DoRem-dienst in Hengelo (O) Pag. 1 / 9

Transcriptie

1 DoRem-dienst in Hengelo (O) Pag. 1 / 9 1. Opdracht Wij dragen deze dienst op aan Hem, - uit Wie, door Wie en tot Wie alle dingen zijn - Die trouw houdt tot in eeuwigheid - en Die niet laat varen het werk dat Zijn hand aan ons begon. Amen 2. Opening: Psalm 130: Uit de diepte roep ik tot u, HEER, 2 Heer, hoor mijn stem, wees aandachtig, luister naar mijn roep om genade. 3 Als u de zonden blijft gedenken, HEER, Heer, wie houdt dan stand? 4 Maar bij u is vergeving, daarom eert men u met ontzag. 3. Zingen: Psalm 130: 1 en 2 4. Gebed Goede God, Wij zijn vaak bezig met de kleine zorgen van alledag. Ze leiden ons af van wat in het leven echt van waarde is. Breng ons dit uur tot rust bij U. Schenk ons de wijsheid van Uw woord en doe ons inzien wat ons werkelijk tot vrede strekt. Dat vragen wij U in Jezus naam. Amen. 5. Profetenlezing Jesaja 53: Wie kan geloven wat wij hebben gehoord? Aan wie is de macht van de HEER geopenbaard? 2 Als een loot schoot hij op onder Gods ogen, als een wortel die uitloopt in dorre grond. Onopvallend was zijn uiterlijk, hij miste iedere schoonheid, zijn aanblik kon ons niet bekoren. 3 Hij werd veracht, door mensen gemeden, hij was een man die het lijden kende en met ziekte vertrouwd was, een man die zijn gelaat voor ons verborg, veracht, door ons verguisd en geminacht. 4 Maar hij was het die onze ziekten droeg, die ons lijden op zich nam. Wij echter zagen hem als een verstoteling, door God geslagen en vernederd. 5 Om onze zonden werd hij doorboord, om onze wandaden gebroken. Voor ons welzijn werd hij getuchtigd, zijn striemen brachten ons genezing. 6 Wij dwaalden rond als schapen, ieder zocht zijn eigen weg; maar de wandaden van ons allen liet de HEER op hem neerkomen. 7 Hij werd mishandeld, maar verzette zich niet en deed zijn mond niet open. Als een schaap dat naar de slacht wordt geleid, als een ooi die stil is bij haar scheerders deed hij zijn mond niet open. 8 Door een onrechtvaardig vonnis werd hij weggenomen. Wie van zijn tijdgenoten heeft er oog voor gehad? Hij werd verbannen uit het land der levenden, om de zonden van mijn volk werd hij geslagen. 9 Hij kreeg een graf bij misdadigers, zijn laatste rustplaats was bij de rijken; toch had hij nooit enig onrecht begaan, nooit bedrieglijke taal gesproken. 10 Maar de HEER wilde hem breken, hij maakte hem ziek. Hij offerde zijn leven voor hun schuld, om zijn nageslacht te zien en lang te leven. En door zijn toe-

2 DoRem-dienst in Hengelo (O) Pag. 2 / 9 doen slaagde wat de HEER wilde. 11 Na het lijden dat hij moest doorstaan, zag hij het licht en werd met kennis verzadigd. Mijn rechtvaardige dienaar verschaft velen recht, hij neemt hun wandaden op zich. 6. Zingen: Lied geheel. 7. Apostellezing: Hebreeën 4: Want levend en krachtig is het woord van God, en scherper dan een tweesnijdend zwaard: het dringt diep door tot waar ziel en geest, been en merg elkaar raken, en het is in staat de opvattingen en gedachten van het hart te ontleden. 13 Niets van wat geschapen is blijft voor hem verborgen, alles is onverhuld en volkomen zichtbaar voor de ogen van hem aan wie wij rekenschap moeten afleggen. 14 Nu wij een hooggeplaatste hogepriester hebben die de hemel is doorgegaan, Jezus, de Zoon van God, moeten we vasthouden aan het geloof dat we belijden. 15 Want de hogepriester die wij hebben is er een die met onze zwakheden kan meevoelen, juist omdat hij, net als wij, in elk opzicht op de proef is gesteld, met dit verschil dat hij niet vervallen is tot zonde. 16 Laten we dus zonder schroom naderen tot de troon van de Genadige, waar we telkens als we hulp nodig hebben barmhartigheid en genade vinden. 8. Zingen: Lied 381, 1, 3 en 6 9. Evangelielezing: Marcus 10: Jakobus en Johannes, de zonen van Zebedeüs, kwamen bij hem en zeiden: Meester, we willen dat u voor ons doet wat we u vragen. 36 Hij vroeg hen: Wat willen jullie dan dat ik voor je doe? 37 Ze zeiden: Wanneer u heerst in uw glorie, laat een van ons dan rechts van u zitten en de ander links. 38 Maar Jezus zei tegen hen: Jullie weten niet wat je vraagt. Kunnen jullie de beker drinken die ik moet drinken of de doop ondergaan die ik moet ondergaan? 39 Ja, dat kunnen wij, antwoordden ze. Toen zei Jezus tegen hen: Jullie zullen de beker drinken die ik zal drinken en de doop ondergaan die ik zal ondergaan, 40 maar wie er rechts of links van mij zal zitten, kan ik niet bepalen, die plaatsen behoren toe aan hen voor wie ze zijn bestemd. 41 Toen de andere leerlingen hiervan hoorden, werden ze woedend op Jakobus en Johannes. 42 Jezus riep hen bij zich en zei tegen hen: Jullie weten dat de volken onderdrukt worden door hun eigen heersers en dat hun leiders hun macht misbruiken. 43 Zo mag het bij jullie niet gaan. Wie van jullie de belangrijkste wil zijn, zal de anderen moeten dienen, 44 en wie van jullie de eerste wil zijn, zal ieders dienaar moeten zijn, 45 want ook de Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als losgeld voor velen. 10. Zingen: Lied 713: 1, 2 en Overdenking Luisteraars, Zusters en Broeders, Gemeente! De lezingen van vandaag worden aangegeven in het huidige Rooms-katholieke

3 DoRem-dienst in Hengelo (O) Pag. 3 / 9 leesrooster. Waarbij zowel de openingspsalm als de evangelielezing ook in vele andere leesroosters voorkomen. Er zijn dus, in ieder geval in de Nederlandse kerken, een groot aantal voorgangers en kerkgangers vandaag met deze teksten in de weer.. De openingspsalm is - wat je noemt - een binnenkomer! En de tekst zal u waarschijnlijk zeer bekend voor komen... Zeker als ik zeg Aus tiefer Not schrei ich zu Dir! Het bekende Luther-lied, zijn tweede in de eerste bundel van acht, die kort na Luther s kerkverlating door hem werd gepubliceerd. En een lied dat bij Johann Sebastaan Bach een aantal koraalbewerkingen en - voorspelen opleverde. Maar Luther s tekst is een parafrase van Psalm 130, want die diepe nood, dat staat er in het Hebreeuws niet. Maar de associatie is duidelijk: de uitdrukking diep gelukkig kennen wij niet; diep ongelukkig wél! U weet waarschijnlijk dat vele opschriften boven tekstdelen van de Bijbel niet in de oudst bekende handschriften voorkomen maar er ooit door de redacteuren of vertalers boven zijn gezet. Toch wil ik u het opschrift in mijn eigen Statenbijbel uit 1777 niet onthouden. Ik probeer de Oudhollandse tekst zo duidelijk mogelijk voor te lezen: Dese psalm is een hert-grondelijk gebedt eenes Godtsalighen menschen / seer beroerdt sijnde vanwegen sijne sonden / vertrouwende nochtans vastelijk dat Godt hem deselve vergeven sal / vermanende Israël ook op den Heere te hopen. Qua inhoud valt hier, volgens mij, weinig aan toe te voegen! Of het moet zijn dat de wanhoop van de roep om door God gehoord te worden, wordt gevolgd door de hoop van vertrouwen. Dat patroon komen we vandaag nog een paar keer tegen! De tekst uit het boek Jesaja bevat vele bekende elementen, tenminste zo verging het mij! Veracht! Denk aan Jezus gevangenneming... Doorboord! Jezus aan het kruis... Striemen! De geseling van Jezus... Hij verzette zich niet en deed zijn mond niet open! Jezus voor de Ho-

4 DoRem-dienst in Hengelo (O) Pag. 4 / 9 gepriester Kajafas Rustplaats bij de rijken! Het graf van Jozef van Arimathea! Die arm des Heeren doet ons denken aan de sterke arm der wet als metafoor voor de handhaving van wetten door de overheid; Jesaja gebruikt deze term ook als hij refereert aan de doortocht door de Schelfzee na de uittocht uit Egypte. Maar veel van wat er gezegd wordt past helemaal niet bij wat wij van Jezus weten. Dus... ís deze tekst wel een vooraankoniging van Jezus lijden? Die andere tekst van Jesaja - Er zal een rijsje voortkomen uit de afgehouwen tronk van Isaï - dat is duidelijk een profetie! Maar volgens de overgrote meerderheid van de gelovige Joden moet dat rijsje nog komen: Jezus Christus voldoet - in de Joodse kijk op de dingen - niet aan hun verwachtingen! En volgens Joodse exegeten gaat het hier om woorden van de profeet richting het volk waaronder hij leeft... En ook in de huidige reformatorische wereld wordt de komst van Jezus steeds minder hineininterpretiert als ik dat zo mag zeggen. Het is duidelijk een profetische opsomming van dingen die Het volk Gods kunnen overkomen als dat volk zijn leven niet betert. Maar gelukkig: in het laatste vers, dat zij ééns het licht zullen zien dwz zich zullen gaan gedragen overeenkomstig Gods wil. Wéér dat patroon van door de diepten gaan (van het volk) gevolgd door het vertrouwen dat het ooit goed zal komen! De Hebreeën-brief is de eerste en enige plek in het Tweede of Nieuwe Testament waar Jezus als Hogepriester wordt aangeduid. Alle eerder genoemde hogepriesters hebben het gemunt op Jezus of diens apostelen en volgelingen. De schrijver van deze brief gaat uitvoerig in op de achtergronden van het hogepriesterschap. Met name dat een priesters op zich, en de hogepriester al helemaal, de intermediair tussen de mens en God is. Als voorbeeld: op de avond voor Grote Verzoendag spreekt een Joodse Hogepriester driemaal een gebed om vergeving uit. Eén maal voor de priesters, één maal voor zichzelf en één maal voor het volk.

5 DoRem-dienst in Hengelo (O) Pag. 5 / 9 In dit gebed vraagt de Hogepriester om nietigverklaring van alle geloften, eden en verplichtingen, die men gedurende het afgelopen jaar op zich genomen heeft. Het gaat hierbij nadrukkelijk om geloften jegens God en jegens zichzelf, niet jegens anderen. Hiermee is duidelijk wat de schrijver bedoelt: Jezus is onze bemiddelaar bij uitstek in het koninkrijk van God. Juist omdat Jezus mens onder de mensen is geweest kan Hij, voor wie in Hém gelooft, de bemiddelaar zijn. Het verhaal over de beide broeders Zebedeï was nieuw voor mij... Ik kende de broeders wél, om het eens zó te zeggen, maar dan via het Mattheus-evangelie en met name de Mattheüs-passion van Bach. Toen ik deze tekst las moest ik denken aan kinderen, die voor het maken van een klassenfoto, pertinent naast de meester of de juf willen staan. En dan liefst nog hand in hand ook. Zoiets lijkt hier ook aan de hand. Maar zoals zo vaak: het is goed om te weten wat er aan dit gesprek, en de daarop volgende onrust, vooraf gaat. Dat is de derde aankondiging van Jezus omtrent zijn aanstaande vervolging, lijden, sterven en opstanding. En dan komt die vraag van de beide broeders: ze willen er gewoon bij horen, als ze later Jezus kunnen volgen naar het door Hem benoemde Koninkrijk Gods! Er zit in ons allemaal een drang om naar boven te streven. Nee, daar lopen we meestal niet zo mee te koop, denk ik. We vinden het vaak niet netjes om zo met onze dromen te leuren. We proberen bescheiden te blijven, hoe moeilijk dat soms ook is. Maar daarmee is dat streven om de beste te zijn, de sportiefste, de meest gewiekste, de mooiste, de knapste, de machtigste, nog niet weg. Het blijft in ons leven vaak een grote rol spelen. Wat opvalt in dit Bijbelgedeelte uit Marcus 10 is dat Jezus daar gewoon bij aanknoopt. Want Hij zegt: Wie van jullie groot wil worden En: Wie van jullie de eerste wil zijn

6 DoRem-dienst in Hengelo (O) Pag. 6 / 9 Jezus weet dat dat in ons zit - dat verlangen om boven anderen uit te steken. Om anderen vóór te komen. Net wat beter te presteren dan je collega s. Hogere cijfers te halen dan je klasgenoten. Op de eerste plaats van het klassement te eindigen. Jezus weet dat die drang in ons zit. En Hij sluit daar heel verrassend op aan. En Hij buit die drang op een heel bijzondere manier uit. Wat is er aan de hand? Door het gedrag, de vraag aan Jezus door de beide broeders, is er grote spanning ontstaan binnen de kring van de twaalf, de meest intieme kring van Jezus volgelingen. Er wordt met scheve ogen naar elkaar gekeken. Er zijn twee kampen ontstaan van tien tegen twee. Ja, wat heeft Jakobus en Johannes eigenlijk bezield om met dat verzoek bij Jezus aan te kloppen? We zijn misschien geneigd om net als de andere tien daar kritiek op te hebben. Komen ze ook niet op een wel heel ongelukkig moment bij Jezus met hun vraag? Jezus heeft net in schrille kleuren getekend hoe het met Hem zal aflopen (vs. 34). Hoe Hij zal worden overgeleverd aan de heidenen, bespot zal worden, gegeseld en gedood - de hele lijdensweg tot en met het kruis. En dan komen de beide broers met hun verzoek. Hun streven en Jezus sterven - botst dat niet op een gigantische manier? Maar spreekt uit hun vraag niet ook een geweldig en aanstekelijk enthousiasme? Dat ze juist na die aankondiging van het lijden bij Jezus komen - zegt dat niet iets van het grote vertrouwen dat ze desondanks hebben in de persoon en de zaak van Jezus? Dat ze rekenen op zijn overwinning, dwars door alles heen?

7 DoRem-dienst in Hengelo (O) Pag. 7 / 9 In die triomf willen zij delen, zo nadrukkelijk mogelijk. Zij geloven erin dat het Koningschap van Christus gerealiseerd gaat worden. En zij willen dolgraag een ambt bekleden in het centrum van zijn macht. Ik zou zo zeggen, er zijn slechtere eergevoelens dan te willen behoren tot de élite van het Koninkrijk van God! Bovendien zoeken ze geen goedkoop succes. Ze hadden een bloeiend vissersbedrijf opgegeven en achtergelaten om met Jezus mee te gaan. En ze willen nog wel meer geven als het moet. Het gaat hen niet om een veilig christendom, zonder risico waarin ze op safe spelen. Laten we dat vooral in de beide broers waarderen. Trouwens, opvallend is dat ook Jezus hen niet meteen op de vingers tikt. Zeker, Hij remt hen een beetje af. Maar Hij geeft hen niet op hun kop, dat ze zo ambitieus zijn. Wat Hij wel zegt is, dat ze niet weten wat ze vragen. Maar hun streven op zich? Prachtig! Maar beseffen ze wel hoe ontzagwekkend moeilijk de weg erheen is? Kunnen jullie de beker drinken, die Ik drink? Of met de doop gedoopt worden, waarmee Ik gedoopt word? Beker en doop staan hier voor het immense lijden dat Jezus tegemoet gaat. De beker, zo bitter als gal, die tot op de bodem moet worden leeggedronken. En de doop, wat hier in eerste instantie betekent: een onderdompeling in ellende, die Hij niet meer te boven zal komen. Kunnen jullie die beker drinken en met die doop gedoopt worden? Dat vraagt Hij, die het zelf niet eens zomaar kon. Die in Gethsemané over de grond gekropen heeft en in gebed geworsteld heeft om aan die beker en die doop te ontkomen. Vader, als het mogelijk is, mag dit dan aan Mij voorbijgaan.

8 DoRem-dienst in Hengelo (O) Pag. 8 / 9 Maar niet zoals ik wil, maar zoals U wilt... En zo moest Hij in de hof nog leren gehoorzamen aan de wil van de Vader. Kunnen jullie de beker drinken, die Ik drink en gedoopt worden met de doop, waarmee Ik word gedoopt? En de broers zeggen doodgemoedereerd: Ja hoor, dat lukt ons wel! En opnieuw valt het op, dat Jezus hen daar niet hard om valt. Dat Hij hen niet verontwaardigd wegstuurt: Opscheppers, je weet niet waar je het over hebt! Nee, Hij wijst hun streven niet af. Jullie zullen de beker drinken, die Ik drink, en met de doop gedoopt worden, waarmee Ik gedoopt word. Jezus sluit af met te zeggen dat Hij er niet over gaat waar ze in het Koninkrijk Gods een plek zullen vinden, waarmee hij impliciet zegt dat ze er, volhardend in het navolgen van Hem, zullen komen. Maar let op: ook de onrust van de andere discipelen wijst Hij niet af! Hij wijst hen alleen op de noodzaak om dienaars te zijn en niet bediend te willen worden en dat dát Zijn voorbeeld is wat we moeten volgen. Zusters en broeders, luisteraars! Na het tumult onder de twaalf discipelen is dit toch weer die positieve boodschap: ook voor jullie ligt het Koninkrijk van God in het verschiet, hoe moeilijk dat ook lijkt, maar het kán, door te dienen, te dienen en nog eens: te dienen. Ik denk dat daarmee de boodschap van deze zondag duidelijk is: Ook wij mogen uitzien naar het Koninkrijk Gods, wat wij daar ook onder verstaan. En ik wil het geheel samenvatten in een opschrift, dat boven de rouwannonce stond van een dierbare vriendin, van wie wij deze week afscheid namen: God heeft ons géén gemakkelijke reis beloofd, maar wél een behouden aankomst... Amen! 12. Orgelspel De organist speelt een orgelbewerking van Max Bruch s Kol Nidrei 13. Open ruimte

9 DoRem-dienst in Hengelo (O) Pag. 9 / Gebed Grote en oneindige Ene, Wij hebben over de hoop, de wanhoop en het lijden gehoord, die velen, lang voor ons, al beleefden als het om U en Uw wereld ging; Wij bidden voor de wereld en haar leiders; Wij bidden voor alle zieken binnen en buiten onze gemeenten, dat zij Uw nabijheid mogen ervaren; Wij bidden voor allen die in de verdrukking zitten, dat zij opgebeurd mogen worden door Uw glimlach; Wij bidden hier en nu in stilte de woorden, die geen ander voor ons kan zeggen... Wij bidden samen het gebed, dat Jezus ons leerde: Onze Vader in de hemel, laat uw naam geheiligd worden, laat uw koninkrijk komen en uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel. Geef ons vandaag het brood dat wij nodig hebben. Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was. En breng ons niet in beproeving, maar red ons uit de greep van het kwaad. Want aan u behoort het koningschap, de macht en de majesteit tot in eeuwigheid. Amen! Zingen wij, na de collecte, zo mogelijk staande, lied 416 alle verzen! 15. Zingen: Lied 416: alle verzen! 16. Uitzending & Zegen Gaan wij dan van hier; ieder van ons naar de plaats waarvoor wij ons verantwoordelijk weten, en zegenen wij elkaar met de woorden van Mozes: de Ene zal je zegenen en je bewaken! de Ene laat zijn aanschijn over je lichten en ís je genadig! de Ene heft zijn aanschijn tot je op en legt op jou vrede! (Gezongen) Amen: Lied 415:3 = = = = = =