Hervorming vrijwillige vierdagenweek en halftijdse vervroegde uittreding

Transcriptie

1 Hervorming vrijwillige vierdagenweek en halftijdse vervroegde uittreding This information is provided via our website and is explicitly subject to the websitedisclaimer:

2 1. Situering In 1995 heeft de wetgever twee zogenaamd "tijdelijke" arbeidsherverdelende maatregelen ingevoerd met de wet van 10 april 1995 betreffende de herverdeling van de arbeid in de openbare sector. Deze wet voorziet in de: halftijdse vervroegde uittreding (enkel voor vastbenoemden); vrijwillige vierdagenweek (zowel voor vastbenoemden als contractuelen). Deze stelsels kwamen bovenop reeds bestaande systemen zoals onder meer de volledige of deeltijdse loopbaanonderbreking. In die tijd waren er immers aanvullende maatregelen nodig om het werk onder meer werknemers te herverdelen. Halftijdse vervroegde uittreding De halftijdse vervroegde uittreding is een arbeidsstelsel waarbij de ambtenaar het recht heeft om vanaf 55 jaar halftijds te werken en dit maximaal tot aan de pensioenleeftijd. Hij heeft hierbij recht op 50% van zijn loon, aangevuld met een maandelijkse premie ter compensatie van het loonverlies. Op deze premie zijn geen socialezekerheidsbijdragen verschuldigd. Vrijwillige vierdagenweek De vrijwillige vierdagenweek is een arbeidsstelsel van 4/5de prestaties. Het personeelslid werkt vier volledige dagen per week en heeft één vrije dag. Hierbij heeft hij recht op 80% van zijn loon, dat wordt aangevuld met een weddecomplement. Op dit weddecomplement zijn socialezekerheidsbijdragen verschuldigd. De overheden zijn wel vrijgesteld van de betaling van werkgeversbijdragen voor de contractuele personeelsleden ter vervanging van personeelsleden die in het systeem van de vrijwillige vierdagenweek stapten. Van een tijdelijke wet naar definitief stelsel De wet van 1995 was een tijdelijke wet die in het verleden steeds verlengd is. De laatste verlenging liep tot en met 31 december In de huidige stand van de wetgeving kunnen de ambtenaren dus vanaf 1 januari 2012 niet meer instappen in het systeem van de vrijwillige vierdagenweek en de halftijdse vervroegde uittreding. Nu is een regeling uitgewerkt voor onbepaalde duur, waardoor er een einde komt aan een voorlopige toestand. Deze wet hervormt het stelsel van de vrijwillige vierdagenweek en de halftijdse vervroegde uittreding. Het doel is hierbij een betere combinatie van werk, gezin en privéleven mogelijk te maken, evenals personeelsleden de kans te geven om rustperiodes in te voeren tijdens de actieve beroepsloopbaan. Tegelijk moeten die verlofregelingen voor de overheid financieel haalbaar zijn op het vlak van de premies en de opbouw van de pensioenrechten. 2. Bij welke instellingen? 2.1. Federaal openbaar ambt en andere federale instellingen Deze wet is van toepassing op het federaal openbaar ambt, met name: de federale overheidsdiensten, de programmatorische federale overheidsdiensten en de diensten die ervan afhangen; burgerpersoneel van het Ministerie van Landsverdediging; de volgende rechtspersonen van publiek recht: - de Regie der gebouwen; This information is provided via our website and is explicitly subject to the websitedisclaimer:

3 - het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen; - het Belgisch Interventie- en Restitutiebureau; - de Centrale Dienst voor sociale en culturele actie van het Ministerie van Landsverdediging; - het Nationaal Geografisch Instituut; - het Nationaal Instituut voor oorlogsinvaliden, oud-strijders en oorlogsslachtoffers; - de Controledienst voor de ziekenfondsen en de landsbonden van ziekenfondsen; - de Controledienst voor de verzekeringen; - de Dienst voor de Overzeese Sociale Zekerheid; - het Fonds voor Arbeidsongevallen; - het Fonds voor Beroepsziekten; - de Hulp- en Voorzorgskas voor Zeevarenden; - de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering; - de Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen; - de Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers - de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid; - de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van de Provinciale en Plaatselijke Overheidsdiensten; - het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen; - het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering - de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie; - de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening; - de Rijksdienst voor Pensioenen; - de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid; - het Federaal Planbureau - het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen; - de Pensioendienst voor de overheidssector; - het Agentschap voor de oproepen tot de hulpdiensten; - het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten; - het ehealth-platform; - het Fonds voor de medische ongevallen. Een KB kan deze wet ook van toepassing verklaren op andere besturen en diensten van de federale Staat en overheidsdiensten die onder het gezag of het toezicht vallen van de federale overheid. Verdere modaliteiten bij KB vast te stellen Een KB bepaalt voor de personeelsleden tewerkgesteld bij het federaal openbaar ambt en voormelde andere federale instellingen: de regels en voorwaarden voor het uitoefenen van het recht op de vierdagenweek en het halftijds werken vanaf 50 of 55 jaar; voor welke functies de titularissen uitgesloten zijn van dit recht Personeel verbonden aan hoven en rechtbanken Bij KB kan men de regeling geheel of gedeeltelijk van toepassing maken op het personeel verbonden aan hoven en rechtbanken. Het KB stelt ook de nadere regels en voorwaarden vast De politie Bij KB kan men de regeling eveneens geheel of gedeeltelijk van toepassing maken op alle of bepaalde personeelsleden van: het operationeel kader en het administratief en logistiek kader van de politiediensten of op één van beide kaders; de algemene inspectie van de federale politie en van de lokale politie. This information is provided via our website and is explicitly subject to the websitedisclaimer:

4 Het KB stelt ook de nadere regels en voorwaarden vast Andere administratieve overheden Voor het personeel van de andere administratieve overheden beslissen deze overheden zelf om de maatregelen van de vierdagenweek en het halftijds werken vanaf 50 of 55 jaar van toepassing te maken op hun personeel. Een KB bepaalt de regels voor het van toepassing verklaren van de vrijstelling van socialezekerheidsbijdragen. Onder de andere administratieve overheden verstaat men: de gemeenschaps- en de gewestelijke overheidsdiensten en de gemeenschapscommissies, alsook de publiekrechtelijke rechtspersonen die van deze overheidsdiensten afhangen; de gemeenten en de provincies met inbegrip van de gemeentebedrijven, de autonome gemeentebedrijven, de provinciebedrijven en de autonome provinciebedrijven, de ocmw's en de openbare inrichtingen en publiekrechtelijke verenigingen die afhangen van een provincie of een gemeente. Voor deze lokale besturen kan alleen de bevoegde overheid van de betrokken Gemeenschap of het betrokken Gewest een verzoek voor het toepassen van de vrijstelling van socialezekerheidsbijdragen indienen. Wanneer bijvoorbeeld een provincie of een gemeente voor de eigen personeelsleden gebruik wil maken van deze bijzondere socialezekerheidsbepalingen, kunnen zij bij de bevoegde federale minister via hun bevoegde overheid een aanvraag indienen voor een vrijstelling. De overheden die vallen onder het toepassingsgebied van cao-wet zijn hier niet bedoeld. Merk op dat er een decreet op komst is over de afschaffing van de vrijwillige vierdagenweek en halftijdse vervroegde uittreding bij de Vlaamse lokale besturen. 3. De vierdagenweek De vierdagenweek is een recht voor zowel de contractuele als de vastbenoemde personeelsleden. In principe is dit recht beperkt in de tijd. Vastbenoemde personeelsleden kunnen vanaf een bepaalde leeftijd in het systeem stappen tot aan hun pensioen Tewerkstellingsvoorwaarde: voltijdse tewerkstelling De vastbenoemde en contractuele personeelsleden die voltijds tewerkgesteld zijn hebben het recht om 4/5de te werken. Deze prestaties worden verricht over vier werkdagen per week. Het personeelslid werkt dus 4 dagen en is 1 dag vrij Duur van het recht Vastbenoemde en contractuele personeelsleden jonger dan 55 jaar: maximum 60 maanden Zowel vastbenoemde als contractuele personeelsleden jonger dan 55 jaar kunnen tot maximum 60 maanden voor de hele beroepsloopbaan gebruikmaken van de vierdagenweek. Deze maximumduur wordt verminderd met de reeds opgenomen periodes van de vrijwillige vierdagenweek krachtens de wet van 10 april 1995 die men na 1 september 2012 nog opneemt (deze datum is onder voorbehoud aangezien hier nog onduidelijkheid over bestaat. Wij komen hier later nog op terug). This information is provided via our website and is explicitly subject to the websitedisclaimer:

5 Vastbenoemde personeelsleden van minstens 55 jaar Het vastbenoemde personeelsliddat de leeftijd van 55 jaar heeft bereikt, kan gebruikmaken van de vierdagenweek tot de datum van de al dan niet vervroegde pensionering. Hier gelden geen bijkomende voorwaarden. Uitzondering: vanaf 50 jaar voor zware beroepen en lange loopbaan Het vastbenoemde personeelslid dat de leeftijd van 50 jaar heeft bereikt, kan ook gebruikmaken van de vierdagenweek tot de datum van de al dan niet vervroegde pensionering als hij op de begindatum van dit verlof voldoet aan één van de volgende voorwaarden: hij heeft een dienstanciënniteit van ten minste 28 jaar; Hij was actief in een zwaar beroep gedurende minstens: 5 jaar in de laatste 10 jaar; of 7 jaar in de laatste 15 jaar. Wat verstaat men onder zwaar beroep? Onder zwaar beroep verstaat men werk, ofwel: o in wisselende ploegen: = minimum 2 ploegen van 2 vastbenoemde personeelsleden met hetzelfde werk (zowel qua inhoud als qua omvang), zonder onderbreking tussen de ploegen en met een maximale overlapping van ¼ van de dagtaak. Het vastbenoemde personeelslid moet van ploegen alterneren; o in onderbroken diensten: = permanente dagprestaties waarvan begin- en eindtijd minstens 11 uur uit elkaar liggen met een onderbreking van minimum 3 uur en minimumprestaties van 7 uur (permanent = de onderbroken dienst vormt de gewone arbeidsregeling van het vastbenoemde personeelslid, dus niet occasioneel); o met prestaties tussen 20u en 6u. Het begrip zwaar beroep kan men, na advies van comité A, bij een in Ministerraad overlegd besluit aanpassen Beëindiging vrijwillige vierdagenweek Het personeelslid dat vroegtijdig uit het systeem wil stappen moet een opzeggingsperiode van 3 maanden respecteren, tenzij de overheid waaronder het personeelslid ressorteert een kortere termijn aanvaardt Premie en vrijstelling socialezekerheidsbijdragen Premie voor het betrokken personeelslid Het personeelslid dat gebruikmaakt van het recht op de vierdagenweek ontvangt: 80% van zijn wedde; en een premie van 70,14 euro per maand. Dit bedrag is gekoppeld aan de spilindex 138,01. Wanneer 80% van de wedde niet volledig wordt betaald, dan wordt de premie pro rata verminderd. Vrijstelling socialezekerheidsbijdragen voor de vervanger Personeelsleden die gebruikmaken van dit recht kunnen worden vervangen maar dit is geen verplichting. De overheid die contractuelen in dienst neemt ter vervanging van personeelsleden die gebruikmaken van de vierdagenweek krijgen een vrijstelling van de betaling van de werkgeversbijdragen voor sociale zekerheid. This information is provided via our website and is explicitly subject to the websitedisclaimer:

6 Meer concreet gaat het om volgende bijdragen die niet verschuldigd zijn: Pensioenen (8,86%); ZIV, gezondheid (3,80%) en uitkeringen (2,35%); Werkloosheid (1,46%); Kinderbijslag (7%), ook deze specifiek voor plaatselijke besturen (5,25%); 1 % Fonds voor beroepsziekten; 0,30% Fonds voor arbeidsongevallen; Beroepsziekten specifiek voor plaatselijke besturen (0,17%); Bijdrage 1,60% voor de werknemers die onder de privéregeling jaarlijkse vakantie vallen; Loonmatigingsbijdrage Administratieve stand van het personeelslid Voor de vastbenoemde personeelsleden beschouwt men de periode van afwezigheid als verlof en dit is met dienstactiviteit gelijkgesteld. Wanneer deze stand niet bestaat in het statuut dat op het personeelslid van toepassing is, stelt men deze verlofregeling gelijk met een analoge stand. Voor de personeelsleden in dienst genomen met een arbeidsovereenkomst schorst deze afwezigheid de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. 4. Halftijds werken Enkel vastbenoemde personeelsleden kunnen gebruikmaken van dit recht om halftijds te werken tot aan het pensioen. 4.1 Halftijds werken voor vastbenoemde personeelsleden vanaf 50 of 55 jaar Het vastbenoemde personeelslid heeft het recht om halftijds te werken vanaf 55 jaar tot aan de datum van zijn al dan niet vervroegde pensionering. Uitzondering: halftijds werken vanaf 50 jaar Het vastbenoemde personeelslid heeft het recht om halftijds te werken vanaf 50 jaar tot aan de datum van zijn al dan niet vervroegde pensionering als hij op de begindatum van dit verlof cumulatief voldoet aan de volgende voorwaarden: Hij was actief in een zwaar beroep gedurende minstens: - 5 jaar in de laatste 10 jaar; of - 7 jaar in de laatste 15 jaar. Het begrip zwaar beroep moet men op dezelfde manier interpreteren als bij de vierdagenweek. Dit zwaar beroep komt voor op de lijst van knelpuntberoepen. Deze lijst moet men nog opstellen. Het begrip zwaar beroep kan men, na advies van comité A, bij een in Ministerraad overlegd besluit aanpassen. This information is provided via our website and is explicitly subject to the websitedisclaimer:

7 Aanvraag Het toekennen van dat recht is afhankelijk van het indienen door het personeelslid van een aanvraag bij de openbare dienst waaronder het personeelslid ressorteert. De bepalingen met betrekking tot het aanvragen van het pensioen blijven gelden Voortijdige beëindiging halftijds werken Het personeelslid kan vroegtijdig uit het systeem stappen. Hij moet in dat geval een opzeggingsperiode van 3 maanden respecteren, tenzij de overheid waaronder het personeelslid ressorteert een kortere termijn aanvaardt. Geen nieuwe aanvraag mogelijk bij vroegtijdige beëindiging Eenmaal uit het systeem gestapt, kan het personeelslid geen nieuwe aanvraag meer indienen voor het stelsel van halftijds werken. Hij zal er dus niet meer terug in kunnen stappen Premie Het vastbenoemde personeelslid dat in het stelsel van halftijds werken stapt, ontvangt: de helft van de wedde; en een maandelijkse premie van 295,99 EUR. Wanneer de helft van de wedde niet volledig betaald wordt, wordt de premie pro rata verminderd. Vrij van socialezekerheidsbijdragen Deze premie is vrij van socialezekerheidsbijdragen. Afzien van premie Het personeelslid kan afzien van de premie als de inning ervan de uitbetaling van een pensioen uitsluit. Hij richt daartoe een bij de post aangetekende brief aan de dienst waaronder hij ressorteert Administratieve stand van het personeelslid De periode van afwezigheid moet men beschouwen als verlof en is met dienstactiviteit gelijkgesteld. Wanneer deze stand niet bestaat in het statuut dat op het personeelslid van toepassing is, stelt men deze afwezigheid gelijk met een analoge stand. 5. Wijzigingen aan de wet van 10 april 1995 Deze wet brengt ook de bepalingen van de wet van 10 april 1995 in overeenstemming met de bepalingen rond de twee nieuwe verlofstelsels. Het jaarlijks rapporteren over de effecten van de beide arbeidsherverdelende maatregelen in toepassing van de wet van 10 april 1995 schaft men af. Dit is overbodig geworden aangezien de nadruk niet langer ligt op arbeidsherverdeling. De periode van vrijwillige vierdagenweek in toepassing van de wet van 10 april 1995 wordt ook beperkt tot 60 maanden, vanaf 1 september 2012 (deze datum is onder voorbehoud aangezien hier nog onduidelijkheid over bestaat. Wij komen hier later nog op terug). De periodes vóór deze datum worden niet aangerekend op deze maximumduur. Op die manier plaatst men de personeelsleden die gebruikmaken van het stelsel van de vrijwillige vierdagenweek geregeld door de wet van 10 april 1995 op dezelfde hoogte met hen die gebruikmaken van de vierdagenweek in toepassing van huidige wet. De overheidsdiensten worden ook vrijgesteld van de betaling van de werkgeversbijdragen voor de sociale zekerheid voor de contractuele personeelsleden in dienst genomen ter vervanging van de personeelsleden die gebruikmaken van de vrijwillige vierdagenweek in toepassing van de wet van 10 april 1995 tot op het ogenblik dat er een einde aan gesteld wordt bij koninklijk besluit. This information is provided via our website and is explicitly subject to the websitedisclaimer:

8 6. Overzichtsschema Jonger dan 55 jaar Voor wie? Leeftijd? TWSvoorwaarde Duur Premie RSZ-vrijstelling Voor wie? vastbenoemde en contractuele personeelsleden geen leeftijdsvereiste voltijds tewerkgesteld zijn maximum 60m voor de hele beroepsloopbaan. aan rsz onderworpen premie voor het personeelslid vrijstelling SZ voor vervanger enkel voor vastbenoemde personeelsleden Vierdagenweek Vanaf 55 jaar Vanaf 50 jaar onder voorwaarden: dienstanciënniteit van ten minste 28 jaar; Leeftijd? of actief in een zwaar beroep gedurende minstens: 5 jaar in de laatste 10 jaar; of vanaf 55 jaar 7 jaar in de laatste 15 jaar. TWSvoorwaarde Duur Premie voltijds tewerkgesteld zijn tot aan pensioen aan rsz onderworpen premie voor het personeelslid RSZ-vrijstelling Voor wie? vrijstelling SZ voor vervanger enkel voor vastbenoemde personeelsleden Vanaf 55 jaar. Vanaf 50 jaar onder voorwaarden: Halftijds werken Vanaf 55 jaar Leeftijd? actief in een zwaar beroep gedurende minstens: 5 jaar in de laatste 10 jaar; of 7 jaar in de laatste 15 jaar; én knelpuntberoep. Duur tot aan pensioen Premie premie vrij van rsz voor personeelslid This information is provided via our website and is explicitly subject to the websitedisclaimer:

9 This information is provided via our website and is explicitly subject to the websitedisclaimer: