Bepaling van de diepte van ontkoling van ongelegeerd en zwak gelegeerd constructiestaai

Transcriptie

1 UDC :620.18: Bepaling van de diepte van ontkoling van ongelegeerd en zwak gelegeerd constructiestaai Determination of depth of decarburization of nonalloy and low-alloy structural steels NEN-EU 104 Ie druk, december 1986 Voor de bepaling van de diepte van de ontkoling van ongelegeerd en zwak gelegeerd constructiestaai is de Euronorm 104, Ie druk, 1970, als Nederlandse norm aanvaard. Bepaling van de diepte van de ontkoling van ongelegeerd en zwak gelegeerd construetiestaal Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Euronorm 104 Eerste druk 1970 This Euronorm has been completely accepted as a Netherlands standard. Deze Euronorm bestaat in vier door de EGKS als gelijkwaardig erkende versies: Duits, Frans, Italiaans en Nederlands. Desgewenst kan de toepasselijke taalversie worden aangegeven met de hoofdletter D, respectievelijk F, I of N achter het nummer van de norm. Normcommissie "Beproevingsmethoden voor metalen" Niets uit deze norm mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het NNI. Het NNI noch de leden van normcommissies zijn aansprakelijk voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdende met toepassing van door het NNI gepubliceerde normen. Nederlands Normalisatie-instituut Kalfjeslaan 2, Postbus 5059, 2600 GB Delft, telefoon (015) *, telex 38144, postrekening NEN-EU 104

2

3 D.C. : : Juni 1970 Bepaling van de diepte van de ontkoling van ongelegeerd en zwarte gelegeerd constructiestaai EURONORM DOEL 2 DEFINITIES 3 MEETMETHODEN 3.1 Microscopisch onderzoek 3.2 Bepaling van de microhardheid Inhoud 3.3 Bepaling van het koolstofgehalte 3.31 Chemisch onderzoek 3.32 Spectrografisch onderzoek 4 RAPPORT 1 DOEL In deze EURONORM wordt een definitie van ontkoling gegeven en een beschrijving van de methoden voor het meten van de diepte van de ontkoling bij ongelegeerd en zwak gelegeerd constructiestaai. 2 DEFINITIES 2.1 Ontkoling is een vermindering van het koolstofgehalte van de oppervlaktelaag van het metaal onder invloed van externe milieufactoren bij een voldoend hoge temperatuur. De vermindering van het koolstofgehalte kan gedeeltelijk of quasi totaal zijn; in het ene geval spreekt men van gedeeltelijke en in het andere van totale ontkoling. De beide typen ontkoling te zamen worden aangeduid met globale ontkoling. 2.2 De diepte van de globale ontkoling is de afstand tussen het oppervlak van het produkt en de grens van waaraf het koolstofgehalte gelijk is aan dat van het onveranderde basismetaal. Wanneer het produkt een bewerking heeft ondergaan, die een opkoling tot gevolg heeft, wordt het begrip basiskoolstofgehalte door beide partijen in onderling overleg vastgesteld. 3 MEETMETHODEN De keuze van de meetmethode en de nauwkeurigheid daarvan zijn afhankelijk van de mate van ontkoling, de microstructuur, het koolstofgehalte van het onderzochte produkt en de vorm ervan. De meetmethoden die gewoonlijk worden toegepast op de Produkten in leveringstoestand zijn : microscopisch onderzoek; bepaling van de microhardheid; bepaling van het koolstofgehalte (door chemische of spectrografische analyse). Deze keuze uit verschillende meetmethoden, die allen hun eigen toepassingskenmerken hebben, staat in het bijzonder toe dusdanige warmtebehandelingen te vermijden die de uitgangsstructuur in een bijzondere (referentie) toestand overbrengen en die ondanks alle voorzorgsmaatregelen de chemische samenstelling in de randzone van het monster zouden kunnen wijzigen ( x ). 3.1 Microscopisch onderzoek Bij deze methode worden de structuurwijzigingen onderzocht die verband houden met de verandering van het koolstofgehalte, gaande van oppervlak naar kern van het produkt. Deze veelgebruikte methode is van toepassing op staal met een gloeistructuur. C 1 ) In afwijking hiervan kan bij overeutectoïdisch staal de meting met behulp van microscopisch onderzoek geschieden aan de hand van een gehard monster, waarbij de voorwaarden van de behandeling door partijen moeten worden overeengekomen. Alle reproduktierechten voorbehouden aan de nationale normalisatie-instituten der Lid-Staten van de Europese Gemeenschappen Prijs: 0,50 E.M.O.-rekeneenheden (1 rekeneenheid = 1 U.S.-dollar)

4 Bladzijde 2 Zij wordt evenwel onnauwkeurig bij geringe ontkolingen bij staal met een koolstofgehalte van meer dan ongeveer 0,60 % of minder dan 0,10 %. Zij kan onder voorbehoud worden toegepast bij Produkten met een hardingsstructuur waarbij de beoordeling van de structuurwijzigingen moeilijk wordt Monstername en monstervoorbereiding Het monster wordt genomen uit een doorsnede die loodrecht staat op de lengteas van het produkt. Indien het produkt geen lengteas heeft, wordt de plaats van het monster door beide partijen in onderling overleg vastgesteld. Een monster van geringe afmetingen (doorsnede van minder dan 4 cm 2 ) moet over de gehele omtrek worden onderzocht. Bij proefstukken van grote afmetingen worden verschillende monsters genomen, ten einde een gewaarborgd representatieve monstername te verkrijgen. De preparaten uit de omgeving van de hoeken van veelhoekige Produkten moeten als niet representatieve punten worden uitgesloten. Het aantal en de ligging van de diverse monsters moeten door beide partijen in onderling overleg worden bepaald. Het polijsten voor het microscopisch onderzoek, dat volgens de gebruikelijke methoden dient te geschieden, moet zodanig worden verricht dat de scherpe randen van het preparaat niet worden afgerond. Hiervoor kan het worden ingebed of worden ingeklemd, waarbij het oppervlak eventueel kan worden beschermd door een elektrolitisch verkregen metaalneerslag. Door te etsen met nital 2 tot 4 % (2 tot 4 % salpeterzuur in alcohol) wordt de structuur van het staal duidelijk zichtbaar Beoordeling en interpretatie van de structuur Bij ondereutectoïdisch staal verschillen de waargenomen structuren door de wijziging van het ferrietgehalte ten opzichte van de overige structuurbestanddelen en bij overeutectoïdisch staal door de relatieve variatie van de hoeveelheid per oppervlakte-eenheid van de carbiden. De afstand van het waargenomen oppervlak tot de grens van waaraf geen enkele zichtbare variatie van de structuur kan worden waargenomen in vergelijking met de structuur van het niet veranderde metaal, moet worden gemeten met een micrometrisch oculair of rechtstreeks op het matglas van de microscoop. De keuze van de vergroting is afhankelijk van de diepte van de ontkoling en moet door beide partijen in onderling overleg worden vastgesteld. Een honderdvoudige vergroting wordt in de meeste gevallen als een aanbevolen minimum beschouwd. Aan de hand van een voorafgaand onderzoek met een geringe vergroting kan men zich ervan vergewissen of er geen belangrijke afwijking is ontstaan in de penetratie van de ontkoling langs de waargenomen omtrek. In het gedeelte waar zich de grootste zone met een homogene ontkoling bevindt, waarbij afzonderlijke punten niet in aanmerking worden genomen, worden verschillende metingen (minstens 4) verricht. De maximale globale ontkolingsdiepte wordt gevonden door het gemiddelde van deze metingen te nemen. 3.2 Bepaling van de microhardheid Deze methode houdt in de bepaling van het verloop van de microhardheid volgens Vickers, loodrecht op een rechte doorsnede van het produkt. Deze techniek wordt voornamelijk toegepast bij gehard ondereutectoïdisch staal en bij vrij omvangrijke ontkolingen die evenwel gering zijn ten opzichte van de dikte van de geharde zone, zulks om de invloed van de variaties van de hardheid die te wijten zijn aan de hardingsdiepte, te vermijden. Deze methode wordt evenwel onnauwkeurig bij laag gelegeerde staalsoorten met een gering koolstofgehalte Monstername en monstervoorbereiding De werkwijze is identiek aan die welke bij microscopisch onderzoek wordt gevolgd, hoewel het monster niet wordt geëtst, ten einde het meten van de grootte van deze indrukking te vergemakkelijken. Er moeten voorzorgsmaatregelen worden genomen om verhitting en structuurwijzigingen van het monster te voorkomen Beoordeling en interpretatie Ten einde de spreiding van de metingen te verminderen, moet de belasting zo hoog mogelijk zijn en tussen 50 en 500 g (0,49 N en 4,9 N) liggen. De afstand tussen de indrukkingen moet minstens gelijk zijn aan 2,5 maal de diagonaal van de indrukking. De diepte van de globale ontkoling wordt bepaald door de afstand vanaf oppervlak tot aan de grens van waaraf de vereiste hardheid, d.w.z. de hardheid van het grondmetaal, rekening houdend met de spreiding van de meting, wordt bereikt. Er moeten minstens vier series metingen worden verricht op plaatsen die zo ver mogelijk van elkaar zijn verwijderd. De diepte van de globale ontkoling wordt verkregen door het gemiddelde te nemen van de aldus gemeten vier afstanden. 3.3 Bepaling van het koolstofgehalte Bij deze methode wordt het verloop van het koolstofgehalte bepaald in een loodrecht op het oppervlak staande richting. Deze methode wordt toegepast ongeacht de structuur van het staal Chemisch onderzoek Dit wordt uitsluitend toegepast bij Produkten met een exacte geometrische vorm (cylinder met een cirkelvormige basis of een veelvlak met platte vlakken) en van zodanige afmetingen dat de bewerking kan worden uitgevoerd en op voorwaarde dat voor de monsterneming geen warmtebehandeling nodig is.

5 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NEN-EU 104:1986 nl Bepaling van de diepte van ontkoling van ongelegeerd en zwak gelegeerd constructiestaal T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview