De gipskartonplaat: een patent wordt 125 jaar!

Transcriptie

1 De gipskartonplaat: een patent wordt 125 jaar! Hoe het begon De eerste gipsplaat is in 1890 uitgevonden in de Verenigde Staten door twee ingenieurs uit New York, Augustin Sackett en Fred L. Kane. Het is de tijd van de trek naar het Westen toen steden als paddenstoelen uit de grond schoten. Huizen werden hoofdzakelijk uit hout opgetrokken, en gebitumineerd karton zorgde voor de luchtdichtheid. Ze waren dus erg brandbaar. Om dit veiligheidsprobleem op te lossen, bedacht Augustin Sackett in 1890 dat hij gips van Parijs (dat gekend stond als onbrandbaar) tussen twee vellen viltpapier kon gieten door gebruik te maken van een reuzegroot houten rad met een diameter van zes meter. Augustin Sackett richtte zijn firma op, de Sackett Wall Board Company en vroeg in mei 1890 een patent voor deze uitvinding. Op 22 mei 1894 werd het toegekend (Sackett, A Inside Wall Covering US Patent 520, 123). De eerste gekartonneerde gipsplaat was geboren, precies 125 jaar geleden! In 1907 richtte Stephen Kemmey de Samson Plaster Board Company op en korte tijd later vroeg hij een patent aan voor de productie van gipsplaten op basis van gewoon papier in plaats van viltpapier. In 1909 nam de Gypsum Company tot slot de fabrieken van de Sackett Wall Board Company en de firma Samson Plaster Board Company over. Na de overname van de Lockwood Paper Company begon deze firma zelf papier te fabriceren en vond ze dankzij ingenieur Clarence Utzman een manier om ook de randen van de platen met papier te bedekken. Rad gebruikt door Augustin Sackett om de eerste gipsplaten te produceren. Illustratie uit "Plâtre Information", november 1983

2 Aantal patenten Het product zoals wij het kennen het is meer dan honderd jaar geleden, in 1916, dat John en Joseph Schumacher een methode uitvonden om aan de lopende band lange platen te produceren met papier om wateropname te vertragen (Patent US : Process of making plaster-board and the like). Dit eindproduct kwam het dichtst bij wat we vandaag kennen. Na de Tweede Wereldoorlog komt de serieproductie echt van de grond dankzij de lage kostprijs in vergelijking met hout en metaal en dankzij de brandweerstand. Door de aankoop van patenten kon de Engelse firma British Plasterboard het product buiten de Verenigde Staten op de markt brengen en in Frankrijk begon Placoplatre de verkoop in Evolutie van het product sinds jaar verder wordt de gipsplaat nog steeds vaak gebruikt in de bouw en blijft het product evolueren. Elk jaar worden nog steeds tal van patenten aangevraagd, wat het belang aantoont dat heel wat producenten in dit product blijven hebben (zie onderstaande grafiek: 617 patenten in 2016, 712 in ) Patentaanvraagd jaar Aantal patenten aangevraagd over gipsplaten 1 Zoekopdracht met de zoektermen "drywall", "plaster board" en "gypsum board".

3 De voorbeelden zijn erg gevarieerd: platen versterkt met metaal of een ander materiaal, platen versterkt met synthetische vezels, platen met RFID-chips (Radio-frequency identification) zodat bepaald kan worden welk type plaat in een muur of een wand is gebruikt zonder ze te hoeven beschadigen, verbeterde naden, hoekbescherming, nieuwe bevestigingstypes, platen met akoestische weerstand, enz. In de volgende afbeeldingen worden enkele voorbeelden weergegeven. US (2018) Plaster boards having internal layers and methods for making them CA (2018) Paperbead for protecting drywall corners US (2016) Adjustable Drywall Corner Finishing Tool EP (2016) Bullet projectile resistant drywall structure

4 EP (2015) Building element (uitgerust met RFID-chip) US (2015) Drywall joint tape and method EP (2016) Drywall construction for resonance sound absorption EP (2007) Plasterboard system, plasterboard and method for installing a plasterboard system

5 Let op de benaming! Vandaag noemen we deze platen soms "Gyprocplaat" (wat een gedeponeerd handelsmerk is), of ook wel "Placo" (ook een gedeponeerd handelsmerk). De naam van een merk moet "onderscheidend" zijn, en mag dus niet rechtstreeks slaan op het voorwerp van het product. Zo is het niet mogelijk het merk "Petit bateau" te deponeren als handelsmerk voor boten, maar kan dat wel als kledingmerk. Als het merk de gebruikelijke of generische term wordt om te verwijzen naar het product dat het beschermt, verliest de eigenaar er de rechten op. Een firma kan dus slachtoffer worden van het succes van haar merk. Enkele grote merken hebben zich al uitdrukkelijk verzet tegen het gebruik van hun naam als soortnaam. Bijvoorbeeld Kleenex, Caddie, Kärcher, Frisbee, Scotch, Bic, Frigolite, ISOMO enz. Daarom is het in ons voorbeeld aangewezen de term "gipsplaat" of gipskartonplaat te gebruiken. Damien Duvivier, In samenwerking met Stefan Danschutter en Josse Jacobs OCBC 22/05/2019