om de doeltreffendheid van de met de Richtlijnen 89/665 en 92/13 beoogde beroepsprocedures opnieuw te evalueren en waar nodig te versterken.

Transcriptie

1 Raadpleging van de aanbestedende diensten vóór het begin van de procedure tot herziening van de richtlijnen betreffende beroepsmogelijkheden op het gebied van overheidsopdrachten Met de huidige consultatie wensen wij het standpunt van de aanbestedende diensten waaronder lokale overheden of publiekrechtelijke instellingen te vragen over de werking van de nationale beroepsprocedures en over de voorstellen tot verbetering van de doeltreffendheid van deze procedures op het gebied van overheidsopdrachten. Het doel van de richtlijnen 89/665/EEG (beroepsprocedures / overheidsopdrachten voor leveringen en voor de uitvoering van werken in de klassieke sectoren) en 92/13/EEG (beroepsprocedures / overheidsopdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en telecommunicatie) is een effectieve toepassing van de richtlijnen betreffende de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten te waarborgen. De openstelling van de overheidsopdrachten voor de communautaire concurrentie impliceerde immers een substantiële uitbreiding van de garanties inzake transparantie en non-discriminatie, waarvan de effectiviteit met name afhangt van het bestaan van doeltreffende en snelle nationale beroepsprocedures in geval van schending van het Gemeenschapsrecht op het gebied van overheidsopdrachten of van de nationale regelgeving tot omzetting van dat recht. Nu is gebleken dat het Gemeenschapsrecht met betrekking tot de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten niet door alle openbare inkopers in de lidstaten op bevredigende wijze wordt toegepast. Het feit dat het percentage gepubliceerde aanbestedingen gering is (16,2% voor de Europese Unie in 2002) en dat dit percentage per lidstaat, soort aanbestedende dienst en sector aanzienlijk verschilt 1, toont aan dat de richtlijnen het beoogde effect nog niet hebben bereikt. Daardoor kan ook niet ten volle profijt worden getrokken van een echte concurrentie tussen potentiële inschrijvers op communautair niveau. Uit de eerste raadplegingen die de diensten van de Commissie bij de lidstaten en bij de economische actoren en hun vertegenwoordigers hebben gehouden, blijkt dat met de nationale beroepsprocedures de tekortkomingen van het Gemeenschapsrecht op het gebied van overheidsopdrachten niet altijd efficiënt en snel kunnen worden gecorrigeerd. Ook de doeltreffendheid van de verhaalsmogelijkheden op het gebied van overheidsopdrachten verschilt sterk van lidstaat tot lidstaat, wat het vertrouwen kan aantasten van bepaalde economische actoren om zich voor dergelijke opdrachten als gegadigde aan te melden. De procedure tot herziening van de richtlijnen inzake «beroepsmogelijkheden», die pas na de inwerkingtreding van het wetgevingspakket «overheidsopdrachten» en na raadpleging van alle betrokken partijen zal worden ingeleid, zal de mogelijkheid bieden 1 Zie het verslag: «A report on the functioning of public procurement markets in the EU : benefits from the application of EU directives and challenges for the future» van 3 februari 2004, alleen beschikbaar in het Engels op het volgende internetadres: Europese Commissie, B-1049 Brussel - België. Tel. (32) (0) Kamer: C100 02/009. Tel. doorkiesnr. (32) (0) Fax (32) (0) J/Eric Sitbon/Directive recours/consultpouvoirsadjudicateurs

2 om de doeltreffendheid van de met de Richtlijnen 89/665 en 92/13 beoogde beroepsprocedures opnieuw te evalueren en waar nodig te versterken. In dit voorbereidende stadium zijn de diensten van de Commissie van oordeel dat de beoogde wijzigingen er alleen op moeten gericht zijn sommige bepalingen van voornoemde richtlijn aan te passen en te verbeteren zonder de filosofie en de beginselen die aan de vaststelling ervan ten grondslag liggen, te tornen. Het is dus zeker niet de bedoeling om aan het beginsel van procedurele autonomie van de lidstaten te raken. De lidstaten zullen met name de mogelijkheid behouden om de rechtspraak of de bevoegde onafhankelijke autoriteit volgens hun nationaal procedurerecht vast te stellen om de beroepsmogelijkheden te kennen die onder het Gemeenschapsrecht voor overheidsopdrachten vallen. De ontoereikende situatie die met name het gevolg is van de zeer uiteenlopende werking van de nationale beroepsprocedures van lidstaat tot lidstaat, alsmede de recente ontwikkelingen op het gebied van de rechtspraak 2 maken een verduidelijking laat staan een nadere omschrijving van het bestaande rechtskader noodzakelijk om te zorgen voor een doeltreffende, evenredige en afschrikkende bestraffing van de schendingen van het Gemeenschapsrecht inzake overheidsopdrachten, met name de zwaarste schendingen (directe gunning van opdrachten zonder voorafgaande bekendmaking). De goedkeuring van het «wetgevingspakket» betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten zal trouwens technische aanpassingen van de «beroepsrichtlijnen» noodzakelijk maken, te weten de verwijzing naar de nieuwe richtlijnen. Mocht de Commissie besluiten het voorstel voor een wijzgingsrichtlijn goed te keuren, moet het in wezen de vorm aannemen van een verduidelijking of een versterking van de bestaande bepalingen. Nadat zij sinds 2003 de vertegenwoordigers van de lidstaten in het kader van het Raadgevend comité voor overheidsopdrachten en de economische actoren en hun vertegenwoordigers (advocaten en beroepsverenigingen) met behulp van het instrument Interactive Policy Making (IPM) 3 herhaaldelijk hebben geraadpleegd en geïnformeerd, zouden de diensten van de Commissie nu graag willen weten welke lering de aanbestedende diensten (zoals de plaatselijke overheden en de publiekrechtelijke organen) trekken uit de werking van de in de Richtlijnen 89/665 en 92/13 bedoelde procedures en mechanismen sinds de inwerkingtreding daarvan. De diensten van de Commissie hebben daartoe een vragenlijst opgesteld (zie hierna) om de aanbestedende diensten in staat te stellen op gestructureerde wijze punt voor punt informatie te verstrekken. De aanbestedende diensten wordt verzocht deze vragenlijst in te vullen en vóór 15 juni 2004 terug te sturen naar de bevoegde dienst van de Commissie op het volgende adres : Europese Commissie DG Interne markt Afdeling D1 Overheidsopdrachten I 2 3 Zie met name de arresten «Alcatel» (C-81/98), Krankenhaustechnik (C-92/00) en «Universale-Bau AG» (C-470/99). De resultaten van de IPM-raadplegingen bevinden zich op de internetsite: 2

3 B-1049 Brussel remediespublicprocurement@cec.eu.int 3

4 VRAGENLIJST 1/ Artikel 1, lid 3, eerste alinea, van de Richtlijnen 89/665 en 92/13 bepaalt dat de beroepsprocedures toegankelijk moeten zijn voor een ieder die belang heeft of heeft gehad bij de gunning van een bepaalde overheidsopdracht (1 ste voorwaarde) en die door een beweerde schending is of dreigt te worden gelaedeerd (2 e voorwaarde). Als uw nationale wetgeving de beroepsmogelijkheden heeft beperkt tot deze categorie van personen die aan beide voorwaarden voldoen, welke lering trekt u uit een dergelijke beperking? Als uw nationale wetgeving de twee voorwaarden met betrekking tot degene die het beroep instelt niet heeft overgenomen, welke voor- of nadelen hebt u kunnen constateren? 2/ Artikel 1, lid 3, laatste alinea, van de Richtlijnen 89/665 en 92/13 bepaalt : «Met name kunnen de lidstaten verlangen dat degene die van deze procedure gebruik wenst te maken, de aanbestedende dienst vooraf in kennis heeft gesteld van de beweerde schending en van zijn voornemen om beroep in te stellen». Als uw nationale wetgeving in een dergelijke voorafgaande informatie voorziet, welke lering trekt u uit de werking van deze bepaling? Als uw nationale wetgeving niet in een dergelijke informatie voorziet, hoe neemt u het bestaan van een dergelijk mechanisme waar? 3/ Moeten de beroepsrichtlijnen ingevolge het arrest Alcatel 4 van het Hof van Justitie tot uitlegging van artikel 2, lid 1, onder a) en b) van Richtlijn 89/665 uitdrukkelijk voorzien in een minimumtermijn tussen de kennisgeving van en gunningsbesluit en de effectieve sluiting van een overheidsopdracht? Hoe lang moet in elk geval de minimumtermijn zijn tijdens welke de gelaedeerde onderneming een beroepsprocedure tegen het gunningsbesluit moet kunnen instellen om de tijdige opschorting van de ondertekening van het contract te verkrijgen? Acht u het nodig eventueel te kunnen beschikken over een verkorte beroepstermijn in het kader van een versnelde procedure wegens de eventuele urgentie van de ondertekening van het contract? 4/ Artikel 2, lid 1, onder c) en artikel 2, lid 5 en lid 6, van Richtlijn 89/665 en artikel 2, lid 1, onder d) en laatste alinea, van Richtlijn 92/13 hebben betrekking op de toekenning van schadevergoedingen. Vindt u deze bepalingen toereikend? Wat zijn naar uw mening de voornaamste obstakels waarmee de gelaedeerde ondernemingen worden geconfronteerd, wanneer zij voornemens zijn schadevergoeding te vorderen? Denkt u dat het nuttig zou zijn deze obstakels te verminderen/ weg te nemen? 5/ Artikel 2, lid 3, van Richtlijn 89/665 en artikel 2, lid 3, van Richtlijn 92/13 bepalen dat de beroepsprocedures niet per sé een automatische opschortende werking behoeven te hebben voor de aanbestedingsprocedures waarop zij betrekking hebben. Als uw nationaal 4 Zaak C-81/98, Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen, 28 oktober

5 rechtsstelsel voor bepaalde procedures voorziet in een dergelijke automatische opschortende werking, welke lering trekt u uit de werking van dit mechanisme? Als uw nationaal rechtsstelsel niet voorziet in een automatische opschortende werking, welke voor-/nadelen zijn volgens u verbonden aan de toekenning aan de voor de beroepsprocedures verantwoordelijke instantie van de bevoegdheid om zich al dan niet uit te spreken over de opschorting van de gunningsprocedure? 6/ Artikel 2, lid 4, van Richtlijn 89/665 en van Richtlijn 92/13 bepaalt dat de lidstaten kunnen bepalen dat de verantwoordelijke instantie, wanneer deze beziet of het dienstig is voorlopige maatregelen te treffen, rekening kan houden met de vermoedelijke gevolgen van deze maatregelen voor alle belangen die kunnen zijn geschaad, alsmede met het algemeen belang, en kan besluiten deze maatregelen niet toe te staan wanneer hun negatieve gevolgen groter zouden kunnen zijn dan hun voordelen. Een besluit om geen voorlopige maatregelen toe te staan laat de andere rechten die worden opgeëist door degene die om deze maatregelen verzoekt, onverlet. Als uw nationaal rechtsstelsel in een dergelijke beperking voorziet, hoe beoordeelt u de concrete toepassing daarvan in de beroepsgevallen die u betreffen? 7/ Artikel 2, lid 5, van Richtlijn 89/665 (en artikel 2, lid 1, laatste alinea, van Richtlijn 92/13) maakt het mogelijk de vordering van een schadevergoeding afhankelijk te maken van de vernietiging (in Richtlijn 92/13 de vernietiging of onwettigverklaring) van het aangevochten besluit van de aanbestedende dienst. Als uw nationaal rechtsstelsel in een dergelijke procedure voorziet, welke voor-/nadelen heeft u geconstateerd? 8/ Artikel 2, lid 6, tweede alinea, van Richtlijn 89/665 en artikel 2, lid 6, tweede alinea, van Richtlijn 92/13 stellen de lidstaten in staat de beroepsmogelijkheid te beperken tot de toekenning van een schadevergoeding, zodra het contract is gesloten. Als uw rechtsstelsel in een dergelijke beperking voorziet, welke lering trekt u daaruit? Als uw rechtsstelsel de gelaedeerde partijen in staat stelt de opschorting, de vernietiging of de ontbinding van de illegale opdrachten te verkrijgen, welke lering trekt u daaruit? Als de wetgeving van uw lidstaat deze laatste mogelijkheden niet kent, wat denkt u daarvan? 9/ Artikel 2, lid 8, van Richtlijn 89/665 en artikel 2, lid 9, van Richtlijn 92/13 voorzien in de mogelijkheid dat de voor de beroepsprocedures verantwoordelijke basisinstanties geen gerechten zijn, op voorwaarde dat de door deze basisinstanties genomen maatregelen schriftelijk met redenen worden omkleed en een beroep daartegen kan worden ingesteld bij een rechterlijke instantie in de zin van artikel 234 van het EG- Verdrag: 9-1 Als uw nationaal rechtstelsel voorziet of in het verleden heeft voorzien in een verplichting tot instelling van een voorafgaand administratief en/of hiërarchisch beroep, welke lering trekt u hieruit? Bij bevestigend antwoord, hoe valt/viel dit beroep te rijmen met artikel 2, lid 1, onder a) van Richtlijn 89/665 dat voorziet in beroepsmogelijkheden om zo snel mogelijk in kort geding voorlopige maatregelen te nemen? 9-2 Als uw nationaal rechtsstelsel op het gebied van overheidsopdrachten gespecialiseerde onafhankelijke autoriteiten kent, welke lering trekt u uit de werking daarvan? 9-3 Denkt u dat de autoriteiten (onafhankelijk van de aanbestedende dienst) die reeds in sommige lidstaten bestaan (bijvoorbeeld al dan niet gespecialiseerde onafhankelijke 5

6 administratieve autoriteit, rekenkamer, ombudsman, procureur, prefect, enz.) of die in de toekomst kunnen worden opgericht, van nieuwe prerogatieven moeten worden voorzien om de toepassing van het Gemeenschapsrecht inzake overheidsopdrachten te verbeteren? Kunnen deze nieuwe prerogatieven bijvoorbeeld bestaan in het toekennen van de bevoegdheid om een zaak aan te spannen bij de op het gebied van overheidsopdrachten bevoegde rechterlijke of quasi-rechterlijke autoriteit als een schending van het Gemeenschapsrecht inzake overheidsopdrachten wordt geconstateerd, met name om de toepassing van voorlopige maatregelen, de vernietiging van illegale besluiten of de toepassing van doeltreffende, evenredige en afschrikkende straffen te verkrijgen. Geef aan welke volgens u de voor- en nadelen van een dergelijk voorstel zijn. 10/ Welke andere beperkingen of moeilijkheden heeft u kunnen ervaren in verband met de bepalingen van de Richtlijnen 89/665 en 92/13? Welke mogelijke verbeteringen stelt u voor? 6