Informatie over nucleaire behandeling van botmetastasen

Transcriptie

1 Patiënteninformatie Radium-223 (Xofigo ) Informatie over nucleaire behandeling van botmetastasen terTER_

2

3 Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Doel 5 Voordelen van een behandeling met Radium Radium-223 en uw PSA-waarde 5 Afspraak oncologieverpleegkundige 6 Wisselwerkingen geneesmiddelen 6 Voorbereiding 6 Behandeling 7 Bijwerkingen 7 Wanneer contact opnemen? 8 Straling en leefregels 9 Verhindering/afspraak verzetten 10 Afsprakenoverzicht 11 Tot slot 11 Verantwoording 11 3

4 Radium-223 (Xofigo ) Informatie over het doel, de voorbereiding en de werkwijze bij deze nucleaire geneeskundige behandeling. Binnenkort heeft u een afspraak in Tergooi voor deze behandeling. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de beste zorg te omringen en uw bezoek aan het ziekenhuis zo aangenaam mogelijk te maken. Ter voorbereiding op uw onderzoek, informeren we u met deze folder over de gang van zaken rondom de behandeling. Daarnaast zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie voor u op een rij. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Achterin vindt u de contactgegevens van de betreffende afdeling. De medewerkers van de afdeling of uw behandelaar beantwoorden uw vragen graag. Algemeen In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een behandeling te ondergaan op de afdeling Nucleaire Geneeskunde van Tergooi. Radium wordt gebruikt voor de behandeling van mannen met uitgezaaide castratieresistente prostaatkanker. Dit is kanker van de prostaat die niet reageert op behandelingen die de hoeveelheid mannelijk hormoon verlagen. Radium wordt alleen gebruikt wanneer de ziekte is uitgezaaid naar het bot en klachten veroorzaakt. 4

5 Doel Radium lijkt erg op calcium. Het is nodig voor de opbouw van nieuw bot. Net als calcium wordt radium opgenomen in de botten. Omdat radium zich net zo gedraagt als calcium gaat het naar die gebieden in het bot die snel groeien. Botuitzaaiingen zijn dergelijke gebieden. Het radium zendt alfa-straling uit. Deze straling is krachtig, maar komt niet ver, waardoor de straling zicht richt op de botuitzaaiing. De lokale straling vermindert sterk de kans op schade aan de rest van het lichaam. Voordelen van een behandeling met Radium-223 Radium werd onderzocht in een klinisch onderzoek waaraan 921 mannen met uitgezaaide prostaatkanker deelnamen. Een deel van de mannen werden behandeld met radium, anderen met een injectie zonder actief geneesmiddel (placebo). De mannen die Radium-223 kregen; leefden gemiddeld langer dan de mannen die geen Radium kregen. bleken minder vaak andere botgerelateerde bijwerkingen verband houdend met de kanker te krijgen, zoals botbreuken of botpijn. hadden tijdens de behandelperiode een betere kwaliteit van leven dan de mannen die geen radium kregen. Radium-223 en uw PSA-waarde Hoewel radium de stijging van uw PSA-waarde kan vertragen, is de kans dat uw PSA oploopt tijdens de behandeling met radium aanwezig. In de studie waarin radium werd onderzocht bleek dat er geen verband bestond tussen een toename of afname van het PSA en het risico op overlijden. 5

6 Afspraak oncologieverpleegkundige Na overleg met uw arts heeft u ingestemd met de behandeling. Voordat u hiermee kunt starten, heeft u een afspraak met de oncologieverpleegkundige (polikliniek) waar u nog verder informatie krijgt over de behandeling en er vervolgafspraken zullen worden gemaakt. Wisselwerkingen geneesmiddelen Onderstaande geneesmiddelen hebben mogelijk invloed op de botten. Overleg met uw behandelend arts of deze voorafgaand aan de behandeling met radium (tijdelijk) gestopt kunnen worden. Pamidroninezuur (APD) via het infuus Zoledroninezuur (Zometa) via het infuus Didrokit tabletten Fosamax tabletten Denosumab tabletten Vitamine D tabletten Calcium tabletten Fosfaat tabletten Voorbereiding Voorafgaand aan de behandeling met radium zal er bloed worden afgenomen ter controle. Deze uitslagen geven de doorslag of de geplande behandeling door kan gaan. Voor de radiumbehandeling is geen speciale voorbereiding nodig. U hoeft niet nuchter te zijn op de dag van de behandeling, u mag normaal eten en drinken. 6

7 Behandeling Het behandelingstraject bestaat uit zes injecties met radium, met tussen de toedieningen steeds minimaal vier weken en maximaal acht weken tijd. De injecties worden bij voorkeur gegeven volgens een van te voren vastgesteld schema. Op het afgesproken tijdstip voor een behandeling wordt u verwacht op de afdeling Nucleaire Geneeskunde. Het is toegestaan om een (volwassen) begeleider mee te nemen. De behandeling wordt poliklinisch uitgevoerd. U krijgt een infuus in een bloedvat in de arm. Via dit infuus krijgt u de radium toegediend, dit duurt slechts enkele minuten. Na de behandeling wordt het infuus uit uw arm verwijderd. De afspraak duurt in totaal ongeveer 30 minuten. Direct na de toediening mag u weer naar huis. U kunt daarna uw dag normaal voortzetten. De behandeling heeft geen invloed op de rijvaardigheid. Bijwerkingen De bijwerkingen die het vaakst voorkomen bij patiënten die behandeling krijgen met radium zijn: Zeer vaak (bij meer dan 1 op de 10 mensen) Diarree Misselijkheid, braken Afname van het aantal bloedplaatjes (dit kan leiden tot een verminderde bloedstolling en bloedingen) Vaak (bij maximaal 1 op de 10 mensen) Afname van het aantal witte bloedcellen (dit kan leiden tot een verhoogde gevoeligheid voor infecties) Afname van alle typen bloedcellen (zowel de rode en witte bloedcellen en de plaatjes) Reacties op de plaats van het infuus (bijvoorbeeld een rode huid, pijn en zwelling) 7

8 Als gevolg van de behandeling kan er een (tijdelijke) afname van het aantal rode bloedcellen, witte bloedcellen en/of bloedplaatjes plaatsvinden. Deze vermindering van de functie van het beenmerg kan gepaard gaan met verhoogde gevoeligheid voor infecties of een neiging tot bloedingen. Wanneer deze bloedwaarden te laag zijn voorafgaande aan een radiumbehandeling zal deze worden uitgesteld of stopgezet. Soms worden botmetastasen door de behandeling gedurende enkele dagen geprikkeld. Daardoor kan tijdelijk een toename van pijn ontstaan. Deze pijn streedt op in de eerste dagen na de toediening en gaat meestal binnen enkele dagen weer over. Ook mensen die eerder geen pijn hadden kunnen tijdelijk toch enige pijn ervaren. Als het nodig is kunt u in deze periode extra pijnstillers gebruiken. Uw behandelend arts of de oncologieverpleegkundige kan u hierbij adviseren. Een zeer zeldzame bijwerking is afgestorven weefsel in het kaakbot (osteonecrose). Dit gaat gepaard met symptomen zoals pijn, zwelling of gevoelloosheid van de kaak, een zwaar gevoel in de kaak of los gaan zitten van tanden/kiezen. Neem bij deze klachten contact op met uw arts. Wanneer contact opnemen? Hieronder staan belangrijke bijwerkingen opgesomd waarvoor u contact moet opnemen met de oncologieverpleegkundige, T Buiten kantoortijden bellen met afdeling A0, T , bij de volgende bijwerkingen; Wanneer u een ongewone bloeduitstorting ziet. Als u meer bloedt dan normaal bij een verwonding. Als u koorts heeft boven de 38 graden. Bij ernstige toename van pijn in de botten. Pijn, zwelling of gevoelloosheid van de kaak. Gevoel van loszitten van tanden/kiezen. 8

9 Straling en leefregels Een groot deel van het toegediende radium wordt opgenomen in de botmetastasen. Het radium zendt straling uit die wel de botmetastasen behandelt, maar die niet of nauwelijks buiten uw lichaam treedt. Deze straling bereikt mensen om u heen niet. U hoeft geen afstand te houden, ook niet van jonge kinderen of zwangere vrouwen. Leefregels In de eerste week na de toediening van radium bevindt zich wel een klein deel van de radioactieve stof in uw bloed en ontlasting, en een zeer klein deel in de urine. Andere mensen zouden hiermee wel in aanraking kunnen komen. Daarom krijgt u een aantal leefregels mee voor hygiëne en veiligheid. Deze regels zijn erop gericht andere personen (zoals verzorgers of huisgenoten) niet met de radioactiviteit in contact te laten komen. HET IS BELANGRIJK GEDURENDE EEN WEEK NA EEN TOEDIENING VAN RADIUM DE IN DEZE FOLDER GENOEMDE LEEFREGELS TE VOLGEN! DOOR DEZE REGELS TE VOLGEN BESCHERMT U UZELF EN MENSEN OM U HEEN TEGEN ONGEWENSTE EFFECTEN VAN DE STRALING VAN DE RADIUM. Toiletgebruik Het deel van de radioactieve stof dat niet wordt opgenomen in de botmetastasen, verlaat het lichaam via de ontlasting. Omdat een klein gedeelte het lichaam ook verlaat via de urine, is het belangrijk om zittend te plassen om besmetting van de toiletruimte te voorkomen. Spoel het toilet tweemaal door met gesloten deksel na ieder gebruik en was direct na toiletbezoek grondig uw handen. 9

10 Seksualiteit Gedurende de behandelperiode met radium mag u gewoon seksuele contacten hebben. Vanwege het mogelijke effect van de straling op het sperma dient u in het eerste halfjaar na de behandeling wel te voorkomen dat u een zwangerschap veroorzaakt; het is dus belangrijk om tot minimaal 6 maanden na beëindiging van de behandeling een betrouwbare anticonceptie te gebruiken. Werkhervatting In principe mag u na de behandeling met radium meteen weer werken. Wanneer u weer kunt werken is in de praktijk afhankelijk van het optreden van bijwerkingen, van uw algemene conditie, en van de aard van uw werkzaamheden. Bij twijfel is het zinvol om met uw behandelend arts en met uw bedrijfsarts te overleggen wanneer u uw werk kunt hervatten. Veiligheid Wij gaan ervan uit dat u met uw komst naar de afdeling toestemming geeft voor het toedienen van de radioactieve stof. Zolang u zorgvuldig de regeles voor stralingshygiëne naleeft, is de behandeling met radium veilig en vormt u geen risico voor uw omgeving. Verhindering/afspraak verzetten De radioactieve stof wordt voor uw komst speciaal voor u besteld. Deze kan niet meer worden geannuleerd. Het radium is kostbaar en helaas maar kort houdbaar, daarom is het belangrijk dat u op tijd aanwezig bent voor de behandeling. Bent u verhinderd, neemt u dan tijdig contact op met de afdeling Nucleaire Geneeskunde. Tergooi TER nl

11 Afsprakenoverzicht We verwachten u voor een Radium-223-behandeling op de afdeling Radiologie en Nucleaire Geneeskunde van locatie Hilversum (volg de blauwe bordjes nr. 52) 1. dag om uur 2. dag om uur 3. dag om uur 4. dag om uur 5. dag om uur 6. dag om uur Tot slot Heeft u voorafgaand aan de behandeling nog vragen, dan kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met uw behandelend arts via de oncologieverpleegkundige, T Tijdens de behandeling kunt u te allen tijde vragen stellen aan de laborant. Verantwoording Voor deze patiëntenfolder is gebruik gemaakt van: de folder opgesteld door een werkgroep van nucleair geneeskundigen in Nederland, onder auspiciën van de IKNL richtlijncommissie prostaatcarcinoom, de prostaatkankerstichting en de Nederlandse vereniging voor nucleaire geneeskunde (NVNG). patiëntenfolder van Bayer Xofigo Radium

12 T Locatie Blaricum Rijksstraatweg AN Blaricum Locatie Hilversum Van Riebeeckweg XZ Hilversum Locatie Weesp Korte Muiderweg 2A 1382 LR Weesp