Wat betekent de crisis voor de demografische toekomst? Coen van Duin

Transcriptie

1 Wat betekent de crisis voor de demografische toekomst? Coen van Duin

2 De crisis en de demografische toekomst Economische- en bevolkingsgroei ( ) Demografische prognoses: alles veert terug Kan het ook anders lopen?

3 Economische groei en bevolkingsgroei , ,5 1 0,5 WO I, WO II economische groei (linkeras) Bevolkingsgroei (rechteras)

4 Economische groei en het sterftecijfer , ,5 1 0,5 WO I, WO II economische groei (linkeras) Sterftecijfer (rechteras)

5 Economische groei en het geboortecijfer ,5 3 WO I, WO II ,5 2 1,5 1 0,5 Introductie pil Verbod op gedwongen ontslag bij huwelijk of zwangerschap Geboortecijfer (rechteras) 5

6 Economische groei en het kindertal ,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 WO I, WO II Introductie pil Verbod op gedwongen ontslag bij huwelijk of zwangerschap TFR (rechteras) 6

7 Economische groei en het migratiecijfer 7

8 Economische groei en het migratiecijfer ,5 1 0,5 0-0,5-1 -1,5 WO I, WO II Fortuyn revolutie EU uitbreidingen Onafhankelijkheid Suriname economische groei (linkeras) Migratiecijfer (rechteras) 8

9 Stelling Oorlogen, beleid, cultuuromslagen en technologische vooruitgang hebben de bevolkingsgroei veel sterker beïnvloed dan de economische conjunctuur. Zij zijn ook bepalend voor de demografische toekomst. 9

10 Demografische prognoses Verrassingsvrije toekomst: Geen nieuwe wereldoorlog, geen cultuuromslagen, geen sterke versnelling of vertraging van de technologische vooruitgang Conjunctuur: Effecten op demografisch gedrag zijn tijdelijk. Langetermijnveronderstellingen gebaseerd op conjunctuurvrije meerjaarsgemiddelden. 10

11 Conjunctuureffecten (korte termijn) Bevolkingsprognose ( ) Gemiddeld kindertal stijgt weer naar 1,75 kind/vrouw Arbeidsimmigratie van buiten EU neemt weer toe Huishoudensprognose ( ) Kinderen gaan weer eerder uit huis, keren minder terug Aantal mensen dat gaat samenwonen gaat weer stijgen Regionale prognose ( ) Woningbouw trekt weer aan Aantal verhuizingen gaat weer toenemen 11

12 Voorbeelden 12

13 Effect crisis op inwonertal (alleen geboorten; indicatief) 13

14 Effect crisis op inwonertal (alleen geboorten; indicatief) 14

15 Effect crisis op inwonertal (alleen geboorten; indicatief) 15

16 Kan het ook anders lopen? Stel: crisis geeft zetje waardoor demografische veranderingen inzetten 16

17 Kan het ook anders lopen? Voorbeeld: Generatie 1995 (nu 18): -gaat laat uit huis (crisis) -gaat laat samenwonen (crisis) -maakt langzaam carrière (hoge jeugdwerkloosheid) -is daardoor later rijp voor kinderen 17

18 Kan het ook anders lopen? Voorbeeld: Generatie 1995 (nu 18): -verwacht te werken tot na hun 70 e (nieuwe pensioenwet) -heeft daardoor ander ouderdomsbegrip dan eerdere generaties (pas later oud) -vindt laat ouderschap daardoor meer acceptabel 18

19 Kan het ook anders lopen? Stijging levensverwachting Acceptatie van laat ouderschap Uitstel ouderschap Behoefte aan vruchtbaarheidstechnologie Vruchtbaarheidstechnologie Crisis Stijging vruchtbare levensverwachting 19

20 Veronderstel: nieuwe ronde uitstel Elke 10 jaar 1 jaar extra uitstel 20

21 Veronderstel: nieuwe ronde uitstel TFR daalt onder 1,6 21

22 Effect op inwonertal 22

23 Effect op inwonertal 23

24 Effect op inwonertal 24

25 De crisis en de demografische toekomst Economische conjunctuur heeft in het verleden weinig directe invloed op de demografie gehad Prognoses beschrijven verassingsvrije toekomst: alles veert terug. Effect crisis verdwijnt dan op den duur in de onzekerheid Maar: ook scenario s denkbaar waarbij deze crisis lang doorwerkt door indirecte effecten.