Gewone zeehond (Phoca vitulina) H1365
|
|
- Krista Michiels
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer Natura 2000 profielen versie september 2014, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Gewone zeehond (Phoca vitulina) H Status Habitatrichtlijn Annex II (inwerkingtreding 1994). 2. Kenschets Beschrijving De gewone zeehond (H1365) is de meest voorkomende zeehondensoort in Nederland. Gedurende het hele jaar maar vooral tijdens de zoogtijd en in de periode waarin de dieren verharen, in de zomermaanden, zijn de dieren op de zandplaten in de Waddenzee en het Deltagebied aanwezig. Bij de gewone zeehond is er nagenoeg geen verschil tussen mannetjes en vrouwtjes. De volwassen dieren zijn tot 1,7 m lang en wegen 60 tot 120 kg. Gewone zeehonden hebben een kortere snuit dan de grijze zeehonden. De meeste jongen worden met een volwassen vacht geboren, hun witte vacht is al voor de geboorte gewisseld. De jongen kunnen praktisch direct na de geboorte zwemmen. Relatief belang binnen Europa: groot De gewone zeehond komt voor langs de kusten van de gede klimaatzones op het Noordelijk Halfrond. Het is daarmee een van de meest ruim verspreide zeehonden. Er worden vijf ondersoorten onderscheiden. De metapopulatie in het oostelijk deel van de Atlantische oceaan behoort tot de ondersoort Phoca vitulina vitulina. Het verspreidingsgebied strekt zich uit van Spitsbergen, Moermansk en IJsland, de Britse eilanden, Ierland en het zuidwestelijk deel van de Oostzee, langs de Noordzeekust tot Bretagne. De dieren in Nederland maken deel uit van de zogenoemde Waddenzeepopulatie waarvan de verspreiding zich uitstrekt van Esbjerg in Denemarken tot Den Helder in Nederland. In Nederland komt ongeveer een kwart van deze populatie voor. In het Deltagebied bevinden zich ook gewone zeehonden, die zich nauwelijks voortplanten, dus afhankelijk zijn van immigratie van dieren vanuit de omgeving, vooral vanuit de Waddenzee. In feite maken deze dieren deel uit van de Waddenpopulatie. In 2013 werden bijna 27 duizend dieren geteld in de internationale Waddenzee. In de Nederlandse Waddenzee werden ruim dieren geteld, meer dan een kwart van de internationale populatie 3. Ecologie van de soort Leefgebied i. Beschrijving Het leefgebied van de gewone zeehond omvat ligplaatsen en aquatisch milieu. Zeehonden komen regel op de kant om er te rusten, bij het zogen en tijdens de verharing worden de ligplaatsen frequenter bezocht. Ligplaatsen worden het hele jaar door gebruikt. De gewone zeehond ligt op de kant bij voorkeur bij de rand van getijdenplaten, vaak grenzend aan dieper water. De platen komen bij hoogwater onder water te staan zodat de dieren dan moeten gaan zwemmen. Dat kan, ook in de zoogtijd, omdat jonge gewone zeehonden al voor hun geboorte de langharige vacht verliezen en praktisch direct met de moeder mee kunnen zwemmen. Waarnemingen in andere gebieden laten zien dat de zeehonden ook op andere substraten kunnen liggen zoals stranden of rotskusten. Daar kunnen de dieren ook onafhankelijk van het tij op de kant komen. Dit kan alleen waar de kusten onverstoord zijn. In Nederland komen zogende vrouwtjes met hun jong gedurende de drieënhalve week dat ze zogen bij elke laagwaterperiode uit het water om te zogen. Na het spenen wordt de band met de moeder verbroken en leren de jongen zelfstandig te eten. Pagina 1 van 7
2 De periode van verharing verschilt afhankelijk van de leeftijdscategorie: jonge gewone zeehonden verharen in de vroege zomer, terwijl vrouwtjes die een jong hebben geworpen als laatste tegen het einde van de zomer verharen. Individuele dieren lijken enigszins plaatstrouw te zijn, hoewel duidelijk is dat dieren meerdere ligplaatsen, zelfs ver uit elkaar gelegen, kunnen gebruiken. Van het aquatische leefgebied van de gewone zeehond is veel minder bekend. Ze paren onder water. Over de verspreiding van zeehonden op volle zee is weinig bekend. De open zee is voor de gewone zeehond van betekenis als foerageergebied. Uit onderzoek met satellietzenders is gebleken dat gewone zeehonden grote afstanden kunnen afleggen, waarbij echter een grote individuele variatie optreedt. In Nederland gezenderde exemplaren zwommen tot de Noord-Franse kust, Groot Brittannië, Duitsland en Denemarken. Over de effecten van verstoring is weinig bekend, met name over de gevolgen van (onderwater)geluid door menselijke activiteiten. Het gehoorbereik van gewone zeehonden ligt in de relatief lage frequenties. Omdat laagfrequent geluid verder draagt dan hoogfrequent geluid, kunnen de zeehonden deze geluiden vaak tot op tientallen kilometers horen. Mogelijk beïnvloeden menselijke activiteiten met dergelijk laagfrequente geluiden het normale gedrag van de zeehonden. In hoeverre dit daadwerkelijk zo is en of er eventuele doorwerking is op populatieniveau is onbekend. ii. Elementen leefgebied van belang voor de soort Onverstoorde ligplaatsen in ruime mate voorhanden Foerageergebied relatief onverstoord Voedsel Gewone zeehonden eten vooral vis. Dieetonderzoek op basis van uitwerpselen gevonden op ligplaatsen laat zien dat ze in Nederlandse wateren een breed voedselspectrum hebben bestaand uit verschillende vooral bodemgebonden vissoorten als bot, tong, schol, haring, kabeljauw, wijting en sprot. Het is duidelijk dat ze in het algemeen hun dieet afstemmen op het aanbod, maar er zijn grote individuele en seizoensgebonden verschillen in prooikeuze. Gewone zeehonden kunnen foerageren tot op honderden kilometers uit de kust. Op het Nederlands Continentaal Plat (NCP) is diepte geen beperkende factor bij het foerageren, ze kunnen dieper duiken dan de maximale diepte van de Nederlandse Noordzee. 4. Huidig voorkomen Ligplaatsen van de gewone zeehond vindt men in de hele Waddenzee en in het Deltagebied. De meeste jongen worden in het oostelijk deel geboren. Op de stranden op de Waddeneilanden worden af en toe gewone zeehonden waargenomen evenals langs de Noord-Hollandse kust. In principe kunnen de gewone zeehonden zich over het gehele NCP verplaatsen en behoort de gehele Nederlandse Noordzee tot het leefgebied van de gewone zeehond. De meeste dieren vinden hun foerageergebieden dichterbij en blijven binnen een straal van 100 à 150 kilometer uit de kust. Er werden 500 gewone zeehonden in het Deltagebied geteld in Zichtwaarnemingen van zeehonden op zee zijn zeldzaam omdat ze door hun duikgedrag niet goed zichtbaar zijn aan de oppervlakte. Bovendien kan bij waarnemingen op zee nauwelijks onderscheid gemaakt worden tussen beide soorten. Monitoring op land is daarom de enige methode om aantallen te schatten. Pagina 2 van 7
3 Figuur 1. Verspreidingskaart gewone zeehond. 5. Beoordeling landelijke staat van instandhouding Trends en ontwikkelingen Ondanks een zekere jachtdruk moeten er rond 1900 ten minste tot gewone zeehonden in de Nederlandse Waddenzee hebben geleefd; in het Deltagebied tot Dit blijkt uit jachtstatistieken. Na sluiting van de jacht daalde het aantal dieren eerst. In de periode , mede als gevolg van PCB-vervuiling zette deze trend zich voort. De aantallen bereikten een kritisch laag niveau: er werden minder dan 500 dieren in de Nederlandse Waddenzee geteld en de zeehonden in het Deltagebied waren nagenoeg verdwenen. In de gehele internationale Waddenzee werden dieren geteld. Om de soort niet te verliezen werd toen de jacht ook in Duitsland en Denemarken gesloten, en de populatie begon te groeien. Ondanks de uitbraak van de zeehondenziekte, het Phocine Distemper virus (PDV) in 1988, heeft de populatie zich zeer goed hersteld. In 2002 werden meer dan 20 duizend gewone zeehonden geteld, waarvan bijna in de Nederlandse Waddenzee. De populatie werd opnieuw getroffen door PDV en meer dan 50% van de populatie sneuvelde daardoor weer. Sinds 2007 is de populatie hiervan hersteld en blijft de groei voortzetten. Pagina 3 van 7
4 Figuur 2. Aantallen gewone zeehonden tijdens de verharing geteld in de Waddenzee (rood) en het Deltagebied (blauw). Bron: IMARES/RWS/Provincie Zeeland in CBS, PBL, Wageningen UR (2013). Gewone zeehond, Waddenzee Gewone zeehond, Zeeuwse en Zuid- Hollandse Delta In 2013 werd het aantal van gewone zeehonden geteld in de Nederlandse Waddenzee. In het Deltagebied werden in dieren geteld. In 2013 zijn in de internationale Waddenzee (Nederland, Duitsland en Denemarken) bijna gewone zeehonden geteld. Meer dan een kwart daarvan is in het Nederlandse deel waargenomen. Tijdens de puptijd werden bijna 7 duizend pups geteld. Mogelijk nadert de populatie in de Waddenzee inmiddels de draagkracht van dit leefgebied. Dit wordt gesteld omdat sinds 2008 een afname van de groeisnelheid van de populatie (berekend over 5 jaar) wordt waargenomen. In het Deltagebied blijft het aantal dieren dat geteld wordt ongeveer , ondanks een lichte toename. Figuur 3. Aantal gewone zeehonden in Nederland sinds Pagina 4 van 7
5 Figuur 4. Aantallen getelde gewone zeehonden in de trilaterale Waddenzee sinds 1975 voor de verschillende landen en deelstaten. Bron: Trilateral Seal Expert Group (2013) Beoordelingsaspecten i. Natuurlijk verspreidingsgebied: gunstig Behoudens de Deltawerken en de aanleg van de Afsluitdijk en Lauwersdijk is het verspreidingsgebied van de soort door de eeuwen heen gelijk gebleven. Duidelijk is wel dat er verschuivingen zijn in het relatief belang van de verschillende gebieden. Zo wordt het Deltagebied nog maar marginaal bewoond. ii. Populatie: gunstig De populatie groeit sinds het dieptepunt van de jaren 1975, ondanks twee keer een terugval door het zeehondenvirus (zie figuur 4). iii. Leefgebied: gunstig In de Waddenzee zijn de ligplaatsen goed beschermd, vooral tijdens de zoog- en verharingstijd (15 mei-1 september). In het Deltagebied is het geschikte leefgebied sterk gereduceerd sinds de aanleg van de Deltawerken en als gevolg van toegenomen recreatie deels te onrustig voor een goede voortplanting. Daarnaast treedt in dat gebied een extreem hoge sterfte op. iv. Toekomstperspectief: Mogelijk nadert de populatie in de Waddenzee inmiddels de draagkracht van het leefgebied. Nog onduidelijk is of verstoring door geluid als gevolg van de toenemende menselijke activiteiten in het leefgebied (zoals windmolens, zand- en schelpwinning, visserij en toerisme) nadelige gevolgen zal hebben. Daarom is toekomstperspectief (uit voorzorg) als beoordeeld. Landelijke instandhoudingsdoelstelling Behoud verspreiding, uitbreiding omvang en verbetering kwaliteit leefgebied ten behoeve van uitbreiding populatie. Pagina 5 van 7
6 Landelijke staat van instandhouding Aspect Verspreiding gunstig gunstig gunstig gunstig Populatie gunstig gunstig gunstig Leefgebied gunstig gunstig gunstig gunstig Toekomstperspectief gunstig gunstig gunstig Beoordeling SvI gunstig gunstig 6. Bronnen Berrevoets, C.M., R.C.W. Strucker, P.L. Meininger, F.A. Arts & S. Lilipaly, Watervogels en zeezoogdieren in de Zoute Delta 2003/2004. RIKZ-rapport Brasseur, S.M.J.M., J.S.M. Cremer, E.M. Dijkman & J.P. Verdaat, Monitoring van gewone en grijze zeehonden in de Nederlandse Waddenzee Wageningen, Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu, WOt-werkdocument 352. Brasseur, S.M.M. & P.J.H. Reijnders, Zeehonden in de Oosterschelde, fase 2: Effecten van extra doorvaart door de Oliegeul. Report No. 353, Alterra Wageningen UR, The Netherlands. Brasseur, S., I. Tulp & P. Reijnders, Verspreiding en voedselkeus van zeehonden uit de Waddenzee, fase 1. De Levende Natuur 107(4): Brasseur, S.M.J.M., I. Tulp, P.J.H. Reijnders, C.J. Smit, E.M. Dijkman, J.S.M. Cremer, M.J.J. Kotterman & H.W.G. Meesters, Voedselecologie van de gewone en grijze zeehond in de Nederlandse kustwateren. I Onderzoek naar de voedselecologie van de gewone zeehond. II Literatuurstudie naar het dieet van de grijze zeehond. Alterra-rapport 905. Alterra Wageningen UR. CBS, PBL, Wageningen UR, Gewone en grijze zeehond in Waddenzee en Deltagebied, (indicator 1231, versie 10, 8 november 2013). CBS, Den Haag; Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag/Bilthoven en Wageningen UR, Wageningen. Geelhoed, S.C.V. & T. van Polanen Petel, Zeezoogdieren op de Noordzee. Achtergronddocument bij Natuurverkenning WOt-werkdocument 258, Wageningen, Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu. Jak, R.G., O.G. Bos, R. Witbaard & H.J. Lindeboom, Instandhoudingsdoelen Natura 2000-gebieden Noordzee. IMARES Wageningen UR, report C065/09. Jong, G.D.C. de, S.M.J.M. Brasseur & P.J.H. Reijnders, Harbour seal Phoca vitulina vitulina. In: P.J. H. Reijnders, G. Verriopoulos & S.M.J.M. Brasseur. Status of Pinnipeds relevant to the European UnIon. IBN Scientific Contributions 8: DLO Institute for Forestry and Nature Research (IBN-DLO), Wageningen. Reijnders, P., S. Brasseur, J. van der Toorn, P. van der Wolf, I. Boyd, J. Harwood, D. Lavigne & L. Lowry, Status survey and conservation action plan. Seals, fur seals, sea lions, and walrus. IUCN/SSC Seal Specialist Group. Pagina 6 van 7
7 Reijnders, P.J.H., S.M.J.M. Brasseur & A.G. Brinkman, Habitatgebruik en aantalsontwikkelingen van gewone zeehonden in de Oosterschelde en het overige Deltagebied. Alterra Wageningen UR, report 078. Ries, E.H., Population biology and activity patterns of harbour seals (Phoca vitulina) in the Wadden Sea. IBN Scientific Contributions 16. Trilateral Seal Expert Group, Aerial Surveys of Harbour Seals in the Wadden Sea in 2013: Is the population growth rate slowing down? ur_seals_in_the_wadden_sea_in_2013.pdf Zoogdiervereniging VZZ, Basisrapport voor de Rode Lijst Zoogdieren volgens Nederlandse en IUCN-criteria. VZZ-rapport Tweede, herziene druk. Zoogdiervereniging VZZ, Arnhem. Pagina 7 van 7
Grijze zeehond (Halichoerus grypus) H1364. 1. Status. 2. Kenschets. 3. Ecologische vereisten. Habitatrichtlijn Bijlage II (inwerkingtreding 1994).
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Grijze zeehond (Halichoerus
Grijze zeehond (Halichoerus grypus) H1364
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer Natura 2000 profielen versie september 2014, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen
Zoogdieren van de Habitatrichtlijn,
Indicator 3 augustus 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Vijf landzoogdieren staan op
ZEEHONDEN informatiepakket
ZEEHONDEN informatiepakket In Nederland leven zeehonden in de Noordzee en de Waddenzee. Als je met de boot naar een van de eilanden gaat, kan je ze op de zandbanken zien liggen. Op de zandbanken worden
DE GEWONE ZEEHOND. Huiler
DE GEWONE ZEEHOND Huiler Je gelooft het bijna niet als je in die mooie zwarte ogen kijkt, maar een gewone zeehond is een echt roofdier. Zijn scherpe tanden en gestroomlijnde lichaam zijn perfect voor het
Beweging van zeezoogdieren in de Noordzee
Beweging van zeezoogdieren in de Noordzee Geert Aarts In samenwerking met Sophie Brasseur, Roger Kirkwood, Peter Reijnders, Steve Geelhoed, Meike Scheidat en vele anderen... Waarom bewegen? Geert Aarts
Bruinvis langs de Nederlandse kust,
Indicator 12 juli 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De bruinvis was eeuwenlang algemeen
De Bank van Heist en zeehonden
De Zandbank te Heist, een boeiend fenomeen Seminarie Vrijdag De Bank van Heist en zeehonden Beheerseenheid van het mathematisch model van de Noordzee (BMM) 3de en 23ste Linieregimentsplein, 8400 Oostende
Natuurkwaliteit Noordzee, Waddenzee en Delta-wateren,
Natuurkwaliteit Noordzee, Waddenzee en Delta-wateren, 2000-2007 Indicator 20 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Eider (Somateria mollissima) (A063) 1. Status: 2. Kenschets. 3. Bijdrage van gebieden
Eider (Somateria mollissima) (A063) 1. Status: Niet in Bijlage I genoemde en geregeld voorkomende trekvogel zoals bedoeld in artikel 4.2 van de Vogelrichtlijn. Voor Natura 2000 relevant als broedvogel
Visbestanden in de Noordzee,
Indicator 11 juli 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Door overbevissing staan veel visbestanden
Vis in de Waddenzee wat vertelt de monitoring ons (en wat niet)? 6 april, Ingrid Tulp & Loes Bolle
Vis in de Waddenzee wat vertelt de monitoring ons (en wat niet)? 6 april, Ingrid Tulp & Loes Bolle Waddenzee als opgroeigebied Residente (standvis)soorten: hele levenscyclus in Waddenzee Trekvis: op doortrek
Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2003
Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 23
wetenschappelijke naam vegetatietype
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Schorren met slijkgrasvegetaties
Vogelrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding 1981). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel én als niet-broedvogel.
Lepelaar (Platalea leucorodia) (A034) 1. Status: Vogelrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding 1981). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel én als niet-broedvogel. 2. Kenschets Beschrijving: De lepelaar
Bruinvis langs de Nederlandse kust,
Indicator 14 mei 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De bruinvis was eeuwenlang algemeen
Geoorde fuut (Podiceps nigricollis) (A008) 1. Status: 2. Kenschets. 3. Bijdrage van gebieden
Geoorde fuut (Podiceps nigricollis) (A008) 1. Status: Niet in Bijlage I genoemde en geregeld voorkomende trekvogel zoals bedoeld in artikel 4.2 van de Vogelrichtlijn. Voor Natura 2000 relevant als broedvogel
GEWONE ZEEHOND. Huiler
GEWONE ZEEHOND Huiler Je zou het bijna niet geloven, maar een gewone zeehond is een echt roofdier! De zeehond is met zijn gestroomlijnde lichaam, speciale neus en handige snorharen helemaal aangepast op
Vlinders van de Habitatrichtlijn,
Indicator 20 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Van de vijf Habitatrichtlijnsoorten
Reptielen van de Habitatrichtlijn,
Indicator 28 mei 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Gladde slang, muurhagedis en zandhagedis
Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2006
Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 26
Visvangst in de Noordzee,
Indicator 4 september 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Door overbevissing zijn veel
Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2013 en januari 2014
Ministerie van Infrastructuur en Milieu Centrale Informatievoorziening Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en ederlandse kustwateren in november 2013 en januari 2014 Floor A. Arts RWS Centrale
M i d w i n t e r t e l l i n g v a n z e e - e i n d e W a d d e n z e e e n d e N e d e r l a n d s e k u s t w a t e r e n, j a n u a r i
M inisterie van Infrastructuur en M ilieu W aterdienst M i d w i n t e r t e l l i n g v a n z e e - e i n d e W a d d e n z e e e n d e N e d e r l a n d s e k u s t w a t e r e n, j a n u a r i 2 0 1
1. Status. Groenknolorchis (Liparis loeselii) H Kenschets. 3. Ecologische vereisten. 4. Huidig voorkomen
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Groenknolorchis (Liparis loeselii)
Monitoring van gewone en grijze zeehonden in de Nederlandse Waddenzee,
Monitoring van gewone en grijze zeehonden in de Nederlandse Waddenzee, 2002-2017 J.S.M. Cremer, S.M.J.M. Brasseur., A. Meijboom, J. Schop & J.P. Verdaat WOt-technical report 104 WMR rapport C095/17 Monitoring
Noordse woelmuis, 2010
Indicator 7 mei 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De noordse woelmuis is een bedreigde
Herintroductie bever,
Indicator 20 december 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Dankzij herintroducties vanaf
Trend van zoogdieren,
Indicator 17 oktober 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Zoogdieren zijn sinds 1990 sterk
Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2014 en januari 2015
Ministerie van Infrastructuur en Milieu Centrale Informatievoorziening Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2014 en januari 2015 Floor A. Arts, Sander
Monitoring van gewone en grijze zeehonden in de Nederlandse Waddenzee
Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu Monitoring van gewone en grijze zeehonden in de Nederlandse Waddenzee 2002-2012 WOt-werkdocument 352 S.M.J.M. Brasseur, J.S.M. Cremer, E.M. Dijkman en J.P. Verdaat
Vogelrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding 1981). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel én als niet-broedvogel.
Grote zilverreiger (Egretta alba) 9 A027 1. Status: Vogelrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding 1981). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel én als niet-broedvogel. 2. Kenschets Beschrijving: De grote
Bruinvis langs de Nederlandse kust,
Indicator 9 maart 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De bruinvis was eeuwenlang algemeen
Typische diersoorten van de Habitatrichtlijn,
Indicator 5 juli 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De laatste 10 jaar is de toestand
Aantalsontwikkeling van vleermuizen
Indicator 24 september 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Lange tijd zijn vleermuizen
De Waddenzee - Informatie
De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. Informatie 1 De Waddenzee R
ZEEHONDEN IN DE ZEEUWSE WATEREN
'Z-i'^ ZEEHONDEN IN DE ZEEUWSE WATEREN f-n»v 17988 Vlaams irtstituut voor ds Zee Flandais Marine ùauhita STAND VAN ZAKEN VOORJAAR 1989 Inleiding Eén jaar geleden is de voorlichtingsaktie 'Zeehonden in
Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2011
M inisterie van Infrastructuur en M ilieu W aterdienst Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2011 Floor A. Arts RWS Waterdienst BM 11.08 Dit rapport is
Fint in rivieren en IJsselmeer
Indicator 9 mei 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De fint is een trekvis die in de
Bijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Bijlage met informatie. 913-0191-a-GT-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met
Libellen van de Habitatrichtlijn,
Indicator 19 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Er staan negen soorten Nederlandse
Ecosysteemdoelen Noordzee: Zoogdieren
Ecosysteemdoelen Noordzee: Zoogdieren Henk Baptist 1 & Peter Reijnders 2 Werkdocument RIKZ/OS/2000.866X 1 Huidig adres: Ecologisch Adviesbureau Henk Baptist, Brugweg 6, 4756 SM Kruisland. 2 Alterra, Texel
Ontwikkeling kernkwaliteiten Nationale Landschappen
Ontwikkeling kernkwaliteiten Nationale Landschappen Conclusie De variatie tussen de 20 Nationale Landschappen is groot, zoals blijkt uit de nulmeting van de kernkwaliteiten. Hoofdfiguur Figuur 1. Nationale
Ontwerpbesluit Natura 2000-gebied Klaverbank
Ontwerpbesluit Natura 2000-gebied Klaverbank De Staatssecretaris van Economische Zaken Gelet op artikel 3, eerste lid, en artikel 4, vierde lid, van Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake
Gemiddeld kindertal per vrouw,
Indicator 11 maart 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2013 bedroeg het gemiddeld
Vogelrichtlijn Bijlage I (sinds 2004). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel én als nietbroedvogel.
Strandplevier (Charadrius alexandrinus) A138 1. Status: Vogelrichtlijn Bijlage I (sinds 2004). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel én als nietbroedvogel. 2. Kenschets Beschrijving: Van de twee kleine,
Intensiteit van de visserij op de Noordzee,
Indicator 20 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gebieden met hoge ecologische
Vale vleermuis (Myotis myotis) H Status. 2. Kenschets. Habitatrichtlijn Bijlage II (inwerkingtreding 1994).
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Vale vleermuis (Myotis myotis)
Ontwerpbesluit Natura 2000-gebied Doggersbank
Ontwerpbesluit Natura 2000-gebied Doggersbank De Staatssecretaris van Economische Zaken Gelet op artikel 3, eerste lid, en artikel 4, vierde lid, van Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake
Beoordeling Vogel- en Habitatrichtlijn in Europees perspectief,
Beoordeling Vogel- en Habitatrichtlijn in Europees perspectief, 2007-2012 Indicator 20 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Dodaars (Tachybaptus ruficollis) (A004) 1. Status: 2. Kenschets. 3. Bijdrage van gebieden
Dodaars (Tachybaptus ruficollis) (A004) 1. Status: Niet in Bijlage I genoemde en geregeld voorkomende trekvogel zoals bedoeld in artikel 4. 2 van de Vogelrichtlijn. Voor Natura 2000 relevant als broedvogel
Zeezoogdieren in de Eems, cumulatieve effecten van de activiteiten rond de ontwikkeling van de Eemshaven.
Zeezoogdieren in de Eems, cumulatieve effecten van de activiteiten rond de ontwikkeling van de Eemshaven. Sophie M.J.M. Brasseur Rapport C107/07 Vestiging Texel Opdrachtgever: Naam: Consulmij Milieu b.v.
5.4.3 EFFECTBEOORDELING
Erratum passende beoordeling Windplan Wieringermeer, december 0 Aanleiding In de Passende Beoordeling Windplan Wieringermeer zijn onverhoopt enige fouten geslopen in paragraaf 5.4. Effectbeoordeling. Het
Materiaal spreekbeurt of presentatie. De gewone zeehond
Materiaal spreekbeurt of presentatie De gewone zeehond Materiaal spreekbeurt zeehonden De gewone zeehond Phoca vitulina De zeehonden van het Boudewijn Seapark te Brugge zijn net als de dolfijnen en zeeleeuwen
DE BRUINVIS. Kleinste walvisachtige van ons grootste natuurgebied, de Noordzee
DE BRUINVIS Kleinste walvisachtige van ons grootste natuurgebied, de Noordzee Bruinvis paspoort Lengte Gewicht Leeftijd Groepsgrootte 1-10 Voedsel vrouw ± 1,60 m man ± 1,45 m vrouw ± 60 kg man ± 50 kg
informatie: zeehonden
informatie: zeehonden Zeehonden zijn de acrobaten van de zee, maar op het land komen ze nogal onhandig over. Hoewel ze met gemak met 35 kilometer per uur door het water sjezen, halen ze op het droge maar
IMARES Wageningen UR. Overzicht van verzamelde onderzoeksdata aan zeezoogdieren in de Eems-Dollard sinds 2007. K. Lucke, H. Lindeboom Rapport C108-11
Overzicht van verzamelde onderzoeksdata aan zeezoogdieren in de Eems-Dollard sinds 2007 K. Lucke, H. Lindeboom Rapport C108-11 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem
Ik ben het Net. Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! VISSERIJ 7 8 GROEP. Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer.
VISSERIJ Ik ben het Net Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Europese Unie Haring! Verse
Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2015 en januari 2016
Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2015 en januari 2016 Floor A. Arts, Sander Lilipaly, Pim A. Wolf en Lotte Wijnants Delta Project Management Midwintertelling
Eénjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia en andere zoutminnende soorten (H1310) Verkorte naam: Zilte pionierbegroeiingen
Eénjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia en andere zoutminnende soorten (H1310) Verkorte naam: Zilte pionierbegroeiingen 1. Status Habitatrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding
Eikenprocessierups en klimaatverandering,
Indicator 26 maart 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Sinds de eerste waarneming van
Zeezoogdieren in de Eems Evaluatie van de Vliegtuigtellingen van zeezoogdieren tussen oktober 2007 en september 2008
Zeezoogdieren in de Eems Evaluatie van de Vliegtuigtellingen van zeezoogdieren tussen oktober en september Sophie Brasseur, Tamara van Polanen Petel, Meike Scheidat, Erik Meesters, Hans Verdaat, Jenny
Trend van vleermuizen,
Indicator 14 oktober 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Lange tijd zijn vleermuizen
Planten uit de Habitatrichtlijn
Indicator 28 februari 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Kruipend moerasscherm, groenknolorchis
[datum woensdag 15 april, auteur Guido Keijl, gepubliceerd op www.walvisstrandingen.nl]
Jaaroverzicht walvisstrandingen 2014 [datum woensdag 15 april, auteur Guido Keijl, gepubliceerd op www.walvisstrandingen.nl] Het totale aantal aangespoelde walvissen in 2014 is wat lager uitgekomen dan
Bever, Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 3 december 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Dankzij herintroducties (vanaf
Wageningen IMARES Harder en zeebaars
Harder en zeebaars Biologie en visserij in Nederland en Europa Tammo Bult, Floor Quirijns, Harriët van Overzee, Stijn Bierman is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO Harder en Zeebaars
Bodemgebruik in Nederland,
Indicator 1 oktober 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken Sinds 1979 zijn de oppervlakten
Wat beweegt de Bruinvis? Mardik Leopold
Wat beweegt de Bruinvis? Mardik Leopold IMARES This side of paradise, 30-08-2015, Haren Even voorstellen: een mini-walvis Voordelen van klein zijn: Ontlopen van competitie Hogere productie en dus reproductie
De ramp in 1953 waarbij grote stukken van Zeeland, Noord-Brabant en Zuid- Holland overstroomden.
Meander Samenvatting groep 6 Thema 1 Water Samenvatting De watersnoodramp In 1953 braken tijdens een zware storm de dijken door in Zeeland en delen van Noord-Brabant en Zuid-Holland. Het land overstroomde.
Eikenprocessierups en klimaatverandering,
Indicator 31 januari 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Sinds de eerste waarneming van
... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit?
... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit? Samen voor een gezonde zee!... Stichting De Noordzee is de onafhankelijke natuur- en milieuorganisatie die zich inzet voor een duurzaam gebruik van de Noordzee en
Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2013
Ministerie van Infrastructuur en Milieu Centrale Informatievoorziening Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2013 Floor A. Arts RWS Centrale Informatievoorziening
Geoorde fuut (Podiceps nigricollis) (A008) 1. Status: 2. Kenschets. 3. Ecologische vereisten
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Geoorde fuut (Podiceps nigricollis)
Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2017 en januari 2018
Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2017 en januari 2018 Sander J. Lilipaly Floor A. Arts Maarten Sluijter Pim A. Wolf Postbus 315 Edisonweg 53D 4100
Konijnen en vergrassing en verstruiking duinen,
Indicator 25 september 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Konijnen zijn in de tweede
WOt. Zeezoogdieren op de Noordzee. Achtergronddocument bij Natuurverkenning werkdocumenten. S.C.V. Geelhoed & T.
258 Zeezoogdieren op de Noordzee Achtergronddocument bij Natuurverkenning 2011 WOt Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu werkdocumenten S.C.V. Geelhoed & T. van Polanen Petel Zeezoogdieren op de
Gemiddeld kindertal per vrouw, 2014
Indicator 19 maart 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2014 bedroeg het gemiddeld
Op zoek naar walvissen in de Oosterschelde
Op zoek naar walvissen in de Oosterschelde Het leefgebied van de bruinvis De bruinvis is de kleinste en ook de meest voorkomende walvisachtige in de Noordzee en Waddenzee. In de Oosterschelde is de bruinvis
De orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka
De orka De orka is de grootste soort uit de familie van de dolfijnen. De orka heeft een gezet lichaam, met een stompe snuit. Het dier heeft één spuitgat, en grote peddelvormige buikvinnen. Wil je zelf
Bruinvis in de zuidelijke Noordzee: terug van weg geweest
Bruinvis in de zuidelijke Noordzee: terug van weg geweest Steve Geelhoed Zelfs voor de meest verstokte landrot zal het geen nieuws zijn dat de bruinvis terug is in de Lage Landen. Het aantal meldingen
Inspraakwijzer. Ontwerpbesluiten voor drie mariene gebieden. Ministerie van Economische Zaken Postbus ek Den Haag
Inspraakwijzer Ontwerpbesluiten voor drie mariene gebieden Deze publicatie is een uitgave van: Ministerie van Economische Zaken Postbus 20401 2500 ek Den Haag Datum ordernummer Ontwerpbesluiten voor drie
Toerisme in Caribisch Nederland 2016
Paper Toerisme in Caribisch Nederland 216 Juli 217 CBS Centraal Bureau voor de Statistiek Losse elektronische publicatie, 1 Inhoud 1. Bonaire 3 1.1 Samenvatting 216 3 1.2 Toeristen per vliegtuig 4 1.3
Omschrijving beleidsruimte
BIJLAGE 2. TRANSPONERINGSTABELLEN Tabel 1. Vogelrichtlijn Richtlijn 2009/147/EG van het Europees Parlement en de Raad van 30 november 2009 inzake het behoud van de vogelstand (PbEU 2010, L 20) Vogelrichtlijn
Spreekbeurt of Werkstuk over dolfijnen
Spreekbeurt of Werkstuk over dolfijnen Als mensen het woord dolfijn horen, denken de meeste mensen meteen aan een tuimelaardolfijn (Tursiops truncatus). Deze dolfijnen zijn bekend van dolfinaria, boeken,
Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken.
De Waddenzee Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. 2p 40 In de informatie worden biotische en
Eilanden en biotische veranderingen in zee. Dr. ir. M.J. Baptist
Eilanden en biotische veranderingen in zee Dr. ir. M.J. Baptist Megasuppletie Zandmotor Megasuppleties kunnen in de vorm van een eiland of schiereiland worden uitgevoerd. Eerste ontwerp ( Kustboekje,
Sophie Brasseur, Ingrid Tulp & Peter Reijnders
Het gaat goed met de Gewone zeehond (Phoca vitul'ma) in de Waddenzee. Met de groei van de populatie rijst bij beheerders de vraag of de dieren invloed hebben op, of juist beïnvloed worden door andere gebruikers
Ingekorven vleermuis (Myotis emarginatus) H1321. 1. Status: 2. Kenschets. Habitatrichtlijn Bijlage II (inwerkingtreding 1994)
Profielen Habitatsoorten, versie 1 september 2008 Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen
Functioneren kunstmatige eilanden voor visdieven in de Inlaag Oesterput op Noord-Beveland en in de Inlaag Neeltje Jans: Broedseizoen 2016
Functioneren kunstmatige eilanden voor visdieven in de Inlaag Oesterput op Noord-Beveland en in de Inlaag Neeltje Jans: Broedseizoen 2016 Mark Hoekstein & Sander Lilipaly Delta ProjectManagement (DPM)
Vogelmonitoring Natuurcompensatie Maasvlakte II
Vogelmonitoring Natuurcompensatie Maasvlakte II 1. (o.a.) Ruben Fijn, Theo Boudewijn, Job de Jong, Camiel Heunks, Robert Jan Jonkvorst, Peter van Horssen *, Martin Poot ** 2. (o.a.) Wouter Courtens, Hilbran
Gevlekte witsnuitlibel (Leucorrhinia pectoralis) H1042. 1. Status:
Gevlekte witsnuitlibel (Leucorrhinia pectoralis) H1042 1. Status: Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de
informatie: schelpen - slakken
informatie: schelpen - slakken Er leven tientallen soorten slakken op het wad en op de bodem van de Noordzee. Hun huisjes vind je vaak als schelpen op het strand. Er zijn slakjes die vooral grazend door
Mogelijke effecten van opening van de Haringvlietsluizen op zeehonden
Mogelijke effecten van opening van de Haringvlietsluizen op zeehonden Auteurs Jessica Schop, Jenny Cremer, Sophie Brasseur Wageningen University & Research rapport C041/18 Mogelijke effecten van opening
8.5 Zilvermeeuw (Larus argentatus)
8.5 Zilvermeeuw (Larus argentatus) 1. Status De zilvermeeuw is een vogelsoort als bedoeld in artikel 3.1, eerste lid, Wnb, waarvoor een provinciale vrijstelling geldt. Deze vrijstelling betreft (op basis
Bijdrage provincies aan doelbereik Vogel- en Habitatrichtlijn,
Bijdrage provincies aan doelbereik Vogel- en Habitatrichtlijn, 2007-2012 Indicator 7 december 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Omschrijving beleidsruimte
TRANSPONERINGSTABELLEN Tabel 1. Vogelrichtlijn Richtlijn 2009/147/EG van het Europees Parlement en de Raad van 30 november 2009 inzake het behoud van de vogelstand (PbEU 2010, L 20) Vogelrichtlijn Omgevingswet/
De betekenis van een zandbank voor Heist voor de avifauna
De Zandbank te Heist, een boeiend fenomeen Seminarie Vrijdag 19 oktober 2007 De betekenis van een zandbank voor Heist voor de avifauna Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek Kliniekstraat 25, 1070 Brussel,
Visserijsterfte bij visbestanden in de Noordzee,
Indicator 21 augustus 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2017 werden de bestanden
1 ONDERWERP AANVRAAG PROCEDURE WETTELIJK KADER... 2
Inhoudelijke overwegingen Directoraat-generaal Agro en Bijlage nummer 1 Horend bij kenmerk 17102956 Inhoud 1 ONDERWERP AANVRAAG... 2 2 PROCEDURE... 2 3 WETTELIJK KADER... 2 3.1 Relevante artikelen Wet