Rapport over het aanbod kinderopvang voor baby s en peuters in Gent 2018

Transcriptie

1 Rapport over het aanbod kinderopvang voor baby s en peuters in Gent 2018 Uitgave:. Kinderopvangpunt Stad Gent V.U. Mieke Hullebroeck stadhuis Botermarkt Gent december 2018

2 Beste lezer, Het Rapport Dekkingsgraad Kinderopvang, waarvan u de twaalfde editie in handen hebt, is een belangrijk instrument voor onze Gentse kinderopvang. Duizenden Gentse kinderen uit alle geledingen van de samenleving krijgen bij onthaalouders, in kinderdagverblijven en peutertuinen elke dag warme zorg en aandacht, ze worden uitgedaagd, maken plezier en leren bij. Kinderopvang helpt kinderen een vliegende start nemen, én het maakt het voor ouders mogelijk om te werken of een opleiding te volgen. Aan de hand van dit rapport weten we waar bijkomende betaalbare kinderopvang nodig is. De laatste twee jaren werden er iets minder Gentenaartjes geboren, maar volgens de studiedienst van de Vlaamse regering zal het aantal kinderen de komende jaren opnieuw toenemen. Ook de druk op onze kinderopvang zal dus opnieuw verhogen. We moeten daarom samen met de sector en de Vlaamse Overheid blijven investeren in voldoende en kwalitatieve plaatsen. De stijging van het aantal opvangplaatsen is dan ook goed nieuws. Nog nooit was er zoveel kinderopvang in Gent. Gerichte investeringen in wijken met een tekort aan opvangplaatsen, werpen hun vruchten af. In de Brugse Poort stijgt de dekkingsgraad zelfs van 23% naar 33%. Tegelijk is het behoud van bestaande plaatsen belangrijk: net als in de rest van Vlaanderen zien we opnieuw een daling van het aantal onthaalouders. Niet enkel het aantal opvangplaatsen, maar ook de betaalbaarheid ervan is erg belangrijk. Met een sociale dekkingsgraad (het aantal inkomensgerelateerde opvangplaatsen ten opzichte van het aantal kinderen) van 42% doet Gent het op dit vlak goed. Toch blijft er werk aan de winkel: vier wijken halen de Barcelona-norm niet, dat is twee minder dan vorig jaar. Daar moet de dekkingsgraad dus omhoog. Gent heeft ook meer opvangplaatsen nodig waar ouders volgens inkomen betalen, zodat betaalbaarheid de deelname aan kinderopvang en aan opleiding en werk voor gezinnen niet in de weg staat. Op beide vlakken slaan Stad Gent, het Lokaal Overleg Kinderopvang en de Vlaamse overheid de handen in elkaar. Daarnaast bouwen we het Kinderopvangpunt Gent verder uit, waar ouders op één plek het volledige aanbod kunnen bekijken en hun opvangvraag registreren. De gegevens van het Kinderopvangpunt maken een gerichter investeringsbeleid mogelijk. We schakelen ook een versnelling hoger om de pedagogische en sociale functie van de kinderopvang te versterken, zodat ouders gemakkelijker hun weg vinden naar de kinderopvang. De medewerkers van Dienst Kinderopvang, Dienst Data en Informatie Stad Gent en Kinderopvang West Kind en Gezin hebben hard gewerkt om dit rapport samen te stellen. Dank zij hen kan Stad Gent een doelgericht investeringsbeleid voeren, zodat élk Gents kind een schitterende start krijgt. Elke Decruynaere Schepen van Onderwijs, Opvoeding en Jeugd Lieve De Bosscher Directeur Dienst Kinderopvang 2

3 Inhoud 1. Aantal 0 2 jarigen in Gent op 31/12/ Geboortecijfer Aantal 0-2 jarigen Prognose voor het aantal 0-2 jarigen tot Het opvangaanbod in Gent op 01/04/ Totaal aanbod Evolutie van het opvangaanbod Aanbod aan opvangplaatsen naar aard van de opvang Opvangaanbod naar type organisator Dekkingsgraad opvangplaatsen voor baby s en peuters in Gent Dekkingsgraad van de inkomensgerelateerde opvangplaatsen voor baby s en peuters in Gent Toegankelijkheid van de kinderopvang voor kwetsbare gezinnen Berekening van het nodige aantal opvangplaatsen Berekening van het nodige aantal inkomensgerelateerde opvangplaatsen Besluit

4 1. Aantal 0 2 jarigen in Gent op 31/12/ Geboortecijfer Minder sterk dan de algemene trend in Vlaanderen kende Gent een daling van het aantal geboortes in het jaar Er werden toen 20 kinderen minder geboren in Gent dan in het vorige jaar. Grafiek 1 Evolutie aantal geboortes Gent, toestand op 31/12/2017. Bron: Bevolkingsregister Stad Gent 1.2 Aantal 0-2 jarigen De lichte geboortedaling van de laatste twee jaren betekent ook dat de groep 0 2 jarigen kleiner wordt. Waar het aantal 0 en 1-jarigen nog wel toeneemt zien we dat vooral het aantal 2 jarigen daalt. Op 31 december 2017 waren er in het totaal 9144 kinderen tussen 0 en 3 jaar in Gent, dit is 80 minder dan in het voorgaande jaar. 4

5 ,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 0j 1j 2j Gent 5,0% 0,0% -5,0% Grafiek 2 Procentuele groei van de 0-2 jarigen en de totale bevolking in Gent tov 1999, toestand op 31/12/2017. Bron: Bevolkings- en Wachtregister Stad Gent. De deelgebieden met het grootste aantal 0-2 jarigen zijn Brugse Poort/Rooigem Sint Amandsberg Wondelgem en Dampoort. Deelgebieden met het hoogste aantal kinderen zijn ingekleurd Saldo Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof Papegaai Gentbrugge Kanaaldorpen en zone Ledeberg Macharius Heirnis Mariakerke Moscou Vogelhoek Muide Meulestede - Afrik Nieuw Gent - UZ Oostakker Oud Gentbrugge Rabot

6 Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde Totaal Tabel 1: 0-2 jarigen in BR en WR: aantal per wijk (31/12/ /12/2017). Bron : Bevolkings- en Wachtregister Stad Gent In grafiek 3 zien we de evolutie van het aantal kinderen per deelgebied op tien jaar, met name tussen 2008 en 2018 met de deelgebieden Wondelgem - Brugse Poort/Rooigem en Sint Amandsberg als uitschieters in aangroei. Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort - Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof - Papeg Gentbrugge Kanaaldorpen en -zone Ledeberg Macharius - Heirnis Mariakerke Moscou - Vogelhoek Muide - Meulestede - Afrik Nieuw Gent - UZ Oostakker Oud Gentbrugge Rabot - Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis - Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan - Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde grafiek 3: de evolutie van het aantal kinderen per deelgebied tussen 2008en

7 Kaart 1: 0 2 jarigen [aantal] per wijk, op 31/12/2017. Bron: Bevolkingsregister Stad Gent 1.3 Prognose voor het aantal 0-2 jarigen tot De studiedienst van de Vlaamse regering voerde onderstaande prognose uit. Hoewel de reële cijfers in het huidig jaar lager liggen dan voorspelt, toont deze prognose dat het aantal geboortes het aantal 0-2 jarigen in de komende jaren terug zal toenemen. Deze prognose duidt op het blijvende belang om in voldoende opvangplaatsen te voorzien j 1j 2j Grafiek 4: Evolutie en prognose 0-2 jarigen, toestand 31/12/2017. Bron: Stad Gent (Bevolkingsregister) en Studiedienst Vlaamse Regering (Prognoses) 7

8 2. Het opvangaanbod in Gent op 01/04/ Totaal aanbod Verdeling naar deelgebieden* Totaal aantal opvangplaatsen voor baby's en peuters ** saldo Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort - Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof Papegaai Gentbrugge Kanaaldorpen en -zone Ledeberg Macharius - Heirnis Mariakerke Moscou - Vogelhoek Muide - Meulestede Afrikalaan Nieuw Gent - UZ Oostakker Oud Gentbrugge Rabot - Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis - Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde Eindtotaal Tabel 2: Opvangcapaciteit voor baby s en peuters in Gent naar deelgebied* op 01/04/2018 (locaties met een lopende vergunningsaanvraag werden meegenomen in de cijfers) Bron: Kind & Gezin - standaardcapaciteit van de opvanglocaties op grondgebied Gent op 01/04/2018. * Om het stedelijk beleid goed af te stemmen op de lokale noden en om een werkbare inspraak en participatie van de Gentenaren te verzekeren, koos het Gentse stadsbestuur al in 2003 voor een gebiedsgerichte werking. Daarbij werd het Gentse grondgebied opgedeeld in 25 wijken. Deze wijken zijn samengesteld uit meerdere statistische sectoren. De voormalige deelgemeenten vormen hierbij een aparte wijk. **De totale opvangcapaciteit omvat de capaciteiten van: - De dienst kinderopvang van Stad Gent (kinderdagverblijven Stad Gent en onthaalouders verbonden aan de dienst voor onthaalouders van de Stad Gent) - De kinderdagverblijven georganiseerd door private organisatoren. - De onthaalouders verbonden aan de private diensten voor onthaalouders - De zelfstandige onthaalouders 8

9 Astitel Op 1 april 2018 waren er in Gent opvangplaatsen voor kinderen tot 3 jaar. Dit is opnieuw een lichte stijging met 27 plaatsen tov De formele kinderopvang kent 2 soorten opvang: de gezinsopvang met maximaal 8 tegelijk aanwezige kinderen (de huidige onthaalouders) en de groepsopvang met minimaal 9 tegelijk aanwezige kinderen (de huidige kinderdagverblijven). Elke groepsopvang heeft dezelfde vergunningsen kwaliteitsvoorwaarden, net als elke gezinsopvang. De verschuivingen van het aantal plaatsen binnen de deelgebieden (saldo) zijn voornamelijk toe te schrijven aan wijzigingen bij de onthaalouders (stoppers en nieuwkomers, verhuizingen). Bij de kinderdagverblijven zijn deze te verklaren door de komst van nieuwe initiatieven, het stopzetten of de verhuis van bestaande locaties. Het deelgebied met de grootste aangroei van het aantal opvangplaatsen is de wijk Brugse Poort- Rooigem, dit heeft vooral te maken met de heropening van het grotere kinderdagverblijf De Bron Stad Gent met een capaciteit van 84 plaatsen. 2.2 Evolutie van het opvangaanbod aantal opvangplaatsen Totaal Grafiek 6: evolutie van het opvangaanbod 2007/2018, Gent. Bron: Kind & Gezin - Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 9

10 2.3 Aanbod aan opvangplaatsen naar aard van de opvang. In onderstaande tabel geven we de verdeling van het aantal opvangplaatsen volgens de nieuwe indeling conform het decreet voor de opvang van baby s en peuters. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen locaties voor groepsopvang (meer dan 18 kinderen) en gezinsopvang (minder dan 18 kinderen) en tussen de opvanglocaties waar ouders een vrije bijdrage betalen, en deze waar ouders een inkomensgerelateerde bijdrage betalen. Het aandeel aan inkomensgerelateerde plaatsen (totaal 3841 plaatsen) op het totaal aantal plaatsen steeg opnieuw van 82,4% vorig jaar naar 83,1% dit jaar. Wijken Gent Groepsopvang Inkomensgerelateerd vrije bijdrage totaal groepsopvang Inkomensgerelateerd Gezinsopvang vrije totaal bijdrage gezinsopvang Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort - Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof Papegaai Gentbrugge Kanaaldorpen en -zone Ledeberg Macharius - Heirnis Mariakerke Moscou - Vogelhoek Muide - Meulestede Afrikalaan Nieuw Gent - UZ Oostakker Oud Gentbrugge Rabot - Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis - Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde TOTAAL Tabel 3: Verdeling opvangaanbod naar aard van de opvang. Bron: Kind en Gezin - Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 10

11 2.4 Opvangaanbod naar type organisator. In onderstaande tabel geven we de evolutie naargelang het type van organisator. De daling van het aantal plaatsen bij de Diensten voor onthaalouders zet zich door (- 21 plaatsen). Ook bij de zelfstandige onthaalouders zet de dalende tendens van voorgaande jaren zich verder (- 16 plaatsen). Dit bevestigt de algemene dalende trend van het aantal onthaalouders in Vlaanderen waarbij de eerste generatie onthaalouders stoppen en er onvoldoende nieuwkomers in hun plaats treden Dienst Kinderopvang Stad Gent overige organisatoren Overige diensten voor onthaalouders overige onthaalouders Totaal Tabel 4: Verdeling en evolutie van de totale voorschoolse opvangcapaciteit naar type organisator. Bron: Kind&Gezin - Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 6000 Opvangaanbod naar type organisator Dienst Kinder-opvang Stad Gent diensten voor onthaalouders Totaal overige organisatoren overige onthaalouders Grafiek 7: evolutie van het aanbod volgens organisator. Bron: Kind&Gezin - Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 11

12 Het aantal kinderopvangplaatsen georganiseerd door de Dienst Kinderopvang Stad Gent nam toe met 74 plaatsen. Het stadsbestuur van Gent, dat instaat voor opvangplaatsen, is met 27% de grootste organisator van opvang voor baby s en peuters in Gent. Bij de overige organisatoren zijn: Partena Kinderopvang (490 pl) Solidariteit voor het Gezin (305 pl) Vzw Sint Lievenspoort (244 pl) Vlaamse Kinderopvang (184 pl) De Biotoop (128 pl) en Thuishulp BM (112 pl) de grootste organisatoren, samen beheren zij ongeveer 45% van het private aanbod. 2% 19% 27% Dienst Kinder-opvang Stad Gent overige organisatoren diensten voor onthaalouders overige onthaalouders 52% Grafiek 8: Verdeling opvangaanbod naar type organisator op 01/04/2018. Bron: Kind&Gezin - Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 3. Dekkingsgraad opvangplaatsen voor baby s en peuters in Gent. Met de dekkingsgraad geven we de verhouding weer tussen het totaal aantal 0-2jarigen en de totale opvangcapaciteit (bevolkingsgegevens op 31/12/2017 capaciteit aanbod kinderopvang op 1 april 2018) = aantal plaatsen per 100 kinderen. Tabel 5 geeft het overzicht van de dekkingsgraad per deelgebied en totaal voor Gent. De deelgebieden onder of gelijk aan 33% worden ingekleurd. 0-2 jarigen uit het bevolkings- e wachtregister aantal opvangplaatsen dekkingsgraad kinderopvang [% Binnenstad % 80% 81% Bloemekenswijk % 46% 45% 12

13 Brugse Poort - Rooigem % 23% 33% Dampoort % 24% 25% Drongen % 58% 54% Elisabethbegijnhof - Papegaai % 38% 41% Gentbrugge % 106% 109% Kanaaldorpen en -zone % 37% 60% Ledeberg % 23% 21% Macharius - Heirnis % 25% 23% Mariakerke % 56% 64% Moscou - Vogelhoek % 42% 37% Muide - Meulestede - Afrikalaan % 33% 41% Nieuw Gent - UZ % 84% 84% Oostakker % 60% 55% Oud Gentbrugge % 21% 18% Rabot - Blaisantvest % 46% 44% Sint Amandsberg % 40% 36% Sint Denijs Westrem % 145% 153% Sluizeken - Tolhuis - Ham % 85% 87% Stationsbuurt Noord % 51% 52% Stationsbuurt Zuid % 79% 83% Watersportbaan - Ekkergem % 59% 52% Wondelgem % 42% 39% Zwijnaarde % 68% 71% totaal % 50% 51% Tabel 5: De verhouding tussen de totale opvangcapaciteit voor baby s en peuters en het aantal 0-2 jarigen (= dekkingsgraad). Bron: Kind&Gezin - Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd Naar analogie van de vorige jaren, nemen we de Barcelonanorm als minimumnorm. Deze stelt dat er voor 33% van de 0-2 jarigen een opvangplaats voorzien moet zijn. De Barcelonanorm kan in de methodiek om de spreiding van de nieuwe plaatsen te bepalen dus hoogstens als indicator worden aangewend. Het is noodzakelijk om te nuanceren op basis van de specifieke elementen die in de stad aanwezig zijn en de specifieke stedelijke context. 13

14 Onderzoek van Kind & Gezin heeft uitgewezen dat 64% van de 0-2 jarigen regelmatig gebruik maakt van de formele kinderopvang. Vermoedelijk is dit gebruik in grotere steden nog hoger. Binnen een stad verschillen de tewerkstellingsfuncties, kansarmoede-indicatoren, aanwezigheid van activerings- en opleidingscentra, noden om de sociale functie in te vullen, enz en die allemaal samen bepalen de werkelijke en absolute vraag naar opvang. Het mag duidelijk zijn dat een stedelijke context inzake kinderopvang bovendien veel verschilt van de situatie in een landelijke omgeving. De totale dekkingsgraad van Stad Gent is dit jaar met 1% toegenomen naar 51%, globaal behaalt de Stad Gent globaal dus ruim de Barcelonanorm. Op wijkniveau is echter het aantal opvangplaatsen en het aantal kinderen anders verdeeld, wat duidelijk zijn weerslag heeft op de dekkingsgraad die over de wijken heel ongelijk gespreid is. Door de grote diversiteit tussen de deelgebieden, zijn er gerichte investeringen nodig in een aantal gebieden om in iedere wijk of deelgemeente voldoende opvangplaatsen zou hebben. Een aantal deelgebieden scoren immers nog onder de norm van 33% en vragen dus prioritaire aandacht. Oud Gentbrugge (18%) en Ledeberg (21%) kenden dit jaar een dalende dekkingsgraad. Macharius- Heinis (23%) en Dampoort (25 %) bleven ongeveer status quo. In het deelgebied Brugse Poort- Rooigem (33%) is de dekkingsgraad gevoelig gestegen en behaalt net de 33%. Muide-Meulestede dat vorig jaar net 33% haalde, klimt dit jaar naar 41% Het totaal aantal deelgebieden dat minder dan de globale dekkingsgraad voor Gent haalt is gedaald van 14 naar 12. De deelgebieden met de sterkste stijging in dekkingsgraad zijn Kanaaldorpen (+23%) Mariakerke (+11%) en Brugse Poort/Rooigem (+10%). Deelgebieden met een opvallend hoge dekkingsgraad vinden we in de deelgemeenten: St. Denijs Westrem (153%) en Gentbrugge (109%). Deze zijn uiteraard mede sterk bepalend voor de globaal goede score van de Stad Gent. Toch is het niet onwaarschijnlijk om aan te nemen dat ook ouders van buiten de stad Gent (woon-werkverplaatsing) gebruik maken van de opvangcapaciteit in deze deelgemeenten. 4. Dekkingsgraad van de inkomensgerelateerde opvangplaatsen voor baby s en peuters in Gent. Om een indicatie te krijgen van de toegankelijkheid van opvangplaatsen in de diverse wijken, berekenen we de inkomensgerelateerde dekkingsgraad. Dit is de verhouding van het aantal opvangplaatsen met een inkomensgerelateerde ouderbijdrage ten aanzien van het totaal aantal 0-2 jarigen in de wijk. 14

15 De inkomensgerelateerde dekkingsgraad in 2018 voor totaal Gent met één procent gestegen naar 42 %, wat de stijgende trend van vorig jaar verder zet. Wanneer we de Barcelonanorm op deelgebiedniveau bekijken voor de inkomensgerelateerde plaatsen vallen 9 van de 25 deelgebieden onder de minimumnorm van 33%. Opvallend zijn de grote tekorten aan inkomensgerelateerde plaatsen in de deelgebieden: Oud Gentbrugge (10%), Ledeberg (14%) en Moscou Vogelhoek (21%): 3 deelgebieden die grenzen aan Gentbrugge dat het hoogst (109%) scoort. Andere deelgebieden met een lage score zijn: Dampoort (17%) - Macharius/Heirnis (23%) Zwijnaarde (25%) en Drongen (27%) Wijken Stad Gent 0-2 jarigen uit het bevolkings- en wachtregister aantal opvangplaatsen met een inkomensgerelateerde ouderbijdrage [aantal] sociale dekkingsgraad [%] Binnenstad % 81% Bloemekenswijk % 45% Brugse Poort - Rooigem % 31% Dampoort % 17% Drongen % 27% Elisabethbegijnhof - Papegaai % 41% Gentbrugge % 109% Kanaaldorpen en -zone % 40% Ledeberg % 14% Macharius - Heirnis % 23% Mariakerke % 39% Moscou - Vogelhoek % 21% Muide - Meulestede - Afrikalaan % 41% Nieuw Gent - UZ % 80% Oostakker % 45% Oud Gentbrugge % 10% Rabot - Blaisantvest % 39% Sint Amandsberg % 29% Sint Denijs Westrem % 81% 15

16 Sluizeken - Tolhuis - Ham % 87% Stationsbuurt Noord % 34% Stationsbuurt Zuid % 75% Watersportbaan - Ekkergem % 44% Wondelgem % 35% Zwijnaarde % 44% TOTAAL % 42% Tabel 6: het gemiddelde inkomen, het aandeel inkomensgerelateerde opvangplaatsen en de sociale dekkingsgraad. Bronnen: Kind&Gezin - Stad Gent, Bevolkings- en Wachtregister, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 16

17 5. Toegankelijkheid van de kinderopvang voor gezinnen met minder kansen. In Tabel 7 geven we de voornaamste indicatoren van Kind en Gezin voor armoede per deelgebied weer: (1) werkloosheidsdruk, (2) gemiddelde netto inkomen per belastingsplichtige, (3) aantal rechthebbenden op een leefloon of equivalent hiervan, (4) percentage éénouder-gezinnen en (5) het aandeel personen van buitenlandse herkomst. Ieder deelgebied vergelijken we per indicator met de gemiddelde score van de stad Gent. Als een gebied slechter scoort (hogere cijferwaarde) dan het algemeen gemiddelde krijgt het een extra punt op deze indicator. De gebieden met de hoogste score over alle indicatoren heen zijn uiteindelijk de gebieden met de hoogste kansarmoede-index. Naast deze score werd ook de dekkingsgraad (zie eerder in dit rapport) opgenomen en werden de deelgebieden met een dekkingsgraad kleiner of gelijk aan33% ingekleurd. De wijken die hoogst scoren op de kansarmoede (score 5) én de dekkingsgraad van 33% niet halen zijn extra ingekleurd. Tabel 7: kansarmoedeindicatoren (hoogste worden gearceerd), Gent. Bronnen: Stad Gent, Bevolkings- en Wachtregister, OCMW Gent, VDAB, DWH AM&SB (KSZ). * Werkloosheidsdruk: is de verhouding van het aantal niet-werkende werkzoekenden t.o.v. de potentiële beroepsbevolking, nl de 18 tot 65 jarigen uit de bevolkingscijfers 17

18 Wijknaam Rangschikking kansarmoede -index Kansarmoede -index / score Dekkingsgraa d 2018 Sociale Dekkingsgraad 2018 Werkloosheidsdru k [%] [2017] Gemiddeld netto inkomen per belastingplichtig e [euro] [2015] Aantal rechthebbenden op een RMI of RMH per 1000 inwoners (leefloon - equivalent leefloon) [/1000inwoners] [2017] Percentage eenoudergezinne n [%] [2018] Binnenstad % 81% Bloemekenswijk % 45% Brugse Poort % 31% Rooigem Dampoort % 17% Drongen % 27% Elisabethbegijnhof % 41% Papegaai Gentbrugge % 109% Kanaaldorpen en -zone % 40% Ledeberg % 14% Macharius - Heirnis % 23% Mariakerke % 39% Moscou - Vogelhoek % 21% Muide - Meulestede % 41% Afrikalaan Nieuw Gent - UZ % 80% Oostakker % 45% Oud Gentbrugge % 10% Rabot - Blaisantvest % 39% Sint Amandsberg % 29% Sint Denijs Westrem % 81% Sluizeken - Tolhuis % 87% Ham Stationsbuurt Noord % 34% Stationsbuurt Zuid % 75% Watersportbaan % 44% Ekkergem Wondelgem % 35% Zwijnaarde % 44% aandeel personen van buitenlandse herkomst [%] [2016] 18

19 Globaal kunnen we hieruit besluiten dat zes deelgebieden, op meerdere indicatoren hoog scoren (score 5) en er dus sprake is van risico op armoede voor een groot deel van de daar wonende gezinnen: - Bloemekenswijk - Brugse Poort-Rooigem - Ledeberg - Rabot-Blaisantvest - Muide-Meulestede-Afrikalaan - Nieuw Gent-UZ. Drie van deze wijken kampen eveneens met een tekort aan opvangplaatsen: Brugse Poort/Rooigem, Dampoort en Ledeberg. Ook bij verdere uitbouw van de opvang voor baby en peuters zal er bijzondere aandacht moeten zijn voor de precaire situatie van deze deelgebieden. Kinderen geboren in kansarme gezinnen - Kind&Gezin Het belang om over voldoende betaalbare, dus inkomensgerelateerde, plaatsen in Gent te beschikken blijkt ook uit het rapport van Kind & Gezin over het aantal kinderen geboren in armoede. Volgens Kind en Gezin is kansarmoede 'een toestand waarbij mensen beknot worden in hun kansen om voldoende deel te hebben aan maatschappelijk hooggewaardeerde goederen, zoals onderwijs, arbeid, huisvesting. Het gaat hierbij niet om een eenmalig feit, maar om een duurzame toestand die zich voordoet op verschillende terreinen, zowel materiële als immateriële'. Uit deze definitie werden zes toetsingscriteria afgeleid. Wanneer er op 3 of meer van deze toetsingscriteria zwak wordt gescoord door de medewerkers van Kind en Gezin, dan wordt het gezin als kansarm beschouwd. Het aandeel kansarme geboorten is in de periode tussen 2004 en 2013 systematisch gestegen. Het laatste paar jaren (van 2013 tot en met 2016) was deze indicator dalend, om in 2017 terug toe te nemen naar 22,8%. Samenvattende tabel Aandeel (%) kansarme geboorten: 2012: 20,3% 2017: 22,8% Bron: Kind en Gezin 19

20 6. Berekening van het nodige aantal opvangplaatsen. Om na te gaan of het bestaande aanbod aan kinderopvangplaatsen voldoet aan de behoefte wordt een volgende berekeningswijze gehanteerd, gebaseerd op het gemiddeld gebruik van de kinderopvang in Vlaanderen: - 64 % van de 0-2 jarigen maakt gebruik van formele kinderopvang 1 - de kind/plaats-ratio 2012: 1 opvangplaats wordt gebruikt door 1,29 kinderen (onderzoeksmateriaal van Kind en Gezin 2 ) Uitgaande van de parameters van de Vlaamse overheid zou dit globaal voor de stad Gent betekenen dat er geen tekort aan plaatsen is. Enige voorzichtigheid bij dit besluit is aangewezen gezien het gaat over evoluerende parameters, die in grootsteden kunnen afwijken van de rest van Vlaanderen. Er zijn meerdere indicatoren om aan te nemen dat het gemiddelde gebruik van de opvang in Gent groter is dan 64% gezien: - de tewerkstellingsgraad in grotere steden hoger is dan in meer landelijke gebieden; - werknemers ook steeds langer aan het werk zijn waardoor de opvang door grootouders sterk afneemt; - het aandeel éénouder-gezinnen beduidend hoger is in een stedelijke omgeving; - de stedelijke opvang ook ouders van buiten Gent aan trekt (maar die in stad werken of studeren) A B=A*1,29 C D=C*0,64 E=B-D E/1,29 aantal opvangplaatsen 1,29 x de opvangcapaciteit 0-2 jarigen 0-2 jarigen x 64% verschil saldo 2018 Saldo 2017 JAAR Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof Papegaai Gentbrugge Kanaaldorpen en zone Minstens één ononderbroken periode van minstens 5 uur per week (7 dagen) voor niet-schoolgaande kinderen en minstens één maal per week (7 dagen) voor kinderen tussen 2,5 jaar en 3 jaar die volledig naar de kleuterschool gaan. 2 Kind en Gezin, Enquêtes inzake het gebruik van opvang voor kinderen onder de 3 jaar, gepubliceerd in 'Het kind in Vlaanderen 2012' - Kind en Gezin. 20

21 Ledeberg Macharius Heirnis Mariakerke Moscou Vogelhoek Muide - Meulestede - Afrikalaan Nieuw Gent UZ Oostakker Oud Gentbrugge Rabot Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde Totaal Gent Tabel 8: De opvangcapaciteit x de kindratio (1,29), 64% van het aantal 0-2jarigen; het verschil tussen beide cijfers en het saldo aan opvangplaatsen (= het verschil / 1,29). Bronnen: Stad Gent, Bevolkings- en Wachtregister, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd Stad Gent Grafiek 9: Evolutie van het opvangtekort (aantal plaatsen). Bron: Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 21

22 In deze grafiek zien we dat het aanbod aan opvangplaatsen sterk geëvolueerd is, waar acht geleden nog een groot tekort kon vastgesteld worden zien we, dat uitgaande van een gemiddeld gebruik door 64 % van de kinderen, zich mathematisch nu geen tekort aan plaatsen meer stelt. Hoewel er op stadsniveau nagenoeg voor elk kind een opvangplaats is gerealiseerd, zien we per deelgebied-niveau (tabel 8) grote verschillen. In 12 deelgebieden is nog een duidelijk tekort aan plaatsen te merken. 7. Berekening van het nodige aantal inkomensgerelateerde opvangplaatsen. Met eenzelfde berekeningswijze gaan we na hoeveel plaatsen er nodig zijn om voor elk kind dat gebruikt maakt van de formele kinderopvang (gemiddeld 64%) een inkomensgerelateerde plaats te voorzien. A B=A*1,29 C D=C*0,64 E=B-D E/1,29 aantal IKG opvangplaatsen voorschoolse opvang 1,29 x de opvangcapaciteit 0-2 jarigen bevolkingsen wachtregister 0-2 jarigen x 64% verschil saldo (2018) Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort - Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof - Papegaai Gentbrugge Kanaaldorpen en -zone Ledeberg Macharius - Heirnis Mariakerke Moscou - Vogelhoek Muide - Meulestede - Afrikalaan Nieuw Gent - UZ Oostakker

23 Oud Gentbrugge Rabot - Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis - Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan - Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde totaal Tabel 10: Het aantal IKG opvangplaatsen, de opvangcapaciteit x de kindratio (1,29), het aantal 0-2jarigen; het aantal 0-2jarigen x 64%, het verschil tussen beide cijfers en het saldo aan opvangplaatsen (= het verschil / 1,29). Bronnen: Stad Gent, Bevolkings- en Wachtregister, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd Stad Gent. Op basis van deze berekening zien we dat Gent nog een nood heeft aan 736 bijkomende inkomensgerelateerde plaatsen. Ook hier is het verschil tussen de deelgebieden erg groot. In zes deelgebieden zijn er meer inkomensgerelateerde plaatsen dan kinderen tussen 0 en 2 jaar. 23

24 Besluit Door de daling van het aantal geboortes voor het tweede jaar op rij vermindert nu ook licht het totaal aantal kinderen dat potentieel gebruik kan maken van de kinderopvang voor baby s en peuters. Het aantal plaatsen kinderopvang in Gent neemt de laatste 3 jaar daarentegen licht toe. Daardoor slaagt Gent er in om, ondanks het teruglopend aantal plaatsen bij onthaalouders, het aanbod aan kinderopvang stabiel te houden en zelfs iets verder uit te bouwen. Momenteel zijn er 51 plaatsen per 100 kinderen beschikbaar. Het valt echter aan te nemen dat het gebruik van kinderopvang in een grotere stad als Gent hoger ligt dan het Vlaams gemiddelde van 64%. Op het ogenblik ontbreekt echter een exacte parameter die een correcter beeld kan weergeven van de werkelijke nood aan plaatsen in Gent. Het is de bedoeling dat de cijfers van het Gentse Kinderopvangpunt over het aantal aanvragen in Gent hier in de volgende rapporten een bijkomende indicator vormen. De spreiding van het aanbod over de deelgebieden in Gent blijft echter nog steeds ongelijk. In vier deelgebieden wordt de minimumnorm van 33 plaatsen per 100 kinderen nog niet gehaald. Weliswaar een verbetering in vergelijking met vorig jaar toen nog 6 deelgebieden deze norm niet haalden. Ook het aandeel aan opvangplaatsen, waarbij ouders een bijdrage op basis van inkomen betalen, is opnieuw licht gestegen naar 83 %. Dit betekent dat er in Gent voor 41 op 100 kinderen een inkomensgerelateerde plaats beschikbaar is. Maar ook hier is het aanbod onevenwichtig verdeeld over de verschillende deelgebieden. 9 deelgebieden halen hier niet de minimum-norm. In 4 deelgebieden daarvan is er een voldoende globaal aanbod, maar is het aandeel inkomensgerelateerde plaatsen te klein. In 5 deelgebieden met een globaal tekort aan plaatsen is, ook het aandeel inkomensgerelateerde plaatsen erg beperkt. 24