Technische toelichting ESF

Transcriptie

1 Technische toelichting ESF

2 Inleiding Het Europees Sociaal Fonds (ESF) is het belangrijkste Europese instrument om werkgelegenheid te ondersteunen, mensen aan werk te helpen en te zorgen voor eerlijke arbeidskansen voor alle burgers van de Europese Unie (EU). De EU verdeelt ESF-subsidies over alle leden. Nederland heeft in de ESF-programmaperiode van 2014 tot en met 2020 een bedrag van 507 miljoen te besteden. Het ESF wordt in Nederland uitgevoerd door de directie Uitvoering van Beleid van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). SZW is verantwoordelijk voor de beoordeling van subsidieaanvragen, het afgeven van beschikkingen, de controle van projecten en de betaling van de subsidiebedragen. Zij is daarnaast verantwoordelijk voor de evaluatie, het advies en het verstrekken van informatie richting de Europese Commissie (EC), de Tweede Kamer en SZW. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) voorziet SZW hiervoor via dit dashboard van gegevens. Het huidige dashboard bevat gegevens voor de verslagjaren 2014 tot en met Daarnaast zijn onderzoeksbestanden op microniveau met deelnemerskenmerken samengesteld die via Remote Access gebruikt kunnen worden voor eventuele aanvullende analyses. Let op: Vanwege de uiteenlopende aard van de projecten die worden gefinancierd met ESF, kunnen, op basis van de informatie in het dashboard, geen kwalitatieve conclusies worden getrokken over de individuele ESFprojecten of over de totale inspanningen op het gebied van re-integratie en participatie in een Arbeidsmarktregio. Achtergrond Doelgroepen Het ESF-programma in Nederland richt zich in de programmaperiode op verschillende doelgroepen. Het dashboard toont de kenmerken van de deelnemers binnen deze doelgroepen, te weten: - Arbeidsmarktregio: deze doelgroep bestaat uit de doelgroepen gemeentelijke projecten en (ex)leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs en praktijkonderwijs (VSO-PrO). - Gemeentelijke projecten: mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt die via re-integratie worden geholpen. Aanvrager is de arbeidsmarktregio (AMR). - VSO-PrO: leerlingen en ex-leerlingen van het voortgezet speciaal voortgezet onderwijs of het praktijkonderwijs die ondersteuning krijgen in de laatste fase van hun schoolperiode (en daarna om de arbeidsmarkt te betreden, bijvoorbeeld via extra intensieve stagebegeleiding). Aanvrager is de AMR. - UWV: werkzoekenden die via de reguliere activiteiten van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) ondersteuning krijgen bij het zoeken naar werk, bijvoorbeeld door re-integratieondersteuning via re-integratietrajecten of jobcoaching. Aanvrager is het UWV. - Ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV)/dienst Justitiële Inrichtingen (dji): gedetineerden, TBSgestelden en jongeren in een civiel- of strafrechtelijke instelling die voorbereidende trajecten volgen om na detentie de arbeidsmarkt te kunnen betreden of een onderwijstraject te kunnen volgen. Ook in de periode aansluitend aan de detentie kan nog nazorg worden geboden. Aanvrager is het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV/dJI). - Geïntegreerde Territoriale Investeringen (GTI): inwoners van de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht. Aanvragers zijn de G4. Het dashboard heeft betrekking op de deelnemers. De aanvragerskenmerken, de kenmerken van de instanties die deelnemers aanmelden voor ESF-programma, zijn wel via de downloadpagina in het dashboard beschikbaar. Technische toelichting ESF 2

3 Specifieke doelgroepen In het dashboard is nadere informatie opgenomen over vier specifieke doelgroepen. Dit zijn personen die extra aandacht krijgen in het ESF programma die niet per definitie aan één type aanvrager zijn verbonden (zoals de doelgroepen die hiervoor zijn beschreven). De volgende specifieke doelgroepen worden onderscheiden: - Jongeren: deelnemers jonger dan 28 jaar bij start van het ESF-traject. - Oudere volwassenen: deelnemers van 50 jaar of ouder bij start van het ESF-traject. - Arbeidsbelemmerden: Onder arbeidsbelemmerden vallen de volgende personen: Personen met arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Dit zijn de volgende uitkeringen: WAO, Wajong, WAZ, IVA en WIA. Personen die voorkomen in het Landelijk Doelgroepenregister 2016 (LDR2016). In het Doelgroepenregister worden personen met een arbeidsbeperking geregistreerd. Personen die behoren tot de eerder genoemde VSO-PrO doelgroep. Dit onderscheid wordt zowel bij het thema AI als bij GTI gemaakt en álle doelgroepen. - Deelnemers met langer dan 6 maanden een uitkering: Personen die langer dan zes maanden een Wwb-uitkering, een aanvullende IOAW-uitkering, een aanvullende IOAZ-uitkering of een uitkering van het UWV ontvangen in de twaalf maanden voorafgaand aan de aanvang van een ESF traject. Dit onderscheid wordt gemaakt bij het thema AI, en dan alleen bij de gemeentelijke doelgroep, en bij het thema GTI. - Niet-uitkeringsontvangers: niet uitkeringsgerechtigden (NUG) en/of minder dan 12 uur werkzaam: Personen jonger dan de pensioengerechtigde leeftijd, die als werkloze werkzoekende staan geregistreerd bij het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) en die geen recht hebben op een uitkering of arbeidsondersteuning op grond van de Participatiewet, de WW, de IOW, de WAZ, de Wajong, de WIA, de WAO, de Toeslagenwet, de Tijdelijke wet beperking inkomensgevolgen arbeidsongeschiktheidscriteria, de Algemene nabestaandenwet dan wel op grond van een regeling, die met deze wetten naar aard en strekking overeenstemt. Naast deze groep bestaat de categorie NUG en/of minder dan 12 uur werkzaam ook uit mensen die minder dan 12 uur werken zonder dat zij onder één van voorgenoemde regelingen vallen. Zij vallen buiten de reguliere NUG-definitie van het CBS, maar zijn specifiek voor deze monitor aan de categorie toegevoegd. Dit onderscheid wordt gemaakt bij het thema AI, en dan alleen bij de gemeentelijke doelgroep, en bij het thema GTI. - Statushouders (vluchtelingen): Asielzoekers van wie het verzoek is ingewilligd en die een (legale) verblijfsstatus heeft gekregen. Dit onderscheid wordt gemaakt bij de thema's AI en GTI en álle doelgroepen. Voor doelgroep JenV/dJI worden de volgende doelgroepen onderscheiden: - (Ex-) Gedetineerden - Tbs'ers - Jongeren in een justitiële jeugdinrichting - Jongeren in jeugdinrichtingen met een civielrechtelijke titel Populatie en populatiekenmerken De populatie in het dasboard bestaat uit deelnemers aan ESF-projecten die in de periode 1 januari 2014 tot en met 31 december 2017 een traject starten, danwel eindigen. Deze deelnemers worden volgens twee verschillende definities berekend: een definitie die geldt voor de EC en een Nederlandse definitie: - EC definitie: Volgens de EC definitie worden personen die aan meerdere ESF-trajecten deelnemen, vaker geteld. Het dashboard bevat de volgende gegevens over deelnemers volgens de EC definitie. Hierover wordt aan de EC gerapporteerd. Technische toelichting ESF 3

4 Common indicators : dit zijn de deelnemerskenmerken op de startdatum van hun ESFtraject. Common immediate and longer term result indicators (CILTR): deze indicatoren monitoren de wijzigingen in de arbeidsmarktpositie van ESF-deelnemers tussen het begin van hun individuele traject en het einde van hun individuele traject en 6 en 12 maanden na het einde van hun individuele traject. Als deelnemers aan het einde van een projectperiode nog in een traject zitten, wordt hun traject beschouwd als geëindigd op de einddatum van het project. - Nederlandse definitie: Volgens de Nederlandse definitie worden personen die aan meerdere ESFtrajecten deelnemen, eenmaal geteld. (Zie toelichting over Unieke deelnemers.) Deelnemerskenmerken op startdatum van het ESF-traject Programmaspecifieke indicatoren : deze indicatoren monitoren de wijzigingen in de arbeidsmarktpositie van ESF-deelnemers tussen het begin van hun individuele traject en het einde van hun individuele traject en 12 maanden na het einde van individuele traject. Als deelnemers aan het einde van een projectperiode nog in een traject zitten, loopt hun traject door tot het moment dat deze daadwerkelijk is geëindigd. Deze indicatoren worden gerapporteerd aan de EC en Tweede Kamer. Een deelnemer kan verschillende projecten tegelijkertijd of na elkaar volgen. Dit kunnen verschillende projecten binnen dezelfde doelgroep zijn (Gemeenten, VSO-PrO, UWV, JenV/dJI, GTI) maar het kan ook voorkomen dat een deelnemer projecten volgt die zich tot verschillende doelgroepen richten. Onderdelen dashboard Het dashboard bestaat uit onderstaande onderdelen. De onderliggende gegevens zijn te downloaden als comma-seperated values (csv)-bestanden. Per onderdeel staat tussen haakjes de naam van het desbetreffende csv-bestand. - Visualisaties: o Deelnemerskenmerken voor alle doelgroepen (Tabel_deelnemerskenmerken.csv) o Aantal deelnemers naar regio voor doelgroep arbeidsmarktregio (Tabel_deelnemerskenmerken.csv) o Arbeidsmarktpositie bij start van het ESF-traject, eind van het ESF-traject en 12 maanden na eind van het traject en de stromen tussen deze drie peilmomenten voor alle doelgroepen (Visualisatie_arbeidsmarktpositie.csv) o Percentage deelnemers dat beter werk heeft gevonden voor alle doelgroepen (Visualisatie_beter_werk_gevonden.csv) De visualisaties hebben betrekking op de deelnemers volgens de Nederlandse definitie, voor alle verslagjaren bij elkaar. Hierbij zijn alleen de gecontroleerde gegevens meegenomen (zie Opmerkingen bij de cijfers voor meer toelichting). - Tabellen o Deelnemerskenmerken voor alle doelgroepen (Tabel_deelnemerskenmerken.csv) o Arbeidsmarktpositie bij start van het ESF-traject voor alle doelgroepen (Tabel_arbeidsmarktpositie_start.csv) o Arbeidsmarktpositie bij eind van het ESF-traject voor alle doelgroepen (Tabel_arbeidsmarktpositie_eind.csv) o Arbeidsmarktpositie 12 maanden na eind van het ESF-traject voor alle doelgroepen (Tabel_arbeidsmarktpositie_na_12_mnd.csv) De tabellen bevatten zowel gegevens over deelnemers volgens de Nederlandse definitie als de EC definitie. Hierbij zijn alleen de gecontroleerde gegevens meegenomen. (Onder Opmerkingen bij de cijfers worden de gecontroleerde cijfers verder toegelicht.) Daarnaast zijn er via het dashboard ook aanvullende data te downloaden: Technische toelichting ESF 4

5 - Gegevens over deelnemers volgens de EC-definitie. Dit bevat zowel gecontroleerde als ongecontroleerde gegevens (zie Opmerkingen bij de cijfers voor meer informatie). Alle gegevens bestaan uit twee comma-seperated values (csv) bestanden: één csv-bestand met cijfers die SZW wil gebruiken voor de EC en één csv-bestand met overige gegevens die men wil gebruiken voor de nationale rapportage. Tussen haakjes staan de namen van deze csv-bestanden. o Arbeidsmarktpositie bij start van het ESF-traject (Common_Indicators_arbeidsmarktpositie_EC.csv en Common_Indicators_ arbeidsmarktpositie_niet_ec.csv) o Deelnemerskenmerken bij start van het ESF traject (Common_Indicators_deelnemerskenmerken_EC.csv en Common_Indicators_ deelnemerskenmerken_niet_ec.csv) o Arbeidsmarktpositie bij eind van het ESF-traject (CILTR_arbeidsmarktpositie_EC.csv en CILTR_arbeidsmarktpositie_niet_EC.csv) o Overige indicatoren bij eind van het ESF traject (CILTR_overig_EC.csv en CILTR_overig_niet_EC.csv) - Aanvragerskenmerken (Aanvragerskenmerken.csv) - Technische toelichting (Technische_toelichting.pdf) Methode en operationalisering Om inzicht te geven in de kenmerken van ESF-deelnemers, zijn verschillende bronnen van SZW en het CBS met elkaar gecombineerd. SZW heeft informatie aangeleverd over de ESF-deelnemers. Deze informatie bestaat uit welke projecten een persoon heeft gevolgd, in welke arbeidsmarktregio deze projecten plaatshebben, op welke doelgroep de projecten zich richten, wat de start- en einddatum is van de trajecten die de persoon heeft gevolgd, of een persoon een onderwijskwalificatie heeft behaald en een indicatie of de deelnemer dakloos is. Het CBS heeft deze informatie verrijkt met gegevens uit het Stelsel van Sociaal-statistische bestanden (SSB). Het gaat dan om persoonskenmerken, gegevens over banen, zelfstandigen, uitkeringen, inschrijvingen als werkzoekende, re-integratietrajecten, onderwijsdeelname en urbanisatiegraad van de gemeente. Omdat sommige gegevens alleen op maandbasis beschikbaar zijn, wordt als peilmoment het einde van de maand waarin het traject is gestart dan wel beëindigd aangehouden en 6 en 12 maanden daarna (ultimo peilmaand). De monitoring op eind van het traject moet binnen 4 weken plaatsvinden. In de praktijk betekent dit dat de monitoring op het einde van een ESF traject feitelijk betekent: einde ESF traject plus 1 maand. Dit geldt niet voor de meting op 6 en 12 maanden na het einde van een traject. SZW heeft ook informatie aangeleverd over ESF-aanvragers. Deze informatie bestaat uit de naam van de aanvrager, het projectnummer, de doelgroep waarop het project zich richt en de start- en einddatum van het project. Het CBS heeft deze informatie met gegevens over de bedrijfssector, de grootteklasse en het landsdeel verrijkt. De aanvragerskenmerken zijn via de downloadpagina beschikbaar. De bronnen waarmee het CBS de bestanden van SZW heeft verrijkt, worden verder toegelicht in het document 'Bronbestanden'. De kenmerken die uit de gecombineerde bestanden worden afgeleid, worden hieronder toegelicht. Start- en einddatum traject Aanvragers kunnen per kalenderjaar subsidie aanvragen om gedurende een periode van maximaal 24 maanden een ESF-project aan te bieden. ESF-deelnemers volgen een individueel traject bij een ESF-project, dat meerdere jaren kan duren. Het individuele traject kan op een later moment starten dan dat het project start, en individuele trajecten kunnen eerder of later worden afgerond dan dat het project afloopt. Technische toelichting ESF 5

6 Een traject start wanneer de ESF-deelnemer voor het eerst deelneemt aan een project. Een traject eindigt wanneer de deelnemer niet meer deelneemt aan het project, bijvoorbeeld wanneer het doel is bereikt, een baan is gevonden of een opleiding is gestart, of de deelnemer voortijdig uit het project is gestapt. Gegevens over de start- en einddatum van de individuele trajecten worden door de aanvragers aan SZW geleverd. Voor de Common immediate and longer term result indicators die worden gerapporteerd aan de EC geldt dat als deelnemers aan het einde van een project nog in een traject zitten, hun traject als geëindigd wordt beschouwd op de einddatum van het project. Voor de Programmaspecifieke indicatoren geldt daarentegen dat als deelnemers aan het einde van een project nog in een traject zitten, hun traject doorloopt tot het moment dat deze daadwerkelijk geëindigd is. Als er sprake is van verschillende aansluitende, overlappende of onderbroken trajecten bij eenzelfde project, wordt dit als één traject gezien. Daarbij wordt de eerste startdatum en de laatste einddatum aangehouden om de trajectperiode af te bakenen. Arbeidsmarktpositie De arbeidsmarktpositie van ESF-deelnemers wordt op verschillende momenten bepaald. Dit gebeurt bij de start van een traject, bij afronding van een traject en zes en twaalf maanden na afronding van een traject. Een deelnemer kan worden ingedeeld in de categorieën 'werkzaam', 'niet-werkzaam' en 'inactief'. Een persoon valt onder de categorie 'werkzaam' als hij werknemer is of actief is als zelfstandige. Een persoon valt in de categorie 'niet-werkzaam' als hij uitkeringsgerechtigd is, werkzoekend is of een re-integratietraject volgt. Een persoon valt in de categorie 'inactief' als hij niet in de categorieën 'werkzaam' of 'niet-werkzaam' valt. De gegevens die nodig zijn om de arbeidsmarktpositie te bepalen, komen op verschillende momenten beschikbaar. Gegevens over zelfstandigen komen relatief laat beschikbaar (ongeveer een jaar na het verslagjaar), omdat deze worden afgeleid uit de belastingaangiftes van zelfstandigen en aangiftes gedurende een lange periode mogen worden ingediend. Zolang de gegevens over zelfstandigen nog niet beschikbaar zijn, wordt de categorie 'werkzaam' alleen gebaseerd op gegevens over werknemers. Wanneer andere gegevens die nodig zijn om de arbeidsmarktpositie van een persoon te bepalen nog niet beschikbaar zijn, wordt de arbeidsmarktpositie op 'onbekend' gezet. Zo is in 2017 bijvoorbeeld geen informatie beschikbaar over UWVtrajecten. Dit betekent dat we niet met zekerheid kunnen aangeven of personen wel of geen UWV-traject volgen. Dit heeft onder andere als gevolg dat niemand in 2017 inactief kan zijn. Het niet volgen van een UWVtraject is namelijk een van de voorwaarden om tot de arbeidsmarktpositie inactief gerekend te worden. ESF-deelnemers kunnen in deze monitor slechts één arbeidsmarktpositie innemen. Als deelnemers in meerdere categorieën vallen, wordt de volgende prioritering toegepast: 1. Werknemer (werkzaam) 2. Zelfstandige (werkzaam) 3. Uitkeringsgerechtigd (niet-werkzaam) 4. Werkzoekend (niet-werkzaam) 5. In re-integratietraject (niet-werkzaam) 6. Inactief Dit betekent bijvoorbeeld dat als iemand een baan als werknemer heeft en tegelijkertijd een uitkering ontvangt, deze persoon in de categorie Werkzaam, als werknemer wordt weergegeven en niet in de categorie 'Nietwerkzaam, uitkeringsgerechtigd'. Arbeidsmarktpositie Kwetsbare groepen Technische toelichting ESF 6

7 Voor ESF-deelnemers die tot een kwetsbare groep worden gerekend (zie voor meer informatie Kwetsbare groepen ) wordt een andere prioritering toegepast indien zij in meerdere categorieën vallen: 1. Werknemer 2. Zelfstandige 3. ESF-kwalificatie behaald 4. Werkzoekend 5. Onderwijsvolgend 6. Niet werkzaam, onderwijskwalificatie niet behaald, niet werkzoekend, niet onderwijsvolgend Arbeidsmarktpositie doelgroep JenV/dJI Voor ESF-deelnemers die behoren tot de doelgroep JenV/dJI wordt zowel bij de reguliere arbeidsmarktpositie als de arbeidsmarktpositie voor kwetsbare groepen een andere prioritering toegepast. De prioritering voor de reguliere arbeidsmarktpositie bij start van het ESF-traject is gelijk aan die voor de overige doelgroepen. Voor de reguliere arbeidsmarktpositie aan het eind van het ESF-traject is de prioritering voor JenV als volgt: 1. Werknemer 2. Zelfstandige 3. Onderwijsvolgend 4. Uitkeringsgerechtigd (niet werkzaam) 5. NUG werkzoekend (niet werkzaam) 6. In re-integratietraject (niet-werkzaam) 7. Inactief De prioritering voor de arbeidsmarktpositie voor kwetsbare groepen is voor hen als volgt: 1. Werknemer 2. Zelfstandige 3. ESF-kwalificatie behaald 4. Onderwijsvolgend 5. Werkzoekend 6. Niet werkzaam, onderwijskwalificatie niet behaald, niet werkzoekend, niet onderwijsvolgend Met uitzondering van de doelgroep JenV/dJI, wordt voor alle doelgroepen in de downloads onderscheid gemaakt tussen de inactieven op einde traject die onderwijs volgen, geen onderwijs volgen en waarvoor onderwijsdeelname onbekend is. Doordat de prioritering voor de doelgroep JenV/dJI is aangepast, wordt in plaats van een uitsplitsing van inactieven een uitsplitsing van niet-werkzamen getoond. Voor de nietwerkzamen wordt alleen getoond of zij onderwijsvolgend zijn. Verbeterde arbeidsmarktpositie/beter werk Of de arbeidsmarktpositie is verbeterd, wordt bepaald op basis van de contractvorm, het aantal contracturen en het basisinkomen die betrekking hebben op de hoofdbaan voorafgaand en na afloop van het traject. - Als deelnemers bij de start van hun traject een baan hebben met een tijdelijk contract en aan het eind van hun traject een baan met een vast contract, is er sprake van een verbetering; - Als deelnemers aan het eind van hun traject een baan hebben met meer contracturen, is er sprake van een verbetering; - Als deelnemers aan het eind van hun traject een baan hebben met een hoger uurloon, is er sprake van een verbetering; - Als deelnemers bij de start van hun traject een baan hebben met SRG-traject en aan het einde van het traject een baan hebben zonder SRG-traject, is er sprake van een verbetering. Technische toelichting ESF 7

8 Dezelfde regels worden aangehouden voor het vergelijken van de arbeidsmarktpositie op einddatum van het traject en 12 maanden na einddatum van het traject. Uitkeringsgerechtigd Een ESF-deelnemer wordt voor 1 januari 2015 als 'uitkeringsgerechtigd' aangeduid als hij/zij een uitkering ontvangt op grond van de Werkloosheidswet (WW-uitkering) of een uitkering vanuit de Wet Werk en Bijstand (WWB-uitkering). Een ESF-deelnemer wordt vanaf 1 januari 2015 als 'uitkeringsgerechtigd' aangeduid als hij/zij een uitkering ontvangt op grond van de Werkloosheidswet (WW-uitkering) of een bijstandsuitkering op grond van de Participatiewet. Werkzoekend Een ESF-deelnemer wordt als 'werkzoekend' aangeduid als hij/zij staat ingeschreven als werkzoekende bij het UWV WERKbedrijf. Re-integratietraject Een re-integratietraject kan zowel een traject bij het UWV WERKbedrijf, als een voorziening bij de gemeente (SRG-voorziening) betreffen. Onderwijsvolgend Een ESF-deelnemer wordt als 'onderwijsvolgend' opgenomen als hij/zij staat ingeschreven bij het regulier bekostigd onderwijs in Nederland. Het omvat alle inschrijvingen in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs, hoger beroepsonderwijs, wetenschappelijk onderwijs, volwasseneducatie en speciaal onderwijs in het kader van de Wet op de Expertisecentra. Kwetsbare groepen ESF-deelnemers worden tot een kwetsbare groep gerekend wanneer zij op startdatum van hun traject: - Tot een huishouden behoren zonder inkomsten uit werk; - Tot een huishouden behoren met afhankelijke kinderen en zonder inkomsten uit werk; - Tot een eenouderhuishouden behoren met afhankelijke kinderen; - Tot de eerste generatie allochtonen behoren; - Tot de groep arbeidsbelemmerden behoren; - Dakloos zijn; - Tot andere kwetsbare groepen (de doelgroep JenV/dJI) behoren; In Nederland worden 'rural areas' (plattelandsgebieden) niet als achterstandsgebieden beschouwd. Deelnemers die in zogeheten 'rural areas' wonen, maken in de Nederlandse monitor dan ook geen deel uit van de kwetsbare groepen op basis van die regio-indeling. In andere landen kan dat wel het geval zijn. Personen kunnen tot meerdere kwetsbare groepen behoren. Iemand kan bijvoorbeeld zowel voorkomen in de categorie Eenouderhuishouden met afhankelijke kinderen en de categorie Arbeidsbelemmerden. Wel is het zo dat personen bij de variabele met betrekking tot het totaal aantal personen behorend tot een kwetsbare groep op startdatum ESF (de variabele TotaalKwetsbaarStartESF ) slechts één keer worden meegeteld. Als deelnemers tot meerdere kwetsbare groepen behoren, worden zij hier in de tabellen slechts één keer meegeteld als behorend tot een kwetsbare groep. Huishouden met inkomsten uit werk Technische toelichting ESF 8

9 Een ESF-deelnemer behoort tot een huishouden met inkomsten uit werk als ten minste één van zijn huishoudleden werkzaam is als werknemer of zelfstandige. Afhankelijke kinderen Afhankelijke kinderen zijn inwonende kinderen jonger dan 17 jaar en kinderen van 17 tot en met 24 jaar die thuis wonen en economisch niet zelfstandig zijn. Dit komt neer op kinderen die een lager persoonlijk primair inkomen hebben dan 70% van het minimumloon. Herkomst/generatie Personen met een Nederlandse achtergrond zijn personen van wie de beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar men zelf is geboren. Personen met een eerste generatie migratieachtergrond zijn personen die in het buitenland zijn geboren en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Personen met een tweede generatie migratieachtergrond zijn personen die in Nederland zijn geboren en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Dakloos Gegevens over of een ESF-deelnemer dakloos is, worden door aanvragers van de projecten aan SZW doorgegeven. Degree of urbanisation Om na te gaan of een ESF-deelnemer in een 'rural area' woont, wordt gekeken naar de bevolkingsdichtheid van de regio waar de deelnemer woont. De degree of urbanisation deelt gemeenten in naar: 'cities (densely populated)', 'towns and suburbs (intermediate density)', en 'rural areas' (thinly populated areas). Andere kwetsbare groepen Tot de categorie 'andere kwetsbare groepen' worden alle deelnemers in de doelgroep JenV/dJI gerekend. Dit zijn gedetineerden, TBS-gestelden en jongeren in een civiel- of strafrechtelijke instelling die voorbereidende trajecten volgen om na detentie de arbeidsmarkt te kunnen betreden of een onderwijstraject te volgen. Het kan voorkomen dat deelnemers uit de doelgroepen Gemeenten, UWV en VSO-PrO tot de categorie 'andere kwetsbare groepen' behoren, wanneer zij tevens een traject volgen binnen de doelgroep JenV/dJI. Opleidingsniveau Het hoogst behaalde opleidingsniveau van de ESF-deelnemer: hoogste onderwijsniveau waarvoor een diploma is behaald, óf het hoogste onderwijsniveau dat volledig is doorlopen (als voor het behalen van de opleiding een diploma niet van toepassing is). Er worden drie niveaus onderscheiden: Laag (primair onderwijs en secundair onderwijs, eerste fase), middel ( secundair onderwijs, tweede fase) en hoog (hoger onderwijs). Zie het document 'Begrippen' voor een nadere toelichting op de niveaus. De basis voor het opleidingsniveau van ESF-deelnemers is het Opleidingsniveaubestand. In dit bestand is het hoogst behaalde en hoogst gevolgde opleidingsniveau van de Nederlandse bevolking op peilmoment 1 oktober van een jaar opgenomen. Aangezien de meeste diploma s worden behaald in de periode juni tot oktober, is ervoor gekozen om in het huidige project het opleidingsniveau van 1 oktober in een jaar te gebruiken als proxy voor het opleidingsniveau op 1 juni van dat jaar. De opleidingsgegevens zijn voor het grootste deel afkomstig uit registers. Daarnaast is een ander deel van de informatie over opleidingen afkomstig uit primaire waarneming (Enquête Beroepsbevolking (EBB)). Desondanks beschikt het CBS toch niet van iedereen die ingeschreven staat bij een gemeente in Nederland over de opleidingsgegevens. Deze personen vallen binnen de categorie onbekend. De opleidingsniveaus van de overige personen worden ingedeeld in de categorieën laag, middel en hoog. Technische toelichting ESF 9

10 ESF-kwalificatie behaald Deze variabele is enerzijds gebaseerd op informatie die door SZW is aangeleverd over personen die een onderwijskwalificatie hebben gehaald tijdens hun traject. Anderzijds is deze gebaseerd op een afleiding uit CBS bronnen: namelijk of het opleidingsniveau op de einddatum van het traject is gestegen ten opzichte van het opleidingsniveau op de startdatum van het traject. Een eerste voorwaarde hiervoor is dat op beide momenten het opleidingsniveau bekend moet zijn. Daarnaast moet er voldoende tijd liggen tussen start en einde van een traject: een eventueel gestegen opleidingsniveau kan alleen bepaald worden als de startdatum van een traject vóór en de einddatum van een traject ná het peilmoment van het opleidingsniveaubestand ligt. Het opleidingsniveaubestand heeft als peilmoment 1 oktober van een jaar. Om de kans op het waarnemen van een verandering in opleidingsniveau te vergroten, is ervoor gekozen om het opleidingsniveau van 1 oktober in een jaar te gebruiken als proxy voor het opleidingsniveau op 1 juni van dat jaar (de meeste diploma s worden behaald in de periode juni tot oktober). Voor trajecten met een einddatum in juni tot oktober is de kans daardoor groter dat een hoger opleidingsniveau wordt gemeten. Iemand heeft een ESF-kwalificatie behaald als in het aangeleverde bestand is aangegeven dat hij een onderwijskwalificatie heeft behaald en/of als is gebleken dat hij een hoger opleidingsniveau heeft behaald op einddatum traject ten opzichte van startdatum traject. Landsdeel Regionale groepering van provincies. Noord-Nederland: Groningen, Friesland, Drenthe Oost-Nederland: Overijssel, Flevoland, Gelderland West-Nederland: Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland Zuid-Nederland: Noord-Brabant, Limburg Economische activiteit Dit kenmerk is opgenomen in de download over aanvragerskenmerken. De bedrijfssector van de aanvrager van een ESF-project wordt weergegeven als 'economische activiteit'. De indeling naar sector is gebaseerd op de Standaard Bedrijfsindeling (SBI). Voor de ESF-monitor heeft de EC een specifieke sectorindeling opgesteld, die in deze tabellen is opgenomen. De clustering van SBI-codes tot de EC-indeling is door SZW bepaald. Unieke deelnemers De PSI worden voor unieke deelnemers getoond. Er worden drie niveaus onderscheiden waarop ESFdeelnemers uniek zijn gemaakt op startdatum van hun ESF-traject: - op totaalniveau - op doelgroep niveau - op arbeidsmarktregio niveau. Bij het uniek maken van de deelnemers op totaalniveau is, indien personen deelnemen aan trajecten binnen verschillende doelgroepen, de volgende prioritering aangebracht: 1. UWV 2. Gemeenten 3. GTI 4. VSO-PrO 5. DJI Dit betekent bijvoorbeeld dat als iemand zowel trajecten binnen de doelgroep UWV als binnen de doelgroep Gemeenten is gestart, van deze persoon bij het uniek maken op totaalniveau alleen de gegevens behorende bij Technische toelichting ESF 10

11 het traject in de doelgroep UWV worden meegenomen. Omdat een persoon tot meerdere doelgroepen kan behoren, tellen de specifieke doelgroepen niet op tot de totale populatie. Bij het uniek maken van de deelnemers op doelgroep niveau, worden de deelnemers binnen iedere doelgroep uniek gemaakt. Indien een deelnemer meerdere trajecten is gestart binnen een bepaalde doelgroep, worden alleen de gegevens van het traject met de meest recente startdatum meegenomen. Binnen een doelgroep kunnen specifieke doelgroepen worden onderscheiden, bijvoorbeeld jongeren. De optelling van de specifieke doelgroepen telt niet op tot het totaal van de doelgroep. Een persoon kan namelijk tot meerdere specifieke doelgroepen behoren. Bij het uniek maken van de deelnemers op arbeidsmarktregio niveau krijgt een gemeentelijke traject voorrang op een VSO-PrO-traject. De aantallen in de unieke doelgroepen gemeentelijke projecten en VSO-PrO tellen niet op tot het totale aantal deelnemers AMR. Een persoon kan namelijk tegelijkertijd een gemeentelijk en VSO-PrOtraject volgen. Bij de keuze voor een traject is geen rekening gehouden met het feit of een traject al is beëindigd of niet. Dit betekent op totaalniveau bijvoorbeeld dat wanneer een deelnemer gelijktijdig een gemeentelijk traject en een VSO-PrO traject volgt altijd het gemeentelijke traject wordt gekozen. Ook als het gemeentelijke traject nog niet is afgerond en het VSO-PrO traject wel. Arbeidsbelemmerden ESF-deelnemers worden als arbeidsbelemmerd gezien als zij: - een AO-uitkering ontvangen op peilmoment, en/of - in het Doelgroepenregister (LDR2016) zijn opgenomen, en/of - tot de doelgroep VSO-PrO behoren. Iedereen die een AO-uitkering ontvangt in een bepaalde maand zien we als arbeidsbelemmerd in die maand. SZW heeft het UWV de opdracht gegeven zorg te dragen voor de inrichting en de adequate werking van de registratie van arbeidsbeperkten in het Doelgroepenregister. In dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van het LDR2016. Hierin zijn alle personen opgenomen die ultimo 2016 een lopende grondslag hebben. Iedereen die in het LDR2016 voorkomt, wordt beschouwd als arbeidsbelemmerd voor de gehele ESF-periode: januari 2014 tot en met december Iedereen die tot de VSO-PrO doelgroep behoort, wordt gezien als arbeidsbelemmerd voor de gehele ESFperiode: januari 2014 tot en met december Tijdvak Het ESF programma is in verschillende tijdvakken ingedeeld, die elk één of meerdere verslagjaren beslaan. De tijdvakken verschillen tussen de doelgroepen, zie onderstaand overzicht: Technische toelichting ESF 11

12 Doelgroep Verslagjaren Tijdvak Gemeentelijke projecten VSO-PrO Arbeidsmarktregio UWV JenV/dJI GTI Verschillen ten opzichte van ESF2016 In 2017 heeft het CBS een ESF-monitor uitgebracht over verslagjaar 2016 (zie link). De verschillen ten opzichte van deze monitor worden hieronder kort samengevat: De resultaten van de monitor worden in een dashboard weergegeven in plaats van in Excel-tabellen. Met behulp van het dashboard kunnen de volgende typen deelnemerskenmerken worden berekend: Common indicators, Common immediate and longer term result indicators en Programmaspecifieke indicatoren. De Programmaspecifieke indicatoren worden voor het eerst berekend. Hiervoor geldt dat als deelnemers aan het einde van een project nog in een traject zitten, hun traject doorloopt tot het moment dat deze daadwerkelijk geëindigd is (in tegenstelling tot de CILTR-indicatoren waar in dat geval de einddatum van het project wordt aangehouden). De deelnemers zijn voor het eerst op drie niveaus uniek gemaakt: op totaalniveau, op doelgroep niveau en op het niveau van de arbeidsmarktregio. Bij het uniek maken is rekening gehouden met een prioritering: indien personen deelnemen aan trajecten binnen verschillende doelgroepen wordt op basis van deze prioritering bepaald welk traject meetelt. De variabele ESF-kwalificatie behaald is toegevoegd. Iemand heeft een ESF-kwalificatie behaald als in het bestand dat is aangeleverd door SZW is aangegeven dat hij een onderwijskwalificatie heeft Technische toelichting ESF 12

13 behaald en/of als is gebleken dat hij een hoger opleidingsniveau heeft behaald op einddatum traject ten opzichte van startdatum traject. ESF-deelnemers kunnen in deze monitor slechts één arbeidsmarktpositie innemen. Indien deelnemers in meerdere categorieën vallen, wordt er een prioritering toegepast. Bij het berekenen van de arbeidsmarktpositie voor Kwetsbare groepen is de variabele ESF-kwalificatie behaald dit jaar voor het eerst opgenomen in de prioritering. Deze prioritering wijkt hiermee af van de reguliere prioritering. Ook voor de doelgroep DJI is bij het berekenen van de arbeidsmarktpositie een andere prioritering aangehouden, zowel bij de reguliere prioritering als bij de prioritering voor Kwetsbare groepen. Voor het eerst is de indicator berekend of een persoon een verbeterde arbeidsmarktpositie heeft 12 maanden na einddatum van het traject ten opzichte van de arbeidsmarktpositie op einddatum traject. De definitie van arbeidsbelemmerden is aangepast. Eerst vielen alleen personen met een AOuitkering onder arbeidsbelemmerden. Dit jaar zijn hier de personen in het Doelgroepenregister (LDR2016) en de personen die behoren tot de VSO-PrO-doelgroep aan toegevoegd. Dit resulteert eveneens in een iets andere samenstelling van de Kwetsbare groepen. Hier worden nu ook personen uit het Doelgroepenregister en de VSO-PrO-doelgroep in opgenomen. Onder Andere kwetsbare groepen vallen nu alleen nog de personen die tot de doelgroep DJI behoren, en niet meer de personen in de VSO-PrO-doelgroep. Ten opzichte van vorig jaar is de doelpopulatie voor economische zelfstandigheid gewijzigd. De oude doelpopulatie betrof alle 15 tot 65-jarigen. De nieuwe populatie betreft alle personen van 15 jaar tot AOW-leeftijd, EXCLUSIEF scholieren/studenten. De reden hiervoor is dat scholieren/studenten wel economisch zelfstandig kunnen zijn, maar dit geen beleidsdoel is. Ook bij de variabele afhankelijke kinderen wordt hier rekening mee gehouden. Opmerkingen bij de cijfers De cijfers in het dashboard zijn afgerond op tientallen. Aantallen onder de vijf zijn onderdrukt. Ook de percentages zijn berekend over afgeronde aantallen. Visualisaties die betrekking hebben op populaties met minder dan 200 waarnemingen, worden niet getoond. De totalen die bij de visualisaties worden getoond zijn niet altijd exact gelijk aan de som van de subtotalen. Dit komt doordat de categorie onbekend voor de leesbaarheid niet in de visualisaties wordt getoond als deze vrijwel nooit voorkomt. Deze categorie wordt wel meegeteld bij het totaal. Het betreffen grotendeels voorlopige cijfers. Enerzijds omdat tijdens de uitvoering van het onderzoek nog niet alle benodigde definitieve bestanden bij CBS beschikbaar waren, anderzijds omdat de eindcontroles over de toewijzing van ESF-gelden ten tijde van de aanlevering van de bestanden door SZW nog niet waren afgerond. Alleen de cijfers over 2014 zijn definitief. Gecontroleerde gegevens Een andere reden dat de cijfers over 2016 en 2017 de status voorlopig hebben, is het feit dat het dashboard alleen door SZW gecontroleerde cijfers bevat. Gegevens die nog niet gecontroleerd zijn, worden niet getoond in de tabellen en visualisaties in het dashboard. Wel zijn deze niet gecontroleerde gegevens meegenomen in de extra downloads. Voor verslagjaar 2014 en 2015 zijn alle data gecontroleerd. Voor zowel verslagjaar 2016 als 2017 is een groot gedeelte nog niet gecontroleerd. Dit betekent dat de gegevens over verslagjaar 2016 en 2017 nog kunnen wijzigen. De gegevens die nodig zijn om de kenmerken van individuele ESF-deelnemers op verschillende peilmomenten weer te geven zijn niet altijd beschikbaar. Als gegevens nog niet beschikbaar zijn, worden deze opgenomen in de categorie 'onbekend'. Technische toelichting ESF 13

14 Een voorbeeld: gegevens over inschrijvingen bij het UWV WERKbedrijf zijn beschikbaar tot en met juli Dit betekent dat het kenmerk 'werkzoekend' kan worden weergegeven voor deelnemers met een startdatum tot en met juli Deelnemers met een startdatum na juli 2017 vallen in de categorie 'onbekend'. Voor de gegevens op einddatum van het traject betekent dit dat het kenmerk 'werkzoekend' kan worden weergegeven voor deelnemers die hun traject beëindigden voor juli De situatie 6 maanden na einddatum traject kan voor dit kenmerk weergegeven worden voor ESF-deelnemers die hun traject beëindigden voor februari 2017; de situatie 12 maanden na einddatum traject voor deelnemers die hun traject beëindigden voor juli Als de einddatum van het traject later ligt, wordt de deelnemer weergegeven in de categorie 'onbekend'. Wanneer gegevens over zelfstandigen ontbreken, wordt de categorie 'werkzaam' geoperationaliseerd als 'werknemers' en blijft de categorie 'zelfstandigen' leeg. Tevens wordt dan 'inkomsten huishouden' slechts bepaald op inkomsten als werknemer. Om inzicht te geven in de situatie van statushouders, wordt gebruikgemaakt van gegevens vanuit de asielregistratie van het IND en COA. Het CBS beschikt over de statushouders die zijn geregistreerd in de periode 1 januari 2014 tot en met 1 juli Bij deze gegevens is sprake van zowel een onderschatting als een overschatting: - Onderschatting: de gegevens vanuit de asielregistratie bevatten alleen de verstrekte vergunningen in de periode 1 januari 2014 tot en met 1 juli Indien er eerder dan 1 januari 2014 of na 1 juli 2017 een vergunning is verstrekt, wordt deze persoon niet aangemerkt als statushouder. - Overschatting: iemand die een vergunning heeft gekregen in 2014 (en daarmee statushouder is geworden) en na een paar jaar deze status niet meer heeft omdat hij of zij is geneutraliseerd, wordt toch meegenomen als statushouder voor de hele periode. Voor 2016 is de variabele m.b.t. economische zelfstandigheid nog slechts 'voorlopig'. Voor 2017 hebben we nog niet de beschikking over deze variabele. Voor 2016 en 2017 wordt uitgegaan van de definitieve variabele uit Gegevens over opleidingsniveau zijn beschikbaar tot en met Voor de maanden januari tot en met mei 2014 gaan we uit van het opleidingsniveau van peiljaar Voor de maanden juni 2014 tot en met mei 2015 gaan we uit van het opleidingsniveau van peiljaar Voor de maanden vanaf juni 2015 gaan we uit van het opleidingsniveau van peiljaar Gegevens over zelfstandigen, UWV-trajecten, persoonlijk inkomen en onderwijsdeelname zijn beschikbaar tot en met december Gegevens over inschrijvingen bij het UWV WERKbedrijf zijn beschikbaar tot en met juli 2017, gegevens over AOuitkeringen tot en met september 2017, bijstandsuitkeringen en WW-uitkeringen tot en met december Door de beperkte beschikbaarheid van data, kan in sommige gevallen niets gezegd worden over de resultaten op 6 en 12 maanden na het eind van een traject. Als hier sprake van is, wordt dat weergegeven in de categorie onbekend. In 2017 is geen informatie beschikbaar over UWV-trajecten. Dit betekent dat we niet met zekerheid kunnen aangeven of een persoon wel of geen UWV-traject volgt. Dit heeft onder andere als gevolg dat niemand in 2017 inactief kan zijn. Het niet volgen van een UWV-traject is hiervoor namelijk een van de voorwaarden. Technische toelichting ESF 14