10 tips voor architectuurfotografie

Transcriptie

1 10 tips voor architectuurfotografie Een goede architectuurfoto heeft een sterke compositie, een doordacht perspectief en een weloverwogen belichting. Zo'n foto maak je vrijwel nooit op de bonnefooi. In dit artikel een tiental tips waar en hoe je begint. Gebouwen intrigeren de mens vanwege hun gebruiks- of maatschappelijke functie, hun historie of hun schoonheid. Ze overleven generaties en hebben vaak een belangrijke plek in een stad of wijk. Dat inspireert de architectuurfotograaf. Architectuurfotografie wil de mens boeien, verbazen en inspireren als kunstvorm, commercieel middel en hobby.

2 1. Gebouwen portretteren Er zijn veel overeenkomsten met portret- en landschapsfotografie. Je portretteert in feit de gebouwen en legt hun karakter bloot of je toont het gebouw in z'n bredere context. Een sterke compositie, een doordacht perspectief en een weloverwogen belichting zijn belangrijk om je foto's goed uit de verf te laten komen. Op de bonnefooi op pad gaan en dan je architectuurfoto's schieten is vrijwel onmogelijk. Dit genre vergt vooronderzoek, kennis en inzet. Bereid je daarom altijd goed voor en weet vooraf welke gebouwen je wilt vastleggen. Je hoeft niet perse naar exotische bestemmingen, de meeste Nederlandse steden kennen een keur aan oude en nieuwe architectuur. En ieder stad heeft haar specialiteiten. Oriënteer je vooraf en bepaal wat je het liefst wilt fotograferen en hoe je dit wilt doen.

3 2. Er gevoel mee krijgen Als je een gebouw wilt fotograferen, ga er dan eerst naartoe zonder camera. Ga alleen even kijken en je oriënteren. Probeer een gevoel met de plek te krijgen. Loop om het gebouw heen en zoek de beste beeldhoeken en standpunten. Ga ook op zoek naar verrassende beeldhoeken en standpunten of afwijkende composities. Zoek via internet uit wat de historie of toekomst van het gebouw is. Wie woonden of werkten er, wie was de architect en waarom heeft hij het zo ontworpen? Zorg ervoor dat je onderwerp gaat leven. Kennis van je onderwerp zorgt voor meer betrokkenheid, zorgvuldigheid en enthousiasme bij jou als fotograaf en dat zie je absoluut terug in je foto's. Niet iedereen heeft een goed gevoel voor compositie, maar je kunt dat gevoel gelukkig simpel verbeteren. Kijk gewoon een naar de architectuurfoto's van anderen. Welke foto's spreken je aan en waarom? Zit er een bepaald patroon in de compositie van die foto's? En wat gebeurt er als je de foto in spiegelbeeld bekijkt? Veel meesters in de schilderkunst waren echte compositie-tovenaars. Ga dus eens naar het museum of surf langs kunstsites om je gevoel voor compositie op te frissen.

4 3. Tijdstip De beste fotomomenten zijn aan het begin en einde van de dag. Het vroege en late zonlicht geven zelfs het meest koude en strakke gebouw een warme uitstraling. Het licht is bovendien zacht en het contrast tussen door de zon beschenen gedeelten van het gebouw en de schaduwen is veel kleiner dan midden op de dag. En dat levert minder uitgebeten hooglichten of schaduwen zonder doortekening op. Je foto's vertonen dus meer detail. Uiteraard kun je ook midden op de dag goede resultaten boeken, maar lauwe luchten, korte schaduwen en schel wit middaglicht halen meestal het drama uit je foto's. Zoek liever naar luchten met witte wattenwolken, een dreigende stormlucht of een onweersbui. Al deze elementen zorgen voor spanning in je beelden. Je kunt zelfs tot een uur na zonsondergang nog fotograferen. Dan zit er nog opvallend veel kleur in de lucht. Van geel, oranje en rood verandert de lucht langzaam in een prachtig kobaltblauw voor het zwart wordt. Het blauwe van het schemerlicht is fantastisch te combineren met het geel van straatverlichting en de spetterende kleuren van neonreclames. Door te experimenteren met lange sluitertijden, de kleur van de avondlucht, stadsverlichting en reflecties op het gebouw kun je onverwachte en spannende effecten oproepen.

5 4. Apparatuur Welke spullen neem je mee? Uiteraard een camera en je fotografeert natuurlijk op maximale fotokwaliteit. Hoe groter je foto's, des te meer detail ze kunnen bevatten. Bovendien kun je uit grote foto's vaak nog stukken wegsnijden of details croppen. Daarnaast moet je natuurlijk zorgen voor genoeg opslagcapaciteit (geheugenkaarten of een laptop). Foto's wissen tijdens je shoot is af te raden omdat het lcd-schermpje op je camera te klein is om de foto's goed te beoordelen. Neem tenslotte altijd een driepootstatief mee. Dat lijkt misschien lastig, maar het gebruik ervan zorgt ervoor dat je je het snelst ontwikkelt als fotograaf. Het dwingt je namelijk om langzamer te werken en minder snapshots te maken. Je moet alles zorgvuldig opstellen en daardoor neem je gas terug en ga je beter kijken. Bovendien kun je vanaf statief met veel langere sluitertijden werken en dat geeft je meer creatieve mogelijkheden en scherpere foto's. Als je je statief vergeten bent, zoek dan alternatieve ondersteuning. Zet je camera op een vuilnisbak, een brievenbus of geparkeerde auto, leun stevig tegen een muurtje of lantaarnpaal. Alles is beter dan uit de hand fotograferen. Een groothoekobjectief is ook onmisbaar. Dit objectief 'trekt het beeld breed'. Denk aan een brandpuntsafstand van 15 tot 24mm. Met een groothoek kun je hoge gebouwen volledig op de foto zetten en in krappe ruimtes werken. Afwisselen Maar een gebouw hoeft uiteraard niet altijd volledig op de foto. Wissel je overzichtsfoto's af met detailfoto's die je met een telezoom-objectief maakt (70-200mm). Daarmee zoom je in op een gebouw en pers je het perspectief als het ware samen. Je kunt kleine details met een teleobjectief zo uitvergroten dat je tot de sfeer en het karakter van het gebouw vangt. Loop ook om het gebouw, je weet nooit wat je tegenkomt en je loopt zomaar kans een onderscheidende plaat te maken. Als je inzoomt kun je heel goed patronen, lijnen en vormen accentueren.

6 Denk aan trappen, standbeelden, gevelkunst, fonteinen, deuren en ruiten. Ideaal om abstracte en opvallende foto s' te maken.

7 5. Compositie en perspectief Perspectief is een manier om de diepte die je werkelijk ziet weer te geven in een plat vlak. Dat doe je met lijnen, patronen en vormen. Het best zie je dit effect door onder een hoge flat of toren te gaan staan en naar boven te kijken. Het gebouw lijkt ineens te verdwijnen in de hemel. Door gebouwen vanuit diverse hoeken te fotograferen kun je spelen met het perspectief en letterlijk telkens een andere kijk op het gebouw geven. Van onderen gefotografeerd met een groothoek lijkt de Martinitoren nóg hoger, imposanter en dreigender. Van bovenaf naar beneden gefotografeerd suggereer je ook hoogte, maar dan in omgekeerde richting (alles wordt namelijk klein). Door details van de Martinitoren vast te leggen, laat je zien dat het gebouw bestaat uit een complexe serie lijnen, patronen en vlakken. Doorkijkjes geven een gevoel van diepte en intimiteit. Door met perspectief te spelen kom je al snel uit bij compositie: het ordenen van de beeldelementen in je foto, zodat er boeiende beelden ontstaan. Als je aan het fotograferen bent ben je eigenlijk constant op zoek naar interessante beelden, de beste hoek, het mooiste licht. 'Recht van voren' werkt vaak niet zo goed, het levert fantasieloze beelden op zonder impact. Als je vanuit een hoek fotografeert suggereer je diepte en een sterker perspectief. Wissel dus vaak van standpunt en beeldhoek en kijk meteen wat voor effect het heeft.

8 Gebouwen staan meestal niet geïsoleerd maar maken deel uit van een groter architectonisch geheel. Een plein, een straat of een wijk. Fotografeer het gebouw daarom niet alleen vrijstaand, maar betrek ook de omgeving in je foto's. Het geeft je compositie een ziel, een doel en broodnodige dynamiek en zegt iets over het doel en karakter van het afgebeelde gebouw. Door het oog van de kijker je compositie in te leiden, versterk je het beeld enorm. Gebruik voetpaden, hoogspanningsmasten, hekken of bomenrijen om de kijker je foto in te trekken. Schuine lijnen suggereren dynamiek en werken het best. Zet ook af en toe eens iets op de voorgrond van je foto's voor de nodige diepte of creatieve kadrering. Rondvaartboten, rijen wachtende taxi s of paardenkoetsen kunnen veel zegen over het gebouw en de locatie. Je kunt kijkers ook het gevoel geven dat ze middenin de compositie zitten door een raam of deuropening op te nemen als omlijsting van een naastgelegen gebouw. Een omlijsting van beukenbladeren geeft je compositie van een middeleeuws kasteel meteen een romantische touch.

9 6. Licht en kleurgebruik Licht is belangrijk voor een goede architectuurfoto. Het geeft een gebouw kleur en details. Direct, doordat de zon het gebouw beschijnt, maar ook indirect door schaduwen. En misschien verwacht je het niet, maar juist schaduwen geven gebouwen diepte, interessante rekening en karakter. Zoek dus altijd naar het meest interessante schaduwspel op gevels, muren of trappen en verwerk die in je compositie. Dergelijke contrastrijke foto's kun je bovendien in Photoshop of een ander fotobewerkingsprogramma goed omzetten in zwart-wit. Door de kleur uit je foto's te halen, leg je de nadruk op de grafische patronen en lijnen. Op deze manier kun je ook foto's die zijn gemaakt onder minder flatteuze lichtomstandigheden, extra impact geven. Een ander creatief instrument is tegenlicht. Door tegen het licht in te fotograferen zet je niet alleen kleur grotendeels buitenspel, maar ook patronen, detail en structuur. In feite houd je alleen vorm en contrast over. Contourfoto's werken om die reden alleen als je een gebouw met een heel fotogenieke (of herkenbare)vorm fotografeert. Denk aan de Eiffeltoren, het vrijheidsbeeld of een bekend standbeeld.

10 7. Scherptediepte Tijdens het fotograferen moet je de scherptediepte controleren. Dat is het gebied dat scherp is op je foto. Door scherptediepte gericht toe te passen kun je de nadruk leggen op bepaalde onderdelen van het gebouw. Scherptediepte regel je met het diafragma. Omdat je bij architectuur zoveel mogelijk scherpte in je foto wilt, werk je vaak met kleine diafragma's. Bijvoorbeeld f/11 tot f/16. Daarnaast wil je zo min mogelijk ruis en gebruik je dus een lage ISO-waarde. Kleine diafragma's en lage ISO-waarden zorgen voor lange sluitertijden: nog een reden om een statief te gebruiken.

11 8. Horizon recht Controleer verder elke keer voor je de sluiter indrukt of de horizon wel recht in beeld staat. Bij hoge gebouwen in een verticale foto of gebouwen in een landschap valt het als snel op als ze uit het lood lopen en dat is not done bij architectuurfoto's. Heeft je camera de optie om een waterpas in je zoekerbeeld te projecteren, gebruik die functie dan. Je kunt een scheve horizon achteraf rechtzetten in Photoshop of Lightroom, maar dat is veel werk en het verkleint je foto. Netjes werken loont dus de moeite. 9. Polarisatiefilter Veel fotografen gebruiken een polarisatiefilter om hinderlijke reflecties en schitteringen in ruiten en waterpartijen weg te filteren. Daarnaast zorgt een polarisatiefilter voor verzadigde kleuren, spetterende blauwe luchten en knallende witte wolken. Besef wel dat het filter je sluitertijd nog verder verlengt en dat de effecten bij onzorgvuldig gebruik te heftig kunnen worden of voor donkere hoeken in je foto's kunnen zorgen. Gebruik het filter dus alleen wanneer het een meerwaarde heeft.

12 10. Vertekening Een vervelende bijkomstigheid van een groothoek is dat rechte lijnen krom worden weergegeven. Je krijgt die hoge flat dus wel helemaal in beeld, dat de verticale muren lopen rond. Dat is uiteraard lelijk en onrealistisch. Probeer te zoeken naar de beeldhoek waarbij de lijnen zo recht mogelijk blijven. Lukt dat niet of onvoldoende? Kader je onderwerp dan ruim in, zodat je de kromme lijnen in de nabewerking kunt aanpassen. vervorming is redelijk simpel te verhelpen in Photoshop of Lightroom. Een alternatief is een tilt-shiftobjectief. Daarmee corrigeer je het perspectief en de vertekening zodat het gebouw op wonderbaarlijke wijze toch recht op de foto komt. De objectieven zijn echter erg duur en erg specialistisch. Als je net begint, is vertekening corrigeren in Photoshop een stuk goedkoper. Gewoon beginnen! Laat je tenslotte niet teveel afschrikken door alle regeltjes, tips en informatie. Ga gewoon aan de slag! Oefen zoveel als je kunt en Wees kritisch op je resultaten. Probeer altijd je vorige resultaten te overtreffen en steeds beter te worden. Succes ermee!