Informatie voor studenten met een Vlaams diploma

Transcriptie

1 201

2 Informatie voor studenten met een Vlaams diploma Deze brochure is een eerste kennismaking met het aanbod masteropleidingen aan de Universiteit Gent gebundeld per faculteit. Er zijn dan ook 11 verschillende brochures beschikbaar. De meeste masteropleidingen zijn Nederlandstalige opleidingen. In een aantal faculteiten worden ook Engelstalige opleidingen aangeboden. De toelatingsvoorwaarden voor de Engelstalige opleidingen kunnen anders zijn voor studenten met een Vlaams diploma dan voor studenten met een buitenlands diploma. Een student met een buitenlands diploma die een masteropleiding wil aanvatten, moet de aanvraagprocedure opstarten om toegelaten te worden (zie Information for international degree students). Hieronder wordt duidelijk welke wegen je naar een masterdiploma brengen. Vervolgens krijg je informatie over alternatieve trajecten (p. ), dan worden de meest gebruikte termen toegelicht (p. ) en tenslotte maakt de praktische informatie je concreet wegwijs (p. -7). Verderop in de brochure vind je per master informatie over de inhoud en de opbouw van het programma, de beroepsuitwegen, de specifieke toelatingsvoorwaarden, een overzicht van de te volgen opleidingsonderdelen en eventueel de contactgegevens van de opleiding in kwestie Informatie voor studenten met een Vlaams diploma Een masterdiploma als einddoel Alternatieve trajecten Veel gebruikte termen Praktische info Info for international degree students Master in de farmaceutische zorg Master in de geneesmiddelenontwikkeling Master na master - Master in de ziekenhuisfarmacie Master na master - Master in de industriële farmacie Master na master - Master in de klinische biologie Stadsplan Deze brochurereeks biedt een zo volledig mogelijk overzicht van de masteropleidingen aangeboden door de UGent. Wijzigingen aan de programma s, de toelatingsvoorwaarden of het aanbod zijn steeds mogelijk. De informatie in deze brochure is bijgewerkt tot 1 januari 201. Recente informatie vind je op Durf Denken: dat is het credo van de Universiteit Gent. Kritische en onafhankelijke breinen studeren, onderzoeken, werken aan de Universiteit Gent. Ieder jaar dragen we deze boodschap uit via een creatieve en onderscheidende campagne. Ieder jaar roepen we onszelf en de buitenwereld op om mee te durven denken. Een masterdiploma als einddoel Je hebt al een diploma behaald in het hoger onderwijs en je wil (nog) een masterdiploma behalen? Dan zijn er diverse mogelijkheden. Als bezitter van een academisch bachelordiploma stroom je in de meeste gevallen rechtstreeks door naar de/een aansluitende master (= master-na-bacheloropleiding of ManaBa) (bv. bachelor taal- en letterkunde naar master historische taal- en letterkunde). Maar het is ook mogelijk om een ander traject af te werken. Als je een master wil volgen waartoe je geen rechtstreekse toegang hebt, zal je eerst een voorbereidingsprogramma moeten afwerken (bv. bachelor sociologie naar master pedagogische wetenschappen). Na een professioneel bachelordiploma werk je eerst een schakelprogramma af voor je toegang krijgt tot de daaropvolgende master (bv. bachelor ergotherapie naar master ergotherapeutische wetenschap). Heb je al een masterdiploma op zak, dan kan je een bijkomende masteropleiding (ManaBa) of een master-na-masteropleiding (ManaMa) volgen. In sommige gevallen kan je beginnen aan een masteropleiding na het volgen van een verkorte bacheloropleiding. In de lijst met toelatingsvoorwaarden is er meestal een opsplitsing in categorieën. Enerzijds staan de diploma s opgesomd die rechtstreeks toegang hebben tot de master, anderzijds de diploma s die onrechtstreeks toegang hebben: via schakelprogramma, via voorbereidingsprogramma of via verkorte bachelor. Als jouw diploma niet op de lijst voorkomt en je wil toch graag met die bepaalde master starten, neem dan contact op met het Adviescentrum voor Studenten. Faculteit Farmaceutische Wetenschappen Harelbekestraat 72, 9000 Gent T Trajectbegeleider Caroline.Vandenheede@UGent.be Grafisch ontwerp: - opmaak: Gedrukt met vegetale inkten op FSC-papier Druk en afwerking: en met elektriciteit voor 100 % opgewekt Fotografie: uit duurzame CO2-neutrale bronnen. Voor sommige master-na-masteropleidingen worden er bovenop de diplomavoorwaarde nog bijkomende voorwaarden gesteld zoals dossieronderzoek, toelatingsgesprek of geschiktheidstest: Een dossieronderzoek impliceert het indienen van een bundel met je motivatie, cv, studiecurriculum, informatie over je eindwerk, andere relevante gegevens (bv. reeds gevolgd aantal studiepunten in het betrokken studiedomein); Een toelatingsgesprek peilt o.m. naar de motivatie en eventueel naar de voorkennis m.b.t. de te volgen opleiding; Een geschiktheidstest kan verschillende vormen aannemen: een paper indienen of een test afleggen in verband met de vereiste voorkennis. Vanaf het academiejaar richt de UGent de academische opleidingen in die vandaag door haar partnerhogescholen worden aangeboden. Het betreft o.a. de opleidingen bestuurskunde en publiek management, handelswetenschappen, vertaler/tolk, industrieel ingenieur. In de respectieve brochures zijn die integrerende opleidingen als 'nieuw' aangeduid. Meer concrete info vind je terug op

3 Adviescentrum voor Studenten Sint-Pietersnieuwstraat 9000 Gent, T acs@ugent.be Alternatieve trajecten Veel gebruikte termen Studieomvangvermindering Credits of studiepunten Schakelprogramma Elke opleiding en elk opleidingsonderdeel wordt uitgedrukt in studiepunten. Eén studiepunt staat voor 2 à 0 uren studietijd. De studietijd is een schatting van de totale hoeveelheid tijd die nodig is om de opleiding/het opleidingsonderdeel te verwerken. Het is de som van het aantal contacturen en de tijd die nodig is voor de persoonlijke verwerking van de leerstof. Eén jaar studie staat voor 0 studiepunten. Het systeem van studiepunten komt overeen met de ECTS-normen die internationaal erkend zijn. ECTS staat voor European Credit Transfer System. Door middel van het leerkrediet houdt de Vlaamse overheid het volledige studieloopbaantraject bij van alle studenten. Alle info op Een schakelprogramma is een overgangsprogramma tussen een professionele bachelor (-jarige hogeschoolopleiding) en een master. Een schakelprogramma heeft een studieomvang van ten minste studiepunten en ten hoogste 90 studiepunten. Het bevat in de meeste gevallen de kernvakken uit het academisch bachelorprogramma. Een schakelprogramma heeft de bedoeling om de student de algemeen academische én domein specifieke competentie s bij te brengen om met redelijke kans op slagen de master opleiding aan te vatten. Het programma fungeert als toelatingsproef tot één specifieke masteropleiding en leidt niet tot een bachelordiploma. Minor Een voorbereidingsprogramma is een overgangsprogramma tussen een academische bachelor en een master, eventueel te volgen als de bachelor geen rechtstreekse toegang geeft tot de master. De klemtoon ligt vooral op de domeinspecifieke competenties aangezien studenten die eerder een academische opleiding volgden, al verondersteld worden de algemeen wetenschappelijke competenties te beheersen. Het programma fungeert als toelatingsproef tot één specifieke masteropleiding en leidt niet tot een bachelordiploma. Een specifiek bachelordiploma is de basisvoorwaarde om rechtstreeks of onrechtstreeks toegelaten te worden tot de masteropleiding (zie p. ). Een schakel- of voorbereidingsprogramma geeft op een gestructureerde manier vrijstellingen op basis van dat eerder behaalde diploma. Je zult slechts uitzonderlijk nog bijkomende vrijstellingen krijgen. Als je diploma echter niet vermeld wordt op de lijst van toegelaten diploma's kan je ook studieomvangvermindering in de bacheloropleiding aanvragen via individuele vrijstellingen. Dat kan op basis van creditbewijzen, eerder verworven kwalificaties (EVK) en eerder verworven competenties (EVC). >> EVK en creditbewijzen Studenten die over specifieke studiebewijzen beschikken, kunnen eventueel een vrijstelling verkrijgen voor bepaalde vakken. Vrijstellingen moeten steeds aangevraagd worden bij de betrokken faculteit. Die procedure is gratis. >> EVC Wie niet over de specifieke studiebewijzen beschikt maar tijdens de loopbaan via werkervaring of specifieke vorming de competenties verworven heeft die eigen zijn aan een opleidingsonderdeel, kan hiervoor een EVC-procedure opstarten. De procedure is niet gratis en vereist een gedetailleerde portfolio. Als je ervaring via het bekwaamheidsonderzoek erkend wordt, ontvang je een bekwaamheidsbewijs. Met dat bewijs van bekwaamheid kan je vrijstellingen aanvragen. Flexibele studietrajecten flexibel studeren > volg... voor studenten > studeren: flexibel studeren trajectbegeleiding Als je je studies wenst te spreiden (bijvoorbeeld om de combinatie met werk of gezin mogelijk te maken), dan zijn er een aantal opties. Zo kan je de opleiding deeltijds volgen (ongeveer de helft van het normale pakket) of je kunt een pakket op maat samenstellen. In het laatste geval spreken we over een geïndividualiseerd traject (GIT). Een GIT wordt altijd aangevraagd bij de betrokken faculteit. Elke faculteit heeft een trajectbegeleider die de aanspreekpersoon en begeleider is voor die procedure. De combinatie werken/studeren is dus in theorie mogelijk. Alle opleidingen aan de UGent worden in dagonderwijs aangeboden. Als werkstudent moet je dus werk- en studieschema zo goed mogelijk op elkaar proberen af te stemmen. Studenten die minstens 0 uren per maand tewerkgesteld zijn of een zelfstandige activiteit uitoefenen, kunnen het werkstudentenstatuut aanvragen. De faculteiten leggen in een facultair reglement vast welke faciliteiten worden verleend aan die studenten. Andere vervolgopleidingen Voor een overzicht van het aanbod, surf naar: > volg masteropleidingen (incl. postgraduaatsopleidingen) > volg permanente vorming en nascholing > volg specifieke lerarenopleiding Naast het aanbod van masters worden er aan de UGent nog een aantal vervolgopleidingen ingericht. Postgraduaten zijn opleidingen die qua structuur afwijken van de master-na-masteropleidingen (bv. minder dan 0 studiepunten, maar toch meer dan 20 studiepunten, afwezigheid van een masterproef ) of opleidingen die een beroepsvoorbereidend karakter hebben. Na afloop van een postgraduaatsopleiding krijg je een postgraduaatsgetuigschrift. Het studiegeld varieert van opleiding tot opleiding. Permanente vorming: alle opleidingsprogramma s die niet leiden tot een formeel diploma zijn gebundeld onder de term permanente vorming. Die programma s zijn zeer uiteenlopend qua omvang en duur. Ook de toelatingsvoorwaarden zijn erg verschillend en afhankelijk van de opleiding. Een opleiding uit de permanente vorming kan bekroond worden met een getuigschrift. Specifieke lerarenopleiding: de SLO leidt tot het diploma van leraar dat wordt uitgereikt na het behalen van het masterdiploma. De studieomvang bedraagt 0 studiepunten, waarvan 0 sp theorie en 0 sp praktijk. In sommige masteropleidingen (van minstens 120 sp) kun je tot 0 sp van het theoretische gedeelte van de SLO opnemen. Een minor bestaat uit een homogene groep opleidingsonderdelen die een verbredende focus heeft en die slechts zijdelings met de opleiding verband houdt. Vaak heeft de student de keuze tussen verschillende minors. Major Een major bestaat uit een homogene groep opleidingsonderdelen die een verdiepende focus heeft binnen een opleiding. Ook hier zijn er vaak verschillende keuzemogelijkheden. Masterproef De masterproef is het sluitstuk van een masteropleiding. Het is een persoonlijk wetenschappelijk werk over een onderwerp dat aansluit bij de gekozen opleiding en/of afstudeerrichting. Het onderwerp wordt gekozen in overleg met de promotor, dat is de professor die het werk begeleidt, samen met de wetenschappelijke staf. Het is de zelfstandige uitwerking van een wetenschappelijk onderwerp en houdt een zekere specialisatie in, een element waarnaar tijdens een sollicitatie dikwijls wordt gevraagd. Voorbereidingsprogramma Verkorte bacheloropleiding Een voorbereidings- of schakelprogramma bereidt de student voor op één wel bepaalde master. Een verkorte bachelor daarentegen zal de student alle doelstellingen van de bachelor bijbrengen. Een verkorte bachelor is dan ook omvattender dan een voorbereidings- of schakel programma. Het bachelordiploma biedt meer doorstroommogelijkheden naar diverse vervolgopleidingen en eventueel ook op de arbeidsmarkt.

4 Praktische info Voltijds / Deeltijds Start academiejaar Alle masteropleidingen worden in dagonderwijs georganiseerd. Ze worden zowel voltijds als halftijds ingericht. Halftijds betekent dat het vakkenpakket kan gespreid worden over het dubbele van de normaal voorziene studieduur. Sommige opleidingen kunnen ook over of jaar deeltijds gespreid worden. Het academiejaar start op 2 september 201. Inschrijven Gedetailleerde info over inschrijven > onderwijs en studie > inschrijving en administratie Als je student was aan de UGent in het academiejaar , krijg je elektronisch een uitnodigin g tot herinschrijving. Ook als je van opleiding wenst te veranderen is dat een her inschrijving die dus elektronisch moet gebeuren. Wie nooit eerder aan de UGent was ingeschreven, moet zich inschrijven als 'nieuwe student': Je kunt je vooraf elektronisch registreren op Hierdoor versnel je de inschrijvingsprocedure, maar het is nog geen definitieve inschrijving. Je inschrijving maak je definitief door je persoonlijk aan te melden in de foyer van het Universiteitsforum (Ufo), Sint-Pietersnieuwstraat. Je bent welkom van 1 juli tot en met 12 juli 201 en van augustus tot en met 20 september 201, van maandag tot vrijdag doorlopend van 10 tot 1 u. Breng je identiteitskaart mee en ook het originele diploma (of goed leesbare kopie ervan) dat toegang verleent tot de gekozen studie. Na die periode moet je je wenden tot de afdeling Studentenadministratie en studieprogramma's (Sint-Pietersnieuwstraat, 9000 Gent, T ). Studiegeld > volg... voor studenten > studentenadministratie: studiegeld Het studiegeld wordt ieder jaar bepaald in overleg met de verschillende universiteiten. Normaal gebeurt er alleen een indexaanpassing. De reële bedragen voor worden vastgelegd tegen uiterlijk 1 mei 201. De volgende bedragen waren van toepassing voor de bachelor- en masteropleidingen (diplomacontract zowel voor een voltijds modeltraject als voor een geïndividualiseerd traject) in en kunnen als referentie dienen: niet-beursstudent: 9,0 bijna-beursstudent: 0,0 beursstudent: 0,00 Voor de schakel- en de voorbereidingsprogramma s die afwijken van 0 studiepunten gebeurt er een verrekening volgens het aantal studiepunten. Voor bepaalde master-na-masteropleidingen wordt een verhoogd studiegeld gevraagd. Raadpleeg de website voor de juiste informatie. Lesroosters In deze brochure vind je per opleiding een overzicht van het vakkenpakket. De lesroosters zijn te vinden op > ga naar de opleiding van jouw keuze > onder het tabblad 'praktisch' vind je het respectieve lesrooster. Interuniversitair Een aantal masteropleidingen wordt interuniversitair ingericht. Praktisch betekent het dat ofwel de lesgevers uit verschillende universiteiten zich naar een bepaalde opleidingsplaats verplaatsen, of dat de studenten beurtelings aan de verschillende universiteiten les hebben, of dat de deel nemende universiteiten verschillende keuzepakketten in het kader van een opleiding aanbieden. rmatie hierover is te vinden bij de opleidingen in kwestie. Nog vragen over >> De opleidingen en toelatingsvoorwaarden Blijven er na het doornemen van de documentatie nog vragen over of wens je een persoonlijk gesprek, dan kan dat op het Adviescentrum. De studieadviseurs staan ter beschikking voor alle studenten. Voor een uitgebreid gesprek maak je best vooraf een afspraak. Adviescentrum voor Studenten, Sint-Pietersnieuwstraat, 9000 Gent, T , acs@ugent.be. >> Het sociaal statuut Voor informatie over studiefinanciering, kinderbijslag, het statuut van de deeltijdse student kan je terecht bij de Sociale Dienst, Sint-Pietersnieuwstraat 7, 9000 Gent, T of , SocialeDienst@UGent.be. >> Huisvesting Voor meer informatie over het huren van een kot of over de universitaire homes kan je terecht bij de afdeling Huisvesting, Stalhof, 9000 Gent, T , Huisvesting@UGent.be.

5 Info for international degree students Obtaining a master s degree? Glossary This brochure presents all master programmes offered by Ghent University. There are 11 brochures available, one for each faculty. Academic bachelor degrees Besides the Dutch programmes you will also find the international master programmes entirely taught in English and some English postgraduate studies. Contrary to the Dutch-taught programmes (which require Dutch proficiency), the international programmes are ideal for international degree students wishing to obtain a master s degree. A good knowledge of English however is required. Please check the language requirements for each master. You will find information on the objectives and the content of each international programme as well as details regarding the admission requirements, useful addresses, tuition fees, etc. The tuition fee mentioned with each master may vary slightly from year to year. Besides these programmes there are also a limited number of English permanent training programmes (see online course catalogue, classified per faculty). Most masters have their own website with specific information (the address can be found with each master in this brochure). Detailed information on the content of the programmes can be found in the online course catalogue of Ghent University ( > making an informed choice: study programme > related links: course catalogue). Advanced master degrees comprise 0 ECTS credits (1 year) and provide high standard specialization opportunities for holders of a particular master degree. They aim at deepening the knowledge and/or competences in a certain field of study. These programmes are open to students who hold a master degree or a four year bachelor degree; a preparatory course may be required. The programme is concluded by a master s dissertation which means an important part of the assessment. Successful students are awarded the degree of master. Postgraduate studies Info admission and application Erasmus Mundus Ghent University International Admissions Desk Office for Student Administration and Study Programmes Sint-Pietersnieuwstraat (Ufo), B-9000 Gent - Belgium T +2 (0) F +2 (0) internationalstudents@ugent.be comprise either 0 ECTS credits (1 year), 120 ECTS credits (2 years), 10 ECTS credits ( years) or 20 credits ( years). Master programmes build further on the knowledge acquired during the appropriate bachelor degree, bringing the student to an advanced level of knowledge and competences in a specific field of study. The programme is concluded by a master s dissertation which means an important part of the assessment. Successful students are awarded the degree of master. Postgraduate studies are study programmes of minimum 20 ECTS credits. They constitute study and learning paths intended to enable students to explore the competences acquired upon completion of a bachelor s or master s study, in greater depth and scope, as part of their further professional training. Successful students are awarded a postgraduate certificate, in some cases conferring a legally recognized professional qualification. International degree students who want to obtain a master s degree can only be admitted after an application procedure: Academic master degrees Attention: In the course catalogue all study programmes have been translated into English on behalf of international students and researchers. However, this does not mean that the language of instruction is automatically English as well; it is either Dutch or English. Important! More information Bachelor programmes comprise 10 ECTS credits ( years). Successful students are awarded the degree of bachelor. Getting acquainted with the culture Low Countries Studies is a programme for exchange students and other foreign students and researchers who are already studying or working as a researcher at Ghent University and who want to learn more about Flanders, Belgium and the Netherlands. The students are given a broad overview of various aspects of Flemish society and everyday customs in Flanders. Erasmus Mundus Master Courses are high-quality course programmes at master level, which were selected for funding by the European Commission. Each course programme is offered by a consortium of universities which are situated in different European countries. Students of an Erasmus Mundus Master Course study in at least two of these countries. After successfully completing the programme students are awarded a recognized double, multiple or joint diploma. International Course Programme - ICP Master programme organised by Ghent University and the Flemish Interuniversity Council (VLIRUOS). All programmes take up two academic years and lead to a MSc. degree. These courses focus on specific problems of developing countries. Credits Credits are based on ECTS-principles. At Ghent University 0 credits constitute a full-time programme of approximately one academic year. One credit equals 2 (max. 0) hours of education, study and assessment activities. To stimulate students to take responsibility for their own study progress, in Flanders a system of 'learning account' has been established recently. It is a means for the Flemish Government to have an overview of the study progress of all students. Detailed information can be found on > education and study > study support > learning account. 9

6 Master in de farmaceutische zorg Inhoud Arbeidsmarkt Als gevolg van de evolutie in de maatschappelijke rol van de apotheker worden twee masters ingericht, namelijk Master in de farmaceutische zorg en Master in de geneesmiddelenontwikkeling. Beide masters leiden tot de graad van apotheker. In beide masteropleidingen is namelijk de wettelijk voorziene stageperiode van 2 weken geïncorporeerd die noodzakelijk is om het diploma van apotheker te behalen. Door de veelzijdigheid van de opleiding heb je als afgestudeerde apotheker een brede waaier aan beroepsmogelijkheden. De opleiding bereidt in eerste instantie voor op het beroep van officina-apotheker. Hier is de vraag naar apothekers (hetzij als eigenaar, hetzij als provisor, adjunct of plaatsvervanger) substantieel groter dan het aanbod. Daarnaast komen ook veel afgestudeerden terecht in ziekenhuizen en verzorgingsinstellingen. De volledige opleiding tot Master in de farmaceutische zorg duurt vijf jaar, gespreid over drie bachelorjaren en twee masterjaren. De master is enkel toegankelijk voor studenten die in het bezit zijn van een academisch bachelordiploma in de farmaceutische wetenschappen. Houders van een ander academisch of professioneel bachelordiploma kunnen vrijstellingen en/of studieomvangvermindering aanvragen via de facultaire trajectbegeleider. In de Master in de farmaceutische zorg - Apotheker ligt het accent op de relatie patiënt-geneesmiddel, de relatie patiënt-apotheker en de relatie patiënt-geneesmiddel-zorgverstrekker, wat je met een overkoepelende term als farmaceutische zorg kan omschrijven. Je zult over het algemeen in de officina tewerk gesteld worden of verder doorstromen naar de master-na-masteropleiding Ziekenhuisfarmacie of het doctoraat. opbouw In beide masterjaren staat de wetenschappelijke farmaceutische opleiding centraal, met vrij veel aandacht voor de wetenschappelijke praktijk. Het programma vormt een smeltkroes van farmaceutisch-technologische, medisch-biologische, en specifiek farmaceutische kennis. In de masterjaren wordt ook aan geïntegreerde farmaceutische kennis gewerkt. Naast een aantal algemene vakken zijn er masteropleidingsspecifieke vakken die de eigenlijke differentiatie tussen beide masters vormen. Vanaf het eerste masterjaar kun je hiervoor keuzevakken volgen, wat je toelaat zelf nog een verdere oriëntatie in je studies in te bouwen, naar gelang je interesse of toekomstperspectieven. Ten slotte maak je net zoals in elke andere masteropleiding ook een masterproef. Het tweede masterjaar bestaat naast het theoretisch onderwijs eveneens uit 2 weken stage in de apotheek, alsook een aantal terugkomdagen, waarin de praktijkervaring geëvalueerd en bij gestuurd wordt. Je kan trouwens al een deel van de stage lopen in de vakantieperiode die volgt op het eerste jaar master. >> officina als apotheker-eigenaar: de apotheker is eigenaar van de apotheek en tevens titularis; het is de meest bekende vorm van de openbare apotheek; als provisor: de apotheker-titularis werkt in de apotheek die eigendom is van een derde persoon, al dan niet apotheker, van een coöperatieve vereniging of van een vennootschap; als adjunct-apotheker: de apotheker werkt in dienst van een apotheker-eigenaar of een provisor; als plaatsvervanger: de apotheker vervangt, vol- of deeltijds, gedurende een welbepaalde termijn, een titularis of adjunct in geval van ziekte of vakantie. Werken als provisor, adjunct of plaatsvervanger is een volwaardige vorm van beroepsbeoefening en niet zomaar een alternatief dat voortvloeit uit de vestigingswet (d.d. 1970). Momenteel kiezen trouwens meer en meer apothekers bewust voor deeltijds werken. Binnen een bestaande apotheek vormt dat minder een probleem. >> verzorgingsinstellingen Ziekenhuizen en doorgaans ook andere verzorgingsinstellingen beschikken over een interne officina die de farmaceutische dienstverlening binnen die instellingen verzorgt. Als ziekenhuisapotheker ben je verantwoordelijk voor de bereiding en de verdeling van de geneesmiddelen, evenals voor talrijke andere aspecten van de farmaceutische dienstverlening. Om het diploma van Master in de ziekenhuisfarmacie te behalen moet je een bijkomende specialisatie volgen onder de vorm van een interuniversitaire master-na-masteropleiding van één jaar. Je moet bovendien op de lijst van de erkende ziekenhuisapothekers worden ingeschreven. Daarnaast heb je ook de mogelijkheid om een loopbaan uit te bouwen bij wetenschappelijke instellingen van de overheid of in het onderwijs (ASO, hogescholen). 11

7 Master in de farmaceutische zorg Master in de geneesmiddelenontwikkeling 120 studiepunten w Voltijds of halftijds w Onderwijstaal: Nederlands w Diploma: Master of science Toelatingsvoorwa arden VOOR HOUDERS VAN EEN VLAAMS DIPLOMA Rechtstreeks: Ba farmaceutische wetenschappen Master ALGEMENE VAKKEN Microbiologie Bromatologie Farmacotherapie Immunologie Dringende geneeskundige hulpverlening Farmaco-epidemiologie Farmaceutische technologie Toxicologie Farmaceutische wetgeving en deontologie Farmaceutische zorg en rationeel geneesmiddelengebruik Farmaco-economie KEUZEVAKKEN 7 1 Communicatievaardigheden Apotheek-informatica Medische materialen in de thuiszorg Parasitologie Dieetproducten Drugs Laboratoriumdiagnose Voedselveiligheid Dermofarmacie Cosmetologie Kritische evaluatie van homeopathie en fytotherapie Veterinaire geneesmiddelen Vak uit de studieprogramma s UGent (max. sp) STAGE 2 met geïntegreerde farmaceutische kennis MASTERPROEF 2 Inhoud Arbeidsmarkt Als gevolg van de evolutie in de maatschappelijke rol van de apotheker worden twee masters ingericht, namelijk Master in de farmaceutische zorg en Master in de geneesmiddelenontwikkeling. Beide masters leiden tot de graad van apotheker. In beide masteropleidingen is namelijk de wettelijk voorziene stageperiode van 2 weken geïncorporeerd die noodzakelijk is om het diploma van apotheker te behalen. De veelzijdigheid van de opleiding biedt jou als afgestudeerde apotheker een brede waaier aan beroepsmogelijkheden. Recente cijfers geven aan dat ruim 0 % van de afgestudeerde apothekers een carrière uitbouwt buiten de klassieke officina. In 2009 waren er in België meer dan mensen tewerkgesteld in de farmaceutische industrie. Gezien de omvang en de sterke groei van de sector zijn er talloze mogelijkheden voor apothekers in de meest diverse functies: De volledige opleiding tot Master in de geneesmiddelen ontwikkeling duurt vijf jaar, gespreid over drie bachelorjaren en twee masterjaren. De master is enkel toegankelijk voor studenten die in het bezit zijn van een academisch bachelordiploma in de farmaceutische wetenschappen. Houders van een ander academisch of professioneel bachelordiploma kunnen vrijstelling en en/of studieomvangvermindering aanvragen via de facultaire trajectbegeleider. De Master in de geneesmiddelenontwikkeling - Apotheker is toegespitst op het geneesmiddelenonderzoek en bereidt je beter voor op een functie in de industrie en het onderzoek, al dan niet na het volgen van een master-na-masteropleiding zoals Industriële farmacie en Klinische biologie, of na het doctoraat. Opbouw In beide masterjaren staat de wetenschappelijke farmaceutische opleiding centraal, met vrij veel aandacht voor de wetenschappelijke praktijk. Het programma vormt een smeltkroes van farmaceutisch-technologische, medisch-biologische, en specifiek farmaceutische kennis. In de masterjaren wordt ook aan geïntegreerde farmaceutische kennis gewerkt. Naast een aantal algemene vakken zijn er masteropleidingsspecifieke vakken die de eigenlijke differentiatie tussen beide masters vormen. Vanaf het eerste masterjaar kun je hiervoor keuzevakken volgen, wat je toelaat zelf nog een verdere oriëntatie in je studies in te bouwen, naar gelang je interesse of toekomstperspectieven. Contact Universiteit Gent Faculteit Farmaceutische Wetenschappen Trajectbegeleider Dr. Caroline Van den heede Caroline.Vandenheede@UGent.be Harelbekestraat 72, 9000 Gent, T Adviescentrum voor Studenten Sint-Pietersnieuwstraat, 9000 Gent T acs@ugent.be 12 Ten slotte maak je net zoals in elke andere masteropleiding ook een masterproef. Het tweede masterjaar bestaat naast het theoretisch onderwijs eveneens uit 2 weken stage in de apotheek, alsook een aantal terugkomdagen, waarin de praktijkervaring geëvalueerd en bij gestuurd wordt. Je kan trouwens al een deel van de stage lopen in de vakantieperiode die volgt op het eerste jaar master. >> Productie en kwaliteitscontrole van geneesmiddelen productiemanager QA (quality assurance) - verantwoordelijke validatiemanager >> Onderzoek en ontwikkeling (R&D) ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen op het vlak van de zuivere research ontwikkeling van galenische vormen experimentele en klinische farmacologie >> Wetenschappelijk-administratieve functies opsteller van geneesmiddelendossiers met het oog op goedkeuring en registratie opsteller van wetenschappelijke informatie verantwoordelijke voor publiciteit en voorlichting verantwoordelijke voor geneesmiddelenbewaking opvolger van klinische studies in de verschillende ontwikkelingsfasen medical writer >> Commerciële functies marketing onderzoeker product manager en sales manager informeren van artsen, apothekers Hoewel je als apotheker rechtstreeks aan de slag kunt in de industrie, kan je ook een interuniversitaire master-na-masteropleiding tot Master in de industriële farmacie (0 sp) volgen. Ook buiten de farmaceutische sector vinden we apothekers terug. Voorbeelden hiervan zijn de voedingsindustrie, cosmeticaindustrie, veevoedersector. We vinden tevens overwegend apothekers terug in het domein van de bioanalyse. Zo hebben vele forensische (gerechts)toxicologen een apothekersopleiding genoten. Of er zijn de apotheker-biologen in de klinische biologie. Dat zijn specialisten met kennis van menselijke fysiologie en inzichten in de biologische merkers om pathologische toestanden te detecteren en hun evolutie te volgen. Hiervoor moet je echter de master-na-masteropleiding Master in de klinische biologie volgen (120 sp + drie jaar stage). Daarnaast heb je ook de mogelijkheid om een loopbaan uit te bouwen in wetenschappelijke instellingen van de overheid of in het onderwijs (ASO, hogescholen). Zelfs op Europees niveau zijn apothekers tewerkgesteld, o.a. in het European Medicines Evaluation Agency (EMEA) in London. 1

8 Master in de geneesmiddelenontwikkeling 120 studiepunten w Voltijds of halftijds w Onderwijstaal: Nederlands w Diploma: Master of science Toelatingsvoorwa arden VOOR HOUDERS VAN EEN VLAAMS DIPLOMA Master Rechtstreeks: ALGEMENE VAKKEN Ba farmaceutische wetenschappen Microbiologie Bromatologie Farmacotherapie Immunologie Dringende geneeskundige hulpverlening Gevorderde geneesmiddelenanalyse Farmaceutische technologie Toxicologie Farmaceutische wetgeving en deontologie Farmaceutische zorg en rationeel geneesmiddelengebruik KEUZEVAKKEN 7 1 Bioanalyse Gevorderde farmaceutische biotechnologie Enzymologie Macroscopische en microscopische beeldvorming Geneesmiddelendesign Inleiding tot de klinische studies Medische laboratoriumtechnieken en immunochemie Biofarmacie Registratie van geneesmiddelen Milieutoxicologie Gevorderde farmaceutische technologie Vak uit de studieprogramma s UGent (max. sp) STAGE 2 met geïntegreerde farmaceutische kennis MASTERPROEF 2 Contact Universiteit Gent Faculteit Farmaceutische Wetenschappen Trajectbegeleider Dr. Caroline Van den heede Caroline.Vandenheede@UGent.be Harelbekestraat 72, 9000 Gent, T Adviescentrum voor Studenten Sint-Pietersnieuwstraat, 9000 Gent T acs@ugent.be 1

9 Master in de ziekenhuisfarmacie Interuniversitaire opleiding i.s.m. de Katholieke Universiteit Leuven, de Universiteit Antwerpen en de Vrije Universiteit Brussel Coördinatie door de Katholieke Universiteit Leuven Master in de ziekenhuisfarmacie 0 studiepunten w enkel deeltijds w Onderwijstaal: Nederlands w Diploma: Master of science Toelatingsvoorwa arden VOOR HOUDERS VAN EEN VLAAMS DIPLOMA inhoud De interuniversitaire master-na-masteropleiding Master in de ziekenhuisfarmacie heeft tot doel je op te leiden voor een specifieke maatschappelijke loopbaan in de ziekenhuisapotheek. Je krijgt een grondige vorming in de verschillende domeinen waar je als ziekenhuisapotheker - binnen een milieu van medici en paramedici - je expertise, kennis en vaardigheden moet kunnen aanwenden om als een gewaardeerd partner in de gezondheidszorg binnen de ziekenhuizen je plaats te bekleden. Het studieprogramma werd op basis van een uitvoerige consultatie afgestemd op de meest recente tendensen, ontwikkelingen en vereisten binnen de ziekenhuisfarmacie, zodat je op het einde van de opleiding beschikt over kennis, vaardigheden en attitudes in verband met de diverse verantwoordelijkheden van de apotheker in het ziekenhuis. opbouw De opleiding, conform de Europese normen, maakt je vertrouwd met alle aspecten die te maken hebben met een ziekenhuisapotheek (geneesmiddelproductie, wetgeving, organisatie en beheer, ziekenhuishygiëne, geneesmiddeldistributie, communicatie met directie, artsen en paramedisch personeel, informaticasystemen, kwaliteitszorg ). De opleiding tot ziekenhuisapotheker is opgesplitst in een interuniversitaire master-na-masteropleiding van 0 studiepunten en een driejarige beroepsbekwaming onder de vorm van stage in een ziekenhuisapotheek. De beroepsbekwaming maakt geen deel uit van de academische opleiding en valt onder de bevoegdheid van de federale Erkenningscommissie Ziekenhuisfarmacie. Zowel het behalen van het diploma van de academische opleiding Ziekenhuisfarmacie als het getuigschrift van de driejarige beroepsbekwaming zijn noodzakelijk voor het verkrijgen van een erkenning als ziekenhuisapotheker, wat noodzakelijk is om als apotheker tewerkgesteld te zijn in een ziekenhuisapotheek (zoals vastgelegd bij Ministerieel Besluit). Het academische luik van de opleiding omvat 0 studiepunten, gespreid over een periode van drie jaar. De opleidingsonderdelen Ziekenhuishygiëne, Farmacotherapie, Fysiopathologie en Organisatie en beheer worden tijdens het eerste jaar gedoceerd, terwijl Farmaceutische technologie, Radiofarmaca en contrastverhogende producten, Medische hulpmiddelen en implantaten, Wetgeving, Klinische farmacie en Inleiding tot management tijdens het tweede jaar aan bod komen. De masterproef wordt tijdens het derde jaar ingepland. De hoorcolleges hebben tijdens het eerste jaar plaats in september (start op 1 september) en verder gedurende maximaal één dag per week in de periode oktober-mei. De hoorcolleges tijdens het tweede jaar verlopen in twee lessenblokken van twee weken tijdens de maanden september en januari en verder gedurende één dag per week in de periode oktober-mei. Alle examens zijn schriftelijk en vinden plaats in de maand juni. Je voert de masterproef uit in het ziekenhuis waar je de beroepsbekwaming doet. 1 Je schrijft ieder jaar in aan één van de deelnemende universiteiten en neemt hogervernoemde vakken op in je individueel studieprogramma in de respectieve jaren zoals hiervoor aangegeven. De lessen worden gedoceerd aan de diverse deelnemende universiteiten: UGent, K.U.Leuven, VUB en UA. De beroepsbekwaming (stage) staat onder toezicht van de Erkenningscommissie Ziekenhuisfarmacie. De gemengde nationale commissie is samengesteld uit leden van de beroepsverenigingen Ziekenhuisapotheker en ZAP-leden van de universiteiten. De stage kan je enkel lopen in ziekenhuisapotheken die daartoe erkend werden door de Erkenningscommissie. De beroepsbekwaming tijdens de eerste twee jaren is gestructureerd in vier modules: Distributie, Nosocomiale infecties, Klinische Farmacie en Bereidingen. Tijdens het derde jaar zal een praktische specialisatie gebeuren in één van de vier modules en rond dat onderwerp voer je eveneens de masterproef uit. Vermits sommige stageplaatsen niet alle aspecten van beroepsbekwaming kunnen aanbieden, is het mogelijk dat je een gedeelte van de stage op een tweede stageplaats moet lopen. Master Rechtstreeks: ALGEMENE VAKKEN Ma farmaceutische zorg Ma geneesmiddelenontwikkeling opleiding(en) oude structuur: apotheker Ziekenhuishygiëne Farmacotherapie: Capita Selecta Fysiopathologie: Capita Selecta Organisatie en beheer van de ziekenhuisapotheek Farmaceutische technologie voor het ziekenhuis Radiofarmaca en contrastverhogende producten Medische hulpmiddelen en implantaten Wetgeving Inleiding tot klinische farmacie Inleiding tot bedrijfsmanagement 9 MASTERPROEF 1 arbeidsmarkt Ziekenhuisapothekers vinden we uiteraard voornamelijk terug in ziekenhuizen. Bij KB van //91 is immers bepaald dat elk ziekenhuis over een ziekenhuisapotheek moet beschikken. Het minimum aantal ziekenhuisapothekers is 0, voltijds equivalent per 7 bedden. Naast de geneesmiddelendistributie en geneesmiddelenbereiding moet de ziekenhuisapotheker instaan voor een veilig en doel treffend gebruik van de geneesmiddelen en het beheer van de ziekenhuisapotheek. Door de aard van de functie zetelt de ziekenhuisapotheker gewoonlijk in het comité voor geneesmiddelen, het comité voor steriele materialen en het comité voor ziekenhuis hygiëne. Zin voor overleg en multidisciplinaire samenwerking zijn dan ook vaardigheden waarover kandidaat-ziekenhuisapothekers bij voorkeur moeten beschikken. De specialisatieopleiding verruimt echter ook de kansen van wie buiten de ziekenhuissector aan de slag wil, bv. in farmaceutische bedrijven, verzorgingsinstellingen, overheidsdiensten, meer bepaald in die functies waar kennis van de werking van de ziekenhuisapotheek belangrijk is. Een aantal afgestudeerden vinden we terug in functies die verband houden met de registratie van en informatie over geneesmiddelen en het opvolgen van producten die op de markt zijn. Contact Universiteit Gent Faculteit Farmaceutische Wetenschappen Vakgroep Geneesmiddelenleer Prof. dr. Chris Vervaet Harelbekestraat 72, 9000 Gent, T Adviescentrum voor Studenten Sint-Pietersnieuwstraat, 9000 Gent T acs@ugent.be 17

10 Master in de industriële farmacie Interuniversitaire opleiding i.s.m. de Katholieke Universiteit Leuven, de Universiteit Antwerpen en de Vrije Universiteit Brussel Coördinatie door de Faculteit Farmaceutische Wetenschappen van de UGent Master in de industriële farmacie 0 studiepunten w Voltijds of halftijds w Onderwijstaal: Nederlands w Diploma: Master of science Toelatingsvoorwa arden VOOR HOUDERS VAN EEN VLAAMS DIPLOMA inhoud arbeidsmarkt De interuniversitaire master-na-masteropleiding Master in de industriële farmacie heeft als doelstelling apothekers te bekwamen in de diverse functies die een industrieapotheker in een farmaceutisch bedrijf op zich kan nemen. Hiertoe behoren o.m. de productie en analyse van geneesmiddelen, de kwaliteitscontrole, de ontwikkeling van galenische vormen, de registratie van geneesmiddelenpreparaten, het klinisch onderzoek, de regulatory affairs, de marketing van farmaceutische producten opbouw De tewerkstellingsmogelijkheden voor industrieapothekers zijn vrij rooskleurig. We vinden de industrieapothekers uiteraard voor-namelijk terug in farmaceutische bedrijven. Zij fungeren er als verantwoordelijken voor de analyse of productie van geneesmiddelen, als kwaliteitsmanager Wie bovendien beschikt over een commerciële geest en bedrijfservaring of een economische scholing, komt in aanmerking voor een job als product of sales manager, verantwoordelijke voor publiciteit en voorlichting, medical writer of andere meer commercieel-administratieve functies. Ook bepaalde functies in cosmeticabedrijven en de voedingsindustrie behoren tot de tewerkstellingsmogelijkheden. Het eerste semester is geheel gewijd aan de masterproef. De masterproef omvat onderzoek in een laboratorium gedurende vier maanden, gevolgd door een schriftelijke rapportering onder de vorm van een te verdedigen scriptie. Naast de Doctors in de farmaceutische wetenschappen worden weliswaar in mindere mate ook industrieapothekers inge schakeld in het wetenschappelijk onderzoek of fungeren ze als administratieve medewerkers in de medische departementen. In het tweede semester worden de lessen aan de diverse deelnemende universiteiten gedoceerd: de UGent, K.U.Leuven, VUB en UA. Over de praktische organisatie bezorgt de coördinator bij het begin van het tweede semester (februari) de studenten de nodige informatie. Om in aanmerking te komen voor een officiële erkenning van industrieapotheker door het Ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid moet je, na het behalen van het diploma van Master in de industriële farmacie, een stageperiode doorlopen van minimum zes maanden in een farmaceutische productie-eenheid gevestigd binnen de EU. De stage als dusdanig maakt geen deel uit van het academisch opleidingsprogramma tot industrieapotheker. Master Rechtstreeks: ALGEMENE VAKKEN Ma farmaceutische zorg Ma geneesmiddelenontwikkeling opleiding(en) oude structuur: apotheker Analyse en kwaliteitscontrole Biotechnologie Farmaceutische technologie Beheer, wetgeving, economie Klinisch onderzoek Aanvullingen in de industriële farmacie 1 7 MASTERPROEF 29 rmatie is beschikbaar op Studenten die na het afstuderen stage wensen te lopen, kunnen hiervoor terecht bij Prof. dr. J.-P. Remon. Contact Universiteit Gent Faculteit Farmaceutische Wetenschappen Vakgroep geneesmiddelenleer Prof. Dr. J.-P. Remon - Jeanpaul.Remon@UGent.be Dhr. B. Vandenbussche - Bruno.Vandenbussche@UGent.be Harelbekestraat 72, 9000 Gent, T Adviescentrum voor Studenten Sint-Pietersnieuwstraat, 9000 Gent T acs@ugent.be

11 Master in de klinische biologie (voor apothekers) Master in de klinische biologie (voor apothekers) 120 studiepunten w Voltijds of halftijds w Onderwijstaal: Nederlands w Diploma: Master of science Toelatingsvoorwa arden VOOR HOUDERS VAN EEN VLAAMS DIPLOMA inhoud De klinische biologie is een discipline in de gezondheidszorg waarin laboratoriumtesten op lichaamsvochten uitgevoerd worden met het doel een ziekte te diagnosticeren, een balans op te maken van de werking van een orgaan of het effect van een behandeling te beoordelen. In dat verband vormt de Master in de klinische biologie (voor apothekers) specialisten met kennis van vooreerst de menselijke fysiologie en van de biologische merkers voor de detectie van pathologische toestanden, en daarnaast van de methoden voor de analyse van de parameters in diverse biologische matrices (bloed, urine, speeksel, faeces, weefsels ). Je wordt opgeleid voor een functie met verantwoordelijkheid op medisch raadgevend en analytisch vlak in de keten van de gezondheidszorg, die je voorbereidt op een leidinggevende functie in een klinisch laboratorium. Concreet moet je in staat zijn als bereikbare eerstelijns medische wacht voor een klinisch laboratorium te fungeren, op wie zowel het laboratoriumpersoneel als de aanvragende artsen een beroep kunnen doen voor testselectie, bemonsteringsinstructies en testinterpretatie. Samen met een praktische stage in erkende klinische laboratoria is de opleiding vereist om een erkenning als apotheker-klinisch bioloog te verwerven. opbouw De opleiding omvat twee niveaus. Ten eerste is er de academische opleiding van 120 studiepunten (twee jaar) aan de universiteit, waarin de basiskennis van de drie hoofddisciplines (medische chemie, hematologie, microbiologie) van de klinische biologie verworven wordt. Ten tweede is er een postacademische opleiding van drie jaar waarin de basiskennis in de disciplines uitgediept wordt. De tweejarige opleiding heeft tot doel de medische en bioanalytische kennis van de kandidaten te verstevigen via een theoretisch programma met contacturen, aangevuld met stages en praktisch onderricht in laboratoria. De tweejarige opleiding vindt gedeeltelijk plaats in de eigen faculteit, maar ook in het UZ Gent, samen met de geneesheren-kandidaat-klinisch biologen. De verdere opleiding (drie jaar) bestaat nagenoeg uitsluitend uit stages en gebeurt in erkende laboratoria voor klinische biologie onder leiding van een erkend stagemeester. Zij kan gecumuleerd worden met de postgraduaat specialisatieopleiding Gebruik van radio-isotopen voor medische diagnostiek. Bij het begin van de opleiding moet je als apotheker kandidaat-specialist een aangetekend schrijven richten aan de secretaris van de bevoegde Erkenningscommissie met opgave van het studie- en stageplan dat je van plan bent te volbrengen. Het stageplan moet de totaliteit van alle stages gedurende de opleiding van vijf jaar omvatten en moet een stageperiode van minstens 12 maanden in elk van de hoofddisciplines voorzien. De Erkenningscommissie keurt het stageplan goed en waakt over de toepassing ervan. Het is steeds mogelijk het stage plan in de loop van de opleiding te wijzigen, mits de Erkennings commissie de gevraagde wijzigingen goedkeurt. De Erkennings commissie kan onder bepaalde voorwaarden het behalen van een doctoraat in één van de disciplines van de klinische biologie voor een gedeelte van de studieopleiding in aanmerking nemen. 20 Aangezien het aantal opleidings(stage)-plaatsen beperkt is, vindt jaarlijks een selectie van de kandidaten plaats op basis van hun studiecurriculum en het schrijven/voorstellen/verdedigen van een studie rond een actueel thema in het domein van de klinische biologie, opgegeven door de selectiecommissie. Laatstejaarsstudenten worden reeds tot de selectieproef toegelaten. In de regel starten aan de Universiteit Gent jaarlijks een tweetal apothekers met de opleiding klinische biologie. Je voert de masterproef uit tijdens je stage. Het onderwerp moet aansluiten bij de dagelijkse praktijk uit één van de domeinen van de klinische biologie. Je zal bv. een nieuwe analysemethode, een methodevergelijking op statistische basis, een correlatie tussen testresultaten en diagnose zelfstandig uitdiepen, analyseren en bespreken. Het onderzoek zal resulteren in ten minste één openbaar te verdedigen A-1 publicatie, waarvan jij eerste auteur bent. Hoewel de stagemeester de dagelijkse supervisie voor de uitwerking van de masterproef uitvoert, fungeert één van de lesgevers van de opleiding als academisch promotor. Master Na geschiktheidsonderzoek: ALGEMENE VAKKEN Ma farmaceutische zorg Ma geneesmiddelenontwikkeling opleiding(en) oude structuur: apotheker Aanvullingen in de medische chemie Aanvullingen in de toxicologische chemie Aanvullingen in de fysiologie en de fysiopathologie van de mens Statistiek en kwaliteitscontrole Technieken staalname en pre-analytische fase Microbiologische en microscopische onderzoekingen en infectueuze serologie Hematologie Hemostase Virologie STAGE MASTERPROEF 2 arbeidsmarkt Als apotheker-klinisch bioloog kom je in de overgrote meerderheid van de gevallen in een erkend klinisch laboratorium terecht. De laboratoria kunnen verbonden zijn aan een ziekenhuis of kunnen privélaboratoria zijn. De vorm van het dienstverband waaronder je als klinisch bioloog je beroepsactiviteiten ontplooit, is vaak gerelateerd aan het type laboratorium. Dat kan variëren van een dienstverband met een bediendecontract tot een zelfstandig statuut. De erkenning van nieuwe laboratoria is echter wel gereglementeerd om een overaanbod te voorkomen. Op dit ogenblik komen nieuwe erkenningen nog nauwelijks voor. Contact Universiteit Gent Faculteit Farmaceutische Wetenschappen Trajectbegeleider Dr. Caroline Van den heede Caroline.Vandenheede@UGent.be Harelbekestraat 72, 9000 Gent, T Vakgroep Farmaceutische Analyse Prof. dr. L. Thienpont - Linda.Thienpont@UGent.be Harelbekestraat 72, 9000 Gent, T Adviescentrum voor Studenten Sint-Pietersnieuwstraat, 9000 Gent T acs@ugent.be 21

12 HUN 20 BELANGRIJKSTE LESLOKALEN FACULTEIT FARMACEUTISCHE WETENSCHAPPEN DEL GEM SES TEE NW EG Stadsplan 2 Adviescentrum voor Studenten 0 Station Gent Sint-Pieters SSEL E0-BRU faculteitsgebouwen 2, 7, 1 Letteren en Wijsbegeerte 12 Rechtsgeleerdheid 12 Politieke en Sociale Wetenschappen 1 Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, 1 Economie en Bedrijfskunde 1, 19, 2 Wetenschappen,, 2, 2 Ingenieurswetenschappen en Architectuur 1, 2 Bio-ingenieurswetenschappen 21 Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen 17 Hoger Instituut voor Lichamelijke Opvoeding 20 Farmaceutische Wetenschappen 2 Diergeneeskunde merelbeke e st e en we g Ka re ld e UGent campus Kortrijk Go ed el aa n laan Minister P. Tack a eb a sti an sla an W eg ge vo er de nl aa n eg t-s ar w en ste Station Sin M e ks t aa M Pe inis er ter eb. V oo an m de la n Aalbe an ekses teenw eg a M str na ale gd t aa str lbe tte e re f Po e yck éd nd Co rg P rg. Bu GENT 22 t traa lses Rijse at en s ersta Me e Beh UGENT CAMPUS KORTRIJK Graaf Karel de Goedelaan, 00 Kortrijk aat rdstr Noo Stadsplan Kortrijk Zandstraat 20 2