd door een verzekeraar is betwist en er tussen partijen verschil van inzicht blijft bestaan op medisch vakinhoudelijk gebied. In de eerste conceptversies van de GOMA zag de aanbeveling slechts op medewerking van verzekeraars om in gezamenlijk overleg tot een deskundigenonderzoek te komen. De kosten daarvan kwamen volledig voor rekening van het slachtoffer. Nog tijdens de totstandkoming van de GOMA is hierin echter verschuiving opgetreden. Vanuit belangenbehartigerskant werd nadrukkelijk aandacht gevraagd voor de hoge kosten die met dergelijke expertises aan de zijde van patiënten (kunnen) zijn gemoeid. Omdat dit vanuit belangenbehartigerskant een cruciaal punt was voor het slagen van de GOMA, hebben de betrokken verzekeraars zich na veel wikken en wegen uiteindelijk bereid getoond enigszins op te schuiven

7 De verzekeraars waren echter huiverig voor een grote toename van het aantal verzoeken en de daarmee voor hen gemoeide kosten. Om die reden waren zij slechts onder bepaalde voorwaarden bereid patiënten onverplicht tegemoet te komen in de kosten voor een gezamenlijk deskundigenbericht. Alleen indien er sprake zou zijn van een goed onderbouwde aansprakelijkstelling en er na een goed gemotiveerde afwijzing door de verzekeraar op medisch vakinhoudelijk gebied nog een verschil van inzicht zou blijven bestaan, dat bovendien niet het gevolg was van een (klassieke) scholenstrijd, waren zij bereid de helft van de kosten te dragen. Aanbeveling 18 was derhalve bedoeld als in beginsel onverplichte tegemoetkoming door verzekeraars in het financieringsprobleem aan de zijde van slachtoffers en werd door de betrokken verzekeraars nadrukkelijk slechts gezien als ultimum remedium voor een relatief beperkt aantal bijzondere gevallen. Dit moeilijke compromis is neergelegd in de huidige versie van Aanbeveling 18 van de GOMA 2010 en de bijbehorende (oorspronkelijke) Toelichting. MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELINGEN Sinds de totstandkoming van de GOMA 2010 hebben zich verschillende maatschappelijke ontwikkelingen voorgedaan waardoor de huidige situatie niet meer helemaal vergelijkbaar is met de situatie van toen. Allereerst nemen ziekenhuizen in toenemende mate zelf de afhandeling van schades op zich. Verzekeraars kijken op de achtergrond nog wel degelijk mee, maar zij zijn niet meer rechtstreeks betrokken bij de afwikkeling van schadeclaims. Vanwege de directe relatie die ziekenhuizen hebben met hun patiënten, leidt dit in een aantal gevallen tot veranderingen in de tot dan toe gebruikelijke werkwijze. Dit houdt in dat partijen in gezamenlijk overleg een deskundige inschakelen, wiens honorarium uiteindelijk wordt betaald door de partij die op grond van het expertiserapport van de deskundige in het ongelijk wordt gesteld. Het gaat dan nog niet om afwijzing of erkenning van aansprakelijkheid voor schade, maar over het al dan niet bestaan (en erkennen) van een toerekenbare tekortkoming van de zorgverlener in de medische behandeling (met andere woorden: een medische fout). Als het bestaan van zo n toerekenbare tekortkoming blijkt uit het deskundigenrapport, betaalt de verzekeraar de kosten van de expertise, maar dus (nog) niet per definitie ook de (alle) gevorderde schade. Ten slotte is op 1 januari 2016 de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) in werking getreden. Op grond daarvan dienen zorgverleners aan de cliënt (lees: patiënt) onverwijld mededeling te doen van de aard en toedracht van incidenten bij de zorgverlening die voor de cliënt merkbare gevolgen hebben of kunnen hebben en dienen zorgverleners van de aard en toedracht van incidenten aantekening te maken in het dossier van de cliënt (art. 10 lid 3 Wkkgz). Ook dienen door een cliënt ingediende klachten zorgvuldig te worden onderzocht (art. 16 lid 1 Wkkgz), is de behandeling van een klacht gericht op het bereiken van een voor de klager en de zorgaanbieder bevredigende oplossing (art. 16 lid 2 Wkkgz) en wordt de klager op de hoogte gehouden van de voortgang van de behandeling van de klacht (art. 16 lid 3 Wkkgz). Uiterlijk binnen 6 weken na indiening van de klacht dient de zorgaanbieder schriftelijk en met redenen omkleed mee te delen tot welk oordeel het onderzoek naar de klacht heeft geleid (art. 17 lid 1 Wkkgz). Indien noodzakelijk kan deze termijn nog met ten hoogste 4 weken worden verlengd (art. 17 lid 2 Wkkgz). Daarnaast hebben de betrokken verzekeraars tijdens de door de Werkgroep gemaakte inventarisatie aangegeven dat de eerder gevoelde zorg voor een mogelijk sterke toename van het aantal gezamenlijke deskundigenonderzoeken, alsmede de daarmee samenhangende kosten, weliswaar nog steeds actueel is maar minder sterk op de voorgrond staat. In de praktijk komt inmiddels ook regelmatig een variant op Aanbeveling 18 voor, namelijk het inschakelen van een deskundige op basis van kosten ongelijk

8 ADDENDUM behorende bij GEDRAGSCODE GOMA GOMA AANBEVELING 18 NIEUWE TOELICHTING 2016 Gedragscode Openheid medische incidenten; betere afwikkeling Medische Aansprakelijkheid (goma) deletselschaderaad.nl 16 17