Joker streeft ernaar om op een duurzame manier te reizen, met respect voor mens, cultuur en natuur. Dat blijft een zoektocht en

Transcriptie

1 1. Reisinfo 1.1 Reiskenmerken Algemene kenmerken brochure Avontuur: actief een reis beleven; reizen in kleine groep; aandacht voor duurzaam reizen; ontmoetingen met lokale bevolking. Algemene kenmerken formule : dé typische Joker-reis vol afwisseling; individuele vrijheid en een flexibel dagprogramma; lokaal transport, kleine groepen, eenvoudige logies; openstaan voor het onverwachte. Meer info over de Joker-reisformules: zie Deze reis is iets voor jou als je: walvissen, pinguïns, zeeleeuwen en zee-olifanten in hun natuurlijke habitat wil ontdekken een van de mooiste natuurgebieden ter wereld wil verkennen houdt van een sportieve meerdaagse trektocht in de natuur kennis wil maken met het bruisende Buenos Aires mee op culinair avontuur wil De hoogtepunten volgens onze deelnemers: gletsjer Perito Moreno 5-daagse trekking in Torres del Paine pinguïns in Punta Tombo walvissen, zeeleeuwen en zeeolifanten asado (Argentijnse bbq) bij een lokale familie 1.2 Joker-kenmerken Actieve beleving Via Joker maak je écht kennis met je bestemming en haar bevolking, dat zit ingebakken in onze manier van reizen. Door de activiteiten die we doen, het transport en het logies die we kiezen en met het duwtje in de rug van de reisbegeleider, heb je de kans om werkelijk wat te beleven en dingen te doen die je misschien nooit eerder deed. En uiteraard is er ook tijd voor actie. Hoe we dat allemaal concreet maken op deze reis, dat lees je hieronder. Buenos Aires verkennen we te voet en per fiets, de beste manier om een stad aan te voelen. Aan Punta Ninfas dalen we een steile klif af en lopen langs het strand. Vanaf El Chaltén begint het meest sportieve gedeelte van deze reis met enkele pittige wandelingen, die je zo lang maakt als je zelf wil, en een mountain bike tocht. Wie wil kan er facultatief gaan paardrijden of ijsklimmen. In Torres del Paine begint onze vijfdaagse trekking. Het standaardprogramma voorziet wandelingen van 4 à 5 uur maar die kan je naar believen uitbreiden tot 8 à 9 uur. De zwaarte van de wandelingen wordt niet alleen bepaald door de aard van de paden, van licht golvend tot soms steil, maar vooral door de weersomstandigheden, een vaak striemende wind. In Ushuaïa kunnen we een laatste wandeling maken in het Parque Nacional Tierra del Fuego Duurzaamheid Joker streeft ernaar om op een duurzame manier te reizen, met respect voor mens, cultuur en natuur. Dat blijft een zoektocht en Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 1 / 16

2 is geen absolute waarheid met strikte regels en normen. De begeleider inspireert je in het vinden van antwoorden, zowel op de vertrekvergadering als tijdens de reis. We hechten veel belang aan het steunen van de lokale economie en dus de bevolking. Dit doen we door te kiezen voor kleinschalige logementen en restaurants en door samen te werken met plaatselijke organisaties en gidsen. Specifiek voor deze reis werden volgende 'duurzame' keuzes gemaakt. Gezien de uitgestrektheid van Patagonië hebben we qua vervoer een keuze gemaakt tussen deels een gecharterde minibus en deels lokale bussen. Overnachten doen we steeds comfortabel in kleine hostals of hotelletjes die bijna altijd uitgebaat worden door de familie zelf. Wanneer we oog in oog komen te staan met zeeleeuwen en zeeolifanten houden we ons aan de ongeschreven regels: we maken ons zo klein mogelijk en lopen nooit te dicht bij de dieren. Wat de wandelingen betreft spreekt het voor zich dat we ons steeds houden aan de parkregels, op de aangeduide wandelpaden blijven en ons 'vuilnis' met ons meedragen tot op een plaats waar we het kunnen achterlaten Contact lokale bevolking Reizen met Joker betekent mensen ontmoeten en een andere cultuur en manier van leven ontdekken. Hoe we tijdens de reis kansen creëren om mensen te leren kennen, dat lees je hier. Contact met de lokale bevolking is eerder beperkt aanwezig op deze reis. Het is vooral met onze lokale gidsen en uitbaters van onze logies waarmee we contact hebben. 1.3 Reisvoorstel Dag 1-4 Bruisend Buenos Aires Onze introductie in Argentinië begint in Buenos Aires, voor Argentijnen het Parijs van Zuid-Amerika. Gedurende enkele dagen verkennen we de stad - deels met een lokale gids - te voet en met de fiets en ervaren haar veelzijdigheid. Naast cultureel en sportief laten we ons ook culinair verwennen. Dag 5-6 Zeeleeuwen, zeeolifanten, walvissen en pinguïns We vliegen naar Trelew en dalen de kliffen van Punta Ninfas af om op het strand oog in oog te staan met zeeleeuwen en zeeolifanten die soms tot bloedens toe gevechten leveren om hun harem te verdedigen. Op het schiereiland Península Valdés maken we een boottocht op zoek naar walvissen en in het pinguïnreservaat Punta Tombo lopen we tussen de pinguïns. à Dag 7 11 Trekken in een imposant gletsjergebied Een korte vlucht brengt ons naar El Calafate vanwaar we met de bus doorreizen naar El Chaltén. In El Chaltén maken we enkele dagtochten in het imposante en met gletsjers doorkliefde gebied rond Cerro Torre en Monte Fitz Roy. Vanaf het Lago Del Desierto dalen we met mountainbikes af naar El Chaltén. Paardrijden of ijsklimmen kan hier ook (facultatief). à Dag Blauwe muur van ijs Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 2 / 16

3 In El Calafate nemen we tijdens de tour alternativo de tijd om de gletsjer Perito Moreno, misschien wel de mooiste in zijn soort, in al zijn facetten te bewonderen. Verbaasd zien en horen we grote ijsblokken van de metershoge gletsjermuur naar beneden donderen. à Dag daagse trektocht in Torres del Paine We steken de grens met Chili over om vanuit Puerto Natales, waar we het overtollige deel van onze bagage achterlaten, het nationaal park Torres del Paine te betreden. Hier maken we een 5-daagse trektocht met beperkte bagage. Wandeldagen van 4 à 5 uur - wie wil kan die hier en daar uitbreiden tot 8 uur - via een licht golvend bij wijlen sterk stijgend maar voor iedereen haalbaar pad, in een imposant gebied met een spectaculair landschap. Overnachten en eten doen we in comfortabele refugios. Tijdens de Paasreis vliegen we na de trekking terug naar Buenos Aires. Dag Ushuaia, meest zuidelijke stad ter wereld Na een lange busrit rijden we Vuurland of Tierra del Fuego binnen. Uiteindelijk bereiken we Ushuaia, de meest zuidelijke stad ter wereld. Afhankelijk van het weer kiezen we voor een wandeling in het Parque Nacional Tierra del Fuego of opteren we voor een boottocht op het Beaglekanaal. Wie wil kan enkele musea bezoeken. Alvorens naar België terug te vliegen verwerken we de opgedane indrukken van deze fascinerende reis in Buenos Aires waar we ons voor de laatste keer culinair laten verwennen. Indien mogelijk pikken we nog een tango optreden mee. Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 3 / 16

4 2. Landeninfo 2.1 Geografie Argentinië (Spaans: República Argentina) is een republiek in het zuiden van Zuid-Amerika. De totale oppervlakte van het land bedraagt km², en daarmee is Argentinië na Brazilië het grootste land van Zuid-Amerika en grofweg 92 keer België. Argentinië grenst in het oosten aan Brazilië en Uruguay, in het noordoosten aan Paraguay, in het noorden aan Bolivia, en in het westen aan Chili waar de Andes de natuurlijke grens vormt. In het oosten en zuidoosten grenst Argentinië aan de Atlantische Oceaan. In het uiterste zuiden wordt Argentinië begrensd door het Beagle-kanaal. Het land is verder ruim 3500 km lang en maximaal 1400 km breed. Argentinië kan, landschappelijk gezien, verdeeld worden in vier regio s: Het noordwesten met het Andesgebergte en de Puna (hooggebergte). De Aconcagua is met zijn meter de hoogste berg van de Andes en van het hele westelijk halfrond (het laagste punt van Argentinië is Salinas Chicas op het schiereiland Península Valdés, -40 meter). Andere hoge toppen zijn de Cerro Bonete (6.872 m), de vulkaan Llullaillaco (6.723 m) en verder nog tientallen bergen boven de meter. De Andes kent ook grote gletsjers, waaronder de Perito Moreno, en verder enorme valleien en tientallen zoutmeren. De Puna (in Bolivië Altiplano genoemd) gaat langzaam over in de pre-cordillera, een bergketen met grote ravijnen. Iets meer naar het westen ligt El Chaco met eindeloze savannes bedekt met ondoordringbaar struikgewas. Het noordoosten is één grote subtropische laagvlakte met savannes, bossen, rivieren en moerassen. Hier komen grote rivieren als de Paraná, Uruguay en Paraguay het land binnen. Al deze rivieren monden uit in de grote delta van de Rio de la Plata. Hier bevinden zich ook de meeste bosgebieden van Argentinië, onder andere de regenwouden van de provincie Misiones, in het grensgebied met de buurlanden Brazilië en Paraguay. In het noordelijke deel van dit gebied sieren tientallen rivieren en watervallen het landschap, waarvan de Iguazú de beroemdste en een van de breedste ter wereld is. De watervallen liggen op het drielandenpunt van Argentinië, Brazilië en Paraguay. Naar het zuiden toe verandert het landschap in één groot moerasgebied, Los Esteros del Iberá. Nog zuidelijker ligt Entre Rios met veel grasland. In het midden van Argentinië liggen pampas. Ze beslaan een kwart van het totale grondgebied. Het noordelijke en middelste gedeelte vormen de vochtige Pampa Húmeda, het zuiden en westen vormen de droge Pampa Seca. De Pampa Húmeda is wat heuvelachtig met veel vegetatie en uitgestrekte weidevelden. De Pampa Seca is vlakker en droger. Ten noordwesten van het pampagebied ligt de Las Sierras de Córdoba, het centraal bergland. Hier ligt het grootste zoutmeer van het land, Salinas Grandes. In het zuiden ligt Patagonië, met langs de oostkust een grote laagvlakte en in het westen het Andesgebergte. Het gebied beslaat ongeveer een kwart van het land. Van hieruit stromen twee grote rivieren, de Rio Colorado en de Rio Negro. Patagonië behelst het hele gebied ten zuiden van de Rio Negro (de provincies Rio Negro, Chubút en Santa Cruz) tot aan Tierra del Fuego. Verder kent dit gebied talrijke meren, enorme bossen, besneeuwde bergtoppen en gletsjers. Patagonië loopt helemaal door tot Tierra del Fuego of Vuurland, een eiland aan de zuidpunt van Zuid-Amerika, verdeeld in twee delen: een oostelijk deel, behorend tot Argentinië, en een westelijk behorend tot Chili. De totale oppervlakte is km2, waarvan km2 tot Chili behoort. Chili grenst aan Argentinië, Bolivië en Peru. Het is lang en smal van uitzicht. Je hebt er daarom verschillende landschappen: in het noorden vind je de droogste woestijn ter wereld, Atacama, terwijl in het oosten het machtige Andesgebergte verschijnt. Het centrale gedeelte van Chili is qua klimaat het meest gematigd. Hier wonen dan ook de meeste mensen. Nog verder naar het zuiden wordt het kouder en gaat het land over in eilanden, rivieren en meren. Het uiterste zuiden, tenslotte, bestaat uit fjorden en gletsjers. Tot het grondgebied van Chili behoren ook de Juan Fernandez Eilanden, Paaseiland en met buurland Argentinië wordt Tierra del Fuego gedeeld. 2.2 Fauna en flora Argentinië heeft een zeer diverse planten- en dierenwereld. De grootste dieren zijn de guanaco (soort lama), de poema, de grijze Andesvos en de nandú (een struisvogel). Je vindt er ook veel vogelsoorten zoals flamingo s, zwarthalszwanen, condors, arenden, caracares (valken) en de Caiquenes of Patagonische ganzen. Zeeolifanten, zeeleeuwen en walvissen kan je spotten in de van Puerto Madryn en Peninsula Valdes (midden-argentinië). Een van de bekendste bomen uit Argentinië is de Quebracho. Rond het merendistrict vind je veel loof- en naaldbossen met zeldzame boomsoorten. In Vuurland heb je het N.P. Parque Nacional Tierra del Fuego met bossen, meren, moerrasgebieden en bergen. Ook N.P. Los Glaciares in de buurt van El Calafate mag niet onderdoen met zijn gletsjers en meren. In El Chalten kan je genieten van Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 4 / 16

5 indrukwekkende bergketens rond Cerro Torre en Monte Fitz Roy. Chili kent dankzij zijn uitgestrekte ligging en klimaat verschillende dier- en plantensoorten. In de Atacamawoestijn leven de meeste dieren en kom je een pitíspecht en de incavogel tegen. Op de Chileense Altiplano (hooggebergte) zijn er nog wilde guanaco's (lama's). Ook kan je er vele flamingo s spotten. In het noorden komt in de Andes nog de brilbeer voor, de enige berensoort in Zuid-Amerika. Ook de condor, die nog steeds door de indianen wordt vereerd en de nationale vogel van Chili is, woont er. In de bossen vind je hier en daar een zeldzame poedoe, een dwerghert met een onvertakt gewei. Verder nog de huemul, ook een zeldzame hertensoort. Algemeen voorkomend is de Patagonische specht, met een diepzwart verenkleed en felrode kop. In Patagonië heb je de nandoe, de Zuid-Amerikaanse struisvogel. Aan de kusten van Chili leven verschillende types pinguïns. In de oceanen rond Antarctica leven ongeveer 20 soorten walvissen (o.a. blauwe vinvis en orka) en negen soorten dolfijnen. Verder de zeeolifant, de zuidelijke zeeleeuw en de zuidelijke zeehond. Zeldzaam is de zeeotter of chungungo. 2.3 Staatsvorm Sinds 9 juli 1816 is Argentinië onafhankelijk van Spanje. Het land kende verschillende militaire dictaturen, maar sinds 1980 geldt er de democratische staatsvorm. President is Mauricio Macri (centrum-rechts), die eind 2015 de verkiezingen won. Argentinië bleef in het verleden niet gespaard van coups en dictaturen. De meest bekende was de coup van militair leider Juan Perón in Hij was vooral populair bij de arbeiders voor wie hij opkwam. Tijdens zijn regering steeg het aantal vakbondsleden en werden belangrijke industrieën genationaliseerd. Zijn vrouw Evita Perón die afkomstig was uit de arbeidersklasse had een grote invloed op de lagere en middenklasse en was een zeer geliefd figuur. Dankzij haar invloed werd in 1947 het kiesrecht voor vrouwen ingevoerd. Na de dood van Evita moest Peron aan populariteit inboeten en in 1952 werd hij door een nieuwe staatsgreep afgezet en verbannen naar Spanje. Toch bleef hij bij vele bevolkingsgroepen heel populair. In die mate dat hij in 1973 mocht terugkeren. Amper een jaar later overleed hij. Zijn meest donkere periode kende Argentinië tijdens de Vuile Oorlog van 1976 tot In 7 jaar tijd verdwenen er meer dan mensen, veelal studenten, politieke activisten en vakbondsmensen. Het is in die periode dat de Dwaze Moeders -beweging opgericht werd, moeders die opheldering vroegen over wat er met hun kinderen gebeurd was. (Elke donderdag verzamelt er nog steeds rond 15u een groep moeders aan de Plazo de Mayo in Buenos Aires om hun protest te uiten.) Het wereldkampioenschap voetbal van 1978 en de Falklandoorlog die van april tot juni 1982 woedde moeten ook in dit kader gezien worden: het oppoetsen van het blazoen zowel in buiten- als binnenland. Argentinië bestaat uit 23 provincies en een federaal district, de stad Buenos Aires. Argentinië is een republiek met een federaal systeem en drie verschillende overheidsvormen: een uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht. De president en de vice-president worden om de vier jaar gekozen. Chili is een presidentiële republiek en werd op 18 september 1817 onafhankelijk van Spanje. Huidig president is Michelle Bachelet, die na vier jaar afwezigheid terug op de presidentiële stoel zit. Het land ging in het verleden gebukt onder militaire junta's zoals die van Pinochet. Van 1973 tot 1990 was Pinochet dictator van Chili. Met steun van de V.S. pleegde hij in 1973 een staatsgreep als antwoord op de economische en politieke malaise onder zijn voorganger, Allende. De regering Pinochet duldde geen tegenspraak en liet vele tegenstanders arresteren en zelfs martelen. Rond de drieduizend (extreem)linkse tegenstanders werden gedood of verdwenen; tienduizenden verlieten het land. Het land is verdeeld in 13 regio's, inclusief de hoofdstad Santiago; de regio s zijn weer onderverdeeld in vijftig provincies, variërend van twee tot zes per provincie. In 2014 waren er presidentsverkiezingen. 2.4 Bevolking Argentinië telt 40,7 miljoen inwoners. De meeste mensen (30% van de bevolking) wonen in de steden Buenos Aires, Córdoba, La Matanza (San Justo) en Rosario. Het dunstbevolkt is Patagonië (slechts 1%), het dichtstbevolkt is het La Platabekken. Argentinië bestaat voornamelijk uit een blanke bevolking (80%) van Italiaanse en Spaanse afkomst. Ook zijn er veel Duitse, Engelse en Oost-Europese afstammelingen. Zo'n 5% van de totale bevolking bestaat uit mestiezen (indiaans-blank). De laatste decennia komen er veel immigranten uit Zuid-Korea en Japan. De grotere welvaart trekt ook veel Chilenen, Bolivianen en Paraguayanen aan. De Argentijnse joodse gemeenschap (ca ) is de grootste van Latijns-Amerika en de vijfde belangrijkste ter wereld. Het Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 5 / 16

6 aantal indianen (zo'n ) neemt af, er leven momenteel nog 15 indianenvolken zoals de Guaraní-, Tehuelche-en Mapuche-indianen. In Chili wonen 17,2 miljoen mensen. 65% van de bevolking is mesties, afstammelingen van Spaanse kolonisten en indiaanse vrouwen. De Spanjaarden kwamen vooral uit de Spaanse provincies Andalusië, Estremadura, Castilië, Léon en Baskenland. Zo'n 10% van de totale bevolking bestaat uit inheemse volken of pueblos indigenas. Door de vele gemengde huwelijken zijn er niet veel zuivere indianenrassen meer over. Een 25% van de bevolking bestaat uit blanken, die sinds het einde van 19e eeuw naar Chili emigreerden vanuit Duitsland, Frankrijk, Joegoslavië, Italië, Zwitserland, Engeland en Nederland. Zo is Valdivia bijvoorbeeld bijna een Duitse stad, met zelfs een Duitse krant. Doordat Chili in de koloniale tijd geen grootschalige plantages had, bleef het aantal zwarte Afrikaanse slaven heel klein. De weinige slaven gingen geleidelijk aan geheel op in de rest van de bevolking, zodat Chili geen zwarte cultuur kent. Ongeveer 2000 Rapa Nui van Polynesische afkomst leven op het Paaseiland. De gemiddelde leeftijd van de bevolking is 32 jaar. In de Benelux is dit 40 jaar. Waar in België de vergrijzing overal zichtbaar is, zie je in Chili voornamelijk jonge mensen. 2.5 Economie In Argentinië betaal je met de peso. Het land heeft één van de meest welvarende economieën in Zuid-Amerika dankzij een hoog opgeleide bevolking, natuurlijke reserves (olie, aardgas, soja, maïs, tarwe, gerst, zonnebloem, fruit en vlees ) en een groeiende export met andere Zuid-Amerikaanse landen. Argentinië exporteert aanzienlijk veel olie naar Brazilië, Chili, Uruguay en de Verenigde Staten, het is is de vierde grootste olieproducent en de tweede grootste aardgasproducent van Latijns-Amerika. Als gevolg van de grote voorraden olie en aardgas heeft Argentinië een sterke petrochemische industrie. Die welvarende economie straalt zich echter niet op de bevolking af. Een continu verhoogde inflatie van bijna 30% (de regering beweert 10%) zorgt ervoor dat vele Argentijnen zeer veel moeite hebben de eindjes aan mekaar te knopen en onder de armoede grens leven. Toch zie je die armoede niet vaak in het straatbeeld. Eind 2015 koppelde de nieuwe president Macri de peso los van de US$ waardoor de peso meer dan 30% in waarde daalde. Of dit de toerist ten goede komt is nog maar zeer de vraag. In Chili betaal je met Chileense peso. Er is veel export van voedingswaren zoals groenten, fruit, vis en wijn. Ook koper, zilver en goud worden op grote schaal ontgonnen en geëxporteerd. Chili is zelfs de grootste producent ter wereld en de onbetwiste leider wat de uitvoer van koper betreft. Chili is ook het belangrijkste visserijland van Zuid-Amerika en de grootste vismeel- en gekweekte zalmexporteur ter wereld. De grote zoutwoestijn van San Pedro is enorm rijk aan lithiumcarbonaat dat gebruikt wordt voor aluminiumproductie, glas- en keramiekproductie. De uitvoer gaat via de haven van Antofagasta, waarmee Chili tot de belangrijkste wereldexporteurs behoort. Ondanks het feit dat Chili één van de meest stabiele economieën in Zuid-Amerika kent, blijft de kloof tussen rijk en arm groot. 2.6 Religie In Argentinië is 90% van de bevolking rooms-katholiek. Slechts twintig procent gaat regelmatig naar de kerk. Tot 1994 moesten presidentskandidaten katholiek zijn. De overige Argentijnen zijn islamitisch of joods. Buenos Aires is de stad met de op één na grootste joodse gemeenschap, na New York. Er woont het grootste aantal moslims in Latijns-Amerika. De beschermheilige van Argentinië is de Heilige Maagd Maria, La Virgen de Luján. Elke 8 mei en tijdens de eerste week van oktober trekken miljoenen pelgrims naar Luján (bij Buenos Aires) om te bidden tot de Maagd Maria. Net zoals in vele Latijns-Amerikaanse landen zijn indianenfeesten verweven met het katholieke en dagelijkse leven. Zo heb je het feest van Pachamama, de godin van de aarde en vruchtbaarheid, dat op 1 augustus vooral op het platteland wordt gevierd. De Argentijnen hangen in hun huis bij het vuur twee potten, één met een feestmaaltijd en de andere met eten voor Pachamama. Voor hun huis openen ze daarna het gat van het vorige jaar, waar ze tevreden vaststellen dat Pachamama de aangeboden maaltijd van verleden jaar heeft opgegeten. Dan wordt het gat besprenkeld, kippen geofferd en zegenen ze alles en elkaar met wierook en de verzoening met Pachamama is weer voor een jaar bezegeld. 80% is in Chili rooms-katholiek, 6% is protestants. Elke kerk viert wel elk jaar zijn heilige. Ook wordt de paasweek heel uitbundig Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 6 / 16

7 gevierd met tal van processies. Eén van de grootste feesten is het Festival de la Virgen del Carmen. Dit feest wordt in juli gehouden in la Tirana, een klein dorpje in het noorden van Chili. Op 29 juni wordt Sint-Pieter in San Pedro De Atacama herdacht. 18 september is de nationale feestdag in Chili. Sterk in opkomst is de pinksterbeweging. Tijdens de dictatuur van Pinochet hebben in Chili tal van protestantse sekten aan populariteit gewonnen: enkele voorbeelden zijn Jehova's getuigen, presbyterianen, mormonen en adventisten. In het leven van de Mapuche-indianen nemen sjamanen, voorouderverering en traditionele ceremonieën nog steeds een belangrijke plaats is. 2.7 Lokale gebruiken en gewoonten De Argentijnse tango is onlosmakelijk met Argentinië verbonden. De dans is op het einde van de 19e eeuw ontstaan in de armere wijken van Buenos Aires, La Boca en San Telmo. In de stad vind je dan ook verschillende tangoscholen die je allerlei lessen aanbieden. In de antiekwijk San Telmo wordt nog wel eens puur voor het plezier op het plein gedanst. Leuk om te kijken, vooral na de vlooienmarkt op zondag. Ook typisch Argentijns zijn de gauchos, de Argentijnse cowboys. Zij leven op de pampas in ranches. In Argentinië wonen veel immigranten uit Italië en Duitsland, die in de 19e eeuw naar Argentinië trokken op zoek naar een beter bestaan. Deze immigranten hebben de tradities van hun thuisland naar Argentinië gebracht. Zo heb je het dorpje Villa Belgrano, in de provincie Córdoba. In oktober maak je hier een echt Oktoberfest mee, inclusief bier en zuurkool. Ook hoor je hier veel Duits praten. Overal in Argentinië zie je mensen door een metalen rietje uit een bekertje slurpen. Ze drinken maté, een soort thee gemaakt van Yerba matéblaadjes. Maté drinken is een algemeen verspreid gebruik dat alle sociale klassen overstijgt. Mogen deelnemen betekent aanvaard worden en daarom is het erg onbeleefd om de jou aangeboden cuia (potje van kalebas) te weigeren. Argentijnse steaks zijn ook bekend in de hele wereld. Het vlees van Argentijnse runderen heeft meer smaak en is sappiger en zelfs doorbakken nog mals, omdat de runderen vrij kunnen genieten van grote en malse prairies. Probeer zeker de asado (gegrild rundsvlees)! Argentinië begint zich meer en meer op te werpen als hét wijnland van Zuid-Amerika. Gedurende vele jaren richtten de wijnproducenten zich bijna uitsluitend op de binnenlandse markt maar daar is sinds een vijftal jaar verandering in gekomen. In het noorden, de streek van Cafayate, is de voornaamste druif de Torrontés, een bijzonder aromatische witte druif. Rode wijn wordt vooral geproduceerd in de streek rond Mendoza. De typisch Argentijnse druif in rood is de Malbec die krachtige, bloedrode wijnen voortbrengt. Chili exporteert al jaren wijnen naar overal ter wereld. Vele wijnhuizen zijn er opgekocht door Franse en Amerikaanse wijnboeren die op die manier hun greep op het mondiale wijngebeuren niet willen verliezen. Waar Malbec de Argentijnse druif bij uitstek is, is dat de Carmenère in Chili, ook een druif die rode wijn voortbrengt. Chili staat ook bekend om zijn poëtische en literaire artiesten zoals Pablo Neruda, Gabriela Mistral en Isabel Allende. Een traditie in Chili is die van de huaso, de Chileense cowboys. Deze ruige mannen leven op estancias, boerderijen op het platteland. Ze voelen zich dan ook als een vis in het water op rodeo's en cowboyfeesten. Ze dragen ook het traditionele kostuum met brede platte Cordoba-strohoed, kleurige korte poncho en rijlaarzen met grote, zilveren sporen. 2.8 Tijdsverschil Reken tijdens onze wintertijd vier uur vroeger in Argentinië. In onze zomertijd is het er vijf uur vroeger. Tijdens de zomer is het in Chili 6 uur vroeger dan bij ons, in de winter 5 uur vroeger. 2.9 Elektriciteit In Argentinië hebben ze dezelfde voltage als bij ons (220 volt) maar niet al onze stekkers passen op hun stopcontacten. Neem daarom voor alle zekerheid een adapter mee. In Chili gebruikt men hetzelfde stroomsysteem als bij ons, 220 Volt Documenten Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 7 / 16

8 Je hebt voor Argentinië een internationale reispas nodig die geldig is tot en met je terugkeer (datum retourticket). Meer info op Voor Chili heb je een internationale reispas nodig die nog 6 maanden geldig is na terugkomst. Meer info op Veiligheid Alhoewel de armoede meer en meer toeneemt in Argentinië blijft het voor de toerist nog steeds een vrij veilig land om door te reizen zolang je je maar niet in de buitenwijken begeeft. Het meest te lijden heeft de toerist van de vuilspuiters in Buenos Aires. Vanaf een balkon of vanachter je rug spuit er iemand een vuil goedje over je kleren. Er is altijd wel een, doorgaans goed geklede, man of vrouw in de buurt die je wil helpen je kleren te zuiveren maar vooral je van je kostbare spullen te ontdoen. Mocht je zo iets meemaken is er maar één regel: maak dat je zo vlug mogelijk weg bent. Voor het overige geldt de regel die overal geldt: draag je geld en paspoort steeds op je lichaam, onder je kleren. Meer info vind je via Buitenlandse Zaken: In Chili is het veilig om te reizen. Let wel op voor straatcriminaliteit en bewaar je kostbare spullen in een kluis. Neem enkel officiële taxi's en controleer of de taximeter correct gebruikt wordt. Meer info vind je via Buitenlandse Zaken Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 8 / 16

9 3. Concrete info 3.1 Transport Heen en terug Joker werkt samen met betrouwbare luchtvaartmaatschappijen. Hieronder vind je de vluchturen zoals ze beschikbaar zijn op 01/12/2015. Het definitieve vluchtschema vind je in het vertrekdocument dat je 2 weken voor vertrek via ontvangt Ter plaatse We streven op onze bestemming naar een variatie aan transportmiddelen (trein, boot, fiets, bus, auto, te voet,...) De schaarse plaatsen van lokale bevolking inpalmen op de bus doen we niet, ook dat is verantwoord transport. We maken deels gebruik van een gecharterd minibusje, deels van het openbaar vervoer, dit zijn meestal bussen die stipt rijden en comfortabel zijn. Op deze reis gaan we natuurlijk ook vaak te voet, voor een korte wandeling, een fikse dagtocht of een vijfdaagse trekking. 3.2 Logies We overnachten in hotelletjes en pensions die veelal in handen zijn van plaatselijke families. Zo ondersteunen we de lokale economie. Meerpersoonskamers zijn mogelijk Gemeenschappelijk sanitair is mogelijk Wisselende kamerindeling Gemengde kamerindeling is soms onvermijdelijk Eenvoud en gezelligheid primeren We logeren vooral in lokale en comfortabele familiepensions en kleinere hotels. Daardoor steunen we de lokale economie, kunnen we vlotter contact leggen met de lokale bevolking en leren we beter de eigenheid van het land kennen. In onze filosofie primeren eenvoud en gezelligheid. Comfort is de ene keer al wat beter dan de andere maar we streven altijd naar een optimale prijs/kwaliteit verhouding, dit volgens het aanbod aan logies. Slapen in 3-, 4-, of meerpersoonskamers (de refugios in Torres del Paine) met regelmatig wisselende kamerverdeling maakt deel uit van onze avontuurlijke manier van reizen. Afhankelijk van het aantal bedden per kamer en het aantal mannen en vrouwen in de groep is een gemengde kamerindeling soms onvermijdelijk. Geregeld is het sanitair gemeenschappelijk op de gang, behalve in de refugios in Torres del Paine zijn handdoeken vrijwel steeds beschikbaar. De algemene hygiëne is goed. Tijdens de trekking slapen we in comfortabele berghutten, met proper gemeenschappelijk sanitair en houtkachels die s avonds meestal aangestoken worden. 3.3 Maaltijden Lokale restaurantjes die ons tegen een redelijke prijs 'streekspecialiteiten' serveren zijn dé plaatsen om een land niet alleen te bekijken maar letterlijk te ruiken en te proeven. Culinaire specialiteiten voor deze reis zijn: Lokale restaurantjes zijn dé plaatsen om een land niet alleen te bekijken maar te ruiken, te voelen en te proeven. Argentinië is het vleesland bij uitstek, vlees is voor de Argentijn het hoofdbestanddeel van elke warme maaltijd. Parrilla en asado, een soort BBQ/grill van verschillende vleessoorten waarbij je zoveel kan eten als je wil, is zeker een aanrader. Al Asador is een benaming voor aan het spit op Argentijnse wijze; dit is een vaak voorkomende bereidingswijze voor lam en varken. Groenten beperken zich tot een slaatje dat je bij het vlees besteld. In Ushuaia vinden we geregeld smakelijke visgerechten o.a. de overheerlijke centolla-krab! Ook zalm en andere vissoorten worden er heerlijk klaargemaakt. Vegetariërs komen hier minder aan hun trekken. Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 9 / 16

10 In Chili is een pittige pisco sour de specialiteit. Deze nationale drank is een cocktail van pisco (35 ), citroensap suiker, eiwit en veel geplet ijs. Lekker als aperitief, soms té lekker! In de berghutten eten we eenvoudig, maar lekker en voedzaam. 3.4 Bagage Bijkomende informatie over bagage krijg je van je reisbegeleider op de vertrekvergadering. Volgende lijst is alvast richtinggevend: rugzak (±70L) met inwendig frame dagrugzak warme slaapzak, liefst met kap minimum comfort 0 stevige reeds ingelopen bergschoenen met degelijk profiel en enkelsteun goede wandelsokken trekkingbroeken met afritsbare pijpen regenjas en eventueel regenbroek, van het ademende type (thermisch) ondergoed een of meerdere warme truien, liefst fleece T-shirts, liefst van kunstvezel hemd met lange mouwen muts en handschoenen, een sjaal, eventueel in fleece sandalen, type Teva waterzak met drinkslang of een drinkbus van 2 liter zakmes eventueel periscopische wandelstokken en/of getten zonnemelk met behoorlijke factor, zonnebril, zonnepet of sjaaltje natuurlijk afbreekbare zeep, wc-papier EHBO-set: met oa compeed, sporttape en persoonlijke medicatie (trekkers)handdoek oordoppen, zaklamp en reservebatterijen 3.5 Geld In de brochure vind je bij elke reis steeds 2 prijzen, één onder de hoofding Brochureprijs (betaal je bij inschrijving), één onder Budget ter plaatse (neem je mee op reis). Samengeteld geven ze een goed beeld van wat je reis zal kosten. Enkel persoonlijke uitgaven zoals dranken, souvenirs... en eventuele facultatieve activiteiten of bezoeken zijn extra en niet meegerekend in het budget Brochureprijs Inbegrepen in de basisprijs: Lijnvluchten Brussel - Buenos Aires en terug Lijnvlucht Buenos Aires - Trelew, Trelew- El Calafate en Ushuaia - Buenos Aires Voorafbetaalde luchthaventaksen 4 overnachtingen tijdens 5-daagse trektocht Torres del Paine Alle maaltijden tijdens 5-daagse trektocht Torres del Paine (van avondmaal op dag 1 tot lunch op dag 5) ViaVia-welkomstdiner Organisatiekosten De diensten van een Karavaan-reisbegeleider KBC-reisbijstandsverzekering Budget ter plaatse Kostenraming voor activiteiten, logies, plaatselijk transport, luchthaventaksen ter plaatse, toegangsgelden en maaltijden. Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 10 / 16

11 Dranken en persoonlijke uitgaven zijn niet inbegrepen. Het budget voor deze reis bedraagt euro. In Argentinië is de officiële munteenheid de Argentijnse Peso (ARS) Richtkoers (op 15/11/15): 1,00 = 10,7 ARS en 1 USD = 9,7 ARS In Chili is de officiële munteenheid de Chileense peso (CLP) Richtkoers (op 15/11/15): 1,00 = 781 CLP en 1 USD = 711 CLP Voor de meest recente wisselkoers:zie Kredietkaarten zijn algemeen verspreid. Ook geldautomaten zijn gemakkelijk te vinden. Afhankelijk van je eigen wil, neem je het volledige budget mee in euro (is minder veilig) of maak je gebruik van een krediet- of bankkaart. Op vele plaatsen zijn er ATM s waar je geld kan pinnen. Vele ATM s geven slechts een equivalent van 75 euro per afhaalbeurt waardoor de kosten die de bank aanrekent hoog kunnen oplopen. Houd hier rekening mee! Vanaf 17/01/2011 blokkeren Belgische banken de Maestro-functie in de meeste landen buiten Europa. Daardoor is het niet langer mogelijk om -buiten Europa- met een bankkaart te betalen of geld op te nemen. Je kan je bank wel op voorhand vragen je Maestro-functie tijdens je reis opnieuw te activeren. Informeer je dus zeker bij je bank indien je op reis nog gebruik wil maken van je kaart! Fooien In veel landen is toerisme een belangrijke inkomstenbron en meer specifiek, met de typische Joker-manier van reizen komt het besteedde geld rechtstreeks bij de kleine, lokale ondernemers zoals lokale restaurants, guesthouses en touroperators. Tevens moedigen we onze partners aan om hun werknemers een fair loon te betalen en vinden we het belangrijk om, als appreciatie voor de verleende diensten, een redelijke fooi te betalen aan gidsen, dragers en andere werknemers. De hoogte van die fooien is gebaseerd op ervaringen van voorgaande reizen. Bij de raming van het budgetbedrag is met fooien rekening gehouden. Ze zitten dus bij het budget inbegrepen. 3.6 Verzekering Bij de Joker-prijs is de KBC-reisbijstandsverzekering inbegrepen. Optioneel kan je ook kiezen voor de KBC-verzekering annulatie en bagage. Hiervoor betaal je 4,4% van de totale reissom. Indien je geen gebruik wenst te maken van de reisbijstandsverzekering, ontvang je een korting van 1% op de totale reissom. Vergeet niet dat een reisbijstandsverzekering verplicht is om te kunnen deelnemen aan een Joker-reis. Meer details over de KBC-verzekeringen vind je op de website of in je Joker-reiskantoor. 3.7 Gezondheid In het overgrote deel van Argentinië en Chili is er geen enkel risico voor malaria, en zijn dus geen antimalariamaatregelen nodig. Er is enkel een beperkte kans voor malaria van oktober tot mei in het uiterste noorden van Argentinië en dit enkel in sommige laaggelegen landelijke gebieden (<1200 m), uitsluitend met de goedaardige vivax-vorm. Aanbevolen zijn vaccinaties tegen TETANUS (klem), DIFTERIE, POLIO, BUIKTYFUS en HEPATITIS A. In vele omstandigheden is vaccinatie tegen HEPATITIS B aangeraden. Er zijn geen verplichte inentingen. Raadpleeg zeker je huisarts en het Instituut voor Tropische Geneeskunde voor de meest recente informatie via 0900/ (24 uur op 24 uur) of Momenteel wordt Latijns-Amerika geteisterd door het zikavirus, een virus dat wordt overgedragen door steekmuggen. Het zikavirus lijkt op een gewone griep met symptomen zoals koorts, gewrichtspijn en huiduitslag. Er is geen behandeling voor, maar de ziekte verdwijnt na twee weken uit je lichaam, zo meldt het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG). Het zikavirus is vooral gevaarlijk voor zwangere vrouwen. Het kind kan als gevolg met een te klein hoofd en een vertraagde motorische ontwikkeling ter wereld komen. Het reisadvies van Buitenlandse Zaken raadt zwangere vrouwen af om te reizen naar landen met het zikavirus. Voor alle medische info over dit virus, raden we je aan je geneesheer of het ITG te contacteren. Ook steunt Joker de wetenschappelijke studie van het ITG naar het voorkomen van koorts tijdens een reis. Als je wil kan je hier Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 11 / 16

12 aan meedoen. Je krijgt dan vooraf een vragenformulier, een bloedafname en een korte training om een vingerprik aan te leren. Mocht je tijdens de reis onverhoopt ziek worden, dan zal je zelf je temperatuur meten, een vingerprik uitvoeren, druppels bloed verzamelen op een filterpapier en een vragenlijst invullen. De bedoeling is om de oorzaken van koorts bij reizigers zo goed mogelijk te documenteren. Wil je graag meer info of wil je deelnemen, mail naar 3.8 Conditie Deze reis is alleen geschikt voor personen met een goede lichamelijke conditie. De meerdaagse trekking is betrekkelijk zwaar. Je draagt je beperkte rugzak zelf; wat je niet nodig hebt voor deze trekking blijft in Puerto Natales achter en pikken we op het einde van de trekking terug op. Stappen doen we 4 à 5 uur per dag. Voor wie het echter wat meer mag zijn kan dat op sommige dagen uitgebreid worden tot 8 à 9 uur maar louter op vrijwillige basis. De zwaarte van de trekking wordt voor een stuk ook bepaald door het grillige klimaat: keiharde winden komen regelmatig voor en zijn een belevenis op zich, voor het overige mag je je verwachten aan soms vier seizoenen op één dag een sportieve en positieve ingesteldheid is dus zeker vereist. De tocht wordt wel binnen de mogelijkheden afgestemd op het ritme van de groep. Minstens zo belangrijk voor deze reis is een goede mentale ingesteldheid, zo verteer je beter de temperatuurschommelingen, de toch wel lange transporttijden (we doorkruisen heel Patagonië met een busje), en de vermoeidheid na geleverde inspanningen. Ook een open groepsgeest en een grote aanpassingsbereidheid worden op dit soort reizen steeds verwacht. 3.9 Reisperiode en klimaat Omdat het zo uitgestrekt is, kent Argentinië verschillende klimaatzones. In het noorden heb je een subtropisch klimaat, in het zuiden een poolklimaat met bijhorende lage temperaturen. De noordoostelijke regio rond Buenos Aires is warm en vochtig. De temperaturen in de winter (juni t/m september) komen nauwelijks beneden de 0, terwijl het in de zomerperiode gemakkelijk 40 graden kan worden. De pampa in midden-argentinië kent een steppeklimaat. Hier zijn de zomers heet en in de wintermaand juli is het op deze laagvlakte fris. In de bergen ligt er op de hoogste toppen altijd sneeuw. In Chili is het in het noorden heel heet. In midden-chili heb je een mediterraan klimaat en zijn de zomers warm en droog. In Patagonië bedraagt de gemiddelde temperatuur slechts 6-10 C. In Argentinië en Chili is het in onze winter zomer. Tijdens de reis doorkruisen we verschillende klimaatgebieden. In Buenos Aires zomert het. Patagonië wordt gekenmerkt door koele zomertemperaturen, een zeer wisselvallig klimaat met regelmatig hevige windvlagen en/of regenbuien.de gemiddelde temperatuur bedraagt er 10 C. We kunnen wel 4 seizoenen op één dag meemaken. Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 12 / 16

13 3.10 Outdoorschool Tijdens heel wat Joker-reizen wordt flink wat gewandeld. Wil je hier wat meer op voorbereid zijn? De Joker Outdoorschool biedt een ruim aanbod aan cursussen en ervaringsactiviteiten. Je kan er meer te weten komen over diverse thema's: verbeter je staptechnieken: leer stijgen met minder inspanning en dalen met meer ontspanning; outdoor-ehbo: een cursus reizigers-ehbo en diverse medische tips; hoe pas, laad en draag ik een rugzak? Voor online boeken en een overzicht van alle programma s Foto- en filmmateriaal Joker is steeds op zoek naar foto's voor website, brochures Wil jij je ervaringen delen met anderen? Bezorg ons je foto's of filmpjes en neem deel aan de Jokerwedstrijd. Meer info en insturen Opinies Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 13 / 16

14 Je mening is voor ons belangrijk. Daarom zal je bij terugkeer een evaluatieformulier in je mailbox vinden. We kijken nu al uit naar je bemerkingen. Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 14 / 16

15 4. Algemene info 4.1 De zwaarte van een Joker-reis Om de zwaarte van een reis weer te geven, gebruiken we een Joker-reiziger als symbool. De indeling houdt rekening met deze aspecten: het aantal uren stappen per dag het hoogteverschil (stijgen en dalen) dat per dag moet overwonnen worden de toestand van de paden het al dan niet dragen van een zware rugzak regen en koude of zon en hitte, weersomstandigheden die een tocht zwaarder kunnen maken Alle Joker-reizen zijn per definitie actieve reizen! Elke deelnemer van een Joker-reis bezit minimaal een normale conditie. Dit betekent dat er zeker sportieve momenten worden ingelast, die voor iedere fitte persoon doenbaar moeten zijn. We gaan enkele uren wandelen of fietsen en klimmen en dalen horen daarbij. De paden en wegen zijn over het algemeen in goede staat. Volledige dagen te voet op pad gaan in een stad of op het platteland is evident. En dus beschik je als deelnemer aan een Joker-reis minimaal over een 'normale' conditie. Even belangrijk is een goede mentale ingesteldheid. We gaan immers op verkenning in een land met andere voedingsgewoonten en mogelijk een vreemde cultuur. Met de juiste instelling verteer je beter de temperatuurschommelingen, de lange transporttijden en de vermoeidheid na geleverde inspanningen. Ook een open groepsgeest en een grote aanpassingsbereidheid worden op dit soort reizen steeds verwacht. Uiterst belangrijk is ook dat je uitgerust aan deze reis begint! Tijdens dit gedeelte van de reis verwachten we dat je als deelnemer een goede fysieke conditie hebt. Er kunnen stevige dagtochten en/of meerdaagse trektochten met een dagrugzak of deelbagage op het programma staan. Klimmen en dalen zijn haast zeker van de partij. Ook fietstochten en andere sportieve inspanningen zijn mogelijk. Wekelijks sport beoefenen thuis is wenselijk! Sommige Expedities vallen onder deze categorie. Samen met de fysieke inspanning vragen de eventuele primitieve omstandigheden en onzekere weerscondities (hitte, vocht, regen, sneeuw, wind, koude...) een goede conditie. Tijdens dit gedeelte van de reis verwachten we dat deelnemers een zeer goede lichamelijke conditie hebben. Er kunnen meerdaagse, pittige (kampeer)trektochten op het programma staan met behoorlijk veel stapuren met deelrugzak of volledige bagage. Dit, samen met onzekere weersomstandigheden en moeilijk begaanbare paden maken dat een zeer goede conditie vereist is. Wekelijks (meermaals) sport beoefenen thuis is zéér wenselijk! Een degelijk uithoudingsvermogen, zowel mentaal als fysiek is noodzakelijk. Eerdere ervaring met meerdaagse trektochten in de bergen is wenselijk! Een uitstekende fysieke conditie is nodig voor slechts enkele gedeelten van sommige Expedities. Lange, meerdaagse, zéér pittige trektochten met veel stapuren óf met bagage inclusief tenten en voeding (dus meer dan 15 kg), óf op grote hoogte óf in extreme (weers)omstandigheden, maken dat je een groot uithoudingsvermogen nodig hebt, zowel fysiek als mentaal. Paden kunnen zéér steil, ruig en rotsachtig zijn. Vanzelfsprekend doe je regelmatig aan sport. Eerdere ervaring met meerdaagse trektochten in de bergen is een vereiste! 4.2 De reisbegeleider De reisbegeleider coördineert de reis in overleg met alle deelnemers en regelt de praktische zaken ter plaatse. Een gids is hij niet: voor achtergrondinformatie over de bestemming en rondleidingen laten we liever lokale gidsen aan het woord. Wél vormt de reisbegeleider een brug tussen jou, de groep en het land met zijn bevolking. De reisbegeleider bereidt de reis op voorhand intensief voor. Natuurlijk laat hij genoeg ruimte voor initiatief van de groep: zo stel je mee de picknick samen, zoek je een leuk restaurant of kan je zelf een voorstel doen voor een leuke activiteit. De reisbegeleiders zijn Nederlandstalig en volgden bij vzw Karavaan een door Toerisme Vlaanderen gecertificeerde opleiding Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 15 / 16

16 van 2 jaar. De opleiding legt vooral de nadruk op enerzijds contactgericht reizen met respect voor cultuur en natuur en anderzijds zowel praktische vaardigheden als theoretische achtergronden. De reisbegeleiders worden niet alleen klaargestoomd om alles op rolletjes te laten lopen, zij zorgen er ook voor dat jij en je groep een grensverleggend en duurzaam avontuur beleven. 4.3 Respect voor mens en natuur In het kader van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en het Kind zullen Joker en Karavaan op geen enkel moment beroep doen op diensten van derden die blijk geven van financiële of seksuele uitbuiting van kinderen of volwassenen (logement, transport, maaltijden, activiteiten ). Wij vragen je om vermoedens van kindersekstoerisme te melden bij of via info@ecpat.be. De souvenirhandel is in heel wat landen een belangrijke bron van inkomsten voor de lokale bevolking. Maar er worden helaas nog steeds souvenirs gemaakt van bedreigde plant- en diersoorten. Op je hoede zijn voor verboden souvenirs wil niet zeggen dat je ateliers, souvenirwinkels en markten niet meer mag bezoeken. Je reisbegeleider informeert je hierover. We verwijzen je alvast naar de folder Een zeldzaam dier is geen souvenir uitgegeven door Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Joker ontving in 2014 als eerste Belgische touroperator het Travelife duurzaamheidscertificaat, een internationale erkenning voor onze inspanningen om duurzaam te reizen en ondernemen. Lees meer Volg Joker Blijf je graag op de hoogte van alle laatste reis-nieuwtjes? Volg Joker op Facebook en Twitter. Meer reisinspiratie lees je op de Joker-Reisblog. Beelden om van weg te dromen zie je op de Joker Pinterest. Aangemaakt op 05/02/2016 Pagina 16 / 16