Sectorkamer Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem

Transcriptie

1 Resultaten Kans op werk 2019 Sectorkamer Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem SBB, 31 januari Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 1

2 Inhoudsopgave blz Inleiding 3 1 Toelichting 4 2 Vergelijking Kans op werk 2019 met Kans op werk Resultaten naar sectorkamer 9 4 Perspectieven Kans op werk Resultaten naar leerweg en niveau 12 6 Duiding Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 2

3 Inleiding Hoe groot is de kans dat een student na zijn studie werk vindt in het beroep waarvoor hij is opgeleid? Dat laten we zien met Kans op werk. In 2015 is SBB gestart met dit jaarlijkse onderzoek. Kans op Werk heeft als belangrijkste doel de onafhankelijke voorlichting aan studenten voor een juiste studie- en beroepskeuze. De resultaten van Kans op werk worden jaarlijks per opleiding en per regio geactualiseerd. Op verzoek van scholen vindt, in verband met de voorlichting voor het nieuwe schooljaar, de publicatie hiervan in januari plaats. SBB publiceert de resultaten op s-bb.nl, KiesMBO.nl, Studie in Cijfers, Basiscijfers Jeugd, op SBB dashboards en diverse externe websites (bijvoorbeeld van scholen). Kans op werk is een prognose en laat zien hoe groot de kans is dat een student straks werk vindt in een beroep dat aansluit op de opleiding (inhoudelijk en qua niveau) in zijn of haar regio. De berekening gaat uit van een student die nu met de opleiding begint en die in de normale studieduur afrondt. Voor een tweejarige opleiding gaat het dus om de kans op werk in 2021, voor een driejarige opleiding in 2022, enzovoort. Kans op Werk doet geen uitspraak over de kans op een baan in het algemeen. Voor inzicht in het vinden van een baan in het algemeen (van meer dan 12 uur) beschikt SBB over de cijfers van het CBS, voor het vinden van een baan op niveau zijn dat de cijfers van het ROA. De voorliggende rapportage concentreert zich op Kans op werk voor de sector MTLM. Mochten er vragen zijn over specifieke uitkomsten, dan gaat SBB graag met u in gesprek. In overleg met de onderzoekers betrokken bij Kans op werk kunnen, als blijkt dat op basis van nieuw onderzoek of ander feitelijk materiaal de prognose anders is, de resultaten tussentijds worden aangepast. Bij vragen over deze rapportage kunt u contact opnemen met de secretaris van de sectorkamer MTLM: Hans Konings (h.konings@s-bb.nl). SBB Januari Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 3

4 1 Toelichting Methodiek Op 11 december 2015 heeft het bestuur van SBB de methodiek vastgesteld. Een toelichting op de methodiek die ten grondslag ligt aan Kans op werk is gepubliceerd op de website van SBB. SBB heeft een onafhankelijke wetenschappelijke commissie samengesteld, die de methodiek beoordeelt en bewaakt. De commissie komt regelmatig bijeen en brengt jaarlijks een advies uit aan het bestuur. Sinds de start in 2015 zijn een aantal onderdelen binnen Kans op werk doorontwikkeld. Enkele voorbeelden: - Op verzoek van branches worden aangedragen brancheonderzoeken gebruikt en/of worden experts uit de sectoren geraadpleegd. - De publicatie van de perspectieven van Kans op werk, Kans op stage en Kans op leerbaan naast elkaar. De bezoeker ziet daardoor in één oogopslag de perspectieven voor de betreffende opleiding. - Publicatie van Kans op werk, Kans op stage en Kans op leerbaan naast indicatoren zoals aandeel gediplomeerden met werk (bron CBS), aandeel gediplomeerden met werk op het niveau van de opleiding (bron ROA) en de doorstroom naar een hoger mbo-niveau of het hbo (bron DUO). - Een toelichting op de kans en/of de aanvulling op de website van SBB en op Kiesmbo.nl als er sprake is van een specifieke situatie, zoals hoge doorstroom naar een vervolgopleiding in het mbo of hbo, een groot aandeel bbl-ers dat na diplomering blijft werken bij het leerbedrijf etc. Zie ook hoofdstuk 6 van deze rapportage. Nieuwe werkwijze doelmatigheid Sinds kort wordt Kans op werk ook gebruikt binnen de nieuwe werkwijze doelmatigheid, waarmee gesignaleerd wordt bij welke kwalificaties er mogelijk sprake is van zorg over de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt. De resultaten van Kans op werk worden hier in samenhang met de indicatoren aandeel gediplomeerden met werk (bron CBS) en aandeel gediplomeerden met werk op het niveau van de opleiding (bron ROA) bezien. Waar Kans op werk vooruit kijkt, kijken CBS en ROA naar de arbeidsmarktpositie van gediplomeerden die een drietal jaren geleden hun opleiding hebben afgerond. Voor de kwalificaties waar mogelijk sprake is van zorgen, worden deze indicatoren aangevuld met andere gegevens en ontwikkelingen, alvorens deze ter duiding worden voorgelegd aan de leden van de betreffende sectorkamer Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 4

5 Toelichting op de kansen Er zijn vijf mogelijke resultaten van de Kans op werk. De kans kan goed, ruim voldoende, voldoende, matig of gering zijn. Onderstaand worden deze resultaten toegelicht. Goede kansen Is de kans op werk goed, dan betekent dat, dat er meer vraag zal zijn dan dat er recent gediplomeerden beschikbaar zullen zijn. Het kan zijn dat er voldoende werkzoekenden en baanwisselaars beschikbaar zijn. Het kan ook zijn dat er krapte wordt gevoeld en er een tekort is aan geschikte medewerkers. In het algemeen zullen gediplomeerden weinig moeite hebben met het vinden van werk in het verlengde en op het niveau van de opleiding. Ruim voldoende kansen Bij een ruim voldoende kans zal de vraag naar recent gediplomeerden nog steeds groter zijn dan het aanbod; het te verwachten tekort aan gediplomeerden is minder groot. Voldoende kansen Naar verwachting zullen de toekomstige vraag naar recent gediplomeerden en het aanbod van gediplomeerden in evenwicht zijn, als de kansen met voldoende worden gekenschetst. Matige kansen Bij een matige kans op werk zal de vraag naar recent gediplomeerden kleiner zal zijn dan het aanbod. Geringe kansen Een geringe kans op werk betekent dat de vraag naar recent gediplomeerden in sterke mate achterblijft bij het aanbod. Ook kan er veel animo zijn om de opleiding te volgen. Er zijn vacatures, maar het aantal gediplomeerden dat op zoek zal gaan naar werk is groter Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 5

6 Leeswijzer Hoofdstuk 1 geeft een algemene toelichting en bevat een leeswijzer. Hoofdstuk 2 bevat een vergelijking van de resultaten van Kans op werk 2019 voor het totale mbo met die van Onderwerpen zijn de verdelingen van de perspectieven over de kwalificaties en gediplomeerden. De hoofdstukken 3 t/m 5 vatten de resultaten van Kans op werk 2019 voor de sectorkamer MTLM samen. Hoofdstuk 3 vergelijkt de resultaten van de sectorkamer MTLM met die van de andere sectorkamers. Hoofdstuk 4 bestaat uit overzichten met de kansen van - de kwalificaties met de meeste gediplomeerden - de kwalificaties met een goede kans op werk - de kwalificaties met een ruim voldoende kans op werk - de kwalificaties met een voldoende kans op werk - de kwalificaties met een matige kans op werk - de kwalificaties met een geringe kans op werk. Hoofdstuk 5 gaat in op de perspectieven van de gediplomeerden naar leerweg en niveau van de opleiding. Hoofdstuk 6 geeft tot slot een uitgebreidere duiding en beschrijft specifieke situaties waarvoor enige toelichting wenselijk is Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 6

7 2 Vergelijking Kans op werk 2019 en Kans op werk 2018 voor het totale mbo De figuren hieronder tonen de verdelingen van de perspectieven van Kans op werk 2019 en Kans op werk 2018 naar aantallen kwalificaties (figuur 1) en naar aantal gediplomeerden (figuur 2). Figuur 1 Verdeling perspectieven naar kwalificaties Kans op werk 2019 en Kans op werk 2018 KOW 2019 KOW % 20% 40% 60% 80% 100% goed ruim voldoende voldoende matig gering Bij Kans op werk 2019 is het aantal kwalificaties met een ruim voldoende perspectief gedaald ten opzichte van Kans op werk 2018 en het aantal met een matig perspectief is gestegen. Figuur 2 Verdeling perspectieven naar gediplomeerden Kans op werk 2019 en Kans op werk 2018 KOW 2019 KOW % 20% 40% 60% 80% 100% goed ruim voldoende voldoende matig gering Bij de verdeling van de perspectieven over het aantal gediplomeerden 1 zijn de verschillen klein. Het aantal gediplomeerden met een ruim voldoende perspectief is enigszins gedaald en het aantal gediplomeerden met een matig perspectief is enigszins gestegen. In totaal zijn er ruim gediplomeerden in de kwalificaties op niveau 2 tot en met 4. De piek van de economische groei is achter de rug, dit is terug te zien in de nieuwe resultaten van Kans op werk. Belangrijke oorzaak hiervoor zijn de prognoses voor de komende jaren. Anders dan een jaar geleden voorzien het Centraal Planbureau (CPB), de grote Nederlandse banken en De Nederlandse Bank (DNB) de nabije toekomst minder rooskleurig. 1 Kans op werk richt zich op diegenen die in het huidige studiejaar starten met de opleiding. Bij het aantallen gediplomeerden in deze notitie hanteren we de huidige aantallen gediplomeerden Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 7

8 De prognoses die ten grondslag liggen aan Kans op werk zijn onder andere hierop gebaseerd. Het Amerikaanse handelsbeleid, de Brexit, en de maatschappelijke en politieke onrust in het eurogebied zorgen voor een toenemende onzekerheid. De mondiale groei loopt terug. Op de Nederlandse arbeidsmarkt betekent dit een afname van het aantal vacatures. Het aandeel werkenden van 55 jaar en ouder neemt verder toe en de dynamiek op de arbeidsmarkt zal hierdoor afnemen Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 8

9 3 Resultaten naar sectorkamer Figuur 3 Resultaten naar sectorkamer 2 en aantal gediplomeerden, Kans op werk TGO MTLM ZWS Handel Ict en ci VGG ZDV SV gering matig voldoende ruim voldoende goed De sectorkamer Techniek en gebouwde omgeving heeft het grootste aantal gediplomeerden met een goede kans op werk. De sectorkamer Zorg, welzijn en sport heeft het grootste aantal gediplomeerden met een ruim voldoende kans op werk en met een geringe kans op werk. Bij de sectorkamer Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem zijn er vooral veel gediplomeerden met een ruim voldoende of voldoende kans op werk. Dit zijn er ongeveer Figuur 4 Verdeling perspectieven gediplomeerden MTLM en totale mbo, Kans op werk 2019 MTLM totale mbo 0% 20% 40% 60% 80% 100% goed ruim voldoende voldoende matig gering Ten opzichte van alle mbo gediplomeerden is het aandeel gediplomeerden van de kwalificaties van de sectorkamer Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem met een ruim voldoende kans op werk groter. Ook het aandeel met voldoende kansen is groter. 2 TGO: Techniek en gebouwde omgeving, MTLM: Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem, ZWS: Zorg, welzijn en sport, Ict en ci: Ict en creatieve industrie, VGG: Voedsel, groen en gastvrijheid, ZDV: Zakelijke dienstverlening en veiligheid, SV: Specialistisch Vakmanschap Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 9

10 4 Perspectieven Kans op werk 2019 Tabel 1 Perspectieven van kwalificaties met de meeste gediplomeerden, MTLM, Kans op werk 2019 crebo kwalificatie niveau perspectief aantal gediplomeerden Logistiek medewerker 2 voldoende Autotechnicus 2 matig Logistiek teamleider 3 ruim voldoende Luchtvaartdienstverlener 4 geringe Eerste autotechnicus 3 voldoende Chauffeur wegvervoer 2 ruim voldoende 638 Tabel 2 Kwalificaties met de meeste gediplomeerden en goede kansen, MTLM, Kans op werk 2019 crebo kwalificatie niveau perspectief aantal gediplomeerden Chauffeur openbaar vervoer 2 goed Allround monteur mobiele werktuigen 3 goed Fietstechnicus 2 goed Eerste autospuiter 3 goed Medewerker havenoperaties 2 goed 87 Tabel 3 Kwalificaties met de meeste gediplomeerden en ruim voldoende kansen, MTLM, Kans op werk 2019 crebo kwalificatie niveau perspectief aantal gediplomeerden Logistiek teamleider 3 ruim voldoende Chauffeur wegvervoer 2 ruim voldoende Technisch specialist personenauto s 4 ruim voldoende Bedrijfsautotechnicus 2 ruim voldoende Eerste bedrijfsautotechnicus 3 ruim voldoende Technicus mobiele werktuigen 4 ruim voldoende Matroos binnenvaart 2 ruim voldoende Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 10

11 Tabel 4 Kwalificaties met de meeste gediplomeerden en voldoende kansen, MTLM, Kans op werk 2019 crebo kwalificatie niveau perspectief aantal gediplomeerden Logistiek medewerker 2 voldoende Eerste autotechnicus 3 voldoende Logistiek supervisor 4 voldoende Manager transport en logistiek 4 voldoende Manager havenlogistiek 4 voldoende Coördinator havenlogistiek 3 voldoende Schipper binnenvaart 3 voldoende 121 Tabel 5 Kwalificaties met matige kansen, MTLM, Kans op werk 2019 crebo kwalificatie niveau perspectief aantal gediplomeerden Autotechnicus 2 matig Maritiem officier alle schepen 4 matig 188 Tabel 6 Kwalificatie met geringe kansen, MTLM, Kans op werk 2019 kwalificatie niveau perspectief aantal gediplomeerden Luchtvaartdienstverlener 4 gering Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 11

12 5 Resultaten Kans op werk gediplomeerden naar leerweg en niveau Figuur 5 Verdeling perspectieven gediplomeerden MTLM naar leerweg Kans op werk 2019 in % bol bbl 0% 20% 40% 60% 80% 100% goed ruim voldoende voldoende matig gering Figuur 6 Verdeling perspectieven gediplomeerden MTLM naar niveau Kans op werk 2019 in % niveau 2 niveau 3 niveau 4 0% 20% 40% 60% 80% 100% goed ruim voldoende voldoende matig gering Onder bbl-gediplomeerden is het aandeel met een ruim voldoende kans op werk aanmerkelijk groter dan onder bol-gediplomeerden. Onder bbl-ers is dit aandeel 39%, Eén op de vijf bol-ers heeft een geringe kans op werk. Bij de verdeling van de perspectieven naar opleidingsniveau valt het volgende op - het grote aandeel gediplomeerden van de MTLM kwalificaties op niveau 3 met een ruim voldoende kans op werk - voor bijna 30% van de gediplomeerden op niveau 4 is de kans op werk gering Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 12

13 Figuur 7 Verdeling perspectieven naar leerweg Kans op werk 2019, in aantallen gediplomeerden MTLM bol bbl goed ruim voldoende voldoende matig gering Figuur 8 Verdeling perspectieven naar niveau Kans op werk 2019, in aantallen gediplomeerden MTLM niveau 2 niveau 3 niveau goed ruim voldoende voldoende matig gering In absolute aantallen zijn er ruim bbl-ers met een ruim voldoende tot goede kans op werk, onder bol-ers is dit aantal ongeveer Bijna 900 gediplomeerden van de bol-opleidingen hebben een geringe kans op werk. Opvallend zijn de grote groepen gediplomeerden op niveau 2 en 3 met een goed perspectief. Op niveau 4 is deze groep kleiner Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 13

14 6 Duiding Kans op werk geeft de verhouding weer tussen het te verwachten aantal gediplomeerden dat op zoek gaat naar werk (dus bijvoorbeeld niet doorstudeert of blijft werken bij het stagebedrijf) en het aantal te verwachten vacatures dat geschikt is voor een gediplomeerde schoolverlater. Het betreft de vraag op het niveau en in het verlengde van de opleiding en het deel van de vraag dat geschikt is voor een gediplomeerd schoolverlater. Gediplomeerden die kiezen voor een andere opleiding of die blijven werken bij het leerbedrijf maken geen deel uit van het aanbod van gediplomeerden. De kansen kunnen verschillen per opleiding en per regio. Het kan bijvoorbeeld zijn dat er in Limburg veel werk is voor lassers en in Groningen juist niet. Het kan daarnaast zo zijn dat er in het jaar dat een student begint met studeren veel vraag is naar mensen die deze opleiding hebben afgerond, maar dat het de verwachting is dat de situatie op de arbeidsmarkt is veranderd als hij of zij klaar is met de opleiding. Dan is de prognose in Kans op Werk mogelijk matig of gering, terwijl er op dit moment veel vraag is. Kans op Werk doet geen uitspraak over de kans op een baan in het algemeen. Voor inzicht in het vinden van een baan in het algemeen (van meer dan 12 uur) beschikt SBB over de cijfers van het CBS, voor het vinden van een baan op niveau zijn dat de cijfers van het ROA. Specifieke situaties Als deze specifieke situaties van toepassing zijn op een kans van een kwalificatie, dan is dit in een toelichting opgenomen bij de weergave van Kans op werk op de website van SBB en op KiesMBO.nl. Doorstroom naar een andere opleiding Bij een aantal opleidingen zal er sprake zijn van een groot aandeel gediplomeerden dat na diplomering kiest voor een andere opleiding in het mbo of hbo. Omdat een klein deel van de gediplomeerden op zoek gaat naar werk leidt dit tot gunstiger kansen. Bbl opleidingen Een groot deel van de mbo-gediplomeerden blijft na diplomering werken bij het leerbedrijf. Hoe groot dit deel is verschilt per kwalificatie en per leerweg. Heeft een opleiding voornamelijk bbl-gediplomeerden, en blijft daarvan een groot deel werken bij het leerbedrijf, dan is de kans op werk goed. Omdat er geen vraag (er wordt doorgaans geen vacature geplaatst) en geen aanbod is (gediplomeerden gaan niet op zoek naar werk), zijn de kansen op een andere wijze vastgesteld. Zzp er of freelancer Bij Kans op werk onderzoeken we de kans op werk als werknemer. Voor sommige opleidingen geldt dat een deel van de gediplomeerden als zzp er of freelancer zullen aanbieden op de arbeidsmarkt. De resultaten van ROA onderzoek laten zien dat dit geldt voor slechts een klein deel (2% tot 4%) van de gediplomeerden. Uiteraard verschilt dit per kwalificatie Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 14

15 Manager Na een opleiding tot manager of bedrijfsleider kunnen in de praktijk de meeste gediplomeerden aan het werk in de sector als beginnend beroepsbeoefenaar (en nog niet direct als manager) en kunnen later doorstromen naar een baan die aansluit bij het niveau van de opleiding. Dit geldt ook voor beroepen waar specifieke ervaring een belangrijke rol speelt. Entree opleidingen Voor de entree opleidingen doet Kans op werk geen uitspraak. Op entree-niveau zijn veel vacatures, maar er is ook veel concurrentie van andere werkzoekenden en nieuwkomers. Het is daardoor niet mogelijk om hierover een uitspraak te doen. Geen of weinig gediplomeerden, wel vacatures Sommige opleidingen hebben weinig of geen gediplomeerden, maar wel vacatures. Het is niet mogelijk op basis van de huidige methodiek een kwantitatieve analyse te doen. Kans op werk laat dan een ruim voldoende kans zien. Weinig vacatures, wel gediplomeerden Er zijn ook opleidingen met weinig of geen vacatures, maar wel gediplomeerden. Het is niet mogelijk op basis van de huidige methodiek een kwantitatieve analyse te doen. Kans op werk laat dan een matige kans zien. Ondernemers De vraag naar ondernemers is niet terug te zien in vacatures. Het is via de huidige methodiek niet mogelijk vast te stellen hoe groot de kans is dat gediplomeerden als ondernemer aan de slag kunnen gaan. SBB onderzoekt op welke manier een uitspraak kan worden gedaan voor deze kwalificaties Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 15