esthoeke Titel Versie Datum ... (handtekening) ... (naam)

Transcriptie

1 1 Collectief Beheerplan van de Agrarische Natuurvereniging De Súdwe esthoeke Titel : Collectief Beheerplan ANV De Súdwesthoeke Versie : SNL aanvraag voor 2012 Datum : 20 oktober 2011 Gebiedscoördinator : A.N.V. De Súdwesthoeke Contactpersoon : Fouke de Vries Consulent BoerenNatuur: Sybe van der Schaar Goedgekeurd door Gedeputeerde Staten d.d.... van Fryslân, bij besluit van kenmerk: (handtekening) (naam)

2 2 1 Inleiding In 2009 hebben gedeputeerde staten van Fryslân de Agrarische Natuur Vereniging De Súdwesthoeke gevestigd in Bakhuizen, benoemd als gebiedscoördinator collectief agrarisch natuurbeheer in het kader van het Provinciale Subsidiestelsel Natuur en Landschap. ANV De Súdwesthoeke coördineert het collectieve weidevogelbeheer en heeft voor dit doel voorliggend Collectief Beheerplan opgesteld voor een planmatige en doelmatige aanpak van het weidevogelbeheer voor het komende jaar In het Kwaliteitshandboek Gebiedscoördinatie van A.N.V. De Súdwesthoeke zijn de interne processen, taken en verantwoordelijkheden uitgeschreven. Zo is onder andere omschreven welke partijen in het gebiedsproces betrokken zijn, hoe deze samenwerken en hoe vorm wordt gegeven aan onderlinge overleggen. Agrarische Natuur Vereniging De Súdwesthoeke verklaart hierbij dat zij bij het opstellen van het Collectieve Beheerplan heeft gehandeld conform de vastgelegde processen in het Kwaliteitshandboek en dat zij met behulp van dit handboek een certificaat collectief agrarisch natuurbeheer heeft aangevraagd. Het werkgebied van de A.N.V. De Súdwesthoeke omvat een oppervlakte van hectare Hierin bevinden zich 11 weidevogelmozaïeken. Namelijk: indeling van de mozaïeken in het A.N.V gebied Warns 2 De Noardermar 3 Vier Boeren 4 De Flait 5 De Samenvoeging 6 De Haanmeer 7 It Heidenskip 8 Nijhuizum/Parrega en Hieslum 9 Dedgum 10 Abbega 11 Idzegea De Mozaïeken zijn allen groter dan 100 hectare waarbinnen minimaal 50 broedparen per 100 hectare aanwezig zijn. Echter mozaïek nr.4 De Flait is kleiner. Verderop in dit collectief beheerplan staat hier uitleg over. Skriezekrite Idzega is een mozaïek van hectare.

3 3

4 4 Aanpak van het collectieve beheerplan voor het seizoen De start vond plaats middels een bijeenkomst op 19 juli Deze bijeenkomst werd georganiseerd door Boerennatuur in samenwerking met de Provincie Fryslân. Belangrijke inzet was om een kwaliteitsslag te gaan maken voor het volgend weidevogelseizoen. Extra budget voor meer beheerpakketten zat er niet in. Wijzigingen van maïs naar gras en omgekeerd werden tot de mogelijkheden gerekend. De opdracht voor de A.N.V De Súdwesthoeke,met zijn 140 weidevogelbeheerders en in totaal 11 mozaïeken was het duidelijk. Eind juli is een mail verzonden naar 13 mozaïek regisseurs binnen het werkgebied van de A.N.V, om alle stippenkaarten te verzamelen en in te leveren bij de gebiedscoördinator. De vakantie periode werd besteed voor het verwerken van de kaarten en in een later stadium zijn alle stippen van de 4 hoofdsoorten,namelijk de Grutto/Kievit/Tureluur en de Scholekster verwerkt in het mooie programma van Arc Vieuw. Dit werd mogelijk gemaakt door deskundige begeleiding van Boerennatuur. Deze digitale kaarten die ook in het Collectief Beheerplan zijn op genomen, laten zien waar het beheer op perceelsniveau aanwezig is van het jaar 2011 en op welke percelen de weidevogels nestelen. De kritische soorten zoals de veldleeuwerik en de graspieper zijn niet in de tellingen op genomen. De reden hiervoor is dat dit heel moeilijk door boer en nazorgers is om deze nesten te vinden. De nest tellingen op SNL percelen zijn verwerkt in bovenstaand programma. Wel worden op de naast gelegen percelen de tellingen bij gehouden door de plaatselijke vogelwachten. De volgende stap die gezet werd was op 24 augustus 2011 om alle weidevogelbeheerders en mozaïekregisseurs middels een nieuwsbrief op de hoogte te brengen van de mogelijkheden en het organiseren van de nieuwe SNL aanvraag. Als A.N.V bestuur vinden wij het belangrijk om iedere partij te stimuleren en enthousiast te maken om het maximale te bereiken binnen de normale bedrijfsvoering. Evalueren is en hoort bij de aanpak. Met zijn allen op mozaïekniveau terug kijken en tevens een plan maken voor een volgend jaar. Zo zijn er 10 keukentafel gesprekken geweest. Skrieze krite idzegea heeft in de maand september zelfs een zitdag georganiseerd om met individuele deelnemers het gewenste beheer en het meest haalbare te bespreken. De evaluatie bijeenkomsten waren beheerders / Mozaïekregisseur / soms jager en twee bestuursleden van de A.N.V. aanwezig. Van elke bijeenkomst is een verslag gemaakt. Dit verslag is op genomen in het Collectieve Beheer Plan 2012.De volgende onderwerpen kwamen aan de orde. Ligging van de beheerspakketten en weidevogelnesten ( doormiddel van de grote mozaïekkaarten) / betalingen oude PSAN en SNL / Predatie / Waterpeil / Verruiging / Wijzigingen in beheer / ervaringen van de gebiedsregisseur / enz. Een van de lastige predatoren is de vos. Dit bleek wederom bij al onze keukentafelgesprekken. Dit was ook vorig jaar het gesprek van diverse bijeenkomsten waaronder de weidevogelavond en het jagersoverleg. De A.N.V De Súdwesthoeke heeft daarom vorig jaar besloten om, middels een bijeenkomst met alle jagers, tien kunstvossen vangpijpen mee te gaan financieren. Van de tien zijn er inmiddels acht geplaatst. De jagers zijn een belangrijke partij binnen het weidevogelbeheer. Ook deze partij voelt de verantwoordelijkheid hierin. Opmerkingen tijdens de evaluatie waren dat er gebieden bij zijn die op dit moment vos vrij zijn. Naar de toekomst toe is dit positief om te horen. De reiger kolonie in Dedgum is ook een lastige. Juist omdat bij dhr.bensdrop veel grutto s broeden en kuikens krijgen. Tijdens het evaluatiegesprek vertelde de jager dat in de winter van 1979 op advies voor overleving eendagskuikens kregen bij gevoerd. In het voorjaar zagen de reigers geen verschil in de eendagskuikens met de wollige grutto kuikens. Idee kwam om de reigers,tijdens het weidevogelbroedseizoen bij te gaan voeren met vis of visafval. Dit is een actie, die zal worden na gevraagd bij een predator deskundige zoals Bob Jongepoering.

5 5 Bij verruiging van hoog op groeiend riet en lang gras kwam vaak naar voren dat aan beide kanten van het enkelvoudig spoor van Stavoren naar Sneek een veelal voorkomend verschijnsel is. Ouderen wisten nog te vertellen dat vroeger dit werd gemaaid en de rest verbrand werd. Tegenwoordig laat men dit aan de natuur over. Wel zijn dit de looppaden en holen van predatoren. Met name de Vos. Bij de twee voorgaande SNL jaren waren de Terrein Beherende Organisaties bij een aantal bijeenkomsten aanwezig. Voor het komende jaar proberen wij nog een bijeenkomst te regelen om ook deze organisaties mee te laten denken en te laten informeren over de juiste weidevogelaanpak. Binnen ons werkgebied is dit voornamelijk Staatsbosbeheer en it Fryske Gea. De tellingen van Staatsbosbeheer zijn inmiddels binnen.ook is het beheer op perceels niveau op kaart gebracht. Van het Fryske Gea zijn de telgegevens bekend van de Sudermar polder bij Stavoren en het gebied van de Bombrekken. Beheer op perceels niveau ontbreken nog. Lastminute: Binnen de mozaïeken in het werkgebied van de A.N.V wordt op advies van de dertien aanwezige mozaïekregisseurs en in overleg met de beheerder gebruik gemaakt van de lastminute beheer pakketten. Het bedrag dat in het voorjaar van 2011 hiervoor is in gezet bedraagde ,85 Euro. Met name het gebied skriezekrite Idzegea kon dit op een nuttige manier besteden. Extra beheer: Tijdens de keukentafel evaluatiegesprekken kwam naar voren dat meer beheer hier en daar gewenst was. Ook Skriezekrite Idzegea heeft aangegeven dat vooral die percelen die de laatste jaren in aanmerking kwamen voor de lastminute, te verzwaren met één week of langer het gras laten staan. Tevens waren er nog percelen en gebieden die een goed beheer verdienen middels een financiële SNL bijdrage. Plasdras: In het afgelopen jaar is 3 hectare plasdras voor inrichting gesubsidieerd. 1 hectare voor mts. S.Bouma-R.Abma is nog in aanvraag en wacht nog op goedkeuring. Gerealiseerd is de plasdras in Abbega bij familie A.Koopmans. De andere 2 plasdrassen bij Peter Brandsma in het mozaïek in Nijhuizum/Parrega en Hieslum,kan zodra de mogelijkheden er zijn, worden uitgevoerd. Verder zijn er plasdrassen in het gebied rond Idzegea / Warns / It Heidenskip. Wij krijgen de indruk dat weidevogel beheerders steeds eerder belangstelling hebben dan bij de start van de SNL. In Veldinventarisatie: Het uitvoeren van de veldinventarisatie wordt verzorgt door het bijhouden van de stippenkaart. Deze kaarten werden kosteloos bij de deelnemers bezorgt. Deze kaarten zijn in het voorjaar te vinden op een gemakkelijke en toegankelijke plek en wordt bij gehouden door mozaïekregisseurs / Nazorgers en de deelnemers zelf. In Skriezekrite Idzegea wordt, er zolang dit financieel haalbaar is, op broed en alarmtelling gemonitoord. Wijzigingen in beheer: Bij 24 deelnemers ( exclusief Idzegea ) zijn wijzigingen mee genomen in het Collectief Beheer Plan. Op kaart en in de tabellen zijn de gegevens verwerkt en inzichtelijk gemaakt. Inmiddels staan de gegevens in de PNL Applicatie. De wijzigingen waren meestal van gras naar mais en omgekeerd. Verder waren de wijzigingen een kwaliteitsverbetering. Dit punt is kritisch met de deelnemers besproken. Bij de twee voorbij gaande SNL aanvraag rondes is

6 6 met beheerders en mozaïekregisseurs nauwkeurig de weidevogelpakketten afgesloten op die percelen met de meeste weidevogelnesten. In de toekomst gaan wij dit nauwlettend volgen of dit dan nog steeds klopt. De wijzigingen resulteerde, dat er voor het beheer jaar 2012 voor 6.523,22 Euro meer aan beheergeld nodig is. Hierin is opgenomen 3,37 hectare aflopende PSAN met rustdatum van 1 april en maaidatum van 15 juni verlengd. De kosten hiervan zijn 2.036,83 Euro. Verder is nog in Skrieze krite op 0,8 hectare plasdrasbeheer aangevraagd met een waarde van 1.584,80 Euro. In de bij gevoegde tabel lijst met wijzigingen staat meer informatie. Kade verbeteringswerken: Binnen het werkgebied van de A.N.V De Súdwesthoeke is It Wetterskip Fryslân actief met plannen maken en uitvoering van kades te verhogen en te verbeteren. Dit zijn kades in Skriezekrite Idzegea en It Heidenskip. It Wetterskip heeft in It Heidenskip plannen om landbouwgrond te onttrekken en op nieuw in te richten. Voor een deel wordt grond gebruikt voor de verhoging van de polderdijken. Ook zullen er doelstellingen van Nature 2000 / waterberging en kaderrichtlijn water verwezenlijkt worden. Hier en daar worden de polderdijken twintig meter landinwaarts opnieuw aangelegd. De A.N.V maar ook de werkgroep skriezekrite Idzegea heeft overleg met it Wetterskip. De wens is om zoveel mogelijk nieuwe onderdelen van goed weidevogelbeheer mee te nemen in de werkzaamheden. Dit zijn o.a inlaten voor flexibel peilverhoging van sloten en voor aanvoer van water voor plasdras. De wens is ook om een plasdras inrichting voor weidevogels mee te nemen in de werkzaamheden. Zorgelijk is het onderhoud van de natuurvriendelijke oevers na voltooiing van alle werkzaamheden. Applicatie Beheer Op Maat. In het eerste SNL jaar bij het opstellen van diverse mozaïeken is de ter ondersteuning gebruik gemaakt van de applicatie Beheer Op Maat. Na de introductie van 13 mozaïekregisseurs in het werkgebied van de A.N.V, en de goede kontakten met de plaatselijke vogelwachten is er zo langzamerhand voldoende kennis in huis om weidevogelmozaïeken te realiseren met voldoende perspectief om een goede weidevogelpopulatie te waarborgen. Skriezekrite Idzegea neemt voor de SNLaanvraag 2012 wederom gebruik van de applicatie. Kwaliteitsslag. De kwaliteitsslag in het weidevogelbeheer is gemaakt door het enthousiast maken en houden van boeren/nazorgers/mozaïekregisseurs/jagers- kortom alle partijen en personen die meedenken en werken voor het behoud van onze weidevogels. A.N.V doet dat met het uitgeven van nieuwsbrieven/excursies/weidevogelavond en bijeenkomsten organiseren met o.a vogelwachten en jagers en Terrein Beherende Organisaties. Dit najaar waren de evaluatie avonden zeer doeltreffend. Het onderwerp om beheer te laten stoppen en dit budget te gebruiken op percelen waar nu toevallig meer vogels aanwezig zijn,is op alle avonden met de deelnemers uitvoerig besproken. Dit viel niet altijd in goede aarde. Na een goede uitleg werd dit wat meer duidelijk en beter begrepen. Hier en daar in het gebied in dit gerealiseerd. Voor volgend jaar, met opnieuw uitleg in een nieuwsbrief, zal dit onderwerp ruime aandacht krijgen. Mozaïek 1 Warns 2.1 Ligging Mozaïek 1 betreft gebied Warns gelegen in de gemeente Súdwest Fryslân.

7 7 Jaarverslag 2011 Gebied Warns Mozaïek regisseur: Jan Albada

8 8 Inhoud Gebied- en Situatiebeschrijving Resultaten deelgebieden Gebied Gebied Gebied Gebied Gebied Gebied Totaal Openheid en Rust Predatoren Totaal Overzicht Overzicht broedparen (stippenkaart) Overzicht (grafiek vorm)... 23

9 9 SUDERMAR Broedparen 2011 Kievit 2 Grutto 9 Sholekster 3 Tureluur 6 Graspieper 8 V Leeuwerik 4 Gelee kwikst. 2 Bergeend 1 Kuifeend 1 Weidevogelgrasland met rustperiode van 1 april tot 1 juni Weidevogelgrasland met rustperiode van 1 april tot 8 juni Weidevogelgrasland met rustperiode van 1 april tot 15 juni Plas dras: de inundatieperiode loopt van 15 februari tott 15 juni Plas dras: de inundatieperiode loopt van 15 februari tott 15 april Legselbeheer op bouwland Landbouwgrond met legselbeheer op grasland 50 broedparen Extensief beweid weidevogelgr rasland Kruidenrijk weidevogelgraslandd Sûdermar (Fryske Gea) Botanisch beheer ( PSAN) Weidevogelbeheer (PSAN)

10 10 Gebied- en Situatiebeschrijving Dit gebied ligt in de zuidwesthoekk van de provinciee Friesland. Het kenmerkt Deelnemende Boeren zich in een gebied dat is te onderscheiden in verschillende deelgebieden. Dit komt doordat er hier en daar een natuurlijke begrenzing zit. Het gebied is een 245 Ha groot en is vooral op zandgrond. De oppervlakte is uit te splitsen in 222 Ha grasland en 23 Ha maïsland. In het gebied doen dit jaar 12 boeren mee die elk afzonderlijk tussen de 2 en 40 Ha meedoen.

11 11 Resultaten deelgebieden Deelgebieden Warns Het bruine gedeelte in het in beheer cluster 5 is op ditt momentt nog functioneel voor kuikenopvang. Ligtt wel tegen wat bebouwing maar is voldoendee groot om de rust te waarborgen. In de volgendee hoofdstukken zullen de volgende zes z deelgebieden worden uitgelicht. De volgende punten zullen worden behandeld: Deelnemende boeren Beheerstypen Resultaten Predatie Aandachtspunten

12 12 Gebied 1 Deelnemende boeren H. de Jong, J. Jongstra, L. Folkertsma Beheerstypen Het gebied is 42.4 Ha groot en is verdeeld in Landbouwgrond met legsel beheer (30.7 Ha), Weidevogelgrasland met rustperiode tot 1 juni (3 Ha) en 8 juni (8.7 Ha). Resultaten Ten opzichte van de afgelopen jaren zijn de aantallen vogels stabiel gebleven. Maar qua dichtheid nog ondermaats. Wat opviel dat op het perceel van dhr. Folkertsma meer vogels zaten dan vorig jaar. Op het land lag ruige mest, maar doordat één van de greppels dicht zat was er ook genoeg vochtig land. Dit heeft waarschijnlijk betekend dat er Grutto s en Kieviten kwamen, waardoor je ook Tureluurs aantrekt. Ook zit er tegen dit gebied een stuk maïsland aan waar kieviten en scholeksters zaten. Ook aan de buitenkant van de zeedijk zaten broedparen grutto s en tureluurs. De broedparen in het deelgebied hebben wel resultaat gehad wat betreft het uitkomen van de eieren. Broedparen Kievit Grutto Legselbeheer > 1 Juni > 8 Juni Totaal Predatie Qua uitkomst was het dus OK, maar er zijn weing kuikens vliegvlug geworden. Deze zijn grotendeels opgehaald door het kiekendief stelletje. Scholekster Tureluur Graspieper Gele kwikstaart Aandachtspunten Kijken of we hier en daar een greppel misschien onderwater kunnen laten staan. De vogels zaten wel het meest op de juni percelen dus dat is prima.

13 13 Gebied 2 Deelnemende boeren B. Dijkstra Beheerstypen Het gebied is 8.88 Ha groot en is verdeeld in Landbouwgrond met legsel beheer (7.9 Ha), Plas dras met rustperiodee tot 15 juni (0.9 Ha) ). Resultaten De vogels waren laat hier. Tijdenss de eerste rondenn waren err geen vogels te bekennen. Pas in juni werden hier de eerste vogels (met jongen) gespot. Het aantal vogels was iets minder ditt jaar. Geen kieviten in dit gebied omdat er aanliggend een stuk maïsland lagg waar ze allemaal zaten. Ook is dit jaar de plasdras in gebruik genomen. Nogg niet naar volle tevredenheidd want het bleek dat het water uit de ondergelop pen stukken weerr terug verdween in de aangrenzende sloot. Broedparen Kievit Legselbeheerr - Plasdras - Totaal - Grutto Scholekster Tureluur 1-1 Predatie Niet bekend. Aanwezige kraaien, maar beheersbaar. Aandachtspunten De plasdras wordt iets verdiept,, om te voorkomen dat deze weer leeg loopt. Ook worden de rietkragen in i februari weer kort gemaaid, om een open plasdras te krijgen. Roek

14 14 Gebied 3 Deelnemende boeren B. Dijkstra, J. Jongstra, H. Folkertsma, Y. Valk Beheerstypen Het gebied is 87.1 Ha groot en is verdeeld in Landbouwgrond met legsel beheer (70.2 Ha gras, 10 Ha maïs), Weidevogelgrasland met rustperiode tot 8 juni (4 Ha) en 15 juni (2.9 Ha). Resultaten Hier wisselende resultaten. Op de maïspercelen van dhr. Valk zaten, ondanks een raap verbod t.o.v. vorig jaar bijna geen kieviten. Eind maart, begin april zaten wilsterflappers tegen het perceel aan. Wat voor vele kieviten een reden was om verder te zoeken. Daar in tegen zijn de aantallen gruttoparen meer dan verdubbeld. Omdat deze niet allemaal op de juni percelen zaten zijn hier last minute pakketen gebruikt. Zie bijlage A. Door deze actie zijn bijna door alle gruttoparen weer jongen vliegvlug geworden. Broedparen Kievit Grutto Scholekster Tureluur Gele Kwikstaart Veldleeuwerik Legselbeheer gras Legselbeheer maïs 5 5 > 8 Juni > 15 Juni 3 Totaal Predatie Wel een burcht van een vos aanwezig maar was niet bewoond. Ook aanwezige kraaien, maar beheersbaar. Aandachtspunten Weer proberen kuikenstroken te realiseren. Kijken of we hier en daar een greppel misschien onderwater kunnen laten staan.

15 15 Gebied 4 Deelnemende boeren B & K. de Vries, H. Folkertsma, S. de Boer Beheerstypen Het gebied is 56 Ha groot en is verdeeld in Landbouwgrond met legsel beheer (27,9 Ha gras, 9,6 Ha maïs), Weidevogelgrasland met rustperiode tot 1 juni (5 Ha), 8 juni (8,6 Ha) en 15 juni (3.9 Ha), Plas dras met rustperiode tot 15 juni (1 Ha). Resultaten Eind maart zijn hier al de eerste resultaten geboekt. Op en om het perceel waar de greppel plasdras was kwamen zeven broedparen kievit. Het resultaat was niet goed. Ondanks een raap verbod, was anderhalve week later alles weg. Oorzaak.. onbekend. Wel heeft dit zich later enigszins hersteld maar niet zoals de eerste week. De Grutto s en Tureluurs zijn hier stabiel gebleven t.o.v. vorig jaar. Er zijn wel meerdere jonge vogels vliegvlug geworden. Dit ook mede door gebruik te maken van last minute pakket. Bijlage B. Broedparen Kievit Grutto Scholekster Tureluur Graspieper Gele kwikstaart Legselbeheer gras Legselbeheer maïs > 1 Juni > 8 Juni > 15 Juni Plasdras 15 April Plasdras 15 Juni Totaal Predatie Kraaiachtigen beheersbaar. Wel aanwezige vossenholen maar niet bewoond. Aandachtspunten De plasdras (Folkerstma) moet hier worden aangepakt. Op dit moment zijn de bomen omgezaagd maar nog niet verwijderd. Het is nog steeds een plek voor predatoren dan voor weidevogels. De greppel plasdras moet dit jaar eerder en beter onder water, hij voldeed niet aan de instapeisen.

16 16 Gebied 5 Deelnemende boeren A. de Wit, F. Bayema Beheerstypen Het gebied is 44,6 Ha groot en is verdeeld in Landbouwgrond met legsel beheer (21.8 Ha gras, 4 Ha maïs), Weidevogelgrasland met rustperiode tot 15 juni (6.8 Ha), Kruidenrijk weidevogelgrasland (6 Ha) Resultaten Van alle aanwezige legsels, tegen de warnser vaart, is niks uitgekomen. Ondanks het laten staan van kuikenstroken, Bijlage C, is alles binnen een paar dagen verloren gegaan. Waarschijnlijk door een vos gepredeerd. Op de kruidenrijke en grasland met rustperiode percelen vielen de vogels flink mee dit ten opzichte van voorgaand jaar. Alle aanwezige broedparen hebben jonge vogels vliegvlug gekregen. Broedparen Kievit Grutto Scholekster Tureluur Legselbeheer gras Legselbeheer maïs > 15 Juni Kruidenrijk Totaal Predatie De vos heeft waarschijnlijk aanwezige kuikens/eieren van de kievit en alle aanwezige nesten gepredeerd. Ook schat ik wilde katten in dit gebied niet uit. Een vossen vangpijp is geplaatst door de steeds intensievere jager. Inmiddels is er eentje in gevangen. Aandachtspunten Ander aanpak om het zoeken/lokaliseren van nesten in het gebied nabij warnser vaart. Dit om te voorkomen dat men te vaak het land in komt en sporen achter laat.

17 17 Gebied 6 Deelnemende boeren J. Venema Beheerstypen Het gebied is 7,2 Ha groot en is Weidevogelgrasland met rustperiodee tot 15 juni Resultaten De eerste ronde van de grutto ss is mislukt. De late l grutto s hebben wel resultaat gehad qua uitkomst. Maar of alle broedparen jonge vogels vliegvlug hebben gekregen is de vraag. Doordat het een weidevogelgrasland met rustperiode is, alleen BMP en alarmtellingenn gedaan. Broedparen Kievit Grutto Scholekster Tureluur > 15 Juni J Totaal Predatie Ja, geen directe dader te hier ook last van. benoemen. In de Sûdermarr (Fryske Gea) heeft men Aandachtspunten Geen. Plas dras gebied (G.. de Vries)

18 18 Totaal 2011 Ha Aantal gevonden nestenn Grasland Bouwland Kievit Grutto Scholekster Tureluur Veldleeuwerik Graspieper Gele Kwikstaart Totaal BROEDPAREN Dichtheid per 100Ha 1 A. de Wit B. en K. de Vries Y. Valk J. Folkertsma J. Jongstra S. de Boer 7-7 L. Folkertsma H de Jong F. Bayema B. Dijkstra 11 G. de Vries 12 J. Venema Totaal Kievit (G. dee Vries)

19 19 Openheid en Rust 1) Behuizing en bomen. 2) Een uitkijkpost in een vorm van één boom. 3) Plas-dras die eruitziet als eenn bos in moeras. 4) Weg met fietspad waaraan bomen staan. 5) Rietkragen die ieder jaar onderhoudnodig hebben, ruig en veel riet.

20 20 Predatoren 1) Vossenhol niet bewoond. 2) Mogelijkee plaats waar vossenn hebben gezeten. 3) Mogelijkee plekken waar kraaiachtigen kunnen broeden. 4) Mogelijkee plekken waar roofvogels kunnen broeden.

21 21 Totaal Overzicht 2011 Weidevogelgrasland met rustperiode van 1 april tot 1 juni Weidevogelgrasland met rustperiode van 1 april tot 8 juni Weidevogelgrasland met rustperiode van 1 april tot 15 juni Plas-dras: de inundatieperiode loopt van 155 februarii tot 15 juni Plas-dras: de inundatieperiode loopt van 155 februarii tot 15 april Legselbeheer op bouwland Landbouwgrond met legselbeheer op grasland 50 broedparen Extensief beweid weidevogelgrasland Kruidenrijk weidevogelgrasland

22 22 Overzicht broedparen (stippenkaart) Kleurcodering/Afkortingen *Kievit *Grutto *Scholekster *Tureluur *gks :Gele kwikstaart *vl :Veldleeuwerik *gp :Graspieper

23 23 Overzicht (grafiek vorm) 70 Deelgebied Warns Broedparen per 100Ha Totaal Instapeis Deelgebied Warns Broedparen per 100Ha Kievit Grutto Scholekster Tureluur Andere

24 Overige gebiedskenmerkenn Rayon 1 (incl. deelgebied 1 en 2 ) Openheid en rust o Voor verbetering vatbaar Soort opgaande begroeiing/verstoring Laanbeplanting Begroeiing en opslag Rietkragen Locatie Langs Johan Friso kanaal en IJselmeerkust Langs Johan Friso kanaal Waterhuishouding o Voor verbetering vatbaar Laag waterpeil Steile slootkanten Plas-dras Locatie Is wisselend in SNL gebied Op agrarische grond 2 gerealiseerd enn nr.3 in de planning Landgebruik o Goed Aspecten landgebruik Hoog percentage maïsland Lage bemesting variatie in maaidata Recreatie Natuurgebied Locatie Beperkt op agrarische grond Natuurterrein Hele plangebied Over het hele SNL gebied IJselmeerkust + op de rand SNL gebied

25 25 Predatiedruk o Voor verbetering vatbaar Relevante predatoren Vos Reiger Ooievaar Kiekendief Kraaien Locatie/bron Langs Johan Friso Kanaal Reservaat gebied de Mokkebank In het SNL gebied Ruimtelijke Ordening o Geen knelpunten binnen planperiode ( ) Ruimtelijke ontwikkelingsplannen Verbreding vaarweg Aanleg wandel- en fietspaden Locatie 3 Streefbeeld De weidevogelkring stelt zich ten doel om de weidevogelstand gedurende de planperiode o te stabiliseren op het niveau van 2009 Onderstaande tabel geeft de concrete ambitie voor de belangrijkste doelsoorten. 2.2 Weidevogelstand Onderstaande tabel, in combinatie met kaartbijlage (2010) geeft een beeld van de weidevogelstand in het plangebied (uitgedrukt in aantallen broedparen/gevonden nesten). Mozaïek 1 Warns inclusief Venema Fryske Gea Doelsoort Aantal 2009 (referentie) Aantal 210 Aantal 2011 Fryske Gea sudermar Totaal in 2011 Aantal 2011 (ambitie) Kievit Grutto Scholekster Tureluur Aantal 2016 (ambitie) 4 Maatregelen Voorgenomen beheermaatregelen Ten opzichte van vorig jaar zijn de tabellen van het mozaïek Warns veranderd. De tabellen van warns en dhr.venema zijn samen gevoegd tot één tabel. Mozaïek Warns Dit geeft een duidelijker beeld voor de financiële tabel als de onderbouwing van het aanwezige kuikenland.

26 26 Mozaïek 1 Warns + Venema Beheerseizoen Ambitie aantal grutto s Ambitie kuikenland waarvan 54,6 53,2 kruidenrijk (ha) 15,6 15,2 Beheerpakket Weegfactor Opp. in Opp. in Gewogen Opp. in beheer in 2015 Gewogen beheer in 2015 (ha) (ha) 2012 (ha) A a 1,2 8,12 8,12 9, ,00 A b 1,4 16,92 16,92 23, ,00 A c 1,5 18,19 26,02 39, ,00 A d 1,5 A e 1,5 A f 1,5 A g 1,5 A a 0,7 A b 0,8 A a 0,2 1 0,20 1 0,20 A b 0,8 A c 0,8 3,52 3,52 2,82 3,52 2,82 A d 0,8 A a2 182,78 187,28 A a3 A a4 A b 27,27 22,77 A ,5 6,92 6,92 10, ,00 A ,5 11,6 11,6 17, ,00 A ,5 A ,5 A a 1,5 1,52 1,52 2,28 2 3,00 A b 1,5 Natuurterrein 1,5 Totaal 276,84 285,67 76,52 Gepland gewogen kuikenland waarvan 105,54 106,02 kruidenrijk (ha) 12,66 15,00

27 27 Beheerkosten mozaïek 1 Warns inclusief Venema. Beheerpakket Opp. in 2011 (ha) Tarief 2011 ( / ha) Totale beheervergoeding 2011 ( ) Opp. in 2012 (ha) Tarief 2012 ( / ha) Totale beheervergoeding 2012 ( ) A a 8, ,00 8, ,00 A b 16, ,00 16, ,00 A c 26, ,64 26, ,64 A d A e A f A g A a A b A a 1, ,00 1, ,00 A b A c 3, ,12 3, ,12 A d A a2 182, ,16 187, ,64 A a A a A b 27, ,04 22, ,04 A , ,76 6, ,76 A , ,00 11, ,00 A A A a 1, ,40 1, ,40 A b T1 (Ruige mest) 57,98 138, ,99 57,98 138, ,99 T3 (Kuikenstroke 7,56 350, ,65 7,56 350, ,65 Totaal , ,23

28 28 Gebiedsomschrijving van mozaïek 2 de Noardermar Drie deelnemers van dit gebied waren aanwezig op de informatieavond waar uitleg is gegeven over SNL en de voorwaarden van de pakketten. Hier waren ook meerdere partijen bij aanwezig zoals de vogelwacht en mozaïekregisseur die tevens jager is in de omgeving van Koudum. In een aparte bijeenkomst met de drie deelnemers is gezocht naar passende weidevogelbeheerpakketen voor dit van oudsher goede weidevogelgebied. Het gebied in totaal 120 hectare groot, inclusief 2,5 ha kruidenrijk en 2,9 hectare 22 juni land met beheer dat vorig jaar is afgesloten. 15 hectare is meegenomen waar veel weidevogels voorkomen. Deze eigenaar heeft laten weten om niet mee te doen in de aanvraag voor pakket vergoedingen. Totaal zijn er 60 broedparen waarvan 20 grutto s. Dit deelgebied ligt in het uiterste ZuidWesten van Rayon 2 onder de rook van Stavoren. De IJselmeerkust is de grens en het gebied wordt door kruist met een enkelvoudig treinspoor. Wel is er voor gezorgd dat aan weerskanten van de spoorlijn voldoende kuikenland aanwezig is. Ook door middel van stalvoermozaïek. Het enkelvoudig treinspoor,dat door het hele A.N.V. gebied loopt, geeft een schuilplaats voor veel predatoren met name de vos. Regelmatig worden hier vossen gesignaleerd. Conclusie is dat er geïnvesteerd moet worden in vossen vangpijpen. De openheid is goed te noemen maar wel staan er veel bomen langs de weg van Stavoren naar Warns. De Noardermar is van oudsher bij uitstek een weidevogel gebied. Door een goede weidevogel aanpak met ondersteuning van mozaïekregisseur en de inzet van boeren is hier veel mogelijk. Weidevogelavond Noardermar 30 september 2011 Aanwezig : deelnemers:fam van der Wal, B Drayer, P Visser, J Visser mozaikregisseur: J Melchers ANV : Fouke de Vries, Anton de Wit Het gebied is in de polder de Noardermar aan beide zijden van de spoorlijn Stavoren Sneek. Er is nu ca 120 hectaren in het weidevogelbeheer. Het is van oudsher een weidevogelrijk gebied. De laatste jaren is er echter de predatie toegenomen. De vos is veelvuldig aanwezig. Er is een vossenvangpijp in het gebied gewenst. De nazorgers komen in het voorjaar zo min mogelijk in het land. Ze houden vanaf de omliggende ijsselmeerdijk de vogels in de gaten. Het beheer ligt over het algemeen op de goede plek. Midden in het gebied ligt er 16 ha kruidenrijk weidevogelgrasland, zodat er voldoende kuikenland in de buurt van de nesten van de grutto aanwezig is. Aan de noordkant van het gebied ligt het Johan Friso kanaal. Hieraan grenst een perceel van P Visser, waar 4 grutto s gebroed hebben. Er is 3,5 ha later dan het beheer vereiste gemaaid, om de kuikens vliegensvlug te laten worden. Hiervoor is geen last minute beheer aangevraagd. Op het dijkje van het kanaal staat een afrastering. Dit is de grens met grond van de provincie Friesland. Op het dijkje groeit veel ruigte, zoals riet en bramenstruiken. Het is wenselijk, dat de provincie Friesland deze strook van ongeveer 3 meter onderhoud door middel van maaien. Dit wordt nu namelijk niet gedaan. Langs de spoorlijn staan veel bomen en groeit er ruigte. Om predatie tegen te gaan is het wenselijk om via prorail te proberen deze ruigte en bomen weg te halen. De vos gedijt hier natuurlijk heel goed. Er is hier ook een kraaien en kauwen kolonie aanwezig. Advies is om net voor broedseizoen in het voorjaar deze kraaien te bejagen.

29 29 Komend jaar is er een dijkverhoging gepland van de Nooderdijksvaart. Dit kan positief uitwerken op de weidevogelstand, wanneer de bomen en het riet op bestaande dijk wordt verwijderd. Bij een nieuwe dijk kan er tot het water worden gemaaid en zo voorkom je de ruigtegroei. Aan de Noorderdijksvaart is een perceel kruidenrijk weidevogelgrasland. Mogelijk dat hier een plas dras gecreëerd kan worden. Er ligt een lage hoek in dit perceel. Door middel van een eenvoudige inlaat kan er water worden ingelaten. Dit moet nog wel worden afgestemd met eigenaar van de grond en het waterschap. Het zou dan gezamenlijk met de dijkverhoging gerealiseerd moeten worden. Deelnemers realiseren zich dat er nu geen budget is voor uitbreiding van beheer zoals de plas dras. Echter omdat het hier wenselijk is en er de mogelijkheden voor liggen, zal dit worden onderzocht Weidevogelstand Onderstaande tabel, in combinatie met kaartbijlage, geeft een beeld van de weidevogelstand in het plangebied (uitgedrukt in aantallen broedparen/gevonden nesten) Onderstaande tabel geeft de concrete ambitie voor de belangrijkste doelsoorten. Mozaïek 2 de Noardermar 142 hectare Doelsoort Aantal 2009 (referentie) Totaal 2010 Aantal 2011 Aantal 2011 (ambitie) Aantal 2016 (ambitie) Kievit Grutto Scholekster Tureluur

30 30 Mozaïek 2 De Noardermar. De ambitie van de aantallen grutto s (29)) in het jaar 2015 zijn na twee matige jaren nog ver weg. Nu zijn dat er 20. De telling op de kruiderijke percelen liet te wensen over. Naar alle gedachten zijn hier meer aanwezig dan dat op de kaart staat aangegeven.. Bij P.Visser,tegen de vaart, zitten geen weidevogels meer. Dit budget is omgezet naar 0,77 hectare 1 juni als maaidatum. Dit perceel ligt even verderop waar vier grutto s nestelden. Door het vrijwillig laten staan van diverse kuikenstroken was er voldoende opvang voor grutto kuikens. De weg van Molkwerum naar Stavoren staan hoge bomen. Dit is een verstoringsbronn in dit van oudsher weidevogelgebied. In het evaluatieverslag van hierboven staat meer informatie Overige gebiedskenmerken Openheid en rust o Voor verbetering vatbaar Soort opgaande begroeiing/verstoring Laanbeplanting Begroeiing en opslag Rietkragen Locatie Weg naar Stavoren Langs treinspoor en IJselmeerkust Langs Noarderdyksfeart Waterhuishouding o Voor verbetering vatbaar Ontoereikende aspecten waterhuishouding Laag waterpeil Steile slootkanten Locatie Hier en daar op agrarische a grond Hier en daar op agrarische a grond

31 31 plas-dras Plannen zijn er en er is een plekje gevonden Landgebruik o Goed o Voor verbetering vatbaar Aspecten landgebruik percentage maïsland Lage bemesting variatie in maaidata Recreatie Natuurgebied Locatie Hier en daar op agrarische grond Op percelen met late en kruidenrijke percelen Op agr.grond door stalvoeren IJselmeerkust Predatiedruk o Voor verbetering vatbaar Relevante predatoren Vos Reiger Ooievaar kraaien Locatie/bron Langs treinspoor en IJselmeerdijk Lans weg naar Stavoren Ruimtelijke Ordening o Geen knelpunten binnen planperiode ( ) Ruimtelijke ontwikkelingsplannen Verbreding vaarweg Aanleg wandel- en fietspaden Baggerdepot Locatie Linkerkant weg naar Stavoren 3. Streefbeeld De weidevogelkring stelt zich ten doel om de weidevogelstand gedurende de planperiode o een groei van gruttopopulatie van 2% in 2016, ten opzichte van Voorgenomen beheermaatregelen

32 32 Mozaïek 2 Noardermar Beheerseizoen 2012 Ambitie aantal grutto s 20 Ambitie kuikenland waarvan 28 kruidenrijk (ha) 8 Beheerpakket Weegfactor Opp. in 2011 (ha) Opp. in 2012 (ha) Gewogen beheer in 2012 Opp. in 2015 (ha) ,6 11,6 Gewogen beheer in 2015 A a 1,2 4,39 5,16 6,19 5 6,00 A b 1,4 A c 1,5 1,96 1,96 2,94 2 3,00 A d 1,5 5,82 5,82 8,73 6 9,00 A e 1,5 A f 1,5 A g 1,5 A a 0,7 A b 0,8 A a 0,2 A b 0,8 A c 0,8 A d 0,8 A a2 98,25 95, A a3 A a4 A b A ,5 19,39 19,39 29, ,00 A ,5 A ,5 A ,5 A a 1,5 A b 1,5 Natuurterrein Totaal 1,5 134,81 132, Gepland gewogen kuikenland waarvan 46,95 48,00 kruidenrijk (ha) 29,09 30,00

33 33 Beheerkosten Mozaïek 2 Noardermar Beheerpakket Opp. in 2011 (ha) Tarief 2011 ( / ha) Totale beheervergoeding 2011 ( ) Opp. in 2012 (ha) Tarief 2012 ( / ha) Totale beheervergoeding 2012 ( ) A a 4, ,25 5, ,00 A b A c 1, ,72 1, ,72 A d 5, ,18 5, ,18 A e A f A g A a A b A a A b A c A d A a2 98, ,00 95, ,44 A a A a A b , ,00 A , ,92 19, ,92 A A A A a A b T1 (Ruige mest) 32,33 138, ,82 32,33 138, ,82 T3 (Kuikenstroken) 3,23 350, ,76 3,23 350, ,76 Totaal , ,84 Mozaïek 3 ( vier boeren) Gebiedsbeschrijving In dit gebied van in totaal 131 hectare, inclusief 25 hectare van Staatsbosbeheer,doen vier boeren mee aan weidevogelbeheer (Semplonius/ de Koe / de Koe en Lanting). Op 10 hectare ligt geen beheer. De aantallen broedparen op de percelen van Staatsbosbeheer, worden ieder jaar geteld en wordt daarmee verondersteld dat dit gebied een weidevogeldoelstelling heeft. Deelgebied 5 in Rayon 2 ligt naast het weidevogelgebied de Haanmeer in het N.W.de IJselmeerkust en ten Westen van het gebied ligt Molkwerum. De deelnemers zijn van kennis voorzien op de informatie avond in Koudum. Hier is uitleg gegeven hoe SNL in zijn werk gaat. Tevens is uitleg gegeven over de voorwaarden van de weidevogelpakketten. Op een later georganiseerd tijdstip is gepuzzeld om het beheer zoveel mogelijk op de juiste plaats te realiseren. Door dat het hier gaat om vier intensieve melkveebedrijven met in totaal 28 hectare maïsland, komen bij 3 van de 4 boeren geen grutto s voor. Het enkelvoudig treinspoor van Stavoren naar Sneek loopt door dit gebied. Ook hier worden regelmatig vossen gesignaleerd. Om te gaan werken met vossen vangbuizen is daarom een must. Staatsbos beheer ligt met een smalle strook tussen het treinspoor en de IJselmeerkust. Even verderop is het bedrijf

34 34 van Semplonius die 24 broedparen van de vier hoofdsoorten telt,waarvan 5 grutto s en 5 tureluurs. Hier is voldoende gras met de juiste lengte voor kuikenopvang. Nadeel is dat er veel last is van overzomerende ganzen. De slaapplaats en broedplaats is op een eilandje voor de kust. Bij de drie andere boeren komen geen grutto s voor maar wel veel kieviten. In dit gebied zijn jagers en vogelwachters actief bezig om te doen wat goed is voor de instandhouding van weidevogels. Ook is er een mozaïekregisseur voor dit gebied. Ondanks de beperkte openheid van het gebied zijn er toch voldoende weidevogels op het boerenland. Staatsbos levert hier weinig broedparen. Heeft overigens wel weidevogeldoelstelling. Slechts 1 Grutto.3 kieviten en 1 scholekster. In het hele gebied zijn er 62 broedparen.44 kieviten / 4 grutto s / 5 tureluurs en 7 scholeksters. Door stalvoeren ontstaat er nog de aanvullende oppervlakte weiland met voldoende graslengte voor aanvullend kuikenopvang. Met de mozaïekregisseur zal bekeken worden waar nodig kuikenstroken door middel van lastminute beheer moeten komen. Verslag 4 boeren + de Flait Bij F Semplonius te molkwerum Aanwezig: L van der Zee deelnemer F de Koe deelnemer H Lanting deelnemer F Semplonius deelnemer B de Jong Mozaïekregisseur F de Vries ANV A de Wit ANV Afwezig: H Wijbrands deelnemer MTS de Koe deelnemer Mozaïek 3 4 boeren hebben veel kieviten en slechts enkele grutto s. De 40 kievitnesten bevinden zich veelal op de vele hectares bouwland. De grutto s zitten op het land van F Semplonius. Hier is ook zwaar beheer. Het land van F Semplonius grenst aan dat van Staatbosbeheer. Er is een afrastering langs de Dijkvaart weggehaald, zodat nu ook de ruigte hierlangs weggemaaid kon worden. Door dit gebied loopt de enkele spoorlijn van Stavoren naar Sneek. Er is veel ruigte en bomen langs de spoorlijn. Hier huizen veel vossen. Er is wel vossenbestrijding aanwezig, maar er moet geprobeerd worden om aandacht te geven van de ruigte en bomen bij Prorail. De vele bomen zorgen ook voor kraaien en kouwen 2.2. Weidevogelstand Onderstaande tabel geeft de concrete ambitie voor de belangrijkste doelsoorten. Mozaïek 3 vier boeren 25 ha staatsbos totaal 131 ha. Doelsoort Aantal 2009 (referentie) Aantal 2010 Aantal 2011 Aantal 2011 (ambitie) Aantal 2016 (ambitie) Kievit Grutto Scholekster Tureluur

35 35 Mozaïek 3 Vier boeren. De ambitie met 5 grutto s is met 6 in het jaar 2011 al gerealiseerd. Wel is er met de 1,8 hectare te weinig kruidenrijkgrasland voor kuikens. Ligt overigens wel op de goede plek. Door stalvoeren enn het op eigen initiatief bij Semplonius is er meer kuikenland dan op de kaart staat aangegeven. De Randen die niet op boven staand kaartje staan maar wel w op de bij gevoegde grote kaarten, bied voldoende opvang voor de aanwezigee grutto kuikens. Veel bouwland in dit gebied. Het bollenland is nu weer ingezaaid met graszaad. Eigenlijk is dit een gebied voor de kieviten. Ambitie 34 nu 40 in Er is geen plasdras aanwezig. Waarschijnlijk geeft de IJselmeerkust uitkomst. Zo ook het gebied van Staatsbosbeheer met zijn 25 hectare Overige gebiedskenmerken van deelgebied 5 Openheid en rust o Voor verbetering vatbaar Soort opgaande begroeiing/verstoring Laanbeplanting Begroeiing en opslag Rietkragen Locatie Langs de weg van Koudum naar Molkwerum veel Langs spoolijn enn Natuurgebied Langs het kanaall naar Molkwerum en Hindeloopen Waterhuishouding o Goed o Voor verbetering vatbaar Ontoereikende aspecten waterhuishouding Laag waterpeil Locatie Op Agrarische grond

36 36 Steile slootkanten plas-dras Op agrarische percelen Nog geen ideaal plekje gevonden Landgebruik o Goed Aspecten landgebruik maïsland Lage bemesting variatie in maaidata Recreatie Natuurgebied Locatie Op Agrarische percelen Op maïspercelen veel kieviten Door middel van stalvoeren en juni land Tegen Molkwerum en de IJselmeerkust Staatsbosbeheer Predatiedruk o Voor verbetering vatbaar Relevante predatoren Vos Reiger Ooievaar Locatie/bron Langs spoorlijn en natuurgebied Beperkt geen Ruimtelijke Ordening o Geen knelpunten binnen planperiode ( ) Ruimtelijke ontwikkelingsplannen Verbreding vaarweg Aanleg wandel- en fietspaden Locatie Kade verbetering

37 37 4. Maatregelen Voorgenomen beheer Mozaïek 3 Vier Boeren Beheerseizoen 2012 Ambitie aantal grutto s 5 Ambitie kuikenland waarvan 7 kruidenrijk (ha) 2 Beheerpakket Weegfactor Opp. in 2011 (ha) Opp. in 2012 (ha) Gewogen beheer in 2012 Opp. in 2015 (ha) ,4 2,4 Gewogen beheer in 2015 A a 1,2 A b 1,4 A c 1,5 A d 1,5 A e 1,5 A f 1,5 A g 1,5 A a 0,7 A b 0,8 A a 0,2 A b 0,8 A c 0,8 A d 0,8 A a2 55,97 75,64 56 A a3 A a4 A b 37,61 17,94 38 A ,5 1,8 1,8 2,70 1,8 2,70 A ,5 A ,5 A ,5 A a 1,5 A b 1,5 Natuurterrein Totaal 1,5 95,38 95,38 95,8 Gepland gewogen kuikenland waarvan 2,70 2,70 kruidenrijk (ha) 2,70 2,70

38 38 Beheerkosten Mozaïek 3 Vier Boeren Beheerpakket Opp. in 2011 (ha) Tarief 2011 ( / ha) Totale beheervergoeding 2011 ( ) Opp. in 2012 (ha) Tarief 2012 ( / ha) Totale beheervergoeding 2012 ( ) A a A b A c A d A e A f A g A a A b A a A b A c A d A a2 55, ,36 75, ,32 A a A a A b 37, ,72 17, ,88 A , ,40 1, ,40 A A A A a A b T1 (Ruige mest) 1,80 138,72 249,70 1,80 138,72 249,70 T3 (Kuikenstroken) 0,18 350,39 63,07 0,18 350,39 63,07 Totaal 9.044, ,37 Mozaïek 4 de Flait omvat ca 70 ha. Dit gebied ligt ten noorden van het water De Geeuw en de Morra. Van oudsher is dit een zeer weidevogelrijk gebied. Vanuit de vogelwacht is aangegeven, dat dit zeer geschikt is voor agrarische natuurbeheer. Een beeldbepalend kenmerk is de openheid. Er staan slechts enkele boerderijen in deze uitgestrekte polder. Het mozaïek wordt vorm gegeven door verschillende vegetatie. Er is 1 juni maailand, legselbeheer en bouwland. Verder wordt er mozaïek gecreëerd door middel van het weiden van melkkoeien. Er waren in gruttonesten. Deze grutto s hadden de nesten op het 1 juni land van H Wijbrands. Dit perceel is zeer kruidenrijk, door extensieve bewerking en een hoge grondwaterstand. In het plan is dus 1 juni maaidatum opgenomen, maar wegens bovengenoemd beheer kan dit aangemerkt worden als kruidenrijk kuikenland. Het land is door de jaren heen niet veranderd. Dit is dan ook een geschikt perceel voor de grutto. Dit perceel wordt ruim na 1 juni pas gemaaid. Dit kuikenland ligt op bereikbare afstand van de gruttokuikens. In 2010 is de kade grenzend aan de Morra opgehoogd. Er zijn toen ook bomen en afrastering van de kade weggehaald. Hierdoor is er nu minder verruiging op de kade. Het gedeelte van de kade was deze zomer nog wel te nat om te maaien. In het verleden was dit gebied zeer rijk aan weidevogels. Volgens mozaikregisseur B de Jong speelt de vos een grote rol hierin. Ook kraaien en kauwen zijn veelvuldig aanwezig. Er is

39 39 weinig contact met jagers. Deze actie zal worden ondernomen.. Het zou wenselijk zijn om in dit gebied een vossenvangpijpp neer te zetten. Onderstaande tabel geeft de concrete ambitie voor de belangrijkste doelsoorten. Mozaïek 4 Doelsoort Aantal 2009 (referentie) Kievit 19 Grutto 15 Scholekster 2 Tureluur 3 De Flait 75 hectare Aantal Aantal 2011 Aantal 2011 (ambitie) Aantal 2016 (ambitie) Mozaïek 4 De Flait is ongeveer 70 hectare groot. Bij de start van het SNL lagen deze percelen tegen een PSAN collectief. Enkele deelnemers haakten af en daardoor blijft dit voorlopig een klein weidevogelmozaïek. Vorig jaar is door het bestuur nog aangedrongen bij de omliggende boeren om ook mee te doen aan Agrarisch Natuur Beheer. Echterr zonder resultaat. Wel is dit gebied aan één gesloten. In de komende jaren gaan wij als gebiedscoördinator proberen om als nog de omm liggende boeren enthousiast te maken voor weidevogelbeheer. In I de omtrekk is geen plasdras aanwezig.in het evaluatie verslag,op de pagina hiervoor, staat meer informatie.

40 40 Mozaïek 4 De Flait Beheerseizoen Ambitie aantal grutto s Ambitie kuikenland waarvan 14 8,4 kruidenrijk (ha) 4 2,4 Beheerpakket Weegfactor Opp. in 2010 Opp. in 2012 Gewogen beheer in 2012 Opp. in 2015 Gewogen beheer in 2015 (ha) (ha) (ha) A a 1,2 13,28 13,28 15, ,80 A b 1,4 3,52 3,52 4,93 4 5,60 A c 1,5 A d 1,5 A e 1,5 A f 1,5 A g 1,5 A a 0,7 A b 0,8 A a 0,2 A b 0,8 A c 0,8 A d 0,8 A a2 48,54 49, A a3 A a4 A b 5 4,02 10 A ,5 A ,5 A ,5 A ,5 A a 1,5 A b 1,5 Natuurterrein 1,5 Totaal 70,34 70, Gepland gewogen kuikenland waarvan 20,86 22,40 kruidenrijk (ha)

41 Weidevogelstand Onderstaande tabel, in combinatie met kaartbijlage, geeft een beeld van de weidevogelstand in het plangebied (uitgedrukt in aantallen broedparen/gevonden nesten). Mozaïek 4 De Flait Voorgenomen beheer maatregels. Beheerpakket Opp. in 2011 (ha) Tarief 2011 ( / ha) Totale beheervergoeding 2011 ( ) Opp. in 2012 (ha) Tarief 2012 ( / ha) Totale beheervergoeding 2012 ( ) A a 13, ,00 13, ,00 A b 3, ,00 3, ,00 A c A d A e A f A g A a A b A a A b A c A d A a2 48, ,52 49, ,76 A a A a A b ,00 4, ,04 A A A A A a A b T1 (Ruige mest) 16,80 138, ,50 16,80 138, ,50 T3 (Kuikenstroken) 1,68 350,39 588,66 1,68 350,39 588,66 Totaal , ,95

42 42 Mozaïek 5 De Samenvoeging Excursie en evaluatie weidevogel resultaten in de polder de Samenvoeging. Dit vond plaats bij A. Flapper op woensdagavond 1 september Aanwezig waren: Deelnemers uit het gebied / A.N.V de Súdwesthoeke / Mozaïekregisseur / vogelwachter / nazorgers en een jager. Afwezig met kennisgeving: Staatsbosbeheer. De polder de Samenvoeging ligt ten Oosten van Koudum en is begrenst met de Sudergoawei het kanaal de Koudumer Far en de Fluessen. Het gebied is in totaal 221 hectare groot waarvan 106 hectare eigendom is van Staatsbosbeheer. De excursie begon met kofje en daarna op de kar het veld in. Halverwege heeft de mozaïekregisseur, Jo Hoekstra, uitleg gegeven over het gebied. Eigenlijk kun je dit bijzondere, van nature, weidevogelgebied in 3 delen opsplitsen. In het westen het meest intensief gebruikt grasland, in het midden de hoge zand percelen en in het oostelijke deel de extensief gebruikte grasland percelen. De weidevogels zijn over het gebied verdeeld in: De aantallen weidevogels op percelen van staatsbosbeheer zijn niet in onderstaande tabel meegenomen. Soort aantallen Intensief grasland Midden en extensief Grutto Tureluur Scholekster Kievit Opmerkelijk is dat in de extensief beheerde percelen, met hoog waterpeil en veel percelen met greppels, weinig vogels waren. Over de gehele polder komen de weidevogels van Staatsbosbeheer hier nog bij. Een gegeven is dat over de hele polder de vogelstand de laatste 10 jaar achteruit is gegaan. Verreweg de meeste percelen zijn geteeld met gras, hier en daar wordt maïs verbouwd. In het oostelijke deel van de polder ligt 20 hectare met pakket bonte hooiland en maaidatum 15 juni. Dit wordt in het voorjaar voorzien met ruige stalmest. Midden in de polder zijn 2 percelen van totaal 8.5 hectare met maaidatum 15 juni. Even verderop is nog eens 20 hectare met het kruidenrijk weidevogelgrasland pakket. De landerijen van Staatsbosbeheer worden verpacht en daar zijn ook veel percelen met maaidatum 15 juni. Al met al is dit een prachtig weidvogel mozaïek en een prima broed en kuiken opvang gebied voor onze geliefde weidevogels. Waarom dan toch die achteruitgang? Lees voor meer informatie ook het verhaal in de mail van Jos Hooimeijer. Deze mail is voor de evaluatieavond via de mail verstuurd naar Age. Misschien hier en daar een sloot met laag water en met een te steile talud. Wel is zeker dat er drie paar vossen aanwezig zijn (Afgelopen winter zijn veel sporen in de sneeuw geconstateerd). Sinds zo n 15 jaar lopen hier al vossen. De otterburcht is inmiddels ingenomen door vossen. Tevens is er veel verruiging van boompjes en riet aan de oevers van de Fluezen. Positief is dat afgelopen winter Staatsbosbeheer percelen heeft geklepeld.